Post on 02-Jul-2015
description
A DINÁMICA TERRESTREA DINÁMICA TERRESTRE
Profesor: Adán Gonçalves http://explorock.wordpress.com/2011/04/22/dia-de-la-tierra-2011/
INTRODUCIÓNINTRODUCIÓN
O noso planeta nun principio foi unha bola fundida incandescente que pouco a pouco foise arrefiando e
solidificando (formáronse as rochas).
Tampouco había mares, e a atmosfera primitiva non tiña osíxeno.
E por suposto, non había vida.
Na actualidade segue a cambiar, de feito, a Terra está en contínuo cambio dende que se orixinou hai uns 4600 m.a. xunto
co resto do sistema solar.
INTRODUCIÓNINTRODUCIÓN
Hoxe sabemos que a maioría dos cambios suceden de xeito gradual, e incluso as consecuencias das catástrofes
planetarias soen dilatarse no tempo.
Por eso en moitos casos estos cambios pásannos desapercibidos.
Os procesos que modifican o noso planeta chámanse en conxunto Dinámica terrestre.Dinámica terrestre.
1. 1. QUE É A DINÁMICA TERRESTREQUE É A DINÁMICA TERRESTRE??
A dinámica terrestre é o conxunto de procesos que fan cambiar o noso planeta na escala de tempo xeolóxico.
Estos procesos poden ter orixe nunha enerxía externa (o sol) e fálase de Dinámica externaDinámica externa ou ter a súa orixe na enerxía procedente do interior terrestre e fálase de Dinámica internaDinámica interna.
2. 2. A ENERXÍA DO SOLA ENERXÍA DO SOL
O Sol produce continuamente enerxía grazas as reaccións de fusión nuclear que suceden no seu interior.
Desta enerxía, só unha pequena parte chega a Terra, pero é suficiente para manter a vida e poñer en marcha toda a dinámica externa.
A ATMOSFERA É UN FILTROA ATMOSFERA É UN FILTRO
Parte da radiación solar é moi perigosa.
Estas radiacións nocivas son absorbidas pola atmosfera que actúa como un filtro beneficioso.
Por iso...
A dinámica externa débese a enerxía solar que permite: O movemento das masas de auga. O movemento do aire.
Estos movementos son responsables dos
Climas Ciclo da auga Acción dos axentes xeolóxicos externos
O REPARTO DESIGUALO REPARTO DESIGUAL
A enerxía que chega a superficie repártese desigualmente por que:
Os raios caen máis perpendiculares no Ecuador que nos Polos debido a inclinación do eixe de rotación da Terra. A duración do día e a noite varía ao longo do ano (traslación).
CORRENTES OCEÁNICAS E ATMOSFÉRICASCORRENTES OCEÁNICAS E ATMOSFÉRICAS
Como consecuencia do reparto desigual da enerxía solar, no planeta hai zonas máis cálidas e zonas máis frías.
Esto orixina correntes de auga e de aire entre unhas zonas e outras.
Por que?
A TEMPERATURA E O MOVEMENTO DUN FLUÍDOA TEMPERATURA E O MOVEMENTO DUN FLUÍDO
A auga quente é menos densa e ascende.
A auga fría máis densa descende.
Esto orixina unha corrente de auga.
Na atmosfera e nos océanos sucede algo similar debido ao desigual reparto da enerxía solar:
O aire quente vai do ecuador cara os polos; e o frío o revés.
As augas frías desprázanse dende os polos cara o ecuador e viceversa.
Sen embargo este desprazamento non é en liña recta debido ao movemento de rotación.
3. 3. DINÁMICA ATMOSFÉRICADINÁMICA ATMOSFÉRICA
Os fenómenos da dinámica atmosférica poden suceder a unha escala local ou a escala global.
Dinámica atmosférica localDinámica atmosférica localSon exemplos: Correntes térmicas ascendentes Tormentas Brisa mariña Brisa de val Inversións térmicas
ASCENDENCIA TÉRMICAASCENDENCIA TÉRMICAO aire quentado en superficie, máis liviano, ascende e o frío, máis pesado, tende a baixar.
No ascenso o aire arrefía e o vapor de auga condénsanse formando nubes denominadas cúmulo de cúmulo de térmica.térmica.
NUBES DE TORMENTANUBES DE TORMENTA
Cando a diferenza entre o aire frío e quente é moi grande o ascenso térmico é moi rápido (ata 40 Km/h) orixinando nubes moito máis grandes, os cumuloninboscumuloninbos
BRISA MARIÑABRISA MARIÑAO solo quéntase máis rápido ca auga, pero tamén arrefía antes.
Esto provoca que durante o día o solo esté máis quente co mar orixinando a brisa mariña que ven do mar a terra.
Durante a noite sucede o contrario.
BRISA DE VALBRISA DE VAL
Durante o día os vales actúan como condutos que dirixen o aire quente cara a súa parte alta, é a brisa de valbrisa de val.
Pola noite o proceso soe invertirse e fálase de brisa catabáticabrisa catabática.
INVERSIÓNS TÉRMICASINVERSIÓNS TÉRMICASEn ocasións o aire que está arriba é máis quente que o que está debaixo impedindo as correntes ascendentes, é unha inversión inversión térmicatérmica.
Este fenómeno provoca que os fumes contaminantes queden preto do chan.
Dinámica atmosférica a grande escalaDinámica atmosférica a grande escala
A meteoroloxíameteoroloxía é a ciencia que se ocupa de predecir o comportamento da dinámica atmosférica a grande escala.
As diferenzas de temperatura na superficie terrestre provocan diferenzas de presión que se traducen en borrascas (baixas presións) e anticilóns (altas presións.
A partir dos datos de presións realízanse os mapas de
isobaras. As isobaras representan no mapa áreas de
igual presión.
Os fenómenos asociados a dinámica atmosférica a
grande escala son:
VentosVentos
NubesNubes
PrecipitaciónsPrecipitacións
VENTOSVENTOS
Os ventos son movementos de grandes masas de aire dende
as zonas de maior presión (anticiclóns) cara as de menor
presión (borrascas ou ciclóns).
VENTOSVENTOS
Sen embargo, os ventos
non se dirixen en liña
recta dende os
anticiclón ás borrascas.
O movemento de
rotación da Terra
provoca que sigan unha
traxectoria un pouco
oblícua respecto ás
isobaras.
VENTOSVENTOS
A velocidade dos ventos ven sinalada pola distancia
entre as isobras:
Moi xuntas: ventos fortes.
Máis separadas: ventos frouxos.
NUBESNUBES
Como xa comentamos cando o aire arrefía, se ten humidade,
pode condersarse e fomar nubes. Nas borrascas como o
aire chega de todas as direccións pode traer humidade que
ao ascender arrefía e produce nubosidade.
PRECIPITACIÓNSPRECIPITACIÓNS
Cando a masa de aire arrefía o suficiente a condensación é
tan importante que as gotas que forman as nubes son o
suficientemente grandes como para que caían por gravidade
en forma de chuvia.
Se a temperatura é moi baixa a precipitación será en forma
de neve.
Outros tipos de precipitacións son as saraibas (as gotas
conxélanse ao ascender moi rápido) e o pedrazo (ascensos e
descensos continuados que forman bolas de xeo de gran
tamaño).
4. 4. O MOTOR DOS AXENTES XEOLÓXICOSO MOTOR DOS AXENTES XEOLÓXICOSOs axentes xeolóxicos son sistemas naturais que realizan a
meteorización, erosión, transporte e sedimentación
producindo a modelaxe da paisaxe.
Meteorización:Meteorización: conxunto de procesos debidos aos axentes
atmosféricos (auga, vento...) que provocan a disgregación das
rochas in situ.
Erosión:Erosión: Disgregación asociada ao movemento dos restos de
rochas.
Transporte:Transporte: Mobilización dos restos de rocha.
Sedimentación:Sedimentación: Depósito destes materiais (sedimentos) en
zonas topograficamente máis baixas.
O motor que mobiliza estes axentes é o SOL xunto coa
GRAVIDADE.
Os axentes xeolóxicos máis importantes son:
VentoVento
GlaciaresGlaciares
Augas salvaxesAugas salvaxes
RíosRíos
Augas subterráneasAugas subterráneas
MarMar
4. 4. O MOTOR DOS AXENTES XEOLÓXICOSO MOTOR DOS AXENTES XEOLÓXICOS
33
Orixe dos axentes xeolóxicos
Evaporación e formación
de nubes e ventos
As precipitacións alimentan glaciares
e ríos
O vento causa ondada e forma
dunas Ríos, glaciares e ondada modelan
a superficie
Diferenzas de temperatura na
superficie orixinan os ventos
Sol
AC
CIÓ
N X
EOLÓ
XIC
A D
OS
GLA
CIA
RES
Vales glaciares nos que se observa a forma de U do seu perfil transversal
AC
CIÓ
N X
EOLÓ
XIC
A D
OS
GLA
CIA
RES
Estrías glaciares: os materiais que constitúen a morrena de fondo, actúan como unha lima sobre as rochas que forman o cauce, orixinando estrías no sentido de avance do glaciar
Estas estrías son visibles o desaparacer a lingua glaciar
Dirección de avance
Dirección de avance
AUGAS DE ARROIADA ou SALVAXES: despois de fortes chuvias e circulan rápidamente sen cauce fixo, arrancando e tranportando materiais
AC
CIÓ
N D
AS
AU
GA
S D
E A
RR
OIA
DA
En TERREOS BRANDOS,(areosos e arxilosos) excavan sucos en forma de V chamados CÁRCAVAS; éstos vanse agrandando ata formar BARRANCOS. Os relevos que presentan abundancia de barrancos chámanse BAD-LANDSA falta de vexetación favorece a aparición deste relevo
barrancos.
cárcavas
AC
CIÓ
N D
AS
AU
GA
S D
E A
RR
OIA
DA
Na rexión da Capadocia, en Turquía, o terreo está formado por materiais volcánicos heteroxéneos, aparecendo pirámides de terra moi características como as chemineas de fadas.
AC
CIÓ
N X
EOLÓ
XIC
A D
OS
RÍO
S CURSO ALTO. Nel localízase o nacemento do río. É un tramo de gran pendente, donde as augas discurren a gran velocidade. A forza da auga consegue arrincar moitos materiais do cauce, que o ser transportados erosionan o fondo excavando un val en forma de “V”.
AC
CIÓ
N
XEO
LÓXI
CA
DO
MA
RE ros ión mariñaDébese fundamentalmente ó choque das olas contra a costa, influindo a forza da oleaxe, a capacidade disolvente da augae,fundamentalmente, o efecto metralla das gravas e areas que son lanzados contra as rochas
Está facilitada pola existencia nas rochas de diaclasas, planos de estratificación, etc.
5. 5. AS ROCHAS SEDIMENTARIASAS ROCHAS SEDIMENTARIAS
Orixínanse a partir da destrución doutras rochas na superficie terrestre
pola acción dos distintos axentes xeolóxicos (ríos, glaciares, vento...).
Estos axentes erosionan, transportan e depositan os sedimentos
(fragmentos de rochas) e posteriormente e mediante distintos
procesos fisico-químicos (procesos sedimentarios ou diaxénese)
transformaranse en rochas sedimentarias.
Debido as súas características de formación, as rochas sedimentarias
poden posuír fósiles.
Exemplos típicos son a rocha caliza ou as arxilas. Tamén hai rochas
sedimentarias que teñen unha orixe orgánica como o carbón e o
petróleo.
ROCHAS SEDIMENTARIASROCHAS SEDIMENTARIAS
Carbonización: formación do carbón por enterramento de grandes masas vexetais co sedimento
6. 6. A ORIXE DA CALOR INTERNAA ORIXE DA CALOR INTERNA
A medida que descendemos cara o interior terrestre
aumenta a temperatura, nas capas superiores en media
3ºC cada 100 m. Este aumento denomínase gradiente gradiente
xeotérmico.xeotérmico. A calor interna da Terra débese a dúas fontes:
A calor remanentecalor remanente da formación da Terra.
A enerxía liberada polos elementos radiactivos do enerxía liberada polos elementos radiactivos do
interior terrestre.interior terrestre.
7. 7. VULCANISMO E SISMICIDADE: VULCANISMO E SISMICIDADE: MANIFESTACIÓNS DA CALOR INTERNAMANIFESTACIÓNS DA CALOR INTERNA
Magma:Magma: é unha mestura de rochas fundidas e gases
orixinado a certa profundidade debido as altas
temperaturas. O fundido das rochas fai que teñan menos
densidade que as rochas de arredor e pode ascender por
fisuras e grietas.
Neste ascenso pode saír ao exterior a través dos volcáns.
Esta rocha fundida que sae ao exterior denomínase lavalava.
A lava arrefía e o solidificar orixina as rochas magmáticasrochas magmáticas.
7. 7. VULCANISMO E SISMICIDADE: VULCANISMO E SISMICIDADE: MANIFESTACIÓNS DA CALOR INTERNAMANIFESTACIÓNS DA CALOR INTERNA
Vulcanismo:Vulcanismo: o conxunto de procesos relacionados co
ascenso dun magma e a saída de lava ao exterior.
Nunha erupción volcánica prodúcense materias gasosos
(xofre, dióxido de carbono, vapor de auga...) líquidos ( a
lava) e sólidos (fragmentos de rochas lanzados ao aire =
piroclastospiroclastos).
Sísmos ou terremotos:Sísmos ou terremotos: vibracións debida a liberación
brusca de enerxía en determinadas zonas da codia
terrestre.
7. 7. VULCANISMO E SISMICIDADE: VULCANISMO E SISMICIDADE: MANIFESTACIÓNS DA CALOR INTERNAMANIFESTACIÓNS DA CALOR INTERNA
O coñecemento actual que se ten da estructura interna da
Terra permítenos entender porque se producen estos
fenómenos. Precisamente o estudo das ondas sísmicas que
producen os terremotos é un dos métodos máis valiosos
para coñecer o interior terrestre.
Pero como se orixinan os terremotos...? e por que
erupciona un volcán...?
A teoría da Tectónica de Placasteoría da Tectónica de Placas explica porque suceden
estos fenómenos e todos os relacionados coa dinámica
interna. Imos ver como...
A calor interna
xera no manto
correntes de
convección que
arrastran estas
placas ríxidas
sobre a
astenósfera
semifluída.
O movemento das placas provoca nos lugares onde están en
contacto (límites de placas) tres situacións:
Sepáranse: a separación fai moi fina nestes lugares a
litosfera facilitando a saída de materiais fundidos. Estas
zonas chámanse zonas de rift.
Colisionan: a placa máis densa ( a oceánica) afunde por baixo
orixinando unha zona de subducción (volcanismo e
sismicidade). Se as dúas placas teñen similar densidade non
afunden e incrústanse unha contra a outra (volcanismo)
Escorregan: desprázanse lateralmente orixinando zonas de
alta sismicidade.
SEPARACIÓN DE PLACASSEPARACIÓN DE PLACAS
Arriba, zona de rift en
dorsal oceánica.
Abaixo, zona de rift
intercontinental
COLISIÓN DE PLACASCOLISIÓN DE PLACAS
Zona de subducción: formación dun arquipélago tipo as
illas do Xapón
AS PLACAS ESVARAN LATERALMENTEAS PLACAS ESVARAN LATERALMENTE
Orixinan unhas fracturas móbiles
chamadas fallas transformantes
como a famosa falla de San Ándres
Áreas de risco volcánico e sísmicoÁreas de risco volcánico e sísmico
Os lugares onde están en contacto as placas litosféricas Os lugares onde están en contacto as placas litosféricas orixinan procesos de fundido de materiais e son tamén orixinan procesos de fundido de materiais e son tamén onde se acumulan tensións no interior terrestre onde se acumulan tensións no interior terrestre consecuencia dos movementos entre as placas. Esta é a consecuencia dos movementos entre as placas. Esta é a razón pola que hai unha relación directa entre os razón pola que hai unha relación directa entre os fenómenos volcánicos e os sismos, constituíndo as fenómenos volcánicos e os sismos, constituíndo as zonas activas da terra.zonas activas da terra.
A maior concentración no planeta destas zonas atópase A maior concentración no planeta destas zonas atópase no Pacífico e soese falar por elo do “Cinturón de fogo no Pacífico e soese falar por elo do “Cinturón de fogo do Pacífico”. do Pacífico”.
AS ROCHAS ÍGNEASAS ROCHAS ÍGNEAS
Orixínanse ao enfriarse e solidificarse o magma do interior da Terra ou cando este material sae ao exterior en forma de lava. Basicamente existen dous tipos de rochas ígneas:
- Volcánicas: formadas a partir dunha erupción
volcánica p.e basalto.- Plutónicas: formadas a gran profundidade p.e.
Granito.
AS ROCHAS METAMÓRFICASAS ROCHAS METAMÓRFICAS
Fórmanse a partir de rochas magmáticas e sedimentarias cando éstas afunden no interior da Terra e sofren transformacións polas condicións existentes.
Constitúen exemplos típicos a lousa a partir da arxila ou
o mármore a partir da caliza.
O CICLO DAS ROCHASO CICLO DAS ROCHAS
Como as rochas metamórficas poden orixinarse a partir dos outros dous tipos, as veces a natureza as reutiliza no que chamamos o ciclo das rochas.