Post on 04-Aug-2020
Upo pagadiaI
IIrumugarrieta Bedia, Galdakao eta Zeberio arteko mugan dago, eta ibilbidea
bera bidegurutze horretan bertan hasten da. Mandoia mendiaren magalean,
490 metrora dagoen gunera heltzeko, Zubialde auzoan hasi eta Mandoiara
doan mendi-ibilbidea hartuko dugu (PR-BI 11). Bidegurutzean dagoen
egurrezko seinaleak San Segismundora joateko bidea zein den adieraziko
digu, eta, bertatik, Upo (567 m) eta Artanda (554 m) mendietara igotzeko
aukera izango dugu.
Irumugarrietatik abiatuko gara, eta, bertatik, ikuspegi zoragarriaz gozatuko
dugu. Hasiera batean, mendi-bidea lasai-lasai jaitsiko den arren, lehenengo
bidegurutzera iritsi baino lehen hasiko da igotzen. Bertan, aurrera egingo
dugu, Idurietako gailurrera eramango gaituen mendi-lerrora iritsi ahal
izateko. Tontorretik, aurrera egingo dugu, harik eta Iduri mendi-lepora
heldu arte. Bertan, hain zuzen ere, eskuineko mendi-bidea hartuko dugu,
160º inguruko bira egin ondoren. Hurrengo bidegurutzeraino jaitsi eta
mendi-bide nagusiagoan sartuko gara. Ezkerrera jo eta bizkarraren
inguruko mendi-bidea hartuko dugu. Bien bitartean, Upoko pagadiak eta
tontorrak, San Segismundo baselizak eta Lekubasoko urtegiak eskainitako
ikuspegi zoragarriaz gozatuko dugu. Antzina, eskualde honetan gaztainadi
zabalak ziren nagusi, gaur egun gaztainondo zahar bat edo beste baino
ez badago ere.
Mendi-bidea utzi gabe, jaisten jarraituko dugu, harik eta Ubeta bordaren
alboko bidegurutzera iritsi arte. Hain zuzen ere, ohiko egiturari eutsi
dioten borda bakarrenetakoa da. Bertan, gure ibilbideak bat egingo du
Saldarian eta Uriona auzoetatik abiatu eta San Segismundorantz doazen
mendi-bideekin. Antzina, bailarok zeharkatzen zituzten mandazainek,
merkatariek eta auzokoek erabiltzen zituzten bide horiek.
Eskuinera joko dugu, eta, pinu-sailen artean, Atxiketagana bizkarra
inguratuko dugu. Laster, beste bidegurutze batera helduko gara, eta,
bertan, seinale bitxi batean adierazita dago norantz egin behar dugun,
Mandoiara, Upora eta Artandara iritsi nahi izanez gero. Ausartenak Upo
eta Artanda mendietako gailurretara igoko dira. Atseden hartzeko gogoa
dutenak, ordea, “Upo Pagadia” jolasgunera edo San Segismundo baselizaren
ingurura hurbilduko dira.
Herrian bertan, Samarkondios esaten diote baseliza horri, eta Zaratamo
eta Zeberio arteko mugan dago. Uztailaren 18an, meza eta erromeria
egiten dira, eta Arrigorriagako, Zaratamoko eta Zeberioko bizilagunak
joaten dira bertara. 1936. urteko erromerian, hain zuzen ere, Gerra
Zibilaren hasieraren berri eman zuten bertan.
Giramos hacia la derecha, bordeando entre plantaciones de pinos la loma
de Atxiketagana. Pronto llegamos a un nuevo cruce de caminos, donde
una curiosa señal nos marca las direcciones hacia Mandoia, Upo y Artanda.
Los más atrevidos pueden acceder a las cimas de Upo y Artanda, mientras
que los que quieran disfrutar de un merecido descanso pueden acercarse
al área recreativa de “Upo pagadia” o al entorno de la ermita de San
Segismundo.
San Segismundo, popularmente conocida como Samarcondios, se encuentra
en el límite con el vecino municipio de Zaratamo. Cada 18 de julio se
festeja misa y romería a la que acuden los vecinos de Arrigorriaga,
Zaratamo y Zeberio. Curiosamente, durante la romería del 36 se dio la
noticia del comienzo de la Guerra Civil.
Uriondo
Irumugarrieta, en el límite entre Bedia, Galdakao y Zeberio, es
el cruce de caminos donde tiene su inicio este recorrido. Ubicado en las
laderas del monte Mandoia a unos 490 m de altitud, accedemos a este
punto siguiendo el recorrido PR-BI 11, que partiendo del barrio de Zubialde
se dirige al monte Mandoia. Una señal de madera instalada en dicho cruce
indica nuestro destino, San Segismundo, desde donde podremos ascender
a los montes de Upo (567 m) y Artanda (554 m).
Partimos de Irumugarrieta, donde podremos disfrutar de una bella
panorámica. La pista, que en un principio desciende suavemente, comienza
a ascender poco antes de llegar al primer cruce, donde seguiremos de
frente para acceder al cordal que nos guiará a la cima de Idurieta.
Continuamos por la cresta hasta llegar al collado de Iduri, donde tomamos
la pista de la derecha tras realizar un giro de unos 160º. Descendemos
hasta un nuevo cruce, donde desembocamos en una pista mayor.
Irumugarrieta
Giramos a la izquierda para continuar por la pista que bordea la loma,
mientras disfrutamos de una bella panorámica de la cima y el hayedo de
Upo, la ermita de San Segismundo y el embalse de Lekubaso, entre otros.
Antiguamente, esta zona estuvo cubierta de extensos castañales, de los
que hoy en día apenas queda algún viejo ejemplar.
Sin abandonar en ningún momento la pista, continuamos descendiendo
hasta llegar al cruce de caminos junto a la borda de Ubeta, una de las
pocas que conserva la estructura tradicional. En este punto nuestro
recorrido se junta con las pistas que, partiendo de los barrios de Saldarian
y Uriona, se dirigen hacia la zona de San Segismundo. Estos viejos caminos
fueron utilizados en el pasado por mercaderes y arrieros a su paso por
estos valles.
ZEBERIO
PR-BI 11.2
Azkonarra / Tejón(Meles meles)
Inicio del recorrido
Fin del recorrido
Tiempo estimado
Longitud del recorrido
Desnivel máximo
Dificultad
Ibilbidearen hasiera
Ibilbidearen amaiera
Iraupena, gutxi gorabehera
Ibilbidearen luzera
Gehienezko malda
Zailtasun maila
Irumugarrieta
San Segismundo
1 ord
3,75 Km
190 m
Ertaina / Media
Irumugarrietatik ikuspegi panoramikoa,San Segismundo ermita, Upo pagadiaeta atsedengunea, Upo eta Artanda
mendietara igoera. Uriondo etaSaldarian auzoak.
Interes puntuak
Panorámica desde Irumugarrieta, SanSegismundo (e), Ayedo de Upo y Árearecreativa, Ascensiones a los montesUpo y Artanda, Barrios de Uriondo ySaldarian.
Irumugarrietatik PR-BI 11.2
Gaztainondoa / Castaño(Castanea sativa)
Irud
iak:
A. D
om
íngue
zPuntos de interés
PR-BI 11Zubialde - Mandoia
PR-BI 11.2Irumugarrieta - Upo - Artanda
ConexionesLoturak
Uriondo - Saldarian
AscensionesIgoerak
Upo (567 m) Mandoia (554 m)
Desde Irumugarrieta
(e): ermita
ZEBERIOIRUMUGARRIETA-
UPO-ARTANDA
ZEBERIOIRUMUGARRIETA-
UPO-ARTANDA