Post on 04-Apr-2020
1
PROGRAMACIÓN DO DEPARTAMENTO DE MÚSICA
CPI PECALAMA 2017/18
2
2º ESO
3
NOTA: As competencias relaciónanse directamente nos obxectivos
mediante as abreviaturas: competencia lingüística e audiovisual (CLA),
competencia matemática (CM), competencia de coñecemento e
interacción có mundo físico (CCIMF), competencia artística e cultural
(CAC), competencia dixital (CD), competencia social e cidadá (CSC),
competencia de aprender a aprender (CAA), competencia de autonomía e
iniciativa persoal (CAIP).
A avaliación dos alumnos farase tendo en conta que o exame teórico será
o 40% da nota, o práctico o 30% e a actitude na clase o 30% restante.
UNIDADE 1
Obxectivos. Contribución ó desenrrolo das competencias básicas
1. Ser conscientes da música que nos rodea. (CCIMF)
2. Disfrutar coa interpretación vogal. (CAC)
3. Interpretar unha obra marcando a pulsación. (CAC)
4. Coñecer a importancia dos signos musicais. (CLA)
5. Aprender a través dos sons cotidáns. (CCIMF y CAIP)
Contidos
A linguaxe da música
• A música nas nosas vidas
• Escoitar a música
• Interpretar música
• Cantar unha canción
• Linguaxe musical, linguaxe universal
• Investigar os sons
Contextos musicais
4
• Músicas do mundo
• Música popular
Ampliación e síntese
• Actividades TIC
• En resumo
• Xogos de atención
Criterios de avaliación
· Recoñecer as situacións habituais nas que se escoita música. (Obx. 1)
· Cantar a canción Te voy a decir una cosa, de Amaia Montero, paraempezar a coñecer a voz cantada e o seu funcionamiento correcto. (Obx. 2)
· Acompañar a melodía da Marcha Radetzky, de J. Strauss pai, conpalmadas seguindo o ritmo. (Obx. 3)
· Recoñecer os principais signos que se encontran nun pentagrama e sabero seu nome e a sua importancia. (Obx. 4)
· Identificar fragmentos musicais distintos e poñelos en relación cos lugaresonde se poden escoitar. (Obx. 5)
Actividades de ensinanza-aprendizaxe
Iniciais
Preguntas sobre os temas ou elementos da música que os alumnos deberíancoñecer de cursos anteriores.
Desenrrolo
A música nas nosas vidas (páx. 10)
Escoitar a música (páx. 12)
Interpretar música (páx. 13)
Cantar unha canción (páx. 14)
Linguaxe musical, linguaxe universal (páx. 15)
5
Investigar os sons (páx. 16)
Músicas do mundo (páx. 18)
Música popular (páx. 19)
Finais
Actividades do apartado Ampliación e síntesis (páx. 20)
Actividades de avaliación
Iniciais
Realización de actividades introductorias o contido da unidade.
Desenrolo
Avaliación das actividades propostas no libro de texto.
Realización das actividades de avaliación da guía didáctica.
Realización das actividades do apartado Contextos musicais, destinado aestudar e interpretar músicas de distintas procedencias ou xéneros musicaisque manteñen algunha relación.
Finais
Actividades TIC pensadas para levalas a cabo co ordenador. Traballará cunprograma de escribir partituras.
Actividade de atención con compoñente lúdico para aplicar os coñecementosbásicos da unidade.
Temporización
Actividades iniciais: 1/2 h
Actividades de desenrolo: 8 h y 1/2
Actividades finais: 1 h
6
UNIDADE 2
Obxectivos. Contribución o desenrolo das competencias básicas
1. Comprender as cualidades do son. (CCIMF y CAC)
2. Distinguir os elementos dos sons en obras musicais. (CAC)
3. Desenrolar a capacidade creadora mediante o uso dos sons. (CAC y CAIP)
4. Aprender a interpretar unha partitura. (CAC y CAIP)
Contidos
A linguaxe da música
• Un mundo de sons
• As cualidades do son
• Interpretar códigos e sons
• Cantar có nome das notas
• Saber escoitar a música
Contextos musicais
• A música de África
Ampliación e síntese
• Actividades TIC
• En resumo
• Xogos de atención
Criterios de avaliación
· Relacionar fotografías de distintos obxectos e situacións cós sons queproducen e identificar as cualidades do son. (Obx. 1)
7
· Coñecer cales son as cualidades do son e identificalas en diferentesfragmentos musicais. (Obx. 2)
· Coñecer os diferentes tipos de escritura musical e crear a partir de sons.(Obx. 3)
· Cantar có nome das notas e tamén interpretar pezas coñecidas de Mozarte Mussorgsky. (Obx. 4)
Actividades de ensinanza-aprendizaxe
Iniciais
Preguntas sobre os temas o elementos da música que os alumnos deberíancoñecer de cursos anteriores.
Desenrolo
Un mundo de sons (páx. 24)
As cualidades do son (páx. 25)
Interpretar códigos e sons (páx. 27)
Cantar có nome das notas (páx. 30)
Saber escoitar música (páx. 32)
A música de África (páx. 34)
Finais
Actividades do apartado Ampliación e síntese (páx. 36)
Actividades de avaliación
Iniciais
Realización de actividades introductorias o contido da unidade.
Desenrolo
Avaliación das actividades propostas no libro de texto.
Realización das actividades de avaliación da guía didáctica.
8
Realización das actividades do apartado Contextos musicais, destinado aestudar e interpretar músicas de distintas procedencias o xéneros musicais quemanteñen algunha relación.
Finais
Actividades TIC pensadas para levalas a cabo có ordenador. Traballarase cunprograma de escribir partituras.
Actividad de atención con componente lúdico para aplicar los conocimientosbásicos de la unidad.
Temporización
Actividades iniciais: 1/2 h
Actividades de desenrolo: 8 h y 1/2
Actividades finais: 1 h
UNIDADE 3
Obxectivos. Contribución o desenrolo das competencias básicas
1. Entender o concepto do pulso ou pulsación. (CAC)
2. Aprender a terminoloxía da linguaxe musical relativa á duración. (CLA yCAC)
3. Coñecer a importancia do ritmo e descubrir novas figuras musicais. (CAC)
4. Comprender a noción de compás. (CAC)
Contidos
A linguaxe da música
•O pulso e o tempo
• Representación gráfica da duración
9
• O ritmo e o compás
Contextos musicais
• O jazz
• O blues
Ampliación e síntese
• Actividades TIC
• En resumen
• Xogos de atención
Criterios de avaliación
· Traballar a pulsación a través da canción rusa Kalinka e unha peza dePeer Gynt, de Grieg. (Obx. 1)
· Saber distinguir a duración das diversas figuras e silencios musicais. (Obx.2)
· Coñecer a correspondencia das figuras e os silencios respecto á negra.(Obx. 3)
· Identificar un tipo de ritmo (a través dos seus acentos) e deducir o compásó que corresponde. (Obx. 4)
Actividades de ensinanza-aprendizaxe
Iniciais
Preguntas sobre os temas ou elementos da música que os alumnos deberíancoñecer de cursos anteriores.
Desenrolo
O pulso e o tempo (páx. 40)
Representación gráfica da duración (páx. 42)
O ritmo y o compás (páx. 45)
10
O jazz (pág. 50)
O blues (pág. 51)
Finais
Actividades do apartado Ampliación e síntese (páx. 52)
Actividades de avaliación
Iniciais
Realización de actividades introductorias ó contido da unidade.
Desenrolo
Avaliación das actividades propostas no libro de texto.
Realización das actividades de avaliación da guía didáctica.
Realización das actividades do apartado Contextos musicales, destinado aestudar e interpretar músicas de distintas procedencias ou xéneros musicaisque manteñen algunha relación.
Finais
Actividades TIC pensadas para levalas a cabo có ordenador. Traballarse cunprograma de escribir partituras.
Actividade de atención con compoñente lúdico para aplicar os coñecementosbásicos da unidade.
Temporización
Actividades iniciais: 1/2 h
Actividades de desenrolo: 8 h y 1/2
Actividades finais: 1 h
UNIDAD 4
11
Obxectivos. Contribución desenrolo das competencias básicas
1. Coñecer as indicacións ou signos dinámicos. (CLA e CAC)
2. Apreciar os rasgos máis característicos de intensidade en pezas musicais.(CAC)
3. Valorar a influencia dos matices de intensidade nos sons que nos rodean.(CCIMF e CAC)
4. Interpretar unha peza seguindo as indicacións de dinámica. (CAC e CAIP)
Contidos
A linguaxe da música
• Descubrir a intensidade dos sons
• As indicacións de intensidade
• Interpretar distintas dinámicas
• Bailar con diferente ritmo e intensidade
Contextos musicais
•A música de América
Ampliación e síntese
• Actividades TIC
• En resumo
• Xogos de atención
Criterios de avaluación
· Recoñecer a intensidade de diferentes fragmentos a partir da Sinfonía n.º1 de Mahler. (Obx. 1)
· Apreciaro crescendo e o accelerando nun fragmento de Guillermo Tell, deRossini. (Obx. 2)
12
· Recoñecer os distintos sons que nos rodean e identificar aqueles que sonconsiderados como ruidos e poden ser dañinos se a exposición a eles éprolongada. (Obx. 3)
· Coñecer unha peza de Carmina Burana, de Carl Off, e interpretala paramellorar a comprensión e execución dos contrastes musicais. (Obx. 4)
Actividades de ensinanza-aprendizaxe
Iniciais
Preguntas sobre os temas ou elementos da música que os alumnos deberíancoñecer de cursos anteriores.
Desenrolo
Descubrir a intensidade dos sons (páx. 56)
As indicacións de intensidade (páx. 57)
Interpretar distintas dinámicas (páx. 60)
Bailar con diferente ritmo e intensidade (páx. 63)
A música de América (páx. 64)
Finais
Actividades do apartado Ampliación e síntese (páx. 66)
Actividades de avaliación
Iniciais
Realización de actividades introductorias ó contido da unidade.
Desenrolo
Avaliación das actividades propostas no libro de texto.
Realización das actividades de avaliación da guía didáctica.
Realización das actividades do apartado Contextos musicais, destinado aestudar e interpretar músicas de distintas procedencias ou xéneros musicaisque manteñen algunha relación.
13
Finais
Actividades TIC pensadas para levalas a cabo có ordenador. Traballarse cunprograma de escribir partituras.
Actividade de atención con compoñente lúdico para aplicar os coñecementosbásicos da unidade.
Temporización
Actividades iniciais: 1/2 h
Actividades de desenrolo: 8 h y 1/2
Actividades finais: 1 h
UNIDADE 5
Obxectivos. Contribución desenrolo das competencias básicas
1. Recoñecer auditivamente os instrumentos máis coñecidos.
2. Distinguir as diferentes agrupacións musicais.
3. Apreciar a música a través dos timbres.
4. Descubrir outras formas de clasificar os instrumentos.
5. Mostrar interese por os instrumentos étnicos.
Contidos
A linguaxe da música
• Cada instrumento ten un timbre
• As clasificacións de instrumentos
• As agrupacións instrumentais
14
• Interpretar con diferentes timbres
Contextos musicais
• O pop
• O rock
Ampliación e síntese
• Actividades TIC
• En resumo
• Xogos de atención
Criterios de avaliación
· Recoñecer os diferentes tipos de instrumentos que hay no mundo. (Obx. 1)
· Coñecer as principais agrupacións de instrumentos. (Obx. 2)
· Escoitar diferentes fragmentos musicais para aprender a recoñecer osinstrumentos e, a través da obra de Britten, as seccións da orquestra. (Obx.3)
· Aprender as principais clasificacións de instrumentos. (Obx. 4)
· Coñecer instrumentos novos de diversas procedencias. (Obx. 5)
Actividades de ensinanza-aprendizaxe
Iniciais
Preguntas sobre os temas ou elementos da música que os alumnos deberíancoñecer de cursos anteriores.
Desenrolo
Cada instrumento ten un timbre (páx. 70)
As clasificacións de instrumentos (páx. 72)
As agrupacións instrumentais (páx. 73)
Interpretar con diferentes timbres (páx. 78)
15
O pop (páx. 80)
O rock (páx. 81)
Finais
Actividades do apartado Ampliación e síntese (páx. 82)
Actividades de avaliación
Iniciais
Realización de actividades introductorias ó contido da unidade.
Desenrolo
Avaliación das actividades propostas no libro de texto.
Realización das actividades de avaliación da guía didáctica.
Realización das actividades do apartado Contextos musicais, destinado aestudar e interpretar músicas de distintas procedencias ou xéneros musicaisque manteñen algunha relación.
Finais
Actividades TIC pensadas para levalas a cabo có ordenador. Traballarse cunprograma de escribir partituras.
Actividade de atención con compoñente lúdico para aplicar os coñecementosbásicos da unidade.
Temporización
Actividades iniciais: 1/2 h
Actividades de desenrolo: 8 h y 1/2
Actividades finais: 1 h
UNIDAD 6
16
Obxectivos. Contribución desenrolo das competencias básicas
1. Descubrir o mundo da música vogal.
2. Coñecer as agrupacións vogais máis frecuentes.
3. Disfrutar coa interpretación de pezas vogais.
4. Desenrolar a capacidade de entoar correctamente.
Contidos
A linguaxe da música
•A nosa voz
• Escoitar voces distintas
• Interpretar a diferentes voces
• Entoar sons
Contextos musicais
• A música de Europa
Ampliación e síntese
• Actividades TIC
• En resumo
• Xogos de atención
Criterios de avaliación
· Recoñecer en varios fragmentos musicais as clases de voces solistas queexisten. (Obx. 1)
· Identificar os distintos tipos de agrupacións vogais. (Obx. 2)
· Interpretar algunhas partituras cantando có nome das notas ou có texto.(Obx. 3)
· Aprender a entoar coa altura correspondente. (Obx. 4)
17
Actividades de ensinanza-aprendizaxe
Iniciais
Preguntas sobre os temas ou elementos da música que os alumnos deberíancoñecer de cursos anteriores.
Desenrolo
A nosa voz (páx. 86)
Escoitar voces distintas (páx. 87)
Interpretar a diferentes voces (páx. 90)
Entoar sons (páx. 91)
A música de Europa (páx. 94)
Finais
Actividades do apartado Ampliación e síntese (páx. 96)
Actividades de avaliación
Iniciais
Realización de actividades introductorias ó contido da unidade.
Desenrolo
Avaliación das actividades propostas no libro de texto.
Realización das actividades de avaliación da guía didáctica.
Realización das actividades do apartado Contextos musicais, destinado aestudar e interpretar músicas de distintas procedencias ou xéneros musicaisque manteñen algunha relación.
Finais
Actividades TIC pensadas para levalas a cabo có ordenador. Traballarse cunprograma de escribir partituras.
18
Actividade de atención con compoñente lúdico para aplicar os coñecementosbásicos da unidade.
Temporización
Actividades iniciais: 1/2 h
Actividades de desenrolo: 8 h y 1/2
Actividades finais: 1 h
UNIDADE 7
Obxectivos. Contribución desenrolo das competencias básicas
1. Recoñecer cancións por as suas melodías. (CAC)
2. Estudiar o funcionamento das escalas musicais. (CM e CAC)
3. Iniciarse no funcionamiento das tonalidades. (CAC)
4. Desenrolar a capacidade de entoar correctamente. (CAC e CAIP)
5. Saber comunicarse cantando unha melodía. (CSC e CAIP)
Contidos
A linguaxe da música
• Identificar unha melodía
• As escalas musicais
• Introducción á tonalidade
Contextos musicais
• O country
• O folk
19
Ampliación e síntesise
• Actividades TIC
• En resumo
• Xogos de atención
Criterios de avaliación
· Identificar cancións gracias a sua melodía. (Obx. 1)
· Coñecer diferentes tipos de melodías para clasificar as escalasmusicais. (Obx. 2)
· Identificar nun teclado as notas musicais e iniciarse natonalidade. (Obx. 3)
· Aprender a afinar mediante a entoación. (Obx. 4)
· Cantar unha melodía como a da canción «Do, Re, Mi». (Obx.5)
Actividades de ensinanza-aprendizaxe
Iniciais
Preguntas sobre os temas ou elementos da música que os alumnos deberíancoñecer de cursos anteriores.
Desenrolo
Identificar unha melodía (páx. 100)
As escalas musicais (páx. 101)
Introducción á tonalidade (páx. 107)
O country (páx. 108)
O folk (páx. 109)
Finais
Actividades do apartado Ampliación e síntese (páx. 110)
20
Actividades de avaliación
Iniciais
Realización de actividades introductorias ó contido da unidade.
Desenrolo
Avaliación das actividades propostas no libro de texto.
Realización das actividades de avaliación da guía didáctica.
Realización das actividades do apartado Contextos musicais, destinado aestudar e interpretar músicas de distintas procedencias ou xéneros musicaisque manteñen algunha relación.
Finais
Actividades TIC pensadas para levalas a cabo có ordenador. Traballarse cunprograma de escribir partituras.
Actividade de atención con compoñente lúdico para aplicar os coñecementosbásicos da unidade.
Temporización
Actividades iniciais: 1/2 h
Actividades de desenrolo: 8 h y 1/2
Actividades finais: 1 h
UNIDADE 8
Obxectivos. Contribución desenrolo das competencias básicas
1. Iniciarse no estudio da armonía e os acordes. (CM e CAC)
21
2. Saber indicar gráficamente os movimientos melódicos dunha canción.(CAC)
3. Entoar algúns intervalossinxelos. (CAC e CAIP)
4. Distinguir diversos tipos de texturas. (CAC)
5. Facer acompañamentos con ostinati. (CAC e CAIP)
Contidos
A linguaxe da música
• A organización dos sons
• Formar acordes
• Recoñecer texturas
Contextos musicais
• A música de Oceanía
• A música de Asia (I)
Ampliación e síntesis
• Actividades TIC
• En resumo
• Xogos de atención
Criterios de avaliación
· Comprender a existencia de sons consoantes e disoantesmediante a audición de fragmentos musicais. (Obx. 1)
· Identificar a liña melódica dunha canción e escoitala. (Obx. 2)
· Coñecer diferentes intervalos e saber cantalos. (Obx. 3)
· Recoñecer as escalas musicais e as texturas. (Obx. 4)
· Identificar ostinati e bordóns e tocar un acompañamento conestos na canción Ani Kuni. (Obx. 5)
22
Actividades de ensinanza-aprendizaxe
Iniciais
Preguntas sobre os temas ou elementos da música que os alumnos deberíancoñecer de cursos anteriores.
Desenrolo
A organización dos sons (páx. 114)
Formar acordes (páx. 116)
Recoñecer texturas (páx. 119)
A música de Oceanía (páx. 124)
A música de Asia (I) (páx. 125)
Finais
Actividades do apartado Ampliación e síntese (páx. 126)
Actividades de avaliación
Iniciais
Realización de actividades introductorias ó contido da unidade.
Desenrolo
Avaliación das actividades propostas no libro de texto.
Realización das actividades de avaliación da guía didáctica.
Realización das actividades do apartado Contextos musicais, destinado aestudar e interpretar músicas de distintas procedencias ou xéneros musicaisque manteñen algunha relación.
Finais
Actividades TIC pensadas para levalas a cabo có ordenador. Traballarse cunprograma de escribir partituras.
23
Actividade de atención con compoñente lúdico para aplicar os coñecementosbásicos da unidade.
Temporización
Actividades iniciais: 1/2 h
Actividades de desenrolo: 8 h y 1/2
Actividades finais: 1 h
UNIDADE 9
Obxectivos. Contribución desenrolo das competencias básicas
1. Coñecer os principios que rixen a forma musical. (CLA e CAC)
2. Aprender a analizar cancións dende o punto de vista formal. (CAC)
3. Traballar aspectos da linguaxe musical. (CLA e CAC)
4. Bailar seguindo unha coreografía. (CAC e CAIP)
Contidos
A linguaxe da música
•A estructura da música
• O tema musical
• Recoñecer e interpretar diferentes formas
Contextos musicais
• A música de Asia (II)
Ampliación e síntese
• Actividades TIC
24
• En resumo
• Xogos de atención
Criterios de avaliación
· Comprender a forma musical a través da comparación dediferentes elementos da música como os temas. (Obx. 1)
· Identificar seccións musicais o temas en varias cancións como,por exemplo, as obras de Brahms e de Schubert. (Obx. 2)
· Practicar a análisise das pezas e traballar a imitación a partirda interpretación dun canon. (Obx. 3)
· Bailar a danza Branle, de Claude Gervaise, seguindo unhacoreografía. (Obx. 4)
Actividades de ensinanza-aprendizaxe
Iniciais
Preguntas sobre os temas ou elementos da música que os alumnos deberíancoñecer de cursos anteriores.
Desenrolo
A estructura da música (páx. 130)
O tema musical (páx. 131)
Recoñecer e interpretar diferentes formas (páx. 133)
A música de Asia (II) (páx. 140)
Finais
Actividades do apartado Ampliación e síntese (páx. 142)
Actividades de avaliación
Iniciais
25
Realización de actividades introductorias ó contido da unidade.
Desenrolo
Avaliación das actividades propostas no libro de texto.
Realización das actividades de avaliación da guía didáctica.
Realización das actividades do apartado Contextos musicais, destinado aestudar e interpretar músicas de distintas procedencias ou xéneros musicaisque manteñen algunha relación.
.
Finais
Actividades TIC pensadas para levalas a cabo có ordenador. Traballarse cunprograma de escribir partituras.
Actividade de atención con compoñente lúdico para aplicar os coñecementosbásicos da unidade.
Temporización
Actividades iniciais: 1/2 h
Actividades de desenrolo: 8 h y 1/2
Actividades finais: 1 h
26
TALLER DE INTERPRETACIÓN
Obxectivos. Contribución desenrolo das competencias básicas
1. Potenciar actitudes abertas e respetuosas e ofrecer elementos para aelaboración de xuízos fundamentados respecto ás distintas manifestaciónsmusicais, para establecer conexións con outras linguaxes artísticas e cóscontextos social e histórico aos que se circunscribe cada obra. (CAC e CSC)
2. Comprender a necesidade dos ensaios. (CAC)
3. Comprender o feito musical para favorecer a sua consideración de fonte deplacer e enriquecemento persoal. (CAC e CAIP)
4. Respetar a orde e a organización musical. (CAC)
5. Descubrir novas músicas. (CAC e CAIP)
6. Coñecer a linguaxe musical e a interpretación de pezas básicas (CAC)
Contidos
Pezas para interpretar
· Din-don
· Rivers of Babylon
· La polca de las tres
· Sinner Man
· Edelweiss
· Bourrée
· Rumba
· Desfile
· Canción de cuna
· Canción húngara
· The Laughing Samba
· Alejandro
· Piratas del Caribe
· I Gotta Feeling
27
Criterios de avaliación
· Comprender a importancia do xuízo reflexionado acerca detodo tipo de músicas e practicar música en directo. (Obx. 1)
· Ensaiar unha serie de cancións para coñecer distintos estilosmusicais. (Obx. 2)
· Interpretar partituras con expresividade para o enriquecementopersoal. (Obx. 3)
· Interpretar partituras con respeto e prudencia. (Obx. 4)
· Interpretar partituras de estilos diversos. (Obx. 5)
· Interpretar correctamente as partituras ensaiadas na clase(Obx. 6)
Actividades de ensinanza-aprendizaxe
Desenrolo
Din-don (pág. 146)
Rivers of Babylon (pág. 147)
La polca de las tres (pág. 148)
Sinner Man (pág. 150)
Edelweiss (pág. 151)
Bourrée (pág. 152)
Rumba (pág. 154)
Desfile (pág. 155)
Canción de cuna (pág. 156)
Canción húngara (pág. 157)
The Laughing Samba (pág. 158)
Alejandro (pág. 160)
Piratas del Caribe (pág. 161)
I Gotta Feeling (pág. 162)
28
Actividades de avaliación
Desenrolo
Realización de actividades de interpretación de piezas de épocas y estilosdiferentes con diversos instrumentos musicales, en grupo e de maneira solista.
Temporización
Actividades de desarrollo: 12 h
29
3º ESO
A avaliación dos alumnos farase tendo en conta que o exame teórico será
o 40% da nota, o práctico o 30% e a actitude na clase o 30% restante.
Unidade 1. A música na Grecia Clásica
Obxectivos
1. Valorar a importancia do legado da Antigüidade Clásica na cultura e a
música occidentais actuais.
2. Valorar e comparar as funcións da música na nosa sociedade coas funcións
da música na Antigüidade.
3. Identificar mediante escóitaa e describir os principais elementos rítmicos da
música na Antigüidade e recoñecer a súa vixencia na música actual.
4. Ser quen de aplicar dun xeito creativo os recursos rítmicos traballados na
unidade.
5. Valorar o poder de transmisión de estados anímicos da música a través do
estudo dos modos na Antigüidade Clásica e ao longo da historia.
6. Desenvolver habilidades de interpretación vocal e instrumental.
7. Coñecer os principais mitos e instrumentos musicais da Grecia clásica.
8. Comprender a importancia da estreita relación entre ciencia e música na
Antigüidade.
30
9. Utilizar distintos recursos tecnolóxicos e de tratamento da información para
elaborar e presentar pequenas investigacións sobre o tema.
Criterios de avaliación
1. Identificar mediante escóitaa e describir os principais pés métrico gregos.
2. Recoñecer o carácter asociado aos modos maior e menor.
3. Crear secuencias rítmicas sinxelas utilizando os pés métricos gregos.
4. Coñecer as funcións da música na Antigüidade e comparalas coas actuais.
5. Comprender a importante relación entre música, educación e terapia dende
a Antigüidade ata os nosos días.
6. Recoñecer e valorar a dimensión matemática da música a través da
construción dun monocordio.
7. Coñecer a orixe mitolóxica atribuída aos principais instrumentos da
Antigüidade.
Contidos
Conceptos
1. A música na sociedade clásica: funcións da música na Antigüidade.
2. Música e educación.
3. Música e terapia.
4. Os elementos da música grega: notación, ritmo e modos.
5. Os instrumentos musicais.
6. A música na mitoloxía clásica.
7. Música e matemáticas.
8. O monocordio e o concepto de intervalo.
Procedementos
1. Identificación auditiva dos diferentes carácteres expresivos producidos polos
modos maior e menor.
2. Utilización de partituras para a comprensión e a análise da música grega
escoitada (Epitafio de Seikilos).
3. Identificación auditiva e mediante a análise de partituras dos pés métricos
31
gregos.
4. Interpretación de pezas vocais e instrumentais a partir da lectura de
partituras e a memorización (Blowin’ in the wind, Xa veñen os Reis e Epitafio
de Seikilos).
5. Práctica da interpretación instrumental en grupo e sobre unha basee
harmónica dada da canción Blowin’ in the wind.
6. Práctica da interpretación vocal da canción Xa veñen os Reis aplicando
estratexias de atención, discriminación rítmica, memoria e anticipación.
7. Aplicación dos recursos rítmicos apresos (pés métricos) para a creación
rítmico-musical.
8. Utilización de recursos tecnolóxicos e informáticos para buscar información
sobre varios temas traballados na Unidade: o mito de Orfeo e instrumentos de
dobre lingüeta.
9. Creación dun monocordio e aplicación das proporcións musicais da Grecia
clásica.
Actitudes
1. Valoración do legado da cultura clásica como fonte de coñecemento da nosa
sociedade actual.
2. Toma de conciencia e actitude crítica ante o consumo e a utilización da
música na sociedade actual, comparándoa co uso que se facía dela na
Antigüidade.
3. Sensibilidade estética fronte ás propostas rítmico-musicais propias e dos
seus compañeiros.
Contribución desta Unidade ao desenvolvemento das competencias
básicas
Competencia en comunicación lingüística
Nesta Unidade concédese importancia á etimoloxía de moitas palabras actuais
de orixe grega. Tamén se expón diversas actividades para que o alumno
desenvolva as súas habilidades lingüísticas, tanto orais como escritas, como no
apartado «Ao choio» ou na actividade 15, entre outras.
32
Competencia matemática
O capítulo dedicado á relación entre música e matemáticas é interesante en
relación con esta competencia. Sobre ese tema exponse un «Ao choio» no que
leva á práctica a división dunha corda en fraccións sinxelas. Desta forma
axúdase á comprensión, mediante a súa visualización nun fenómeno concreto,
do concepto matemático de fracción.
Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico
No capítulo «Música e educación» analízase a relación entre música e terapia.
Nesta ocasión proponse actividades asociadas para que o alumno reflexione
sobre iso. Así mesmo, no capítulo «Música e matemáticas» e no apartado «Ao
choio» asociado a el, o alumno pode observar directamente unha das primeiras
leis da física formuladas polo home: o comportamento harmónico de cordas
vibrantes.
Tratamento da información e competencia dixital
Como en todas as unidades, esta competencia trabállase fundamentalmente na
sección «Música en Rede». Nesta búscase información en internet e utilízase
un programa de presentación de diapositivas.
Competencia social e cidadá
O estudo das funcións da música na sociedade grega e a súa comparación
coas funcións da música na actualidade está relacionado con esta
competencia. Esta comparación permite identificar a universalidade do feito
musical a través do tempo e do espazo, así como desenvolver unha actitude
crítica ante o consumo actual de música.
Competencia cultural e artística
Toda a Unidade vira ao redor desta competencia. Foméntase a capacidade
para apreciar e valorar as manifestacións culturais e musicais da Antigüidade
Clásica. O alumno adquire capacidades para establecer conexións entre a
música grega e o contexto histórico-social no que se desenvolveu,
comprendendo ademais as influencias que dita música exerceu en épocas
posteriores.
33
Competencia para aprender a aprender
Hai actividades nas que o alumno ten que implicarse activamente na procura e
selección de información sobre instrumentos musicais, mitos gregos, etc. Iso
favorece a participación autónoma do alumno nos seus procesos de
aprendizaxe.
Autonomía e iniciativa persoal
En varias actividades da Unidade o alumno debe desenvolver o seu punto de
vista, opinar e expresarse sobre diferentes cuestións que se expón: as funcións
da música na sociedade actual, a utilización propia que el fai do feito musical,
as sensacións que lle producen diferentes músicas, etc.
34
Unidade 2. A música na Idade Media
Obxectivos
1. Participar na interpretación colectiva, vocal e instrumental de obras da
época.
2. Escoitar obras dos xéneros presentes na música medieval, valorando a súa
importancia como manifestación cultural dunha época e entendendo as
diferenzas entre elas.
3. Recoñecer a función social das distintas músicas medievais.
4. Utilizar de forma autónoma diversas fontes de información (medios
audiovisuais, internet, textos, partituras e outros recursos gráficos) para o
coñecemento de aspectos relacionados coa música medieval.
5. Relacionar a música co resto de manifestacións artísticas e o pensamento
dunha época.
6. Establecer conexións entre situacións sociais, en relación á música doutras
épocas, co presente.
7. Recoñecer auditivamente e determinar a época ou cultura á que pertencen
distintas obras musicais escoitadas na aula.
8. Utilizar con autonomía recursos tecnolóxicos de utilidade para a música.
9. Ler e comprender textos de distintas épocas.
10. Crear arranxos para obras musicais da Idade Media de acordo cos
elementos musicais característicos da época.
11. Comprender os recursos musicais utilizados na primitiva polifonía.
Criterios de avaliación
1. Interpretar correctamente con instrumentos da aula a cantiga Mia irmana
fremosa e O Fortuna.
2. Reflexionar sobre aspectos da música actual a partir dos textos propostos
sobre música de verbenas e as críticas á Ars Nova.
3. Realizar unha presentación con diapositivas sobre arte e música da época.
4. Completar un cadro comparativo entre a música gregoriana e a música
profana medieval.
5. Elaborar un arranxo para unha cantiga medieval tendo en conta a
sonoridade da época.
35
6. Aplicar os rudimentos da polifonía primitiva na creación de breves exemplos.
Contidos
Conceptos
1. O canto gregoriano e a súa función relixiosa.
2. A música profana medieval: xograres, trobadores, goliardos e cantares de
xesta.
3. A polifonía medieval.
4. Os instrumentos medievais e as súas familias.
5. A notación musical na Idade Media.
6. A música medieval na rede.
Procedementos
1. Realización de presentacións de diapositivas sobre arte medieval:
arquitectura, escultura e pintura.
2. Creación de acompañamentos rítmicos e de bordón para diversas obras da
música profana medieval.
3. Lectura e comprensión de textos medievais e actuais.
4. Interpretación coa voz e con instrumentos escolares obras das distintas
músicas medievais: gregoriano e música profana.
5. Comprensión e utilización dos recursos da polifonía primitiva para crear
pequenas obras.
Actitudes
1. Participación activa nas interpretacións realizadas na aula.
2. Interese por establecer relacións entre situacións do pasado e do presente.
3. Respecto e interese cara a manifestacións musicais afastadas do contorno
cotián do alumno, como son os exemplos de música medieval contidos na
Unidade.
4. Esforzo na realización das tarefas.
Contribución desta Unidade ao desenvolvemento das competencias
básicas
36
Competencia en comunicación lingüística
Trabállase ao longo de toda a Unidade na adquisición dun vocabulario técnico
musical.
Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico
As actividades de canto en relación co canto gregoriano deben rexerse polas
normas de coidado da voz, da correcta respiración e emisión do son.
Tratamento da información e competencia dixital
Foméntase a utilización de recursos tecnolóxicos como as procuras de
información en internet, realización de presentacións de diapositivas, etc.
Tamén se incide na lectura e comprensión de textos medievais e actuais.
Competencia social e cidadá
Contémplanse na Unidade diversas actividades de interpretación colectiva, na
que son necesarias actitudes de colaboración e respecto cara á participación
dos compañeiros. Hai tamén outras actividades que fomentan o traballo en
equipo.
Para rematar, ofrécese unha visión da música en distintos contextos sociais
(nobreza, clero, pobo chairo), o que busca desenvolver unha actitude aberta
cara a diferentes situacións relacionadas coa música e a sociedade, no pasado
e no presente (xograres, orquestras de verbena, tunos, etc.).
Competencia cultural e artística
A Unidade pretende que o alumno teña un coñecemento amplo da cultura
medieval, relacionando as distintas artes, pensamentos e situacións sociais.
Competencia para aprender a aprender
As actividades de interpretación ofrecen a posibilidade do traballo en distintos
niveis de dificultade. O propio alumno debe ser quen de avanzar de forma
autónoma na súa destreza instrumental e no coñecemento da linguaxe musical.
Autonomía e iniciativa persoal
37
Na creación de acompañamentos e pequenos arranxos déixase a suficiente
liberdade ao alumno para que, utilizando os recursos da linguaxe musical que
vai aprendendo, desenvolva iniciativas propias.
38
Unidade 3. A música no Renacemento
Obxectivos
1. Situar as manifestacións artísticas renacentistas no seu contexto histórico,
cultural e social.
2. Identificar a singularidade do feito musical no Renacemento fronte a outras
manifestacións artísticas.
3. Identificar mediante escóitaa e a análise de partituras as texturas homofónica
e contrapuntística.
4. Comprender o papel fundamental que desempeña a música renacentista no
catolicismo e o protestantismo.
5. Coñecer os aspectos máis importantes da música profana renacentista a
través da panxoliña española.
6. Valorar a importancia da notación musical renacentista como orixe das
notacións posteriores.
7. Valorar a importancia crecente da música instrumental no Renacemento e
coñecer os principais instrumentos deste período.
8. Recoñecer o papel da danza nas cortes renacentistas.
9. Aprender técnicas para a creación musical («Taller de creación I»).
10. Participar na organización e realización de actividades musicais
desenvolvidas en diferentes contextos («Taller de creación I»).
11. Identificar, describir e utilizar elementos de organización e estruturación
musicais: melodías, acordes, texturas, estruturas, etc. («Taller de creación I»).
12. Participar na interpretación en grupo dunha peza instrumental («Taller de
creación I»).
Criterios de avaliación
1. Coñecer o contexto histórico, cultural e social da música renacentista.
2. Diferenciar a textura homofónica e a textura contrapuntística imitativa
mediante escóitaa de pezas renacentistas e a análise de partituras.
3. Describir a función que desempeña a música na igrexa católica e na igrexa
protestante do século XVI.
4. Analizar o texto e a estrutura musical dunha panxoliña renacentista.
5. Recoñecer as principais figuras da notación renacentista.
39
6. Identificar e clasificar por familias os principais instrumentos renacentistas.
7. Ser quen de bailar unha danza renacentista sinxela.
8. Crear melodías sobre series de acordes, utilizando notas do acorde e
algunhas notas estrañas: ornamentos e pasaxes («Taller de creación I»).
9. Interpretar as melodías creadas polos propios alumnos («Taller de creación
I»).
10. Escribir correctamente os acordes dunha canción a partir do seu cifrado e
os seus encadeamentos («Taller de creación I»).
Contidos
Conceptos
1. Renacemento e Humanismo.
2. A Reforma protestante e a Contrarreforma.
3. A polifonía: textura homofónica e textura contrapuntística.
4. A notación musical renacentista.
5. A música relixiosa renacentista.
6. A música vocal profana renacentista.
7. A música instrumental renacentista.
8. A danza renacentista.
9. Baixos de danzas e series de acordes («Taller de creación I»).
10. Notas do acorde e notas estrañas: ornamentos e pasaxes («Taller de
creación I»).
Procedementos
1. Identificación auditiva e a través da análise de partituras da textura
homofónica e a textura contrapuntística en pezas renacentistas: coral, motete e
panxoliña.
2. Análise das características textuais da música renacentista: relación entre
música e texto, idioma utilizado, temática, estrutura, etc.
3. Identificación en partituras da época dos principais símbolos da notación
musical renacentista.
4. Interpretación instrumental e vogal a varias voces de pezas renacentistas
sinxelas.
40
5. Representación dunha danza do século XVI.
6. Utilización básica dun programa dixital de edición de partituras.
7. Creación de melodías sobre baixos de danzas («Taller de creación I»).
8. Interpretación das propias melodías e de exemplos xa existentes («Taller de
creación I»).
Actitudes
1. Sensibilidade estética fronte ás manifestacións artísticas do Renacemento
traballadas na Unidade.
2. Valoración das achegas do Renacemento ao mundo da arte e da cultura
occidental.
3. Actitude positiva cara á interpretación das danzas propostas.
4. Respecto e atención durante as interpretacións vocais e instrumentais de
obras renacentistas.
5. Interese por aprender e analizar os modelos ofrecidos («Taller de creación
I»).
6. Disposición para probar distintas posibilidades na creación de melodías
(«Taller de creación I»).
7. Inconformismo cos resultados máis sinxelos e interese por mellorar o
realizado («Taller de creación I»).
8. Valoración do traballo propio e do resto dos compañeiros, os resultados do
cal serán sempre orixinais («Taller de creación I»).
9. Participación nas tarefas de grupo cando as actividades así o requiran:
musical, interpretación de arranxos, etc. («Taller de creación I»).
Contribución desta Unidade ao desenvolvemento das competencias
básicas
Competencia en comunicación lingüística
Esta competencia trabállase con actividades nas que o alumno ten que
expresar coas súas propias palabras o significado de textos de obras musicais
renacentistas. Así mesmo trabállase con textos en castelán do Renacemento,
polo que o alumno debe indagar sobre o significado de moitas palabras. Doutra
banda, o alumno amplía o seu vocabulario técnico musical con termos que
41
aluden ás novas realidades musicais que se expón na Unidade.
Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico
Nesta Unidade introdúcese a expresión corporal mediante a interpretación de
danzas renacentistas. Iso facilita a aprendizaxe da utilización e expresión
corporais dun xeito saudable, desinhibida e estética.
Tratamento da información e competencia dixital
Proponse unha actividade para coñecer o manexo básico dun programa de
edición dixital de partituras. Este tipo de programas é fundamental no ámbito da
informática musical e resulta de gran utilidade para o alumno.
Competencia social e cidadá
Nesta Unidade estúdase a función que tivo a música no ámbito relixioso. Así
mesmo analízase a utilización da música e a danza nas cortes renacentistas,
así como o auxe dunha incipiente música profana en ámbitos burgueses. Desta
forma o alumno é consciente dos diferentes usos e funcións da música noutras
épocas e pode relacionalos cos usos e funcións presentes.
Competencia cultural e artística
Como en todas as unidades, o alumno adquire habilidades de interpretación
vocal, instrumental e tamén corporal que lle permiten ter recursos para
expresarse artisticamente. A Unidade serve para desenvolver a capacidade de
apreciar e valorar as manifestacións musicais do Renacemento. O alumno
aprende a emitir xuízos argumentados ao redor da música desta época;
comprender mellor o feito musical axuda a valoralo como unha fonte de pracer
estético.
Autonomía e iniciativa persoal
Proponse actividades de procura e elaboración de información, o cal propicia a
autonomía persoal na adquisición da aprendizaxe.
42
Unidade 4. A música no Barroco
Obxectivos
1. Utilizar instrumentos, e no seu caso a voz, para coñecer na práctica
exemplos de obras barrocas.
2. Analizar obras do Barroco recoñecendo os seus elementos principais.
3. Escoitar obras do período barroco apreciándoas como un enriquecemento
cultural.
4. Coñecer as funcións da música no Barroco.
5. Utilizar autonomamente diversas fontes de información: medios audiovisuais,
internet, textos, partituras e outros recursos gráficos para profundar no
coñecemento da música e a arte barrocos.
6. Participar na interpretación en grupo de obras da época.
7. Apreciar as relacións entre a música, as artes e a sociedade da época
barroca.
8. Ler textos do século XVIII relacionados coa música.
9. Relacionar situacións da época barroca coa realidade musical actual.
Criterios de avaliación
1. Interpretar correctamente coa frauta as melodías propostas na Unidade.
2. Participar nunha interpretación de conxunto das obras propostas cos
instrumentos da aula asignados polo profesor.
3. Ler textos da época (Marcello, Scheibe) e responder ás preguntas
formuladas.
4. Identificar na partitura elementos da música barroca: series de acordes,
secuencias, etc.
5. Responder ás cuestións expostas sobre fenómenos sociais do Barroco e da
actualidade relacionados coa música.
6. Realizar unha presentación expondo as distintas artes do Barroco.
7. Asignar correctamente instrumentos a unha obra, seguindo os principios da
sonoridade do Barroco.
Contidos
43
Conceptos
1. O Barroco.
2. O baixo continuo e a tonalidade.
3. Principios compositivos no Barroco.
4. A afinación temperada.
5. As formas instrumentais: suite e concerto.
6. As formas vocais: ópera e música relixiosa.
7. A orquestra barroca e os seus instrumentos.
8. Barroco e realidade musical actual.
Procedementos
1. Utilización de programas informáticos para coñecer a sonoridade da música
barroca.
2. Análise de fragmentos baseados en series de acordes características do
Barroco.
3. Análise de audicións e partituras para descubrir algúns elementos do estilo
barroco: secuencias, texturas, contrastes, etc.
4. Lectura e comprensión de textos de comezos do século XVIII.
5. Interpretación de diversas obras deste período.
6. Realización de presentacións con diapositivas ou Power Point dedicadas ás
distintas artes durante o período barroco.
Actitudes
1. Atención e disciplina na interpretación de obras barrocas en grupo, en
especial no Gloria de Antonio Vivaldi, que se interpreta a dúas voces con
acompañamento.
2. Actitude aberta e indagadora cara ao xénero da ópera, que xorde nesta
época.
3. Colaboración cos compañeiros nas tarefas de interpretación en grupo ou nas
actividades de análise colectiva de obras do Barroco.
4. Interese por coñecer a situación social da música e os músicos barrocos e
por establecer relacións co presente.
Contribución desta Unidade ao desenvolvemento das competencias
44
básicas
Competencia en comunicación lingüística
A comprensión de textos da época e a utilización dun vocabulario adecuado
para a súa explicación é unha tarefa interesante para entender a función
comunicadora das pezas vocais do Barroco e certos contextos históricos.
Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico
Todas as actividades de interpretación teñen un compoñente de educación
para a saúde, posto que se traballan aspectos como a correcta respiración e
emisión do son, a correcta posición do corpo, etc.
Tratamento da información e competencia dixital
A procura de xeito autónomo de información para a elaboración de
presentacións de contidos é un obxectivo básico do currículo, e cobre as
expectativas desta competencia. Neste mesmo tipo de actividades débese
facer uso de ferramentas informáticas.
Tamén se utilizan programas de edición musical para coñecer a sonoridade dun
baixo continuo e os acordes que lle corresponden: o exemplo que se expón na
Unidade é de H. Purcell.
Competencia social e cidadá
A participación en execucións de obras en grupo, en especial aquelas que
están escritas para varias partes («Marcha» de J. B. Lully e Gloria de A.
Vivaldi), require un traballo cooperativo, respecto ao esforzo dos compañeiros e
valoración do resultado obtido.
Competencia cultural e artística
Toda a Unidade persegue desenvolver esta competencia para coñecer a
cultura e a arte no Barroco. Tamén, relacionada con esta, trabállase a
competencia emocional e a actitude estética, especialmente a través da
audición e da interpretación, pero tamén nas actividades de observación e
análise doutras obras de arte.
45
Competencia para aprender a aprender
A profusión de exemplos musicais para que os interprete o alumno e as
actividades de análises destes mesmos exemplos son condición necesaria
para cubrir as expectativas desta competencia.
Autonomía e iniciativa persoal
As actividades que piden unha reflexión do alumno sobre diversos temas sobre
música, sociedade ou de análise de audicións, como é o caso do Canon de
Pachelbel, fomentan a iniciativa persoal e a construción autocrítica do
educando.
46
Unidade 5. A música no Clasicismo
Obxectivos
1. Utilizar instrumentos, e no seu caso a voz, para coñecer na práctica
exemplos de obras do Clasicismo.
2. Analizar obras do Clasicismo recoñecendo os seus elementos principais.
3. Identificar elementos do estilo clásico en obras de épocas posteriores.
4. Escoitar obras do Clasicismo apreciándoas como un enriquecemento
cultural.
5. Coñecer os xéneros musicais máis utilizados no período clásico.
6. Utilizar autonomamente diversas fontes de información:medios audiovisuais,
internet, textos, partituras, musicogramas, etc. para profundar no coñecemento
da música e a arte da época.
7. Participar na interpretación en grupo de obras vocais e instrumentais de
compositores do Clasicismo.
8. Apreciar a relación entre a música, as artes e a sociedade da época clásica.
9. Aplicar os coñecementos obtidos sobre a linguaxe clásica para realizar
pequenos exercicios de escritura musical.
Criterios de avaliación
1. Interpretar correctamente coa frauta as melodías propostas na Unidade.
2. Participar nunha interpretación de conxunto das obras propostas (W. A.
Mozart e L. Boccherini) cos instrumentos da aula asignados polo profesor.
3. Ler textos da época comprendendo o seu significado.
4. Identificar na partitura elementos da música clásica: frases, motivos,
cadencias, etc.
5. Identificar en audición (F. J. Haydn, W. A. Mozart) elementos do estilo
clásico: forma, contrastes, etc.
6. Completar unha melodía clásica respectando os criterios da época.
7. Realizar unha presentación con diapositivas ou en PowerPoint explicando
aspectos da vida de Mozart.
8. Analizar en partitura e en audición exemplos de obras compostas con
parámetros do Clasicismo (S. Rachmaninov, L. van Beethoven e Celtas
Curtos).
47
Contidos
Conceptos
1. A Ilustración.
2. Antecedentes do Clasicismo: estilo galante e Empfindsamer Stil.
3. A melodía e a forma.
4. A frase clásica.
5. Os xéneros de música instrumental: sonata, sinfonía, concerto e música de
cámara.
6. A ópera no Clasicismo.
Procedementos
1. Interpretación de obras de distintas épocas relacionadas co estilo clásico.
2. Seguimento de musicogramas de obras clásicas.
3. Análise en partitura de diferentes elementos da música do Clasicismo:
texturas, melodía, forma.
4. Análise a través da audición de obras clásicas para recoñecer nela a forma e
outros trazos clásicos.
5. Elaboración de presentacións de diapositivas sobre diferentes aspectos da
vida dun compositor da época: W. A. Mozart.
6. Lectura e comprensión de textos do Clasicismo.
Actitudes
1. Concentración nas tarefas de análises de audicións e partituras do
Clasicismo.
2. Interese por recoñecer elementos clásicos en músicas de todas as épocas,
incluído o presente.
3. Respecto ás indicacións do director durante a interpretación das obras que
conteñen varias seccións. Atención ás entradas e silencio nas partes nas que o
alumno non toca.
Contribución desta Unidade ao desenvolvemento das competencias
básicas
48
Competencia en comunicación lingüística
· A comprensión do texto escrito por Mozart e a utilización dun vocabulario
adecuado para a súa explicación cobren as expectativas de devandita
competencia.
· A resposta a numerosas preguntas relacionadas coa análise de obras esixe
un uso correcto dun amplo vocabulario musical.
Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico
Nesta Unidade trabállase a correcta respiración e emisión do son, ademais das
posicións adecuadas do corpo.
Tratamento da información e competencia dixital
· A utilización de recursos tecnolóxicos (ordenador, internet, programas
específicos) para a realización de presentacións de diapositivas é unha tarefa
importante que se desenvolve non só nesta Unidade, senón en todo o
proxecto.
· O tratamento da información contémplase, por exemplo, na visita ás páxinas
webs dos teatros con programación de ópera existentes en España.
Competencia social e cidadá
· A participación na interpretación colectiva de obras (A música nocturna das
rúas de Madrid, de Boccherini ou o «Coro dos escravos» da frauta máxica de
Mozart) implica un respecto e valoración do traballo dos compañeiros.
· A interpretación do Roldou en re maior de Mozart engade a necesidade de
coñecer ben a estrutura da obra e gardar silencio nas partes do solista.
Competencia cultural e artística
· Esta competencia é o fío condutor de toda a Unidade. Pretende que o alumno
comprenda as características históricas, sociais, artísticas e musicais da
segunda metade do século XVIII.
· Ademais, unha correcta interpretación das partituras propostas (por exemplo,
as de J. J. Rousseau e S. Rachmaninov) debe funcionar como un vehículo de
49
expresión emocional. O alumno asimila o xeito en que os compositores utilizan
a música para expresar diversos sentimentos.
· O texto de Mozart inclúe referencias á manifestación da música como
vehículo de expresión e os seus límites.
Competencia para aprender a aprender
A atención, a concentración e a memoria poténcianse especialmente nas
interpretacións instrumentais, pero tamén nas actividades de análises de
partituras e audicións. A inclusión de obras de diferentes períodos e estilos,
incluíndo unha canción do pop actual, busca tanto mostrar a presenza
constante de elementos do estilo clásico como fomentar a motivación pola
aprendizaxe dos alumnos.
Autonomía e iniciativa persoal
As tarefas de realización de presentacións, procuras en internet e escritura de
fragmentos musicais pretenden fomentar a autonomía e a iniciativa dos
alumnos.
50
Unidade 6. A música no século XIX
Obxectivos
1. Valorar os cambios históricos e sociais fundamentais que se producen en
Europa e España durante o século XIX.
2. Identificar o espírito romántico noutras artes (literatura, pintura) e comparalas
coa música.
3. Coñecer e identificar elementos importantes da música romántica: o tempo
rubato, a melodía romántica e o leitmotiv.
4. Coñecer os principais xéneros vocais (lied e ópera), instrumentais (sinfonía e
poema sinfónico) e de danza (ballet e bailes de salón) que se cultivan no
século XIX.
5. Coñecer as innovacións máis importantes que se producen nos instrumentos
musicais durante o século XIX.
6. Valorar a importancia do sentimento nacionalista na música romántica.
7. Utilizar distintos recursos tecnolóxicos e de tratamento da información para
elaborar e presentar pequenas investigacións sobre o tema.
8. Participar na organización e realización de actividades musicais
desenvolvidas en diferentes contextos («Taller de creación II»).
9. Identificar, describir e utilizar elementos de organización e estruturación
musical: melodías, acordes, texturas, estruturas, etc. («Taller de creación II»).
10. Participar na interpretación en grupo dunha peza vocal instrumental («Taller
de creación II»).
11. Elaborar un arranxo para unha canción ou unha peza instrumental
utilizando apropiadamente unha serie de elementos dados («Taller de creación
II»).
Criterios de avaliación
1. Comprender o que implica a caída do Antigo Réxime e o ascenso da
sociedade burguesa para as artes en xeral e a música en particular.
2. Indicar e comparar as características xerais do Romanticismo na literatura, a
pintura e a música.
3. Identificar auditivamente, nunha peza romántica, o tempo rubato.
4. Comprender a idea de leitmotiv e ser quen de identificala auditivamente en
51
obras románticas.
5. Ser quen de nomear os principais xéneros da música vocal e instrumental
romántica e os autores máis importantes.
6. Recoñecer e valorar as importantes innovacións que se producen nos
instrumentos musicais durante esta época, con especial atención ao piano.
7. Recoñecer a importante influencia dos sentimentos nacionalistas europeos
na música romántica.
8. Realizar e presentar un pequeno traballo de investigación utilizando
diferentes recursos das novas tecnoloxías.
9. Interpretar as melodías creadas polos propios alumnos («Taller de creación
II»).
10. Escribir correctamente os acordes dunha canción a partir do seu cifrado e
os seus encadeamentos («Taller de creación II»).
11. Realizar unha instrumentación adecuada das distintas voces dunha obra
(«Taller de creación II»).
12. Elaborar un guión coherente e utilizalo no arranxo dunha canción («Taller
de creación II»).
Contidos
Conceptos
1. Os cambios sociais no século XIX: a caída do Antigo Réxime.
2. O Romanticismo.
3. Os elementos da música romántica: a liberdade do tempo, a melodía
romántica e o leitmotiv.
4. A ópera romántica.
5. O lied.
6. O piano no século XIX.
7. A música sinfónica no século XIX.
8. A música de danza do século XIX: os bailes de salón e o ballet.
9. O nacionalismo musical.
10. Arranxos: o guión («Taller de creación II»).
11. Acordes: o cifrado, encadeamento e distribución en voces
52
Procedementos
1. Análise dunha obra pictórica do século XIX subliñando os seus elementos
románticos.
2. Análise dos elementos románticos dunha obra literaria do século XIX.
3. Identificación auditiva do tempo rubato.
4. Audición e identificación dun leitmotiv nunha obra romántica.
5. Interpretación e análise estrutural de pequenos fragmentos sinxelos de
música romántica.
6. Audición e análise musical e literario dun lied de F. Schubert, facendo fincapé
nos elementos románticos.
7. Práctica da interpretación instrumental de diferentes fragmentos de música
romántica, a só e sobre unha basee harmónica.
8. Utilización de recursos tecnolóxicos e informáticos para buscar información
sobre varios temas relacionados coa Unidade.
9. Escritura de acordes en varias voces e realización de encadeamentos de
acordes («Taller de creación II»).
10. Elaboración de guións para un arranxo («Taller de creación II»).
Actitudes
1. Valoración das concepcións artísticas románticas como orixe de moitas
percepcións artísticas actuais.
2. Actitude positiva fronte ás capacidades propias de interpretación
instrumental.
3. Sensibilidade estética fronte á música romántica traballada na Unidade.
4. Interese por aprender e analizar os modelos ofrecidos («Taller de creación
II»).
5. Disposición para probar distintas posibilidades na creación de arranxos
(«Taller de creación II»).
6. Inconformismo cos resultados máis sinxelos e interese por mellorar o
realizado («Taller de creación II»).
7. Valoración do traballo propio e do resto dos compañeiros, os resultados do
cal serán sempre distintos («Taller de creación II»).
8. Participación nas tarefas de grupo cando as actividades así o requiran:
actividades musicais, interpretación de arranxos, etc. («Taller de creación II»).
53
Contribución desta Unidade ao desenvolvemento das competencias
básicas
Competencia en comunicación lingüística
· Nesta Unidade o alumno aprende novos termos técnicos relacionados coa
música romántica, como lied, leitmotiv, rubato, etc.
· Tamén se expón actividades de expresión lingüística nas que o alumno ten
que comprender e comentar un texto ou expresar unha idea coas súas propias
palabras.
Tratamento da información e competencia dixital
Como en todas as unidades, esta competencia trabállase fundamentalmente na
sección «Música en Rede». Nela búscase información en internet e utilízase un
programa de presentación de diapositivas ou PowerPoint.
Competencia social e cidadá
· Nesta Unidade trabállase a dimensión social da música no século XIX, o que
á súa vez axuda ao alumno a comprender a función social da música na
actualidade.
· No século XIX comeza para a historiografía a Idade Contemporánea, e moitos
dos valores sociais que aparecen nese momento seguen estando vixentes
hoxe en día. Esta visión histórica é, xa que logo, moi importante á hora de facer
comprender ao alumno o mundo actual no que vivimos. Neste sentido,
estúdase a importancia da música nos ambientes privados burgueses, nos
salóns de baile ou nas salas de concerto públicas.
· No século XIX aparece a idea do artista bohemio, incomprendido pola
sociedade, idea que aínda podemos atopar na arte actual.
· Tamén se traballa a función que tiveron as mulleres na música no século XIX.
Este campo das mulleres na música foi marxinado polos estudos
contemporáneos ata data moi recente, en que se empezaron a recuperar
54
importantes figuras históricas que pola súa condición de mulleres foran
esquecidas. Con este traballo pretendemos facer reflexionar ao alumno sobre
os cambios sociais que se produciron ao redor da consideración da muller e a
súa situación actual.
Competencia cultural e artística
· Esta Unidade, como todas, xira ao redor desta competencia. Nela preténdese
que o alumno aprenda a apreciar as manifestacións artísticas e musicais do
século XIX. Para iso introdúcense novos conceptos e ideas técnicas musicais
que lle axuden a ter unha percepción produtiva e crítica da música desta
época.
· Os novos conceptos adquiridos serán tamén válidos para crear xuízos
competentes non só sobre a música romántica, senón tamén sobre outras
músicas máis modernas e actuais.
Competencia para aprender a aprender
Exponse actividades nas que o alumno necesita implicarse activamente na
construción do coñecemento. Por exemplo, debe buscar, seleccionar e ordenar
información sobre o papel que xogaron as mulleres na música no século XIX.
Desta forma favorécese a implicación activa do alumno no proceso de
aprendizaxe.
Autonomía e iniciativa persoal
O alumno debe expresar a súa opinión sobre temas expostos ou referenciados,
como a situación actual das mulleres no mundo da música.
55
Unidade 7. A música no século XX
Obxectivos
1. Progresar na lectura de partituras para posibilitar a interpretación
instrumental de diversas obras.
2. Escoitar e apreciar unha variedade de exemplos musicais do século XX.
3. Recoñecer as características de diferentes obras musicais, en partitura e en
audición, pertencentes a distintas correntes da música do século XX.
4. Utilizar de forma autónoma diversas fontes de información: internet,
partituras, musicogramas para o coñecemento e o goce da música.
5. Participar na preparación e interpretación en grupo dunha obra de música
aleatoria, respectando as achegas dos compañeiros e valorando o resultado
final.
6. Comprender e relacionar as diferentes manifestacións: música, pintura,
arquitectura... das correntes máis importantes da primeira metade do século
XX.
7. Reflexionar sobre o consumo e a función da música na sociedade actual.
8. Coñecer e reproducir no pentagrama e cun instrumento escolar algúns
elementos da música da primeira metade do século XX: escalas e acordes.
9. Entender o significado de «vangarda» artística e desenvolver interese e
respecto cara ás súas producións.
10. Ler e comprender un texto sobre o ballet de principios de século XX.
Criterios de avaliación
1. Interpretar correctamente coa frauta as melodías propostas na Unidade.
2. Participar na interpretación colectiva de In C.
3. Identificar e construír unha serie dodecafónica e responder ao resto de
cuestións sobre o exemplo de Webern.
4. Realizar unha lectura rítmica correcta da melodía do Bolero de Ravel e crear
un musicograma da obra.
5. Entender o texto de Fokine e realizar unha reflexión sobre a fusión das artes
na actualidade.
6. Completar o cadro relativo ao consumo da música na sociedade actual.
7. Reproducir escalas e acordes utilizados nas tendencias da primeira metade
56
do século XX.
8. Analizar os exemplos musicais propostos do nacionalismo, o jazz, o rock (en
partitura), o neoclasicismo, a música textual e aleatoria (en audición).
9. Reflexionar sobre a vangarda musical a partir das preguntas relativas aos
futuristas.
10. Entender as relacións entre música, pintura e outras artes no
Impresionismo e o Expresionismo.
Contidos
Conceptos
1. A música na primeira metade do século XX: Impresionismo, Expresionismo,
Dodecafonismo, Neoclasicismo e Nacionalismo.
2. O jazz.
3. Escalas e outros materiais do século XX.
4. A música na segunda metade do século XX: os timbres do século XX,
Música electrónica, concreta e electroacústica; Música aleatoria, textural e
Minimalismo.
5. A música popular urbana: rock.
6. A música popular urbana na sociedade actual.
Procedementos
1. Interpretación de escalas e outros elementos da música do século XX.
2. Procura de relacións entre situacións do pasado e do presente: fusión de
estilos, debates sobre a vangarda, etc.
3. Recoñecemento na audición e en análise de partituras de elementos da
música do século XX: timbres, matices, acordes, etc.
4. Identificación de partituras da música do século XX.
5. Análise dunha partitura de jazz a través da audición e da lectura de
partituras.
6. Seguimento de musicogramas a través da audición dunha peza de rock.
Actitudes
1. Desenvolvemento dunha actitude crítica cara ao consumo da música na
57
sociedade actual.
2. Interese por coñecer diferentes sons e técnicas da música do século XX.
3. Participación nas tarefas de interpretación.
4. Reflexión sobre o consumo da música na sociedade actual.
Contribución desta Unidade ao desenvolvemento das competencias
básicas
Competencia en comunicación lingüística
· Esta competencia desenvólvese a través da lectura e comprensión de textos,
como o do coreógrafo Fokine.
· Tamén se expón a necesidade do uso de vocabulario técnico musical para
determinadas actividades que piden unha explicación do alumno.
Competencia matemática
Aínda que non se trata especificamente, unha actividade de ampliación
relacionada coas series dodecafónicas (a realización dun cadro completo)
esixe un cálculo sistemático de intervalos.
Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico
Mediante a práctica dunha respiración e unha emisión do son correctas á hora
de interpretar coa frauta as partituras propostas cóbrense os obxectivos desta
competencia.
Tratamento da información e competencia dixital
· Os recursos tecnolóxicos aprovéitanse para fomentar no alumno a
curiosidade por coñecer sonoridades e outros elementos de distintos estilos
musicais. Pídeselle unha reflexión sobre as novas tecnoloxías aplicadas á
música, xa que en si mesmas pertencen á historia da música do século XX, a
través de estilos como a Música electrónica, o dance, etc.
· O tratamento da información concrétase na lectura de distintos tipos de
partituras, musicogramas, lectura doutros códigos como o sistema cifrado de
58
acordes, textos e imaxes.
Competencia social e cidadá
Contémplanse actividades en grupo que fomentan a cooperación e o respecto
polas producións dos demais: elaboración de musicogramas e interpretación
colectiva de obras.
Competencia cultural e artística
A Unidade pretende espertar o interese do alumno por coñecer as múltiples
tendencias artísticas e musicais que se desenvolveron ao longo do século XX,
e que en gran parte seguen vivas na actualidade.
Competencia para aprender a aprender
· Todas as partituras e audicións contidas na Unidade conteñen actividades de
análises expostas de tal xeito que serven de guía ao alumno para desenvolver
unha aprendizaxe autónoma.
· A propia interpretación das obras e fragmentos contémplase como unha
actividade enfocada cara á análise e a mellor comprensión dos estilos musicais
desta dilatada época.
Autonomía e iniciativa persoal
Actividades como as reflexións persoais sobre a música na actualidade, a
realización do musicograma, o comentario do texto ou as propostas do
apartado «En rede», fomentan a autonomía e iniciativa propias do alumno.
59
Unidade 8. Música e medios de comunicación
Obxectivos
1. Valorar a importancia dos medios de comunicación para o desenvolvemento
da nosa sociedade.
2. Coñecer o papel desempeñado pola música nos diferentes medios
audiovisuais de información e comunicación na historia.
3. Reflexionar sobre o consumo masivo da música a partir da aparición dos
sistemas de gravación do son.
4. Coñecer os principais elementos da música de cine.
5. Comprender as diferentes funcións que desempeña a música no medio
audiovisual.
6. Coñecer a historia da música nos principais medios audiovisuais do século
XX: o cine, a radio e a televisión.
7. Desenvolver habilidades de interpretación vocal e instrumental.
8. Analizar con rigor secuencias de películas e anuncios televisivos e
radiofónicos.
9. Valorar a importancia de internet como ferramenta básica para a
investigación musical.
10. Utilizar con autonomía os distintos recursos tecnolóxicos para a
aprendizaxe e exemplificación dos conceptos estudados na Unidade.
Criterios de avaliación
1. Identificar mediante escóitaa e a visión de secuencias diferentes leitmotivs.
2. Diferenciar música diexética e música extradiexética mediante a análise de
distintas secuencias de películas.
3. Recoñecer a función ou as funcións que desempeña a música nunha
secuencia cinematográfica determinada.
4. Coñecer a función que desempeñou a música no cine en xeral, o cine
musical, a radio, a televisión e internet ao longo da historia.
5. Analizar distintos tipos de música en anuncios de radio e televisión.
6. Comprender o concepto de jingle mediante a análise de anuncios
publicitarios.
7. Ser quen de utilizar internet dun xeito autónomo para realizar calquera tipo
60
de consulta e investigación sobre música.
8. Interpretar vocal e instrumentalmente as obras propostas na Unidade.
Contidos
Conceptos
1. A evolución histórica dos medios de comunicación.
2. Os elementos da música de cine.
3. Unha técnica compositiva: o leitmotiv.
4. A historia da música de cine.
5. O cine musical.
6. A música na radio e na televisión.
7. Música e publicidade.
8. Música, internet e novas tecnoloxías.
Procedementos
1. Identificación auditiva de diferentes leitmotive.
2. Utilización de partituras para a comprensión e a análise da técnica
compositiva do leitmotiv (Indiana Jones e A guerra das galaxias).
3. Interpretación de varias pezas vocais e instrumentais a partir da lectura de
partituras e da memorización (Moon River; O bo, o feo e o malo; Maria; Os
Lunnis; Os Picapiedra, etc.).
4. Análise de jingles a través da interpretación instrumental de varios exemplos.
5. Utilización de recursos tecnolóxicos e informáticos para buscar e clasificar
información diversa sobre música.
6. Creación dun directorio de páxinas web de tema musical.
Actitudes
1. Aceptación e cumprimento das normas que rexen a interpretación en grupo e
achega de ideas musicais que contribúan ao perfeccionamento da tarefa
común.
2. Valoración da importancia que tivo o desenvolvemento tecnolóxico do século
XX na relación do individuo coa música.
61
3. Toma de conciencia e actitude crítica ante o consumo e a utilización da
música gravada na sociedade actual.
4. Aceptación e predisposición para mellorar as capacidades técnicas e
interpretativas vogais e instrumentais.
Contribución desta Unidade ao desenvolvemento das competencias
básicas
Competencia en comunicación lingüística
Incídese na aprendizaxe de vocabulario específico para que o alumno exprese
con propiedade as ideas sobre os temas tratados. Algúns tecnicismos utilizados
e explicados na Unidade son: música diexética, música extradiexética,
leitmotiv, jingle ou mickeymousing.
Tratamento da información e competencia dixital
No capítulo dedicado á música en internet estúdanse as posibilidades
fundamentais deste medio de información tan esencial. Así mesmo exponse
diversas actividades de procura de información en internet.
Competencia social e cidadá
Exponse o tema do consumo masivo de música gravada, co obxectivo de que
os alumnos tomen conciencia da gran cantidade de música que escoitamos
hoxe en día a través dos medios, e de como iso inflúe enormemente na nosa
sociedade.
Competencia cultural e artística
Os contidos, exemplos e actividades da Unidade didáctica pretenden fomentar
a capacidade de comprender e valorar criticamente un feito cultural tan
importante como o papel que desempeña a música nos distintos medios de
comunicación. Así mesmo, as actividades de interpretación vocal e instrumental
teñen como obxectivo estimular a percepción estética do alumno.
Competencia para aprender a aprender
As actividades de investigación e elaboración de traballos para presentar ante
62
a clase requiren unha implicación activa do alumno á hora elixir as fontes de
información que hai que consultar.
Autonomía e iniciativa persoal
O alumno debe analizar e interpretar distintas secuencias de películas, indicar
as funcións que desempeña a música en cada momento e detectar motivos
condutores. Debe defender o seu punto de vista e argumentar a súa
clasificación utilizando correctamente o vocabulario técnico aprendido na
Unidade.
63
Unidade 9. Músicas folclóricas e tradicionais do mundo
Obxectivos
1. Valorar as diferentes tradicións musicais existentes nas sociedades humanas
como parte do seu patrimonio cultural.
2. Ser consciente das grandes diferenzas existentes entre culturas musicais e
da validez de todas elas como manifestacións humanas.
3. Coñecer e identificar algúns elementos musicais característicos de diferentes
músicas tradicionais do mundo: escalas, ritmos, textura heterofónica, etc.
4. Coñecer as características propias e diferenciadoras das músicas
tradicionais de diferentes partes do mundo, de África, Asia, Europa, América e
Australia.
5. Identificar e clasificar algúns instrumentos propios destas culturas musicais.
6. Interpretar instrumental, vocal e corporalmente diferentes propostas de
música tradicional e folclórica.
7. Coñecer os fundamentos compositivos e interpretativos básicos da música
escénica («Taller de creación III»).
8. Desenvolver destrezas creativas e interpretativas no ámbito da música vocal
e instrumental («Taller de creación III»).
Criterios de avaliación
1. Coñecer as diferentes tradicións musicais existentes no mundo, identificando
as súas características propias.
2. Interpretar instrumental e vocalmente diferentes propostas de música
tradicional e folclórica.
3. Identificar en partituras as escalas pentatónicas utilizadas en diferentes
músicas tradicionais.
4. Interpretar con certa soltura polirritmias e ritmos irregulares.
5. Bailar unha coreografía sinxela asociada a unha canción tradicional.
6. Identificar auditivamente algúns instrumentos tradicionais de diferentes
culturas musicais.
7. Interpretar vocal e instrumentalmente as composicións propias e dos demais
compañeiros («Taller de creación III»).
8. Compor a letra e a música dunha canción («Taller de creación III»).
64
9. Elaborar e representar unha coreografía («Taller de creación III»).
Contidos
Conceptos
1. A música tradicional.
2. Tipos de escalas na música tradicional.
3. A heterofonía.
4. O ritmo na música tradicional.
5. A música no mundo islámico.
6. A música no África subsahariana.
7. A música en Asia.
8. A música tradicional en Europa.
9. A música en América.
10. Elementos do teatro musical («Taller de creación III»).
Procedementos
1. Interpretación instrumental de diferentes propostas de música tradicional e
folclórica.
2. Interpretación vocal de cancións sinxelas procedentes de diferentes músicas
tradicionais e folclóricas.
3. Identificación en partituras das escalas pentatónicas utilizadas nalgunhas
músicas tradicionais.
4. Interpretación instrumental de polirritmias e ritmos irregulares.
5. Baile dunha coreografía sinxela asociada a unha canción tradicional.
6. Creación dunha coreografía sinxela para unha música dada.
7. Identificación auditiva dalgúns instrumentos tradicionais de diferentes
culturas musicais.
8. Creación e representación dunha coreografía («Taller de creación III»).
9. Composición de letra e música para unha canción («Taller de creación III»).
10. Creación dunha historia en forma de obra teatral («Taller de creación III»).
Actitudes
1. Respecto e interese cara ás manifestacións musicais doutras culturas.
65
2. Participación activa nas interpretacións realizadas na aula.
3. Escoita atenta dos exemplos musicais.
4. Valoración do traballo creativo en grupo («Taller de creación III»).
5. Respecto polo traballo creativo dos compañeiros («Taller de creación III»).
Contribución desta Unidade ao desenvolvemento das competencias
básica
Competencia en comunicación lingüística
Incídese na aprendizaxe de vocabulario específico para aprender a expresar as
ideas musicais con propiedade e precisión. Hai que resaltar de novo a gran
cantidade de termos de orixe grega utilizados en música. Nesta Unidade
aparecen, entre outros, os termos compostos «pentatónica», «polirritmia» e
«heterofonía».
Tratamento da información e competencia dixital
Esta competencia trabállase no apartado «Demostra o que sabes». A partir do
texto dunha canción turca, Calgicilar, proponse un traballo de investigación
sobre os instrumentos turcos dos que se fala na canción.
Competencia social e cidadá
Esta competencia resulta fundamental nesta Unidade. A función que
desempeña a música nas distintas culturas do planeta trátase aquí de xeito
prioritario. Incídese na idea da universalidade da música e as súas funcións
fronte a outras grandes diferenzas culturais que poden existir entre os distintos
pobos do mundo.
Competencia cultural e artística
Preténdese que o alumno aprenda a apreciar e a valorar manifestacións
musicais doutras culturas que lle son descoñecidas. O obxectivo é facerlle ver
a música como un elemento diferenciador dunha cultura e ao mesmo tempo
como unha linguaxe universal que une aos pobos.
Competencia para aprender a aprender
66
Exponse actividades nas que o alumno necesita implicarse activamente na
construción do coñecemento. Por exemplo, debe buscar, seleccionar e ordenar
información sobre instrumentos musicais en Turquía ou realizar un traballo de
investigación sobre a música no país dalgún alumno estranxeiro. Desta forma
favorécese a implicación activa do alumno no proceso de aprendizaxe.
Autonomía e iniciativa persoal
Exponse varias actividades nas que o alumno debe entender e expresar coas
súas propias palabras as ideas principais de dous textos do etnomusicólogo
Bruno Nettl.
67
Obradoiro de música
Introdución A materia de Obradoiro de Música concíbese como unha continuación da formación musical recibida polo alumnado na Educación Primaria, que lle permitirá ampliar e desenvolver en contextos diversos, os coñecementos e capacidades para gozar da música como creador/a, como intérprete e como oínte. Da mesma maneira, e apreciando o valor socializador e de traballo en conxunto que a interpretación musical propicia, esta materia pretende contribuír á integración e ao desenvolvemento persoal do alumnado que chega por primeira vez á Secundaria, tanto no que atinxe á interpretación en grupo como á necesidade de enfrontarse ó seu propio desenvolvemento persoal empregando a voz e o corpo para facer música. Considerando que a música ten como finalidade primordial a comunicación, é necesario que o alumnado conte coas ferramentas necesarias que o axuden a comprender o feito musical. Neste sentido, débese favorecer que o alumnado se implique activamente no proceso artístico musical. A interpretación vocal e instrumental son os dous eixos arredor dos cales se organiza esta materia; está estruturada en bloques diferenciados nos que se alterna a escoita activa e a interpretación, que deben ser presentados nas actividades de ensino e aprendizaxe relacionándose entre si, pois estas actividades compleméntanse, interactuandoe reforzándose mutuamente, e en todo momento introducirase a linguaxe musical como apoio documental para que o alumnado vaia incorporando esta nova linguaxe dunha forma eminentemente práctica. A comprensión dos elementos morfolóxicos e sintácticos da linguaxe musical contribúe a perfeccionar a capacidade de expresarse a través da interpretación e a creación do feito musical concreto, iniciándose así o proceso de adquisición dunha linguaxe; a súa aprendizaxe como instrumento de comunicación debe basearse tamén na audición comprensiva, na memoria musical, na practica vocal e rítmica e no inicio á lectoescritura musical como recurso útil para fixar os conceptos lingüísticos. Debido á idade na que está o alumnado en 1° da ESO, hai que ter en conta os cambios fisiolóxicos que se producen no noso alumnado, tanto nos nenos como nas nenas. Nesta etapa vital do alumnado chega normalmente a muda da voz e todos os estudos realizados neste ámbitoamosan a necesidade de traballar a voz dun xeito práctico, lúdico e continuo nesta etapa, polo que a práctica vocal será básica no desenvolvemento da materia, ademais, de propiciar a continuidade no alumnado dente tipo de ferramentas. Todo elo poténciase coas tecnoloxías da información, da comunicación e coa creación artística que, aplicadas á música, constitúen un recurso importante para indagar, para obter información e para comunicarse, e un medio para crear e descubrir músicas de todos os estilos e culturas, facendofincapé na nosa herdanza cultural galega e española como bases para xerar unha identidade musical nos nosos estudantes. O Obradoiro de Música debe estar orientado a espertar o interese do alumnado por participar de forma activa, informada e lúdica como oínte, como intérprete ou como compositor tanto na súa vida académica como na súa vida privada; o seu ensino debe partir dos coñecementos previos, dos gustos e dos costumes musicais do alumnado, e abordarase desde a práctica musical activa e participación
68
vinculada á reflexión sobre o realizado. Estes principios, orientados ao desenvolvemento das capacidades perceptivas e expresivas e á comprensión do feito musical, servirán de base para consolidar aprendizaxes que transcendan o contexto no que se produciron. Esta materia contribúe ao desenvolvemento de valores como o esforzo, a constancia, a disciplina, a toma de decisións, a autonomía, o compromiso, a asunción de responsabilidades e oespírito emprendedor, innovador e crítico. No desenvolvemento desta materia deberase ter en conta o principio de igualdade por razón de xénero fomentandoas vocacións musicais libres de estereotipos e prexuízos sexistas. Tal e como amosan numerosos es- tudos publicados, a práctica musical mellora a memoria, a concentración, a psicomotricidade, o control das emocións, a autoestima, as habilidades para enfrontarse a un público ou a capacidade para traballar en grupo. A música favorece a adquisición das competencias clave, procura un ensino integral e axuda na maduración do alumnado novo. As disciplinas musicais non só desenvolven a creatividade, a sensibilidade artísticae o criterio estético, tamén axudan ao alumnado da mesma forma que o resto de materias desta etapa, a adquirir os coñecementos e as habilidades para construír a súa personalidade, a traballar en equipo, a desenvolver o pensamento crítico e a converterse en cidadáns e cidadás que actúen de formaresponsable e autónoma. En definitiva, a actividade musical nas súas diversas facetas favorece as capacidades sociais e expresivas do alumnado.
69
70
71
72