Post on 08-Mar-2020
Δρ Iάσμη Στάθη (Ε.ΔΙ.Π.)
Αραχνίδια (Arachnida)
της Ελλάδας
Ηράκλειο, Οκτώβριος 2015 & Φεβρουάριος 2016
Σχολή Θετικών και Τεχνολογικών Επιστημών
Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης
Πανεπιστήμιο Κρήτης
Ασπόνδυλα ζώα Σπονδυλωτά Ε
ΡΓΑ
ΣΤ
ΗΡ
ΙΑ Σ
ΤΟ
ΜΟ
ΥΣ
ΕΙΟ
: Τα
ζώ
α σ
το φ
ακ
ό τ
ου
στε
ρεο
σκ
οπ
ίου
Π
ΑΝ
ΙΔΑ
ΤΗ
Σ Ε
ΛΛ
ΑΔ
ΑΣ
Α
ρα
χνί
δια
(A
rach
nid
a) τ
ης
Ελ
λά
δα
ς Ο
κτώ
βριο
ς 2
015
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
Υ π ό φ υ λ α
Τριλοβίτες (+) Χηληκεραιωτά Καρκινοειδή Μυριάποδα Εξάποδα
Μεροστόματα Διπλόποδα Εντόγναθα
Πυκνογονίδια Χειλόποδα Έντομα
Αραχνίδια Παουρόποδα
Σύμφιλα
Ο μ
ο τ
α ξ
ί ε
ς
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
ΦΥΛΟ: Αρθρόποδα
Υπόφυλο: Χηληκεραιωτά (Chelicerata)
Πυκνογονίδια
Μεροστόματα
Xiphosurida Eurypterida
Αραχνίδια
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Χηληκεραιωτά
Πηγή:
Αναστάσιος Λεγάκις. «Τα χερσαία αρθρόποδα της Ελλάδας».
Πανελλήνιο Συνέδριο «Η φυσική κληρονομιά μας, αξία, προστασία», Αθήνα, 6-8-2009. ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Τα χερσαία αρθρόποδα της Ελλάδας
ΤΑΞΕΙΣ ΑΡΑΧΝΙΔΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ε
ΡΓΑ
ΣΤ
ΗΡ
ΙΑ Σ
ΤΟ
ΜΟ
ΥΣ
ΕΙΟ
: Τα
ζώ
α σ
το φ
ακ
ό τ
ου
στε
ρεο
σκ
οπ
ίου
Π
ΑΝ
ΙΔΑ
ΤΗ
Σ Ε
ΛΛ
ΑΔ
ΑΣ
Α
ρα
χνί
δια
(A
rach
nid
a) τ
ης
Ελ
λά
δα
ς Ο
κτώ
βριο
ς 2
015
Έχουν καταγραφεί >2000 είδη
Όλα στην ομοταξία Αραχνίδια (Arachnida)
Χηληκεραιωτά (Chelicerata) της Ελλάδας
Τάξεις Είδη
Αράχνες (Araneae) 856 (~1200)
Σκορπιοί (Scorpiones) 29 (…)
Ψευδοσκορπιοί (Pseudoscorpiones) 120
Φαλάγγια (Opiliones) ~100
Ακάρεα (υπέρταξη) (Acari) >380
Γαλεώδη (Solifugae) 12
Αμβλύπυγα (Amblypygi) 1
Προσακτριδοπόρα (Palpigradi) 3
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Που οφείλεται η μεγάλη βιοποικιλότητα του
Ελληνικού χώρου;
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Ετερογένεια
(τρόπος και χρόνος διαμόρφωσης)
Τεκτονισμός
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Ηφαιστειότητα
Ετερογένεια
(τρόπος και χρόνος διαμόρφωσης)
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015 Ευστατισμός
Κρίση αλατότητας της Μεσογείου
(6-5,5 mya)
http://www.dailymotion.com/vide
o/x2tnaaw
https://www.youtube.com/watch?
v=BemsLUldVAo
Ετερογένεια
(τρόπος και χρόνος
διαμόρφωσης)
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Γεωλογική εξέλιξη
Ετερογένεια
(τρόπος και χρόνος διαμόρφωσης)
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
1/4 έκτασης νησιά (αρχιπέλαγος με 7800 νησιά, νησίδες, βράχοι)
80% ορεινές εκτάσεις
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Πανιδικά στοιχεία από 3 κύριες περιοχές:
Ασία
Ευρώπη
Αφρική
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Επίδραση του ανθρώπου (8.000 χρόνια) Κυνήγι, τροφοσυλλογή, καλλιέργειες, μετακινήσεις, φωτιά, υλοτομία,…
Υποτάξη Ανθυπόταξη
Μεσόθηλες (Mesothelae)
Οπισθόθηλες (Opisthothelae)
Ορθόγναθες (Mygalomorphae)
Λαβιδόγναθες (Araneomorphae)
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Liphistiidae
Αράχνιες θηλές
Επιγύνιο
Bulba
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Συχνά το θηλυκό άτομο διαφέρει πολύ σε μέγεθος,
χρώμα και σχήμα από το αρσενικό
αρσενικό
θηλυκό
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Η καταγραφή ξεκίνησε το 19ο αιώνα από ξένους κυρίως ερευνητές:
Brullé, Koch, Lucas, Pavesi 1832 – 1884: 141 είδη (Ελλάδα)
20 είδη (Κρήτη)
Simon (1884): ο δεύτερος κατάλογος ειδών: 203 είδη
20ος αιώνας: Kulczyňski, Simon, Fage, Caporiacco
Bristowe (1935): ο τρίτος κατάλογος ειδών της Ελλάδας: 373 είδη
Χατζησάραντος (1940), Διδακτορική Διατριβή, Οι Αράχνες της
Αττικής περιέγραψε 316 είδη
Η Ελλάδα ανήκει στις λιγότερο μελετημένες περιοχές της Μεσογείου
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Γνώση για την Ελλάδα
Παράσχη (1988), Διδακτορική Διατριβή, Μελέτη των αραχνών σε
οικοσυστήματα μακίας της νότιας Ελλάδας.
Χατζάκη (2003), Διδακτορική Διατριβή, Η Εδαφική Αραχνοπανίδα της
Κρήτης (Οικογένεια Gnaphosidae): Συστηματική, Οικολογία και
Βιογεωγραφία.
Παναγιώτου (2008), Πτυχιακή, Τα Gnaphosidae σε πέντε οικοσυστήματα
μακίας βλάστησης στην Αν. Μεσόγειο.
Παναγιώτου (2012), Μεταπτυχιακή Διατριβή, Μελέτη της επίδρασης της
αστικοποίησης στις βιοκοινότητες των εδαφικών αραχνών (Araneae:
Gnaphosidae) στο νομό Ηρακλείου, Κρήτη.
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Από το 2005 μέχρι σήμερα
BOSMANS & CHATZAKI (2005): κατάλογος των αραχνών της Ελλάδας
BUCHHOLZ (2007) & SCHRÖDER et al. (2011): οι αράχνες στο Δέλτα του
Νέστου
BOSMANS et al. (2009): κατάλογος των αραχνών της Λέσβου
RUSSELL-SMITH et al. (2011): κατάλογος των αραχνών της Χίου
VAN KEER et al. (2010): οι αράχνες της περιοχής της Κερκίνης (Μακεδονία)
BOSMANS et al. (2013): κατάλογος των αραχνών της Κρήτης
Chatzaki and co-workers (CHATZOPOULOU & CHATZAKI, 2009; CHATZAKI,
2010a,b): αράχνες της οικογένειας Gnaphosidae
…
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Ηπειρωτική
Ελλάδα-Εύβοια
91 ενδημικά
είδη
Νησιά Ιονίου
35 ενδημικά
είδη
Νησιά Αιγαίου,
Κυκλάδες,
Σποράδες, Δωδεκάνησα
53 ενδημικά είδη
Κρήτη, Γαύδος
80 ενδημικά
είδη
Bosmans, R. & Chatzaki, M. 2005. A catalogue of spiders of Greece. A critical review of all spider species cited from Greece with
their localities. Newsl. Belg. Arachnol. Soc., 20: 124pp.
Βουλγαρία (Deltshev, 2005)
775 είδη (55 ενδημικά)
Ιταλία (Pessarini, 2001)
1180 είδη (223 ενδημικά)
Ελλάδα (Bosmans & Chatzaki, 2005)
49 οικογένειες
856 είδη
(σήμερα:~1200 είδη)
~60 αμφισβητούνται
~213 θεωρούνται ενδημικά
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
BOSMANS & CHATZAKI (2005): κατάλογος των αραχνών της Ελλάδας
Οι κυριότερες οικογένειες στην Ελλάδα
Οικογένεια Αριθμός ειδών Αριθμός
ενδημικών ειδών
Salticidae 139 24
Gnaphosidae 124 26
Theridiidae 69 6
Lycosidae 65 6
Dysderidae 64 46
Linyphiidae 62 27
Thomisidae 42 2
Bosmans, R. & Chatzaki, M. 2005. A catalogue of spiders of Greece. A critical review of all spider species cited from Greece with
their localities. Newsl. Belg. Arachnol. Soc., 20: 124pp. ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
BOSMANS & CHATZAKI (2005): κατάλογος των αραχνών της Ελλάδας
…
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Πρότυπα κατανομών των ειδών Gnaphosidae στην Κρήτη (2003)
53,6 % κοινά
46,4 % εμφανίζουν κάποιο πρότυπο κατανομής
124 είδη Gnaphosidae στη Ελλάδα
66 είδη Gnaphosidae στην Κρήτη
Χατζάκη, Μ. 2003. Η εδαφική αραχνοπανίδα της Κρήτης (Οικογένεια Gnaphosidae): Συστηματική, Οικολογία και
Βιογεωγραφία. Διδακτορική Διατριβή. Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ηράκλειο.
Pterotricha lentiginosa Haplodrassus creticus
Πολλά έχουν
αλλάξει από το 2003
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Πρότυπα κατανομών των ειδών Gnaphosidae στην Κρήτη
124 είδη Gnaphosidae στη Ελλάδα
66 είδη Gnaphosidae στην Κρήτη
Χατζάκη, Μ. 2003. Η εδαφική αραχνοπανίδα της Κρήτης (Οικογένεια Gnaphosidae): Συστηματική, Οικολογία και
Βιογεωγραφία. Διδακτορική Διατριβή. Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ηράκλειο.
Micaria dives
Zelotes ilotarum
Drassodes oreinos
Gnaphosa bithynica
Trachyzelotes malkini
Callilepis cretica
Drassodes lapidosus
Synaphosus trichopus
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
BOSMANS et al. (2013): κατάλογος των αραχνών της Κρήτης
Νησί Αριθμός ειδών Έκταση νησιού (km²)
Χίος 253 904
Λέσβος 300 1632
Κρήτη 427 8366
Σαρδηνία 495 24090
Πριν: 315 είδη
Τώρα: 143 είδη νέες αναφορές
Linyphiidae (32 νέα είδη)
Theridiidae (19 νέα είδη)
Araneidae (15 νέα είδη)
Είδη αραχνών που έχουν βρεθεί στην Κρήτη από το 1832 μέχρι το 2013
Aelurillus sp.
Heliophanus sp.
Philaeus chrysops
Salticidae Αράχνες που πηδούν
Έχουν μεγάλα μάτια
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Drassodes sp.
Pterotricha lentiginosa
Nomisia sp. Trachyzelotes sp.
Μέγεθος: 1 mm – 15mm
Gnaphosidae – αράχνες του εδάφους Ε
ΡΓΑ
ΣΤ
ΗΡ
ΙΑ Σ
ΤΟ
ΜΟ
ΥΣ
ΕΙΟ
: Τα
ζώ
α σ
το φ
ακ
ό τ
ου
στε
ρεο
σκ
οπ
ίου
Π
ΑΝ
ΙΔΑ
ΤΗ
Σ Ε
ΛΛ
ΑΔ
ΑΣ
Α
ρα
χνί
δια
(A
rach
nid
a) τ
ης
Ελ
λά
δα
ς Ο
κτώ
βριο
ς 2
015
Theridiidae
Latrodectus tredecimguttatus
Μαύρη Χήρα Ε
ΡΓΑ
ΣΤ
ΗΡ
ΙΑ Σ
ΤΟ
ΜΟ
ΥΣ
ΕΙΟ
: Τα
ζώ
α σ
το φ
ακ
ό τ
ου
στε
ρεο
σκ
οπ
ίου
Π
ΑΝ
ΙΔΑ
ΤΗ
Σ Ε
ΛΛ
ΑΔ
ΑΣ
Α
ρα
χνί
δια
(A
rach
nid
a) τ
ης
Ελ
λά
δα
ς Ο
κτώ
βριο
ς 2
015
Lycosidae Αράχνες λύκοι Ε
ΡΓΑ
ΣΤ
ΗΡ
ΙΑ Σ
ΤΟ
ΜΟ
ΥΣ
ΕΙΟ
: Τα
ζώ
α σ
το φ
ακ
ό τ
ου
στε
ρεο
σκ
οπ
ίου
Π
ΑΝ
ΙΔΑ
ΤΗ
Σ Ε
ΛΛ
ΑΔ
ΑΣ
Α
ρα
χνί
δια
(A
rach
nid
a) τ
ης
Ελ
λά
δα
ς Ο
κτώ
βριο
ς 2
015
Dysderidae
Dysdera crocata
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Linyphiidae Ε
ΡΓΑ
ΣΤ
ΗΡ
ΙΑ Σ
ΤΟ
ΜΟ
ΥΣ
ΕΙΟ
: Τα
ζώ
α σ
το φ
ακ
ό τ
ου
στε
ρεο
σκ
οπ
ίου
Π
ΑΝ
ΙΔΑ
ΤΗ
Σ Ε
ΛΛ
ΑΔ
ΑΣ
Α
ρα
χνί
δια
(A
rach
nid
a) τ
ης
Ελ
λά
δα
ς Ο
κτώ
βριο
ς 2
015
Thomisidae Αράχνες – καβούρια
Το χρώμα τους εξαρτάται από το λουλούδι πάνω στο οποίο κάθονται
Περπατάνε στο πλάι, σαν τα καβούρια!
Thomisus onustus
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Argiope lobata
Araneidae – οι αράχνες που υφαίνουν Ε
ΡΓΑ
ΣΤ
ΗΡ
ΙΑ Σ
ΤΟ
ΜΟ
ΥΣ
ΕΙΟ
: Τα
ζώ
α σ
το φ
ακ
ό τ
ου
στε
ρεο
σκ
οπ
ίου
Π
ΑΝ
ΙΔΑ
ΤΗ
Σ Ε
ΛΛ
ΑΔ
ΑΣ
Α
ρα
χνί
δια
(A
rach
nid
a) τ
ης
Ελ
λά
δα
ς Ο
κτώ
βριο
ς 2
015
Τρέφονται μόνο με ζωντανά θηράματα Ε
ΡΓΑ
ΣΤ
ΗΡ
ΙΑ Σ
ΤΟ
ΜΟ
ΥΣ
ΕΙΟ
: Τα
ζώ
α σ
το φ
ακ
ό τ
ου
στε
ρεο
σκ
οπ
ίου
Π
ΑΝ
ΙΔΑ
ΤΗ
Σ Ε
ΛΛ
ΑΔ
ΑΣ
Α
ρα
χνί
δια
(A
rach
nid
a) τ
ης
Ελ
λά
δα
ς Ο
κτώ
βριο
ς 2
015
Κάποιες «φτύνουν»
δηλητήριο
από απόσταση
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Scytodes thoracica
Eusparassus walckenaeri ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Όσο μεγάλες και αν είναι, δεν χρειάζεται να τις φοβόμαστε:
οι περισσότερες δεν δαγκώνουν....
Υπάρχουν κάποια είδη που δημιουργούν πρόβλημα
στον άνθρωπο, όπως:
Οικογένειες Γένη Κατανομή
Theriidae Latrodectus • L. mactans • L. tredecimguttatus
ΗΠΑ Ελλάδα
Sicariidae Loxosceles • L. reclusa • L. rufescens
ΗΠΑ Ελλάδα
Hexathelidae Atrax A. robutus
Αυστραλία
Ctenizidae Ν. Αμερική
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Latrodectus tredecimguttatus Μαύρη Χήρα
α-λατροτοξίνη (νευροτοξίνη)
Πόνος αρχίζει μετά τα πρώτα 30 λεπτά, στην αρχή τοπικά και μετά επεκτεινόμενα σε όλο το σώμα. Σε μία με τρεις εβδομάδες από τη μέρα του τσιμπήματος, ο ασθενής είναι πλέον εντελώς καλά. Η πρόκληση του θανάτου είναι σπάνια περίπτωση (περίπου 1% των περιπτώσεων ή και λιγότερο)
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Latrodectus tredecimguttatus Μαύρη Χήρα
Μαύρη Χήρα
Steatoda paykulliana https://www.youtube.com/watch?v=VcKqImfVJ9M
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Sicariidae Loxosceles rufescens
Αράχνη βιολί
Αιμολυτικά ένζυμα
https://www.youtube.com/watch?v=Kmk3D_HBmMg
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Προτιμούν τις ζεστές περιοχές (Max: 23o-38
o)
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Φθορίζουν στο υπεριώδες
φως στο σκοτάδι
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Όλοι οι σκορπιοί έχουν
δηλητήριο στο κεντρί τους
Κέντρισμα από Pandinus imperator https://www.youtube.com/watch?v=7C22Fshhe-Q
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Γενικός κανόνας
Παχιές δαγκάνες
λεπτή «ουρά»
αδύναμο
δηλητήριο
Λεπτές δαγκάνες
χοντρή «ουρά»
ισχυρό
δηλητήριο
Υπάρχουν και εξαιρέσεις Ε
ΡΓΑ
ΣΤ
ΗΡ
ΙΑ Σ
ΤΟ
ΜΟ
ΥΣ
ΕΙΟ
: Τα
ζώ
α σ
το φ
ακ
ό τ
ου
στε
ρεο
σκ
οπ
ίου
Π
ΑΝ
ΙΔΑ
ΤΗ
Σ Ε
ΛΛ
ΑΔ
ΑΣ
Α
ρα
χνί
δια
(A
rach
nid
a) τ
ης
Ελ
λά
δα
ς Ο
κτώ
βριο
ς 2
015
Πηγή:
Fet, Victor, Sissom, W. David, Lowe, Graeme & Braunwalder, Matt E. Cataloge of the Scorpions of the World (1758-
1998). The New York Entomological Society (2000).
Αφθονία ειδών σκορπιών
Παγκόσμια
13 οικογένειες
241 γένη
>1600 είδη
Στην Ευρώπη
Ελλάδα 15
(σήμερα 29)
Ιταλία 8
Γαλλία 6
Αλβανία, Ισπανία, Σλοβενία,
Κροατία, Μαυροβούνιο από 5
Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία από 4
Γιουγκοσλαβία 3
Αυστρία, Ελβετία, Ουγγαρία 2
Μεγάλη Βρετανία, Τσεχία 1
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
…
Mesobuthus gibbosus Euscorpius spp.
Euscorpiidae
Neocalchas gruberi
Protoiurus
Iurus
Iuridae Buthidae Ε
ΡΓΑ
ΣΤ
ΗΡ
ΙΑ Σ
ΤΟ
ΜΟ
ΥΣ
ΕΙΟ
: Τα
ζώ
α σ
το φ
ακ
ό τ
ου
στε
ρεο
σκ
οπ
ίου
Π
ΑΝ
ΙΔΑ
ΤΗ
Σ Ε
ΛΛ
ΑΔ
ΑΣ
Α
ρα
χνί
δια
(A
rach
nid
a) τ
ης
Ελ
λά
δα
ς Ο
κτώ
βριο
ς 2
015
Οικογένεια Iuridae Neocalchas gruberi
Protoiurus
Iurus
Protoiurus stathiae
Protoiurus rhodiensis
Protoiurus kraepelini
Protoiurus spp.
Iurus dekanum
Iurus kinzelbachi (Σάμος)
Iurus dufoureius
Οικογένεια Euscorpiidae Euscorpius spp.
Πηγή:
Parmakelis, A., P. Kotsakiozi, I. Stathi, S. Poulikarakou & V. Fet, 2013. Hidden Euscorpius diversity revealed in Greece with the use of multi-
locus species-delimitation approaches. Biological Journal of the Linnean Society, doi: 10.1111/bij.12170
Συνολικά υπάρχουν 41 είδη στο γένος Euscorpius
Στην Ελλάδα υπάρχουν τα 21!!!
1. Euscorpius avcii Tropea, Yagmur, Koç, Yesilyurt et Rossi, 2012
2. Euscorpius birulai Fet, Soleglad, Parmakelis, Kotsakiozi & Stathi, 2014
3. Euscorpius candiota Birula, 1903
4. Euscorpius carpathicus aegaeus Di Caporiacco L (1950)
5. Euscorpius corcyraeus Tropea etRossi, 2012
6. Euscorpius erymanthius Tropea, Fet, Parmakelis, Kotsakiozi et Stathi,2013
7. Euscorpius hadzii Di Caporiacco, 1950
8. Euscorpius italicus (Herbst, 1800)
9. Euscorpius kinzelbachi Tropea, Fet, Parmakelis, Kotsakiozi & Stathi, 2014
10.Euscorpius koschewnikowi Birula, 1900
11.Euscorpius kritscheri Fet, Soleglad, Parmakelis, Kotsakiozi et Stathi, 2013
12.Euscorpius mylonasi Fet, Soleglad, Parmakelis, Kotsakiozi & Stathi, 2014
13.Euscorpius naupliensis (C.L. Koch, 1837)
14.Euscorpius ossae Di Caporiacco, 1950
15.Euscorpius popovi Tropea, Fet, Parmakelis, Kotsakiozi et Stathi, 2015
16.Euscorpius scaber Birula, 1900
17.Euscorpius sicanus (C.L. Koch, 1837)
18.Euscorpius solegladi Fet, Graham, Webber & Blagoev, 2014
19.Euscorpius stahlavskyi Tropea, Fet, Parmakelis, Kotsakiozi & Stathi, 2014
20.Euscorpius vignai Tropea, Fet, Parmakelis, Kotsakiozi & Stathi, 2014
21.Euscorpius yagmuri Kovařík, Fet et Soleglad, 2014
Euscorpius carpathicus aegaeus
Euscorpius vignai
Euscorpius kritscheri
Euscorpius scaber
Euscorpius birulai
Euscorpius mylonasi
Euscorpius avcii
Euscorpius koschewnikowi
Euscorpius kinzelbachi
Euscorpius italicus
Euscorpius naupliensis
Euscorpius sicanus
Euscorpius hadzii (Ανατολικά)
Euscorpius solegladi (Δυτικά)
Euscorpius candiota
Euscorpius erymanthius
Euscorpius corcyraeus
Euscorpius ossae
Euscorpius scaber
Euscorpius stahlavskyi
Στη Βρετανία, τα φαλάγγια (Opiliones) είναι
γνωστά ως «αράχνες βοσκοί» από το 1600.
Opilio στα λατινικά σημαίνει «βοσκός»
Στην Ευρώπη: 310 είδη
Στην Ελλάδα: >100 είδη
http://opiliones.wikia.com/wiki/Opiliones_Wiki
Opiliones Wiki
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Υπόταξη Αρ. ειδών Κατανομή Χαρακτηριστικά Βιότοπος
Cyphophthalmi 100
Τροπικές και
υποτροπικές περιοχές
της Αμερικής και της
Αφρικής.
Ορεινά δάση της
Νότιας Ευρώπης
Μικρά, μοιάζουν με
ακάρεα και εμφανίζουν
αρχαϊκά χαρακτηριστικά
Έδαφος δασών,
στρωμνή και σπήλαια
Laniatores >4000 Τροπικές περιοχές Μεγάλα, χρωματιστά,
ισχυρές συλληπτικές
ποδοπροσακτρίδες,
γεροδεμένα και κοντά
πόδια, και συχνά με
διάφορα εξογκώματα στο
σώμα
Κάτω από κορμούς
δέντρων και πέτρες,
στρωμνή, σπήλαια
ΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Αραχνίδια (Arachnida) της Ελλάδας Οκτώβριος 2015
Υποτάξη Αρ. ειδών Κατανομή Χαρακτηριστικά Βιότοπος
Eupnoi 1800 Phalangiidae
Sclerosomatidae
…
Ευρασία και Βόρεια
Αμερική
Έχουν μακριά πόδια, είναι
επίγεια, έχουν υψηλή
κινητικότητα και
τρέφονται με μικρά
αρθρόποδα, φυτά και
ζωικά υπολείμματα
Δάση, κήποι, λιβάδια και
αγροτεμάχια
Dyspnoi 320 Trogulidae
Ischiropsalidae
Ολαρκτική πανίδα
(οικοσυστήματα
Βορείου ημισφαιρίου)
Τα Trogulidae τρέφονται
με μικρά χερσαία
γαστερόποδα με κέλυφος,
έχουν κοντά πόδια
Τα Ischiropsalidae έχουν
ισχυρές χηληκεραίες
Στρωμνή, ανώτερα
στρώματα του εδάφους
ΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Αραχνίδια (Arachnida) της Ελλάδας Οκτώβριος 2015
Τα περισσότερα είδη είναι
παμφάγα
Χρησιμοποιούν το δεύτερο
ζεύγος ποδιών τους σαν κεραίες
για να αντιλαμβάνονται το
περιβάλλον
Δεν είναι δηλητηριώδη
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Anelasmocephalus sp.
Trogulus sp.
Κρήτη
Lacinius sp.
Paranemastoma thessalum
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Υπέρταξη Parasitiformes – τσιμπούρια και μερικά ελεύθερα ακάρεα Opilioacarida – ακάρεα που μοιάζουν με φαλάγγια
Holothyrida
Ixodida – σκληρά και μαλακά τσιμπούρια
Mesostigmata – τσιμπούρια πουλιών, φυτών, κ.ά.
Υπέρταξη Acariformes – η πιο ποικιλόμορφη ομάδα Trombidiformes – φυτοπαρασιτικά, υδρόβια, κ.ά.
Sphaerolichida
Prostigmata
Sarcoptiformes
Endeostigmata
Oribatida
Astigmata – σκόνης, τριχώματος, φτερών, που προκαλούν φαγούρα στον
άνθρωπο, κ.ά.
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
Έχουν περιγραφεί περίπου 54,000 είδη στον κόσμο
Από τις πιο διαφοροποιημένες και επιτυχημένες ομάδες των Ασπονδύλων
Τα περισσότερα είναι μικροσκοπικά, οπότε περνούν «απαρατήρητα»
Ζουν ελεύθερα ή ως παράσιτα σε φυτά και ζώα
Ζουν παντού:
• στο χώμα
• στη στρωμνή αποσυνθέτοντας οργανική ύλη
• στο γλυκό νερό
• στα θάλασσα
• στα φυτά
• πάνω και μέσα σε ζώα
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Βλαβερά για τον άνθρωπο
• Στις καλλιέργειες
• Πρόκληση αλλεργικών αντιδράσεων
• Παράσιτα ζώων
• Μετάδοση ασθενειών
Της τραχείας των πτηνών Της σκόνης
Τετράνυχος
Παράσιτο στον άνθρωπο
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Aculops lycopersici
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ERIOPHYIDAE Ε
ΡΓΑ
ΣΤ
ΗΡ
ΙΑ Σ
ΤΟ
ΜΟ
ΥΣ
ΕΙΟ
: Τα
ζώ
α σ
το φ
ακ
ό τ
ου
στε
ρεο
σκ
οπ
ίου
Π
ΑΝ
ΙΔΑ
ΤΗ
Σ Ε
ΛΛ
ΑΔ
ΑΣ
Α
ρα
χνί
δια
(A
rach
nid
a) τ
ης
Ελ
λά
δα
ς Ο
κτώ
βριο
ς 2
015
Ωφέλιμα για τον άνθρωπο
Τα σαρκοφάγα ακάρεα
χρησιμοποιούνται στη
βιολογική καταπολέμηση,
κυρίως άλλων
φυτοπαρασιτικών ακάρεων
Phytoseiulus persimilis
Amblyseius cucumeris Amblyseius californicus
Amblyseius degenerans Hypoaspis sp. Phytoseiulus persimilis
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Χαρακτηριστικά • χερσαίοι θηρευτές
• μέγεθος από 1 mm έως 10 mm
• πρώτα ευρήματα χρονολογούνται από τη Δεβόνια περίοδο (420–359 mya)
• ως επί το πλείστον, συναντώνται στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
1 ζεύγος χηληκεραιών: αγωγός μεταξιού Ε
ΡΓΑ
ΣΤ
ΗΡ
ΙΑ Σ
ΤΟ
ΜΟ
ΥΣ
ΕΙΟ
: Τα
ζώ
α σ
το φ
ακ
ό τ
ου
στε
ρεο
σκ
οπ
ίου
Π
ΑΝ
ΙΔΑ
ΤΗ
Σ Ε
ΛΛ
ΑΔ
ΑΣ
Α
ρα
χνί
δια
(A
rach
nid
a) τ
ης
Ελ
λά
δα
ς Ο
κτώ
βριο
ς 2
015
1 ζεύγος ποδοπροσαρκτρίδων
• αισθητήρια όργανα
• σταθερό – κινητό τμήμα
• αγωγός δηλητηρίου
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Αναπαραγωγή Έμμεση μεταφορά σπέρματος μέσω σπερματοφόρων
• Χορός ζευγαρώματος
• Ανεξάρτητη δράση θηλυκού – αρσενικού
– Τα δύο ζώα συναντώνται ή όχι
– Αδένες μεταξιού δρουν ως οδηγοί
https://www.you
tube.com/watch?
v=2tmDmIwGFkc
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Θεωρούνται ωφέλιμα αραχνίδια για τον άνθρωπο αφού τρέφονται με:
• Παρασιτικές προνύμφες ρούχων και υφασμάτων
• Σκαθάρια που παρασιτούν σε χαλιά
• Παρασιτικά ψωκόπτερα
• Μύγες, τερμίτες, μυρμήγκια
Τροφικές προτιμήσεις Ε
ΡΓΑ
ΣΤ
ΗΡ
ΙΑ Σ
ΤΟ
ΜΟ
ΥΣ
ΕΙΟ
: Τα
ζώ
α σ
το φ
ακ
ό τ
ου
στε
ρεο
σκ
οπ
ίου
Π
ΑΝ
ΙΔΑ
ΤΗ
Σ Ε
ΛΛ
ΑΔ
ΑΣ
Α
ρα
χνί
δια
(A
rach
nid
a) τ
ης
Ελ
λά
δα
ς Ο
κτώ
βριο
ς 2
015
• Παρουσιάζουν ευρύτατη εξάπλωση (εύκρατες, ερημικές,
μεσογειακές)
• Ωστόσο, μεγαλύτερη αφθονία ειδών συναντάται στις τροπικές και
υποτροπικές περιοχές
Οικολογικά στοιχεία Ε
ΡΓΑ
ΣΤ
ΗΡ
ΙΑ Σ
ΤΟ
ΜΟ
ΥΣ
ΕΙΟ
: Τα
ζώ
α σ
το φ
ακ
ό τ
ου
στε
ρεο
σκ
οπ
ίου
Π
ΑΝ
ΙΔΑ
ΤΗ
Σ Ε
ΛΛ
ΑΔ
ΑΣ
Α
ρα
χνί
δια
(A
rach
nid
a) τ
ης
Ελ
λά
δα
ς Ο
κτώ
βριο
ς 2
015
• Το είδος Chelifer cancroides είναι το πιο
κοινό ανθρωπόφιλο είδος
Οικότοποι
• Στρωμνή φύλλων
Chthoniidae, Neobisiidae & Chernetidae
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
• Ρωγμές σε πέτρες ή σπηλιές
ειδικές μορφολογικές προσαρμογές
• Φωλιές πουλιών και μικρών θηλαστικών
• Ζώνες παλίρροιας
Neobisium maritimum
• Φλοιός δένδρων
Chernetidae & Cheliferidae
Χαρακτηριστικά Phoresy (Φορετική) Όταν ένα ζώο προσκολλάται σε ένα άλλο αποκλειστικά για μεταφορά
(χωρίς να είναι παράσιτο). Αυτό συμβαίνει κυρίως στα αρθρόποδα:
• Ακάρεα πάνω σε έντομα (σκαθάρια, μύγες, μέλισσες)
• Ψευδοσκορπιοί πάνω σε θηλαστικά ή έντομα
• Διπλόποδα σε πουλιά
Η φορετική μπορεί να είναι είτε υποχρεωτική είτε να προκαλείται από
τις περιβαλλοντικές συνθήκες
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Στον κόσμο... • 25 οικογένειες
• 439 γένη
• >3385 είδη
Χώρα Είδη
Η.Π.Α. 423
Ιταλία 226
Ισπανία 192
Ινδία 162
Μεξικό 161
Νότια Αφρική 134
Κένυα 133
Γαλλία 125
Ελλάδα 124
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
(Harvey, 2007, 2008, 2009)
Στην Ελλάδα
• Atemnidae
• Cheiridiidae
• Cheliferidae
• Chernetidae
• Chthoniidae (35)
• Garypidae
• Garypinidae
• Geogarypidae
• Larcidae
• Neobisiidae (42)
• Olpiidae
• Syarinidae
• Withiidae
• Κοσμοπολίτικα είδη: – Chelifer cancroides
– Cheiridium museorum
• Μεγάλα ποσοστά ενδημισμού
Chelifer cancroides Cheiridium museorum
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
ΕΛΛΑΔΑ 121
Ιόνια Νησιά 25
Πελοπόννησος 10
Αιγαίο 10
Κρήτη 25
Είδη ανά περιοχή
ΕΝΔΗΜΙΣΜΟΙ
ΕΛΛΑΔΑ 40%
ΚΡΗΤΗ 60%
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Χαρακτηριστικά
• Είναι κυρίως νυχτόβια, όπως δείχνει
και το όνομά τους: στα λατινικά
fugae σημαίνει αποφυγή και soli
αναφέρεται στον ήλιο
• Παρότι μοιάζουν περισσότερο με τις
αράχνες ο στενότερος συγγενής
τους είναι οι ψευδοσκορπιοί
• Διαθέτουν πανίσχυρες χηληκεραίες
διαφοροποιημένες σε δυνατές
δαγκάνες με δόντια
• Τρίβοντας τις χηληκεραίες
παράγουν δυνατό θόρυβο
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
• Camel spiders, wind scorpions, sun spiders
Χαρακτηριστικά
• Οι ποδοπροσακτρίδες έχουν αισθητήριο ρόλο και μοιάζουν με
κεραίες
• Το μέγεθός τους φτάνει τα 10cm, ενώ οι ποδοπροσακτρίδες τους
ξεπερνούν και τα 12cm
• Η ταχύτητά τους φτάνει τα 16km/h
• Είναι σαρκοφάγα αλλά και παμφάγα
• Δεν διαθέτουν δηλητήριο αλλά μπορούν να σκίσουν πολύ εύκολα
ανθρώπινο δέρμα
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Εξάπλωση
• Ζουν σε θερμές και ξηρές περιοχές
• Απουσιάζουν από την Αυστραλία
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Galeodes graecus
Galeodidae - Εξάπλωση Ε
ΡΓΑ
ΣΤ
ΗΡ
ΙΑ Σ
ΤΟ
ΜΟ
ΥΣ
ΕΙΟ
: Τα
ζώ
α σ
το φ
ακ
ό τ
ου
στε
ρεο
σκ
οπ
ίου
Π
ΑΝ
ΙΔΑ
ΤΗ
Σ Ε
ΛΛ
ΑΔ
ΑΣ
Α
ρα
χνί
δια
(A
rach
nid
a) τ
ης
Ελ
λά
δα
ς Ο
κτώ
βριο
ς 2
015
Daesiidae Gluviopsilla discolor (Kraepelin, 1899) (Ρόδος)
Biton (Biton) ehrenbergi Karsch, 1880
Gluviolla rhodiensis Caporiacco, 1948 (Ρόδος)
Gluviopsis rufescens (Pocock, 1897)
Gluviopsis rufescens rufescens (Pocock, 1897)
Galeodidae Galeodes graecus C.L. Koch, 1842
Galeodes hellenicus Roewer, 1934 (Ελλάδα)
Galeodes rhodicola Roewer, 1941 (Ρόδος)
Galeodes ruptor Roewer, 1934
Karschiidae Barrussus furcichelis Roewer, 1928 (Ελλάδας)
Eusimonia nigrescens Kraepelin, 1899
Solpugidae Solpuga scenica Lichtenstein, 1797
Solpuga tarda Lichtenstein, 1797
Στον κόσμο
12 οικογένειες
153 γένη
>1000 είδη
Στην Ελλάδα
4 οικογένειες
8 γένη
12 είδη
The Arachnid Order Solifugae
http://www.solpugid.com/
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Έχουν:
• Έντονα πεπλατυσμένο σώμα
• Ισχυρές ποδοπροσακτρίδες για τη σύλληψη της λείας
• Μακρυά και λεπτά πόδια στο πρώτο ζεύγος ποδιών, που λειτουργούν ως
αισθητήρια και μοιάζουν με μαστίγιο (whip spiders)
Στον κόσμο
5 οικογένειες
17 γένη
155 είδη
Στην Ελλάδα
1 οικογένεια
1 γένος
1 είδος
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Charinus ioanniticus
Ρόδος
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
Μέγεθος: όχι περισσότερο από 3 mm
Τα Palpigradi έχουν:
• Άχρωμο και διαφανές εξωσκελετό
• Ένα μαστίγιο με ξεκάθαρη μεταμέρεια
Θεωρούνται τα πιο πρωτόγονα αραχνίδια
Στον κόσμο
2 οικογένειες
7 γένη
82 είδη Στην Ελλάδα
1 οικογένεια
1 γένος
3 είδη
Eukoenenia spelaea
in its cave habitat https://www.youtube.com/watch?v=z3gBn_GwRNM
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015
1. Eukoenenia juberthiei Condé, 1974
• Eukoenenia juberthiei cytheriaca Condé, 1979
Type Locality: Σπήλαιο του Πανός, Κερατέα, Αττική
• Eukoenenia juberthiei hellenica Condé, 1979
Type Locality: Σπήλαιο Αγίας Σοφίας Μυλοποτάμου, Κύθηρα
Eukoeneniidae
2. Eukoenenia naxos Condé, 1990
Type Locality: Σπήλαιο Αγίου Ιωάννη, Ν.
Ηρακλειά, Κυκλάδες
3. Eukoenenia mirabilis (Grassi and Calandruccio,
1885)
Ελλάδα
ΕΡ
ΓΑΣ
ΤΗ
ΡΙΑ
ΣΤ
Ο Μ
ΟΥ
ΣΕ
ΙΟ: Τ
α ζ
ώα
στο
φα
κό
το
υ σ
τερ
εοσ
κο
πίο
υ
ΠΑ
ΝΙΔ
Α Τ
ΗΣ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Αρ
αχ
νίδ
ια (
Ara
chn
ida)
τη
ς Ε
λλ
άδ
ας
Οκτώ
βριο
ς 2
015