Informazio bilketa

Laginketa eta formatuaren diseinua

Zergatik lagina?

Gure ikerketari ekiterako orduan populazio osoa aukera dezakegu

edota

populazio horren errepresentazioa den talde bat

• Denbora, diru eta baliabide eskasiak laginaren erabilera bultzatzen du gehienetan.

Nola ekin laginketari?

Ikerkuntzaren objektua den populazioa definitzea.

Elementu errepresentatiboen aukeraketa egiteko prozedura erabaki.

Ikerketarako elementu kopuru aproposena definitu.

4.1. Kontzeptu batzuk argitzen

• Populazioa: ikerketaren objektu den elementu guztien taldea. Unibertsoa ere deitua. Pertsonak, objektuak, etxeak, instituzioak.

• Markoa: populazioko elementuen artean eskuragarri dauden horiek. Batzuetan denak daude eskuragarri, beraz markoa = populazioa.

• Lagin-unitatea: lagina osatzen duten unitateak. Bakarkakoa edota taldea.

Kontzeptu gehiago

• Lagina: Populaziotik aukeratutako unitate taldea, prozeduraren aplikazioa jasango duena.

• Laginketa-metodoa: lagin-unitateak era eraginkor eta errepresentatibo batean aukeratzeko prozedura.

• Lagin-tamaina: lagina osatzen duten lagin-unitateen kopurua, erantzunen baliagarritasuna baldintzatuko dutenak.

• Lagin-akatsa: laginetik populazio osorako datuak orokortzean, egiten, onartzen eta kontrolatzen den akats maila.

…eta gehiago

• Laginekoa ez den akatsa: beste arazo batek sortutako akatsa, zailago definitzen eta kontrolatzen dena.

• Dispertsioa: laginaren erantzunen artean, balio zentraletatik disparitate handia erakusten duten datuak.

• Konfiantza interbaloa: laginaren erantzunak populaziora extrapolatzerakoan, espero dugun konfiantza maila.

4.2. Laginketa prozesua

1) Ikerketaren objektu izango den populazioa identifikatzea.

• Konposaketa, ezaugarriak, kokalekua argi izan.• Markoa identifikatu.

Iturri sekundarioen bidez lortzen dugun informazioa.

2) Laginketa metodoa aukeratu

Eskura ditugun metodoak bi multzotan bana ditzakegu.

Laginketa ez-probabilistikoa: ikertzailearen irizpide propioan edota egoeran oinarrituta egiten dena.

Laginketa probabilistikoa: populazioko unitate guztiek dute aukeratua izateko probabilitatea, beraz aukeraketa aleatorioa da.

3) Lagin-tamainaren kalkulua

Onartuko dugun lagin-akatsa kontuan hartuta zehazten da.

Normalean akats txikia onartzen badugu lagin-tamaina handia beharko, eta alderantziz.

Akats txikia = lagin handiaAkats handia = lagin txikia

a) Laginketa ez-probabilistikoa

•Egokitasun laginketa:

Errazen lortu dezakegun lagina edo unitateak boluntarioki aurkezten direnean. Konposizioan kontrolik ez eta datuak extrapolatzeko arazoak.

•Irizpide laginketa:

Ikertzaileak, bere esperientzia eta ezagupenetan oinarrituta, lagina aukeratzeko irizpidea ezartzen du.

Lag. Ez-probabilistikoa (II)

•Kuota laginketa

Populazioaren estratifikazioa egiten da, gero talde bakoitzetik irizpide laginketa bat egiteko.

Estratifikazioa faktore sozial, demografiko, kultural, geografikoen.. arabera egin daiteke.

•Elur-bola laginketa

Lagin-unitateei eskatzen zaie errepresentagarriak izan daitezkeen beste unitateekin kontaktua.

Populazio txikiak eta oso espezializatuak.

b) Laginketa probabilistikoa

Unitate guztiek aukeratuak izateko aukera bera dute. Zentsatutako populazioekin bakarrik egin daiteke. •Laginketa aleatorio sinplea.Zentsatuta dagoen elementu bakoitzari zenbaki bat esleitzen zaio. Zenbaki bat aleatorioki aukeratuko da –zozketa bidez– eta hortik aurrera aukeratuko dira beste zenbakiak.

Lag. Probabilistikoa (II)

• Laginketa aleatorio sistematikoa. Aurrekoaren antzekoa, baina lagin handia behar dugunean.

Goratze koefizientea=

• Aleatorioki goratze-koefizientearen azpitik dagoen zenbaki bat aukeratzen da. (1. unitatea)

• Zenbaki horri goratze-koefizientea gehitzen zaio (2. unitatea), eta horrela hurrenez hurren.

Populazioaren tamaina

Laginaren tamaina

Lag. Probabilistikoa (III)•Laginketa geruzatua:Unibertso heterogeneoaren kasuan, non azpi-multzo desberdinak topa ditzakegun. Azpi-multzoen errepresentagarritasuna mantentzea da xedea.

•Afijazio sinplea: lagina zati berdinetan banatzen da geruza bakoitzeko.•Afijazio proportzionala: lagina zati proportzionaletan banatzen da geruza bakoitzeko.•Afijazio optimoa: geruza homogeneotatik unitate gutxi hartzea eta geruza heterogeneoetatik gehiago, dispertsioa murriztu nahian. (Aurretiko informazioa behar dugu hori zehazteko).

Lag. Probabilistikoa (IV)

• Taldekako laginketa:Populazioa antzeko irizpideak jarraituz taldetan edo konglomeratuetan banatzen da, talde bakoitzak unitate moduan funtzionatuko duelarik. Diru eta denbora aurrezpena.

• Etapa anitzeko laginketa:Konglomeratuen bidez unitatera ailegatzean datza.

• Aleatorioki probintzia bat aukeratzea.• Probintziako hiri bat aukeratzea.• Hiri horretako kale bat aukeratzea.• Kale horretatik familia bat aukeratzea.

4.3. Informazio bilketarako formatuaren diseinua

• Galdetegia edo inkesta merkatu-ikerketa ugarietan informazio biltzeko beharrezko tresna da.

• Galdetegiaren diseinu egokiak datuen fidagarritasuna eta erabilgarritasuna baldintzatuko du.

• Galdetegia komunikazio tresna bidirekzionala da.

•Ikerlariaren ikerketa-beharren isla izan.•Erantzunen bilketa eta antolaketa erraztu.

a) Helburu zehaztapena

• Gai nagusia.• Informazio beharra.• Informazioa biltzeko teknika.• Informazioa analizatzeko teknika.• Populazioaren ezaugarriak.• Galdetegiaren gai-zerrenda.

Nola zehaztu helburuak

• Gai nagusia kontuan hartu: serioa, sakona, intimoa, konplexua, delikatua…

• Informazio beharra: zer dakigu dagoeneko eta zer behar dugu jakin?

• Informazio bilketarako teknika: » inkesta pertsonala, postala,

telefonikoa, omnibusa, kontsumitzaile/audientzia panela…

»Luzera, exijentzia maila.»Galderak NON egingo diren.» Informazio gehigarria: obserbazioa.

eta II

• Informazioa analizatzeko teknika: Inferentzia estatistikorako galderak eta erantzunak estatistikoki kodifikatu.

• Populazioaren ezaugarriak. Sozialak eta kulturalak. Lengoaia, ohiturak, jarrerak. Komenigarria da galdetegia egin baino lehen zenbait informazio biltzea (talde-bilera, obserbazioa…)

• Gai-zerrenda: iturri sekundario edota aurretiko teknika kualitatiboekin lortutakoan oinarrituz gaien zerrenda bat idatzi. Inportanteena sailkatu.

b) Galderen formulazioa

Gai-zerrendan oinarrituta galderak idatziko dira, gure informazio beharra asetzeko.

b) 1. Galdera motak: bi irizpideren arabera klasifika daitezke.

»Erantzun motaren arabera.»Informazio motaren arabera.

Erantzun motaren arabera

a) Galdera irekiak:• Abantailak:

•Mugarik ez.•Indibiduoaren ezagupen eta memoria neur

daiteke.•Espero ez ziren eta aberasgarriak izan

daitezkeen erantzunak lor daitezke.• * Desabantailak:

•Erantzunik ez.•Erantzun luzeegiak.•Datuen analisien zailtasuna.

Erantzun motaren arabera II

b) Galdera itxiak: erantzun alternatibak eskaintzen dira.

• Dikotomikoak (bi aukera) edo multikotomikak (ugari).

• Erantzun bakarra edo erantzun ugarikoak.

Galdera itxien abantaila/desabantailak

*Abantailak:

• Kanpo lana eta datuen analisia sinplifikatu.

• Zalantza eta interpretazio arazoak saihestu.

* Desabantailak:• Erantzun bortxatuak.• Espero ez dugun informaziorik ez.

c) Galdera mistoak

• Erantzun alternatibak eskaintzen dira, baina erantzun askerako aukera ere bai.

• Gehien erabiltzen den galdera mota, aurreko bien desabantaila batzuk deuseztatzen baititu, abantailekin geldituz.

Informazioaren arabera

• Sarrerako galderak.Galdetegirako giro ona sortu eta gaia sartu. Galdetzailearen seriotasuna eta

profesionaltasuna agertu. Batzuetan ez dute gerorako erabilpenik.

• Galdera-iragazkiak/galdera iragazitaHurrengo galderak baldintzatuko dituzten

galderak.Segmentuak sortzeko balio dute.Galdetegi barruan ibilbideak zehazten dituzte.

Informazioaren arabera (II)

• Kontrol-galderak.Erantzunen zehaztasuna eta koherentzia

frogatzeko.

koherentzia-galderak: ez-zuzenki gure gaiarekin erlazionatuta dauden galderak, tarteka.

egiazkotasun-galderak: tranpa antzekoak (erantzun faltsuak) indibiduoen zintzotasun falta atzemateko.

Informazioaren arabera (III)

• Sailkapen-galderak.

Galdetua izaten ari den indibiduoari buruzko informazioa lortzeko (adina, sexua, maila ekonomikoa, ikasketak, ideologia politikoa…)

Intimitate-inbasioa, errefusapena, konfiantzaren haustura.

Bukaeran jarri ohi dira.

b) 2. Erantzunen eskala motak

• Erantzunak neurtzeko era da eskala.

• Zeren arabera aukeratuko dugu bat edo bestea?

•erabili dugun teknika•populazioaren ezaugarriak•kanpo lanaren baldintzak

1. Oinarrizko neurketa eskalak

1.1. Eskala ez-metrikoak:Erraz erantzuten/kudeaketa estatistikoa

zailtzen.• 1.1.1 Eskala nominala:

• Elkarrizketatuak aukeratzen duen alternatiba edo kategoria azaltzen du.

• Ez dugu orden, distantzia edo proportzionaltasun daturik jasoko.

• 1.1.2 Eskala ordinala.

• Alternatibo edo kategorien arteko orden bat ezartzen du, baina alternatiben arteko distantzia edo proportzionaltasunik ez.

1.2. Eskala metrikoak

Erantzun eta betetze zailagoa dute baina analisi estatistikoaren aukerak zabaltzen dituzte.

1.2.1. Tarte eskala.• Klasifikazio eta orden bat ezartzen du

alternatiba edo kategorien artean, baita haien arteko diferentzia ere. Ez du proportzionaltasunik islatzen.

1.2.2. Eskala proportzionala:• Aurrekoak bezala, klasifikazioa, ordena eta

diferentzia ezartzen ditu alternatiben artean, baita haien arteko proportzionaltasuna ere.

2. Jarrera neurketa eskalak

Jarrera egoera mentala da, esperientzian oinarrituta eta ekintzetan isla duena. Jarreren neurketa hiru esparrutan zentratzen da:

•esparru kognitiboa: ezagupena, informazioa, esperientzia neurtzen ditu

•esparru afektiboa: aldez aurretiko jarrera, aurreiritziak e.a. neurtzen ditu

•portaeraren esparrua: ekintzetarako tendentzia neurtzen du

2.1. Likert eskala

• Hainbat esaldien inguruko adostasun edo adostasun ezan oinarritutako eskala.

• Tarte eskala baten moduan neurtzen da.

1) Erabat ados2) Nahiko ados3) Zalantzan4) Nahiko ez-ados5) Erabat ez-ados

2.2. Diferentzial semantikoa

• Hainbat ezaugarri bipolarren inguruko jarrera neurtzen da 1etik 7ra edota -3tik +3ra-

1 2 3 4 5 6 7• Tradizionala _ _ _ _ _ _ _ Modernoa• Aspergarria _ _ _ _ _ _ _ Entretenigarria• Itsusia _ _ _ _ _ _ _ Polita -3 -2 -1 0 1 2 3

Oinarrizko gomendio batzuk

• Nor da ikertzailea

- ze esperientzia du

- Ze ezagutza du gaiaren inguruan

- Ze ezagutza du populazioaren inguruan

Puntu ahulak eta indartsuak ezagutu.

Gomendio praktikoak

• Hizkuntza eta erredakzio maila elkarrizketatuaren mailara egokituta.

• Konplexutasun maila. Eskala numerikoak, kontzeptuen memorizazioa, konparazioak, estimazioak… zailak izan daitezke.

• Alternatibak: Sinboloak :-) :-(, Txartelak, argazkiak…

Gomendio praktikoak II

• Luzera. Galdera motzak, ulerkuntza eta memorizazioa errazteko.

• Planteamendua. Galderak era sinplean erredaktatuta. Anbiguotasuna eta kontradikzioak ekidin.

• Objektibotasuna. Erantzunak manipulatu edo baldintzatzeko erak saihestu. Galdera neutroak. Balorazio eza.

• Eskala desorekatuak ekidin.

c) Egitura eta sekuentzia

• Galderak idatzita daudenean galdetegiaren sekuentzia eta egitura zehaztu behar da.

•Ikerketaren gaia•Populazio elkarrizketatuaren ezaugarriak

•Erabilitako teknika•Kanpo lanaren ezaugarriak

Egituratzeko aholkuak

• Hasteko: Galdera erraz eta interesgarriak, motibatzeko.

• Zailtasun eta konplexutasun maila areagotu, galdetegiaren 2/3 bete arte. Gero berriz sinpletasuna.

• Galdera-iragazkiak eta iragazita ordenatu haien barne logika errespetatuz.

• Sailkapen galderak bukaerarako.• Luzera kontrolatu. Bitartekoa (telefonoa,

posta elektronikoa, pertsonala…) eta tokia (lantokia, etxea, kalea, saltokia…)

d) Pre-test eta frogak

•Galdetegia kanpo-lanean erabili baino lehen egin behar dugun froga, talde txiki bati.

•Akatsak eta desbideraketak antzematea.

•Kanpo-lana garatuko den baldintza berdinetan egingo da.

Topa daitezkeen akatsak

• GALDEREI dagozkionak:

• Galdera nahasi, anbiguo, konplexuak.• Erantzun alternatiba desegokiak.• Galdera batzuen gaineko erresistentzia.• Ez-erantzundako galdera gehiegi.

• SEKUENTZIA ETA LUZERAri dagozkionak

• Orden desegokia.• Iragazki nahasiak.• Galdetegi luzeegia.

Akatsak II

PROZEDURAri dagozkionak.

• Gaia tratatzeko bitarte desegokia.

LEKUari dagozkionak.

• Etenaldi gehiegi.• Elkarrizketatuak biltzeko zailtasunak.