Post on 18-Jul-2022
JORNADA 4NORMATIVA DE APLICACIÓN EN EL APROVECHAMIENTO DE RECURSOS
GEOTERMICOS DE MUY BAJA TEMPERATURA
Jo rnadas in fo rmat i vas
E d i f i c i o C I T E X V I . C a m p u s d e V i g o , 9 d e a b r i l d e 2 0 1 9
E V A LUA C ION DE SOLUC ION E S GE OT E R MIC A S
J o r n a d a s i n f o r m a t i v a s
Ponente: José Ángel Cid FernándezIngeniero AgrónomoMaster Ingeniería GeotérmicaDiseñador e instalador acreditado IGSHPADirector de proyectos en XEOAQUIS S.L. Geotermia e HidrogeologíaProfesor asociado Facultad de Ciencias de Ourense. Universidad de Vigo.
Contacto: joseangel@xeoaquis.com
E d i f i c i o C I T E X V I . C a m p u s d e V i g o 9 d e a b r i l d e 2 0 1 9
ÍNDICE DE LA JORNADA0.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
1. SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA TEMPERATURA
PARA CALEFACCION Y ACS
2. NORMATIVA MINERA
3. NORMATIVA DE AGUAS
4. AYUDAS PÚBLICAS
1. SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA TEMPERATURA PARA CALEFACCION Y ACS
Tipo* Alta entalpia Media entalpia Baja entalpia Muy baja entalpiaFLUJO DE CALOR Elevado Elevado Normal Normal
TEMPERATURA > 150 ºC 100 < T < 150 ºC 30 < T < 100 ºC T < 30 ºC
PROFUNDIDAD 1500-4000 m 2000 - 4000 m 1500 - 2500 m < 200 m
EVIDENCIAS EN SUPERFICIE
Terremotos, volcanes, aguas termales
Aguas termales, aguas minerales, act. sísmica
Aguas termales, aguas minerales
Estabilidad térmica en espacios subterráneos
APLICACIONES Producción electricidad
Electricidad: ciclosbinarios
Climatización: districtheating (DH)
Climatización urbana (DH) directo o indirecto
Climatización mediante bombas de calor
PAÍSES DE EJEMPLO
Estados Unidos, Méjico, Italia Islandia, Filipinas Francia, Turquía,
España Todo el mundo
ENERGIA GEOTÉRMICA1.
• SEGÚN CLASIFICACION DE LA PLATAFORMA TECNOLOGICA ESPAÑOLA DE GEOTERMIA (GEOPLAT). LOS LIMITES Y TIPOS DIFIEREN SEGÚN DISTINTOS AUTORES.
• ENTALPÍA = CANTIDAD DE ENERGÍA TÉRMICA QUE UN FLUIDO PUEDE INTERCAMBIAR CON SU ENTORNO EN KJ/kg
SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
+ =Bomba de calor agua-aguaCortesía de J.P.P. Vilar de Barrio, Ourense (2011)
Pozo de intercambio geotérmicoParlamento de Galicia (2008)
SISTEMAS DE CLIMATIZACION DE
BAJA TEMPERATURA CON BOMBAS DE
CALOR GEOTÉRMICAS
Pila térmica
GALICIANormal: 11-18 ºCAnomalía: 20-60ºC
¿QUÉ ES LA CLIMATIZACION CON BOMBAS DE CALOR GEOTERMICAS?1.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
ENERGÍA TÉRMICAkWht
ENERGÍA ELECTRICAkWht ENERGÍA
TÉRMICAkWht
MODO INVIERNO: CALEFACCIÓN + ACS
Bomba de calor agua-agua
3/4
11/4
TEMPERATURA ESTABLE
¿QUÉ ES LA CLIMATIZACION CON BOMBAS DE CALOR GEOTERMICAS?1.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
ENERGÍA TÉRMICAkWht
ENERGÍA ELECTRICAkWht ENERGÍA
TÉRMICAkWht
MODO VERANO: REFRIGERACIÓN + ACS
Bomba de calor agua-agua
1
1/54/5
TEMPERATURA ESTABLE
¿QUÉ ES LA CLIMATIZACION CON BOMBAS DE CALOR GEOTERMICAS?1.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
CLIMA
POZO
S ACS
Fernández Seara, J.
BOMBAS DE CALOR: PRINCIPIO DE FUNCIONAMIENTO1.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
Comparación COPe diferentes sistemas de generación (IEA)
Sistemas convencionales GeotermiaAerotermia
Eficiencia en condiciones estacionarias (instantánea) (Norma Europea, EN 14511:2007) COP (Coefficient Of Performance), eficiencia de calentamiento: “Cociente entre la potencia calorífica y la potencia
absorbida útil”. COP = PH / PE EER (Efficiency Energy Ratio), eficiencia de enfriamiento: “Cociente entre la potencia frigorífica total y la potencia
absorbida útil”. COP = PC / PEEficiencia estacional (Seasonal Performance Factor) SCOP (Seasonal COP), eficiencia estacional de calentamiento: “Cociente entre la energía calorífica aportada y la
energía eléctrica absorbida útil durante un determinado periodo de tiempo”. SCOP = EH / EE SEER (Seasonal EER), eficiencia estacional de enfriamiento: “Cociente entre la energía calorífica retirada y la
energía eléctrica absorbida útil durante un determinado periodo de tiempo”. SEER = EC / EE
REDUCCION 70% CONSUMO ENERGETICO EN CLIMA Y ACS
REDUCCION 50-70% COSTE DE OPERACION
BOMBAS DE CALOR: EFICIENCIAS1.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
Temperatura estable subsueloNormal 15 -17 ºC (100 m)
Cualidades excepcionales para el aprovechamiento de la energía geotérmica de muy baja temperatura
en climatización y producción de ACS, para cualquier tipo de uso.
Flujo de calor geotérmicoNormal 80 - 110 mW/m2
Litología cristalinaFácil de perforar
Alta conductividad térmica
+DEMANDAS DE
CLIMATIZACION Y ACS
CONDICIONES GEOLÓGICAS
¿POR QUÉ EN GALICIA?1.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
Directiva 2009/28/CE del Parlamento Europeo y del Consejo de 23 de abril de 2009relativa al fomento del uso de energía procedente de fuentes renovables
a) Definiciones (art. 2):
– Energía procedente de fuentes renovables: La energía procedente de energíasrenovables no fósiles (energía eólica, solar, geotérmica, aerotérmica, hidrotérmica yoceánica, hidráulica, biomasa, gases de vertedero, gases de plantas de depuración ybiogás).
• Energía geotérmica: La energía almacenada en forma de calor bajo la superficiede la tierra solida.
• Energía hidrotérmica: La energía almacenada en forma de calor en las aguassuperficiales.
BOMBAS DE CALOR GEOTERMICAS = ENERGÍA RENOVABLE1.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
Directiva 2009/28/CE del Parlamento Europeo y del Consejo de 23 de abril de 2009relativa al fomento del uso de energía procedente de fuentes renovables
c) Procedimientos administrativos, reglamentos y códigos (art. 13) - Los EE.MM.recomendaran a todos los agentes, en particular a los organismos administrativoslocales y regionales, velar porque se instalen equipos y sistemas para la utilizaciónde calefacción, refrigeración y electricidad a partir de fuentes renovables, y parasistemas urbanos de calefacción o refrigeración, a la hora de planificar, disenar,construir y renovar zonas industriales o residenciales.
BOMBAS DE CALOR GEOTERMICAS = ENERGÍA RENOVABLE1.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
RESIDENCIAL MULTIFAMILIAR
RESIDENCIAL MULTIFAMILIAR EN MANZANA, BLOQUE….
1 POZO = 50 – 65 m2 ocupación suelo
USOS FINALES EN GALICIA1.RESIDENCIAL Vivienda Unifamiliar aislada/pareada Viviendas en bloque multifamiliar Viviendas en bloque multifamiliar (distrito)
INDUSTRIAL/PRIMARIO Explotaciones ganaderas Procesos industriales con necesidades térmicas Vitivinícola Conservación de materias primas
USO PUBLICO/TERCIARIO Colegios, universidades, centros públicos Centros comerciales Oficinas Otros
SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
NORMATIVA DE APLICACIÓN ACTUAL1.
INSTALACION DE CLIMATIZACIÓN
Real Decreto 1027/2007, de 20 de julio, por el que se apruebael Reglamento de Instalaciones Térmicas en los Edificios.
Real Decreto 842/2002, de 2 de agosto, por el que se apruebael Reglamento electrotécnico para baja tensión.
APROVECHAMIENTO DE UN RECURSO GEOTERMICO
- Ley 22/1973, de 21 de julio, de Minas (modificada por la Ley54/1980, de 5 de noviembre).
- RDL 1/2001 Ley de Aguas - Planes Hidrológicos: Normativa de cuenca
SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
2. NORMATIVA MINERA
NORMATIVA MINERA2.APROVECHAMIENTO DE UN RECURSO GEOTERMICO MUY BAJA TEMPERATURA EN GALICIA
- Ley 3/2008, de 23 de mayo, de Ordenación de la Minería de Galicia
Instrución informativa 5/2010, do 20 de xullo, da Dirección Xeral de Industria, Enerxía eMinas, relativa aos aproveitamentos de recursos xeotérmicos na Comunidade Autónomade Galicia.
“Os recursos xeotérmicos de alto interese enerxético e elevado valor económico serán obxecto depermisos de exploración e de investigación e concesión administrativa de explotación, cuxatramitación se rexerá polo establecido para a clase de recursos da sección D) na Lei 3/2008, do 23de maio, de ordenación da minería de Galicia, na Lei 22/1973, do 21 de xullo, de minas e na Lei54/1980, do 5 de novembro, que a modifica.Calquera aproveitamento de recursos xeotérmicos de escaso valor económico e comercializaciónxeográfica restrinxida, en particular aos que se lles dea utilidade en calefacción e climatizacióndoméstica ou industrial e/ou AQS serán obxecto de autorización administrativa cuxa tramitación serexerá polo establecido para a clase de recursos da sección A) na Lei 3/2008, do 23 de maio, deordenación da minería de Galicia e na Lei 22/1973, do 21 de xullo, de minas.” DOGA 15616/08/2010
SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
Instrucción informativa 5/2010, do 20 de xullo, da Dirección Xeral de Industria, Enerxía eMinas, relativa aos aproveitamentos de recursos xeotérmicos na Comunidade Autónoma deGalicia.PROYECTOa) Situación xeográficab) Grao de recoñecemento do recursoc) Procedemento de explotación da calor,d) Sondaxes a perforar indicando: situación, cota inicial e final prevista, equipo que se vai empregar, programa de
entubación, cementación e acabamento de cada pozo, achegando un plano de situación relativa destes.e) Características da maquinariaf) Medidas preventivas de seguridade e hixiene no traballo.g) Influencia sobre o ambiente, tanto das instalacións de explotación como da procedente da eliminación, verteduraou inxección de residuos ou subproductos.h) Director facultativo dos traballos.
A fin de axilizar o procedemento, a resolución de autorización de calquera aproveitamento de recursos xeotérmicos,de escaso valor económico e comercialización xeográfica restrinxida, aos cales se lles dea utilidade en calefaccióne climatización doméstica ou industrial e/ou AQS será expresamente delegada nas xefaturas territoriais, quelevarán, ademais, o correspondente rexistro no cal se deixe constância administrativa da situación legal doaproveitamento.
NORMATIVA MINERA2.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
APROVECHAMIENTO DE UN RECURSO GEOTERMICO MUY BAJA TEMPERATURA EN GALICIA
Instrucción 6/2010, de 20 de septiembre, de la Dirección General de Industria, Energía yMinas, para que las instalaciones que emplean bombas de calor geotérmicas para laproducción de calefacción, agua caliente sanitaria y/o refrigeración puedan serconsideradas como instalaciones que emplean fuentes de energía renovables.
INSTALACIONES CON BOMBA DE CALOR CON COP > 4 = ENERGÍA RENOVABLE POSIBILIDAD DE JUSTIFICAR EL CUMPLIMIENTO DE CTE (ENERGIAS RENOVABLES)
EN LAS INSTALACIONES GEOTERMICAS
NORMATIVA MINERA2.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
APROVECHAMIENTO DE UN RECURSO GEOTERMICO MUY BAJA TEMPERATURA EN GALICIA
Ley 12/2014, de 22 de diciembre, de medidas fiscales y administrativas.Sección 3.ª MineríaArtículo 78. Ámbito de aplicación.
Se añade una nueva letra d) al artículo 2 de la Ley 3/2008, de 23 de mayo, de ordenación de la minería de Galicia,con el contenido siguiente:«d) Cualquier aprovechamiento de recursos geotérmicos de escasa importancia económica, en particular los quesean útiles en calefacción, climatización doméstica o industrial y/o agua caliente sanitaria, basados en sistemasgeotérmicos de muy baja entalpía, con intercambiadores en circuito cerrado, hasta 200 metros de profundidad,siempre que sea llevado a cabo por el propietario del terreno para su uso exclusivo y que su aprovechamiento noexija la aplicación de ninguna técnica minera.
Todo ello sin perjuicio de que los trabajos subterráneos necesarios estarán sometidos a la autorización previa delas jefaturas territoriales de la consejería competente en materia de energía y minas, tal y como ya recoge elartículo 18.2 del Decreto 402/1996, de 31 de octubre, por el que se aprueba el Reglamento de aprovechamientode las aguas mineromedicinales, termales y de los establecimientos balnearios de la Comunidad Autónoma deGalicia.»
EXCLUSION DE LOS SISTEMAS GEOTERMICOS CON BOMBA DE CALOR DE LA LEY DE MINERIA DEGALICIA
NORMATIVA MINERA2.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
APROVECHAMIENTO DE UN RECURSO GEOTERMICO MUY BAJA TEMPERATURA EN GALICIA
Artigo 18.2 do Decreto 402/1996, de 31 de outubro, polo que se aproba o Regulamento deaproveitamento das augas mineromedicinais, termais e dos establecementos balnearios daComunidade Autónoma de Galicia, modificado a súa vez polo Decreto 116/2001, do 10 demaio:
“Calquera traballo subterráneo que se realice dentro do perímetro de proteccióndeberá contar previamente coa autorización da delegación provincial da conselleríacompetente en materia de industria, sen prexuízo das competencias atribuídas a outrosórganos.”
SE DEBE SOLICITAR AUTORIZACION PARA EJECUCION DE CAMPO GEOTERMICO ENPERIMETROS DE PROTECCION DE AGUAS MINERALES Y MM PREVIAMENTE APROBADOS
NORMATIVA MINERA2.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
APROVECHAMIENTO DE UN RECURSO GEOTERMICO MUY BAJA TEMPERATURA EN GALICIA
Real Decreto 863/1985, de 2 de abril, polo que se aproba o Regulamento Xeral de NormasBásicas de Seguridade Mineira
“O presente Regulamento Básico establece as regras xerais mínimas de seguridade aque se suxeitarán as explotacións de minas, canteiras, salinas marítimas, augassubterráneas, recursos xeotérmicos, depósitos subterráneos naturais ou artificiais,sondaxes, escavacións a ceo aberto ou subterráneas, sempre que en calquera dostraballos citados se requira a aplicación de técnica mineira ou o uso deexplosivos...”
LA SEGURIDAD MINERA SE RIGE POR UNA LEGISLACION EXCLUSIVA, AL MARGEN DE LA LEY31/1995 DE PREVENCION DE RIESGOS LABORALES
NORMATIVA MINERA2.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
APROVECHAMIENTO DE UN RECURSO GEOTERMICO MUY BAJA TEMPERATURA EN GALICIA
Real Decreto 863/1985, de 2 de abril, polo que se aproba o Regulamento Xeral de NormasBásicas de Seguridade Mineira
Articulo 107
“Antes de iniciar cualquier trabajo e investigación de un recurso geotérmico se precisaráautorización mediante la aprobación previa del proyecto correspondiente.Durante las operaciones de captación del recurso el pozo estará dotado con el equipo ymateriales necesarios para prevenir erupciones. Se protegerán adecuadamente los acuíferosatravesados y la formación que contenga el recurso geotérmico.Si el fluido geotérmico explotado es vapor de alta entalpía, o cualquier otro fluido de altatemperatura, se tomarán las medidas complementarias pertinentes.Periódicamente se efectuarán reconocimientos de presión y temperatura en el fondo del pozo,dándose cuenta de los resultados obtenidos a la autoridad competente.”
NECESIDAD DE AUTORIZACION POR PARTE DE LA DELEGACION PROVINCIAL DE MINAS PARA LAEJECUCION DE LOS POZOS POR APLICACIÓN DE LAS NORMAS BASICAS DE SEGURIDAD MINERA
NORMATIVA MINERA2.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
APROVECHAMIENTO DE UN RECURSO GEOTERMICO MUY BAJA TEMPERATURA EN GALICIA
Real Decreto 863/1985, de 2 de abril, polo que se aproba o Regulamento Xeral de NormasBásicas de Seguridade Mineira
Articulo 168“De acuerdo con la Ley de Minas de 21 de julio de 1973 y Leyes orgánicas que regulan los Estatutos deAutonomía, incumbe al Ministerio de Industria y Energía o al Órgano Autonómico correspondiente, enaquellas Comunidades en que se haya transferido la competencia en materia de minas, las funciones deinspección y vigilancia en lo relativo a previsión de accidentes y edades profesionales al análisis de las causasdel accidente y a plantear las conclusiones pertinentes, el cumplimiento del presente Reglamento, así como laestricta observancia de las normas de seguridad e higiene en el trabajo en las explotaciones mineras decualquier orden y en cuantos trabajos regulados por la citada Ley que exijan la aplicación de la técnicaminera.En los supuestos en los que, como consecuencia de las actuaciones administrativas derivadas de la puesta enpráctica de este Reglamento, la Autoridad competente tuviese conocimiento de hechos que pudieran producirefectos en el ámbito normativo laboral y de Seguridad Social, dará traslado de las actuaciones practicadas ala Inspección de Trabajo y Seguridad Social. “
EL RD 863/1985 ES APLICABLE EN “EXPLOTACIONES MINERAS” Y TODOS LOS TRABAJOSREGULADOS POR LA LEY DE MINAS (LEI 3/2008 DA MINERIA DE GALICIA)
NORMATIVA MINERA2.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
APROVECHAMIENTO DE UN RECURSO GEOTERMICO MUY BAJA TEMPERATURA EN GALICIA
Ley 12/2014, de 22 de diciembre, de medidas fiscales y administrativas.Sección 3.ª MineríaArtículo 78. Ámbito de aplicación.
Se añade una nueva letra d) al artículo 2 de la Ley 3/2008, de 23 de mayo, de ordenación de la minería de Galicia,con el contenido siguiente:«d) Cualquier aprovechamiento de recursos geotérmicos de escasa importancia económica, en particular los quesean útiles en calefacción, climatización doméstica o industrial y/o agua caliente sanitaria, basados en sistemasgeotérmicos de muy baja entalpía, con intercambiadores en circuito cerrado, hasta 200 metros de profundidad,siempre que sea llevado a cabo por el propietario del terreno para su uso exclusivo y que su aprovechamiento noexija la aplicación de ninguna técnica minera.
Todo ello sin perjuicio de que los trabajos subterráneos necesarios estarán sometidos a la autorización previa de lasjefaturas territoriales de la consejería competente en materia de energía y minas, tal y como ya recoge el artículo18.2 del Decreto 402/1996, de 31 de octubre, por el que se aprueba el Reglamento de aprovechamiento de lasaguas mineromedicinales, termales y de los establecimientos balnearios de la Comunidad Autónoma de Galicia.»
EXCLUSION DE LOS SISTEMAS GEOTERMICOS CON BOMBA DE CALOR DE LA LEY DE MINERIA DEGALICIA (LEY DE MINAS)
NORMATIVA MINERA2.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
Real Decreto 2857/1978, de 25 de agosto, por el que se aprueba el Reglamento General parael Régimen de la Minería.
“El presente Reglamento desarrolla la mencionada Ley (DE MINAS) de veintiuno de julio de mil novecientos setentay tres siguiendo la línea innovadora marcada por ésta.”Artículo 1A los efectos de lo dispuesto en el párrafo anterior se entiende necesaria la aplicación de técnica minera en lostrabajos que a continuación se enumeran, cuando éstos tengan por finalidad la investigación y aprovechamiento derecursos minerales.1.º Todos los que se ejecuten mediante labores subterráneas, cualquiera que sea su importancia.2.º Los que requieran el uso de explosivos, aunque sean labores superficiales.3.º Los que realizándose a roza abierta y sin empleo de explosivos requieran formación de cortas, tajos o bancos demás de tres metros de altura.4.º Los que, hallándose o no comprendidos en los casos anteriores, requieran el empleo de cualquier clase demaquinaria para investigación, extracción, preparación para concentración, depuración o clasificación.5.º Todos los que se realicen en las salinas marítimas y lacustres, y en relación con aguas minerales, termales yrecursos geotérmicos.
NORMATIVA MINERA2.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
¿QUÉ ES TÉCNICA MINERA?
APROVECHAMIENTO DE UN RECURSO GEOTERMICO MUY BAJA TEMPERATURA EN GALICIA
• La Ley 12/2014 excluye estos aprovechamientos de la Ley 3/2008 de la minería de Galicia.• Se solicita autorización para la ejecución de los pozos de intercambio en aplicación del art. 107 del
R.D. 863/1985 de normas básicas de seguridad minera (I.T.C. MIE S.M. 06.0.06 Aprovechamiento derecursos geotérmicos).
• Se considera “recurso geotérmico” a efectos de la ejecución de los pozos, y desde el punto de vista dela seguridad minera, si bien el recurso aprovechado se excluye de la Ley de Minas.
• El art. 168 del R.D. 863/1985 de seguridad minera indica que es de obligado cumplimiento en lostrabajos regulados por la Ley de Minas ¿?.
• Se condiciona la autorización a la entrega de una memoria resumen de datos técnicos, que debe firmarel director de seguridad (litologías, aguas, sellado, características de la instalación geotérmica…),convirtiendo “de facto” al director de seguridad en director técnico de la obra.
• Algunas delegaciones provinciales de Minas rechazan el nombramiento de directores facultativos de laobra que no tengan una titulación específica (I.T.C. 02.0.01 Directores facultativos) ►Monopolioprofesional ►El resto de técnicos pueden proyectar la obra pero no pueden dirigir la ejecución de lamisma.
NORMATIVA MINERARECURSO GEOTÉRMICO DE MUY BAJA ENTALPIA
NORMATIVA MINERA2.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
APROVECHAMIENTO DE UN RECURSO GEOTERMICO MUY BAJA TEMPERATURA EN GALICIANORMATIVA MINERA
RECURSO GEOTÉRMICO DE MUY BAJA ENTALPIA
• No existe registro autonómico que recoja el número y características de los sistemas instalados enGalicia.
• No ha habido una reforma de la Ley de Minas que contemple las modificaciones de competencias entreel Estado y las CC.AA., ni las modificaciones de la normativa en materia ambiental, por lo que segenera una cierta confusión en el desarrollo de estos proyectos.
NORMATIVA MINERA2.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
3. NORMATIVA DE AGUAS
APROVECHAMIENTO DE UN RECURSO GEOTERMICO MUY BAJA TEMPERATURA EN GALICIA
SISTEMAS ABIERTOS
Real Decreto Legislativo 1/2001, de 20 de julio, por el que se aprueba el Texto Refundidode la Ley de Aguas y el Reglamento del Dominio Publico Hidráulico, se necesitarían dosautorizaciones del Organismo competente en materia de aguas:
• Concesión para poder extraer agua del acuífero (uso no consuntivo)• Concesión de vertido tanto para retornar el agua al acuífero como a un curso
superficial.
NORMATIVA DE AGUAS
NORMATIVA DE AGUAS3.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
Vertical cerrado Horizontal cerrado
Abierto con reinyección Abierto
NORMATIVA DE AGUAS3.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
APROVECHAMIENTO DE UN RECURSO GEOTERMICO MUY BAJA TEMPERATURA EN GALICIA
NORMATIVA DE AGUAS
Plan Hidrológico de la parte española de la D.H. del Miño-Sil 2015-21(Art. 28)
NORMATIVA DE AGUAS3.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
APROVECHAMIENTO DE UN RECURSO GEOTERMICO MUY BAJA TEMPERATURA EN GALICIA
NORMATIVA DE AGUAS
Plan Hidrológico de la parte española de la D.H. del Miño-Sil 2015-21(Art. 28)
NORMATIVA DE AGUAS3.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
APROVECHAMIENTO DE UN RECURSO GEOTERMICO MUY BAJA TEMPERATURA EN GALICIA
NORMATIVA DE AGUAS
Real Decreto 11/2016, de 8 de enero, por el que se aprueban los Planes Hidrológicos delas demarcaciones hidrográficas de Galicia-Costa (Art. 44)
g) Instalacións xeotérmicas:1. Os aproveitamentos xeotérmicos que se pretendan instalar para a produción de calor ou frío, ben sexamediante sistemas cerrados que requiran unha perforación vertical maior de 20 m ou mediante sistemasabertos con dobre perforación, requirirán, sen menoscabo do resto das tramitacións administrativas quedeban respectar e desenvolver, autorización expresa da Administración hidráulica de Galicia onde seacrediten as condicións das instalacións e o seu seguimento para garantir a protección dos acuíferos.2. Establécense as seguintes recomendacións xerais para as instalacións xeotérmicas abertas, benentendido que a adopción doutras solucións, que en principio non son aconsellables, requirirá a súaxustificación adicional.a) A auga utilizada deberá ser inxectada no mesmo acuífero do cal se extraeu.b) No caso de que a instalación se realice onde existan acuíferos superpostos, aproveitarase unicamenteo superior.c) Este tipo de aproveitamentos queda prohibido no interior das zonas de salvagarda para abastecementourbano, en perímetros de protección establecidos co mesmo fin e en acuíferos con mal estado químico.
NORMATIVA DE AGUAS3.SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
4. AYUDAS PÚBLICAS
Ayudas máximas por proyecto
Empresas agrícolas Pequeñas empresas Medianas empresas35% +20% +10%
- Ayuda máxima 100.000 € por proyecto y 300.000 € por empresa.- Inversión elegible máxima: 1.500 €/kW de potencia calorífica de la bomba de calor
Año 2019Empresas de producción agrícola primariaInstituto Energético de Galicia (INEGA). Resolución del 10 de enero de 2019 por la que se establecen las basesreguladoras y se anuncia a convocatoria de subvenciones para proyectos de equipamientos deaprovechamiento de energías renovables e de aforro e eficiencia energética en las empresas de producciónagrícola primaria (D.O.G.A. 15/2/2019).
Conceptos subvencionables
Bomba de calor geotérmica
Sistema captación del recurso geotérmico
Montaje y conexionado
IVA
Fondos
400.000 €
Plazo de ejecución
30/09/2019
AYUDAS PÚBLICAS INEGA
SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
4.
Ayudas máximas por proyecto (particulares 2019)
Cuantía de la ayuda 50% de la inversión elegible
Inversión elegible máxima por vivienda (sin IVA) 12.000 €
Ayuda máxima por vivienda 6.000 €
Ayudas a sistemas geotérmicos en viviendas residenciales (particulares y comunidades de vecinos)Instituto Energético de Galicia (INEGA). RESOLUCIÓN de 21 de febrero de 2019 por la que se aprueban las basesreguladoras de las subvenciones para proyectos de energías renovables, de uso térmico, dirigidas a particulares,para el año 2019. (D.O.G.A. 05/03/2019).
Conceptos subvencionables
Bomba de calor geotérmica
Sistema captación del recurso geotérmico
Montaje y conexionado
Fondos
500.000 €
Plazo de ejecución
30/09/2019
AYUDAS PÚBLICAS INEGA
SOLUCIONES GEOTERMICAS DE MUY BAJA ENTALPIA: NORMATIVA
CITEXVI, Vigo9 de abril de 2019
4.
JORNADA 4NORMATIVA D E APLICACIÓN EN EL APROVECHAMIENTO D E RECURSOS
GEOTERMICOS D E MUY BA JA TEMPERATURA
GRACIAS POR SU ATENCIONJ o s é Á n g e l C i d F e r n á n d e z
j o s e a n g e l @ x e o a q u i s . c o m
Jo rnadas in fo rmat i vas
E d i f i c i o C I T E X V I . C a m p u s d e V i g o , 9 d e a b r i l 2 0 1 9