ATLAS de

ANATOMÍA CARDÍACA

por RM e TC

ATLAS de

ANATOMÍA CARDÍACA

por RM e TC

M.D.Parrado, M.Souto

O CORAZÓN. Situación na cavidade torácica

Con forma de pirámide triangular, preséntase oblicuo no mediastino medio.

A súa base, que é posterior, oriéntase á dereita, e o vértice, que é anterior, sitúase á esquerda. As aurículas están nunha posición superior e os ventrículos nunha posición inferior.

Acceso directo a ln009.jpg.lnk

M.D.Parrado, M.Souto

O CORAZÓN Configuración externa

CARAS:

1. Cara esterno-costal (anterior)

2. Cara pulmonar (lateral)

3. Cara diafragmática (inferior)

Rouvier H, Delmas A. Anatomía Humana. 11ª ed. Vol 2. Masson. Paris 1924, 2005.Testut L , Latarjet A. Anatomía Humana. Ed. Salvat. Barcelona 1990

1

3

2

M.D.Parrado, M.Souto

1. CARA ESTERNOCOSTAL: Segmento Auricular Cunha orientación anterior e cara á dereita, ten unha depresión ou suco entre a aorta e o tronco pulmonar.

O apéndice auricular dereito confúndese coa aurícula e enrólase sobre a parede lateral dereita da aorta.

Na parte superior do atrio está a Vea Cava Superior

Aorta Tronco pulmonar

VCS

Suco aórtico pulmonar

Apéndiceauricular dereito

M.D.Parrado, M.Souto

CARA ESTERNOCOSTAL: Segmento Ventricular

Presenta unha zona posterior onde están os orificios da Aorta e do Tronco pulmonar,

este último más adiantado, e unha zona anterior convexa, dividida en dúas polo suco interventricular anterior.

Zona posterior

Zona anterior

Extremo anterior do apéndice auricular esquerdo

Suco Interventricular

Orificio do Tronco pulmonar

Orificio da Aorta

M.D.Parrado, M.Souto

CARA ESTERNOCOSTAL:APÉNDICES AURICULARES

Son prolongacións das aurículas:

APÉNDICE AURICULAR DEREITO: pregado sobre a parede da Aorta esténdese cara o suco aórtico-pulmonar.

APÉNDICE AURICULAR ESQUERDO: asómase na cara anterior e prolóngase ata a cara lateral esquerda do orificio do tronco pulmonar.

APÉNDICE AURICULAR DEREITO

APÉNDICE AURICULAR ESQUERDO

Suco aórtico-pulmonar

Ao

Tronco pulmonar

M.D.Parrado, M.Souto

Situada posterior e á esquerda, é convexa de arriba abaixo.

O apéndice auricular esquerdo, con forma de S, preséntase na zona auricular desta cara e prégase sobre a cara lateral esquerda do tronco pulmonar.

Tronco pulmonar

2. CARA PULMONAR (LATERAL)

Suco interventricular anterior

Apéndice auricular esquerdo

M.D.Parrado, M.Souto

3. CARA DIAFRAGMÁTICA: Segmento ventricular

Convexa e inclinada anterior e inferiormente, está dividida polo

Suco interventricular posterior en dúas superficies, unha dereita más ampla, e outra esquerda.

Suco interventricular posterior

dereita

esquerda

dereita

esquerda

M.D.Parrado, M.Souto

CARA DIAFRAGMÁTICA: Segmento atrial

Moi estreito, porque o suco coronario está situado cerca do límite entre a cara inferior e a base do corazón. Á dereita atopamos o orificio da vea cava inferior, que alcanza tamén a cara posterior da aurícula.

Suco coronario

VCI

M.D.Parrado, M.Souto

BASEFormada polas aurículas, aplanada de arriba abaixo é convexa transversalmente.

Encontramos a Aurícula esquerda (AE) posteriormente, con catro Veas pulmonares:

Inferiores dereita e esquerda (VPID e VPIE ) e Superiores dereita e esquerda (VPSD e VPS

e a Aurícula dereita (AD) situada anterior e á dereita.

VCI

Aorta

Aurícula esquerda

AD

AE

VPSD

VPSE

VPIE

VPID

M.D.Parrado, M.Souto

ÁPEX.

Dividido en dúas partes por una lixeira depresión, que une o suco interventricular anterior co posterior. As dúas partes correspóndense cós vértices dos ventrículos dereito e esquerdo.

Suco interventricular anterior

Suco interventricular posterior

depresión

M.D.Parrado, M.Souto

AORTA

CORONARIA DEREITA

CORONARIA ESQUERDA

(AORTA) EARTERIAS CORONARIAS

As principais arterias coronarias atravesan os sucos interventriculares e auriculo-ventricular aliñados cos eixos longo e curto do corazón, respectivamente. A arteria coronaria dereita é anterior ea arteria coronaria esquerda é posterior.

M.D.Parrado, M.Souto

SUCO CORONARIO

Cruza as tres caras e os tres bordos do órgano.

Está ocupado por vasos coronarios e a graxa que os rodea.

AortaCoronaria dereita

Tronco Coronaria esquerda

M.D.Parrado, M.Souto

Orixen das Coronarias

A arteria coronaria dereita nace da aorta, á altura do

seo dereito de Valsalva. (SDV).

A arteria coronaria esquerda nace na porción superior do

seo aórtico esquerdo (SEV),.

Arteria coronaria dereita

Arteria coronaria esquerda

Seo dereito de Valsalva

Seo Esquerdo de Valsalva

Orixen coronaria dereita

Orixen coronaria esquerda

SDV

SEV

M.D.Parrado, M.Souto

Arteria coronaria dereita: traxecto

Coa súa orixe no seo dereito de Valsalva (SDV), discorre entre

o tronco pulmonar e o apéndice auricular dereito.

Incúrvase e introduce na parte dereita do suco coronario.

Apéndice auricular dereito

suco coronario

VE

M.D.Parrado, M.Souto

Ramas da Arteria coronaria dereita:

Coronaria dereita proximal (1); Na súa orixe e ocasionalmente no propio ostium nace a

Rama do cono arterial ou arteria do cono .

En máis do 50% dos casos hai unha segunda rama: a arteria do nodo sino-auricular

Coronaria dereita media (2); Dela saen unha ou varias ramas marxinais para a parede do VD

Rama marxinal

2. Arteria coronaria dereita media

1. Arteria coronaria dereita proximal

Rama do cono arterial

M.D.Parrado, M.Souto

Coronaria dereita distal (3). Dá orixen a unha ou varias Ramas Agudas Marxinais AM, que irriga a parede anterior do VD

No caso dominancia da arteria coronaria dereita * diríxese ao suco interventricular posterior orixinando a

Arteria descendente posterior

(interventricular posterior) (4) dá que saen ramos septais inferiores e unha

rama Postero-Lateral (PL) para a cara diafragmática do VE.

Ramas Agudas Marxinais

Rama postero-lateral.

Apéndice auricular dereito

4. Arteria descendente posterior.

3. Coronaria dereita distal

•Schlesinger MJ.ArchPath.1940;30:403-15

M.D.Parrado, M.Souto

Arteria coronaria principal esquerda

Desde a súa orixe, debaixo da crista sinotubular da aorta (Ao), bifúrcase moi pronto en dúas (pode ter un ramo intermedio): Arteria circunflexa que dá orixe ás Ramas (obtusa) marxinais e

Arteria Descendente Anterior (DAI proximal, DAI media y DAI distal) que dá orixe a Ramas (perforadoras) septais e Ramas diagonais en número variable

Coronaria principal Esquierda (CPE)

Ao

bifurcación

Arteria circunflexa

Arteria Descendente Anterior

Coronaria dereita

Ao

M.D.Parrado, M.Souto

Arteria descendente anterior. Situación Sitúase á esquerda do tronco da arteria pulmonar e descende sobre o suco interventricular anterior cara ao ápex e cara diafragmática. Dá orixe a distintos ramos septais ou perforadoras durante o seu traxecto, que aportan sangue a os dous terzos anteriores do tabique interventricular.

Tronco AP

Ápex

Suco interventricular anterior

Ramo septal

Arteria descendente anterior

M.D.Parrado, M.Souto

Arteria descendente anterior. Ramas

Ramas septais. Nacen perpendiculares da arteria descendente anterior para irrigar os dous terzos anteriores do septo .

Conéctanse coas septais dependentes da descendente posterior

Ramas septais

Rama diagonal

M.D.Parrado, M.Souto

Ramas diagonais.Dunha a tres ramas diagonais, cunha gran variabilidade en número e tamaño,

irrigan a cara anterior e lateral do corazón

A. Descendente anterior.

M.D.Parrado, M.Souto

Arteria Circunflexa

Discorre polo suco interventricular posterior esquerdo debaixo do apéndice auricular esquerdo, que a tapa.

Dá orixe a numerosas ramas obtusas marxinais para a parede lateral do VE e unha ou dúas ramas circunflexas para a AE

Circunflexa

Rama obtusa marxinal

Apéndice auricular esquerdo

M.D.Parrado, M.Souto

VEAS CORONARIASSeo coronario

O seo coronario localízase no suco A-V posterior, representa o segmento terminal da VCSE, vea cava superior esquerda, que se atrofia no curso do desenrolo, e a terminación ou dilatación da vea cardíaca magna da que se separa pola válvula de Vieussens (coronaria maior). Desemboca na AD por un orificio ca válvula de Tebesio. Recolle a circulación venosa do corazón (vea cardíaca magna, vea da AE, vea do VE, vea cardíaca menor) e presenta fibras musculares estriadas.

Seo coronario

M.D.Parrado, M.Souto

VCI

Grandes Vasos: Vea CavaVCS resulta da unión de dous troncos venosos braquiocefálicos.Relaciónase por dentro coa porción ascendente da Aorta que a rexeita lixeiramente á dereita

Desemboca na parede superior da AD

VCI . Desemboca dende o abdome na parede inferior da AD

AD

Aorta

VCS

VCI

AD

VCS

VCS

M.D.Parrado, M.Souto

Grandes Vasos:Veas pulmonares

As veas pulmonares e os seus orificios son en xeral ovais na parede posterior da aurícula esquerda).

VPSI

VPSD

VPSE

Tronco pulmonar

VPIDVPII

RAMA ACCESORIA

M.D.Parrado, M.Souto

Grandes Vasos:Veas pulmonares

Atopamos dúas veas pulmonares dereitas e dúas esquerdas cun ostium de separación,

Existen variantes anatómicas (vea pulmonar accesoria)

VPSE

VPIE

VPSD

VPID

RAMA ACCESORIA

Veas pulmonares superiores

AI

Apéndice auricular esquerdo

Aorta

Ao

M.D.Parrado, M.Souto

Grandes Vasos:Tronco pulmonar (TP) e Arterias pulmonares

Con orixe no ventrículo dereito (anterior á aorta e entre os dous apéndices auriculares), oriéntase oblicuo, cara á esquerda e posterior, e xira sobre a cara anterior e esquerda da aorta ascendente.

Bifúrcase en ángulo aberto superior e cara á dereita e as súas

ramas diríxense cara ós hilios pulmonares correspondentes

Tronco pulmonarAO

AO

AO

Apéndices auriculares

Bifurcación Arterias pulmonares

M.D.Parrado, M.Souto

Configuración interna

M.D.Parrado, M.Souto

Configuración interna: Planos ortogonais (EXTRÍNSECOS)

AXIAL

CORONAL

SAXITAL

Os planos ortogonais estritos, de uso rutineiro, serven de localizadores para a planificación dos planos cardíacos intrínsecos, necesarios para a visualización axeitada do corazón

M.D.Parrado, M.Souto

PLANO AXIAL

M.D.Parrado, M.Souto

PLANO AXIAL: Anatomía

Ventrículo esquerdo.

Ventrículo dereito.

Pulmón

Aorta descendente

Vea Cava Inf

Fígado.

M.D.Parrado, M.Souto

PLANO CORONAL

M.D.Parrado, M.Souto

PLANO CORONAL: anatomía

Arteria pulmonar

Válvula aórtica

VEMúsculos papilares

Tronco arterial braquiocefálico

Aorta ascendente

AD

Fígado

Pulmón

Vea Cava Superior

Veas Braquiocefálicas

M.D.Parrado, M.Souto

TSVD

Ao

PLANO SAXITAL

M.D.Parrado, M.Souto

PLANO SAGITAL: Anatomía

Aorta descendente

Ventrículo derecho

TSVD

Aurícula Esq

M.D.Parrado, M.Souto

Planos intrínsecosM.D.Parrado, M.Souto

Axial

Eixo Longo Vertical VE

Planifícase dende : - Corte axial pasando polo VE e a válvula mitral. - Paralelo ao septo IV, medioventricular, punta VE

M.D.Parrado, M.Souto

Aorta

Válvula mitral

Músculos papilares

raquis

Ápex

VI

pulmón

Parede anterior

Eixo Longo Vertical VE: descripción

AE

VE

Vea pulmonar Apéndice

auricular esquerdo

Pared posterior

M.D.Parrado, M.Souto

Planifícase a partir do plano 4 cámaras buscando un plano paralelo ao septo interventricular que pase pola aurícula e ventrículo dereitos a través da válvula tricúspide

Eixo Longo Vertical VD

M.D.Parrado, M.Souto

AD

Aorta ascendente

Vea Cava Superior

Arteria pulmonar

Válvula tricúspide

Cámara de enchido do VD

Eixo Longo Vertical VD: descrición

M.D.Parrado, M.Souto

Axial

Eixo curto

ELV

- Planificada a partir dos ventrículos no corte axial/VE no corte eixo longo vertical. - Perpendicular ao septo interventricular

M.D.Parrado, M.Souto

Eixo Curto (Medial): descrición

Parede anterior

pared lateral

Parede inferior

Infero septal

Septo Interventricular

VD

V E

Fígado

Pulmón

Músculos papilares anterior e posterior

M.D.Parrado, M.Souto

Apical

Medio

Basal

Bas

al

Med

io

Api

cal

M.D.Parrado, M.Souto

7

DA

8

13

CD

Cx

14

15

16

9

12

11

10

6

5

21

34

17 Ápex

Anterior

Septal Lateral

Inferior

Anterior

Antero-septal

Infero-septal

Coronaria dereita. Circunflexa .Descendente anterior

Inferior

Infero-Lateral

Antero-Lateral

Anterior

Antero-septal

Infero-septal

Inferior

Infero-Lateral

Antero-Lateral

1. Basal anterior2. Basal antero-septal3. Basal Infero-septal4. Basal Inferior5. Basal infero-septal6. Basal antero-lateral7. Medio anterior8. Medio anteroseptal9. Medio Inferoseptal10.Medio inferior11.Medio infero-lateral12.Medio antero-lateral13.Anterior14.Septal 15.Inferior16.Lateral17. Ápex

Segmentos cardíacos e vascularización coronaria.Cerqueira y col . Circulation 2002; 105:539-542

Bastarrika y col. Radiología 2008; 50:197-206

M.D.Parrado, M.Souto

Secuencia en catro cámaras. - Planificada a partir do eixo curto EC e do eixo longo vertical - Desde a punta do VD e metade do ventrículo esquerdo, no EC e desde a punta do ventrículo esquerdo e medio –centro ventricular, no ELV

EC

ELV

Catro cámaras

M.D.Parrado, M.Souto

Catro cámaras: descrición

Aorta

Ápex

Septo Interauricular

Pulmón

Septo Interventricular

Válvula Tricúspide

VD VI

VE

VD

AD

AE

Válvula Mitral

Banda moderadora

M.D.Parrado, M.Souto

EC basal

ELV

Eixo longo horizontal

Planificación: - A partir do eixo curto BASAL e do eixo longo vertical - Punta do VI e medio ventricular, no ELVTSVI e metade do VI, no EC BASAL

M.D.Parrado, M.Souto

Eixo longo horizontal: descrición

Septo

Interventricular

Tracto de Saída do Ventrículo

dereito

Ventrículo esquerdo.

Ápex

Válvula aórtica

Hígado

Aorta descendente

Aurícula esquerda.

Válvula mitral

M.D.Parrado, M.Souto

Planos valvulares

Válvula Aórtica

Válvula Pulmonar

Válvula tricúspide

Válvula Mitral

M.D.Parrado, M.Souto

Plano valvular aórtico

M.D.Parrado, M.Souto

Válvula Aórtica aberta

Válvula Aórtica pechada

SEOS DE VALSALVA:O segmento inicial dilátase en tres seos de Valsalva: dereito anterior, sae a arteria coronaria dereita; esquerdo anterior, sae a coronaria esquerda; e posterior non coronario)

M.D.Parrado, M.Souto

Plano Valvular Aórtico: descrición

TSVD Aorta descendente

Comisuras

Valva esquerda.

Valva posteriorValva dereita.

Aurícula esquerda.

Pulmón

M.D.Parrado, M.Souto

Plano valvular pulmonar

M.D.Parrado, M.Souto

Plano válvular pulmonar: descrición

Válvula mitral

Válvula pulmonar trivalva

Parede do Ventrículo esquerdo

Pulmón

Válvula tricúspide

Aorta

M.D.Parrado, M.Souto

Plano da válvula tricúspide

VD 2 cavidades

M.D.Parrado, M.Souto

Válvula tricúspide

A válvula tricúspide insértase no anel tricuspídeo.

Ten tres cúspides: Anterior, posterior e septal

Tricúspide aberta

Tricúspide pechada

Anterior,

septal

Válvula pulmonar

Válvula mitral

M.D.Parrado, M.Souto

Plano valvular Mitral

3 Cámaras

4 Cámaras

M.D.Parrado, M.Souto

Mitral bicúspide aberta

Pulmón

Plano valvular Mitral

Valva anterior

Valva posterior

Fígado

Aurículadereita

Esternón

M.D.Parrado, M.Souto

TABIQUE OU SEPTO INTERAURICULAR

Oblicuo cunha CARA ANTERIOR, dereita e superior e unha CARA POSTERIOR,esquerda e inferior. Na cara dereita localízase unha depresión ou Fosa Oval que presenta un borde ou limbo da Fosa Oval. Na cara esquerda localizamos a válvula do buraco oval

TABIQUE INTERAURICULAR

Fosa oval

DIVISIÓN DO CORAZÓN

M.D.Parrado, M.Souto

TABIQUE INTERVENTRICULAR. Esténdese desde a cara anterior ata a cara inferior do corazón.

PORCIÓN MUSCULAR donde se orixinan os músculos papilares da valva septal da válvula aurículo ventricular

PORCIÓN MEMBRANOSA na base, a súa cara esquerda está no VE, a súa cara dereita comprende dous segmentos: un anterior, ventricular, e outro posterior, interatrio-ventricular. (2 mm). O septo é nese punto SEPTO AURÍCULO-VENTRICULAR

PORCIÓN MUSCULAR. PORCIÓN MEMBRANOSA

AoVD

VE

M.D.Parrado, M.Souto

Configuración interna do VENTRÍCULO DEREITO: PAREDES

PAREDE ANTERIOR. Cóncava, correspóndese coa cara anterior do corazón.

PAREDE INFERIOR. Cóncava, correspóndese coa cara inferior do corazón.

PAREDE MEDIAL. Convexa, formada polo septo interventricular.

Parede medial. Septo interventricular.

Parede anterior.

Parede inferior.

Diámetro30-40 mm

M.D.Parrado, M.Souto

Configuración interna do VENTRÍCULO DEREITO: VÉRTICE Aspecto cavernoso coa presenza de numerosas trabéculas carnosas .

Trabéculas carnosas de 1º orde ou músculos papilares ,

Trabéculas carnosas de 2º orde como a banda moderadora, estrutura muscular que conecta o septo ventricular coa parede lateral do VD e

Trabéculas carnosas de 3º orde moi próximas ao vértice

banda moderadora ou trabécula septo-marxinal

Trabéculas carnosas de 2º e 3º orde

M.D.Parrado, M.Souto

Configuración interna do VENTRÍCULO DEREITO: BASE

Orificio atrio-ventricular dereito e válvula a-v dereita ou tricúspide

Músculos papilares do VD anexos á válvula AV

Orificio do tronco pulmonar e cono arterial ou infundíbulo

Orificio da arteria pulmonar, TSVD ou infundíbulo Cono arterial ou infundíbulo

Músculos papilares do VD anexos á válvula AV

Orificio atrio-ventricular dereito e válvula tricúspide

Ao

M.D.Parrado, M.Souto

Configuración interna do VENTRÍCULO ESQUERDO: PAREDES

Presenta unhas paredes grosas que forman un cono aplanado transversalmente con

dúas paredes cóncavas:

PAREDE ESQUERDA OU LATERAL, ocupada por grosos músculos papilares e trabéculas carnosas

PAREDE DEREITA OU MEDIAL, constituída polo septo interventricular

Parede lateral: músculos papilares e trabéculas carnosas

Parede medial: Septo interventricular

M.D.Parrado, M.Souto

Configuración interna do VENTRÍCULO ESQUERDO: VÉRTICE

Vértice redondeado e recuberto por unha rede de trabéculas carnosas de 2º e 3º orde preto da parede que lle dan aspecto areolar, diferente ao cavernoso do VD.

Trabéculas carnosas

Vértice redondeado

M.D.Parrado, M.Souto

Configuración interna do VENTRÍCULO ESQUERDO. BASETRACTO DE ENTRADA DO VE. Situado na parte inferior da base do ventrículo e á esquerda o orifico AV dereito, está ocupado polo orificio AV esquerdo e pola válvula Mitral bicúspide. As valvas da mitral reciben as cordas tendinosas de dous potentes músculos papilares que marcan o límite inferior do mesmo.

Músculo Papilar anterior (1) nace na unión do terzo medio e anterior do VE e

Músculo Papilar posterior (2) no bordo postero-inferior do VE e parede lateral

Tracto de entrada VE.Válvula Mitral pechada

Músculos papilares

Tracto de entrada VE.Válvula Mitral aberta

1

2

M.D.Parrado, M.Souto

TRACTO DE SAÍDA DO VE. Limitado por dentro polo tabique interventricular, e por fora pola valva maior da mitral, está ocupado polo orificio da Aorta e a válvula anexa correspondente .

Está situado no ángulo superior dereito do ventrículo, á dereita do orificio atrio-ventricular.

Tracto de saída VE:Orificio da Aorta e Válvula aórtica

Tracto de entrada do VEOrificio atrio-ventricular esquerdo

M.D.Parrado, M.Souto

Configuración interna da AURÍCULA DEREITA: PAREDESPAREDE LATERAL OU DEREITA, cóncava con trabéculas carnosas ou músculos pectíneos

PAREDE MEDIAL, formada polo septo interaauricular

PAREDE ANTERIOR. A esta parede está anexo o apéndice auricular dereito, tabicada por numerosas trabéculas carnosas

Parede lateral ou dereita.Músculos pectíneos

Parede medial: septo interatrial

M.D.Parrado, M.Souto

Configuración interna da AURÍCULA DEREITA: PAREDES

PAREDE SUPERIOR, presenta posteriormente o orificio da vea cava superior, avalvular e circularPAREDEINFERIOR, ocupada polos orificios da VCI e do Seo Coronario (válvula de Thebesio)

PAREDE POSTERIOR. lisa e equidistante das dúas veas cavas presenta un tubérculo intervenoso e unha crista terminalis.

Orificio da VCS

Orificio da VCI

Seo Coronario

AD

Apéndice auricular dereito

crista terminalis

M.D.Parrado, M.Souto

AURÍCULASConfiguración interna da AURÍCULA ESQUERDAPAREDE LATERAL. Co apéndice auricular esquerdo na súa parte anterior

PAREDE MEDIAL. Septo interauricular.

A AE está dividida en vestíbulo, corpo e compoñente venoso pulmonar

Parede lateral da AE

Apendice auricular esquerdo Parede medial da AE. Septo interauricular

AE

Diámetro inferior a 40 mm

M.D.Parrado, M.Souto

AURÍCULAS Configuración interna da AURÍCULA ESQUERDAPAREDE SUPERIOR E PAREDE INFERIOR, lisas e estreitas

VESTÍBULO. Zona lisa donde se localiza a válvula AV

CORPO. Zona media entre o vestíbulo e as veas pulmonares

COMPONENTE VENOSO

Parede superior da AE

Parede inferior da AE :

Vestíbulo

corpo

VCS

VE

AE

M.D.Parrado, M.Souto

AURÍCULASConfiguración interna da AURÍCULA ESQUERDAPAREDE ANTERIOR. Orificio atrio-ventricular esquerdo

PAREDE POSTERIOR, Catro orificios das veas pulmonares

Parede anterior da AE: Orificio AV esquerdo

Parede posterior da AE Orificios das Veas Pulmonares

M.D.Parrado, M.Souto

PericardioFormado por dúas capas.Serosa: Cunha folla visceral que cobre os vasos coronarios e outra parietal ou externa.Fibrosa: Saco fibroso.

Pericardio

M.D.Parrado, M.Souto

Bibliografía

M.D.Parrado, M.Souto

Mª Dolores Parrado QuintelaMiguel Souto Bayarri

Anatomía cardíaca por Resonancia Magnética e Tomografía ComputerizadaISBN: 978-84-693-6691-2