Post on 10-Oct-2020
Fake News Zer dira?
inFORMAZIOA Tailerra
Informazio faltsua erabiliz
sortzen diren albisteak dira,
modu masiboan hedatzen
direnak desinformatu edo
iruzur egiteko asmoz.
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
Fake News Nola eragiten digute?
inFORMAZIOA Tailerra
“Fake news” Eraginak:
Fake News
01. Nahastea. Informazio faltsuaren bitartez, jendea nahasi egiten dute.
02. Erabaki pertsonalen manipulazioa. Informazio faltsuaren bidez, zure iritzia zuzendu eta erabaki bat edo beste hartzera bideratzen zaituzte..
03. Pertsona, entitate edo erakundeen ospe-galtze edo gorespena. Pertsona, entitate edo erakundeei buruz duzun iritzia aldatzen dute, manipulazioaren bitartez.
inFORMAZIOA Tailerra
“Fake news”Eraginak:
Fake News
04. Irabazi ekonomiko edo politikoak. Aurkariei min emanez, norberaren onerako erabiltzen dira.
05. Iritzi publikoaren moldatzea. Masa-mugimenduaren iritzia eraldatzen dute, gizarte korronteak kontrolatuz.
inFORMAZIOA Tailerra
Fake News Nola antzeman?
inFORMAZIOA Tailerra
Egilea
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
01// Sinaturik ez badago, ez zaitez
fidatu. Anonimoak izaten dira, ez dute iturri ofizialik aipatzen, eta edukiak partekatzera gonbidatzen dute.
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
Iturria
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
Fake News
02// Iturria ezezaguna bazaizu, ez
sinetsi. Konfiantzazko iturri batek idatzi duela baieztatu. Ezezaguna bada, ikus “informazioa” atala eta ezagutu iturria sakonago.
inFORMAZIOA Tailerra
Partekatu
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
Fake News
03// Zuk sinatuko ez bazenu, ez
ezazu partekatu Irakurri ondoren egin gogoeta eta soilik sinesgarri direnak partekatu.
inFORMAZIOA Tailerra
Formatua
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
04// Formatua arrotza bazaizu,
jarri zalantzan. Izenburu deigarriak izaten dituzte, letra larriz idatzita egoten dira, eta gehiegikeriaz jotzen dute harridura marka eta ikur arraroetara.
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
Mezu hori zabaldu zen
otsailaren 28ko elurtean Whatsapp bidez.
Mezua irakurri eta, klaserik ez zegoelakoan, guraso
asko ez ziren lanera joan, ez baitzuten haurrak
norekin utzi.
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
Akatsak
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
05// Akatsak baditu, ez da seinale
ona. Mota honetako albisteek ortografia zein idazkera akatsak izaten dituzte.
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
Beste komunikabideak
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
06// Beste komunikabideetan ez
badago, susmoak izan. Berria ez bada beste komunikabideren batean azaltzen, seguruenik ez da egiazkoa.
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
Data
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
07// Ondo begiratu zein den data. Egiazko berriak gertatu eta berehala sortu eta zabaltzen dira. Albiste faltsuak, berriz, gerora sortzen dira edota data jakinik gabe. Gainera ohikoa izaten da gaur egungoak direla pentsatuz, albiste zaharkituak zabaltzea.
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
Albiste faltsu hau 2014 urtean sortu zen, pertsona jakin bati bere zenbakia zabalduz min emateko asmoz. Gaur egun sarean dabil oraindik.
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
Argazkiak
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
08// Argazkietan egon daiteke
gakoa.
Irudi edo argazki manipulatuak edo testuingurutik ateratakoak erabiltzen dituzte.
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
33
Grafiti batean oinarritutako albistea, bazter guztietan zabaldu zena. Ezkerrean, zabaldutako irudia. Eskuinean, egiazkoa.
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
Ezagunak diruditen webguneak
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
09// Ondo aztertu URL helbideak
eta egiazkoak direla frogatu.
Albiste faltsuak sortzen dituzten webguneek komunikabide ezagunen URL edo web orrialdeen tankera izaten dute.
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
Zure ingurukoak
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
10// Familiarteko eta lagunek ere
huts egiten dezakete. Guztiak eror gaitezke albiste faltsuetan, eta ondorioz hauek partekatu. Egiaztatu jasotzen duzuna.
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
01. Sinaturik ez badago, ez zaitez fidatu
02. Iturria ezezaguna bazaizu, ez sinetsi
03. Zuk sinatuko ez bazenu, ez ezazu partekatu
04. Formatua arrotza bazaizu, jarri zalantzan
05. Akatsak baditu, ez da seinale ona
06. Beste komunikabideetan ez badago, susmoak izan
07. Ondo begiratu zein den data.
08. Argazkietan egon daiteke gakoa
09. Ondo aztertu URL helbideak
10. Familiarteko eta lagunek ere huts egiten dezakete
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra
Partekatu aurretik, hausnartu.
Fake News
inFORMAZIOA Tailerra