Post on 22-Jul-2020
Neurociència i Educació: El cervell adolescent
Dra. Anna Carballo Márquezanna.carballo@gmail.com
www.neuro-edu.org
El cervell adolescent
PUBERTATCanvis físics corporals relacionats
amb la maduració sexual
ADOLESCÈNCIAPeríode de transició psicològica i social
entre la infantesa i la vida adulta
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
• Conducta adolescent?
– Impulsivitat.
– Dificultat control inhibitori.
– Conductes de risc (drogues,...).
– Conducta social entre iguals.
– Conflictes amb els adults.
– Cerca de sensacions.
– Cerca d’autonomia.
– Cerca d’individualitat.
– Labilitat emocional.
– Sensibilitat a l’estrès.
– Augment en totes les habilitats cognitives.
El cervell adolescent
Conductes amb sentit evolutiu:-adquirir independència-sobreviure sense els pares-conèixer altres contextos-augmentar l’autoestima
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
El cervell adolescent
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
• Model triàdic
El cervell adolescentFuncions executives:-Planificació-Control atencional-Control inhibitori-Cognició social-Monitorització
Amígdala:-Estrès-Labilitat emocional
Estriat:-Reforç, plaer-Impulsivitat
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
• Model triàdic
El cervell adolescent
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
Romer et al. (2010)
• Substrat neural del reforç sobreactivat
El cervell adolescent
(B) Sescousse et al. (2013)(C) Silverman et al. (2015)
ImpulsivitatCerca de gratificacióConductes de riscConsum de substànciesPromisqüitatVulnerabilitat addiccions
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
El cervell adolescent
• Impulsivitat/Control inhibitori
Sommerville et al., 2011
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
El cervell adolescent
• Conductes de risc
Cassotti, et al. 2011
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
El cervell adolescent
• Ús de drogues, cerca de sensacions
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
• Hiperactivació de l’amígdala
El cervell adolescent
Hare et al., 2008
Sensibilitat a l’estrèsHumor deprimitCanvis d’humorIntensitat emocional (emocions positives i negatives)Agressivitat
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
El cervell adolescent
• Sensibilitat a l’estrès / psicopatologia:
Kessler et al., 2005
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
El cervell adolescent
• Hipofunció del còrtex prefrontal Dèficits executius:Presa de decisionsPlanificarDesinhibicióCognició social
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
El cervell adolescent
• Conductes de risc en situació social
Chein et al., 2011
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
El cervell adolescent
• Influència de les mares:
Telzer et al., 2015
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
El cervell adolescent
• Influència positiva en conducta prosocial:
Van Hoorn et al., 2016
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
• Cognició social
El cervell adolescent
Dumontheil et al., 2012
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
El cervell adolescent
• Sensibilitat a l’exclusió social
Sebastian et al., 2010
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
• Augment en totes les habilitats cognitives
El cervell adolescent
Leisman et al., 2015
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
IMPLICACIONS PEDAGÒGIQUES?
El cervell adolescent
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
Implicacions pedagògiques
• Les Emocions influencien la nostra interacció amb l’entorn, amb elsdemés i amb un mateix.
– Etiquetatge emocional (valència positiva o negativa)
– Intensitat emocional real.
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
Implicacions pedagògiques
• Les Emocions influencien directament a l’aprenentatge i la memòria.
– Potenciació emocional de la memòria
– Associar l’aprenentatge a emocions positives, lliures d’estrès.
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
Implicacions pedagògiques
Material exclusivo Anna Carballo 2019
Memòria explícita, declarativaCONSCIENT
FLEXIBLE
Memòria implícita, emocional
INCONSCIENTRÍGIDA
Implicacions pedagògiques
• Context emocional positiu:
– Activació de regions cerebrals que faciliten la memòria.
S. Erk et al. / NeuroImage 18 (2003) 439–447
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
Implicacions pedagògiques
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
Implicacions pedagògiques
Material exclusivo Anna Carballo 2019
Implicacions pedagògiques
Material exclusivo Anna Carballo 2019
Implicacions pedagògiques
Material exclusivo Anna Carballo 2019
Carr & Walton, 2014
Implicacions pedagògiques Efecte Pigmalió (Rosenthal y Jacobson, 1968):
Expectatives
Etiquetatge
Tractediferencial
Reaccióalumnat
Rendiment
Clima emocional.
Feedback o retroalimentació.
Input.
Oportunitats de resposta.
Una clase dividida (1968)
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
Resolució de problemesPrendre decisions
COM, PER QUÈPER A QUÈ
>Acumular informació
i coneixementsQUÈ
Àrees executives Àrees d’emmagatzematge
Implicacions pedagògiques
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
Implicacions pedagògiques
Aprenentatge a partir de preguntes productives (interrogació elaborativa) Temps
Introduir elements que impliquin incongruència o contradicció (per què i per a què?) Anàlisis
Presentar un problema que l’infant hagi de resoldre Learning by doing o Propostes d’experimentació
Continguts diversos i relacionats amb altres assignatures Treball per projectes
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
Implicacions pedagògiques
Material exclusiu - Anna Carballo 2019
Vansteenkiste et al. 2004
Bibliografia
• Blakemore, S.J. i Frith, U. (2007). Cómo aprende el cerebro. Las claves para la educación. Barcelona: Ariel.
• Bueno, D. (2017). Neurociència per a educadors. Barcelona: Rosa Sensat.
• Carballo, A. i Portero, M. (2018). 10 ideas clave sobre Neurociencia y Educación. Aportaciones para el aula. Barcelona: Graó.
• Howard-Jones, P. (2011). Investigación neuroeducativa. Neurociencia, educación y cerebro: de los contextos a la práctica. Madrid: La Muralla.
• Mora, F. (2013). Neuroeducación. Madrid: Alianza.
• Morgado I. (2014). Aprender, recordar y olvidar. Claves cerebrales de la memoria y la educación. Barcelona: Ariel.
• Sousa, D. (2014). Neurociencia educativa: Mente, cerebro y educación. Madrid: Narcea.
• Tokuhama-Espinosa, T. (2011). Mind, Brain, and Education Science: A comprehensive guide to the new brain-based teaching. New York: W.W. Norton.
Material exclusiu - Anna Carballo 2019