Post on 07-May-2020
propiamente son captivo
Celso Fernández Sanmartín
Formas de citación recomendadas
1 | Por referencia a esta publicación electrónica*Fernández Sanmartín, CelSo (2011 [1997]). propiamente son captivo.
Santiago de Compostela: a.C. amaía, colección letras de Cal. reedi-ción en poesiagalega.org. Arquivo de poéticas contemporáneas na cul-
tura. <http://www.poesiagalega.org/arquivo/ficha/f/286>.
2 | Por referencia á publicación orixinal
Fernández Sanmartín, CelSo (1997). propiamente son captivo. Santiagode Compostela: a.C. amaía, colección letras de Cal.
© O copyright dos documentos publicados en poesiagalega.org pertence aos seus autores e/ou
editores orixinais.
* Edición dispoñíbel desde o 25 de xaneiro de 2011 a partir dalgunha das tres vías seguintes:
1) arquivo facilitado polo autor/a ou editor/a, 2) documento existente en repositorios institucio-
nais de acceso público, 3) copia dixitalizada polo equipo de poesiagalega.org coas autorizacións
pertinentes cando así o demanda a lexislación sobre dereitos de autor. En relación coa primeira
alternativa, podería haber diferenzas, xurdidas xa durante o proceso de edición orixinal, entre
este texto en pdf e o realmente publicado no seu día. O GAAP e o equipo do proxecto agradecen
a colaboración de autores e editores.
propiamente son captivo Celso Fernández Sanmartín
Letras de Cal
Ilustración: Celso Fernández Sanmartín
Edita:A. C. Amaía
Apdo. 142, CompostelaGaliza, abril 1997
Imprime:Litosprint, S.L. - Pontevedra
ISBN: 84-922620-0-1D. L.: PO 109-97
©
7
variedá máis peluda
detrás do depósito do gasoiteño un inventoque é o inventoda miña vida
detrás do depósitodo gasoidei feito un buratiñopolo que vexoa selvasemento o que vexosemello semente
e en cantovivo diante da pila da leñacebo dous porcos e teño unhas galiñas
9
podo
apu
rar
e di
cir
que
é na
tiva
da s
elva
com
a po
r ex
empl
oun
arm
ario
pin
tado
e s
en p
arte
de
atrá
s po
usad
eiro
de
buqu
es e
stre
mec
idos
do
pesc
ado
e do
mar
barc
os c
oma
enva
rado
s qu
eren
do n
a pr
aia
e de
nav
esm
áis
gran
des
e co
ches
que
cae
ron
e ba
rqui
ñas
dese
dela
s ás
que
lle
salt
an p
or r
iba
peix
es
todo
un
arm
ario
per
o ch
eo -e
est
a é
a pa
rte
que
creo
ver
dade
iram
ente
impo
rtan
te- d
e nu
bes
das
de m
ello
r co
nsis
tenc
ia ó
tact
o ag
rade
cida
s po
la c
arne
com
ún m
oito
mái
s lib
res
sen
punt
o de
com
para
ción
apeg
adas
e c
oma
cata
pult
aac
olle
dora
s co
ma
ning
unha
sve
ntur
eira
s por
nec
esid
ade
e de
aí a
nsio
sas c
os p
eito
s coa
s tet
as c
oas t
renz
as c
on to
do o
cor
po
esas
pal
abri
ñas,
e o
s pa
rabr
isas
caí
dos
dos
coch
es p
ara
fode
r un
pou
co u
n po
uqui
ño á
co
mod
idad
e e
coa
com
odid
ade
e a
econ
omía
dos
trap
ecio
s qu
e na
cero
n de
ase
lar
ás r
andi
as
nas
que
sem
pre
xoga
ron
indi
stin
tam
ente
as
nena
s os
nen
os e
inve
ntan
e a
pren
den
canc
iós
que
cant
an a
lgun
has
vece
s de
sde
o ch
au á
por
exe
mpl
o co
mod
idad
e de
voa
r e
cos
dedo
s e
coa
boca
con
todo
o c
orpo
cub
erto
e in
da e
stan
do lo
nxe
sem
pre
fai c
ousa
s co
ma
mila
gres
po
rque
é q
ue n
on s
e po
de s
aber
nad
a da
mar
abill
a, o
nde
é qu
e na
ce a
ver
dade
ira
com
ida
e es
tas
aper
tas
toda
s no
n en
gana
se
o qu
e ve
s so
n nu
bes
nube
s
11
ómeme os peitos pola parte pequena da puntapolo redondo cara ó cabo do péarríncame o billete do tren talgo que levo no petopóusame a almofadiña dos beizos nos beizos de sangueque veño de facer unha viaxe como nunca fixerade ver un corzo brincandoentre uces das máis altas dos montes antes de que otrenentrou nun túnel pequeno
dime coas maus
que vivo eucoma unha troita fóra da augaque teño o corazón de maquinaria pesadae que me acaba de voar pola boca
15
s fábricas xa teñen os teares maduros para me face-lo vestido que eu quero todo de algodón e liñoestampado polo lombo con tres nubes grandes e brancascoa arribada en gris e despois de fondo o ceo azul e negro
de sombreiro a cabeza dunha osa peluda co fociñolevantado outeando cos ollos quedos e mansos o ceopreñado
os pendentes das orellas un de algas e outro de cabaliñosdo mar e dous bailarines con dúas regadeiras mollándoos conauga de sal
por baixo do vestido, co pube decorado de pementón elimón verde e os beizos da vulva con aceite de améndoase pranas de sangue amargas que non derreten desde quelle cortaron a cabeza á osa os que lla cortaron
nos péssen zapatos abro os dedos e vou apañando entreeles todo o que medra no chau ou caeás veces tería que dar un puloporque levo demasiadoscroios e máncanmecroioso que me é máis difícil é saca-las espiñas dos ourizos nestetempo que caenas dos toxos non ardidose as das silvas nas pernas que desengancho da saiaó fin quédalles terra de tódalas coresnon hai falta de unión
16
non semello unha flor andando nen un globo aerostáticopousado arrastrando o canastro non parezo nada que ti non parezascando te espetas e me miras pasar
apousar
eu traio no vestido que teño as castañas asadas e estonadasda casa vou ofrecendo a proba das castañas por mecompracer neste día que vai sol
os gorriós quentiños véñenme á boca pica-las castañas esfaragulladas dos dentesna lingua e na fonte da bocaalgún olla tamén o ceo da bocae éntrame ata a gorxa para pillar unha miga que se vaipero non hai ninguén ninguén que nese momento da
comidamorra por ama-la cabeza da osa que levo derriba da miñacabezaque está moi triste a cabeza da osapero moi triste tan secada ó airesen poder ver caer unha castaña inda que eu me pare todo odía ó pé dun castiñeirosen me sentarsen me anicarsen comer nin bebernin chorar nin rir
17
s osas e os osos nas borras do caféonde as osas e os osos fan reflexopolo visto botáchesme o café no vaso da augardentetoman unha copa e falan cos paisanoscargados de escopetas, mirámonoscos dous canos do nariz inchados e rubiosno primeiro catarro do outonocoma dous canos engraxados de escopetas
vimos engraxados de vendimarvimos e temos roupeiros cheos de motos vellas arranxadasde mosto de augardente de salmós secados e arenquesen viño que se nos acedou e porcos no sal e castañase ouriceira,pero mirade ososa ponte romana coa pedra azuladapintura da marabillaque son as troitassonvos as troitasquevivendebaixo dela á sombraososmirademirademirade,as troitas
18
nós as osas e os osos vímosvos tomar unha chiquita, etraémo-lo vento esgazado detrás nosanon colgamos lámpadas de ningún sitio
só dúas osas dous osos que morreron afogadosporque comeron unhas esponxas ensopadas de melque alguén deixou alí para enganalose que afogaranempezaron a ver lámpadas acesas a pleno día
19
eiteámo-la escopeta e deixámo-las ventás pechadas da casapara que non nos entre o aire e remexa tódolos cuartos epouse follas secas nos cazos da cociña que cocen máis malporque non teñen testo
non o apreciacomo van cambiando de color os veados de lugaras árbores
todo se queda sumidonas pucharcas de pétalos verdes emais nas pucharcas de follas prateadase deixa de alentar
20
n caracol pequeno que vai subindo por unha paredepintada de branco descansa metido dentro da cunchae deixa a alma dunha nube secati mándasme unha caixa con rinocerontes dos peoresco seu corno de diante agranatadopreto do fociñopolo que se airean e o de detrás dese máis pequeno everde preto do medio e medio dos dous ollos das dúasorellas no medio e medio da caraun paxaro ou dous no lombo espinícano todo e déixaosestar o rinoceronte porque se sente benben de que llecoman o picor continuo
o rinoceronte inmenso non ten nada que ver cos coches ataque o cacen baixándose dun coche para recoñecer que eraunha boa peza de rinoceronte
báixanse do coche para ver se o levan consigo ou non olevan consigo
ou collen o trofeoauga na selvagavelas de toxos son da selvarinoceronteo da selva
se non te lembraches de deixar regulado o termostato daauga quente a calefacción hache chegar á cabeza coma unhapreocupación e no encoro os parrulos gárdanse de nós entreas xuncas
no seu corpo atopamos papeis que o acreditan coma uncazador en regra segundo as leis do país
21
erá pola mañáazulado está o ceodos ósos azuisdas nubes que pasan desfeitas
desfanse de todoas nubes
22
archo para a selvaatrás miña veñen os gueiteirose a banda, eu cruzo o ríoe eles quedan no sitiovanse abrindo en rigleira ó longo da orela
25
TODO FOI GLORIAVER FLOREA-LO PRADO COS LEÓS DEITADOSLEVANTÁRONSE OS LEÓS PARA COMERE DEBAIXO DELESHABÍA ARBORIÑAS COMA ORINA AZULADADE TÓDOLOS DÍAS
FRESAS E MÁIS FRESASNON DABA NINGUNHAS ESTE TEMPO SECOA SELVAMIRÁMOLA MOITOO RÍO DERRIBA DAS MULAS
26
on máte-la leona enferruxadanon é un aburrimento grande o que teninda que é a hora de máis calor de toda a vidaela pode descansar mellor ca ti e ca min
derribacoas flores ofrecidas ó pelo, quentese herbas e rastrollos no camiñoos pés tan bonitos de florearfloreadosde tanto andar
A SELVAESTÁ EMPINADA
os barcos vellos rabean por saír ó mar pintadoscoleta de palla e de lama rubiao antílope é un dos que remoe herbase a calor a que remoenos mares de toda galiciaata que os barcos rebentan pola barrigainchados coma nubes felicese as gacelas brincane os corzos taménestoupan e alentane nadan
27
QUÉROTECOMA A VIRAXEDUN BARCO CARGUEIRONA ALTA MARsen ter esquecido nada,por brincar
cando dentro do armario semella que choveé porque se choran as alegrías da roupa que leva ó mar
o río a cabalodas mulaspasea
todo foi gloriaver florea-lo prado cos leós deitadoslevantáronse os leós para comere debaixo deleshabía arboriñas coma orina azuladade tódolos días
fresas e máis fresasnon daba ningunhas este tempo secoa selvamirámola moitoo río derriba das mulas
28
a luz dos tres días máis longos,no ano enteiro non se venestes paxaros alcumados co nomede varios vasos de viño tintofoi así que a calor lles chegou ás vease perderon a plumatodo en tres díasde cada tres naveganteshai un que non quere chegar nuncacurvea pola sabana polos prados secosben gardados da augacolorada de lamaringleiras de ruxidosos leós á tarde espertarone ela abreu a ventápero non ve se comen ou nonpensa que son os leós que comen os repolos polo olloas coliflores pola flore non me comer a minpolo cariño que me teñen
e nonme comera min
miraba eses tres díasde pétodo canto se movía
29
a luz no bico da botellano cu groso dun vaso meténdolle follasverdes e duras pola bocaó bico da botella dándolle un bicovagaroso coma un caracol
para a cabeza e o pescozo quero os meus trespanos molladosquentes ás dúas da tarde
33
stoume preparando tódolos días para mandarcheO LIBRO DOS rinocerontes
páceno tódolos días e non llopodes coller porque o defenden
pero é un libro con tantosrinocerontes sen estabular
é un libro que ten tantos rinocerontes
se non comes hoxe na casapasa sen comer e ven ver
o pacer dos rinocerontesna planta do prado salvaxe
e cultivan na herba que tocancortan só para eleso seu libro
37
n sen fin de plantiñasun sen fin de macetasun sen fin de hortasun sen fin de devesasun sen fin de selvas
38
escansar á sombranunha das poucas que hai nasabana e está chea de leós
queda amodorrado no chauo saco das cartas
aspegadas dos elefantes e das elefantasrecompoñen a escena dun correopor carreiro de trompetassen haber tronadacorreo molladoé porque pasámo-lo ríofomos bebera nos enlamear nunha tosta
39
en moito procuroa cebra
achégaseá leonaque está deitada
e ólea
queda emocionadae mantense emocionada por máis tempomantense porque ve no ceoaí mesmopolos rubios aguias volantinas e leós
aímáisarribaca ollotristede xirafa
40
oa boca a leona
ven pasar un pau no ríopousado derriba do ríocunha póla altaigual ca un brazo que non descansavai o acio de fresas bravas na puntaespinicado algo do sol dos paxaros e dos bichosrandeándose co pauvano paue o acio derriba del
randeándose
a leona que se bota ó ríoe cría dous leós e unha leona ó mesmo tempoque a miranbrincar polo pau con alegría
a bárbara alegría
e canto procuro teñenponlles medo a auga con velocidáós pequenos e á pequena
41
ñu a gacela
acabousepacer na herbao fuxir dos lobos con pintastrotando e couceando pola sabana adiante,inda que cotedes e vos revolvadesos paxaros son arramadosna vosa presencia,que rica vai seguir estando a herba
e a sede coa auga
45
o dí
a es
tá h
oxe
tan
pech
ado
de n
éboa
porq
ue á
s po
ucas
flo
res
hain
as q
ue d
eixa
r se
r ho
xe v
iole
ntas
47
co sostén azul coa calor que vai, entre a herba hai trigo, non está alto, inda non ten espiga, pero sábeselle ben que é trigo, aquí sabémolo ben, pero ti non sábe-lo que é, apártalo coa mau porque che vén á cara e despois apárta-la cabeza, ti así estás inqueda pero a el non o podes inquietar, non entende ren, e ti tampouco
o primeiro lume do ano xa arde entre eses dous montes con alcolitros, aí no frente, se non o atallan de seguida irá subindo, o fume que bota semella o de quentar polo pouco cen fornos de pan con estrume do monte: con toxos con xestas con uces e carqueixas e bichos revoltos con terra e meigas verdes e carpazas e espiños albares e toda a carraxe enlameada
non lle van acudir, nótase ben, sen caste de animais vai quedar o monte baixo cando estea ardido, faría xa falta un avión que trouxera auga de aquí a un pouco, ti deitada ó pé deste chorón, á sombra, neste xardinciño, e eu deitado ó pé deste chorón, á sombra, neste xardinciño, claro, empézache a estorbar de máis e sáca-lo sostén, primeiro baixas unha cinta do ombreiro por unha manga curta da camiseta, méte-lo brazo dentro e vólvelo sacar, logo o mesmo coa outra cinta, a do outro ombreiro, sóbe-las maus polo lombo e desabróchalo, sacas por fin o sostén, tiras rápido por el e non é azul, por onde a barriga e o cinto
49
veu a tronada e nunha campaíña do prado quedou preso un abesouro, pasou a tronada e veu lila segar á herba, traía consigo a arpilleira, a corda, a gadaña coa pedra de afiar metida nun corno retorto, e unha codela de pan seco na boca, segou un bo sebón dela, upouno ás costas e botou un aturuxo pequeno que petou no chau
encheulle o comedeiro ás ovellas e apartoulle dous ramallos de estalitroques que ían no medio, alabado, se comen isto as ovellas abofé que tolean de vez, e despois brincan e pintan a cana verde, deben pensar que están ceibas no monte e ven todo colores achispadas, botounos contra un recanto, e saíu o abesouro que zoou unha miga polo cortello adiante, marchou por un tragaluz, e xa abandou para outro sitio a tronada que veu nestes últimos do mes de abril
sendo eu rapaza ben pequena, vin como lle abrían a barriga a unha egua que había na casa, e lle sacaron dela o cabaliño que agora ten meu avó, a egua esvarou e foise polo terraplén da rigueira abaixo, eu vin como lle sacaban o cabaliño e maila egua non morreu, saíulle tamén da tripa un abesouro que alumeou na corte máis có quinqué de carburo e foise á luz do día pola porta para fóra
Este libro rematouse de imprimir nos talleres de Litosprint
cando se facían 23 anos da Revolución dos Cravos.
chamo celso, celsiño, cielso ou selso, pronunciaciós distintas que teñen moita importancia pola gracia de quen as nomeou, nacín no ano 69 alá cando se vén acabando a calor, no barrio da cacharela, en lalín, este libro foi feito con rabia e emocionado
leuse xa moitas veces, en lecturas de nacemento, e entre elas, as máis necesarias levounas sempre con amizades miñas da almadoutra banda, a lectura coa que máis me asaltou fíxenlla unha tarde despois de picar na leña, derriba da morica das achas de carballo feitas de travesas, sentado, nunha sombra clara de nogueiras, carballos e pireiras de pé; estas e algunhas outras fóronlle ó libro precisas impacientes e preciosas, para que agora vós o escoitedes ou leades, por iso volas manifesto
propiamente son captivo, coma un cadelo preso a tarmbollo, sería un captiverio así; pero claro, tamén teño a boca chea de zanefas, árbores sen espolar, doume conta sobre todo por ela, ben distingo as catro estacións que van escachando a diario coma ovos pinturuxados
teño publicados tres libros máisDivagacións iú (1991), o tigre das cenorias (1994), un sen título pero cun debuxo na portada (1995), e outro que non está nin publicado nin moi gardado ó que eu lle chamo todo o día, os traballos (1996), e estevo lle chamou sempre, os poemas do aviador.