Espezie aukeratua

AZTARNATEGIAK, NON?

• Sedimentazio tasa altuak• Jalkinez betetako ur korronteek

abiadura galtzen dutenean• Sakonune handietan, alubioi-

terrazak eta kobazuloetan

DENBORAREN NEURKETA

• Erradiometria: C14 metodoa• Estratigrafia• Termoluminiszentzia• Espin elektronikoaren

erresonantzia• Paleomagnetismoa

PALEOANTROPOLOGOEN LANA

• Banakoaren heriotza adina zehaztea– Hortzeriaren ikerketa: hortzen desgastea, behin betiko

hortzeria...

– Eskeletoaren garapenaren ikerketa

• Banakoaren altuera eta pisua zehaztea:– Femurra eta altuera

– Artikulazioen tamaina eta pisua

• Banakoaren sexua zehaztea– Dimorfismo sexuala. Pelbisa

RIFT VALLEY

• Afrikako ekialdean dagoen sakonunea• Mozanbiketik Etiopiarainoko harana• Fosil kopuru handia• Garrantzi handia gizakiaren eboluzioaren ikerketan

SAILKAPEN SISTEMA

ES PEZ I EA

GEN ERO A

FA M I LI A

O RDEN A

KLA S EA

FI LLU M A

• Espeziea:Baldintza naturaletanugal daitezkeen eta ondorengoakugalkorrak izan ditzaketen izakibizidunen multzoa da.

Lemureak

ESTREPSIRRINOAK

Prosimioak

TARSIIFORMEAK

M akakoak

Geladak

M andrilak

Papioiak

CERCOPITECOIDEA

S uperf amilia

A rdipithecus

A ustralopithecus

Paranthropus

H omo

HOM INIDEA

Familia

T x inpantzeak

Gorilak

O rangutanak

Giboiak

ANTROPOMORFOAK

HOM INOIDEA

S uperf amilia

CATARRINOAK

A ntropomorf oak

T x imino armiarma

T it iak

Superfam iliaCEBOIDEA

PLAT IRRINOAK

HAPLORRINOAK

S imioak

PRIM ATEAKORDENA

HOMINOIDEOEN ERLAZIO EBOLUTIBOAK

                                                                       

    

Giboiak Orangutana Gizakia Txinpanze arrunta

Txinpanze ipotxa

Gorila

24 m.u

14 m.u

5 m.u7 m.u

Sahelanthropus tchadensis

Sahelanthropus tchadensis“Toumai”

• Afrikako erdialdean. Chad-en.• Duela 6-7 miloi urte bizi zen.• Simio (Garezurraren goiko partea)

eta gizakiaren ( aurpegia eta hortzak) arteko ezaugarriak ditu.

• Bipedo?

                                                                               

Sahelanthropus tchadensis

Ardipithecus ramidus

• Hominidorik zaharrena : 4,4 m.u.• Etiopiako ekialdean• Txinpantzeen antza zuen• Altuera: 1 m - 1,50 m• Oihanean bizi zen• Bipedo?

Ardipithecus ramidus

Australopithecus

• 4,2 eta 2 m.u. tartean• Espezie garrantzitsuenak :

– A. Anamensis ( Afrikako ekialdean )– A. Africanus ( Hegoafrikan )

• Tamaina txikia• Garezurraren edukiera

txinpantzeena baino handiagoa• Bipedoak

A. anamensis A. afarensis

A. africanus

Paranthropus

• Australopithecusen antza handia dute• Ekialdetik hegoalderaino zabaldu ziren• Espezie garrantzitsuenak:

– P.aethiopicus– P. Robustus– P. Boisei

• Elikadura dela eta murtxikadura aparatuan aldaketa sakonak

• Aurpegi zabalak, luzeak eta lauak

P. boisei

P. robustus

1 mu

2 mu

2.4 mu

1.7 mu

230000 u127000 u

HOMO HABILIS

HOMO ERECTUS

HOMO NEANDERTHALENSI

S

HOMO SAPIENS

HOMO RODHESIENSI

SHOMO

HEIDELBERGENSIS

HOMO ANTECESSO

R

HOMO ERGASTE

R

HOLOZENOPLEISTOZENO Superior

PLEIS

TO

ZEN

O

Med

io

PLEIS

TO

ZEN

O

Infe

rior

PLIO

ZEN

O

Homo

• Garezurraren edukiera > 600cc• Enzefalizazio indizea handiagoa• Prognatismoa txikiagotzen da• Dieta aldaketa: garunaren tamaina

dela eta Energia gehiago behar du• Garapen erritmoa motelagoa.

Haurtzaroa luzeago• Lehenengo industria litikoak

H. habilis

H. erectus

HH. ergaster

H. antecessor

H. heidelbergensis

H. neanderthalensis

H. sapiens sapiens

Hipotesi multirregionala:

Mundu osoan eboluzioa aldiberean eman zen. Fluxu genetikoa.

Out of Afrika hipotesia:

ADN mitokondrialekin egindako ikerketan oinarriturik.

HOMO GENEROAREN HEDAPENA

Garunaren batez

besteko pisua ( gr. )

Garputzaren pisua ( gr )

Entzefalizazio indizea

Pan troglodytes (txinpanze )

410 36.4 1.2

A. afarensis 426 37 1.23

A. africanus 436 35.5 1.3

P. robustus 523 36 1.54

P. boisei 500 41.5 1.34

H. habilis / H. rudolfensis

619 40.5 1.67

H. ergaster 805 55 1.72

H. sapiens sapiens

1350 58 3.4

ENTZEFALIZAZIO INDIZEEN KOADRO KONPARATIBOA

Garezurraren eboluzioa : edukiera, torus supraorbitarioa, prognatismoa, kokotxa...

H. SAPIENS NEANDERTHALENSIS H. SAPIENS SAPIENS

NEUROKRANIO ( 1 ) Luzea eta baxua Altua eta borobildua

KOPETA ( 2 ) Baxua Altua

TORUS FRONTALA ( 3 ) Oso markatua eta makurtuta Gutxi garatua

ORBITAK ( 4 ) Handiak Txikiak

( FOSA ) HOBI KANINOA ( 5 )

Ez du Badu

PROGNATISMOA ( 6 ) Medio facial Maxilar

KOKOTXA ( 7 ) Ez du Badu

ESPACIO RETROMOLAR ( 8 )

Badu Ez du

EZ GARA HORREN DESBERDIN