Post on 05-Nov-2019
MacrMacròòfitsfits i i macroalguesmacroalguescom a indicadors de la com a indicadors de la
qualitat biolqualitat biolòògica en riusgica en riusProtocols dProtocols d’’ananààlisi de llisi de l’’estat estat
ecolecolòògic als rius de Catalunyagic als rius de Catalunya
Fitobentos: Vegetals aquàtics
El fitobentos: Macròfits
Conjunto de vegetales visibles a simplevista (cormófitos, briófitos, macroalgasy cianobacterias) HIDRÒFIT / HELÒFIT
CLORÒFITS
XANTÒFITS
CIANÒFITS
RODÒFITS
DIATOMEES CRISÒFITS
ALGUES
BRIÒFITS
CORMÒFITS
HETEROGENEÏTAT
VELOCITAT
AMPLADA/FONDÀRIA
LLUM
NUTRIENTSN i P
SALINITAT
PH
EFECTES DE LESPERTORBACIONSSOBRE LA QUÍMICA,FLORA AQUÀTICA
Valor indicador macròfits
Físico-químiques:EUTRÒFIAMINERALITZACIÓTRANSPARÈNCIA
Hidromorfològiques:CABAL I MORFOLOGIA
Tremp & Kohler 1995
LA DEMARCACIÓ HIDROGRÀFICA
Gestió integrada de la DemarcacióHidrogràfica
• Rius• Llacs• Zones humides• Aigües costaneres• Aigües fortament
modificades• Aigües subterrànies
Myriophyllum alterniflorumCaltha palustris
Comunitat de PhilonotisScapania undulataFontinalis
HydrococcusComunitat d’Hydrurus foetidus
Fa
Hf
Mic
Dm
ALTA MUNTANYA
Fissidens grandifronsCratoneuron commutatum
CaSi
Capçaleres
Comunitat de Cratoneuron Vaucheria, Pellia, Scytonema
Comunitat de Cladophora i Batrachospermum
MITJA MUNTANYA OLIGOTRÒFICA
Capçaleres
Glyceria fluitansPotamogeton sp. pl.
Chara vulgaris
Ca
Rivularia Gongrosira
Groenlandia densaApium nodiflorumNasturtium officinaleRanunculus sp. pl.Myriophyllum spicatum
Vaucheria
MITJA MUNTANYA EUTRÒFICA
Cladophora
Phormidium
La DMA La DMA requereixrequereix utilitzarutilitzar elsels macròfitsmacròfits en en riusrius i i llacsllacs::
ComposicióComposició taxonòmicataxonòmica- Nivel taxonòmic espècie
AbundànciaAbundància- Cobertura
PresènciaPresència taxonstaxons sensiblessensibles
Mostreig macròfits
Protocols CEN
Mostreig macròfitsPROTOCOL
♦ PUNT DE MOSTREIG BEN IL.LUMINAT EN ZONA DE CORRENT
♦ RECOL.LECCIÓ DE TOTES LES MACROALGUES, BRIÒFITS ICORMÒFITS♦ ESTIMA DE L’ABUNDÀNCIA RELATIVA DE CADA ESPÈCIE
♦ REALITZACIÓ D’INVENTARIS (MÍNIM 4 ESPÈCIES/INVENTARI)
♦ CÀLCUL D’ÍNDEXOS DE QUALITAT BIOLÒGICA: IBMR, SLA, TIM, IVAM, E/P-I I ELABORACIÓ DE MAPES
♦ TIPIFICACIÓ DE LES COMUNITATS DE REFERÈNCIA EN LES ECOREGIONS A PARTIR D’UNA BASE DE DADES CONSISTENT(MÍNIM 1000 INVETARIS)
Principis del mètode
Inventari en trams del riu de 100 m que presentinràpids i zones ambcorrent més lenta
Identificació a nivel d’espècie (al voltant de 100 espècies) sobre el terreny o al laboratori
100 m
Recorrer la totalitat del tram de 100 m
Recorreuts ambembarcació en rans riusamb zones profundes
En zonas profundes utilitzar ganxos en corona o rasclets
>70%Molt abundant550-70%Abundant410-50%Freqüent31-10%Ocasional2
Individus aïllatsRar1ClaseClaseDescriptorDescriptorEscalaEscala
Porcentaje coberturaPorcentaje coberturaAbundancia especieAbundancia especieAbundància espècie Percentatge cobertura
ConservacióConservació en en campcampEn bosses de plàstic a dins d’uan neveraAmb formaldehid
ConservacióConservació permanentpermanentEn sec, entre fulls de diari (cormòfits i briòfits)En flascons hermètics amb formaldehid (macroalgues)
EtiquetatgeEtiquetatgeCodi de la mostraProcedènciaData recol.lecciónTipus sSubstratFixador utilitzatPersona o operador
Estudi de les mostres
Ang
uera
a S
arra
l C10
2
Ang
uera
a M
ontb
lanc
J12
2
Glo
rieta
a A
lcov
er
Glo
rieta
a A
lbio
l
Bru
gent
a F
aren
a
Bru
gent
a C
apaf
onts
Bru
gent
a R
ojal
s J0
58
Bru
gent
a L
a R
iba
J042
Torre
nt P
uig
a V
alls
Fran
colí
a V
alls
C10
1
Fran
colí
Tarra
gona
Fran
colí
St.
Sal
vado
r J07
9
Fran
colí
a M
asó
J059
Fran
colí
a La
Rib
a J0
85
Fran
colí
a M
ontb
lanc
Fran
colí
a L'
Esp
luga
J12
3
CONDUCTIVITAT 1382 1865 795 1796 484 393 535 553 547 797 1490 1030 830 1066 771 497AMPLADA 5 3 1,5 2 8 8 5 12 12 8 20 15 8 8 2 6Aphanochaete repens 2Audouinella sp. 4Batrachospermum sp. 3Bulbocahete sp. 1Calothrix parietina 3Chara vulgaris longibracteata 2Chara vulgaris hispidula 2Chara sp. 2Chroococcus turgidus 1Cladophora crassior 5 5 4 1 1Cladophora glomerata 4 3 3 3 4 4 5 5 5 5 4 2Closterium parvulum 1 1Cosmarium sp. 1Cosmarium laeve 1 2Draparnaldia glomerata 2Euglena sp. 2Hydrodictyon reticulatum 3Merismopedia punctata 3Mougeotia sp. 1 1 1Nostoc sp. 3 4Oedogonium sp. 1 1 1 1 1Oocystis sp. 1Ophiocytium sp. 1Phormidium sp. 5 5Rhizoclonium hieroglyphicum 1Rivularia dura 2Rivularia calcarata 4 2Spirogyra sp. 4 4 2 2 5 1Stigeoclonium tenue 5 5Tetraspora gelatinosa 4Tolypothrix distorta 4Tribonema sp. 1Vaucheria hamata 3Vaucheria sessilis 5Vaucheria sp. 2 2 4 1 4 1Zygnema sp. 1 3 2
Índexos Biològics de Macròfits
Objectius : Estimació de l’estatus de la qualitatecològica de l’aigua.
IBMR Índex Biològic de Macròfits en Rius (França, AFNOR, 2002).TIM Trophic Index Macrophytes (Alemania).ROTT Índice de Macroalgues (Austria).SLA Índex Saprobis (Txèquia).E/P-I Índex Eutròfia/Pol.lució (Itàlia)IVAM Índex Genèric de Vegetació Aquàtia (Castella-La Mancha)
Càlcul dels índexos
VIi x Ai x Si
IBMR =VIi x Ai∑
n
i
∑n
i
i : espècies ; n = número total de espècies
Si : Valor de sensibilitat (1 a 20)
Ai : Abundància (1 a 5)
VIi : Valor indicador (1a 3)
Determinació de la classe de qualitat ecològica de l’aigua (5 classes)
Molt Bona IBMR > 14Bona 12 < IBMR ≤ 14Moderada 10 < IBMR ≤ 12Dolenta 8 < IBMR ≤ 10Molt Dolenta IBMR ≤ 8
Documents de referència:CEN (macrófitos rios y lagos)Norma Afnor T 90-395 de 2003 (Agencias del Agua, 2002 - http://www.eaufrance.tm.fr/ ), etc.
ÍNDEXOS IPS Y SLA DE QUIALITAT
BIOLÒGICA DE L’AIGUA EN LA CONCA DEL TER
VALORES DEL ESTADO ECOLÓGICO
MUY BUENOBUENOMODERADOMALOMUY MALO
Junio 2003
Te0 RitortFreser
Merdàs
J021J072
Solana
C033
J034
J019
Mèder
C034
J060
C305 Riera d’OsorJ110
C306
J054
J028 J112
J053
IPSSLA
UB UdG
MUY BUENA
BUENA
MEDIOCRE
MALAMUY MALA
SITIO SECO
RED ICA
SITIO DE REFERENCIA
IPSINDEX DE POL.LUO-SENSIBILITAT ESPECÍFICA
2
10
21
38
28
0
10
20
30
40
50
PERCENTATGE DE CLASSES DE QUALITAT
%
VALORS DE L’ESTAT ECOLÒGIC
MOLT BOBOMODERATDOLENTMOLT DOLENT
EQUIP DE TREBALL:
J. Cambra, N. Flor, R. Farrés, J. Gomà, R. Ortiz, L. Peiró, O. Sanz,