Post on 29-Nov-2015
description
$Ercmmru
EEE.$
Es una publ icación de:
Producciones o ? o o Américas'ontribuyendo en la educ Iiviana
DERECHOS RESERVADOS
Protegida por la ley de derechos de autor 1322
y el decreto supremo 2397
lmpreso en los talleres gráficos
de ¡¡Producciones Américastt
Dlseño y diagramación:
Rubén Zácari Vallejos
Golaboración:
Prof. en ldiomas: Waldo Cluenta Sánchez.
Av. Bartolina sisa N. 300 Zona Bajo Salomé.
Teféfono: 2258317
Gefs.:74098888 -77750700 (LaPaz - Bol ivia)
IMPRESO EN BOLIVIA. PRINTED IN BOLIVIA
AÑO 2010
QUECHUAAYMARA I]UGtES
Aymara lengua oficial de Bolivia. Hay muchos
que dicen aymara con ti lde en la ult ima silaba,
pero en aymara no hay ti ldacion. Además Si
hablas aymara es facil pronunciar o aprendcr
inglés, alemán, japonés, etc.
p, ph, F ' , Q, Qh, q ' , r , s, t , th, t ' , w.
QUECHUA. AYMARAConsonantes:
ch, chh, ch' , j , k , kh, k ' l , l l , m, n, ñ,
x, y.
Vocales: a, i, u.
ITIGTES
El alfabeto inglés tiene 26 letras; tres letras menosque el español.
Las letras que no existen son las siguientes: ch,l l, ñ.
Pero el inglés t iene más sonidos que el español .
En el inglés hay letras que tienen varios sonidos; mientrasque en el español cada letra t iene un solo sonido.
En el inglés no hay reglas fija$ para pronunciar las letrasy sus combinaciones.
En el inglés las vocales no siempre suenan con lapronunciación que'les corresponde, pues ésta dependede las letras que las preceden o siguen.
El apóstrofe ( ' ) sobre la sí laba que debe serpronunciada con más fueza, ya que en inglés - Quechua- Avmara no existe reolas de acentuación.
Pá9.-3
tOS NUIUIEROS
I NUMEROil OUEGHUAE AYMARAH INGLESE PRON.il
I2=
4E
6I8I1gl lrzr¡l¡t5r6,1,
Pá9.-4
I NUMEROH QUEGHUAE AYMARAE INGLESE PRON.F
t8t920
I
llskay Ghunka Pátunka Twenty ffuenfr) |
3040FT
tt, lPhichqa Chunka Phisqa Tunka Fifty (fiffr) |
60708090roo2003OOl
400
:500600700800900r000
Pá9.-5
INUME_BoHQ.uEcHUAS AY ffi INGLESH PRoN.H
2ooo¡OO0 iirrrnourrno (r,i*rurn¿) |
4ooo5o0o6ooorooosooo9000lo.ooo20.000!o.o0of0.000 I
Tawa chunka Waranqa Pusi tunk Waranqa Fourty Thousand fortlzaunani I
5o.ooo60.0007o.ooo80.ooo9o.oool0o.oo9I0O.OOQ f*
Pá9.-G
T NUMEROH QUECHUAE AYMARA@ INGLESH PRON.I i
r00.000{00.0005o0.ooo600.000
t00.0oo800.000
9oo.o0oI'OOO.O00
]IUMEROS ORDI]IALESUEGHUAÍÁYMARAI firel.eqlfPxTuJ
Primero
Segundo
Tercero
Guarto
Quinto
Sexto
Séptimo
Octavo
Noveno
Décimo
Ñawpajñuqi
lskayñiqi
Kimsañiqi
Tawañiqi
Phichqañiqi
Suqtañiqi
Qanchisñiqi
Pusaqñiqi
Jisq'unñiqi
Chunkañiqi
Nayiii
PayTri
Kimsiri
Pus'iti
Phisqir i
Suxtiri
Paqallqüri
Kimasaqallqüri
Llatunkiri
TunkTri
First
Second
Third
Fourth
Fifth
Sixth
Seventh
Eight
Nineth
Tenth
(ferst)
(secon)
(zerd)
(fortz)
(fift)
(siixz)
(sevenz)
(eigz)
(nainz)
(tenz)
Pá9.-7
Amarillo
Anaranjado
Azul
Blanco
Celeste
Morado
Negro
Rojo
Rosado
Verde
Q' i l lu
.Wit lapi
Sut ' i jankas
Yuraj
Yurajankas
Kul l i
Yana
Puka
Llakha
Q'umir
K' i l lu
Ghuri
Larama
-,!ank'u
Jank'ularama
Kul l i
Ch'iyara
Wila
Jank'uwi la
Ch'uxña
Yellow
Orange
Blue
White
Geleste
Purple
Black
Red
Rosy
Green
(yelou)
(oransh)
(btu)
(uait)
fsefesfe,)
{perpol)
(blac)
(red)
(rosí)
(grin)
ro5 coroREs
Primavera Chiraymit'a Lapakpacha Spring (spren)
Verano Ruphaypachamit'a Jallupacha Summer (samer)
Otoño Jawkaymit'a Awtipacha Autum (otum)
f nvierno Chirimit'a Thayapacha Winter (uinter)
ESTACIONES DEt AÑO
Pá9.-8
MESES DEt A]IO
ENE.RO,, ,
FEBRFRO
MARZO
ABRIL
MAYO
JUNIO
JULIO : l
AGO$TO', ,
sentremenr.Obtu.g.nE. ,
ñoúrenneRrel
DICIEMBRÉ l
January
February
March
April
May i
June )
July
August
September
October.
November
December
{jhanuari)
{februarí)
{march)
{eiprtü
(rneg
(Jhun)
$hutai)
{ogust)
(septemher)
(actaber)
(november)
{desember)
Qhaqmiy Ki l la Chinuka
Jaturl puquy Killa Anata
Pachapuquy Ki l la Achuka
Ayriwaqi Killa Qhasawi
Aymuray Kifla Llamayu
rJawka¡¡kuski Killa Marat'aka
Chaqra qunaquy Ki l la Wil lkakut i
Chaqra yapuy Ki l la Llumpaka
Tarpuy Ki l la Sata
Pawkarwara Killa Taypi-sata
Ayamarq'ay Ki l la Lapaka
Qhapaqinti raimi killa Jallupacha
Martes Antichaw Saxrüru Tuesday (tiusdey)
Miércoles Qullurchaw Pachüru Thursday (zersdel)
Jueves lllapachaw Llapüru Wednesday (wensdel)
Viernes Gh'askachaw Ñanqhüru Friday (fratdet)
Sábado K'uychichaw Samüru Saturday (saturdet)
DIAS DE tA SEMATTA
Dómingo Intichaw lntichaw Sunday (sandal)
Pás.-9
!gt'(o
o
Mil años Waranq llV.aF .1.. Waranq Mara One thousand years (uan zaurran yers)
Quinientos años Phichqa Pachak Wata Phisqa Patak Mara Five hundred years (fai jandred yers)
Gien años Pachajq Wata Patak Mara One hundred years (uan jandred yers)
EL TIEMPO
Phichqá Chúñka'tvaa Phisqa:tunk Mara
Ghunka Wata Tunka Mara
Phichqa Wata Phisqa Mara
Uk Wata Má Mara
Uk Killa Má Phaxsi
Uk Junk'a Má Pachana
Uk P"ancha¡r' '
Má Urú
P'unchay Uru
Kunan , ' ' ' , , Jichhülu :; ,:
Q'ayna Wasüru
{laninp'unéhay Walüru
Minchha Jurpüru
Paqariy Qharüru
thawpfp'unehai .' Chika,Ufu ...:,., ,,;; ;;;; .l;.,
Sukha Jaypü
ffi' :-
Chalvpttuta Chika:AÍr¡na':,,,,' ",..,., .,
Cincuenta años
Diez años
Cinco años
Un año
Un mes
Una semana ,,
Un día :
Día
Hoy
Ayer
Antea¡¡er
Pasads mañatra
Mañana
Medio día , '
Tarde :
Noche ,
l[edia ñoehC
Fifty years
Ten years
Five years
One year
One month
One r¡ueek
One day
Day
To day
Y-estérrday ,.r
Before yesterday
Last morning
Tomorrow' Half day
Noon
ñil¡rtt
Half night
{fífti yers}
(ten yers)
(fai yers)
(uan 5¡er).
(uan manz) ,
(uan uík)
(uan daí) ,
ftreü , ,(thu deü' ,, :
Uesterdeí¡, ',
(Bifar yestérde')
{kist'mam@ '
{thumorou}
$atf dei)
(nuan)
(nait)
(jatf naít)
LAS OCUPACIOilES
GOBERIIIADORKamachiqApnaqiri
GOVERNOR(governor)
MOZOWaynaMaxt'¿lWAITER(ueitar)
OBREROLlank'aqKamanaWORKER(wórker)
MED¡COJampiqQul l i r i
DOCTOR(dactor)
Pá9.-11
ffiI .' $$!
PROIFF$ORYachachiq '
Yatich,iriTEAGHER ,(Tíc,her)
DIREGTORPusaq-umalliqlrpiriHEAD TÉACHER/ PRll{tlP'AL:{Jéd tfcher/
LEERÑawirlyuflañaREAD(ruid) ,
wH$CRIBIR
Qillqay
Qil lqaña ,
wRlT.E rr{ruaít)' . ,.
ALUIUIT{OYaichaqaqvati¡iri:STUDENTS,fCti!ddnts/
WDtcclot{ARtoFirwasimiArupirwa, l
DICTIONARY
{díksi6narü'
CI,ADERI{OQillqan p:anqa
Qilloañ panka,NOTEBOOK(n6utbuk) ' '
PlBtlorEcANáwilliywaslUllñ utáLIBNARY
$áibrar!)
ffiLIBNOP:,ánqaPáhKáBOOK(hrik);,;,,,
FIZAFB&.Qillqan pirqa
Qillqañ piraa
BI.ASKBOARD(Biákbar)' ',
LAPIZ:Qif.hánáQillqañaPENCIL(p6ncit)
w,: . , ,< le"
: - -
>:;ill;*. lr , . . . i . : * r .
:':.,liL_ i¡ ,
. r . , , r ] . r
] i iu, . t . , r r .
HOJA' i l
{pápél}lft¡phi,Laphi:ir
PAPÉR(peipar)
REG,LASiqinaSiq' iñaR.ULER(rúter)
ESCUELAYachay wasiYatiñ utáscHooL,(skut)
BORRADOR
Qil lqa pichana
Qil lqañ pichaña
ERASER(lráyser)
-:Trl¡' f-
Fáq" l l
EspAñoL H quecHun ffiil AvMARA &8f lncle5W[pnoru.
Mamá Mama
Hermano Tura /Wawqi
Hermana Ñaña / Pana
Tío Yaya
Abuelo
Abuela
Papá
Awichu
Awicha
Tata
Tía
Esposo
Esposa
Primo
Ipa
Qusa
Warmi
Qayfl
Churi
Ususi
Wayna
Pasu
Viuda ljma
Sobrino (a) Kuncha
Achachila
Awicha
Awki
tayKa
Jilata
Kullaka
.t twuH
lpa
Chacha
Warmi
Jilaku
Phucha
Wayna
Chupa
Aunt
Husband
Wife
Young
Widowed
Widow
Nephew
(ant)
(jasban)
(uait)
(van)
(viclovutl)
(uicktw)
(rit i tt)
Grandfather (gran fader)
Grand mother (gran mader)
Father (fader)
Mother (mader)
Brother (brader)
Sister (síster)
Uncf e (áncot)
Prima Srspa Luluku
Guñado (a) Masi Masi
Nieto Allchhi / Willka Allchhi
f.fiño (a) Wawa
Biznieto Tari Allchhin wawapa Great grand son (grit gratt stttt)
Yuqa Son (san)
Cousin (casin)
Femalecousin (femeilcasirr)
Brother in law (brader in l<t)
Grand son (gran sart)
Boy - Girf (boi - gu<trl)
Grand daughter (gran dolt, t )
Hijo
Hija
Joven
Viudo
ljna
lpasiri
Pá9.-13
tA FAMILIA
HI TUHRPO HUMAIUOESPAIIOI Dedos
OUECHUA Ruk'anaAYI||ARA Luk'anaIIIGLES FingersPROII. (fínguers)
oJoñawiNairaEye(ái) ué4
CABELLOChhujchaNik'utaHair
GABEZAUmaP'ikiHead(ied)
GEJAPhichuChhipiqaEyebrow(aibrau)
KunkaKunkaNeck(nic)
PECHO
Q'asq'uNuñu - chuchuBreast(brest)
ESTOMAGOWiksa
PurakaStomach(stomac)
Rodil laMuquy
KunkuriKnee(nii)
MANOMakiAmparaHand(jand)
NARIZSinqa| \dJd
Nose(nóuz)
CADERA' l ' iqni
K' inchuHIP(i¡p)
T'usuT'usu
Gave(keiv)
PIEChaki
KayuFoot(tut)
€-
BRAZOMaki/LijraAmparaArm(arm)
BOCASimiLakaMouth(mauz)
PIERNAChanka
CharaLeg(tes)
OREJA
JinchuEar(ia0
PANTORR¡LLA
ESPALDAWasaJikhaniBack(bak)
TOBILLO
Pá9.-14
EspAñoL F,{ quecnua M AvMARA M tr.¡cles }ss*[pnoru.
ñuqtu
Sunqu
Uqu
Kiru
Wisa
Tunkuru
K'iwcha
T'ul lu
Ch'unchul i
Qal lu
Qara
Maymuru
Llawar
Sirk'a
Si l lu
Pupu
Ququchi
K'aki
Chhipiqa
Sunkha
Tiqni
Gerebro
Gorazón
Guerpo
Diente
Estómago
Garganta
Hígado
Hueso
Intestino
Lengua
Piel
Riñon
Sangre
Vena
Uña
Ombligo
Godo
Quijada
Pestaña
Bigote
Gadera
Lixwi
Chuyma/Lluqu
Janchi
Laka ch'aca
Puraka /Phatanka
Mallq 'a
K'iwcha
C'hakha
Jiphi l la
Laxra
Janchi
Maymuru
Wila
Sirka
Si l lu
Cururu
Muqu
Tiranku
I-Ihipiqa
Sunkha
K' inchu
Brain
Heart
Body
Tooth
Stomach
Throat
Liver
Bone
IntestÍne
Tongue
Skin
Kidney
Blood
Vein
Finger nai l
Navel
Eibow
Jaw
Lashes
Moustache
Hip
(brein)
Aaft)
(badi)
(tuuz)
(stornak)
(zrot)
(liver)
(bon)
(intestin)
(tang)
(skin)
(kidni)
(Btad)
(vein)
(finguer nr: lr
p,leivof
(el'nou)
(!hau)
( las! t t : ' i
(n. l t t : : r , i : I '
( t l , )
Pá9.-15
EspAñoL E ouecxuA&{ AvMARA ffi lr¡cles @l pnor.¡.
Carne
Gebada
Haba
Ghoclo
Leche
Harina
Huevo
Maíz
Miel
Papa
Sal
A¡í
Gamote
Api
Pan
Gebolla
Higado
Papaya
Pez
Aycha
Siwara
Jawas
Chuqllu
tñi
Jak;u
Runtu
Sara
Misk'i
Papa
Kachi
Uchu
Apichu
Api
I dt tLd
K'iwcha
Papaya
Challwa
Aycha
Siwara
Jawasa
Chhuxllu
Miilk'i
Jak'u
K'auna
Tunku
Misk'i
Ch'uqi
Jayu
Wayk'a
Apichu
Juchha
T'ant'a
Siwulla
K'iwcha
Papaya
Challwa
Meat (mit)
Barf ey (barli)
Large bean (larsh bin)
Bigcorn
Mitk
Flour
(bigcorn)
(metk)
(ftor)
Egg (es)
Corn (corn)
Honey ((janey)
Potatoe (poteito)
Salt (salt)
Carib (kaerib)
Sweet Potato (swiit poteito)
Water pink (woter pink)
Bread (bred)
Onion (ónion)
Liver (liver)
Papaw (papou) | I
H,Pá9.-16
EtmZil¡-f
Mtr
tl
Abajo
Abandonar
Abarca
Abeja
Abertura
Abierto
Abogado
Abortar
Aborto
Abrazo
Abrir
Abuelo
Acabado
Acabar
Acabarse
Acaparador,ra
Acariciar
Acercar
Acongojar
Aconsejar
Uray
Saqirpariy
Ujut'a
Wayrunqu
Jusk'u
Kichasqa
Rimaripux
Sulluy
Sullu
Uxllana
Kichana
Awichu
Tukuchasqa
Tukuy
Tukukun
Akaparax
Q'ayachay
Kayllachina
Phutichiy
K'amiña
Aynacha
Jaytxaña
Wiskhu
Wayrunqu
Jist'jata
Jist'arata
Arjatiri
Sulluña
Sullu
Khumanta
Jhist'araña
Achachila
Tukuyata
Tukuyaña
Tukusiña
Katukipa
Muñaraña
Jak'achaña
T'aqisiyaña
lxwaña
Dawn
Abandon
Sandal
Bee
Aperture
0pen
Lawyer
To abort
Abortion
To embrace
To open
Grand father
Finished
To finish
To end
Monopolize
To caress
To approach
To grieve
To advice
@rr) |
(abandom) |
(sandat) I
(bit I
(aperchur) |
(oupen) |
(toyer) |
(tu abort) |
(aborshion) |
(tu embrels) |
(tu oupen) |
(granfader) I
(fenesh) I
(tu finish) |
(tu end) I
(monopolale) I
(tu koarot) |
(tu aproch) I
(tu srttv) |
':':0"::l JPá9.- 17
Acortar
Acostar
Adelante
Agachar
Agua
Apurado
Apurar
Aquel(l lo,l la)
Aquí
Araña
Arañar
Arbol
Arcilla
Arco.lris
Arder
Arena
Arenoso
Arido
Arrancar
Arrastrar
Arrear
Arreglado
Arrepentirse
Arriba
Arriero
Arrinconar
Arrodillarse
Arroyo
Arruga
Asado
Asarse
Asco
Asear
Asesino
Juch'uychana
Puñuna
ñawpaxpi
K'umuyquy
Yaku/Unu
Uskhay
Uskaychana
Jaqhay
Kaypi
Kusi-Kusi
Sillk'uy/Jasp'iy
Sach'a
Llink'i
K'uychi
Lawray
T'iyu
T'iyurara
C'haky
T'irana
Qhatatina
Qhatina
Allichasqa
Phutikuna
Wichay
Qhatix runa
K'uchunchana
Qunqurikuna
Juch'uy mayu
Sip'u
Kanka
Kankakuna
Millay
Llimphuchana
Wañuchix
Jisk'aptayaña
lkintaña
Nayrqata
Alt'aña/Liptáña
Uma
Jariyata
Jariyaña
Khaya
Akana
Kusikusi
Jat'iraña
Qhuqa
ñ¡t<'¡
Kurmi
Nakhaña/Aqaña
Ch'alla
Challarara
K'ara
T'akaña
Qatatiña
Anakiña
Askichata
Lup'isiña
Alaya
Anakiri
K'uchcataña
Killt'asiña
Jisq'a Jawira
Sip'u
Kanka
Kankasiña
Axtaña
K'umachaña
Jiwayiri
To lay
forward
Bend
To creep
drive
Regulate
To repent
Up
Muleleer
Barbecue
Roast
Nausea
Groom
Killer
(tu lei)
(foruar)
(bend)
(tu crip)
(draív)
(rreguleit)
(tu ripent)
(ap)
{miuletk)
(barbecu)
(roust)
(nausia)
(grum)
(kiter)
.To shorten (tu shurten)
Water (woter)
Be hurried (bi jarried)
To hurry up (tu jarri ap)
That (dat)
Here (j¡r)
Spider (spaider)
To scratch (tu scratch)
Tree (trt)
Clay (cley)
Arc-bow (arcbou)
Burn (bern)
Sand (san)
Sandy (sandi)
Dry @raí)
To extirpate (tu extirpeit)
Cornered (cornered)
To kneel down (tu nil daun)
Small stream {SmolsfnnJ
Wrinkle (uirinkle)
Pá9.-18
AYMARAff i I L PR
Asesinar
Así
Asiento
Asno
Asomar
Aspero
Asqueroso
Asustar
Atado
Atajar
Atar
Atemorizar
Atrapar
Atrás
Atrasado
Aumentado
Aumentar
Aurora
Autor
Auxilio
Avaricia
Avergonzar
Avisar
Ayer
Ayuda
Ayudante
Ayudar
Azotar
Azucar
Azul
Azulejo
Wañuchina
Jina
Tiyana
Asnu
Chimpana
Thaku
Khuchi
Manchhachina
Watasqa
Jarq'ana
Watana
Manchhachina
Jap'ina
Khipaman
Khiparisqa
Yapasqa
Yapana
Paqarin
Ruwaj
Khuyapayana
Mich'akuna
Pinqakuna
Willana
Qayna
Yanapa
Yanapax
Yanapana
Sik'una
Misk'ichana
Anqa
Llusq'a rumi
Chinuta/Q'ipi
Jarq'aña
Chinuña
Asjarayaña
Katjaña
Khipa
Khipt'ata
lrjatata
lrjataña
Bownd
Tacklino
To tie '
To frighten
To catch
Behind
Late .
Increased
To increase
Author
Help
Greed
Shame
To inform
Yesterday
Help
Helping
To help
To whip
To Sugar
Blue
Tile
(sit)
(donki)
(pip)
(raf)
(nasti)
(tu fraiten)
(haunt)
(teiklin)
(tu tai)
(tu fraiten)
{tu cath)
(bijain)
(teit)
(incrist)
(tu incris)
(daun)
(ozor)
Uetp)
(grid)
(sheim)
(tu infonn)
(yesterdei)
Aeh)
(jetpin)
(tu jctp)
(tu uip)
(tu shr4¡,u)
(bl,l
(tait)
Jiwayaña
Ukhama
Qunuña
Asnu
Jaq'achaña
Qhanqha
Axtaña
Sustjaña/Mulljaña Tofrighten
To assassinate (tu asesirreif/
So-as (so-as)
Seat
Donkey
Peep
Rough
Nasty
Willjta / Qhantati Dawn
LuririlUñstayiri
Yanapa
Mich'a
P'inqasiña
Yatiyaña
Wasuru
Yanapa
Yanapiri
Yanapaña
Jawq'aña
Muzq'a
Larama
Llusq'a kala
Pá9.-19
TETRA B
Baba
Baboso
Bachiller
Bailar
Bailarín
Bajar
Balanza
Balsa
Bañarse
Bandera
Barato
Barbudo
Barrer
Barro
Bastón
Basura
Bautizado
Beber
Beceno
Besar
Besarse
Bien
Bigote
Blanco
Blando
Boca
Bolsa
Bonito
Borracho
Borrar
Botar
Brasa
Bra¡o
BruJo
Llawsa
Llawsa suru
Llawsa
Llawsa c'haqa
(spetl)
(slin)
Spittle
Slimy
Yachaqaytatukuchix Yateqañtukuyiri
Tusuna Thukhuña
Bachelor
To dance
Dancer
To descend
Balance
Pool pond
To bathe
Flag
Cheaper
bearded
To sweep
Clay
Cane
Sweepings
Baptized
To drink
Young bull
To kiss
(bachelof
(tu dans)
{danser)(tu desen)
(balans)
(pul pon)
{tu baz)
(ftac)
(chiper)
(biirded)
(ta suip)
(ctey)
{kein)
{suiprngsJ(baptizaid)
(tu drenk)
(yan baat)
(tu kis)
Good well
Moustache
White
oft
mouth
Bag
Pretty
Drunk
To cross out (fit crosaut)
Tusux
Uraqana
Aysana
Wampu
Wayllakuna
Wiphala
Pisilla
Sunkasapa
Pichana
T'uru
Thuxnu
K'upa
Sutiyasqa
Uxyana
Waca-uña
Much'ana
Much'akuna
Allin
Sunkha
Yuraj
Kuña
Simi
Marif iku
K'achitu
Machasqa
Phiskuna
Wixch'una
K'aja
Maki/Lijra
Layqa
Thukhuri
Apaqaña
Chikjiri
Khutaña
Jarisiña
Wiphala
lraqata
Sunkharara
Pichaña
ñ¡r'i rThujru
T'una
Sutiyata
Umaña
Waqa-kallu
Jamp'atiña
Jamp'atisiña
WaliqilKusa
Sunkha
Jank'u
Llamp'us
{gud-uel)
{nustach)
(tu zro)
$ev coul)
(arm)
(sorcerer)
Kiss each other (tu kisich ader)
Laka
Wayaqa
Jiwaki
Umata
Phiskuña
Jaxtaña
(uait)
(satt)
(mauz)
{bag) .{prttü(dnnklt
TankalK'aia
Ampara
To throw
Live coal
Arm
C'hamacani/Layqa Sorcerer
Pá9.-2O
Bueno
Bondadogo
Br¡ho
Bulla
Burla,Buro
Buscado
Buscar
Cabalgar
Cab¿ña
Cabellq
e¡beza
0aor
Caerse
Caído
Calavera
Calentar
Oalentura
Callar
Calor
Calumnia
Calumniado
Calvo
Cama
Caminar
Gamino
Gamisa
Camote
Campana
Campo
Gansado
Cansarse
Allin/Kacha
Sumax
Juku
Ch'axwa
C'hawqa
Asnu
Mask'asqa
Mask'ana
Aski
Suma
.luku
C'haxwa
Sanka
Asnu
Thakhata
Thakhaña
Slander
Slandered
Balt
Bed
To walk
Road
Shirt
Bell
Field
Tired
Get tired
(sud)
(kaind)
(out)
(noisn)
(scaf)
(donkí)
(sirched)
(tu sirch)
(tu radi)
{cabin)
$eai
Aed)
(tu fol)
(fol daun)
(slander)
(slanderet)
(batt)
(bed)
(tu uok)
(roud)
(shert)
(bet)
(fild)
(tahed)
lg€f fá,red,
(folen)
(scuil)
(jít)
(fever)
Sweet potato (sult potctto)
TETRA C
Lluq?na
Ch'ujlla
Chhujcha
Uma
Urmana
Urmakuna
Urmasqa
Aya uma
K'unichina
K'uni unkuy
Ch'inyana
Kuñi
Tumpay
Tumpasqa
K'ara uma
Phuñuna
Purina
ñan
Khawa
Apichu
Kalanka
Waylla
Saykhusqa
Saykhuna
Latxataña
C'hujlla
ñit'uta
P'iqi
Tinkuña/Jalaktaña
Tinkusiña/Jakusiña
Tinkuta
Amay p'iqi
Junt'uchaña
Junt'u usu
Amukiña
Junt'u
K'ari tumpa
Tumpata/K'arintata
P'iqi k'aralPaxla
lkiña
Sarnaqaña
Thaki
Allmilla
Apichu
Kalanka
Pampa
Qarita
Qarjasiña
Good
Kind
0wl
Noise
Scoff
Donkey
Searched
To search
To ride
Cabin
Hair
Head
To fall
Fall down
Fallen
Skuil
Heat
Fever
To be sifent (tu bi sailen)
Heat (jit)
Pág.-21
Cantar
Carbón
Garga
Gargar
Caridad
Cariñoso
Caritativo
Carnaval
Carpintero
Casa
Casarse
Cáscara
Castaño
Castigar
Castillo
Castrado
Cebo
Ceja
Ceniza
Centro
Cerca
Cerdo
Cerebro
Cerrado
Cerrar
Cerro
Chico
Chismoso
Chocado
Chocar
Choclo
Cholo
Chosa
Chupar
Clcatriz
Clogo
Takina
K'i l l ima
Chhajna
Chajnana
Thuya
Munakux
Khuyapayax
Phujllay
Llajllaj
Wasi
Kasarakuna
sifici
Ch'umppi
Muchuchina
Pukara
Kapasqa
Wira
Phichu
Uspha
Chawpi
Qaylla
Khuchi
Ñuxtu
Wisq'asqa
Wisqana
Urqu
Jhuch'uy
Rimakux
Tupasqa
Tupana
Chuxllu
Misti
Chuxlla
Ch'unqana
T'iri
ñawsa
Jaylliña
Killima
Q ipi/Khumu
Khumuña
Khuyapayaña
Munasiri
Khuyapayiri
Anata
Llajlliri
Uta
Panichasiña,
Sillp'i
Ch'umppi
Pukara
C'hilsuta
Liq'i
Chhipiqa
Khilla
Taypi
Jaq'a
Khuchi
Lixwi
Jist'ata
Jist'ña
Qullu
Jisk'a
To sing
Cool
Load
Loading
Charity
Afectionate
Charitable
Camival
Carpenter
House
Get married
Shell
Chestnut
(tu seng)
(cut)
(toud)
(loudin)
(shariti)
(afshionei$
(sharitabot)
(kernibol)
{carpentef
$aus)
(getmarriec)
fsher]
fcfiesnaf/
(tu panish)
{kasol)
(kastreited)
(beit)
{aibrau)
(ash)
{senfer)
(mar)o!o
(pes)
(brein)
(cloused)
(tu clous)
$ett)(smot)
(gusiping)
(bumpet)
(tu banp)
(tendercorn)
(jat brid)
$at keibin)
(tusep)
{scaar)(blaind)
Mutuyañalasut'iña To punish
Castle
Castrated
Bait
Eyebrow
Ash
Center
Near
Pig
Brain
Glosed
To close
H¡II
Small
AruapalAwiskhuchi Goosiping
Tupata
Tupaña
Ghuxllu
Misti
Chuxlla
Ch'amuña
T'iri
Juykhu
Bumpped
To bump
Tender corn
Half breed
Hut-cabin
To sip
Scar
Blind
Pá9.-22
Cielo
Cien
Ciudad
Claro
Clavar
Cobarde
Cocer
Cochino
Cocido
Cocinar
Cocinero
0ola
Colar
Colgado
Colgar
0olocar
Comentar
Comenzar
Comer
Gomerciante
Comida
Completar
Completo
Coryprar
Comprate
Comprender
Gomunicar
Comunidad
Concluir
Coneio
Congelado
Conocerse
Conservar
Contado
Contar
Gontarse
Janaxpacha
Pachax
Llaxta
Sut'i
Takana
K'iwa
Chhayachina
Khuchi
Chayasqa
Wayk'una
Waykux
Chupa
Lip'ichina
Warkusga
Warkuna
Churana
Parlakuna
Qallarina
Mikhuna
Ranqhax
Mikhuy
Junt'ay
Junt'asqa
Rantina
Rantikuy
lniniy
Willana
Ay!lu
Tukuchana
Kuwi
Chhullunkasqa
Rexsikuna
Wakaychana
Yupasqa
Yupana
Yupakuna
Alaxpacha
Pataka
Marka
Khana
Liq'iña
Kiwsa
Khatiyaña
Khuchi
Khatita
Phayaña
Phayiri
Wich'inka
Liptapiña
Warkuta
Warkuña
Uchaña
Aruskipaña
Qalltaña
Mank'aña
AlakipalKatukipa
Mank'a
Phuqaa
Phukata
Alaña
Alasim
Amuyaña
Awisaña
Ayllu
Tukuyaña
Wank'u
Chhullunkata
Uñt'asiña
lmaña
Jakhuta
Jakhuña
Jakhusiña
skvHundred
City
Clear
Nail
Coward
To sew
Pig
Sewn
To cook
Cooker
Tail
To straín
Hung
To Hang
Place
To start
To eat
Merchant
Food
complete
To buy
Buy it
Comunity
To finish
Rabbit
Freezed
To know
Calculated
To count
Counting
(skai)
(jandrcd)
(síti)
(tu su)
(pes)
(sewin)
(tu cuk)
(cuker)
(teit)
(tu strein)
üang)(tu jang)
{pleis)
(tu start)
(tu iít)
(mershant)
(fuud)
{complit)
(tu bai)
(baiit)
(camiuniti)
(tu fenosh)
(ruabet)
(frized)
(tu now)
(calqululait)
(tu cant)
(eantlrtg)
(cliar)
(neil)
(cawar)
To comment (tu cament)
To compfele (tu comPlit)
To understand (tu anderstan)
To communicale (tu camiunikeit)
To conserve (frr cottrorv)
Pá9.-23
Iros ArrrMArEs I
GATOMisiPhisiGat(kat)--;;i.'1T{ltr-lryffi
I /üM\l | |
lroWll',[*;ru| ig*', '' IiWll[;FI nonuuca | | Lorilenrz | | .o*o ll *o*o I I *o""o I
I i1i;iilli: I | 5iul" ll [:;''':'"n' li [,x]¡1" rrch'uspi I
[fii;''" ltil*¡ 'Iefu.
][ It:{h,' l[F,,!i;""'".'lLOROK'ichichiK'allaParrot(parot)
MWI eenno I I pEz I
| ilr ll 3ffitff |la:a l[ i;y I
PULGAPikiK'ut iFLEA(fti0
GALLINAWallpav vdi lPd
Hen(ien)
MU
Pá9.-24
@{ff
BURROWuruAsnuDonkey(dónki)
tY6 ],'t.i'S,', ,,
h*¿. ., ú
i,
l ¡ / óy
OVEJAUwijaUwiiaStréep(ship)
AVEJAWayrunquWayrunquBee(bi0
l@'| 'qrfli
| ' ' ,
I aeurlaI Anka
I Paka
I Eagle
l |sot) _
CONDORKuntur iKuntur i-Mal lkuGondor(kándor)
qft\\ zoRRoq,F*4{ Rtuq
,{*_}'! Qamaqi
@*['3],r
. {ri}.., PAJAn{t
{ d._f | [ . ) ' , . ,kr¡ .
--- ,*k . l . t i l t . t , l t l
\ i ¡ t 11 B¡r¡ l. l f5:1. . ( t t t ' r t t )
l;i(.:.- "rr--""'--J
VIBORAKatariAsiruSnake(sneik)
RATONJuk'uchaAchakuMouse(máus)
+l
1i
GALLOK'ank'aLlal luRooster(ruster)
MARIPOSAPilpintuPi lointuButterfly
@adeflay)
\..- - , . rú i \J: i : ¡
/ (NE,li.'l X-;
h' d,
\i\ñ"
VACAWakaWakaCow(cow)
g,Hi[,Tg q]
i#iffi,'hPá9.-25
Conversar
Corazón
Cordero
Cornear
Cornudo
Correo
Correr
Cortado
Cortar
Goser
Cosquil las
Costilla
Crecer
Crecido
Criar
Criatura
0rudo
Cruel
Cuando
Guanto
Cuchara
Cuello
Cuerno
Cuero
Cuerpo
Culebra
Culo
Culpa
Culpable
Gumbre
Gurandero
Curar
Parlana
Sunkku
Uwija
Waxrana
Waxrayux
Chasqui
Phawana
Khuchusqa
Khuchuna
$irana
Qhullachikuna
Waxta
Wiñana
Wiñasqa
Uywana
Wawa
Chawa
Rumi sunqu
Jhayk'ax
Maskata
Wislla
Kunka
Waxra
Q'ara
Ukhu
Asiru
sik i
Jucha
Juchayux
Apachita
Jampikuj
Jampina
Aruskipaña
Chuyma/Lluqu
Uwija
Waxraña
Waxrani
Khita
Jalaña
Kharjata
Kharjaña
Gh'ukuña
Khachil laya
Jaraphi
J i laña
Jilsuta
Uywaña
Wawa
Khallu
Jan chuymani
Kunapacha
Khawkha
Wislla
Kunka
Waxra
Lip'ichi
Janchi
Asiru
Ch'ina
Jucha
Juchani
Apachita
Kull ir i
Kullaña
To talk
Heart
Sheep
Corner
Cuckold
Airmait
To run
Cut
To cut
To sew
Tickling
Back
To grow
Grown
To raise
Creature
Raw-crude
Crul
When
Howmuch
Spoon
Neck
Horn
leather
Body
Snake
Seat-anus
Blame-guilt
Guilty
Summit /top
Quack
To treat
(tu tolk)
$art)
(shiip)
(corner)
(cakold)
(larmeil)
(tu ran)
(cat)
(tu cat)
(tu sieu)
(tekeng)
(baek)
(tu gro)
(groun)
(tu reis)
(criachof
{rou crud)
(crul)
$uen)
$awmach)
(spoon)
(nek)
$orn)
(leder)
(badi)
(sneik)
(sef anusJ
(bieim guilt)
ku¡W(samit ltap)
(kuak)
(tutü
Pá9.-26
Dama
Dame
Dar
Debajo
DébiI
Decir
Declarar
Dedo
Defender
Dejado
Dejar
Delgado
Delicioso
Delirar
Demente
Demonio
Dentro
Derecha
Derramar
Derrotado
Derrotar
Derrumbado
Desaparecer
Desarrollar
Desatar
Descansar
Descargar
Descoser
Desear
Desgranar
Desierto
Mama t'alla
Quway
Quy
Llawchu
Niriy
Rimarina
Ruk'ana
Jark'ana
Saqisqa
Saqina
Nañu
Misk'i
Muspachi
Lukhi
Supay
Ukhu
Paña
Jich'ana
Atipasqa
Atipana
Thuñisqa
Chinkana
Wiñana
Paskarana'
Samarina
K'ipiqana
Pasqarana
Munana
Muchhana
T'iwt' iw
Lady
Give me
Togive
Under
Weak
To say
Declare
Finger
To defend
Indolent
To leave
Thin
Delicious
(eidi)
(givmi)
(tu giv)
(ander)
(uik)
(tu sei)
(dicler)
(fenguer)
(tu defen)
(indolent)
(tu liiv)
(zin)
(delicious)
TETRA D
Mama
0hurita
Churaña
Mankha
Llaytha
Saña
Khanachaña
Luk'ana
Arjataña
Jaytata
Jaytaña
Juch'usa
Musq'a
Paqaqina
Lukhi
Supaya
Manqha
Kupi
Will iña
Atipata
Atipaña
Llujita
Chhaqtaña
Jilaña
Chinuraña
Samaraña
To be delirious (tu bi delirius)
Mad (maed)
Q'ipikaña/Khumuqaña Download
Jararaña
Munaña
Muchhaña
Wasara
(demon)
(en)
(ruait)
(tu spel)
(difited)
(tu difit)
(kolapast)
(disapiar)
(tu divelop)
(anlish)
(tu rest)
(doun loutl)
To rip-unsew (tu rip ansiw)
Demon
In
Right
To spill
Defeated
To defeat
Collapsed
Disappear
To develop
Unleash
To rest
To wish
Thresher
Deserted
(tu wnsl)
(zroslru)
(dosor lod)
Pá9.-27
i
I Diluidoi
I Dinero
Oirt¡nto
Desmayarse
Desnudo
Despacio
Despedida
Despedir
Despertar
Oespierto
0esportillado
0espreciar
Despuás
Destetar
Desyerbar
Deuda
Día
Diablo
Dichs
Diente
Diez ,
Difunto
T'ukuy
Q'aldnchur. .
Allinmanta
Kacharpaya
Kacharpayana
Rixcharina',
Rixchasga ,
G'hijusoá
Pisirpayana
Chanta, ,
T'ipina , .
Kufarana
Manu' ,
P'unchay
saxra,, i
Nhqa
Kiru . .Chunka
Aya
Chulluch¿sqa
Qullqi
Wax
$uyu
Nana¡t
Maypl.
Phuñuy
lskay
Anchanchu
Thuru
T'ukuraña
Q'alala
K'achala
Kacharaya
Kacharpayaña
$aÉaña
Sartata
C'hixtarata
. lsq'achaña
Uqata.
T'akaña
Kuraraña
Manu
Uru
Supaya
Sata
Laka ch'aca
Tunka
JiwatalAmaya
Ghulluchata
Qullqi
Yaqha
Ayllu
Usu
Oawkina
lqiña
Paya
Anchanchu
Qhulu
T¿faint
'Náked$lowly ,
Farewell
to dismiss
To wake up
Wake up
Chipped
Despise
After-then
Weaning '
Weed
Doubt
Day :
Said
Tooth
ten
Deceased
Diluted
Money
Disünct
District
$orrowful
Whsre ,
To sleep
Two
Goblin
Hard
(u feint)
(neiket)
(stouli)
(foreuel)
(tu dismis)
(tu ueik ap)
(ueik ap)
(chipet)
ldespatsi
(after den)
(winin)
(wiid)
(dabt)
{deü
Devil-demon (divol demon)
lsedJ(tuu4
(ten)
fdisiéed)
(diuliuted)
(mane$
ld¡sf¡nf,l
(distruit)
(sorowful)
{uerJ
(tu sliip)
(Thu)
(gablin)
(jardl
Pá9.-28
TETRA E
Ebrio
Echado
Echar
Eclipse
Edad
Edificar
Educar
Él
Elegido
Etegir
Ellos
Embarazada
Embarrar
Embrujar
Empalagar
Emparejar
Empedrar
Empezar
Empujar
Enamorar
Enano
Encender
Encendido
Encerrado
Encima
Encojer
Encojido
Encontrar
Encontrarse
Encorvado
Encorvarse
Encubrir
Endsudarse
Machasqa
Jich'asqa
Jich'ana
Inti chinqay
MifaMatanchix
Pirka
Yachachina
Pay
Axllasqa
Axllana
Paykuna
Unqux
T'uruchana
Laykana
Amina
Khuskachana
Rumichasqa
Qallana
Tanqay
Munapayana
Mut'ulC'hilu
Jap'ichina
Jhap'ichisqa
Wisq'asqa
Patanpi
Q'intiy
Q'intiska
Tarina
Tinkukuna
K'umuntasqa
,K'umpukuna
Pakaykuna
Manukuna
(duarf)
(tu laít)
(igueshon)
(clouset)
(on)
(shernk)
(shairenkol)
(tu faind)
(tu nútt)
(kervod)
(stuup)
(tu eavor)
Yatichana To educate
Jupa He
Chhijllata/Ajllita Elected
Chhijllaña/Ajlliña To elect
Jupanaka They
Wallq'i Pregnant
Ñik'ictraRa Smear
Layqdña To bewitch
Amjaña Pall
Payanchaña Emdrejar
Kalachaña Stoning
Qalltaña To start
Nukhuña/Nuktaña Topush
Munapayaña
Muk'u
Naktayaña
Naktayata
Jist'antata
Machata/Umata Drunk
Warata Deed
Waraña To throw
IntiJiwa Eclipse
Mita Age
Pirkaña
Jiqxataña
Jiqisiña
K'umuntata Curved
K'umuntasiña Stoop
lmantaña To cover
Manjasiña
(drank)
(diid)
(tu zro)
(eclaips)
(eigh)
To construct (tu constract)
(tu edukeit)
(ii)
(electet)
(tu elect)
(dev)
(pregnant)
(smiir)
(tu biuich)
(pot)
(endrejar)
(stoning)
(tu start)
(tu push)
To make love (tu meck lav)
Dwarf
To light
lgnition
Closed
To find
To meet
Patxa On
Thisthapiña Shrink
Thisthapila Shirinked
To get into debt lfu f,of,nfr, {,ebf,
Pág,-29
Endulzar
Enfermedad
Enfermo
Enflaquecido
Enflaquecer
Enfriar
Engañar
Engordar
Engrandecer
Enmudecer
Enojarse
Enrriquecer
Eneeñar
Ensuciar
Enterrador
Enterrar '---,
Entierro
Entonces
Entrada
Entrar
Entregar
Entremezclar
Envano
Envejecer
Envejecido
Enviado
Enviar
Envolver
Envuelto
Equivocarse
Escarbar
Escarcha
Escaso
Erclarecer
E¡coba
Elcocer
Misk'ichana
Unquy
Unqusqa
Tulluyasqa
Tullux
Chiriyana
Llullapayana
Wirayana
Jatqnyachina
Ctiinyana
Phiñkuna'
Khapaxyana
Yachachina
Ch'ixllichana
P'ampax
P'amp'aykuna
P'ampana
Chaypacha
Yaykuna
Yaykuy
Jap'ichina
Chaxruna
Yanqha
Machuyana
Thanthasqa
Kachasqa
Kachana
K'iruvkuna
Kiruykusqa
Pantana ,-
Allana :
Ghhulla
Pisi
Sut'ichana
Pichana
Sixsi
Muxsaptayaña Sweeten
Usu
Usuri/Usuta
T'ukhantata
T'ukhantaña
Thayaraña
Karintaña
Lik'intaña
Jach'aptaña
Amutt'aña
Thanthata
Khitata
Khitaña
K'iruntaña
Kiruntata
Pantjasiña
Llamayuña
Sulla
Juka
Khananchaña
Pichaña
Jasi
Siekness
sict l
Getold
Envoy
Scracht
Frost
Scarce
Lighten
Broom ' ''
Smart
(suífenJ
(siknessJ'
(stCI
(tu meikold)
(getol)
(envoi)
(scracht)
(frost)
(scarsl
(aiten)
(bruun)
(smart)
To become thin (tu bicamzin)
To make thin (tu meik zin)
To coof (tu cuul)
To deceive (tu disiv)
Fatten (fatn)
Enlarge (enlaryh)
Mute (miut)
Kufirasiña Anger (angher)
Kkamirt'aña Enrich (enrech)
lmiri Grovedigger (gnv diguer)
lmaña Bury
lmaña Buryal
Ukapacha Then
Manta Entrance
Mantaña In
Katuyaña/Churaña Deliver
To teach (tutiich)
Stain (stein)
(baril '
(baria|'
(den) '
(entrans]
( in) ' ' : ' : : :
(deliver)
Chaxruña lntermingle .-...-
(intermingol)
f namaya tnvain (invein)
Yatichaña
K'añuchaña
Achachmuxtaña To makeold
Bend (bend)
Wrap : (ruap)
Wraped (ruapet)
Mistake (mis:iéig
Pá9.-30
Escoger
Escogido
Esconder
Escondido
Escondite
EscnDrr
Escrito
Escuchar
Escupir
ESé
Espalda
Esperar
Espesar
Espeso
Espina
Esposa
Esposo
Espuma
Estaca
Estanque
Este
Estiercol
Estirar
Estómago
Estornudar
Estos
Estrangular
Estrecho
Estrella
Existir
Experimentar
Exprimir
Exterminar
Extraño
Extremo
Ajllana
Ajllasga
Pakaykuna
Pakaska
Pakakuna
Qillqana
Qillqasqa
Uyarina
Thugana
Chay
Wasa
$uyana
$ankhuchana
Sankhu
Kisqa
Warmi
Kusa
Phusuqu
Ch'akuru
Thuyu
Kay
Aka
Aysana
Wisa
Jach'ina
Kaykuna
Sipina
K'ullk'u
Quyllur
Kawsana
Yant'ariy
Ch'irwana
Wañurachina
Wax
Qantu
Ajll iña
Ajllita
lmantaña
lmantata
lmantasiña
Qillqaña
Qillqata
lst'aña
Thusaña
Uka
Atv/Jikhani
Suyaña
Khusuchaña
Khusu
Ch'api
Warmi
Chacha
Phusuqu
Ch'akhuru
Phuju
Aka
Wanuffhaja
Jiyaña
Puraka/Phatanka
Jach'iña/Jac'huña
Akanaka
Jaychjaña
K'ullk'u
Wara wara
Utiaña
Yant'añaffanaña
Ch'irwana
To choose
Choosen
To hide
Hiden
Hiding place
To vr¡rite
Written
To listen
To spit
That
Back
To wait
Thicken
Thick
Thorn
Wife
Husband
Foam
Estake
Pond
This
Fertiliser
tretch
Stomach
uneeze
These
Strangle
Narrow
Star ,
Exist
To experiment
Squeeze
(tu chus)
(chusen)
(tu jaid)
(jaiden)
(jaidin pleis)
(tu wrait)
(wreten)
(fu lesen/
(tu spe{
(dat)
{baek)
(tu ueit)
(ziken)
(zek)
(zorn)
(waif)
(jasban)
(foum)
(esteik)
(pond)
(des)
(fertíliser)
(strech)
(stomak)
(suiirr)
(diirs)
(strangol)
(narou)
(staar)
lexisf)
(tu ox¡tcrhnw)
(squtz)
(extannnrcn)
(stren¡¡lt)
(txtttut)
Tukiaña/Jiwaravaña Exterminate
Mayja Strange
Thia Extreme
Pá9.-31
I.ETRA F
Fácil
Fala
Fajar
Fallecer
Fe
Feo
Fiarse
Filo
Flaco
Flauta
Flema
Flojo
Flor
Flotar
Fogón
Forzudo
Frío
Fuego
Fue¡'a
Fumar
Jasa
Chumpi
Ghumpina
Wañuna
Atinikuy
Millay
Manukuna
Ari
Tullu
Pinkil lu
Llawsa
Khilla
T'ika
Tuytuy
Q'uncha
Kallpayux
Chiri
Nina
Jawa
Pitay
Jasa
Wak'a
Wak'aña
Jiwaña
yawsaña
Axtaña
Mant'asina
Ari
T'ukha
Pinkil lu
Llawsa
Jayra
Panqara
Tuyuña
Khiri
Ch'amani
Thaya
Nina
Anqa
Pitaña
Easy
Swathing
To swath
Die
Faith
uglv
To trust
Edge
Thin
Flote
Flegm
Lazy
Flower
Float
Fireplace
Strong
Cold
Fire
0ut
To smoke
(tzzt)
(sweitzing)
(tu suaz)
(dat)
(feiz)
(agti)
(tu trast)
(esh)
(zin)
(ftiut)
(fles)
(leisni)
(flawer)
(ftout)
(fair pleis)
(stron)
(could)
(fair)
(aut)
(tu smouk)
TETRA G
Gallina
Gallo
Ganado
Ganar
Garganta
Garra
Gastar
Gatear
Gato
Gemir
Wallpa
K'anka
Uywa
Atipay
Tunkuru
Uñayux
Tukuyma
Kumpuna
Misi
Ayquy
Wallpa
K'ank'a
Uywa
Atipaña
Mallq'a
Sil lu
Tukjaña
Kumpuña
Phisi
Ayquña
Hen (jen)
Cock (cok)
Gattle (katol)
To win (tu uin)
Throat (zrot)
Claw (cto)
To spend (tu spen)
Greep (griip)
Cat (caet)
Groan (groun)
Pá9.-32
Hierba
Hierro
Hígado
Hio
Hilar
Hilarse
Hilo
Hombre
Honda
-Hondear
Florca
Hormiga
Hospedar
Hoy
Hoyo
Huérfano
Hueso
Huevo
Humedad
Humilde
Qhura
Qhillaya
K'iwcha
Churi
Puskana
Phuxakuna
Q'a¡hu
Qhari
Warak'a
Warak'ana
Sipina
Sik'imira
Qurpachana
Kunan phunchay
P'uxru
Waxcha
T'ullu
Runtu
Muk'isqa
Llamp'u kay
Qhura
Jirru
K'iwcha
Yuqa
Kapuña
Kapusiña
Ch'anqha
Chacha
K'urawa
K'urawaña
Jaichawi
K'isimiri
Qurpachaña
Jichhuru
P'iya
Wajcha
G'hakha
Kauna
Juri
Herb
lron
Liver
Son
To spin
Spinning
Thread
Man
Sling
Slingger
Gallows
Ant
Lodge
Today
Hole
(jerh)
(airon)
(liver)
(san)
(tu spen)
(spining)
(zritd)
(maen)
(stin)
(slinguer)
(galous)
(ant)
(todgh)
{tudel)
{jout)
{orfan)
(bon)
lesgJ(dampnes)
{junhot}
Orphan
Bone
Egg
dampness
Llamp'u chuyma Humble
TETRA I
ldea
ldioma
ldiota
lmpar
Inmortal
Inocente
Intacto
Intestino
Invierno
lr
lremos
lzquerda
Yuyana
Ruma simi
Wanpu
Ch'ulla
Mana wañuj
Mana-wachayux
Jinapacha
Ch'unchuli
Chirimit'a
Rina
Risunchix
Lluq'i
Amuyt'a
ArulParla
Pisi chuyma
Ch'ulla
Janjiwiri
Jan Juchani
Ukhampacha
Jiphilla
Saraña
Sarañani
Ch'iqa
ldea
Languaje
ldiote
0dd
Inmortal
Inocennt
Intact
Intestíne
To go
Wil lgo
Left
(aidia)
(languch)
(aidiot)
(od)
(inmgrtal)
(inocent)
(intact)
(intestin)
(uinter)
(tu gou)
(uil gou)
(teft)
Autipachaffhayapacha Winter
Pá9. -34
Jabalí
Jabón
Jamás
JardÍn
Jarra
Jarro
Jaula
Jefe
Jilguero
Jirafa
Joven
Jovencita
Jovencito
Juego
Jugador
Jugar
Julio
Juntos
Junio
Munti khuchi
Pacha t'axsa
Nijayk'ax
T'ika kancha
Yuru
Qiru
C'hiwa
Mallku/Kuraka
Ch'ayña
Jatun kunkayux
Wayna
Sipasita
Waynucho
Pujllay
Pujllax
Phujl lana
Chawawarki
Kuskalla
Aymuray killa
Munti khuchi
lsi t'axsuña
Ni kunapacha
Pankar uyu
Jisk'a p'uñu
Qiru
Jamac'hi putu
P'iqinchiri/Jiliri
Ch'ayña
Jacha kunkani
Wayna
Tawaqitu
Waynucho
Anata
Anatiri
Anataña
Willkakuti
Chikaki
Mara t'aka
Wild bear (waild biar)
Soap (sup)
Never (never)
Garden (garden)
Jar Ahal
Pitcher (petcher)
Cage (keish)
Boss (bos/
Linnet (lainet)
Giraffe (ghiraf)
Young (yang)
Young woman (yan wuman)
Young man (yan maen)
Play game (plei-gueim)
Player
To play
July
To gether
June
(pleyer)
(tu plei)
(jhutai)
(tu geder)
(jhun)
TETRA t
LETRA J
Lactar
Ladera
Ladrón
Lagartija
Lágrima
Lrguna
Lemor
Lrna
Llrgar
Lrrgo
Lutlmar
Lavado
ñuñuy
Qhata
Suwa
Jararankhu
Waqay
Juch'uy qucha
Llaxway
Millma
Kacharina
Jathun
Nanachina
Thaxsasqa
Ñuñuña
lrama
Lunthata
Sutuwalla
Jacha
lsk'a quta
Jallpaña
T'arwa
Antutaña
Sayt'u
Usuchaña
Thaxsuta
To nurse/suckfe (tu nerse/sakol)
Sfope (sloup)
Thief (zief)
Smafl fizard (smol lizar)
Tear (tiar)
Pond- lagoon (pont-lagun)
To fick (tu leck)
Wool (wul)
To loosen (tu luson)
Long (lon)
To hurt (tu jort)
Washed (wosltr.tf)
Pá9.-35
Lavar
Lechuza
Lejos
Leña
Lengua
Lenguaje
Levantarse
Ley
Limar
Limpiar
Limpio
Liviano
Llamar
Llano
Llanto
Llegar
Llono
Llevar
Llevarse
Llorar
Llover
Lloviendo
Lombriz
Luna
Luz
Thaxsana
Ch'usiqa
Karu
Llant'a
Qallu
Parlay
Jatarikuna
Kamachina
Kakur,a
Phiskuy
Llimphu
Chhalla
Waxyana
Pampa
Waqana
Ghayana
Junt'a
Apana
Apakuna
Waqana
Parana
Paraskan
Sillwi
Khil la
K'anchax
Thaxsuña
Ch'usiqa
Jaya
Lawa
Laxra
Aru
Sartasiña
Kamachi
Kakuña
K'umachaña
K'uma
Phisna
Jawsaña
Pampa
Jacha
Puriña
Phukha
Apaña
Apasiña
Jachaña
Jalluña
Jalluski
Sillq'u
Phaxsi
Khana
To wash
0wl
Far
Firewood
Tongue
Language
(tu wosh)
(oul)
(faar)
(fairwud)
(tang)
(langush)
To raise/getup (tu reis/guerap)
Rule
To file
To clean
Glean
Light
To call
Plain
Crying
To arrive
Full
To take
Take
To cry
To raín
Raining
Earthworm
Moon
Light
(ru0
{tu fail)
(tu clin)
(clin)
(tait)
(to col)
(plein)
(craing)
{tu anraiv)
(ruü
{tu teik)
{F,ik)(tu crai)
(tu rein)
(eining)
(enworm)
{mun)(aight)
ttTRA ]UI
Macho
Madre
Madrina
Maduro
Maestro
Maíz
Mañana
Mano
Urqu
Mama
Sutiyaqi
Puqusqa
Yachachix
Sara
Q'aya
Maki
Urqu
Tayka
lchumama
Pukuta
Yatichiri
Tunqu
Kharuru
Ampara
Male
Mother
Godmother
Ripe
Teacher
Corn
Tomorrow
Hand
Qen¡(madei
(gadmader)
(raip)
(ticher)
{eorn)(tumoro)
{jand)
Pá9.-36
a- i",; . , { ESPANOLidGl[rECHt A t"4 AYMARA kd INGLESe' l PRON- I ,
.r-f f i - f f i ! lk :G!!Ñ!Ñ-! t#- f f i *
i Mar K'uchamama Mamaquta Sea (s¡t)
i Maravilla Muspha Musphaña Wonder (uonder)
i Maricón Q'iwa Q'iwsa Marilyn (marilin)
I Marido Qusan Chacha Husband (jasban)
i Mariposa Pilpintu Pilpintu Butterfly (batertlai)
Qawchina Q'awchiña Chewing (chewing)
Wañuchina Jiwayaña
Kurax Jiliry
to kil l (tu kel)
i lilasticar1
i Matar
i Nuyot
i Mear
I u¿o¡.o, Medida
, UeOio
Greater (greter)
To urinate (tu urineit)Jispana
Jampix
Tupu
Chuxuña
Qulliri Doctor (dactor)
Tupu Measure (meshur)
Tupuña To measure (tu meshurQ
Ispa Twin (tuin)
Amta Memory @emori)
Sulfka Smaller (smoler)
Pisi Less (lesj
Sapa phaxsi Monthly (manzli)
K'arisiña To lie (tu lai)
T'una Minute (minit)
Market
Month
Insert
Deep
Mix
Poor-petty
Fear
Miner
To see
Half
MucusiSnot (nntrt t" l" t t , t t l
Chawpi Taypi Half Aal|
Medir Tupuna
Mellizo Chullayux
Memoria Yuyay
Menor Sullka
Menos Pisi
Mensual Sapa kil la
Mentir Llullakuna
Menuds T'una
Merqado
Mes
Meier
Meti¿:lo
Me¿ciar
Mezquino
Miedo
Miei
Mierda
llllina
Minero
Mir;,¡rt
Mil¡r l
Moc(i
IVLrj i ' r io
Mr¡ lc l
Mol i i l ¡ r
Khatu
Kil la
Apaykuna
Apaykusqa
Chaxruna
Mich'a
Manchana
Misk'i
Aka
Khuya
Khuyaruna
Kawana
Khuska
Qhuña
Juqhu
Kutana
Kutasqa
Khatu
Phaxsi
Apantaña
Apantata
Chaxruña
Mich'a
Axsara
Misk'i
Jama
Khuya
Khuyiri
Uñtaña
Chikata
Jurma
Juri
Piqaña
Piqata
(market)
@anz)
lenserf/
(diip)
wex)
(puarpiti)
(f¡a4
(jont:i)
(uest)
(maitt)
(nairu:r)
(tu sii)
( jatt)
Honey
Waste
Mine
Wet
Grind
Grinded
(ut:l)
( t rcr t i )
(qr r : rnkt l )
Pá9.-37
Mono
Morder
Morir
Morirse
Mosca
Mover
Muchacha
Mucho
Muela
Mujer
Muy
Nacer
Nada ,l
Nariz
Negro
Nervio
Nevar
Nido
Niebla
Nieto
Nieve
Niña
No
Noche
Nombre
Nosotros
Nube
Nublarse
Nudo
Nuestro
Nuevo
Numerar
K'usillu
Achjaska
Wañuna
Wañupuna
Ch'uspi
Kuyuchina
lmilla
Askha
Kiru
Warmi
Askha
K'usillu
Achjaña
Jiwaña
Jiwjaña
Chichil lanka
Unxtayaña
lmilla
Ancha
Aqu
Warmi
Ancha
Monkey
bite
To die
Die
Flv
To move
Girl
Many-much
Tooth
Woman
very
(monki)
(bait)
(tu daí)
(da0
(fta0
(tu muv)
(guerl)
(menimach)
(tuuth)
(wuman)
(verí)
(bern)
(nazing)
(nous)
(blaek)
(nerv)
(snov)
(nest)
(rag)
(gran san)
(snou)
(guerl)
(nou-nat)
(naight)
(neim)
(ui0
(claud)
(claudi)
(nat)
(auer)
(niw)
(tu namber)
Yuriy
Mana-imapis
Sinqa
Yana
Anqu
Rit'ina
Thapa
Phuya
Alchhi
Rit'i
lmil la
Mana
Tuta
Suti
Nuqanchis
Phuyu
Phuyuykun
Muqu
Nuqanchispata
Musux
Yupana
Born
Nothing
Nose
Black
Nerve
Snow
Nest
Fog
Grand son
Snow
Girl
No-not
Night
Name
We
Gloud
Cloudy
Knot
0ur
New
To number
TETRA N
Yuriña
Jani-kunas
Nasa
C'hyara
Anqu
Khunuña
Tapa
Urpu/khinaya
Alchhi
Khunu
lmilla
Janiwa
Aruma
Suti
Jiwasa
Qinaya
Qinayata
Muqu
Jiwasana
Machaqa
Jaxuña
Pá9.-38
Obedecer
Obscuro
Observado
Observar
Oca
Ocho
0cioso
0cultarse
0culto
0diado
0dio
0idor
0ir
ojs
0jos
0ler
OIla
0lvidar
0lvido
Ombligo
0rdeñar
0rejas'
Oriente
0rin
0ro
0so
0scuro
Otro
0veJa
Uyarikuna-
Laqha
Khawa¡ka
Khawana
uqa
Pusax
Khilla
Pakaykuna
Pakasqa,
Chixnisqa
Chixniy
Uyarix
Uyarina
ñawi
ñawis
Muskhina
Manka
Kunqakuna
Kunqay
kururu
Gh'away
Ninri
lnti.lluxsiy
Miyana
Quri
Jukumari
Laqha
Wax
UshalUwija
TETRA O
Jaysaña
Ch'amaka
Uñch'ukita
Uñch'ukiña
Apilla
Kimsaqallqu
Jaira
lmantasiña
lmata
Uñi$ta
Uñisi
lsch:ukiri
lst'aña
Nayra
Nayras
Mukhiña
Phuku
Armana
Arma
kururu
Ch'awaña
Jinchu
Inti-jalsu
Ghhuxu
Quri
Jukumari
C'hamaka
Yaqha
lwija/lwisa
To obey (tu obi)
Obscure (obsquiur)
Observed (observet)
To observ (tu obsrb)
Goose (guus)
Eight (e¡St)
Lazy (eizi)
Screen mask (scrin maesk)
Hidden Uaiden)
Hated (jaited)
Hate Ae¡|
Heard (jerd)
to listen (tu lesen)
Eye (aV)
Eyes (ays)
Smef l (smet)
Pot (pat)
Forget (forget)
Fergetfulness (forgetfulnes)
Navel (neibot)
To milk (tu nelk)
Ears (ears)
Orient (ourient)
Urine (urain)
Gold (gatd)
Bear (biar)
Dark (daark)
Another (anader)
Sheep (shiip)
Pás.-39
TETRA P
Padecer
Padre
Paja
Pájaro
Palabra
Palo
Paloma
Pan
Panza
Papa
Parado
Pared
Parientes
Parir
Partir
Pastear
Pasto
Patear
Pato
Pecado
Pecar
Pedirse
Pegado
Pegar/Golpear
Peinar
Peine
Pellizcar
Pelo
Penar
Pequeño
Plato
Pluma
Poco
Podrido
Poli l la
Ñak'arina
Tata, yaya
lchhu
P'isqu
RimaylSimi
K'aspi
Urpi
T'ant'a
Wixsa
Papa
Sayasqa
Pirqa
Llawarmasis
Wawachana
Rak'i
Michina
K'achu
Jayt'ana
Piti
Jucha
Juchachakuna
Mañakuna
Maqasqa
Maqana
Ñaxchaña
ñaxcha
K'ichina
Ghuxcha
Llaqikuna
Juchúy
Chuwa
Phuru]
Pisi '
lsmusqa
Thutha
T'aqisiña
wqi/Tata
Wichhu
Jamachi
Aru
Lawa
Urphila
T'ant'a
Phatanqa
Ch'uqi
Sayt'ata
Pirqa
Laris
Wawachaña
Chixtaña
Awatiña
K'achu
Takiña
Pil¡
Jucha
Juchachasiña
frilayisiña
Nuata
Nuaña
$anuña
Sanu
K'ichiña
ñik'uta
Llaqisiña
Jisq'a
Kiru
Phuyu
Juk'a
ñusata
Thutha
$uffer (safer)
Father {fader)
Straw i (stro)
Bird (berd)
Word (uerd)
Stick (stek)
Pigeon (pigheon)
Bread (bred)
Belly (beli)
Potatoe lpoteito)
$tationary
Wall
Relatives
Givebirth
Leave
To graze
Pasture
Kick
Duck
Sin
Sin guilt
Ask
Stuck
Stick
To comb
Comb
Pinch
Hair
Suffer
Small
Plate
Feather
Few-little
Rotten
Moth
{steicionarl)
{wol)
{relativr)
(gevbertz)
{liv)
{tu greirr}
(pasthur)
{kek)
(dak)
{sen)
(sen guilt)
{ask)
(stak)
{stikf- - _
{tu camb)'
{camb)
{pinch}
üeer)(safer)
(smol)
(pleit)
(fider)
(fiu-letol)
(rutn)
(maz)
Pá9.-40
whv?
Well
Clasp
Worried
Kunata
Phuju
Tupu
Porque
Pozo
Prendedor
i* l ESPANOLb, iCIUEGHIJAi- ' l AY|V|ARA F@i INGLESi I PRON- r '@r@.-- . . : : .
Llaqita
Mayt'aña
Mayt'asiña
Nayra
Malliña
Yatichiri
Masi
(tu put)
(wai?)
(wel)
(clasp)
(uorriet)
lmamanta
Phujyu
Tupu
Llakisqa
Mañarina
Mañarikuna
ñawpa
Mallina
Yachachix
Preocupado
Prestar
Prestarse
Primero
Probar
Profesor
Prójimo
Provincia
Prueba
Pueblo
Puente
Puerco
Perdonar
Perdonarse
Pereza
Perezoso
Perro
Persona
Pesado
Pescado
Pescuezo
Picante
Pio
Piedra
Piojo
Piojoso
Pis¡do
Pis¡rr
To loam-lend (tu lum-lcrrtl)
Lend
First
To test
Teacher
(lend)
(ferst)
(tu test)
(t icher)
Puerta
Pulga
Punta
Perdido
Perdiz
Masi
Suyu
Llamirina
Llaxta
Ghaka
Khuchi
Punku
Piki
Withu
Chinqasqa
P'isaka
Panpachana
Panpachakuna
Khillakuna
Khillakux
Alqu
Runa
Llasa
Challwa
Kunka
Jaya
Chaki
Rumi
Usa
Usarara
Saruska
Saruna
Person
Heavy
Fish
Neck
Biting
Foot
Stone
Louse
Lousy
Stepped
To step
(provins)
(pruv)
(tawn)
(bridsh)
(pes)
(door-dor)
(fri i)
(point)
(lost)
(partraigh)
(tu gorgucrr)
( leizr ines)
( leini)
(das)
(persorr)
(jevi)
(fesh)
(nck)
(bai t i t t r ; )
(fut)
(stotr)
( l r rs )
( l r r ' ; r )
(r l t ' ¡ t t ' l )
( l t t ' , l r : ¡ t )
Fel low being (feloubin)
Province
Prove
Town
Chhakhata Lost
Waykhu Partridge
Panpachaña To forgive
Panpachasiña Forgiveeachother (forgivicharkrr)
Jayrasiña Laziness
Jayrasiri Lazy
Anu Dog
Bridge
Pig
Door
Flea
Point
Ayllu
Yant'a
Marka
Chaka
Khuchi
Punku
K'uti
Withu
Jaqi
Jathi
Chawlla
Kunka
Jaru
Kayu
Kala
Lap'a
Lap'arara
Takita
Takiña
Pá9.-41
LETRA OQue
Quebrado
Quebrar
Quejarse
Quemar
Querer
Quererse
Querido
Quién
Quijada
Quitar
Quizá
lma,
P'akisqa
P'akina
Aykuna
Lawrachina
Munana
Munakuna
Munasqa
Pi
K'aki
Qhichuna
lchas
Kuna
P'akita
P'akiña
Aykuña
Phichhaña
Munaña
Munasiña
Munata
Qhiti
Tiranqaya
Apakaña
lnasa
What
Broken
Break
To complain
To burn
To Want
To wish
Dear
Who
Jaw
To take away
Maybe
(uat)
(brouken)
(briik)
(tu complein)
(tu bern)
(Tu uout)
{tu uesh)
{diar)
fiu)
fihau)(tu teikauey)
{meibi)
TETRA R
Rabia
Rabo
nb¡rRallar
Rana
Rápido
Rascar
Rasurar
Rata
Ratero
Ratón
Rayo
Rebalsar
Reventar
Recibir
Recién
Recoger
Recordar
Phiñakuna
Chupa
Saphi
ñak'aray
K'ayra
Usqay
Jasq'iy
Q'alay i
Tuju/juk'ucha
Suwa
Juk'ucha
lllapu
Phullchina
Thuxyana
Jap'ina
Kunallan
Pallarina
Yuyarina
ThitilKulira
Wichlinka
$aphi.
Khuchunuqaña
Jarnp'atu
Jank'áiLaqa
Jat'iña
Khituraña
C'hili/Achaku
Lunthata
Achaku
Kiju kiju
Phullchiña
Phallaña
Katukaña
Jichhaqi
Apthapiña
Amtaña
Rage
Tail
Root
Grate
Frog
Rapid.swift
To scrakh
To shave
Pickpocket
Thief
Mouse
Ray
Remove
To burst
To receive
Lately
{fraS}(rapid-suift)
(tu scrach)
(tu sheiv)
(pekpaket)
(zi0
{mause)(rei)
{remub)(tu berst)
(tu ricib)
(leitli)
(reip)
(teil)
(ruut)
{greit)
To gather-collect (tu gader colect)
To rememember (tu rimemember)
Pá9.-42
PRON- I I
Recto
Recuerdo
Redondo
Regocijo
Regresar
Reir
Remedar
Remediar
Remojar
Renegar
Reñir
Repleto
Resbalar
Respetar
Respirar
Reunirse
Reventar
Revivir
Revolcarse
Rico
Rincón
Riñones
Rio
Risa
Robar
Roca
Rodil la
Rogar
Romper
Ronco
Ropa
Rostro
Chiqan
Yuyarikuna
Muyu
Kusikuna
Kutina
Asina
Yachapayana
Allinchaña
Juk'uchiy
Phiñakuna
Kamina
Junt'a
Llust'ana
Yupaychay
Samay
Tantakuna
Thuyachina
Kawsarina
Sunt'ikuna
Khapax
K'uchu
Maymuru
Mayu
Asiy
Suana
Chanka
Qunqury
Mañakuna
Pakina
Ch'axa
P'acha
uya
Chika
Amta
Muruq'u
Kusisiña
Kutt'aña
Laruña
Yapayaña
Walichaña
Chulluchiña
Thuthasiña
Tuqiña
Phukha
Llust'aña
Yakaña
Samaña
Tantasiña
Phallaña
Jaqtaña
Sunt' isiña
Kamiri
K'uchu
Maymuru
Jawira
Laru
Lunthataña
Karka
Qunqury
Achict'aña
P'akiña
Ch'axa
lsi
Ajanu
Right
Souvenir
Round
Rejoicing
To go back
To laugh
To imitate
To remedy
To soak
To detest
To quarrel
Full
To slide
To respect
To breathe
To unite
To burst
To revive
( ruait)
( suvenir)
(aund)
(rijhoisin)
(tu goub;rk)
(u [af)
(tu imitc¡t)
(tu ruenxltlt)
(tu souk)
(tu ditesl)
(tu cuancl)
(ru0(tu slaid)
(tu ruispr:t:l)
(tu briz)
(tu yunit)
(tu berst)
(tu ruivaiv)
(corner)
(kidneis)
(ruiver)
(taf)
(tu stit)
(uock)
(nii)
(tu proi)
(tu brtk)
(jors)
(clotcsl
(ft:is)
To knock down (tu nok d;nn)
Rich (uich)
Corner
Kidneys
River
Laugh
To sleal
Rock
Knee
To pray
To break
Hoarse
Clothes
Face
Pá9.-43
TETRA S
Saber
Sab-io
Sacar
Sacate
$acerdote
Saciar
$acudir
Sal
$alado
Salir
Safiva
Salpicar
Saltar
Saludar
Salvaje
Sanarse
Sandalia
Sangre
Sapo
Secar
Seco
Seguir
Sembrado
Sembrar
Semilla
Señor
Señora
Sentado
Sentarse
Separado
Separar
$erplente
8e¡o
sl
Yachana
Amawta
Urquna
Urququy
Tatakura
Saxsana
Thalana
Káchi
Kachichasqa
Lloxsina
Thuqay
Gh'iltichina
Phi'nkina
Napaykuna
th'unchu
Thañi5qa
Juk'uta
Llawar
Jamp'atu
Ch'akichina
G'haki
Qhatina
Tarpusqa
Tarpuna
Muju
Wirajucha
Mama
riaiqa
Tiakuna
T'ipisqa
T'ipichina
Katari/Amaru
Ñuxthu
Ari
Chrunchu
Kümaraña
Wiskhu
Wila
Jamp'atu
Wañachiña
Waña
Arkaña
Satata
Sataña
Jatha
Wirajucha
Mama
Kunuta
K'untaña
Jalxtata
Jalxtayaña
AsirulKatari
Lixwi
Jisa
Yatiña To know
Yatiry SaP'wise
Apsuña Draw uP
Apsusim Pull out
Tatakura Priest
Sisaña To satisfY
Thalaña/Thalsuña Toshake
Jayu Salt
Khara/Jayunchxata SaltY
Mistuña To leave
Thusukaya Saliva
Ch'itkataña To sPrinkle
T'iskuña To jumP
Aruntaña To greet
(u now)
(sap-wais)
(dro ap)
(pul aut)
(presú)
(satisfai)
(tu sheik)
lsaf)(sattÜ
(tu tiv)
(saliva)
(tu sprenkl)
(u jhamp)
(tu griít)
Savage (savash)
To recover (tu ricover)
Sandal (sandal)
Blood (Blad)
Toad (toud)
To dry (tu draí)
Dry @rai)
To fotfow (tu falow)
Sown ground (sau graund)
To sow (fuso)
Seed ls,rd)
Sir Mr-Mister (ser'mister)
Mrs-Lady (misis'leidi)
Seated (sited)
(to sit) seat down (seú dawn)
Separated {sePareifed)
To separate (tu saqareit)
$nake (sneik)
Brain
Yes
Pá9.-44
(brein)
lves)
$iembra
Siempre
Silencio
Sobra
Sol
Solo
Soltar
Soltarse
Sombra
Soñar
Soplar
Soplo
Sordo
Suave
Suavizar
Subir
Sucio
Sudar
Sudor
Suelo
Sufrir
Tarpuy
Wiñay
Chin
Puchu
Willka/lnti
Sapa
Kacharina
Kacharikuna
Llanthu
Muskukuna
Phukuna
Phukuy
Luxt'u
Kuñu
Kuñuchana
Wicharina
Ch'ichi
Jump'iy
Jump'i
Pampa/Jallpa
Muchuna
Sata
Winaya
Amuki
Puchu
lnti
Sapa
Antutaña
Antutasiña
Gh'iwi
Samkasiña
Phusaña
Phusa
Juk'ara
Jasa
Jasachaña
Makataña
K'añu
Jump'iña
Jump'i
Uraqi
T'aqisiña
Sowing
Always
$ilence
Surplus
Sun
Alone
To loosen
To let loose
Shadow
To dream
To blow
Breath
Deaf
Soft
To smooth
Go up
Dirty
To sweat
Sweat
Ground
Suffer
l : '0t l t t t ( l l
( i lw,ry ' , )
( r , r r fu ' r r " )
(scr¡r l " ' )
( : , ;ut)
(alorr)
(trt hr:;t'rr)
(trt k:t hrs)
(shadow)
(tu drint)
(tu bto)
(briz)
(dif)
(saft)
(tu smuz)
gou aP)
(derti)
(tu suit)
(suif.)
(graund)
(safer)
I.ETRA T
Pá9.-45
ff-- \ l
PRCDN- I I
Tabaco
Tambor
Tampoco
Tarde
Tejer
Tela
Telar
Tcmblar
Tcmer
1'omprano
Trlrrdcr
Tobaco
Drum
Neither
(thobacou)
(dram)
(nider)
(Leit)
(Tu uiv)
(clath)
(lrtttt)
(trr:nltol)
( l t t bi ; th ct l
(,r¡ l,)
(tu :4n nl)Tutamanta Alwa
Mast'ay Jant'akuña
Sayri SaYri
Wankara Wankara
Manarax Janiraqi
Ghisiyax
P'itay
Wayita
Awana
Khatatix
ManchhachiktlY
Jayp'u late
Sawuña/P'itaña To Weave
Wayita Cloth
Sawuña Loom
Khatatiña Tremble
Axsaraña To be afraid
Early
To spread
Tendido
Terminar
Tenible
Tesar
Testículo
Teta
Tia
Tibio
Tiempo
Tierra
Tímido
Tinieblas
Tomar
Torcer
Tordo
Tostado
Tostar
Trabajar
Trabajo
Traer
Tragar
Tragón
Trapo
Trenza
Trenzar
Tribu
Tribuna
Tripa
Triste
Tristeza
Tronco
Tú
Tumbar
Tumor
Mast'asqa
Tukuchana
Manchhana
Mat'ina
Q'uruta
ñuñu
Tiya/Kaka
Llaphi
Pacha
Jallp'a
Manchali
Laqha
ujval¡
Q'iwiy
Chiwavku
Jank'a
Jankana
Llank'ana
Llank'ay
I'pamUna
Uquna
Thatax
Thantha
Simp'a
$imp'ana
Ayllu
Aruapa
Ch'unch'ula
Ltakisqa
Llakikuna
K'ullu
Qan
Wijchuy
C'hupu
Jant'akuta
Tukuyaña
Axsarkaña
Jiyaña
Q'uruta
ñuñu
lpa
Llaphi
Pacha
Lak'a
Axsariri
G'hamaqa
Umaña
Q'iwiña
Chiwanku
Jamp'i
jampiña
lrnaqaña
lrnaqa/Lura
Apaniña
Thathana
Thathuna
Thantha
K'ana
Klanaña
Ayllu
Aruapa
Jiphitla
Llaqita
Llaqi
K'ullu
Juma
Liwinukuña
G'hupu
Spreaded
To finish
Terrible
To stretch
Testicle
Breast
Aunt
Tepid
Weather
Earth
shvDarkness
To take
Twist
Truth
Toasted
To toast
To work
Job
To bring
(sprldef)
(tu finish)
(tenihol)
(tu strech)
(fesficol)
(hrist)
(ant)
Wet)(ueder)
(en)
(shai)
(darknes)
(tu teik)
(fuisf)
(truz)
(tousted)
(fu fousf)
(tu uerk)
(jhab)
(tu bring)
To swallow (tu sualow)
Swallower (sualower)
Rag
Braid
To braíd
Tribe
(ras)
(breid)
(tu bred)
(raib)
(roustrow)
(intestin)
(saed)
(saeduess/
(trank)
(vu)
Rostrum
Intestine
Sad
Sadness
Trunk
You
To knock down (tu nokdawn)
Tumor (tiumor)
Pá9.-46
LETRA U
Vaca
Vaciar
Vacio
Valiente
Varón
Vecino
Velez
Vejiga
Vena
Venado
Vencer
Vender
Ventear
Ver
Verdad
Verguenza
Verse
Vestirse
Vibora
Vicuña
Vida
Viento
Vientre
Visible
Visitar
Vista
Vivir
Volar
Volver
Vomitar
Waka
Jich'ana
Ch'usax
Machu
Khari
Wasimasi
MachukaY
Yak'allachi
Sirka
Taruja
Atipana
Ranqhana
Wayrachina
Rikuna
Chiqan
Pinqay
Rikununa
Pachakuna
Katari
Sayraskha
Kawsay
Wayra
Wixsa
Sut'i
KhawaYkuna
Ñawi
Kawsana
Phawana
Kutina
Kutichina
Waka
Warsuña
Gh'usa
Chacha
Chacha
Utamasi
Achachiña
Yak'allachi
Sirka
Taruja
Atipaña
Aljaña
Thayachaña
Uñjaña
Chiqa
Pink'a
Uñasiña
lsisiña
Katar¡
Wari
Jaka
Thaya
Puraka
Khana
Sart'asiña
Nayra
Jakaña
Jalaña/TuYuña
Kutiña
Kutiyaña
To empty
Empty
Brave
Male
Neighbor
Old age
Bladder
Vein
Deer
To defeat
To sell
To sniff
To see
Truth
Shame
(, , r t )
( l t t t rn l t l t l
( r 'nt¡ t l t )
( ln r tv)
(ux' t l )
(ut t l tor)
(ohl crslt)
( l t l r r f t t tJ
(v(J i l t )
(1 in)
( tu di l i t )
(ttt strl)
(tu sncl)
(tu si)
(truz)
(sheirtt)
To see each other (fu si iclt ;trft't)
( tu drcs)
(vaipcr)
(vicuitd)
(tait)
(uend)
(beti)
(vaisibot)
(fu vcscf)
(viu)
(tu lev)
(tu flai)
(tu retwrrt)
(tu vrtrtttl)
To dress
Viper
Vicuña
Life
Wind
Belly
Visible
To visit
View
To live
To fly
To return
To vomit
Pá9.-47
TETRA Y
Yaw
Tullqa
Naya
Ya
Yerno
Yo
Yea : (Va)
$o¡ in law (san in lo)
TETRA 2
(zampóña)
{rlech)(fox¡ ' '
krnpoña
Ditch
Fox
Siku
Q'awa
Qamaqi
Ch'ikachu
Siku
F'ujru
Atuj
Tujlu Left handed (leftjanded)
INDIGEQUECHUA AYMARA INGLESLOS NUMEROS . . . - - . -
NUMEROS ORDINALESLOS COLORES, ESTACIONES DEL AÑO . . . . - - -
MESES DEL AÑO,DIAS DE LA SEMANAEL TIEMPO
LAS OCUPACIONESEN LA ESCUELA -.-- . . - - - - . - - -LA FAMILIAEL CUERPO HUMANOLOS ALIMENTOS .- . - - - - -VOCABULARIO DE LA A - C . . . . - - - - - . .LOS ANIMALES--. . . - . - .
VOCABULARIO DE LA C - Z . . . - - . - . . . -
Pág.- 3Pág,- 4PáS.- 7Pág.- 8Pág.- 9Pág.- L0Pág.- 11Pág.-LZ
Pág.- 13
Pág.- t4Pág.- 16Pág.- 17Pág.- 24
Pág.- 26
Pá9.-48
Afttlil.|tHO' alHlü¡¡ - AltlRAPOCSAI DE FROIE f - lElll|GElú - ROXAltlllGEEF|q¡f FACtr.PANT XüROÚnrct.B Brr[oo FAGfi,GRf}|f'TÉ¡f n|Gl¡t IGnrxrlEtn|GLE nUf¡.OCO¡ FrlcL6- EPAÑdrDtGClOilAn|O n|G¡.É - ESIÑOLHeelol¡rn|o DE ¡n|olms YA¡{¡oilmoüt¡¡5ElrsAtDErcUUt,AffiHl'G|lrc,r¡É!ffiÉYHtlt¡GlucrtNFA¡.AS DC OR¡OGNTHAoRTOGnTHIYACg.|lU^Gg{NEAGCn{FAG[.onAton|A FAcnORlTOilAYLDHTÁMF LASRA'quEc|trr¡rB. ECnÉlO-FtnA tm FH.F (UffAmil ¡ PAnA EL rLtA)FnAS=¡ YPESrmif¡É-l¡ttg.tcH\tct^ eorÉm|lnrclo]a -
(EtGlfltfDAD_
tDntwrNzAt - ACERTIIO' - TRrEA¡glrGr¡rt - Gt.Hnot -rRrrenor
¡tr
olmaro|mfiaAFl$qtln$arnALGMATrc{OilEI"IAHA¡{'ALTNEAqCPilHTTü¡AL DCO*TOCnIF|AAGHn!OÍiutmil¡ur¡
" *rffizl ilENTTL PARA lsq¡
AFN6EAI}€¡' FAGS.PAnt LLORIR DG t¡ H¡A (Cl#fE )EL TMNGO CNNA" LAilTN¡Rtt.EZA¡ANT
O9
!esYooÁ
P red t¡ecioce¡ H rrrérieer$envieios' l
- Dlseño Gnáf ico Gomputar izado - Anuanlos - |cant i l las
- l ie" .=¡á. á. Ár.- cá¡¡¿-d - l / |er¡rbretados - L ibros
- Acabados de Últ¡ma TecnotogÍa - Volantes - Alrnanaqt¡es. . .
Aú- Eartol¡rE S¡sa t*- 3oc Zen B*o Sa¡oalté
Tel- 2:E5¡:ttF C.¡*.
-ao9qqe
- ??¡6o;eo