Post on 11-Feb-2019
Tribunal Galegode Defensada Competencia
Informe sobre a Situación da Competencia en Galicia no Ano 2010
2010
2010
Área Central, 1º - L34 15707 Santiago de Compostela (A Coruña)
t. 981 95 75 63 • f. 981 957 560
TRIBUNAL GALEGO DE DEFENSA DA COMPETENCIA
INFORME SOBRE A SITUACIÓN DA COMPETENCIA EN GALICIA
NO ANO 2010
Santiago de Compostela
3
ÍNDICE
1. INTRODUCIÓN ............................................................................................................................................................ 7
2. RAZÓNS DA EXISTENCIA DA POLÍTICA DE COMPETENCIA ........................................... 11
3. POLÍTICA DE COMPETENCIA EN TEMPOS DE CRISE ............................................................. 15
4. PRÁCTICAS PROHIBIDAS, CONTROL DE CONCENTRACIÓNS E
AXUDAS PÚBLICAS ............................................................................................................................................... 21
4.1. Prácticas prohibidas .......................................................................................................................... 22
4.2. Concentracións económicas ...................................................................................................... 25
4.3. Axudas públicas .................................................................................................................................... 26
5. SITUACIÓN DA COMPETENCIA A PARTIR DOS EXPEDIENTES
REXISTRADOS POLAS AUTORIDADES DA COMPETENCIA ............................................. 29
5.1. Expedientes tramitados polo SGDC .................................................................................... 29
5.2. Expedientes tramitados polo TGDC ................................................................................... 31
5.3. Expedientes de carácter supra-autonómico con incidencia
en Galicia resoltos pola CNC .................................................................................................... 45
5.4. Operacións de concentración económica ..................................................................... 55
5.5. Axudas públicas con incidencia en Galicia .................................................................. 59
4
6. SITUACIÓN DA COMPETENCIA A PARTIR DA ANÁLISE
DE INDICADORES ................................................................................................................................................ 73
6.1. Posibles indicadores da situación competitiva ........................................................ 73
6.2. Tipoloxía dos mercados de Galicia desde a perspectiva da
competencia ............................................................................................................................................... 76
7. ESTUDO SOBRE AS PERCEPCIÓNS DA COMPETENCIA
DAS EMPRESAS GALEGAS NON COMERCIAIS ............................................................................ 81
7.1. Obxectivos do estudo e ficha técnica ............................................................................... 81
7.2. Resultados da enquisa .................................................................................................................... 84
7.3. Comparación co resultados obtidos no 2008 ....................................................... 101
7.4. Diferenzas por sectores de actividade ......................................................................... 113
8. CONCLUSIÓNS SOBRE A SITUACIÓN DA COMPETENCIA EN GALICIA .............. 133
8.1. Sobre as prácticas restritivas ................................................................................................. 133
8.2. Sobre a situación sectorial ....................................................................................................... 138
8.3. Sobre a percepción dos órganos de defensa da competencia .............. 146
9. RECOMENDACIÓNS PARA A MELLORA DA COMPETENCIA EN GALICIA ......... 149
9.1. A competencia debe ser un dos eixes principais da política
económica do goberno galego .............................................................................................. 149
9.2. Aumento da actuación de oficio na investigación e
incoación de expedientes por condutas infractoras
das normas de competencia ................................................................................................. 151
5
9.3. As Administracións Públicas deben respectar
os principios da competencia na súa actuación ................................................... 152
9.4. Debe continuar o labor de promoción dos méritos
da competencia entre a cidadanía ................................................................................... 154
9.5. A defensa da competencia esixe un compromiso conxunto
das empresas, as administracións e a cidadanía en xeral ........................ 155
ANEXO I. CUESTIONARIO DA ENQUISA RELATIVA ÁS PERCEPCIÓNS DA
COMPETENCIA POLOS RESPONSABLES DE EMPRESAS NON COMERCIAIS EN GALICIA
7
1. INTRODUCIÓN
O presente Informe sobre a situación da Competencia en Galicia elaborouse
en cumprimento do disposto no apartado k) do artigo 3.3 da Lei 6/2004, do
12 de xullo, reguladora dos órganos de defensa da competencia da
Comunidade Autónoma de Galicia. Este será o último informe desta natureza
que elabore o Tribunal Galego de Defensa da Competencia, dado que este
órgano foi substituído polo Consello Galego da Competencia tras a
promulgación da Lei 1/2011, de 28 de febreiro, reguladora desta nova
institución que se ocupará no futuro da defensa da competencia en Galicia.
Por esa circunstancia, procurouse neste Informe sobre a situación da
competencia en Galicia seguir o mesmo formato que nos anos anteriores, a
fin de dar continuidade á análise feita e, tamén, para que permita manter
unha visión homoxénea de todo o período de actuación do TGDC que foi
desde o ano 2005 ata o ano 2010, ambos inclusives(1).
Neste informe, a situación xeral da competencia en Galicia analízase a través
de tres vías. En primeiro lugar, a través dos expedientes examinados polas
autoridades da competencia galegas, é dicir, o mencionado TGDC e o Servizo
Galego de Defensa da Competencia así como pola Comisión Nacional da
Competencia, referentes ás prácticas prohibidas, ás operacións de
(1) Con máis precisión, o TGDC comezou a súa actividade o 1 de xaneiro de 2005 e concluíuse o 8 de marzo de 2011.
8
concentración económica e ás axudas públicas realizadas ou concedidas en
Galicia ou con efectos na nosa Comunidade Autónoma.
En segundo lugar, analízase a situación da competencia tomando en conta
diversos indicadores de carácter económico, que ao igual que en anos
anteriores, facilita a identificación dos mercados con maior susceptibilidade
de cara a incorrer en prácticas contrarias á normativa de competencia.
En terceiro e último lugar, analízase a situación da competencia en Galicia
por medio dos resultados do estudo das percepcións sobre a competencia
por parte dos responsables das empresas galegas non comerciais, levado a
cabo por iniciativa do TGDC durante o ano 2010.
Despois desta introdución, que ocupa o primeiro apartado, o Informe, contén
oito apartados máis. No segundo apartado efectúase unha reflexión sobre as
razóns que subxacen a aplicación polos poderes públicos da política de
defensa da competencia nos mercados, cuxo obxectivo, seguindo a liña máis
actual dentro da Unión Europea, consiste en conseguir unha correcta
asignación de recursos e aumentar o benestar económico e social global.
No terceiro apartado amplíase esta reflexión para considerar o papel que
debe xogar a política de competencia no actual contexto de crise económica
e cómo a difícil situación económica que se vive nestes momentos en España
incide sobre a aplicación das normas que protexen a competencia.
9
No cuarto apartado analízanse as distintas prácticas prohibidas dentro da Lei
15/2007, de defensa da competencia, así como o tratamento das
concentracións económicas e das axudas públicas, como elementos fulcrais
da aplicación da política de competencia.
Nos apartados quinto, sexto e sétimo preséntanse, respectivamente, os
resultados dos expedientes tramitados polas autoridades galegas e estatais
referidos ou con efectos en Galicia; a situación da competencia desde a
perspectiva de diversos indicadores económicos; e os resultados do estudo
efectuado sobre a percepción da competencia por parte dos responsables
das empresas galegas non comerciais no ano 2010.
No punto oitavo expóñense as conclusións principais do Informe relativas ás
prácticas empresariais restritivas da competencia; á incidencia sectorial
desas prácticas;.e á percepción que existe dos órganos e normas de defensa
da competencia por parte dos empresarios e a poboación galega.
Finalmente, no apartado noveno efectúanse algunhas recomendacións para
mellorar o funcionamento competitivo dos mercados de bens e servizos en
Galicia.
11
2. RAZÓNS DA EXISTENCIA DA POLÍTICA DE COMPETENCIA
Na actualidade existen máis de cen países no mundo que decidiron poñer en
marcha unha política específica de defensa da competencia, creando para iso
normas e institucións propias orientadas a ese fin. Ese amplo movemento
internacional prodúcese como consecuencia da constatación teórica e
práctica dos efectos claramente positivos da promoción e estímulo no
mercado de condutas respectuosas coa competencia e, ao mesmo tempo, da
eliminación de prácticas entre os empresarios orientadas a menoscabar un
correcto funcionamento do mercado mediante acordos colusivos ou abusos
de posición de dominio que claramente reducen o benestar colectivo,
impiden unha asignación de recursos eficiente e lastran o desenvolvemento
da produtividade e da competitividade empresarial.
Desa maneira, non só nos países avanzados, senón tamén naqueles que,
partindo dunhas condicións de desenvolvemento precarias, pretenden
abrirse camiño xerando un nivel de renda máis alto, a política de
competencia converteuse nun dos eixos principais da política económica,
dentro do grupo de políticas de oferta, cunha importancia cada vez maior. En
efecto, dado o papel menos activo da política macroeconómica na
actualidade como instrumento de impulso da demanda, as políticas de
oferta, entre elas de modo destacado a política de competencia, teñen un
protagonismo cada vez máis intenso na maioría dos países.
12
Os efectos da política de competencia esténdense, en primeiro lugar, aos
consumidores, despois ás empresas e finalmente ao conxunto da sociedade.
Para os consumidores a competencia efectiva nos mercados permite obter
produtos de máis calidade a prezos máis reducidos, mellores servizos e unha
variedade de oferta maior.
Para as empresas, a competencia fai que se estimule a introdución de
melloras nos procesos produtivos de xeito constante, para intentar atraer aos
seus clientes con mellores prezos e produtos ou servizos máis sofisticados,
incorporando novas tecnoloxías e novas formas organizativas orientadas a
conseguir novos mercados ou ampliar os existentes.
Como consecuencia de todo o anterior, a competencia favorece o incremento
da produtividade do capital e do traballo e da competitividade empresarial,
aumentando a eficiencia asignativa e produtiva tanto de xeito estático como
dinámico. A consecuencia última é un aumento do benestar social e un
tecido produtivo máis eficiente, con maiores posibilidades de competir nos
mercados de ámbito global.
Polas razóns anteriores, a política de competencia constitúe un piar
fundamental na política económica moderna e, nomeadamente, na estratexia
de integración europea, na que aparte da coordinación da política
orzamentaria e da crecente integración monetaria, as políticas estruturais e
de estímulo da competencia están recebendo unha atención prioritaria.
13
Tal como se sinalou en informes anteriores, tamén en España a política de
defensa da competencia recibe unha atención destacada. Tal como indica a
exposición de motivos da Lei 15/2007, de defensa da competencia “a
defensa da competencia (...) é un instrumento de primeiro orde para
promover a produtividade dos factores e a competitividade xeral da
economía” e, por tanto, debe considerarse como unha ferramenta eficaz ao
servizo da consecución dun maior nivel de vida e unha taxa de crecemento
de emprego máis elevadas.
Así debe ser tamén o caso de Galicia, onde os poderes públicos teñen a
obriga de estimular a competencia efectiva no mercado, por todos os medios
posibles ao seu alcance, ponderando axeitadamente ese obxectivo cos
restantes da política económica que se estableza e dotando de medios
suficientes ás institucións encargadas da súa defensa e promoción.
15
3. POLÍTICA DE COMPETENCIA EN TEMPOS DE CRISE
No ano 2010, Galicia continuou a vivir baixo a presión dunha forte crise
económica, que afecta de xeito notable ao emprego e ao comportamento das
empresas. Neste contexto ten interese analizar tres aspectos da relación
entre crise económica e competencia: en primeiro lugar, en qué medida a
crise económica afecta ao nivel ou situación da competencia; en segundo
lugar, o papel que debe xogar a política de competencia para favorecer unha
saída o máis rápida e segura posible da presente situación económica; e en
terceiro lugar, a importante función das administracións públicas en relación
cos mercados e, por tanto, na súa incidencia sobre as condicións de
competencia na actividade empresarial.
Comezando polo primeiro aspecto, é dicir, o impacto da crise sobre o nivel
ou intensidade da competencia nos mercados, compre sinalar que cabe
plantear dúas posibilidades respecto á actuación das empresas. Por unha
parte, haberá empresas que opten por competir máis eficazmente coas
demais empresas do seu ámbito, tratando de mellorar a calidade dos seus
produtos, ofrecendo unha variedade de bens e servizos máis ampla ou
rebaixando os prezos para intentar manter a súa cota de mercado ou mesmo
de incrementala. Esta actitude, ao xeneralizarse, levará a un fortalecemento
da competencia con consecuencias claramente positivas, tales como a
renovación do tecido produtivo, polo cese da actividade das empresas menos
eficaces, a redución de prezos e mellora da calidade e variedade dos bens
16
producidos, ou o estimulo das actividades de investigación e innovación, que
redundarán nunha maior eficiencia económica e un maior benestar
económico e social.
Sen embargo, como xa se está manifestando en múltiples sectores, o máis
probable é que a difícil situación económica leve a un incremento das
prácticas contrarias á competencia, por exemplo mediante pactos colusorios
entre as empresas, abuso de posición de dominio ou prácticas desleais cos
seus competidores. Ao contrario que no suposto anterior, a consecuencia
destas condutas ilícitas é a transferencia dunha parte do excedente dos
consumidores ou dos produtores máis eficientes cara as empresas que
incorren nesas prácticas ilegais, de xeito que os consumidores terán que
pagar máis por uns produtos de menor calidade e variedade, o que conducirá
a un empobrecemento da oferta de bens e de servizos, ao tempo que os
mecanismos de renovación empresarial estarán desincentivados, con efectos
negativos considerables sobre a produtividade e a competitividade. En
conclusión, subsistirán no mercado empresas ineficientes, inviables sen o
apoio desas prácticas anticompetitivas, empeorará a asignación dos recursos
e diminuirá o benestar económico e social.
No tocante ao segundo aspecto, isto é, o papel da política de competencia na
situación económica e financeira actual debe destacarse que o mantemento e
estímulo da competencia nos mercados é, como xa se mencionou en
Informes anteriores, un elemento fundamental para asegurar un crecemento
17
máis sólido e máis forte no futuro e superar o máis rapidamente posible a
situación de debilidade actual.
Practicamente todos os organismos internacionais como a OCDE, FMI, Banco
Mundial e as diversas organizacións de autoridades de competencia, de xeito
moi destacado a ICN (International Competition Network) coinciden
plenamente en sinalar que non se pode relaxar a aplicación das normas de
competencia, senón que se debe continuar sancionando con rigor aquelas
prácticas empresariais que supoñan unha restrición da competencia no
mercado e se sigan aplicando criterios igualmente estrictos e obxectivos no
control de concentracións económicas e na concesión de subvencións ás
empresas.
Desta maneira, o TGDC no seu ámbito de actuación, e o mesmo pode dicirse
da CNC e das autoridades de competencia europeas, non modificaron os
seus criterios de aplicación das normas de competencia e utilizan todos os
medios ao seu alcance para perseguir e sancionar do xeito más estrito
posible as condutas identificadas como potencialmente prexudiciais para a
competencia.
En definitiva, a aplicación das normas de competencia na súa tripla
dimensión de detección e sanción de condutas anticompetitivas, o control de
concentracións entre empresas, e o outorgamento de axudas públicas debe
18
continuar dentro dunha liña de rigor e prestando atención a novas vías das
empresas para intentar conculcar as normas da competencia.
En terceiro e último lugar, compre referirse á responsabilidade das
administracións públicas no mantemento e impulso da competencia nos
mercados, especialmente significativa nestes momentos de difícil situación
económica.
As administracións públicas poden influír nos mercados por tres vías:
mediante a súa participación directa como operador; mediante o exercicio da
súa función regulamentaria; e mediante os actos administrativos con
incidencia no mercado, como é o caso, especialmente significativo, da
concesión de axudas públicas antes comentada.
No primeiro ámbito, a participación directa no mercado como operador
económico, as administracións públicas deben someterse estritamente ás
normas de competencia tanto españolas como comunitarias, como calquera
outro participante no mercado e, por tanto, non debe incorrer en condutas
colusorias, abusos de posición de dominio ou prácticas desleais que
ocasionen ou podan ocasionar unha restrición da competencia efectiva.
Na súa actividade regulamentaria, as administracións públicas exercen unha
función altamente relevante á hora de determinar o marco en que se vai
desenvolver a actividade empresarial, e en consecuencia esa función ten
19
unha incidencia considerable sobre a competencia nos mercados. Neste
sentido, resulta moi importante que as Administracións Públicas no
momento de elaborar as normas que promoven deben analizar
coidadosamente as súas implicacións sobre a competencia no mercado. O
TGDC promoveu no 2010, e en anos anteriores, que as distintas
Administracións Públicas galegas reflexionen de xeito sistemático sobre os
efectos dos proxectos normativos sobre a competencia mediante a
elaboración dunha Memoria específica de Competencia, adicada a esta
cuestión, ou mediante a inclusión na Memoria Económica de cada proxecto
dun apartado dedicado exclusivamente a analizar ese impacto, como xa ven
facendo a Administración Xeral do Estado.
Por último, no referente aos actos administrativos, resulta obvio que
constitúen unha das vías máis importantes que ten a Administración para
impulsar a actividade económica e, por esa razón, eses actos administrativos
teñen unha incidencia considerable sobre o nivel de competencia efectivo
que prevalece nos mercados. Por iso, as Administracións Públicas deben ter
en conta os posibles efectos a este respecto e deben respectar estritamente
as normas que rexen a competencia no momento de adoptar as distintas
decisións e actos administrativos.
Nesa liña, o TGDC manifestou en todo momento a súa opinión de que a
concesión de axudas públicas debe facerse con criterios obxectivos e
respectando os principios de temporalidade, plena transparencia e equidade
20
desas axudas públicas. Ademáis, a concesión de axudas públicas debe verse
precedida dunha análise detallada e responsable sobre o posible impacto nas
condicións de competencia no mercado, tendo en conta que esas axudas só
deben xustificarse en caso de que se destinen a sectores cunha importancia
estratéxica para o funcionamento económico ou cando teñan unha elevada
repercusión social, evitando que sirvan para facilitar a supervivencia de
empresas inviables ou que propicien, mesmo que sexa indirectamente,
prácticas de abuso de posición de dominio ou de competencia desleal que
produzan en última instancia unha grave alteración das condicións da
concorrencia no mercado.
En conclusión, o TGDC quere poñer de manifesto que o mantemento da
concorrencia no mercado e o seu estímulo pode axudar eficazmente á
recuperación económica, de xeito que no futuro a actividade empresarial
sexa máis eficiente e competitiva e, por esa razón, se obteña un crecemento
maior e sobre bases máis firmes.
As institucións de defensa da competencia teñen unha importante
responsabilidade a este respecto, pero tamén deben participar nesa tarefa de
modo decidido as Administracións Públicas e, por seren os máis directos
afectados, tamén os empresarios e os consumidores.
21
4. PRÁCTICAS PROHIBIDAS, CONTROL DE CONCENTRACIÓNS E
AXUDAS PÚBLICAS
A actuación no eido da política da competencia estrutúrase en dúas vías
básicas: control de condutas e control de estruturas1; ademais existe un
aspecto adicional, o referente ás axudas públicas.
O control das prácticas trata de evitar que os operadores económicos
realicen pactos colusorios, abusen dunha posición de dominio no mercado e
desenvolvan determinadas prácticas desleais, aquelas que polas súas
características repercutan dun xeito negativo no interese xeral. Pola súa
banda, mediante o control de estruturas, os poderes públicos tentan evitar
que determinadas operacións de concentración económica -fusións e
adquisicións- xeren estruturas empresariais potencialmente restritivas da
competencia. Finalmente, no relativo ás axudas públicas, trátase de analizar
o seu volume e criterios de asignación cara a evitar efectos negativos sobre a
competencia nos mercados.
No modelo descentralizador existente no ámbito da defensa da competencia
en España, as competencias dos órganos correspondentes das CC.AA.
1 Xunto a estes dous grupos de prácticas atoparíase o derivado da propia actuación dos poderes públicos como reguladores e como outorgantes de axudas que poden afectar negativamente á eficiencia dos mercados, falseando a competencia1. Neste punto o aspecto básico é o posible conflito de intereses entre as autoridades que conceden as axudas a nivel nacional, ou local, e as instancias comunitarias, que son as que efectivamente fan o control, maioritariamente preventivo (control ex ante).
22
limítanse á resolución dos expedientes sobre condutas restritivas. A
avaliación das operacións de concentración é asumido, na súa meirande
parte, pola Comisión Nacional da Competencia; mentres que no referente ás
axudas públicas a competencia é soamente informativa. Malia esta realidade,
a análise da situación da competencia en Galicia debe recoller tamén, polo
seu interese, as operacións de concentración e as axudas públicas.
4.1. Prácticas prohibidas
As condutas restritivas da competencia identificadas polo lexislador europeo
e español son dúas: os pactos colusorios (artigos 101 FTUE e 1 LDC) e o
abuso de posición de dominio (artigo 102 FTUE e 2 LDC). Ademais destas
dúas categorías de prácticas, o lexislador español tamén inclúe un terceiro
tipo: as prácticas desleais que afecten gravemente ao interese público (artigo
3 LDC).
O artigo 1 LDC refírese aos pactos colusorios e prohibe todo acordo,
decisión ou recomendación colectiva, ou práctica concertada ou
conscientemente paralela, que teña por obxecto, produza ou poida producir
o efecto de impedir, restrinxir, ou falsear a competencia en todo ou parte do
mercado nacional.
Os acordos colusorios fan referencia a todo pacto verbal ou escrito polo que
varios operadores económicos se comprometen nunha conduta que ten por
23
finalidade ou efecto restrinxir a competencia. É a primeira das modalidades
enumeradas como prácticas colusorias prohibidas polo artigo 1 LDC (e
tamén polo artigo 101 TFUE).
A decisión ou recomendación colectiva con fins ou efectos contrarios á
competencia constitúe tamén unha práctica colusoria prohibida polo artigo 1
LDC. En realidade, estas condutas son acordos adoptados por asociacións
empresariais ou corporacións, de carácter vinculante (decisións) ou só
orientador (recomendacións).
Unha práctica concertada é unha forma de cooperación informal entre
empresas independentes sen o referendo dun acordo. A figura das prácticas
concertadas presenta un perfil borroso, carecendo da nitidez do concepto de
acordo ou de decisión colectiva. Aínda que a doutrina e a xurisprudencia
foron fixando o concepto para facelo operativo, o seu contido substancial
segue a ter certa vaguidade. Estas prácticas suscitan un severo problema de
proba.
A derradeira figura, a práctica conscientemente paralela, fai referencia ao
comportamento harmonizado de varias empresas no mercado sen que medie
un acordo expreso ou tácito entre as mesmas. A actuación conscientemente
paralela é a consecuencia de que as empresas actúan co propósito de evitar
discordancias, coñecendo cada unha previamente os fins e medios das
demais.
24
Segundo prevé o artigo 4 LDC, desta prohibición quedan fora aqueles
acordos que teñan amparo legal, pero non os que deriven do exercicio
doutras potestades administrativas ou sexan causados pola actuación dos
poderes públicos ou das empresas públicas sen dito amparo legal.
O segundo grupo de condutas potencialmente contrarias á competencia son
as que constitúen un abuso dunha posición de dominio (artigo 2 LDC). En
consecuencia, queda prohibida a explotación abusiva por unha ou varias
empresas da súa posición de dominio en todo ou en parte do mercado
nacional.
Esta prohibición é aplicable aínda nos casos en que a posición de dominio no
mercado dunha ou varias empresas se teña establecida por disposición legal.
Entre as condutas contrarias a competencia que se deben prohibir para
garantir un nivel de competencia efectiva nos mercados, o lexislador español
tamén inclúe certas prácticas desleais que pola súa gravidade superarían a
esfera privada, ao afectaren aos intereses públicos, por minguar gravemente
os niveis de competencia (artigo 3).
25
4.2. Concentracións económicas
O control estrutural exércese sobre aquelas operacións destinadas a reforzar
o poder de mercado das empresas mediante operacións de adquisición e
fusión.
Considéranse concentracións económicas aquelas operacións que supoñan
un cambio estable do control da totalidade ou parte dunha ou varias
empresas como consecuencia de (artigo 7 LDC):
a) A fusión de dous ou máis empresas anteriormente independentes,
ou
b) A adquisición por unha empresa do control sobre a totalidade ou
parte dunha ou varias empresas.
c) A creación dunha empresa en participación e, en xeral, a adquisición
do control conxunto sobre unha ou varias empresas, cando estas
desempeñen de forma permanente as funcións dunha entidade
económica autónoma.
Neste eido o papel dos poderes públicos diríxese a controlar os cambios que
os operadores queren levar a cabo e valorar a súa incidencia na consecución
ou mantemento de niveis axeitados de competencia efectiva.
26
4.3. Axudas públicas
Conforme a reiterada xurisprudencia comunitaria2, cualificar unha medida
como axuda de Estado ou axuda pública no sentido do Tratado CE, hoxe
Tratado de Funcionamento da Unión Europea (TFUE)3, esixe que se cumpran
os catro criterios acumulativos nos que se basea o artigo 87 CE, apartado 1
(hoxe artigo 107 TFUE). Trátase de que a axuda sexa outorgada polo Estado
(entendido no caso español nos tres niveis da súa Administración: Xeral do
Estado, Autonómico e Local) ou mediante fondos estatais (primeiro criterio);
que favoreza a unha empresa ou sector (segundo criterio); que a medida
sexa selectiva (terceiro criterio); e que afecte aos intercambios comerciais
entre Estados membros, falseando a competencia (cuarto criterio).
A regra xeral, recollida no artigo 108 TFUE (antigo artigo 88 CE), sinala que
todas as axudas deben ser obxecto de notificación previa á Comisión
Europea, agás as que podan ampararse nunha exención por categoría4 ou se
acollan a regra de minimis5.
2 Sentenzias do 24 de xullo de 2003, Altmark Trans y Regierungspräsidium Magdeburg, «Altmark Trans» (C 280/00, Rec. p. I 7747), apartado 74; do 23 de marzo de 2006, Enirisorse (C 237/04, Rec. p. I 2843), apartado 38; do 30 de marzo de 2006, Servizi Ausiliari Dottori Commercialisti (C 451/03, Rec. p. I 2941), apartado 55, e de 22 de xuño de 2006, Bélgica e Forum 187/Comisión (C 182/03 y C 217/03, Rec. p. I 5479), apartado 84; no mesmo sentido, véxase a sentenza do 21 de marzo de 1990, Bélgica/Comisión, «Tubemeuse» (C 142/87, Rec. p. I 959), apartado 25. ________________________________________ 3 A versión consolidada dos Tratados comunitarios, coa nova numeración dos artigos relativos á Política da Competencia está publicada no Diario Oficial da Unión Europea (DO C 115, de 9.5.2008, p. 47). De xeito tal que os antigos artigos 81 a 89 CE, son agora os artigos 101 a 109 TFUE. 4 Regulamento (CE) nº 800/2008 da Comisión, do 6 de agosto de 2008 , polo que se declaran determinadas categorías de axuda compatibles co mercado común en aplicación dos artículos 87 e 88
27
No primeiro caso, será preciso un informe a posteriori e, no segundo, poderá
ser a propia Comisión, de oficio ou a instancia dalgún denunciante, a que
poida solicitar que se acredite o cumprimento dos citados criterios.
Finalmente, débese ter en conta que como consecuencia da crise económica,
a Comisión aprobou unha Comunicación denominada Marco temporal
aplicable ás medidas de axuda estatal para facilitar o acceso ao
financiamento no actual contexto de crise económica e financeira6,
modificada o 28 de outubro de 20097 e o 8 de decembro de 20098.
do Tratado [hoxe artigos 107 e 108 TFUE] (Reglamento xeral de exención por categorías) (DO L 214 do 9.8.2008, p. 3). 5 Regulamento (CE) nº 1998/2006 da Comisión, do 15 de decembro de 2006 , relativo á aplicación dos artículos 87 e 88 do Tratado (hoxe artigos 107 e 108 TFUE) ás axudas de minimis (DO L 379 do 28.12.2006, p. 5). 6 DO C 83, do 7.4.2009, p. 1. 7 DO C 261, do 31.10.2009., p. 2. 8 DO C 303, do 15.12.2009, p. 6.
29
5. SITUACIÓN DA COMPETENCIA A PARTIR DOS EXPEDIENTES
REXISTRADOS POLAS AUTORIDADES DE DEFENSA DA COMPETENCIA
Para a análise da situación competitiva en Galicia no ano 2010 pódese partir
dos casos que se identificaron na nosa Comunidade dun xeito específico; é
dicir, os expedientes que tiveron entrada no SGDC e, no seu caso, foron
resoltos posteriormente polo TGDC. Para completar esa análise hai que
considerar os expedientes de natureza supra-autonómica con incidencia en
Galicia, que por non ter efectos exclusivos na nosa Comunidade a súa
investigación e resolución corresponderan á Comisión Nacional de
Competencia (CNC).
5.1. Expedientes tramitados polo Servizo Galego de Defensa da
Competencia (SGDC)
No ano 2010 o número de denuncias/solicitudes tramitadas no SGDC foi de
16 o que supuxo un aumento respecto do 2009, como se amosa na Táboa 1.
Táboa 1. Expedientes instruídos polo SGDC.
2005 2006 2007 2008 2009 2010
Denuncias e oficio 2 11 11 23 12 16
Autorizacións singulares de rexistros de
morosos 0 8 - a - a - a
- a
Autorizacións singulares non de rexistros de
morosos 0 1 - b - b - b
- b
30
Non cabe dúbida de que nos períodos de crise as empresas están máis
preocupadas pola súa propia supervivencia que por iniciar conflitos con
outras e mesmo denunciar posibles condutas que lles prexudican. Por elo, no
contexto de crise é onde o labor de oficio adquire un valor maior. Agora ben,
para facer esta tarefa dun xeito adecuado cómpre dispor de medios
axeitados.
No 2010 apreciase unha maior variedade de sectores obxecto de análise polo
SGDC. Por sectores, a distribución dos expedientes foi como segue:
- Enerxía (2),
- Colexios profesionais (2),
- Enerxía (2),
- Servizos públicos de transporte (1),
- Sector Agrario (1),
- Alimentación (1),
- Servizos financeiros (1),
- Construcción (1)
- Educación (1)
- Automóbil (2),
- Distribución produtos téxtiles (1),
- Entretemento (1),
31
5.2. Expedientes tramitados polo TGDC
O modelo de dúas autoridades –Tribunal e Servizo- que se recolle na vixente
Lei 6/2004, do 12 de xullo, encomenda a instrución dos expedientes ao
SGDC e a resolución ao TGDC. Este esquema implica, necesariamente, que ao
TGDC só cheguen os expedientes tras ser instruídos polo SGDC.
Para a análise dos expedientes resoltos polo TGDC no 2010 cómpre sinalar
que neste ano todos foron tramitados, agás un, ao abeiro da Lei 15/2007, do
3 de xullo, de defensa da competencia, o que permite confirmar que o
proceso de transición da LDC 1989 á LDC 2007 xa remata.
5.2.1. Expedientes resoltos ao abeiro da Lei 15/2007, do 3 de
xullo, de defensa da competencia.
Ao abeiro da Lei 15/2007, do 3 de xullo, de defensa da competencia, o
TGDC coñece, por unha banda sobre as propostas de non iniciar expediente
dirixidas polo SGDC e, por outra sobre proposta de expedientes
sancionadores que foron incoados polo SGDC ao apreciar indicios de
condutas prohibidas pola LDC.
A.- Resolución sobre propostas de non iniciar expediente dirixidas polo
SGDC.
32
A nova LDC privou ao SGDC da facultade de acordar os arquivos. Na letra e
no espírito da norma quedan claramente definidas as funcións resolutorias,
atribuídas en exclusiva ao Consello da CNC, das de instrucción, reservadas á
Dirección de Investigación.
A aplicación destes principios a un sistema dual, como continúa sendo o
galego, non xera dificultades especiais. Na práctica, a atribución de todas as
facultades de resolución ao TGDC supuxo un incremento notable do número
de expedientes e resolucións pronunciadas polo mesmo, sen que o SGDC
vira reducido o seu traballo. Este cambio máis ben incrementou as esixencias
sobre o SGDC, ao ter que fundamentar máis solidamente as súas propostas
de arquivo. Este resultado pon aínda máis en evidencia a limitación dos
recursos do SGDC para desenvolver axeitadamente o seu labor, pese ao
esforzo co que está a traballar.
O número de expedientes deste tipo tramitados polo TGDC no 2010 foi de
11. Esta cifra sitúase preto dos 12 expedientes do 2008 e afastada dos 3
casos do 2007.
As Resolucións sobre propostas do SGDC de non iniciar expediente con
arquivo de actuacións no 20010 foron as seguintes:
33
- RA 24/2009: “Hostalaría de Santiago de Compostela 2”. Resolto
mediante resolución do Pleno do TGDC de data 25 de marzo de
2010.
Neste expediente o TGDC examinou a Proposta de non incoar expediente
sancionador, con arquivo das actuacións formulada polo SGDC respecto de
determinados establecementos hoteleiros de Santiago de Compostela que
realizaban banquetes de noivos, ao non apreciar indicios de conduta
prohibida pola Lei 15/2007, do 3 de xullo, de defensa da competencia.
- RA 26/2009: Gimnasio de Ferrolterra. Resolución de arquivo do 4
de xaneiro de 2010.
Neste expediente o TGDC examinou a Proposta de non incoar expediente
sancionador, con arquivo das actuacións formulada polo SGDC en relación
cunha denuncia formulada contra a previsión do Concello de Ferrol de
subscribir un contrato de concesión de obra pública para a construción e
explotación dun centro deportivo e de lecer no subsolo da Praza de España,
que para os denunciantes constituía un acto de competencia desleal, xa que
algunhas das actividades de lecer que se pretenden ofertar ao público en
xeral e a prezos “sensiblemente inferiores en relación cos prezos do
mercado”, son na actualidade ofrecidas polos operadores privados
(ximnasios) localizados nese concello, o que “desestabilizará” a normal
34
actividade das empresas existentes, ás que potencialmente podería causar
un prexuízo grave.
O Pleno aceptou a proposta de arquivo do SGDC considerando, entre outros
extremos que “Aínda que o Tribunal comprende a preocupación do
denunciante e mais da asociación que representa, dados os seus lexítimos
intereses por facer rendible os seus centros de servizos deportivos, debe
sinalar que a proposta do Concello de Ferrol é lexítima, derivada do interese
de proporcionar servizos públicos con potencial para mellorar a saúde dos
cidadáns.”
- RA 27/2010: Prácticas Autoescolas de Vigo. Resolución
confirmando o arquivo de data 119 de novembro de 2010.
Neste expediente o TGDC examinou a Proposta de non incoar expediente
sancionador, con arquivo das actuacións formulada polo SGDC.
O expediente traía causa da denuncia presentada ante a Comisión Nacional
de la Competencia (CNC), que fora remitida por esta ao SGDC, relativa a
presuntas prácticas anticompetitivas por parte dalgúns propietarios de
autoescolas de Vigo, que presionaban aos demais propietarios para que non
baixen os prezos e que exercen presión para que o resto das autoescolas
continúen declarando entre 7 e 10 prácticas por alumno, cando realmente se
imparten moitas máis.
35
O Pleno non considerou que o contido do expediente permitira apreciar a
existencia de indicios da conduta denunciada, polo que confrmou a proposta
de arquivo do SGDC.
- RA 28/2010: Textiles de Ferrol. Resolución de 21 de abril de 2010.
Este expediente tiña por obxecto a denuncia presentada por unha empresa
con domicilio en Ferrol, contra outra empresa domiciliada en Biscaia, por
presuntas prácticas restritivas da competencia que, a xuízo da denunciante,
poderían ser constitutivas dunha infracción da Lei 15/2007, de 3 de xullo, de
Defensa da Competencia.
Segundo a denunciante podería existir, por unha parte, un hipotético acordo
entre os competidores da súa empresa denunciante no mercado retallista de
prendas de vestir da cidade do Ferrol coa distribuidora denunciada (Big Man
Blue) que tería como propósito a negativa de subministro á empresa Faluva
das prendas da marca citada.
E, por outra parte, a denunciante pretende que as autoridades de
competencia declaren resolto o contrato de subministro que vincula a
denunciante contra a denunciada como vía para remediar a situación creada.
36
Trala práctica da información reservada levada a cabo polo SGDC, elevou
unha proposta de arquivo que o TGDC confirmou ao non apreciar indicios de
incumprimento das normas de competencia.
- RA 29/2010: Pan de Ourense. Resolución de 3 de maio de 2010.
Neste expediente o TGDC examinou a Proposta de non incoar expediente
sancionador, con arquivo das actuacións formulada polo SGDC en relación
coa denuncia presentada contra Pan Carlos, S.L. (Select Pan) por unha posible
conduta constitutiva de competencia desleal tipificada polo artigo 3 da Lei
15/2007, do 13 de xullo, de Defensa da Competencia, en relación co artigo
17 da Lei 3/1991, do 10 de xaneiro, de competencia desleal (non modificado
pola Lei 29/2009, do 30 decembro, que modifica o réxime legal da
competencia desleal e da publicidade para a mellora da protección dos
consumidores e usuarios).
A conduta denunciada consistía no feito de que Pan Carlos, S.L. (Select Pan)
distribúe pan gratuitamente a domicilios particulares, bares e outros
establecementos do polígono industrial e a determinados restaurantes de
localidades da provincia de Ourense. A denunciante entende que tales
prácticas constitúen “venta a perda” que prexudican seriamente ás
panaderías que antes provían de pan a eses clientes.
37
A xuizo das denunciantes, as condutas imputadas poderían supor unha
vulneración dos artigos 5, 6, 7, 12 e 17.c) da Lei 3/1991, do 10 de xaneiro,
de competencia desleal (os dous primeiros -5 e 7- renovados pola Lei
29/2009, do 30 decembro, que modifica o réxime legal da competencia
desleal e da publicidade para a mellora da protección dos consumidores e
usuarios).
No presente caso, como sinala o SGDC trala prática da correspondente
información reservada, non eraposible apreciar indicios de afectación do
interese público, senón soamente, nos seu caso, un conflito entre empresas
particulares. Consecuentemente, o conflito xurdido debe ser resolto polos
Xulgados do Mercantil, que son os competentes para avaliar este tipo de
condutas desleais. Ese Xulgado poderá apreciar, no seu caso, se
efectivamente as condutas descritas teñen encaixe na xa citada Lei 3/1991,
do 10 de xaneiro, de competencia desleal, modificada pola Lei 29/2009, do
30 decembro. O Pleno confirma na súa Resolución o criterio do SGDC e
acorda o arquivo da denuncia.
- RA 30/2010: Entidades Financeiras. Resolución do 28 de setembro
de 2010.
Neste expediente examinábase a Proposta de non incoar expediente
sancionador, con arquivo das actuacións que efectuaba o SGDC, da denuncia
38
formulada contra Caja Madrid e o Banco de Bilbao Vizacaya Argentaria por
presuntas prácticas contrarias á Lei 15/2007, do 3 de xullo, de defensa da
competencia (LDC) no procedemento de concesión e fixación de xuros dun
préstamo hipotecario.
O Pleno do TGDC considerou insuficientes as actuacións do SGDC para
esclarecer os feitos que motivaron a denuncia e, por tanto, declarou que non
procedía o arquivo das devanditas actuacións senón a continuación das
indagacións ata a completa cualificación xurídica do caso, facendo constar
que o Servizo debía achegar ao expediente información veraz, como mínimo,
dunha serie de aspectos, que se especificaban na resolución.
- RA 31/2010: Tarxetas de taxista. Resolución do 28 de maio de
2010.
Neste expediente o TGDC examinou a Proposta de non incoar expediente
sancionador, con arquivo das actuacións formulada polo SGDC, en relación
coa denuncia formulada contra o Concello de Vigo, por presuntas prácticas
contrarias á competencia pola súa negativa a emitir unha tarxeta de taxista,
que habilitaría ao interesado para exercer a profesión de taxista asalariado.
39
O Pleno do TGDC confirmou a proposta de arquivo do SGDC ao non apreciar
indicios de incumprimento das normas de competencia en relación coa
denuncia presentada, sinalando expresamente que:
”[...] unha vez imposta esa restrición de base -a limitación do número
de operadores a través da concesión dun determinado número de
licenzas de taxi- resulta claro que a concesión específica da licenza a
unha determinada persoa ou o outorgamento da tarxeta de taxista
para o exercicio de taxista asalariado corresponde, de acordo á
normativa vixente, ao concello onde se vai desenvolver a actividade.
Se o concello en cuestión non actúa de modo sistematicamente
discriminatorio ou de xeito máis restritivo do que as normas
regulamentarias indican, circunstancias que non se aprecian no
presente caso, non cabe atribuír a ese ente administrativo una conduta
restritiva da competencia.” (FX nº 5º, final)].
- RA 32/2010: Taller autorizado Resolución do 21 de setembro de
2010.
Neste expediente o TGDC examinou a Proposta de non incoar expediente
sancionador, con arquivo das actuacións formulada polo SGDC, en virtude da
denuncia presentada por Talleres Begamóvil SL dirixida contra Ford España,
S.L., por presuntas prácticas contrarias á competencia.
40
O denunciante imputaba á denunciada a negativa a admitilo como taller de
servizo autorizado da marca Ford. O TGDC analizou a conducta obxecto da
denuncia en relación cos artigos 1 e 2 da LDC e co Regulamento (CE),
1400/2002 da Comisión, do 31 de xullo de 2002, relativo á aplicación do
apartado 3 do artigo 81 do Tratado CE a determinadas categorías de acordos
verticais e prácticas concertadas no sector dos vehículos de motor, sen
apreciar indicios de incumprimento da normativa de defensa da competencia,
polo que confirmou a proposta efectuada polo SGDC.
- RA 33/2010: Receita Electrónica Resolución do 7 de outubro de
2010.
Neste expediente o TGDC examinou a Proposta de non incoar expediente
sancionador, con arquivo das actuacións formulada polo SGDC en relación
coa denuncia presentada contra os colexios farmacéuticos da Coruña, Lugo,
Ourense e Pontevedra por presuntas prácticas contrarias á Lei 15/2007, do 3
de xullo, de defensa da competencia (LDC) suscitadas en relación coa
implantación do modelo de receita electrónica en Galicia.
O TGDC decidíu rexeitar a proposta de non incoación de procedemento
sancionador e declarar que non se debían arquivar as actuacións iniciadas
con motivo da denuncia presentada o 15 de decembro de 2009 contra os
colexios oficiais de farmacéuticos da Coruña, Lugo, Ourense e Pontevedra,
41
considerando que o SGDC debía analizar en detalle as circunstancias en que
se produce a selección e autorización de páxinas web por parte dos colexios
oficiais de farmacéuticos da Coruña, Lugo, Ourense e Pontevedra para a súa
posta a disposición das oficinas de farmacia de Galicia e difusión a través da
rede de comunicación virtual creada para a dispensación electrónica de
receitas do sistema público de saúde, poñendo en relación esa análise coas
características técnicas esixibles para manter o grao de seguridade requirido
polo tipo de información transmitida a través de dita rede e, unha vez
completada esa análise e efectuada a cualificación xurídica pertinente,
proceda se for preciso á apertura formal dun expediente pola práctica dun
ilícito concorrencial contrario ao establecido na vixente Lei de defensa da
competencia.
- RA 34/2010: Avogados Vigo . Resolución do 10 de agosto de 2010.
O TGDC examinou a Proposta de non incoar expediente sancionador e o
arquivo das actuacións en relación coa denuncia presentada o 4 de marzo de
2010 polo Equipo Integral de Asesoría, Sociedade Cooperativa Galega, con
domicilio a efectos de notificacións en Baiona, provincia de Pontevedra,
contra o Colexio de Avogados de Vigo, por presuntas prácticas contrarias á
competencia, no contexto dunha impugnación de taxación de custas
realizada pola denunciante ante o Xulgado de Primeira Instancia, núm. 7 de
Vigo.
42
A resolución adoptada polo TGDC confirmou a proposta do SGDC, ao
considerar, contrariamente ao que estima a denunciante, que o Colexio de
Avogados de Vigo actuou nese procedemento de taxación de custas de xeito
completamente lexítimo, en cumprimento estrito do disposto no punto 1 do
artigo 246 da Lei de axuizamento civil.
- RA 35/2010: Roupa Infantil en Ourense. Resolución do 13 de
outubro de 2010.
A resolución adoptada polo TGDC confirmou a Proposta de non incoar
expediente sancionador, con arquivo das actuacións, formulada polo SGDC,
en relación coa denuncia formulada pola entidade Alopezpita, S.L.U., con
domicilio en Ourense, dirixida contra BUMA Galicia S.L., por presuntas
prácticas contrarias á competencia, tipificadas polos artigos 2 LDC (abuso de
posición de dominio) ou 3 LDC (competencia desleal).
O Pleno aceptou a proposta do SGDC ao considerar que non existían indicios
racionais nin de prezos predatorios, conforme ao artigo 2 LDC, nin de venda
a perda, como modalidade de competencia desleal (artigo 3 LDC).
B.-Expedientes sancionadores
No 2010, e tras a correspondente instrución polo SGDC, o TGDC ditou dúas
resolucións en expedientes sancionadores. Concretamente:
43
- S 6/2009. Clube Marítimo de Oza. Resolución de no
apreciar existencia de infracción de data 30 de decembro
de 2010.
Neste expediente examinouse a denuncia presentada pola empresa de
servizos náuticos Náutica Ártabra, contra o Club Marítimo de Oza O Puntal
de 17 de febreiro de 2009, e da empresa Escola de Navegación Novomar S.L.,
quen solicitou adherirse á denuncia anterior mediante escrito de 20 de maio
de 2009, por presuntas prácticas prohibidas pola Lei 15/2007, do 3 de xullo,
de defensa da competencia (LDC).
Tras a práctica da información reservada, o SGDC incoou expediente
sancionador contra o Club denunciado efectuando ao apreciar a persistencia
de indiciós de conduta anticompettiva.
Tramitado o correspondente expediente, o SGDC elevou ao TGDC a súa
Proposta de Resolución na que propoñía, primeiro, declarar que resulta
acreditada a existencia de prácticas prohibidas polo artigo 1 LDC
consistentes en obstaculizar e impedir de feito as actividades empresariais
dos titulares das embarcacións da 6ª lista atracadas nos puntos de amarre
cedidos en uso polo Club Marítimo de Oza O Puntal; segundo, declarar
responsable desa conduta ao Club Marítimo de Oza O Puntal; e, terceiro,
44
declarar que non resulta acreditada a existencia de prácticas prohibidas por
parte da empresa Esproade Servicios Integrados, S.L.
O Pleno examinou a proposta e solicitou un cambio de cualificación da
presunta infracción, que tras ser notificada aos interesados e examinadas as
súas observacións levaron ao Pleno a resolver o expediente no sentido de
que a conduta do Club Marítimo de Oza O Puntal denunciada non constituía
unha violación da vixente Lei15/2007, do 3 de xullo, de defensa da
competencia.
- S 7/2010: Recoñecementos médicos-Psicotécnicos.
Resolución do TGDC do 4 de xuño de 2010.
Na súa resolución, o TGDC examinou a proposta do SGDC, comunicada
mediante escrito de 3 de marzo de 2010, de que non resulta acreditada a
existencia de prácticas prohibidas pola Lei 15/2007, de 3 de xullo, de
Defensa da Competencia no expediente sancionador instruído tras a
denuncia presentada polo presidente da Asociación Galega de Centros de
Recoñecementos Médico-Psicotécnicos, “Ascreme-Galicia”, contra o centro
de recoñecementos de condutores denominado “Tráfico”, por presuntas
prácticas prohibidas.
O Pleno do TGDC resolveu que a conduta denunciada non infrinxía ningún
dos preceptos que regulan a actividade dos centros de recoñecementos
médico-psicotécnicos e, en consecuencia, non hai violación do artigo 15 da
45
Lei de competencia desleal (Lei 3/1991, do 10 de xaneiro, de competencia
desleal), nin se aprecia a existencia de indicios de restrición da competencia,
sen que poda afirmarse con fundamento que, por esa causa, haxa afectación
do interese público.
Nos expedientes examinados polo TGDC, a afectación sectorial é como
segue:
- Hostalaría (1)
- Autoescolas (1)
- Textil (2)
- Entidades financeiras (1)
- Automoción (1)
- Sanidade (2)
- Colexios profesionais (1)
- Panaderías (1)
- Servizos portuarios (1)
5.3. Expedientes de carácter supra-autonómico con incidencia en
Galicia
Diversos expedientes resoltos pola CNC no ano 2009, dada a súa natureza
supra-autonómica, tiñan efectos en Galicia. Neste grupo pódense identificar
os 9 seguintes:
46
Expediente S/0014/07, GESTION RESIDUOS SANITARIOS.
Resolución do Consello da CNC do 18 de xaneiro de 2010.
O Expediente traía causa na denuncia presentada o 11 de outubro de 2007
por ANDALUZA DE TRATAMIENTOS DE LA HIGIENE, S.A. (ATHISA) contra
CESPA, GESTIÓN DE RESIDUOS, S.A.; CONSENUR, S.A.; y SISTEMAS
INTEGRALES SANITARIOS, todas elas empresas de xestión de residuos
sanitarios.
O Consello considerou acreditada a comisión dunha infracción do artigo 1.1
c) da Lei 16 /1989, do 17 de xullo, de Defensa da Competencia, consistente
nun acordo para repartirse os clientes públicos do mercado de xestión de
residuos sanitarios da que son responsables as empresas sancionadas. El
reparto incluía a Comunidade Autónoma de Galicia.
Por dita infracción o Consello da CNC acordou impoñer ás empresas
responsables da infracción, sendas multas de Catro millóns catrocentos mil
euros (4,4 millóns de euros) a CONSENUR, S.A., Dos millones de euros (2
millóns de euros) a CESPA GESTION DE RESIDUOS, S.A., Catrocentos coarenta
e cinco mil euros (445.000 euros) a INTERLUN, S.L., y Douscentos mil euros
(200.000 euros) a SISTEMAS INTEGRALES SANITARIOS.
Así mesmo, acordouse declarar que neste expediente tamén resultou
acreditada unha infracción do artigo 1 da Lei 16 /1989, consistente nun
47
pacto de non competencia da que é responsable a empresa CESPA para
excluír do mercado á empresa ATHISA. Por iso, a CNC sancionou a CESPA
cunha multa de seiscentos mil euros (600.000 euros).
- Expediente S/0194/09, BANCA-SEGUROS. Resolución
do 16 de febreiro de 2010.
Nesta Resolución, o Consello da CNC acordou arquivar a denuncia
presentada pola ASOCIACIÓN GALLEGA DE CORREDORES Y CORREDURÍAS DE
SEGUROS e a ASOCIACIÓN CATALANA DE CORREDORES DE SEGUROS contra
diversas entidades crediticias, por supostas condutas prohibidas nos artigos
1 e 2 da Lei 15/2007, do 3 de xullo, de Defensa da Competencia.
O Consello considerou que non existían indicios de que o conxunto das
entidades denunciadas tiveran un acordo para seguir as práticas comerciais
dun determinado modo, sen que resultara acreditado que algunha delas
tivera posición de dominio nestes mercados. Para o Consello, a denuncia non
cuestiona, nin presenta indicios en sentido contrario, de que este tipo de
venda conxunta de produtos financeiros xerase economías que se trasladan
ao consumidor, a través de distintos tipos de bonificacións nos cuestes dos
productos e, de forma independente, por cada unha das entidades
denunciadas.
48
- Expediente S/0006/07, AVS, MEDIAPRO, SOGECABLE, Y
CLUBS DE FUTBOL DE 1ª Y 2ª DIVISION. Resolución do
Consello da CNC de 14 de abril de 2010.
A Resolución declarou que os contratos de adquisición de dereitos
audiovisuais de Liga e Copa de S.M. el Rey (excepto a final) de clubs de
fútbol analizados no expediente de referencia cunha duración superior a tres
temporadas, eran acordos entre empresas que, polos seus efectos, caen
baixo a prohibición dos artigos 1 da Lei 15/2007 e 101 do Tratado de
Funcionamento da Unión Europea (TFUE). Non obstante, para a CNC, quedan
excluídos desta cualificación os contratos de adquisición de dereitos
audiovisuais indicados, aínda cando a súa duración sexa superior a tres
temporadas, en consideración ao contexto xurídico preexistente nos
mercados afectados polas condutas restrictivas acreditadas no mesmo, e en
aplicación dos artigos 1.3 da Lei 15/2007 e 101.3 TFUE. Varios clubs galegos
estaban afectados.
O Consello da CNC acordou, así mesmo, impor pola realización desta
conduta prohibida unha multa de 150.000 Euros a Sogecable S.A.; de
150.000 Euros a Mediaproducción S.L.; de 100.000 Euros a Audiovisual Sport
SL; e de 25.000 Euros a TVC Multimedia S.L.
49
- Expediente SNC/0007/10, EXTRACO CONSTRUCCIONS E
PROXECTOS, S.A. Resolución do Consello da CNC do 6 de
maio de 2010.
O Consello da CNC declarou que a actuación de EXTRACO CONSTRUCCIONS E
PROXECTOS, S.A. no curso da inspección desenvolvida por funcionarios da
CNC constituía unha obstrucción á labor inspectora do dito organismo,
tipificada como infracción leve no artigo 62.2.e) LDC, da que se considerou
responsable a EXTRACO CONSTRUCCIONS E PROXECTOS, S.A.
- Expediente S/0106/08, ALMACÉNS FERRO. Resolución do
Consello da CNC do 17 de maio de 2010.
Nesta Resolución, o Consello da CNC declarou que no expediente resultaba
acreditada a existencia dunha conduta prohibida polo artigo 1.1 da Lei
16/1989, do 17 de xullo, de Defensa da Competencia, e polo artigo 101.1
TFUE, da que é autora a Unión de Almacenistas de Hierro de España (UAHE).
A infracción consistiu en recomendar e adoptar un sistema de facturación
para os seus asociados que fixa os recargos a aplicar aos clientes, a súa
contía mínima e as condicións de dita aplicación. A duración acreditada desta
conduta tivo lugar de outubro de 1999 a xuño de 2008.
50
Así mesmo acordou declarar que no expediente resultou acreditada a
existencia dunha conduta prohibida polo artigo 1.1 da Lei 16/1989, do 17
de xullo, de Defensa da Competencia, da que é autora a Unión de
Almacenistas de Hierro de España (UAHE), que adoptou e difundiu entre os
seus asociados modelos de carta sobre alternativas de pagamento a ofertar
aos clientes en periodo vacacional. A duración acreditada desta conduta
produciuse de abril de 2007 a abril de 2008.
- Expediente S/0018/07, PREZOS LEITE. Resolución do
Consello da CNC do 15 de xuño de 2010.
Nesta Resolución, o Consello da CNC acordou non incoar procedemento
sancionador e arquivar as actuacións seguidas como consecuencia da
denuncia presentada por FACUA, en relación coas declaracións do director
xeral de FENIL a medios de comunicación, así como respecto das novas de
prensa sobre diminución dos prezos de adquisición do leite en Galicia en
2008, ao considerar que das mesmas non se derivaban indicios racionais de
infracción da Lei 15/2007, do 3 de xullo, de Defensa da Competencia.
- Expediente S/0165/09, Gran Distribución Galicia.
Resolución do Consello da CNC do 15 de xuño de 2010.
Nesta Resolución, o Consello da CNC acorda no incoar procedemento
sancionador e arquivar as actuacións seguidas como consecuencia da
51
denuncia presentada por Unións Agrarias-UPA, ao considerar que non
existen indicios de infracción da Lei 15/2007, do 3 de xullo, de Defensa da
Competencia.
O Expediente tiña a súa orixe na denuncia presentada ante o Servizo Galego
de Defensa da Competencia” (SGDC) pola organización profesional agraria
“Unións Agrarias-UPA” contra varias cadeas de establecementos comerciais
pola posible existencia dunha infracción da LDC, consistentes en que,
paralelamente á caída dos prezos en orixe do leite cru de vaca se tería
producido un descenso nos prezos do leite de marca branca téndose
mantido o das marcas de fabricante. Ademais, Unións Agrarias-UPA tiña
observado, por unha parte, a estratéxica colocación das marcas brancas en
lugares nos que se aprecia a enorme diferencia de prezo entre marcas
brancas e de fabricante e, por outra, a desreferenciación de determinados
productos de primeira marca.
A xuizo de Unións Agrarias-UPA, as empresas denunciadas terían incorrido
en abuso de posición dominante ao establecer marxes comerciais superiores
para as marcas del fabricante que para as marcas brancas substitutivas, o
que, nun contexto de caída de prezos en orixe, produce incrementos de
prezos das marcas de fabricante para atraer clientes ás marcas brancas, o
que implica unha desigualdade de oportunidades entre ámbolos dous tipos
de marca e provoca, entre outros: 1) a desaparición de marcas de fabricante
secundarias; 2) o reforzo do poder de compra da distribución fronte aos
52
provedores referenciados; 3) o abuso do poder de mercado do distribuidor
para excluír a marca do fabricante en beneficio da súa propia marca ou
reducir a competencia entre as marcas da categoría; 4) a imposición de
pagamentos e condicións comerciais abusivas aos provedores e tratamento
favorable as súas marcas brancas o que xera restricción da competencia e
menor variedade/calidade de productos, sen prexuízo de vulnerar ademais a
normativa reguladora do comercio polo miúdo en materia de aprazamento
de pagos.
A Organización denunciante indica, finalmente, que os feitos denunciados
prexudican aos gandeiros por canto a reducción da cota de mercado da
marca de fabricante ten propiciado a resolución das relacións comerciais de
compra do leite destes cos gandeiros e/ou cooperativas que integran a estes,
sen que estivese garantida nin sequera a recollida do leite.
- Expediente S/0174/09, ASEFOSAM/GAS NATURAL.
Resolución do Consello da CNC do 4 de outubro de 2010.
O Consello da CNC acordou non incoar procedemento sancionador e arquivar
as actuacións seguidas pola DI no expediente, por non apreciar nas
conductas analizadas indicios de infracción da Lei 15/2007, do 3 de xullo,
de Defensa da Competencia.
O expediente traía causa da denuncia formulada pola Asociación de
Empresas de Fontanería, Saneamiento, Gas, Calefacción, Climatización,
53
Electricidad, Mantenimiento y Afines de Madrid (ASEFOSAM), contra Gas
Natural Distribución SDG, S.A., Gas Natural Comercializadora SDG, S.A., Gas
Natural Comercial SDG, S.L., Gas Natural Servicios SDG, S.A., y contra las
empresas instaladoras Cobra Instalaciones y Servicios, S.A., Dakargas, S.L. y
Construcción y Montaje de Canalizaciones Industriales, S.A., por unha
presunta vulneración dos artigos 1 e 2 LDC.
A vinculación con Galicia deste expediente radica no feito de que GN
Distribución, que se dedica á distribución de gas nas Comunidades de
Andalucía, Castela A Mancha, Castela e León, Comunidade Valenciana,
Cataluña, País Vasco, Madrid, Navarra, A Rioxa e Galicia.
- Expediente S/0255/10, PUNTOS SERVIZO EON. Resolución
do 30 de novembro 2010.
Nesta Resolución o Consello da CNC acordou declarar a terminación
convencional do expediente sancionador ao amparo do previsto no artigo 52
LDC.
O expediente tiña a súa orixe na denuncia formulada contra Electra de
Viesgo Distribución, S.L. (actualmente E.On Distribución, S.L.), por suposta
infracción do artigo 6 da Lei 16/1989, do 17 de xullo, de Defensa da
Competencia, baseada en dúas conductas: (1) referida ao mercado das
instalacións eléctricas, cuxa denuncia é a dun abuso de posición de dominio
54
que a Compañía Distribuidora de enerxía eléctrica ten como subministrador
de enerxía eléctrica, e que exercita na execución de instalacións eléctricas,
impedindo ao resto de empresas de instalacións eléctricas presentes no
mercado competir nunha situación de mínima igualdade de condicións, e (2)
unha conduta relacionada cos denominados Puntos de Servicio (PDS ) e o
servizo de atención aos clientes da que fora Electra de Viesgo Distribución,
S.L.
As condicións baixo as que o Consello da CNC a terminación
convencional se recollen no punto 5 dos feitos probados da dita resolución.
Dende unha perspectiva sectorial, os expedientes da CNC pódense clasificar
do seguinte xeito:
- Xestión de residuos (1)
- Servizos financieros (1)
- Entretemento (1)
- Enerxía (2)
- Construcción (2)
- Distribución alimentaria (1)
- Sector primario (1)
55
5.4. Operacións de concentración económica
Do total de operacións de concentración que se produciron no ano 2010 en
España que, segundo os datos recollidos da propia CNC9 (organismo que
contabiliza todas as operacións desta natureza que se teñen que notificar e
se resolven polas autoridades españolas), os casos que tiñan algunha
vinculación con Galicia, por dispor algunha das empresas implicadas da súa
sede ou dun establecementos abertos na Comunidade Autónoima de Galicia,
redúcense a 3.
A Lei 15/2007 so recolle a eventual participación dos órganos de
competencia das Comunidades Autónomas en aqueles expedientes que
teññan que resolverse en segunda fase, por presentar problemas de
competencia, posto que os que non incidan na mesma se resolverán xa en
primeira fase.
No caso de que sexa preciso o exame mais detido da operación e, polo
tanto, se acorde a apertura dunha segunda fase para a asúa avaliación, o
artigo 58.1, parágrafo segundo establece que:
“No suposto de que a concentración incida de forma significativa no
territorio dunha comunidade autónoma, a Dirección de Investigación
solicitaralle informe preceptivo, non vinculante, á comunidade 9 Información tomada da web da CNC: http://www.cncompetencia.es/index.asp?m=42&p=
56
autónoma afectada, a que lle remitirá, xunto coa nota sucinta, copia da
notificación presentada, unha vez resoltos os aspectos confidenciais
desta, para emitir o informe no prazo de vinte días.”
O ano 2010 veu marcado, en materia de concentracións económicas, polas
fusións de caixas de aforros, aínda que moitas delas foron das cualificadas
como “frías”, por terse tratado da creación do Sistema Institucional de
Protección (SIP), entre diversas entidades, nalgúns casos, de máis dunha
Comunidade Autónoma.
Todas estas operacións terminaron en primeira fase, é dicir, se resolveron
sen que a CNC tivera ocasión de solicitar o informe preceptivo do órgano
autonómico de competencia correspondente, segundo o previsto no
parágrafo 2, do artigo 58.1º da Lei 15/2007, do 3 de xullo, de defensa da
competencia, xa aludido, ao non se apreciar problemas de competencia.
No caso de Galicia, a operación de concentración financeira máis relevante
foi a de Caixa Galicia e Caixanova (Expediente: C-0289/10), autorizada,
como xa antipabamos, en 1ª fase.
No ano 2010 a CNC examionou ademais as seguintes concentracións de
caixas de aforros:
57
- Expediente C-0196/09 CAIXA CATALUNYA/CAIXA
TARRAGONA/CAIXA MANRES.
- Expediente C-0227/10 GRUPO BANCA CÍVICA .
- Expediente C-0228/10 CAIXA MANLLEU/CAIXA SABADELL/CAIXA
TERRASA.
- Expediente C-0238/10 CAJASTUR/CCM.
- Expediente C-0240/10 CAJA DUERO/CAJA ESPAÑA.
- Expediente C-0244/10 LA CAIXA/CAIXA GIRONA.
- Expediente C-0256/10 CAJASOL/CAJA DE GUADALAJARA.
- Expediente C-0259/10 MARE NOSTRUM.
- Expediente C-0263/10 BBK/CAJASUR.
- Expediente C-0281/10 CAM/CAJASTUR/CAJA EXTREMADURA/CAJA
CANTABRIA.
- Expediente C-0286/10 CAJAMADRID/BANCAJA/CAJA INSULAR
CANARIAS/CAJA ÁVILA/CAIXA LAIETANA/CAJA SEGOVIA/CAJA
RIOJA.
Asemade, foi relevante a operación de concentración pola que Gas Natural
adquiriu o control exclusivo sobre Unión Fenosa (GAS NATURAL
FENOSA/EUFER, Expediente: C-0292/10), tamén autorizado en 1ª fase.
É preciso salientar tamén, pola importancia do sector afectado, o do leite, a
operación de LACTALIS:no Expediente C-0217/10 (LACTALIS/FORLASA) de
adquisición de control exclusivo, autorizado pola CNC en 1ª fase.
58
Táboa 2. Casos de concentración económica vinculados a Galicia
NÚMERO
NOME
TIPO
ESTADO
DATA
C-0185/09 CONSENUR
/ECOTEC
Adquisición
control
exclusivo
Finalizado.
Autorizado
en 1ª fase
10/03/2010
Resolución
1ª fase
C-0201/09 09
INTERPARKING /
METROPARK
Adquisición
control
exclusivo
Finalizado.
Autorizado
en 1ª fase
20/01/2010
Autorización
en 1ª fase
C-0217/10 LACTALIS
/FORLASA
Adquisición
control
exclusivo
Finalizado.
Autorizado
en 1ª fase
24/03/2010
Resolución
2ª fase
C-0226/10 GLINTT-GLOBAL
INTELLIGENT
TECHNOLOGIES /
CONSOFT
Adquisición
control
exclusivo
Finalizado.
Autorizado
en 1ª fase
21/04/2010
Resolución
1ª fase
C-0289/10 CAIXA
GALICIA/CAIXAN
OVA
Fusión Finalizado.
Autorizado
en 1ª fase
15/11/2010
Resolución
1ª fase
C-0292/10 GAS NATURAL
FENOSA/EUFER
Adquisición
control
exclusivo
Finalizado.
Autorizado
en 1ª fase
10/11/2010
Resolución
1ª fase
59
5.5. Axudas públicas con incidencia en Galicia
As axudas públicas recibidas polas empresas galegas son un factor de gran
transcendencia para avaliar a situación da competencia na Comunidade
Autónoma, ben sexan financiadas con fondos propios (da propia
Comunidade Autónoma), cofinanciadas con fondos comunitarios ou
procedentes de fondos da Administración Xeral do Estado.
Debe destacarse, non obstante, a necesidade de depurar e centralizar as
fontes de información precisas para avaliar o volume das axudas con
beneficiarios en Galicia, para poder avaliar a súa incidencia na competencia.
Para elo sería precciso dispor de datos completos non só das concedidas
pola propia Comunidade Autónoma, sexan ou non precisa a súa notificación
previa, senón das concedidas polas entidades locais galegas, xunto cos
datos das que procedan da Administración Xerall do Estado.
As axudas outorgadas que cumpren coa obriga de notificación previa e que
son autorizadas pola Comisión Europea, ou que se acollen e respectan as
regras de mínimis ou as exencións por categorías, son perfectamente
lexítimas desde o punto de vista da Unión Europea.
Non obstante, non se debe esquecer que a afectación que analiza a Comisión
Europea toma só en consideración a perspectiva global da Unión Europea,
60
non a estritamente autonómica, que pode verse afectada mesmo por
medidas que satisfagan os criterios fixados pola Unión Europea.
Por esta razón, sería desexable que os proxectos de concesión de axudas
públicas, que poden revestir formas moi diferentes ademais da clásica
subvención, foran analizados tamén dende a perspectiva da súa potencial
incidencia no mercado galego.
Na presente ocasión, enuméranse unicamente as axudas notificadas e
autorizadas pola Comisión Europea, partindo da información pública que
ofrece a Dirección Xeral da Competencia (DG COMP), da Comisión Europea.
Para facer unha verdadeira análise sería preciso dispor de mais e mellor
información, para o que sera preciso no futuro contar coia colaboración
doutros organismos que contribúan coa súa información a ter unha visión
mais completa da realidade das axudas públicas na economía galega.
Este exame poderá revelar non só o seu posible efecto distorsionador da
competencia senón, en non poucas ocasións, a súa ineficiencia desde o
punto de vista do interese xeral dos galegos, o que podería supor, ademais,
unha inaxeitada asignación de recursos públicos que poderían ter outra
finalidade máis rendible desde a perspectiva do interese xeral.
Táboa 3. Axudas notificadas e autorizadas pola Comisión Europea
61
De acordo coa información que ofrece o servidor da Unión Europea, e máis
concretamente a páxina da DG COMP, no ano 2010 notificáronse os
seguintes proxectos de axudas por parte da Comunidade Autónoma de
Galicia, do total de 82 relativas a España:
N424/2010 Spain 10.11.2010
Ayudas para el
despliegue de
infraestructuras de
banda ancha en el
marco del Plan Director
de Banda Ancha de
Galicia 2010–2013
N424/2010 Ayudas para el despliegue de
infraestructuras de banda ancha en el marco del
Plan Director de Banda Ancha de Galicia 2010–2013
Member State: Spain
Region: GALICIA
Primary
Objective: Sectoral development
Legal basis
primary:
Art. 107(3)(c) TFEU Certain
econ. activities/areas
Legal basis
secondary:
Broadband - Broadband
Communication, 2009
Sector: J61 - Telecommunications
Aid Direct grant
62
instrument:
Case Type: Scheme
Duration: from 01.05.2010 to
31.12.2013
Notification
or
Registration
Date:
20.04.2010
DG
Responsible: Competition DG
Decision on
10.11.2010:
Article 4(3) - decision not to
raise objections
Decision Text: Letter to the Member State -
working language en
[disclaimer]
Publication on
01.02.2011:
Official Journal: JOCE
C/32/2011
N434/2010 Spain 21.12.2010
Première installation de
systèmes
agroforestiers sur des
terres agricoles"
(Mesure 222 du
63
Developement Rural)
N434/2010 Première installation de systèmes
agroforestiers sur des terres agricoles" (Mesure
222 du Developement Rural)
Member State: Spain
Region: ARAGON
ASTURIAS
CANARIAS
EXTREMADURA
GALICIA
Primary
Objective: Forestry
Legal basis
primary:
Art. 107(3)(c) TFEU Certain
econ. activities/areas
Sector: A2 - Forestry and logging
Aid
instrument: Direct grant
Case Type: Scheme
Duration: until 31.12.2013
Notification or
Registration
Date:
07.10.2010
DG
Responsible:
Agriculture and Rural
Development DG
64
Decision on
21.12.2010:
Article 4(3) - decision not to
raise objections
Decision Text: Letter to the Member State -
working language en
N485/2010 Spain 17.12.2010
Aid to the Galician
audiovisual production
N485/2010 Aid to the Galician audiovisual
production
Member State: Spain
Region: GALICIA
Primary
Objective: Culture
Legal basis
primary:
Art. 107(3)(d) TFEU - Culture
and heritage
Legal basis
secondary:
Cinema - Cinema
Communication 2001-2012
Sector: J59.01 - Motion picture,
video and television
programme activities
Aid
instrument: Direct grant
Case Type: Scheme
Duration: from 14.05.2007 to
65
31.12.2013
Notification or
Registration
Date:
22.10.2010
DG
Responsible: Competition DG
Related Cases: N46/2008
Decision on
17.12.2010:
Article 4(3) - decision not to
raise objections
Decision Text: The public version of this
decision is not yet available.
It will be displayed as soon
as it has been cleansed of
any confidential information.
N501/2010 Spain 17.12.2010
Aid to fuel switching
for Alúmina Española
SA (ALCOA)- Galicia
N501/2010 Aid to fuel switching for Alúmina
Española SA (ALCOA)- Galicia
Member State: Spain
66
Region: GALICIA
Primary
Objective: Environmental protection
Legal basis
primary:
Art. 107(3)(c) TFEU Certain
econ. activities/areas
Legal basis
secondary:
Environment - Environmental
Aid Guidelines, 2008-2014
Sector: C24.04.02 - Aluminium
production
Aid
instrument: Direct grant
Case Type: Ad Hoc Case
Duration: from 17.12.2010 to
31.12.2011
Notification or
Registration
Date:
03.11.2010
DG
Responsible: Competition DG
Decision on
17.12.2010:
Article 4(3) - decision not to
raise objections
Decision Text: The public version of this
decision is not yet available.
It will be displayed as soon
as it has been cleansed of
67
any confidential information
N514/2010 Spain 15.12.2010
AYUDAS PARA REPARAR
LOS DAÑOS CAUSADOS
EN LOS
ESTABLECIMIENTOS
COMERCIALES POR LAS
INUNDACIONES
ACAECIDAS LOS DÍAS 9
Y 10 DE JUNIO DE 2010
EN A MARIÑA LUGUESA
Y EN LOS
AYUNTAMIENTOS
LIMÍTROFES.
N514/2010 AYUDAS PARA REPARAR LOS DAÑOS
CAUSADOS EN LOS ESTABLECIMIENTOS
COMERCIALES POR LAS INUNDACIONES ACAECIDAS
LOS DÍAS 9 Y 10 DE JUNIO DE 2010 EN A MARIÑA
LUGUESA Y EN LOS AYUNTAMIENTOS LIMÍTROFES.
Member State: Spain
Region: GALICIA
Primary
Objective:
Compensation of damages
caused by natural disaster
Legal basis
primary:
Art. 107(2)(b) TFEU - Natural
disasters
68
Legal basis
secondary:
Not applicable - approved
directly under the TFEU
Treaty
Sector: G - Wholesale and retail
trade; repair of motor
vehicles and motorcycles
Aid
instrument: Direct grant
Case Type: Scheme
Duration: from 27.07.2010 to
31.12.2010
Notification or
Registration
Date:
08.11.2010
DG
Responsible: Competition DG
Decision on
15.12.2010:
Article 4(3) - decision not to
raise objections
Decision Text: Letter to the Member State -
working language en
[disclaimer]
Publication on
29.01.2011:
Official Journal: JOCE
C/29/2011
69
N623/2009 Spain 23.06.2010
Accord de coopération
entre le Ministère de
l'Economie et de
l'industrie de la Galice
et de distribution,
Unión Fenosa, SA pour
l'enfouissement des
lignes électriques dans
la Communauté
autonome de Galice
N623/2009 Accord de coopération entre le Ministère
de l 'Economie et de l ' industrie de la Galice et de
distribution, Unión Fenosa, SA pour
l 'enfouissement des lignes électriques dans la
Communauté autonome de Galice
Member State: Spain
Region: GALICIA
Primary
Objective: Regional development
Legal basis
primary:
Art. 107(3)(a) TFEU - Least
developed regions
Legal basis
secondary:
Regional - Regional Aid
Guidelines, 2007-2013
Sector: D35.01.03 - Distribution of
electricity
70
N625/2009 Spain 05.01.2010
Aides pour les
dommages causés (
commerciale,
industrielle, touristique
Aid
instrument: Direct grant
Case Type: Ad Hoc Case
Duration: from 31.12.2009 to
31.12.2009
Notification or
Registration
Date:
11.11.2009
DG
Responsible: Competition DG
Decision on
23.06.2010:
Article 4(2) - decision does
not constitute aid
Article 4(3) - decision not to
raise objections
Decision Text: Letter to the Member State -
authentic language es
Publication on
21.08.2010:
Official Journal: JOCE
C/226/2010
71
et commercial )par la
tempête survenue le
23 janvier 2009 en
Galice.
N625/2009 Aides pour les dommages causés
(Ccommerciale, industrielle, touristique et
commercial )par la tempête survenue le 23 janvier
2009 en Galice.
Member State: Spain
Region: GALICIA
Primary
Objective:
Compensation of damages
caused by natural disaster
Legal basis
primary:
Art. 107(2)(b) TFEU - Natural
disasters
Legal basis
secondary:
Not applicable - approved
directly under the TFEU
Treaty
Sector: C - Manufacturing
Aid
instrument: Direct grant
Case Type: Scheme
Duration: from 04.03.2009 to
04.11.2009
Notification or 11.11.2009
72
Registration
Date:
DG
Responsible: Competition DG
Decision on
05.01.2010:
Article 4(3) - decision not to
raise objections
Decision Text: Letter to the Member State -
authentic language es
Letter to the Member State -
working language en
[disclaimer]
Publication on
26.08.2010:
Official Journal: JOCE
C/230/2010
Fonte: páxina web da DGCOMP
[http://ec.europa.eu/competition/elojade/isef/index.cfm?clear=1&policy_are
a_id=3].
73
6. SITUACIÓN DA COMPETENCIA A PARTIR DA ANÁLISE DE
INDICADORES
A situación da competencia nun determinado sector pode estimarse sobre a
base do coñecemento de indicadores do nivel de competencia existente.
Un sector pódese definir como un grupo de empresas que fabrican e ofertan
produtos que son substitutivos próximos. Na práctica adoita darse
controversia sobre o grao no que os produtos son substitutivos en termos de
necesidade, categoría, proceso ou mercado xeográfico.
6.1. Posibles indicadores da situación competitiva
A detección de posibles restricións á competencia pode realizarse sobre a
base de indicadores ou marcadores adecuados. Estes marcadores pódense
asociar aos tres elementos básicos do paradigma “Estrutura-Conduta-
Resultados” (ECR) da Economía Industrial. Así pois, podemos identificar
marcadores ou indicadores relacionados con: (a) a estrutura do sector; (b) a
conduta das empresas que o forman; e (c) os resultados obtidos.
O enfoque estrutural identifica mercados con trazos que favorecen a
formación de cárteles. As revisións da literatura tenden a coincidir en que a
colusión é máis probable canto: (a) menor sexa o número de empresas; (b)
maior sexa o grao de concentración; (b) maior sexa a homoxeneidade do
74
produto e menor o nivel de innovación; (d) máis similar sexa a estrutura de
custos das empresas; (e) máis exceso de capacidade instalada exista; (f) máis
estable sexa a demanda e menor sexa a elasticidade da demanda; e (g) máis
elevadas sexan as barreiras á entrada.
O enfoque da Nova Economía Industrial (NEI) enriquece o paradigma ECR,
centrando a énfase no comportamento, fronte á estrutura, e nas formas nas
que o resultado e mais o comportamento afectan á estrutura da industria.
Entre os supostos característicos destacan os seguintes: (a) os resultados
poden afectar á estrutura dos mercados, porque un nivel sobrecompetitivo
de beneficios pode utilizarse para xerar barreiras á entrada; (b) o
comportamento pode terminar alterando a estrutura do mercado pola vía de
acordos colusivos tácitos e (c) a causalidade xa non é unidireccional; é máis
complexa.
Baseándose na NEI, pódense utilizar diversos indicadores ou marcadores de
comportamento no marco dun proceso de avaliación preliminar dos sectores
co obxectivo de detectar cárteles. Un sector que puntúe alto nos marcadores
de comportamento unicamente proponse que sexa investigado para
contrastar a colusión e a competencia como explicacións alternativas do
comportamento existente no mesmo.
Os marcadores (markers) de comportamento poden ser: (a) de prezos, sendo
o seu incremento o indicador máis obvio da transición á colusión; e (b) de
75
cantidades, xa que a colusión impón unha estrutura intertermporal na cota
de mercado.
Como marcadores do prezo oclusivo propuxéronse, entre outros, os
seguintes: (a) Prezo de lista (ou regular) máis elevado e variación menor nos
prezos aos clientes [A higher list (or regular) price and reduced variation in
prices across customers]; (b) serie de incrementos do prezo continua
precedida por diminucións do prezo pronunciadas [A series of steady price
increases is precedede by steep price declines]; (c) prezo que aumenta e
importacións que diminúen [Price rises and imports decline]; (d) os prezos
das empresas están correlacionados positiva e fortemente [Firms' prices are
strongly positively correlated]; e (e) un elevado grao de uniformidade entre
empresas no prezo do produto e noutras dimensións que inclúen os prezos
de servizos adicionais [A high degree of uniformity across firms in product
price and other dimensions including the prices for ancillary services].
Polo que respecta ás cantidades, suxeríronse os seguintes marcadores: (a)
cotas de mercado moi estables ao longo do tempo [Market shares are highly
stable over estafe]; (b) cotas de mercado individuais das empresas dun certo
subconxunto, en relación á cota dese subconjunto na oferta total, moi
estables no tempo [There is a subset of firms for which each firm's share of
total supply for that subset of firms is highly stable over estafe]; e (c) cota de
mercado dunha empresa correlacionada negativamente ao longo do tempo [A
firm's market share is negatively correlated over estafe].
76
6.2. Tipoloxía de mercados en Galicia dende a perspectiva da
competencia
Neste punto é relevante lembrar os resultados básicos do estudo encargado
polo TGDC sobre as características xerais da competencia en Galicia -titulado
“Panorama Competitivo de Galicia” e realizado polo Grupo Jean Monnet de
Economía Industrial Europea, da Universidade da Coruña, baixo a dirección
do profesor doutor D. Andrés Faiña Medín, catedrático da citada
Universidade- no relativo aos niveis de concentración existentes en 44
sectores económicos, a nivel de dous díxitos da clasificación CNAE, e de 96
subsectores a nivel de tres ou catro díxitos CNAE. A partir desta análise, o
TGDC elaborou a tipoloxía sectorial seguinte:
6.2.I. Mercados con predominio de oligopsonios
Sectores nos que se identifica a presenza de oligopsonios, é dicir, onde os
demandantes dos produtos considerados teñen un alto poder de mercado:
- Produtos cárnicos.
- Produción láctea.
- Produción forestal.
77
6.2.2. Mercados regulados
Mercados caracterizados pola intervención regulatoria da Administración ou
pola propia participación do sector público como operador.
a) Mercados regulados a nivel estatal, cun réxime practicamente de
monopolio en Galicia:
- Produción e distribución de enerxía.
- Venda ao por maior de carburantes.
b) Sectores altamente regulados:
- Comercio ao por maior de produtos farmacéuticos.
- Telecomunicacións.
c) Sectores con intervención pública directa do sector público como
operador:
- Correos.
- Captación, depuración e distribución de auga.
- Actividades recreativas.
6.2.3. Mercados concentrados sometidos á competencia global
Os sectores que se indican a continuación rexistran niveis de concentración e
de poder de mercado elevados pero están sometidos a unha intensa
competencia a nivel estatal ou internacional, polo que non se pode, en
principio, afirmar que vaian existir tendencias anticompetitivas no seu seo,
78
de xeito que, en definitiva, os índices de concentración e demais indicadores
de poder de mercado non resultan especialmente significativos.
- Aluminio.
- Fabricación de material electrónico.
- Fabricación de maquinaria eléctrica e outros materiais eléctricos.
- Fabricación de vehículos.
- Industria química.
- Metalurxia.
- Comercio ao por maior de prendas de vestir.
Os sectores que se sinalan a continuación mostran igualmente unha
concentración elevada en Galicia e están sometidos a competencia a nivel
xeral, pero poden rexistrar prácticas que esixan a vixilancia das autoridades
de competencia.
- Distribución de películas.
- Transporte aéreo.
6.2.4. Outros mercados concentrados Trátase neste caso de sectores da economía galega con índices de concentración elevados sobre os que se debe efectuar unha vixilancia e probablemente realizar estudos para afondar no seu coñecemento.
- Construción.
- Fabricación de cemento.
79
- Comercio retallista de alimentación.
- Venda de carburantes polo miúdo.
- Intermediación financeira.
- Venda, mantemento e reparación de vehículos.
- Servizos portuarios.
- Edición de xornais.
- Acuicultura.
- Exhibición de películas.
- Fabricación de pensos para alimentación de animais de granxa.
Para rematar, cómpre reiterar que a relación de sectores anterior responde a
criterios de identificación de mercados con índices elevados de concentración
empresarial. Non se debe presupor a existencia de prácticas anticompetitivas
por esa razón, nin tampouco que outros sectores non recollidos nesa
relación non sexan susceptibles de tales prácticas.
Unha análise completa da competencia en Galicia a nivel sectorial debe ter en
conta o resultado de outros indicadores e enfoques analíticos.
81
7. ESTUDO SOBRE AS PERCEPCIÓNS DA COMPETENCIA DAS
EMPRESAS GALEGAS NON COMERCIAIS
7.1. Obxectivos do estudo e ficha técnica
No ano 2006, á vista da necesidade de coñecer a situación da defensa da
competencia en Galicia, o TGDC decidiu realizar un estudo pioneiro no
ámbito español sobre a percepción da competencia polos empresarios da
Comunidade galega, baseándose nos argumentos e precedentes establecidos
pola OFT.
No ano 2007, o Tribunal Galego de Defensa da Competencia (TGDC) decidiu
realizar un novo estudo centrado nesa ocasión unicamente no sector
comercial, dada a importancia do tecido comercial na Comunidade Autónoma
de Galicia. Este estudo centrado no sector comercial fíxose de novo no ano
2009.
Por outra banda, no ano 2008 o Tribunal Galego de Defensa da Competencia
(TGDC) desenvolveu un estudio sobre as percepcións sobre a competencia
centrándose unicamente en recoller as opinións dos responsables das
empresas non comerciais. Neste ano 2010, vólvese a levar a cabo este estudo
de opinión entre as empresas galegas non comerciais co obxecto de coñecer
a súa percepción sobre diversos aspectos relacionados coa competencia.
82
O principal obxectivo perseguido por este estudo foi recoller a
opinión do seu responsable sobre:
1. A frecuencia coa que se producen determinadas condutas relacionadas
coa competencia nos mercados, e a súa evolución e efecto sobre a
actividade da empresa.
2. Os valores relativos a algunhas percepcións sobre o mercado e a
defensa da competencia en Galicia.
3. O grao de notoriedade dos órganos de defensa da competencia
españois e galegos.
No proceso de consulta realizáronse un total de 1.130 entrevistas (cun nivel
de confianza do 95,45% e P=Q=50% como hipóteses máis desfavorable, o
erro máximo admitido para o conxunto da mostra é de ±2,95%) ós
responsables das empresas non comerciais con sede en Galicia coa condición
xurídica de: sociedades anónimas, sociedades de responsabilidade limitada,
sociedades cooperativas, comunidade de bens e S.L.L., excluíndose as
empresas da sección G da CNAE 2009 e as persoas físicas (autónomos).
Hai que resaltar que máis dun 65% das empresas manifestaron que o seu
sector está en declive, efecto derivado fundamentalmente da actual situación
de crise xeneralizada, que por outro lado inflúe nalgunhas das avaliacións
realizadas polos mesmos.
83
A ficha técnica da enquisa é a seguinte:
FICHA TÉCNICA DA ENQUISA
A ficha técnica da enquisa realizada é a que se amosa na seguinte táboa:
FICHA TÉCNICA
Tamaño mostral 1.130 entrevistas
Erro de mostraxe Cun nivel de confianza del 95,45% e P=Q=50% como hipótese máis desfavorable, o erro máximo admitido para o conxunto da mostra é de ± 2.95%.
Universo
Empresas non comerciais con sede en Galicia coa condición xurídica de: Sociedades anónimas, Sociedades de responsabilidade limitada, Sociedades cooperativas e Outras (comunidade de bens, S.L.L.,…): 64.992 empresas. Así, excluiranse do análise as empresas da sección G da Clasificación Nacional de Actividades Económicas (CNAE 2009) e as persoas físicas (autónomos).
Afixación
Polietápica, proporcional segundo tipo de actividade (Industria, incluída a enerxía; Construción; Servizos); aleatoria para a selección da empresa utilizando como fonte a base de datos ARDAN do ano 2009.
Selección mostral Realizada de forma aleatoria afixada proporcionalmente por tamaño e sector, tendo en conta criterios de representatividade provincial.
Recollida de información
Telefónica asistida por computador (sistema CATI)
Modelo de enquisa O proposto polo TGDC (que acompañaba ao prego de condicións económico-técnicas do concurso)
Período de enquisa
Entre o 15/11/2010 e o 15/12/2010.
A duración media da enquisa aproximouse aos 10 minutos, se ben nun 17% dos casos estas superaron os 12 minutos.
Presentación dos datos
Ficheiro de Excel e ficheiro de SPSS
84
7 . 2 . R e s u l t a d o s d a e n q u i s a
7.2.1. Frecuencia coa que se producen determinadas condutas relacionadas coa competencia nos mercados, e a súa evolución e efecto sobre a actividade da empresa. P.1.- FRECUENCIA COA QUE OCORREN DIVERSAS CONDUTAS RESTRITIVAS DA COMPETENCIA (NO CASO
DE QUE A EMPRESA ACTÚE EN VARIOS SECTORES, CONSIDERAR SOAMENTE O PRINCIPAL POR VOLUME DE NEGOCIO). PORCENTAXES DE RESPOSTA.
0% 20% 40% 60% 80% 100%
6. Acordos entre empresas para limitar (ou controlar) o…
10. Negativa inxustificada a satisfacer as demandas de…
14. Acordos ou recomendacións que limitan a liberdade…
16. Establecemento nos contratos de cláusulas que…
5. Acordos entre empresas competidoras para…
13. Recomendacións de incremento do prezo por…
18. Acordo entre empresas para participar dun xeito…
4. Acordos entre empresas competidoras para…
12. Subordinación da celebración de contratos á…
9. Fixación de prezos abusivos para os consumidores…
17. Acordo de distribuír determinados produtos…
3. Acordos de fixación do prezo dos produtos (ou de…
15. Fixación aos distribuidores, polas empresas…
19. Establecemento pola Administración pública de…
8. Fixación de prezos por unha empresa dominante co…
11. Aplicación a algunhas empresas de condicións…
7. Imposición do prezo de venda por parte dos…
20. Concesión pola Administración pública de axudas e…
1.Actuación de empresas ilegais/non autorizadas
2. Fixación de prezos por baixo dos custos
OCORRE CON MOITA FRECUENCIA OCORRE CON FRECUENCIA OCORRE RARAMENTE
NON OCORRE NUNCA NON SABE
85
P.1.- FRECUENCIA COA QUE OCORREN DIVERSAS CONDUTAS RESTRITIVAS DA COMPETENCIA (NO CASO DE QUE A EMPRESA ACTÚE EN VARIOS SECTORES, CONSIDERAR SOAMENTE O PRINCIPAL POR VOLUME
DE NEGOCIO). VALORACIÓN MEDIA.
3,72
3,65
3,63
3,60
3,59
3,56
3,54
3,50
3,49
3,48
3,46
3,39
3,33
3,27
3,20
3,13
3,09
3,06
2,92
2,53
1 2 3 4
6. Acordos entre empresas para limitar (ou controlar) odesenvolvemento técnico
10. Negativa inxustificada a satisfacer as demandas de compra deprodutos
14. Acordos ou recomendacións que limitan a liberdade dasempresas de outorgar descontos
16. Establecemento nos contratos de cláusulas que teñen porfinalidade inducir aos clientes do subministrador de que non…
5. Acordos entre empresas competidoras para repartirse asfontes de aprovisionamento
13. Recomendacións de incremento do prezo por asociacións deempresas do sector
18. Acordo entre empresas para participar dun xeito fraudulentonunha puxa ou licitación pública
4. Acordos entre empresas competidoras para repartirse omercado ou a clientela
12. Subordinación da celebración de contratos á aceptación deprestacións suplementarias que non gardan relación co obxecto…
9. Fixación de prezos abusivos para os consumidores comoconsecuencia da posesión por algunha empresa dunha posición…
17. Acordo de distribuír determinados produtos exclusivamentedun determinado canal de distribución
3. Acordos de fixación do prezo dos produtos (ou de incrementodo prezo) entre empresas rivais
15. Fixación aos distribuidores, polas empresas fabricantes dosprodutos, do prezo de venda dos mesmos
19. Establecemento pola Administración pública de condiciónsque limitan dun xeito inxustificado a participación de certas…
8. Fixación de prezos por unha empresa dominante co obxectivode expulsar do mercado as súas rivais
11. Aplicación a algunhas empresas de condicións desiguais noscontratos para prestacións equivalentes
7. Imposición do prezo de venda por parte dos subministradoresou distribuidores
20. Concesión pola Administración pública de axudas esubvencións que favorecen a unhas empresas fronte a outras…
1.Actuación de empresas ilegais/non autorizadas
2. Fixación de prezos por baixo dos custos
Escala: 1=Ocorre con moita frecuencia, 2=Ocorre con frecuencia, 3=Ocorre raramente,
4=Non ocorre nunca
86
Das vinte condutas consideradas na enquisa as empresas non comerciais, os
entrevistados opinan que son pouco frecuentes, xa que case a totalidade das
mesmas acada unha media superior a 310 (que indica que ocorre moi
raramente). Soamente dúas condutas teñen a súa media por debaixo dese
valor:
Fixación de prezos por baixo dos custos (2,53)
Actuación de empresas ilegais/non autorizadas (2,92).
Entre as condutas que os entrevistados sinalan como menos frecuentes
atópanse as seguintes:
Acordos entre empresas para limitar (ou controlar) o desenvolvemento
técnico (3,72).
Negativa inxustificada a satisfacer as demandas de compra de
produtos (3,65).
Acordos ou recomendacións que limitan a liberdade das empresas de
outorgar descontos (3,63).
A percepción das empresas, por termo medio, é que a frecuencia das
condutas que limitan a competencia no mercado galego é baixa.
10 Escala: 1=Ocorre con moita frecuencia, 2=Ocorre con frecuencia, 3=Ocorre raramente, 4=Non ocorre nunca
87
P.2.- GRADO EN QUE A EXISTENCIA DE CONDUTAS RESTRITIVAS, NO CASO DE
QUE OCORRESEN, DIFICULTAN A EXISTENCIA DUNHA COMPETENCIA XUSTA NO MERCADO
DIFICULTA MOITO30,62%
DIFICULTA BASTANTE44,16%
DIFICULTA POUCO14,07% NON DIFICULTA
NADA6,46%
NON SABE / NON CONTESTA
4,69%
O grado en que a existencia de condutas restritivas dificultan a existencia dunha competencia xusta no mercado é valorado como moito (30,62%) ou bastante (44,16%) polo 74,78% das empresas enquisadas.
P.3.- NO CASO DE QUE ALGUNHAS DAS CONDUTAS ANTERIORES OCORRESEN NO SEU PROPIO MERCADO (OU SECTOR), NA SÚA OPINIÓN ¿ATA QUE PUNTO ESTAS CONDUTAS DIFICULTAN A
ENTRADA NO MERCADO DOUTROS COMPETIDORES POTENCIAIS?.
DIFICULTA MOITO24,51%
DIFICULTA BASTANTE42,30%
DIFICULTA POUCO14,69%
NON DIFICULTA NADA11,77%
NON SABE / NON CONTESTA
6,73%
88
O grado en que a existencia de condutas restritivas dificultan a entrada no mercado doutros competidores potenciais é valorado como dificulta moito (24,51%) ou dificulta bastante (42,30%) polo 66,81% das empresas enquisadas.
P.4.- FALANDO EN TERMOS XERAIS, E NUNHA ESCALA DE 1 A 10, INDIQUE ATA QUE PUNTO NO SEU
MERCADO (OU SECTOR) SON MOI FRECUENTES AS CONDUTAS RESTRITIVAS DA COMPETENCIA, SENDO 1: “NESTE SECTOR NON HAI CONDUTAS QUE LIMITEN A COMPETENCIA” E SENDO 10:
“NESTE SECTOR (MERCADO) SON MOI FRECUENTES AS CONDUTAS RESTRITIVAS DA COMPETENCIA”.
9,89%
21,75%
17,29%
8,11%
14,62%
7,40%8,91%
7,66%
3,03%1,34%
0%
10%
20%
30%
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
31,64% 40,02% 23,98% 4,37%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
NON HAI HAI POUCAS HAI BASTANTES HAI MOITAS
89
En xeral, unha alta porcentaxe das empresas enquisadas considera que a frecuencia das condutas que limitan a competencia no seu sector é baixa. Se ben, recodificando11 as respostas, un 28,35% das empresas considera que son bastante ou moi frecuentes.
P.5.- EN XERAL, DURANTE OS ÚLTIMOS DOCE MESES, NO SEU MERCADO (OU SECTOR), AS CONDUTAS ANTEDITAS
AUMENTARON34,99%
DIMINUÍRON4,34%
NON VARIOU A SÚA
FRECUENCIA60,67%
Consultadas as empresas sobre a evolución nos últimos doce meses das
condutas que limitan a competencia no seu sector, seis de cada des
enquisados opina que non variou a súa frecuencia, se ben, é de destacar que
o 34,99% dos mesmos sinala que a súa frecuencia aumentou.
11 Recodificación: 1 e 2 = Non hai - 3, 4 e 5 = Hai poucas - 6,7 e 8 = Hai bastantes – 9 e 10 = Hai moitas
90
P.6.- FALANDO EN TERMOS XERAIS, E NUNHA ESCALA DE 1 A 10, INDIQUE A SÚA OPINIÓN SOBRE O GRAO NO QUE O SEU MERCADO (OU SECTOR) É XUSTO E ESTÁ LIBRE DE BARREIRAS Á
COMPETENCIA, SENDO 1: “ESTE MERCADO ESTÁ FORTEMENTE PECHADO, CON BARREIRAS Á ENTRADA DE NOVAS EMPRESAS MOI ELEVADAS” E SENDO 10: “ESTE SECTOR (MERCADO) ESTÁ MOI
ABERTO Á COMPETENCIA E LIBRE DE BARREIRAS Á ENTRADA DE NOVAS EMPRESAS”.
1,97%
5,72% 6,17%7,78%
9,66%
5,55%
11,09%
18,43%
21,74%
11,90%
0,00%
10,00%
20,00%
30,00%
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
7,69% 23,61% 35,06% 33,63%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
ESTÁ FORTEMENTE PECHADO ESTÁ UN POUCO PECHADOBASTANTE ABERTO MOI ABERTO
Variables recodificadas: 1 e 2 = Non hai - 3, 4 e 5 = Hai poucas - 6,7 e 8 = Hai bastantes – 9 e 10 =
Hai moitas
As empresas enquisadas valora o seu sector (mercado) como moi aberto á competencia e libre de barreiras á entrada de novas empresas. Soamente un 7,69% das empresas outórganlle unha valoración de 1 ou 2 (nunha escala de 1 = Moi fechado a 10 = Moi aberto), fronte a un 33,63% que lle outorgan unha valoración de 9 ou 10.
91
7.2.2 Percepcións sobre o mercado e a defensa da competencia en Galicia. P.7.- PARA AVALIAR AS SÚAS PERCEPCIÓNS SOBRE O MERCADO, PODERÍA INDICARME O SEU GRADO DE
ACORDO COAS SEGUINTES AFIRMACIÓNS. PORCENTAXE DE RESPOSTAS.
0% 20% 40% 60% 80% 100%
G2. Os acordos entre empresas do mesmo sector parafixar prezos e outras condicións comerciais non deberían
prohibirse
L1. Teño un gran coñecemento da normativa legal sobredefensa da competencia
S1. As sancións ás empresas que infrinxen a lei dedefensa da competencia son excesivas
N3. As normas de defensa da competencia sonrespectadas polas empresas grandes
G8. A miña empresa sofre unha competencia inxusta porcausa das axudas públicas concedidas a empresas rivais
G4. Paréceme ben que as empresas que dispoñen depoder de mercado o utilicen para lograr os seus
obxectivos
G6. No caso de que se incrementara a competencia nomeu sector, a miña empresa tería moitos problemas para
sobrevivir.
L2. A información que necesitan as empresas paracumprir coa lexislación de defensa da competencia é fácil
de entender
N2. As normas de defensa da competencia sonrespectadas polas Pymes
N1. A regulación existente no meu sector permite unhacompetencia xusta e libre
G1. Na miña opinión, un aumento no grao decompetencia nos mercados galegos melloraría a
competitividade das empresas galegas
S2 É demasiado fácil para as empresas vulnerar a lei dedefensa da competencia con impunidade
G3. As empresas do meu sector teñen prezos semellantescomo consecuencia das condicións de competencia, non
porque existan acordos entre elas
G7. É importante que existan órganos que defendan alibre competencia nos mercados
TOTALMENTE EN DESACORDO BASTANTE EN DESACORDO BASTANTE DE ACORDO
TOTALMENTE DE ACORDO NON SABE
92
P.7.- PARA AVALIAR AS SÚAS PERCEPCIÓNS SOBRE O MERCADO, PODERÍA INDICARME O SEU GRADO DE ACORDO COAS SEGUINTES AFIRMACIÓNS. VALORACIÓN MEDIA.
1,97
2,07
2,08
2,15
2,18
2,41
2,43
2,44
2,63
2,70
2,85
3,16
3,33
3,58
1 2 3 4
G2. Os acordos entre empresas do mesmo sector para fixarprezos e outras condicións comerciais non deberían prohibirse
L1. Teño un gran coñecemento da normativa legal sobredefensa da competencia
S1. As sancións ás empresas que infrinxen a lei de defensa dacompetencia son excesivas
N3. As normas de defensa da competencia son respectadaspolas empresas grandes
G8. A miña empresa sofre unha competencia inxusta por causadas axudas públicas concedidas a empresas rivais
G4. Paréceme ben que as empresas que dispoñen de poder demercado o utilicen para lograr os seus obxectivos
G6. No caso de que se incrementara a competencia no meusector, a miña empresa tería moitos problemas para sobrevivir.
L2. A información que necesitan as empresas para cumprir coalexislación de defensa da competencia é fácil de entender
N2. As normas de defensa da competencia son respectadaspolas Pymes
N1. A regulación existente no meu sector permite unhacompetencia xusta e libre
G1. Na miña opinión, un aumento no grao de competencia nosmercados galegos melloraría a competitividade das empresas
galegas
S2 É demasiado fácil para as empresas vulnerar a lei de defensada competencia con impunidade
G3. As empresas do meu sector teñen prezos semellantescomo consecuencia das condicións de competencia, non
porque existan acordos entre elas
G7. É importante que existan órganos que defendan a librecompetencia nos mercados
Escala: 1= Totalmente en desacordo, 2= Bastante en desacordo, 3= Bastante de acordo, 4=
Totalmente de acordo
93
En relación a diversas afirmacións realizadas na enquisa, as empresas indican
un maior grado de acordo (nunha escala de : 1= Totalmente en desacordo a
4= Totalmente de acordo) coas seguintes:
É importante que existan órganos que defendan a libre competencia
nos mercados (3,64).
As empresas do meu sector teñen prezos semellantes como
consecuencia das condicións de competencia, non porque existan
acordos entre elas (3,30).
É demasiado fácil para as empresas vulnerar a lei de defensa da
competencia con impunidade (2,88).
Por outra banda as afirmacións coas que as empresas indican estár máis en
desacordo son:
Os acordos entre empresas do mesmo sector para fixar prezos e
outras condicións comerciais non deberían prohibirse (2,25).
Teño un gran coñecemento da normativa legal sobre defensa da
competencia (2,43).
As sancións ás empresas que infrinxen a lei de defensa da competencia
son excesivas (2,05).
94
7.2.3. O grao de notoriedade dos órganos de defensa da competencia españois e galegos.
P.8.- SABE VOSTEDE QUE DENDE HAI ANOS O TRIBUNAL DE DEFENSA DE LA COMPETENCIA SANCIONA AS EMPRESAS QUE INCORREN EN PRÁCTICAS RESTRITIVAS DA COMPETENCIA NO MERCADO
ESPAÑOL.
SI61,68%
NON38,32%
Seis de cada dez enquisados indica coñecer a existencia a nivel nacional dun tribunal de defensa de la competencia sanciona as empresas que incorren en prácticas restritivas da competencia.
95
P.9.- CON ANTERIORIDADE AO NOSO CONTACTO, SABÍA VOSTEDE QUE TAMÉN EXISTE EN GALICIA O TRIBUNAL GALEGO DE DEFENSA DA COMPETENCIA.
SI39,29%
NON60,71%
Case na mesma proporción que no caso da pregunta anterior, un 60,71% das empresas enquisadas sinala coñecer a existencia do Tribunal Galego de Defensa da Competencia.
P.10- ¿ALGUNHA VEZ CONSULTOU A PÁXINA WEB DO TRIBUNAL GALEGO DE DEFENSA DA COMPETENCIA?
SI10,81%
NON89,19%
So mente un 10,81% das empresas que sinalan coñecer o TGDC indican que consultou algunha vez a súa páxina web.
96
P.11.- ¿CAL É O SEU COÑECEMENTO DAS FUNCIÓNS DO TGDC?
COÑEZOAS MOI BEN1,13%
COÑEZOAS BASTANTE5,86%
TEÑO UN COÑECEMENTO BÁSICO67,12%
NON TEÑO NINGÚN
COÑECEMENTO
25,90%
En relación ó grao de coñecemento das funcións do TGDC, destacar que un 67,12% das empresas enquisadas ten un coñecemento básico das mesmas, mentres que a porcentaxe de empresas que sinala non ter algún tipo de coñecemento das mesmas alcanza o 25,90%.
P.12.- ¿SABÍA VOSTEDE QUE OS ACORDOS ENTRE EMPRESAS COMPETIDORAS PARA FIXAR PREZOS E OUTRAS CONDICIÓNS COMERCIAIS CONSTITÚEN UNHA PRÁCTICA PROHIBIDA?
SI82,07%
NON17,93%
97
Consultadas as empresas sobre o aspecto de que os acordos entre empresas competidoras para fixar prezos e outras condicións comerciais constitúen unha práctica prohibida, o 17,93% indica non coñecer tal circunstancia.
P.13.- CREE VOSTEDE QUE A DEFENSA DA LIBRE COMPETENCIA NOS MERCADOS DE GALICIA É UNHA TAREFA.
NADA IMPORTANTE
0,82%
POUCO IMPORTANTE
2,00%BASTANTE IMPORTANTE
49,45%
MOI IMPORTANTE
47,72%
Un 97,18% das empresas enquisadas cree que a defensa da libre competencia nos mercados de Galicia é unha tarefa bastante ou moi importante.
98
7 . 2 . 4 . C a r a c t e r í s t i c a s d a s e m p r e s a s e o s s e u s s e c t o r e s .
P.15.- ¿COMO CARACTERIZARÍA A SITUACIÓN DO SEU SECTOR (NO CASO DE VARIOS, DO PRINCIPAL).
AMOSA UN GRAN
CRECEMENTO1,70%
MEDRA UN POUCO6,99%
ESTÁ ESTABLE25,72%
ESTÁ EN DECLIVE65,59%
Un 65,59% das empresas sinala que o seu sector está en declive, efecto derivado fundamentalmente da crise actual xeneralizada que afecta a moitos sectores do mercado. Cinco de cada dez empresas enquisadas indica que os seus clientes son tanto consumidores individuais como empresas, catro de cada dez sinala que son outras empresas e organizacións e 1 de cada dez que só son consumidores individuais.
99
P.16.- OS CLIENTES FINAIS DA EMPRESA SON.
OUTRAS EMPRESAS E
ORGANIZACIÓNS38,15%
CONSUMIDORES INDIVIDUAIS
11,71%
CONSUMIDORES INDIVIDUAIS E EMPRESAS50,13%
P.17.- O NÚMERO APROXIMADO DE EMPREGADOS A TEMPO COMPLETO NA SÚA EMPRESA É DE:
ENTRE 0 E 9 EMPREGADOS
36,73%
ENTRE 10 E 19 EMPREGADOS
26,64%
ENTRE 20 E 49 EMPREGADOS
24,16%
ENTRE 50 E 199 EMPREGADOS
10,62%
200 OU MÁIS EMPREGADOS
1,86%
100
P.18.- A SÚA EMPRESA TEN A SEDE NA PROVINCIA DE:
A CORUÑA39,20%
LUGO11,68%
OURENSE7,79%
PONTEVEDRA41,33%
P.19.- A SÚA EMPRESA LEVA NO MERCADO:
MENOS DE 5 ANOS1,42%
5 OU MÁIS ANOS98,58%
101
7.3. Comparación dos resultados obtidos na enquisa do ano 2010 cos datos do ano 2008.
P.1.- FRECUENCIA COA QUE OCORREN DIVERSAS CONDUTAS RESTRITIVAS DA COMPETENCIA (NO CASO DE QUE A EMPRESA ACTÚE EN VARIOS SECTORES, CONSIDERAR SOAMENTE O PRINCIPAL POR VOLUME
DE NEGOCIO). VALORACIÓN MEDIA.
2,66
2,94
2,97
3,20
3,15
3,34
3,32
3,07
3,56
3,55
3,56
3,49
3,65
3,68
3,52
3,68
3,70
3,67
3,66
3,72
2,53
2,92
3,06
3,09
3,13
3,20
3,27
3,33
3,39
3,46
3,48
3,49
3,50
3,54
3,56
3,59
3,60
3,63
3,65
3,72
1 2 3 4
2. FIXACIÓN DE PREZOS POR BAIXO DOS CUSTOS
1.ACTUACIÓN DE EMPRESAS ILEGAIS/NON AUTORIZADAS
20. CONCESIÓN POLA ADMINISTRACIÓN PÚBLICA DE AXUDAS E SUBVENCIÓNS QUE FAVORECEN A UNHAS …
7. IMPOSICIÓN DO PREZO DE VENDA POR PARTE DOS SUBMINISTRADORES OU DISTRIBUIDORES
11. APLICACIÓN A ALGUNHAS EMPRESAS DE CONDICIÓNS DESIGUAIS NOS CONTRATOS PARA PRESTACIÓNS …
8. FIXACIÓN DE PREZOS POR UNHA EMPRESA DOMINANTE CO OBXECTIVO DE EXPULSAR DO MERCADO AS SÚAS RIVAIS
19. ESTABLECEMENTO POLA ADMINISTRACIÓN PÚBLICA DE CONDICIÓNS QUE LIMITAN DUN XEITO INXUSTIFICADO A …
15. FIXACIÓN AOS DISTRIBUIDORES, POLAS EMPRESAS FABRICANTES DOS PRODUTOS, DO PREZO DE VENDA DOS …
3. ACORDOS DE FIXACIÓN DO PREZO DOS PRODUTOS (OU DE INCREMENTO DO PREZO) ENTRE EMPRESAS RIVAIS
17. ACORDO DE DISTRIBUÍR DETERMINADOS PRODUTOS EXCLUSIVAMENTE DUN DETERMINADO CANAL DE …
9. FIXACIÓN DE PREZOS ABUSIVOS PARA OS CONSUMIDORES COMO CONSECUENCIA DA POSESIÓN …
12. SUBORDINACIÓN DA CELEBRACIÓN DE CONTRATOS Á ACEPTACIÓN DE PRESTACIÓNS SUPLEMENTARIAS QUE …
4. ACORDOS ENTRE EMPRESAS COMPETIDORAS PARA REPARTIRSE O MERCADO OU A CLIENTELA
18. ACORDO ENTRE EMPRESAS PARA PARTICIPAR DUN XEITO FRAUDULENTO NUNHA PUXA OU LICITACIÓN …
13. RECOMENDACIÓNS DE INCREMENTO DO PREZO POR ASOCIACIÓNS DE EMPRESAS DO SECTOR
5. ACORDOS ENTRE EMPRESAS COMPETIDORAS PARA REPARTIRSE AS FONTES DE APROVISIONAMENTO
16. ESTABLECEMENTO NOS CONTRATOS DE CLÁUSULAS QUE TEÑEN POR FINALIDADE INDUCIR AOS CLIENTES DO …
14. ACORDOS OU RECOMENDACIÓNS QUE LIMITAN A LIBERDADE DAS EMPRESAS DE OUTORGAR DESCONTOS
10. NEGATIVA INXUSTIFICADA A SATISFACER AS DEMANDAS DE COMPRA DE PRODUTOS
6. ACORDOS ENTRE EMPRESAS PARA LIMITAR (OU CONTROLAR) O DESENVOLVEMENTO TÉCNICO
2010 2008
102
En xeral, en relación as distintas condutas que limitan a competencia nos sectores galegos, en termos absolutos, a valoración das empresas non variou fundamentalmente entre os anos 2008 e 2010, como se pode observar na gráfica superior.
Se ben, débese destacar que no ano 2010 existe unha percepción en canto a existencia dun certo incremento da frecuencia dalgunhas condutas que limitan a competencia no mercado en relación a situación do ano 2008.
As maiores diferenzas de valoración, en canto a unha maior frecuencia no ano 2010 en relación ao ano 2008, atópanse nas seguintes condutas:
Acordo entre empresas para participar dun xeito fraudulento nunha
puxa ou licitación pública.
Acordos de fixación do prezo dos produtos (ou de incremento do
prezo) entre empresas rivais.
Acordos entre empresas competidoras para repartirse o mercado ou a
clientela.
Destacar por último que os enquisados consideran que a “Fixación aos distribuidores, polas empresas fabricantes dos produtos, do prezo de venda dos mesmos” ten unha menor frecuencia no ano 2010 en relación co valoración feita na enquisa do ano 2008.
103
P.2.- GRADO EN QUE A EXISTENCIA DE CONDUTAS RESTRITIVAS, NO CASO DE QUE OCORRESEN, DIFICULTAN A EXISTENCIA DUNHA COMPETENCIA XUSTA NO MERCADO
22,54%
30,62%
31,03%
44,16%
33,00%
14,07%
12,44%
6,46%
0,99%
4,69%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
2008
2010Moito
Bastante
Pouco
Nada
Ns / Nc
Obsérvase un incremento na valoración da dificultade de desenvolvemento dunha competencia xusta no mercado, debido a existencia de condutas restritivas. Así, no ano 2008 un 22,8% das empresas consideraba que as condutas restritivas dificultaban moito a existencia dunha competencia xusta no mercado, incrementándose esta porcentaxe ata o 32,1% no ano 2010, case dez puntos máis.
P.3.- NO CASO DE QUE ALGUNHAS DAS CONDUTAS ANTERIORES OCORRESEN NO SEU PROPIO MERCADO (OU SECTOR), NA SÚA OPINIÓN ¿ATA QUE PUNTO ESTAS CONDUTAS DIFICULTAN A ENTRADA
NO MERCADO DOUTROS COMPETIDORES POTENCIAIS?
20,32%
24,51%
27,71%
42,30%
28,94%
14,69%
19,58%
11,77%
3,45%
6,73%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
2008
2010
DIFICULTA MOITO DIFICULTA BASTANTEDIFICULTA POUCO NON DIFICULTA NADANON SABE / NON CONTESTA
104
En canto a que as condutas restritivas condutas dificultan a entrada no mercado doutros competidores potenciais, no ano 2008 un 48,03% consideraban que o dificultaba moito ou bastante, e no ano 2010 esta porcentaxe incrementouse ata un 66,81%.
P.4.- FALANDO EN TERMOS XERAIS, E NUNHA ESCALA DE 1 A 10, INDIQUE ATA QUE PUNTO NO SEU MERCADO (OU SECTOR) SON MOI FRECUENTES AS CONDUTAS RESTRITIVAS DA COMPETENCIA.
14,79% 13,91%
10,49%
7,59%
21,49%
9,86%
6,95% 6,83%
2,91%
5,18%
9,89%
21,75%
17,29%
8,11%
14,62%
7,40%8,91%
7,66%
3,03%
1,34%
0%
10%
20%
30%
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
2008 2010
28,70%
31,64%
39,57%
40,02%
23,64%
23,98%
8,09%
4,37%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
2008
2010
NON HAI HAI POUCAS HAI BASTANTES HAI MOITAS
Se ben, como se comentou con anterioridade (ver pregunta 1), os enquisados
consideran que se incrementou a frecuencia dalgunhas condutas que limitan
105
a libre competencia, en xeral e en conxunto a percepción dos enquisados en
canto a que hai moitas condutas diminuíu no ano 2010 (4,37%) en relación
ao ano 2008 (8,09%).
P.5.- EN XERAL, DURANTE OS ÚLTIMOS 12 MESES, NO SEU MERCADO (OU SECTOR), AS CONDUTAS ANTEDITAS AUMENTARON, DIMINUÍRON OU NON VARIOU A SÚA FRECUENCIA
26,97%
34,99%
5,30%
4,34%
67,73%
60,67%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
2008
2010
AUMENTARON DIMINUÍRON NON VARIOU A SÚA FRECUENCIA
As empresas (34,99%) consideran que durante o ano 2010 as condutas
restritivas da competencia incrementaron a súa frecuencia, porcentaxe maior
que no ano 2008 (26,97%).
106
P.6.- FALANDO EN TERMOS XERAIS, E NUNHA ESCALA DE 1 A 10, INDIQUE A SÚA OPINIÓN SOBRE O GRAO NO QUE O SEU MERCADO (OU SECTOR) É XUSTO E ESTÁ LIBRE DE BARREIRAS Á COMPETENCIA, SENDO 1: “ESTE MERCADO ESTÁ FORTEMENTE PECHADO, CON BARREIRAS Á ENTRADA DE NOVAS EMPRESAS MOI ELEVADAS” E SENDO 10: “ESTE SECTOR (MERCADO) ESTÁ MOI ABERTO Á COMPETENCIA E LIBRE DE BARREIRAS Á ENTRADA DE NOVAS EMPRESAS”.
5,10%3,36%
6,22%7,71%
17,66%
9,33%
11,82%
15,17%
8,21%
15,42%
1,97%
5,72%6,17%
7,78% 9,66%
5,55%
11,09%
18,43%
21,74%
11,90%
0%
10%
20%
30%
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
2008 2010
8,46%
7,69%
31,59%
23,61%
36,32%
35,06%
23,63%
33,63%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
2008
2010
ESTÁ FORTEMENTE PECHADO ESTÁ UN POUCO PECHADOBASTANTE ABERTO MOI ABERTO
No ano 2010 (33,63%) as empresas consideran, en maior porcentaxe que no ano 2008 (23,63%), que o seu sector está moi aberto á competencia e libre de barreiras á entrada de novas empresas.
107
Esta situación de apertura dos sectores pode ser debida a unha maior competencia derivada da crise actual, que implica no caso dun grande número de empresas a necesidade de ampliar o seu mercado e actividades que habitualmente viña desenvolvendo.
A porcentaxe de empresas que considera que o seu mercado ou sector está fortemente pechado non variou substancialmente entre os anos 2008 (8,46%) e 2010 (7,69%).
108
P.7.- PARA AVALIAR AS SÚAS PERCEPCIÓNS SOBRE O MERCADO, PODERÍA INDICARME O SEU GRADO DE ACORDO COAS SEGUINTES AFIRMACIÓNS.
2,25
2,43
2,05
2,23
2,45
2,45
2,45
2,79
2,88
2,88
3,30
3,64
1,97
2,07
2,08
2,18
2,41
2,43
2,44
2,70
2,85
3,16
3,33
3,58
1 2 3 4
G2. OS ACORDOS ENTRE EMPRESAS DO MESMOSECTOR PARA FIXAR PREZOS E OUTRAS CONDICIÓNS
COMERCIAIS NON DEBERÍAN PROHIBIRSE
L1. TEÑO UN GRAN COÑECEMENTO DA NORMATIVALEGAL SOBRE DEFENSA DA COMPETENCIA
S1. AS SANCIÓNS ÁS EMPRESAS QUE INFRINXEN ALEI DE DEFENSA DA COMPETENCIA SON EXCESIVAS
G8. A MIÑA EMPRESA SOFRE UNHA COMPETENCIAINXUSTA POR CAUSA DAS AXUDAS PÚBLICAS
CONCEDIDAS A EMPRESAS RIVAIS
G4. PARÉCEME BEN QUE AS EMPRESAS QUEDISPOÑEN DE PODER DE MERCADO O UTILICEN
PARA LOGRAR OS SEUS OBXECTIVOS
G6. NO CASO DE QUE SE INCREMENTARA ACOMPETENCIA NO MEU SECTOR, A MIÑA EMPRESA
TERÍA MOITOS PROBLEMAS PARA SOBREVIVIR
L2. A INFORMACIÓN QUE NECESITAN AS EMPRESASPARA CUMPRIR COA LEXISLACIÓN DE DEFENSA DA
COMPETENCIA É FÁCIL DE ENTENDER
N1. A REGULACIÓN EXISTENTE NO MEU SECTORPERMITE UNHA COMPETENCIA XUSTA E LIBRE
G1. NA MIÑA OPINIÓN, UN AUMENTO NO GRAO DECOMPETENCIA NOS MERCADOS GALEGOS
MELLORARÍA A COMPETITIVIDADE DAS EMPRESAS…
S2 É DEMASIADO FÁCIL PARA AS EMPRESASVULNERAR A LEI DE DEFENSA DA COMPETENCIA
CON IMPUNIDADE
G3. AS EMPRESAS DO MEU SECTOR TEÑEN PREZOSSEMELLANTES COMO CONSECUENCIA DAS
CONDICIÓNS DE COMPETENCIA, NON PORQUE…
G7. É IMPORTANTE QUE EXISTAN ÓRGANOS QUEDEFENDAN A LIBRE COMPETENCIA NOS MERCADOS
2010
2008
As maiores diferenzas en canto ao grado de acordo atópase nas seguintes
afirmacións:
109
Teño un gran coñecemento da normativa legal sobre a defensa da
competencia (no ano 2010 o grado de acordo con esta afirmación é
significativamente menor co ano 2008).
Os acordos entre empresas do mesmo sector para fixar prezos e
outras condicións comerciais non deberían prohibirse (no ano 2010 o
grado de acordo con esta afirmación é significativamente menor co ano
2008).
É demasiado fácil para as empresas vulnerar a lei de defensa da
competencia con impunidade (no ano 2010 o grado de acordo con esta
afirmación é significativamente maior co ano 2008).
P.8.- SABE VOSTEDE QUE DENDE HAI ANOS O TRIBUNAL DE DEFENSA DE LA COMPETENCIA SANCIONA AS EMPRESAS QUE INCORREN EN PRÁCTICAS RESTRITIVAS DA COMPETENCIA NO MERCADO ESPAÑOL.
61,63%
61,68%
38,37%
38,32%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
2008
2010
Sí, o coñecía Non o coñecía
110
O grao de coñecemento da existencia dun tribunal de defensa de la
competencia a nivel nacional non sufriu variación entre os anos 2008
(61,63%) e 2010 (61,68%).
P.9.- CON ANTERIORIDADE AO NOSO CONTACTO, SABÍA VOSTEDE QUE TAMÉN EXISTE EN GALICIA O TRIBUNAL GALEGO DE DEFENSA DA COMPETENCIA.
33,74%
39,29%
66,26%
60,71%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
2008
2010
Sí Non
En canto ao grao de coñecemento do Tribunal Galego de Defensa da Competencia, no ano 2010 un 39,29% das empresas enquisadas indican ter coñecemento da súa existencia, mentres que no ano 2008 esta porcentaxe era do 33,74%.
P.10- ¿ALGUNHA VEZ CONSULTOU A PÁXINA WEB DO TRIBUNAL GALEGO DE DEFENSA DA
COMPETENCIA?
111
En canto a consulta da páxina web do TGDC, a porcentaxe de empresas que
coñecen a súa existencia e visitou a mesma apenas sufriu variación entre os
anos 2008 (9,81%) e 2010 (10,81%).
P.13.- CREE VOSTEDE QUE A DEFENSA DA LIBRE COMPETENCIA NOS MERCADOS DE GALICIA É UNHA TAREFA...
1,62%
0,82%
6,23%
2,00%
50,31%
49,45%
41,84%
47,72%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
2008
2010
Nada importante Pouco importanteBastante importante Moi importante
9,81%
10,81%
89,71%
89,19%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
2008
2010
Sí Non
112
A consideración de que a defensa da libre competencia nos mercados de Galicia
é unha tarefa moi ou bastante importante, é sinalada polo 97,17% no ano 2010,
mentres que no ano 2008 esta porcentaxe alcanzaba o 92,15%.
P.15.- ¿COMO CARACTERIZARÍA A SITUACIÓN DO SEU SECTOR (EN CASO DE VARIOS, DO PRINCIPAL).
9,03%
1,70%
11,04%
6,99%
28,48%
25,72%
51,44%
65,59%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
2008
2010
Amosa un gran crecemento Medra poucoEstá estable Está en declive
No caso da situación dos sectores das empresas, en consoancia coa crise
actual, amósase un maior porcentaxe de respostas no ano 2010 en
comparación co ano 2008 nas categorías de mercado en declive (65,59%
fronte ao 51,44%) e medra pouco (6,99% fronte ao 11,04%).
113
7.4. Diferenzas significativas por sectores de actividade.
A visión conxunta presentada nos apartados anteriores e a súa comparativa
co ano 2008, complétase a continuación co desenvolvemento dunha análise
comparativa e detallada para cada un dos sectores de actividade
contemplados no estudo, que son:
SECTORES DE ACTIVIDADE 1 Agricultura, silvicultura, gandería, caza e pesca 2 Industrias extractivas 3 Industria manufactureira
4 Fornecemento de enerxía eléctrica, gas, vapor e aire acondicionado
5 Fornecemento de auga, actividades de saneamento, xestión de residuos e descontaminación
6 Construción 7 Transporte e almacenamento 8 Hostalaría 9 Información e comunicacións 10 Actividades financeiras e de seguros 11 Actividades inmobiliarias 12 Actividades profesionais, científicas e técnicas 13 Actividades administrativas e servizos auxiliares 14 Educación 15 Actividades sanitarias e de servizos sociais 16 Actividades artísticas, recreativas e de entretemento 17 Outros servizos
Así, realízase unha comprobación do grao de concordancia nas respostas, é
dicir, si existían diferenzas estatisticamente significativas nas valoracións
que as empresas segundo o sector facían sobre os ítems formulados en cada
114
pregunta. Isto contrástase cun test de Kruskal-Wallis, e en caso de que saíra
estatisticamente significativo, estudábanse as respostas mediante unha
comparativa da media de cada sector coa media global, facendo uso dun t-
test.
Na táboa incluída a continuación recóllense as medias para cada un dos
sectores en relación a frecuencia coa que se producen determinadas
condutas relacionadas coa competencia nos mercados (pregunta 1
da enquisa), indicando en vermello as variables onde existen diferenzas
estatísticas significativas por sectores, e en amarelo aqueles sectores onde
xorden esas diferenzas significativas coa media conxunta.
115
Proba de Kruskal-
Wallis
Sig. asintó
t.
IND
USTR
IAS
EXTR
ACTI
VAS
IND
USTR
IA
MAN
UFAC
TURE
IRA
FORN
ECEM
ENTO
DE
ENER
XÍA
ELÉC
TRIC
A,…
FO
RNEC
EMEN
TO D
E AU
GA, A
CTIV
IDAD
ES
DE
SAN
EAM
ENTO
,…
CON
STRU
CIÓ
N
TRAN
SPO
RTE
E AL
MAC
ENAM
ENTO
HO
STAL
ARÍA
INFO
RMAC
IÓN
E
COM
UNIC
ACIÓ
NS
ACTI
V. F
INAN
CEIR
AS
E D
E SE
GURO
S
ACTI
VID
ADES
IN
MO
BILI
ARIA
S AC
TIV.
PR
OFE
SIO
NAI
S,
CIEN
TÍFI
. E
TÉCN
ICAS
AC
TIVI
DAD
ES
ADM
INIS
TRAT
IVAS
E
SERV
IZO
S AU
XILI
ARES
EDUC
ACIÓ
N
ACTI
VID
ADES
SA
NIT
ARIA
S E
DE
SERV
IZO
S SO
CIAI
S
ACTI
VI. A
RTÍS
TICA
S,
RECR
EATI
VAS
E D
E EN
TRET
EMEN
TO
AGRI
C., S
ILVI
CULT
., GA
ND
ERÍA
, CAZ
A E
PESC
A
OUT
ROS
SERV
IZO
S
MEDIA
1.Actuación de empresas ilegais/non autorizadas
0,00 3,05 3,13 4,00 2,67 2,79 2,56
2,68 3,18 2,67 2,50 2,98 2,53 3,43 1,67 3,14 3,11 2,64 2,923
2. Fixación de prezos por baixo dos custos
0,00 2,36 2,60 4,00 2,67 2,54 2,18
2,86 2,68 2,33 2,33 2,55 2,16 2,60 1,33 3,00 2,70 2,53 2,526
3. Acordos de fixación do prezo dos produtos (ou de incremento do prezo) entre empresas rivais
0,25 3,23 3,50 4,00 3,00 3,32 3,24 3,42 3,45 3,67 3,00 3,32 3,35 3,29 3,33 3,71 3,47 3,14 3,392
4. Acordos entre empresas competidoras para repartirse o mercado ou a clientela
0,01 3,21 3,60 3,80 3,00 3,39 3,43 3,50 3,69 4,00 3,50 3,35 3,50 3,57 3,00 4,00 3,48 3,54 3,497
5. Acordos entre empresas competidoras para repartirse as fontes de aprovisionamento
0,35 3,48 3,63 3,80 4,00 3,55 3,55 3,52 3,63 3,67 3,33 3,44 3,75 3,57 4,00 4,00 3,57 3,53 3,589
6. Acordos entre emp, para limitar/controlar o desenvolvemento técnico
0,00 3,42 3,77 3,40 4,00 3,68 3,73 3,71 3,74 3,00 3,67 3,50
3,89 4,00 4,00 3,75 3,85 3,60 3,722
116
Proba de Kruskal-
Wallis
Sig. asintó
t.
IND
USTR
IAS
EXTR
ACTI
VAS
IND
USTR
IA
MAN
UFAC
TURE
IRA
FORN
ECEM
ENTO
DE
ENER
XÍA
ELÉC
TRIC
A,…
FO
RNEC
EMEN
TO D
E AU
GA, A
CTIV
IDAD
ES
DE
SAN
EAM
ENTO
,…
CON
STRU
CIÓ
N
TRAN
SPO
RTE
E AL
MAC
ENAM
ENTO
HO
STAL
ARÍA
INFO
RMAC
IÓN
E
COM
UNIC
ACIÓ
NS
ACTI
V. F
INAN
CEIR
AS
E D
E SE
GURO
S
ACTI
VID
ADES
IN
MO
BILI
ARIA
S AC
TIV.
PR
OFE
SIO
NAI
S,
CIEN
TÍFI
. E
TÉCN
ICAS
AC
TIVI
DAD
ES
ADM
INIS
TRAT
IVAS
E
SERV
IZO
S AU
XILI
ARES
EDUC
ACIÓ
N
ACTI
VID
ADES
SA
NIT
ARIA
S E
DE
SERV
IZO
S SO
CIAI
S
ACTI
VI. A
RTÍS
TICA
S,
RECR
EATI
VAS
E D
E EN
TRET
EMEN
TO
AGRI
C., S
ILVI
CULT
., GA
ND
ERÍA
, CAZ
A E
PESC
A
OUT
ROS
SERV
IZO
S
MEDIA
7. Imposición do prezo de venda por parte dos subm. ou distribuidores
0,25 2,95 3,17 3,20 3,33 3,12 2,89 3,36 3,16 3,33 2,67 3,29 2,65 3,00 2,67 3,38 2,83 2,93 3,095
8. Fixación de prezos por unha empresa dominante co obxectivo de expulsar do mercado as súas rivais
0,02 2,90 3,26 3,80 3,00 3,15 2,90
3,36 3,39 4,00 3,00 3,46
3,19 3,43 3,00 3,63 3,36 3,20 3,201
9. Fixación de prezos abusivos para os consumidores como consecuencia da posesión por algunha emp. dunha posición de dominio
0,03 3,57 3,55 3,80
4,00 3,37 3,33
3,52 3,60 4,00 3,33 3,63 3,56 3,57 4,00 4,00 3,50 3,33 3,480
10. negativa inxustificada a satisfacer as demandas de compra de produtos
0,20 3,60 3,64 4,00 4,00 3,59 3,66 3,90 3,81 4,00 3,33 3,67 3,58 3,86 4,00 3,71 3,66 3,71 3,650
11. aplicación a algunhas empresas de condicións
0,03 3,42 3,23 3,80
3,00 3,08 2,91
3,25 3,16 3,33 3,00 3,04 3,05 3,43 2,00 3,50 3,28 2,73 3,130
117
Proba de Kruskal-
Wallis
Sig. asintó
t.
IND
USTR
IAS
EXTR
ACTI
VAS
IND
USTR
IA
MAN
UFAC
TURE
IRA
FORN
ECEM
ENTO
DE
ENER
XÍA
ELÉC
TRIC
A,…
FO
RNEC
EMEN
TO D
E AU
GA, A
CTIV
IDAD
ES
DE
SAN
EAM
ENTO
,…
CON
STRU
CIÓ
N
TRAN
SPO
RTE
E AL
MAC
ENAM
ENTO
HO
STAL
ARÍA
INFO
RMAC
IÓN
E
COM
UNIC
ACIÓ
NS
ACTI
V. F
INAN
CEIR
AS
E D
E SE
GURO
S
ACTI
VID
ADES
IN
MO
BILI
ARIA
S AC
TIV.
PR
OFE
SIO
NAI
S,
CIEN
TÍFI
. E
TÉCN
ICAS
AC
TIVI
DAD
ES
ADM
INIS
TRAT
IVAS
E
SERV
IZO
S AU
XILI
ARES
EDUC
ACIÓ
N
ACTI
VID
ADES
SA
NIT
ARIA
S E
DE
SERV
IZO
S SO
CIAI
S
ACTI
VI. A
RTÍS
TICA
S,
RECR
EATI
VAS
E D
E EN
TRET
EMEN
TO
AGRI
C., S
ILVI
CULT
., GA
ND
ERÍA
, CAZ
A E
PESC
A
OUT
ROS
SERV
IZO
S
MEDIA
desiguais nos contratos para prestacións equivalentes 12. subordinación da celebración de contratos á aceptación de prestacións suplementarias que non gardan relación co obxecto do contrato
0,00 3,45 3,58 3,80 3,00 3,47 3,30
3,53 3,48 3,33 3,67 3,35 3,37 3,71 4,00 3,67 3,76 3,27 3,491
13. recomendacións de incremento do prezo por asociacións de empresas do sector
0,02 3,30 3,63 3,60 3,67 3,56 3,33
3,43 3,75
4,00 3,50 3,55 3,61 3,86 4,00 3,50 3,57 3,36 3,555
14. acordos ou recomendacións que limitan a liberdade das empresas de outorgar descontos
0,08 3,50 3,69 3,80 3,67 3,60 3,48 3,67 3,79 4,00 3,00 3,65 3,68 3,83 4,00 4,00 3,70 3,33 3,635
15. fixación aos distribuidores, polas
0,20 3,52 3,39 3,80 3,67 3,28 3,14 3,50 3,19 3,33 2,00 3,36 3,44 3,80 3,67 3,71 3,43 3,13 3,328
118
Proba de Kruskal-
Wallis
Sig. asintó
t.
IND
USTR
IAS
EXTR
ACTI
VAS
IND
USTR
IA
MAN
UFAC
TURE
IRA
FORN
ECEM
ENTO
DE
ENER
XÍA
ELÉC
TRIC
A,…
FO
RNEC
EMEN
TO D
E AU
GA, A
CTIV
IDAD
ES
DE
SAN
EAM
ENTO
,…
CON
STRU
CIÓ
N
TRAN
SPO
RTE
E AL
MAC
ENAM
ENTO
HO
STAL
ARÍA
INFO
RMAC
IÓN
E
COM
UNIC
ACIÓ
NS
ACTI
V. F
INAN
CEIR
AS
E D
E SE
GURO
S
ACTI
VID
ADES
IN
MO
BILI
ARIA
S AC
TIV.
PR
OFE
SIO
NAI
S,
CIEN
TÍFI
. E
TÉCN
ICAS
AC
TIVI
DAD
ES
ADM
INIS
TRAT
IVAS
E
SERV
IZO
S AU
XILI
ARES
EDUC
ACIÓ
N
ACTI
VID
ADES
SA
NIT
ARIA
S E
DE
SERV
IZO
S SO
CIAI
S
ACTI
VI. A
RTÍS
TICA
S,
RECR
EATI
VAS
E D
E EN
TRET
EMEN
TO
AGRI
C., S
ILVI
CULT
., GA
ND
ERÍA
, CAZ
A E
PESC
A
OUT
ROS
SERV
IZO
S
MEDIA
emp. Fabric. dos produtos, do seu prezo de venda 16. establecemento nos contratos de cláusulas que teñen por finalidade inducir aos clientes do subministrador de que non compre produtos que compitan cos seus
0,32 3,62 3,64 3,80 4,00 3,55 3,48 3,68 3,64 4,00 3,00 3,53 3,72 4,00 4,00 3,86 3,74 3,64 3,600
17. acordo de distribuír determinados produtos exclusivamente dun determinado canal de distribución
0,50 3,65 3,47 3,80 3,67 3,44 3,42 3,43 3,58 4,00 3,00 3,40 3,47 3,60 4,00 3,88 3,47 2,93 3,462
18. acordo entre empresas para participar dun xeito fraudulento nunha puxa ou licitación pública
0,00 3,41 3,68 3,20 2,67 3,29 3,59 3,88 3,64 4,00 3,00 3,37 3,53 4,00 3,00 3,63 3,74 3,62 3,537
19. establecemento pola administración pública
0,00 3,42 3,44 3,00 2,67 2,98 3,35 3,63 3,19 4,00 3,50 3,02 3,24 3,83 2,33 3,75 3,63 2,75 3,269
119
Proba de Kruskal-
Wallis
Sig. asintó
t.
IND
USTR
IAS
EXTR
ACTI
VAS
IND
USTR
IA
MAN
UFAC
TURE
IRA
FORN
ECEM
ENTO
DE
ENER
XÍA
ELÉC
TRIC
A,…
FO
RNEC
EMEN
TO D
E AU
GA, A
CTIV
IDAD
ES
DE
SAN
EAM
ENTO
,…
CON
STRU
CIÓ
N
TRAN
SPO
RTE
E AL
MAC
ENAM
ENTO
HO
STAL
ARÍA
INFO
RMAC
IÓN
E
COM
UNIC
ACIÓ
NS
ACTI
V. F
INAN
CEIR
AS
E D
E SE
GURO
S
ACTI
VID
ADES
IN
MO
BILI
ARIA
S AC
TIV.
PR
OFE
SIO
NAI
S,
CIEN
TÍFI
. E
TÉCN
ICAS
AC
TIVI
DAD
ES
ADM
INIS
TRAT
IVAS
E
SERV
IZO
S AU
XILI
ARES
EDUC
ACIÓ
N
ACTI
VID
ADES
SA
NIT
ARIA
S E
DE
SERV
IZO
S SO
CIAI
S
ACTI
VI. A
RTÍS
TICA
S,
RECR
EATI
VAS
E D
E EN
TRET
EMEN
TO
AGRI
C., S
ILVI
CULT
., GA
ND
ERÍA
, CAZ
A E
PESC
A
OUT
ROS
SERV
IZO
S
MEDIA
de condicións que limitan dun xeito inxustificado a participación de certas empresas nos contratos públicos 20. concesión pola administración pública de axudas e subvencións que favorecen a unhas empresas fronte a outras competidoras
0,02 3,00 3,09 2,60 3,67 2,87 3,20 3,50 3,08 3,00 3,50 3,00 3,33 3,83 2,33 3,50 3,24 2,54 3,057
120
Así, a continuación recóllense as principais observacións que se poden facer
en relación as diferenzas estatisticamente significativas que xorden na
análise por sectores.
No caso da Industria Manufactureira existen diferenzas estatisticamente
significativas en diversas condutas, e todas no sentido dunha frecuencia
menor de existencia desas actuacións no conxunto de actividades:
CONDUTAS RESTRITIVAS MEDIA
1. Actuación de empresas ilegais/non autorizadas 3,13
4. Acordos entre empresas competidoras para repartirse o mercado ou a
clientela 3,60
11. Aplicación a algunhas empresas de condicións desiguais nos contratos para
prestacións equivalentes 3,23
12. Subordinación da celebración de contratos á aceptación de prestacións
suplementarias que non gardan relación co obxecto do contrato 3,58
13. Recomendacións de incremento do prezo por asociacións de empresas do
sector 3,63
18. Acordo entre empresas para participar dun xeito fraudulento nunha puxa
ou licitación pública 3,68
19. Establecemento pola administración pública de condicións que limitan dun
xeito inxustificado a participación de certas empresas nos contratos públicos 3,44
No sector do fornecemento de enerxía eléctrica, gas, vapor e aire
acondicionado valoran como menor frecuentes que a media de empresas
as seguintes condutas:
121
CONDUTAS RESTRITIVAS MEDIA
9. Fixación de prezos abusivos para os consumidores como consecuencia
da posesión por algunha empresa dunha posición de dominio no mercado 3,80
11. Aplicación a algunhas empresas de condicións desiguais nos contratos
para prestacións equivalentes 3,80
No caso do sector de construción, consideran que son máis frecuentes que
a media de sectores as seguintes condutas restritivas:
CONDUTAS RESTRITIVAS MEDIA
1.Actuación de empresas ilegais/non autorizadas 2,79
4. Acordos entre empresas competidoras para repartirse o mercado ou a
clientela 3,39
9. Fixación de prezos abusivos para os consumidores como consecuencia da
posesión por algunha empresa dunha posición de dominio no mercado 3,37
18. Acordo entre empresas para participar dun xeito fraudulento nunha puxa
ou licitación pública 3,29
19. Establecemento pola Administración pública de condicións que limitan dun
xeito inxustificado a participación de certas empresas nos contratos públicos 2,98
20. Concesión pola Administración pública de axudas e subvencións que
favorecen a unhas empresas fronte a outras competidoras 2,87
122
No caso do sector de transporte e almacenamento, consideran que son
máis frecuentes que a media de sectores as seguintes condutas restritivas:
CONDUTAS RESTRITIVAS MEDIA
1. Actuación de empresas ilegais/non autorizadas 2,56
2. Fixación de prezos por baixo dos custos 2,18
8. Fixación de prezos por unha empresa dominante co obxectivo de expulsar do
mercado as súas rivais 2,90
9. Fixación de prezos abusivos para os consumidores como consecuencia da
posesión por algunha empresa dunha posición de dominio no mercado 3,33
11. Aplicación a algunhas empresas de condicións desiguais nos contratos para
prestacións equivalentes 2,91
12. Subordinación da celebración de contratos á aceptación de prestacións
suplementarias que non gardan relación co obxecto do contrato 3,30
13. Recomendacións de incremento do prezo por asociacións de empresas do
sector 3,33
No caso do sector de hostalaría, consideran que son menos frecuentes que a
media de sectores as seguintes condutas restritivas:
CONDUTAS RESTRITIVAS MEDIA
18. Acordo entre empresas para participar dun xeito fraudulento nunha puxa ou
licitación pública 3,88
19. Establecemento pola Administración pública de condicións que limitan dun
xeito inxustificado a participación de certas empresas nos contratos públicos 3,63
20. Concesión pola Administración pública de axudas e subvencións que
favorecen a unhas empresas fronte a outras competidoras 3,50
123
No caso do sector de información e comunicacións, consideran que é
menos frecuente que a media de sectores a seguinte conduta restritiva:
CONDUTAS RESTRITIVAS MEDIA
13. Recomendacións de incremento do prezo por asociacións de empresas do
sector 3,75
No caso do sector de actividades profesionais, científicas e técnicas,
consideran que a frecuencia das seguintes condutas varía en relación a media
de sectores:
CONDUTAS RESTRITIVAS MEDIA
6. Acordos entre empresas para limitar (ou controlar) o desenvolvemento técnico
(MAIOR FRECUENCIA QUE A MEDIA DE SECTORES) 3,50
8. Fixación de prezos por unha empresa dominante co obxectivo de expulsar do
mercado as súas rivais
(MENOR FRECUENCIA QUE A MEDIA DE SECTORES)
3,46
No caso do sector de actividades administrativas e servizos
auxiliares, consideran que é menos frecuente que a media de sectores a
seguinte conduta restritiva:
CONDUTAS RESTRITIVAS MEDIA
6. Acordos entre empresas para limitar (ou controlar) o desenvolvemento técnico 3,89
124
No caso do sector de educación, consideran que a frecuencia das seguintes
condutas varía en relación a media de sectores:
CONDUTAS RESTRITIVAS MEDIA
19. Establecemento pola Administración pública de condicións
que limitan dun xeito inxustificado a participación de certas
empresas nos contratos públicos
3,83
20. Concesión pola Administración pública de axudas e
subvencións que favorecen a unhas empresas fronte a outras
competidoras
3,83
Na táboa incluída a continuación recóllense as medias para cada un dos
sectores en relación ao grao de acordo con diversas afirmacións
sobre a competencias nos mercados (pregunta 7 da enquisa),
indicando en vermello as variables onde existen diferenzas estatísticas
significativas por sectores, e en amarelo aqueles sectores onde xorden esas
diferenzas significativas coa media conxunta.
Neste caso soamente xorden diferenzas estatisticamente significativas por
sectores nas seguintes tres afirmacións:
N1. A regulación existente no meu sector permite unha competencia
xusta e libre.
125
G2. Os acordos entre empresas do mesmo sector para fixar prezos e
outras condicións comerciais non deberían prohibirse.
G6. No caso de que se incrementara a competencia no meu sector, a
miña empresa tería moitos problemas para sobrevivir.
Proba de Kruskal-Wallis Sig.
asintót.
IND
USTR
IAS
EXTR
ACTI
VAS
IND
USTR
IA
MAN
UFAC
-TUR
EIRA
FO
RNEC
EMEN
TO D
E EN
ERXÍ
A EL
ÉCTR
ICA,
...
FORN
ECEM
. DE
AUGA
, ACT
IV. D
E SA
NEA
M.,…
CO
NST
RUCI
ÓN
TRAN
SPO
RTE
E AL
MAC
ENAM
ENTO
HO
STAL
ARÍA
INFO
RMAC
IÓN
E
COM
UNIC
ACIÓ
NS
ACTI
V. F
INAN
CEIR
AS
E D
E SE
GURO
S AC
TIVI
DAD
ES
INM
OBI
LIAR
IAS
ACTI
V.
PRO
FESI
ON
AIS,
CI
ENTÍ
FICA
S E
TÉCN
ICAS
AC
TIV.
AD
MIN
ISTR
AT. E
SE
RVIZ
OS
AUXI
LIAR
ES
EDUC
ACIÓ
N
ACTI
V. S
ANIT
ARIA
S E
DE
SERV
IZO
S SO
CIAI
S AC
TIV.
ART
ÍSTI
CAS,
RE
CREA
T. E
DE
ENTR
ET.
AGRI
CULT
URA,
SI
LVIC
ULTU
RA,…
OUT
ROS
SERV
IZO
S
MEDIA
L1. Teño un gran coñecemento da normativa legal sobre defensa da competencia 0,433
2,24
2,05 2,25 2,33 2,03 2,08 2,20 2,08 3,00 1,33 2,24 2,13 2,29 2,00 1,57 2,18 1,82 2,06
L2. A información que necesitan as empresas para cumprir coa lexislación de defensa da competencia é fácil de entender
0,103 2,39
2,43 2,67 2,39 2,35 2,47 2,54 3,50 3,00 2,67 2,57 2,17 2,33 2,00 2,57 2,90 2,44
N1. A regulación existente no meu sector permite unha competencia xusta e libre 0,000
2,65
2,81
2,25 3,33 2,60 2,46
2,89 2,85 3,67 2,50 2,65 2,72 2,83 2,33 3,29
2,86 2,57 2,69
S1. As sancións ás empresas que infrinxen a lei de defensa da competencia son excesivas 0,080
2,45
2,17 2,00 2,00 2,03 1,94 2,90 1,86 1,00 3,00 1,79 1,82 2,20 1,50 3,00 2,25 1,75 2,07
S2 É demasiado fácil para as empresas vulnerar a lei de defensa da competencia con impunidade
0,119 3,18
3,14 3,50 3,00 3,12 3,21 2,82 3,35 2,00 3,00 3,14 3,50 3,50 3,00 3,60 2,98 3,60 3,15
G1. Na miña opinión, un aumento no grao de competencia nos mercados galegos melloraría a competitividade das empresas galegas
0,230 2,48
2,83 1,75 2,33 2,89 2,82 3,10 2,85 2,33 2,50 3,02 3,06 3,29 2,33 3,00 2,87 3,13 2,85
G2. Os acordos entre empresas do mesmo sector para fixar prezos e outras condicións comerciais non deberían prohibirse
0,010 1,74
1,85
1,25 1,00 2,11
1,99 2,83
2,18 2,00 1,67 1,84 1,71 2,29 1,67 1,63 1,91 2,00 1,96
G3. As empresas do meu sector teñen prezos semellantes como consecuencia das condicións de competencia, non porque existan acordos entre elas
0,213 3,41
3,35 3,75 3,67 3,29 3,23 3,40 3,25 3,67 3,67 3,33 3,18 3,33 3,33 3,50 3,51 3,86 3,33
G4. Paréceme ben que as empresas que dispoñen de poder de mercado o utilicen para lograr os seus obxectivos
0,449 2,41
2,44 2,25 2,33 2,36 2,36 2,76 2,57 2,67 1,67 2,48 2,07 1,57 2,67 2,63 2,48 2,14 2,41
127
G6. No caso de que se incrementara a competencia no meu sector, a miña empresa tería moitos problemas para sobrevivir.
0,002 2,62
2,48 1,50 3,00 2,38 2,43 2,95
2,74
2,67 3,33 2,16
2,21 1,86 1,67 2,25 2,24 2,60 2,43
G7. É importante que existan órganos que defendan a libre competencia nos mercados 0,104
3,64
3,59 3,75 4,00 3,54 3,56 3,15 3,72 3,67 3,33 3,54 3,79 3,71 3,33 3,75 3,60 3,73 3,58
G8. A miña empresa sofre unha competencia inxusta por causa das axudas públicas concedidas a empresas rivais
0,230 2,13
2,30 2,00 3,00 2,13 2,12 2,31 2,27 2,00 1,33 2,00 1,77 1,83 3,00 1,67 2,24 1,77 2,18
128
No sector da industria manufactureira existen diferenzas estatisticamente
significativas nas seguintes variables:
N1. A regulación existente no meu sector permite unha competencia xusta e
libre
(MAIOR GRADO DE ACORDO QUE A MEDIA DE SECTORES)
2,81
G2. Os acordos entre empresas do mesmo sector para fixar prezos e outras
condicións comerciais non deberían prohibirse
(MAIOR GRADO DE DESACORDO QUE A MEDIA DE SECTORES)
1,85
No sector da construción existen diferenzas estatisticamente significativas nas
seguintes variables:
G2. Os acordos entre empresas do mesmo sector para fixar prezos e outras
condicións comerciais non deberían prohibirse
(MAIOR GRADO DE ACORDO QUE A MEDIA DE SECTORES)
2,11
No sector do transporte e almacenamento existen diferenzas estatisticamente
significativas nas seguintes variables:
N1. A regulación existente no meu sector permite unha competencia xusta e
libre
(MAIOR GRADO DE DESACORDO QUE A MEDIA DE SECTORES)
2,46
No sector da hostalaría existen diferenzas estatisticamente significativas nas
seguintes variables:
G2. Os acordos entre empresas do mesmo sector para fixar prezos e outras
condicións comerciais non deberían prohibirse
(MAIOR GRADO DE ACORDO QUE A MEDIA DE SECTORES)
2,83
129
G6. No caso de que se incrementara a competencia no meu sector, a miña
empresa tería moitos problemas para sobrevivir.
(MAIOR GRADO DE ACORDO QUE A MEDIA DE SECTORES)
2,95
No sector da información e comunicacións existen diferenzas estatisticamente
significativas nas seguintes variables:
G6. No caso de que se incrementara a competencia no meu sector, a miña
empresa tería moitos problemas para sobrevivir.
(MAIOR GRADO DE ACORDO QUE A MEDIA DE SECTORES)
2,74
No sector das actividades profesionais, científicas e técnicas existen
diferenzas estatisticamente significativas nas seguintes variables:
G6. No caso de que se incrementara a competencia no meu sector, a miña
empresa tería moitos problemas para sobrevivir.
(MAIOR GRADO DE DESACORDO QUE A MEDIA DE SECTORES)
2,16
No sector das actividades artísticas, recreativas e de entretemento existen
diferenzas estatisticamente significativas nas seguintes variables:
N1. A regulación existente no meu sector permite unha competencia xusta e libre. (MAIOR GRADO DE ACORDO QUE A MEDIA DE SECTORES)
3,29
Nos seguintes ítems ou preguntas da enquisa non se detectaron diferenzas
estatisticamente significativas segundo o sector de pertenza das empresas:
130
P.2.- No caso de que algunhas das condutas restritivas enumeradas
ocorresen no seu propio mercado (ou sector), na súa opinión ¿ata que
punto estas condutas dificultan a existencia dunha competencia xusta
no mercado?.
P.3.- No caso de que algunhas das condutas enumeradas ocorresen no
seu propio mercado (ou sector), na súa opinión ¿ata que punto estas
condutas dificultan a entrada no mercado doutros competidores
potenciais?.
P.13.- Cree vostede que a defensa da libre competencia nos mercados
de Galicia é unha tarefa.
En canto as cuestións relativas a frecuencia das condutas restritivas da
competencia (pregunta 4 da enquisa) e o grado de apertura do
mercado/sector (pregunta 6 da enquisa), detectáronse diferenzas
estatisticamente significativas segundo o sector de pertenza das empresa.
131
As diferenzas estatisticamente significativas detectadas en relación a
frecuencia das condutas restritivas da competencia (pregunta 4) foron:
MEDIA DE TODOS OS SECTORES 4,20 Construción 4,58 Transporte e almacenamento 4,42 Industria manufactureira 3,88 Actividades sanitarias e de servizos sociais 2,33 Fornecemento de enerxía eléctrica, gas, vapor e aire acondic.
2,01
Escala do 1 ao 10 sendo 1: “neste sector non hai condutas que limiten a competencia” e sendo 10: “neste sector son moi frecuentes as condutas que limitan a competencia”.
As diferenzas estatisticamente significativas detectadas en relación ao grao
de apertura do sector (pregunta 6) foron:
MEDIA DE TODOS OS SECTORES 6,84 Educación 8,29 Industria manufactureira 7,11 Fornecemento de enerxía eléctrica, gas, vapor e aire ac.
2,50
133
8. CONCLUSIÓNS SOBRE A SITUACIÓN DA COMPETENCIA
Neste apartado preséntanse as conclusións da análise feita nas páxinas
precedentes, partindo da información obtida dos expedientes tramitados
tanto nos órganos galegos de defensa da competencia como na CNC, da
investigación sectorial a partir de indicadores mencionada no apartado 6, e
do estudo sobre as percepcións da competencia das empresas galegas non
comerciais. Das tres fontes mencionadas, a máis significativa é a terceira
porque ofrece datos cunha base suficientemente ampla e, por tanto, cun
nivel de fiabilidade altamente significativo.
As conclusións que seguen están estruturadas en tres puntos distintos. O
primeiro, refírese ás prácticas restritivas máis comúns durante o ano 2010 en
Galicia; o segundo, profunda na análise das prácticas restritivas desde o
punto de vista sectorial; e, finalmente, o terceiro recolle a percepción que
existe sobre a existencia e funcións dos órganos de defensa da competencia
e das propias normas que regulan a concorrencia no mercado.
8.1. Conclusións sobre as prácticas restritivas
8.1.1. As prácticas restritivas a partir dos expedientes tramitados
A análise dos expedientes con incidencia en Galicia tramitados polos
órganos de defensa da competencia galegos, TGDC e SGDC, mostra que a
134
maioría das denuncias presentadas polas empresas galegas se refiren, en
primeiro lugar, a prácticas de competencia desleal contempladas no artigo 3
da Lei 15/2007 de defensa da competencia; e, en segundo lugar, a acordos
entre empresas contrarios ao disposto no artigo 1 da LDC. Pola súa parte, os
expedientes tramitados pola CNC con algún tipo de incidencia en Galicia
parecen concentrarse en casos de colusión entre empresas, contrarios ao
artigo 1 da LDC, e en menor medida, en abusos de posición de dominio
contrarios ao artigo 2 da LDC.
Dado que o número de casos, tanto no tocante aos órganos galegos (12 do
TGDC e 16 do SGDC) como á CNC (9), non é moi elevado, non s epoden tirar
conclusións moi definitivas ao respecto, pero si se pode afirmar con
seguridade que os casos que máis preocupan ás empresas galegas,
pequenas e medianas, na súa gran maioría son os casos de posible
competencia desleal dos seus competidores, aínda que logo non cheguen
realmente a considerarse esas denuncias como verdadeiras violacións das
normas de competencia. Tamén pode afirmarse que os casos que finalmente
conclúen en sancións son na súa maioría acordos entre empresas contrarios
ao artigo 1 LDC. A aplicación do artigo 3 da LDC resulta menos frecuente en
Galicia dada a menor dimensión da maioría das empresas e do caracter
atomizado da oferta nos sectores en que se detectan prácticas
anticompetitivas. Iso non exclúe, por suposto, a existencia de posibles
comportamentos susceptibles de sanción baixo o artigo 2 da LDC. Neste
sentido, pode resultar útil potenciar as actuacións de oficio por parte do
135
novo órgano de defensa da competencia en Galicia, cuestión á que se dedica
un epígrafe no apartado sobre Recomendacións de mellora.
8.1.1. As practicas restritivas de acordo coas percepcións dos responsables
das empresas galegas.
O estudo sobre as percepcións da competencia das empresas galegas non
comerciais efectuado no 2010 permite extraer algunhas conclusións
significativas sobre as prácticas restritivas que se producen en Galicia nos
distintos sectores analizados. A continuación preséntanse eses resultados
comezando pola frecuencia con que os enquisados perceben que producen
certas condutas relacionadas coa competencia e dispois comparando os
resultados obtidos no 2010 cos obtidos no 2008.
A.1. Percepcións sobre a frecuencia coa que se producen condutas
relacionadas coa competencia nos mercados.
Das vinte condutas consideradas na enquisa, as empresas non
comerciais opinan que son pouco frecuentes, xa que case a totalidade
das mesmas alcanzan unha media superior a 3 (“ocorre moi
raramente”), nunha escala de 1 a 4. De este modo, a percepción das
empresas, por termo medio, é que a frecuencia das condutas que
limitan a competencia no mercado galego é baixa.
As dúas condutas que teñen unha maior frecuencia de aparición, coa
súa media por debaixo do valor 3, son a fixación de prezos por debaixo
136
dos custos (2,53) e a actuación de empresas ilegais/non autorizadas
(2,92).
Entre as condutas que as empresas sinalan como menos frecuentes
encóntranse: Acordos entre empresas para limitar (ou controlar) o
desenvolvemento técnico (3,72); Negativa inxustificada a satisfacer as
demandas de compra de produtos (3,65); e Acordos ou recomendacións
que limitan a liberdade das empresas de outorgar descontos (3,63).
O 74,78% das empresas enquisadas consideran que as condutas
restritivas dificultan a existencia dunha competencia xusta no mercado,
e cerca do 67% das empresas consultadas consideran que a existencia
de condutas restritivas dificulta a entrada no mercado de outros
competidores potenciais.
Seis de cada dez empresas consultadas consideran que a evolución das
condutas que limitan a competencia no seu sector nos últimos doce
meses non variou a súa frecuencia, se ben, débese destacar que un 35%
sinala que a súa frecuencia aumentou.
As empresas enquisadas (68,69%) valoran o seu sector/mercado como
moi ou bastante aberto á competencia e libre de barreiras de entrada de
novas empresas.
A.2 Comparativa dos resultados obtidos nas enquisas do ano 2008
cos datos do ano 2010.
En xeral, a valoración das empresas en relación ás distintas condutas
que limitan a competencia nos sectores galegos, non variou entre os
137
anos 2008 e 2010. Se ben, debe destacarse que no ano 2010 existe
unha percepción dun certo incremento significativo da frecuencia
dalgunhas condutas que limitan a competencia no mercado, como
poden ser: acordo entre empresas para participar de forma fraudulenta
nunha puxa ou licitación pública; acordos de fixación do prezo dos
produtos (ou de incremento do prezo) entre empresas rivais e acordos
entre empresas competidoras para repartirse o mercado ou a clientela.
En cambio, a fixación de prezos ós distribuidores, por as empresas
fabricantes dos produtos, do prezo de venta dos mesmos, ten unha
menor frecuencia no ano 2010 en relación coa valoración realizada na
enquisa do ano 2008.
No ano 2008 un 22,54% das empresas consideraba que as condutas
restritivas dificultaban moito a existencia dunha competencia xusta no
mercado, e esta porcentaxe incrementouse ata o 30,62% no ano 2010,
cerca de dez puntos máis.
No ano 2008 un 48,03% das empresas consultadas consideraba que as
condutas restritivas dificultaban bastante ou moito a entrada no
mercado de outros potenciais competidores, e no ano 2010 esta
porcentaxe incrementouse ata un 66,81%.
Un 34,99% das empresas consultadas consideran que durante o ano
2010 as condutas restritivas da competencia incrementaron a súa
frecuencia, porcentaxe maior que no indicado no ano 2008 (26,97%).
138
No ano 2010 (33,63%) as empresas consideran, en maior porcentaxe
que no ano 2008 (23,63%), que o seu sector está moi aberto á
competencia e libre de barreiras á entrada de novas empresas. Esta
situación de apertura dos sectores pode ser debida a unha maior
competencia derivada da crise actual, que implica, no caso dun gran
número de empresas, a necesidade de ampliar o seu mercado e as
actividades que habitualmente viñan desenvolvendo.
8.2. Conclusións sobre a situación da competencia a nivel
sectorial
8.2.1 Resultados obtidos dos expedientes tramitados
Segundo xa se indicou no punto anterior, o número de expedientes
tramitados polo TGDC e CNC con incidencia en Galicia non é moi elevado e
non sería pertinente, en consecuencia, tirar conclusións definitivas sobre a
base da información obtida por esta vía. Isto é particularmente certo á hora
de analizar os sectores en que se producen prácticas restritivas, de modo
que a relación sectorial que se obtén desta fonte debe tomarse con suma
cautela.
Con todo, resulta ilustrativo indicar que os sectores onde houbo unha
actuación dos órganos mencionados durante 2010 son os seguintes:
- Xestión de residuos (1)
139
- Servizos financeiros (2)
- Entretemento (1)
- Enerxía (2)
- Construción (2)
- Distribución alimentaria (2)
- Sector primario (1)
- Hostalaría (1)
- Autoescolas (1)
- Téxtil (2)
- Automoción (1)
- Sanidade (2)
- Colexios profesionais (1)
- Servizos portuarios (1)
8.2.2 Resultados do estudo sobre percepcións dos responsables das
empresas galegas non comerciais a nivel sectorial
A continuación recóllense as principais observacións que se poden facer en
relación ás diferenzas estatisticamente significativas derivadas da análise por
sectores da frecuencia de condutas restritivas da competencia:
Na Industria Manufactureira existen diferenzas estatisticamente
significativas en diversas condutas, e todas no sentido dunha menor
frecuencia de existencia desas actuacións no conxunto de actividades:
140
§ Actuación de empresas ilegais/non autorizadas.
§ Acordos entre empresas competidoras para repartirse o
mercado ou a clientela.
§ Aplicación a algunhas empresas de condicións desiguais nos
contratos para prestacións equivalentes.
§ Subordinación da celebración de contratos á aceptación de
prestacións suplementarias que non gardan relación co
obxectivo do contrato.
§ Recomendacións de incremento do prezo por asociacións de
empresas do sector.
§ Acordo entre empresas para participar dunha forma
fraudulenta nunha puxa ou licitación pública.
§ Establecemento pola administración pública de condicións que
limitan dunha forma inxustificada a participación de certas
empresas nos contratos públicos.
No sector de subministro de enerxía eléctrica, gas, vapor e aire
acondicionado valoran como menos frecuentes que a media de
empresas as condutas de “Fixación de prezos abusivos para os
consumidores como consecuencia da posesión por algunha empresa
dunha posición de dominio no mercado” e a Aplicación a algunhas
empresas de condicións desiguais nos contratos para prestacións
equivalentes.
141
No sector da construción, consideran que son máis frecuentes que a
media de sectores as seguintes condutas restritivas:
§ Actuación de empresas ilegais/non autorizadas.
§ Acordos entre empresas competidoras para repartirse o
mercado ou a clientela.
§ Fixación de prezos abusivos para os consumidores como
consecuencia da posesión por algunha empresa dunha
posición de dominio no mercado.
§ Acordo entre empresas para participar dunha forma
fraudulenta nunha puxa ou licitación pública.
§ Establecemento pola administración pública de condicións que
limitan dunha forma inxustificada a participación de certas
empresas nos contratos públicos.
§ Concesión pola Administración pública de axudas e
subvencións que favorecen a unhas empresas fronte a outras
competidoras.
No sector de transporte e almacenamento, consideran que son máis
frecuentes que a media de sectores as seguintes condutas restritivas:
§ Actuación de empresas ilegais/non autorizadas.
§ Fixación de prezos por debaixo dos custos.
§ Fixación de prezos por unha empresa dominante co obxectivo
de expulsar do mercado ós seus rivais.
142
§ Fixación de prezos abusivos para os consumidores como
consecuencia da posesión por algunha empresa dunha
posición de dominio no mercado.
§ Aplicación a algunhas empresas de condicións desiguais nos
contratos para prestacións equivalentes.
§ Subordinación da celebración de contratos á aceptación de
prestacións suplementarias que non gardan relación co
obxectivo do contrato.
§ Recomendacións de incremento do prezo por asociacións de
empresas do sector.
No sector da hostalaría, consideran que son menos frecuentes que a
media de sectores as seguintes condutas restritivas:
§ Acordo entre empresas para participar dunha forma
fraudulenta nunha puxa ou licitación pública.
§ Establecemento pola administración pública de condicións que
limitan dunha forma inxustificada a participación de certas
empresas nos contratos públicos.
§ Concesión pola Administración pública de axudas e
subvencións que favorecen a unhas empresas fronte a outras
competidoras.
No sector de información e comunicacións, as empresas consideran
que é menos frecuente que a media de sectores a conduta restritiva
143
relativa ás recomendacións de incremento do prezo por asociacións de
empresas do sector.
No sector de actividades profesionais, científicas e técnicas, consideran
que a frecuencia das condutas que varía en relación á media son:
§ Acordos entre empresas para limitar (ou controlar) o
desenvolvemento técnico (maior frecuencia que a media de
sectores).
§ Fixación de prezos por unha empresa dominante co obxectivo
de expulsar do mercado os seus rivais (menor frecuencia que a
media de sectores).
No caso do sector de actividades administrativas e servizos auxiliares,
consideran que é menos frecuente que a media de sectores a conduta
restritiva relativa a acordos entre empresas para limitar (ou controlar) o
desenvolvemento técnico.
No sector da educación, consideran que a frecuencia das seguintes
condutas é menor que na media de sectores:
§ Establecemento pola administración pública de condicións que
limitan dunha forma inxustificada a participación de certas
empresas nos contratos públicos.
§ Concesión pola Administración pública de axudas e
subvenciones que favorecen a unhas empresas fronte a outras
competidoras.
144
As diferenzas estatisticamente significativas detectadas en relación ó grado
de frecuencia das condutas restritivas da competencia xurdiron nos sectores
Industria manufactureira, subministro de enerxía eléctrica, gas,
vapor e aire acondicionado e actividades sanitarias e de servizos
sociais, indicando unha menor existencia desas condutas, mentres que nos
sectores de construción e transporte e almacenamento indican unha
maior existencia de condutas restritivas da competencia.
As diferenzas estatisticamente significativas por sectores en relación o seu
grado de apertura e a existencia de barreiras á competencia, detectáronse na
industria manufactureira e educación, cun maior grado de apertura, e
subministro de enerxía eléctrica, gas, vapor e aire acondicionado,
cun menor grado de apertura.
En canto a diversas cuestións formuladas sobre o mercado/sector das
empresas e a competencia, xurdiron diferenzas estatisticamente
significativas nas seguintes tres afirmacións:
A regulación existente no meu sector permite unha competencia xusta
e libre. No sector da industria manufactureira e de actividades artísticas,
recreativas e de entretemento o grado de acordo é superior á media
global, mentres que no sector de transporte e almacenamento é menor.
145
Os acordos entre empresas do mesmo sector para fixar prezos e
outras condicións comerciais non deberían prohibirse. No sector da
industria manufactureira o grado de desacordo é superior á media
global, e nos sectores de construción e hostalaría o grado de acordo é
maior, é dicir, nestos dous sectores están máis de acordo que o
conxunto de sectores coa posibilidade de que as empresas poidan fixar
prezos e outras condicións comerciais.
No caso de que se incrementara a competencia no meu sector, a miña
empresa tería moitos problemas para sobrevivir. Nos sectores de
hostalaría e información comunicacións están máis de acordo que a
media global con esta afirmación, mentres que o sector de actividades
profesionais, científicas e técnicas as empresas están máis en
desacordo.
146
8.3. Sobre a percepción dos órganos de defensa da competencia
A continuación se ofrecen as conclusións do estudo sobre percepcións dos
responsables de empresas galegas non comerciais respecto ao seu
coñecemento das institucións e das normas de defensa da competencia.
Seis de cada dez enquisados indica coñecer a existencia a nivel
nacional dun tribunal de defensa da competencia que sanciona ás
empresas que incorren en prácticas restritivas da competencia, e un
60,71% das empresas enquisadas sinala coñecer a existencia do
Tribunal Galego de Defensa da Competencia.
Das empresas que sinalan coñecer o TGDC, un 67,12% indican ter un
coñecemento básico das súas funcións, se ben case o 26% sinala non ter
algún tipo de coñecemento das mesmas, e soamente un 10,81% indican
que consultaron algunha vez a súa páxina web.
O 18% das empresas consultadas indican non coñecer que os acordos
entre empresas competidoras para fixar prezos e outras condicións
comerciais constitúen unha práctica prohibida. Por outro lado, un
97,12% das empresas cree que a defensa da libre competencia nos
mercados de Galicia é unha tarefa bastante (49,45%) ou moi importante
(47,72%).
O grado de coñecemento da existencia dun tribunal de defensa da
competencia a nivel nacional non sufriu variación entre os anos 2008
147
(61,63%) e 2010 (61,68%). En canto ó grado de coñecemento do
Tribunal Galego de Defensa da Competencia, no ano 2010 un 39,29%
das empresas enquisadas indican ter coñecemento da súa existencia,
mentres que no ano 2008 esta porcentaxe era do 33,74%.
Sobre o sector da actividade e sobre a defensa da competencia tamén se
obtiveron algúns resultados significativos:
As empresas indican un maior grado de acordo coa importancia de que
existan órganos que defendan a libre competencia nos mercados (3,64,
nunha escala de 1 a 4), co que as empresas do seu sector teñan prezos
semellantes como consecuencia das condicións da competencia, non
porque existan acordos entre elas (3,30) e con que é demasiado fácil
para as empresas vulnerar a lei de defensa da competencia con
impunidade (2,88).
As empresas indican estar máis en desacordo con que os acordos entre
empresas do mesmo sector para fixar prezos e outras condicións
comerciais non deberían prohibirse (2,25), con que teñen un gran
coñecemento da normativa legal sobre defensa da competencia (2,43) e
con que as sancións ás empresas que infrinxen a lei de defensa da
competencia son excesivas (2,05).
149
9. RECOMENDACIÓNS DE MELLORA
Seguindo o feito en anos anteriores, inclúense a continuación algunhas
propostas de actuación co obxectivo de favorecer un maior nivel de
competencia efectiva nos mercados de Galicia.
9.1. A competencia debe ser un dos eixes principais da política
económica do goberno galego.
Os estudos empíricos realizados confirman o resultado da análise teórica
respecto a que unha maior competencia nos mercados, alén de ter
consecuencias positivas para os consumidores, ten efectos positivos para
conseguir unha maior produtividade e competitividade das empresas,
lográndose así unha mellor asignación de recursos e unha maior eficiencia
económica, de maneira que en última instancia se promove un maior
desenvolvemento económico e social.
Por esa razón, en todos os países avanzados se presta unha gran atención á
política de defensa da competencia, dotándoa con medios humanos e
materiais adecuados para que poda cumprir ben a súa función e instaurando
a defensa da competencia como unha política económica relevante dentro do
deseño das distintas actuacións dos poderes públicos.
150
En Galicia debe seguirse ese exemplo e considerar que a defensa da
competencia, en concreto a aplicación do dereito da competencia e a
promoción activa da concorrencia nos mercados debe constituír un dos eixes
principais da política económica da Xunta de Galicia.
Ese obxectivo de promover a competencia pode facerse por diversas vías,
facilitando un funcionamento áxil dos mercados. A Xunta de Galicia pode e
debe utilizar calquera desas vías á súa disposición, facendo unha axeitada
ponderación dos diversos obxectivos de carácter público que deben tomarse
en conta.
Unha das vías principais para promover a competencia consiste precisamente
en ter órganos propios de defensa da competencia, que pola súa maior
proximidade coa realidade económica do país, poden ser máis efectivos para
detectar e sancionar as condutas infractoras das normas da competencia,
ademais de representar un instrumento particularmente útil para difundir os
valores da competencia entre a cidadanía e as distintas Administracións
Públicas. Agora ben, eses órganos propios deben estar suficientemente
dotados non só a través da definición legal das súas competencias senón
tamén desde a perspectiva dos medios humanos e materiais que deben estar
á altura das funcións a desempeñar.
151
9.2. Aumento da actuación de oficio na investigación e incoación
de expedientes por condutas infractoras das normas de
competencia.
Aínda que existe un número en xeral crecente de denuncias sobre condutas
contrarias á competencia por parte de particulares, resultaría moi
conveniente que desde os órganos de defensa da competencia de Galicia se
estimulara a actuación de oficio sobre condutas potencialmente contrarias ás
normas de competencia, de modo que en aqueles casos que existen indicios
suficientes desas prácticas ilegais, se realice unha investigación en
profundidade para comprobar se efectivamente se producen infraccións das
normas de competencia.
Tal como se mencionou en Informes anteriores, a actuación de oficio da
Administración é un instrumento poderoso para incentivar a eficacia da
política de defensa da competencia e incrementar a súa lexitimación social.
Ata agora, nos anos que leva funcionando o TGDC e o SGDC esta actuación
de oficio estivo francamente limitada debido á falta de medios humanos e
materiais do SGDC. Esa gran limitación de medios fixo que o Servizo apenas
puidera impulsar a tramitación das denuncias presentadas por particulares,
sen capacidade real para plantear investigacións de oficio. A nova situación
creada por mediación da Lei 1/2011, do 28 de febreiro, reguladora do
Consello Galego da Competencia permitirá paliar en parte esa grave carencia,
ao unificar o Servizo e o Tribunal nun único órgano e dotar ao novo servizo
152
de instrución de expedientes, a Subdirección de Investigación, con persoal
plenamente dedicado a esa función.
A identificación de sectores potencialmente susceptibles de amparar
condutas anticompetitivas e a conseguinte investigación de oficio por parte
dos órganos de defensa da competencia resulta especialmente significativa
na Comunidade Autónoma de Galicia dada a ideosincrasia no funcionamento
dos distintos sectores empresariais, de maneira que o TGDC considera de
especial relevancia a posibilidade de fomentar unha actuación directa para a
detección de prácticas constitutivas de infracción e a correspondente
apertura de expedientes sancionadores.
9.3. As Administracións Públicas deben respectar os principios da
competencia na súa actuación.
As Administracións Públicas teñen unha especial responsabilidade no tocante
ao cumprimento das normas de competencia nos mercados, por tres razóns
principais.
En primeiro lugar, as Administracións Públicas exercen un importante labor
na determinación do marco e das condicións en que se desenvolve a
actividade empresarial a través da elaboración de normas e dos actos
administrativos que teñen incidencia no mercado.
153
É importante que tanto na elaboración normativa como nos diversos actos
administrativos se teñan en conta e se respecten escrupulosamente os
principios de defensa da competencia. De acordo á nova Lei 15/2007, de
Defensa da Competencia, as autoridades de defensa da competencia, tanto a
CNC como os órganos autonómicos, están capacitados para impugnar actos
das Administracións Públicas e normas con rango inferior a lei que podan
supoñer un obstáculo para a competencia efectiva nos mercados. Trátase,
loxicamente, dun recurso de última instancia que, en todo caso, pon de
manifesto a vontade do lexislador de suxeitar do modo máis efectivo posible
ás Administración Públicas a un proceder conforme coa normas de
competencia.
Sen dúbida ningunha, resulta de todo punto conveniente que as
Administracións Públicas non só respecten as normas de competencia senón
que, na súa actuación favorezan unha maior competencia nos mercados e, en
todo caso, examinen as consecuencias que poden ter os seus actos e as súas
iniciativas lexislativas sobre a competencia nos mercados estudando
debidamente as alternativas que podan existir ao respecto para escoller
aquela que teña un menor impacto anticompetitivo.
En segundo lugar, as Administracións Públicas, en tanto que órganos
decisorios sobre a entidade e o destino das axudas públicas, teñen tamén
unha importante responsabilidade á hora de aplicar a normativa de defensa
da competencia. Neste sentido, as Administracións Públicas deben evitar a
154
creación e mantemento de empresas pouco eficientes, que sobrevivan
grazas ao apoio oficial mediante subsidios públicos, e impedir aquelas
situacións de reforzo ou potenciación de condutas desleais ou claramente
anticompetitivas por parte das empresas subsidiadas.
En terceiro e último lugar, as Administracións Públicas están suxeitas ao
estrito cumprimento das prohibicións dos artigos 1, 2, 3 da Lei 15/2007 de
Defensa da Competencia, cando actúan como operadores económicos, con
participación directa nos mercados. A súa actuación ten que ser
especialmente coidadosa neses casos e respectar debidamente a normativa
da competencia, para dar exemplo a outros participantes no mercado e
porque poden ser suxeitos de sanción en condicións semellantes ás dunha
empresa privada.
9.4. Debe continuar o labor de promoción dos méritos da
competencia entre a cidadanía.
É necesario que todos os axentes económicos, especialmente as empresas,
sexan conscientes, en primeiro lugar, das normas que regulan a
competencia e do seu contido e alcance e, en segundo lugar, que coñezan
ben as vantaxes que xera o mantemento dun nivel alto de competencia
efectiva nos mercados.
155
Por esta razón, as institucións de defensa da competencia deben continuar
continuar co seu labor de difusión das excelencias da competencia, tal como
veu facendo ata agora, e anima a participar neste mesmo cometido as
diversas Administracións Públicas, tanto autonómicas como locais.
9.5. A defensa da competencia esixe un compromiso conxunto
das empresas, as administración e a cidadanía en xeral.
Seguindo o chamamento feito nos anos anteriores, o Tribunal quere expresar
a súa opinión de que resulta completamente necesaria una involucración
decidida do sector privado empresarial, das diversas Administracións
Públicas galegas e dos cidadáns en xeral, en tanto que usuarios e
consumidores dos bens e servizos do mercado, para avanzar cara uns niveis
de competencia efectiva máis altos, porque iso redundará con claridade nun
maior desenvolvemento económico e social de Galicia.