ตรวจเอกสาร

พรก

1. ลกษณะทวไปของพรก

พรก มชอสามญวา Chilli หรอ Hot pepper มชอวทยาศาสตรวา Capsicum sp. เปนพชใบเลยงคจดอยในตระกล Solanaceae ซงเปนตระกลเดยวกนกบมะเขอเทศและมะเขอตางๆ มถนก าเนดอยในเขตรอนของทวปอเมรกา โดยมหลกฐานการคนพบพรกครงแรกทบรเวณ Tehuacan ประเทศเมกซโก ตอมาในป ค.ศ. 1493 Christopher Columbus ไดน าพรกเขามาในแถบยโรปตอนใต ท าใหพอคาชาวสเปนและโปรตเกสเปนผน าไปเผยแพรไปสตะวนออกกลาง อฟรกา และเอเชย

ส าหรบประเทศไทยเชอวา พอคาชาวโปรตเกสเปนผน าเขามา และท าใหพรกกลายเปนทนยมน ามาใชในการปรงอาหารอยางแพรหลายมาโดยตลอด

2. ลกษณะทางพฤกษศาสตรของพรก

พรกมคณคาทางอาหารสง เปนแหลงของวตามนเอ ซ และอ นองจากน พรกยงมรสชาตเผดรอน เนองจากสาร Capsaicin ซงมมากบรเวณแกนกลางของผล (placenta)

-ราก รากของพรกสวนใหญเปนระบบรากแกว เมอโตเตมทจะมรากฝอยแผออกดานขาง -ล าตนและกง พรกมทงล าตนตงตรงและแตกกงกานสาขา ในระยะตนออน ตนมลกษณะ

เปนไมเนอออนมสเขยว เมอมอายมากขนล าตนและกงกจะมสน าตาล บางพนธมสเทาน าตาลหรอสมวงทขอ

-ดอก เปนดอกเดยวทเกดจากขอ ตรงมมทเกดใบหรอกง ดอกมกลบดอกตงแต 4-7 กลบ มสขาว ครม ไปถงเขยวออน บางพนธมสมวง เปนดอกสมบรณเพศ

-ผล พรกเปนผลประเภท Berry ทมลกษณะ เปนกระเปาะ มฐานขวผลทงแบบสนและแบบหนา และมผลแบบทชขนและหอยลง เมอผลสกอาจเปลยนจากสเขยวไปเปนแดงหรอเหลอง บางพนธมความเผดมาก และบางพนธอาจไมเผดเลย

3. การปลกพรกในประเทศไทย

แหลงปลกพรกในประเทศไทยมดวยกนทกภาค ซงสามารถแบงตามวตถประสงคทขายสตลาดไดเปนพรกสด และพรกแหง

พรกเปนพชทไมสามารถทนน าขงและพนทแฉะได การปลกจงตองเตรยมดนใหมการระบายน าไดด การใหน า 3-5 วนตอครงขนอยกบลกษณะของดน และกอนยายปลกตนกลาควรใสปยคอกหรอปยหมกรองพนดวย สวนการเกบเกยวนนกเกบเมอผลพรกเรมเปลยนส

4. โรคทส าคญของพรก

1. โรคกลาเนาตาย หรอโรคเนาคอดน (Damping-off) เชอสาเหต คอ Pythium sp. Phytophthora sp. Fusarium sp. และ Rhizoctonia sp. เชอ

โรคพวกนอาจตดมากบเมลด ซงอาจท าใหตนกลาตายตงแตขณะก าลงงอกออกจากเมลด โรคนอาจระบาดไดรวดเรวและเกดกบพรกตนโตไดดวยถาความชนในดนสง ฝนตกชก และอณหภมสง

2. โรคเหยวเหลอง (Fusarium wilt)

เชอสาเหต คอ Fusarium oxysporum f.sp. Capsici ท าใหเกดอาการเหยวอยางชาๆ ใบทอยสวนลางๆจะเปนสเหลอง และรวงกอน ตนพรกมกแสดงอาการของโรคนในระยะทก าลงตดดอกออกผล เปนผลท าใหดอกและผลออนรวงไปดวย

3. โรครากและโคนเนา (Southern blight, collar rot)

เชอสาเหต คอ Sclerotium rolfisii Sacc. อาการจะคลายกบโรคเหยวเหลอง แตจะแตกตางตรงทบรเวณโคนตนระดบผวดนมเสนใยสขาวขนคลมแผลหรอแทรกอยระหวางดน และอาจพบเมดกลมเลกๆขนาดเทาเมลดผกกาด ซงเกดจากการอดตวของเสนใยของเชอรารวมกนเปนกอนแขง

4. โรคกงแหง (Anthracnose)

เชอสาเหต คอ Colletotrichum spp. อาการของโรคจะเหนไดชดบนผลพรกทแกจดและในพรกเมดใหญมากกวาพรกเมดเลก ระยะทพรกเรมเปลยนสจะเปนชวงทพรกตดโรคไดงาย อาการแรกเรมจะเปนแผลจดช าน า เนอเยอบมเลกนอย ตอมาแผลจะขยายเปนวงกวางขนเปนรปวงกลมหรอวงร ท าใหผลพรกหงกงอคลายกง

มะเขอเทศ

1. ลกษณะทวไปของมะเขอเทศ

มะเขอเทศ มชอสามญวา Tomato มชอวทยาศาสตรวา Solanum lycopersicum L. เปนพชลมลก มถนก าเนดอยในเขตรอนของทวปอเมรกา โดยเฉพาะแถบประเทศเปร และชล หลงจากทคนพบทวปอเมรกา เชอกนวาชาวยโรปไดน ามะเขอเทศกลบไปดวย และมการแพรกระจายสประเทศแถบเอเชยในชวงศตวรรษท 17

ส าหรบการน ามะเขอเทศเขามาปลกในประเทศไทยไมมรายงานชดเจนวาน าเขามาปลกตงแตเมอไหร

2. ลกษณะทางพฤกษศาสตรของมะเขอเทศ

-ราก รากของมะเขอเทศเปนระบบรากแกวทมการเจรญเตบโตไดรวดเรวและแขงแรง ถารากแกวถกท าลาย มะเขอเทศจะสรางรางแขนงและรากขนออนขนทดแทนจ านวนมาก นอกจากนมะเขอเทศยงสามารถสรางรากพเศษบนล าตนได

-ล าตนและกง หลงจากทตนงอกโผลพนดนแลว ในระยะแรกๆของการเจรญเตบโต ล าตนจะกลม ออนเปราะ แตเมอมการเจรญเตบโตมากขนกจะแขงแรงและเปนเหลยม

-ดอก มขนาดเลก สเหลอง ประกอบดวยกลบดองชนใน 5 กลบและกลบเลยง 5 กลบ เปนดอกสมบรณเพศ

-ผล รปรางขนาดและสของผลไมแนนอน แลวแตพนธ รปรางของผลมทงกลมและร สกมตงแตสเหลอง เหลองเขม และสแดง ขนาดมทงใหญและเลก

3. การปลกมะเขอเทศในประเทศไทย

พนทปลกมะเขอเทศทส าคญของประเทศไทยอยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคเหนอ มะเขอเทศสามารถขนไดกบดนแทบทกชนด แตชอบดนรวนทมความเปนกรดดางของดนในชวง 6.0-6.8 (คอนขางเปนดาง) และความชนของดนพอเหมาะ ตองการแสงแดดเตมทตลอดวน ชวงอณหภมทเหมาะสมในการเจรญเตบโตระหวาง 21-24 องศาเซลเซยส

มะเขอเทศแบงตามการใชประโยชนเปน 2 ประเภท คอ มะเขอเทศบรโภคผลสด (Table tomato) และ สงโรงงานอตสาหกรรม (Processing tomato)

4. โรคทส าคญของมะเขอเทศ

1. โรคเหยวเขยว (Bacterial wilt)

เชอสาเหต คอ Pseudomonas solanacearum E.F. Smith เปนโรคทส าคญมากของมะเขอเทศ การเกดโรคจะเปนอยางรวดเรวและรนแรง มะเขอเทศจะเหยวเฉาและตายทงตนภายในเวลาไมกวน ถารนแรงมากมะเขอเทศจะตายทงทใบยงเขยวอย

2. โรคแผลสะเกด (Bacterial spot)

เชอสาเหต คอ Xanthomonas campestris pv. Vesicatoria (Doidge) Dye เปนโรคทมกจะระบาดในฤดฝนหรอชวงทมความชนสง เชอเขาท าลายไดทกระยะการเจรญเตบโต และทกสวนทอยเหนอดน อาการในระยะแรกจะเกดจดฉ าน าเลกๆ ตอมาจะขยายวงกวาง จนเปนแผลสเทาด า ขอบแผลเปนสมวงอมเทา

3. โรคเหยวเหลอง (Fusarium wilt)

เชอสาเหต คอ Fusarium oxysporum (Schl.) f.sp. lycopersici (Sacc.) Snyd. & Hans. เปนโรคทจะเกดความรนแรงถาอณหภมดนคอนขางสงตดตอกนเปนเวลานาน มะเขอเทศมกแสดงอาการในระยะออกดอกและระยะตดผล บรเวณโคนตนระดบดนอาจพบเมลดแขงขนาดเทาเมลดผกกาดอยตดกบเสนใยสขาว จงเรยกวา ราเมลดผกกาด

4. โรคใบไหม (Late blight)

เชอสาเหต คอ Phytophthora infestans (Mont.) de Bary เปนโรคทระบาดในสภาพทมความชนสงและอากาศเยน อาการมกเกดกบใบลางกอน โดยเกดเปนแผลช าน าสเขยวเขมคลายถกน ารอนลวก ใตใบจะมเสนใยของเชอราสเทา เมอโรคพฒนามากแผลจะแหงเปนสน าตาลทงใบ เชอไวรอยด

T.O. Diener ไดตงค าวา Viroid เพอเรยกเชอสาเหตของโรค Potato spindle tuber เนองจากลกษณะทส าคญของเชอหลายประการแตกตางไปจากเชอไวรส ไดแก มน าหนกโมเลกลประมาณ 1.1-1.3 x 105 ดาลตน จงจดเปน low molecular weight RNA, เปนอารเอนเอสายเดยวทเปนวงปด ไมสามารถสงเคราะหโปรตนได และไมมโปรตนหอหมเหมอนไวรส(Diener,1987) มขนาดประมาณ 246-463 นวคลโอไทด สามารถเพมปรมาณในเซลลทออนแอตอการเขาท าลายได

โดยไมตองอาศย helper virus ไวรอยดสาเหตโรคพชชนดแรกทสามารถสกดใหบรสทธและศกษาคณสมบตดานตางๆไดคอ Potato spindle tuber viroid (PSTVd)

ตอมาไดมการศกษาไวรอยดสาเหตโรคพชเพมมากขน และพบวาเชอไวรอยดสามารถท าใหเกดโรคกบพชเศรษฐกจหลายชนดทวโลก ซงในปจจบนพบวาเชอไวรอยดสามารถท าใหพชเกดโรคมากกวา 40 ชนด

1. ลกษณะโครงสรางโมเลกลของเชอไวรอยด

โครงสรางแบบวงปด (Circular structure) จากการศกษาโมเลกลของ PSTVd ภายใตกลองจลทรรศนอเลกตรอนพบวา PSTVd ม

รปรางเปนวงปด ซงใน Chrysanthemum stunt viroid (CSVd), Citrus exocortis viroid (CEVd), Cucumber pale fruit viroid (CPFVd), Coconut cadang-cadang viroid (CCCVd), Hop stunt viroid (HSVd) และ Avocado sunblotch viroid (ASBVd) กพบวามลกษณะโครงสรางเชนเดยวกนกบ PSTVd คอ มรปรางเปนอารเอนเอสายเดยวเปนวงปด ทมความยาว 100 ± 6 นาโนเมตร

โครงสรางทตยภมของเชอไวรอยด โครงสรางทตยภมของเชอไวรอยดสามารถท านายไดจากขอมลของล าดบนวคลโอไทด จาก

ขอมลดงกลาวท าใหแบงเชอไวรอยดออกเปน 2 กลม คอ Family Pospiviroidae ซงมโครงสรางแบบทอน (rod-like structure) เนองจากการจบคกนของล าดบนวคลโอไทดทมเบสคสมกน และสามารถแบงโครงสรางนออกเปนสวน (domain) ทมลกษณะเฉพาะได และกลมท 2 คอ Family Avsunviroidae มโครงสรางแบบ complex branched และล าดบนวคลโอไทดในกลมนมกม A:U content สงกวากลมแรก (Keese and Symons, 1987)

ภาพท 1 ลกษณะโครงสรางทตยภมของเชอไวรอยด ก. Rod-like structure ของเชอไวรอยดใน Family Pospiviroidae

ข. Complex branched structure ของเชอไวรอยดใน Family Avsunviroidae

ทมา: Youle M. (2009)

โครงสรางโดเมน โครงสรางโดเมนเปนโครงสรางทไดจากการศกษาโครงสรางทตยภมของเชอไวรอยดใน Family

Pospiviroidae ทมความเหมอนกนของล าดบเบสระหวางเชอไวรอยด 2 ชนดอยางนอยทสด 35 % ประกอบดวย 5 สวน (domain) ไดแก Conserved central domain (C domain), Pathogenic domain (P domain), Variable domain (V domain) และ Terminal domains (T domain) ทปลายทง 2 ดาน

1. Conserved central domain (C domain) เปนสวนทประกอบดวยนวคลโอไทดประมาณ 95 เบส เปนบรเวณทมความอนรกษสง (Baumstank and Riesner, 1995) นอกจากนบรเวณ C domain ยงมล าดบนวคลโอไทดแบบ inverted repeat sequence และบรเวณนยงเกยวของกบการเพมปรมาณของเชอไวรอยดดวย (Matthews, 1991)

ภาพท 2 ต าแหนงของ 5 โดเมนบนโครงสรางโดนเมนของเชอไวรอยด ทมา; Keese and Symons (1985) 2. Pathogenic domain (P domain) เปนสวนทท าใหพชเกดโรค และการเปลยนของ

นวคลโอไทดบรเวณนจะสงผลใหพชแสดงอาการของโรคแตกตางกน รวมถงการเขาท าลายพชดวย (Keese and Symons, 1987)

3. Variable domain (V domain) เปนสวนทมความแปรผนมากสด เชอไวรอยดทมความใกลชดกนจะมความเหมอนกนของล าดบนวคลโอไทดในสวนนนอยกวา 50 % (Diener, 1987)

4. Terminal domains (T domain) เปนสวนปลายทงสองดานของโครงสรางทพบวามการอนรกษของล าดบนวคลโอไทดบางสวน (Keese and Symons, 1987) นอกจากนยงเชอวา T domain เกยวของกบการยดเกาะกบโมเลกลของพช และการเคลอนยายไปยงสวนตางๆของพช (Flores et al., 2005)

2. การจ าแนกเชอไวรอยด

ในการจ าแนกเชอไวรอยดอาศยขอมลของล าดบนวคลโอไทด และการจ าลองโครงสรางของ อารเอนเอ และจากการตกลงของสมาชกของ The International Committee on Taxonomy of Viruses (ICTV) ทท าการศกษาเชอไวรอยด ไดจ าแนกเชอไวรอยดดงน (Flores et al., 1998; Elena et al., 2001)

2.1 การจ าแนกในระดบ Family และ Subfamily

การจ าแนกเชอไวรอยดในระดบ Family อาศยการมหรอไมม Conserved central region (CCR) และ Hammerhead self-cleavage ท าใหแบงเชอไวรอยดออกเปน 2 Family ไดแก Family Pospiviroidae มสวน CCR แตไมม Hammerhead self-cleavage และ Family Avsunviroidae ไมมสวนของ CCR แตม Hammerhead self-cleavage

ส าหรบ Family Pospiviroidae ประกอบดวย 3 Subfamily คอ Pospiviroinae, Apscaviroinae และ Coleviroinae

2.2 การจ าแนกระดบ Genus

การจ าแนกเชอไวรอยดระดบ Genus อาศยความเหมอนกนของล าดบนวคลโอไทดในสวน CCR และการมหรอไมมสวน Terminal conserved region (TCR) ซงมความยาวประมาณ 13-16 นวคลโอไทด และ Terminal conserved hairpin (TCH) มความยาวประมาณ 13 นวคลโอไทด พบวา gunus Pospiviroids, Apscaviroids และ Coleviroids มสวน TCR ส าหรบ genus Hostuviroids และ Cocadviroids มสวน TCH

2.3 การจ าแนกระดบ Species

การจ าแนกเชอไวรอยดในระดบ Species อาศยความเหมอนกนของล าดบนวคลโอไทดทงจ-โนม ซงตองมความเหมอนกนประมาณ 90 % จงจะจดวาเปนไวรอยดในกลมเดยวกน

ตารางท 1 ตารางการจ าแนกเชอไวรอยด ( Viroid classification)

ทมา; (Flores et al., 1998).

3. การเพมปรมาณของเชอไวรอยด (viroid replication)

เชอไวรอยดมการเพมปรมาณแบบ Rolling circle โดยเพมปรมาณตอกนเปนสายยาวโดยมการจ าลองตวมาจากอารเอนเอตนแบบสายบวกทมรปรางเปนวงแลวมการใชสายอารเอนเอสายลบ

เปนตนแบบ เมออารเอนเอสายบวกมขนาดเทากบจโนมของเชอไวรอยดตนแบบจะถกตด และเชอมตอเปนวงโดยไมผานการเปนดเอนเอ และไมมการแปลรหสไปเปนโปรตน (Branch et al., 1981) ซงการเพมปรมาณของเชอไวรอยดแบงเปน 2 แบบ คอ

3.1 Asymmetric rolling circle

เปนการเพมปรมาณทมการจ าลองอารเอนเอสายลบเปนจ านวนมาก และมความยาวมากกวาจโนมทเปนตนแบบ กระบวนการดงกลาวจะเกดขนในนวเคลยสของเซลลพช ซงการเพมปรมาณแบบนเปนการเพมปรมาณของเชอไวรอยดในกลม Pospiviroidae

3.2 Symmetric rolling circle

เปนการเพมปรมาณทมการจ าลองอารเอนเอสายลบและสายบวกเปนสายยาว และจะมการตดใหไดขนาดยาวเทากบอารเอนเอตนแบบ กระบวนการดงกลาวจะเกดขนในคลอโรพลาสตของเซลลพช ซงการเพมปรมาณแบบนเปนการเพมปรมาณของเชอไวรอยดในกลม Avsunviroidae

ภาพท 3 กระบวนการเพมปรมาณของเชอไวรอยด Asymmetric rolling circle (A) และ

Symmetric rolling circle (B) ทมา; Robert, H. S. (1997)

4. การเคลอนยายของเชอไวรอยดในพช

เชอไวรอยดสามารถเคลอนยายในพชได 2 แบบ เชนเดยวกบไวรส (รตนา, 2548) ดงน 1. Cell-to-Cell Transport คอ การเคลอนยายของเชอไวรอยดจากเซลลหนงไปสอกเซลล

หนง

2. Long-Distance Transport คอ การเคลอนยายของเชอไวรอยดในพชไปยงสวนตางๆ

ของล าตน มการคนพบวาไวรอยดสามารถเคลอนยายภายในพชผานทางทออาหาร

(Phloem) (Palukaitis, 1987)

ในป 2001 Zhu และคณะ ใชเทคนค situ hybridization ในการวเคราะหรปแบบการเคลอนทของ PSTVd ในมะเขอเทศและยาสบ เมอปลกเชอ PSTVd ลงบนพช ตรวจพบวา เชอจะเพมปรมาณและเคลอนทไปยงแหลงผลตอาหาร (sink) และอาจลกเขาไปยงระบบการสงเคราะหแสง(สวนทมสเขยว) แตเชอนจะไมเคลอนไปยงแหลงรบ (source) เชน ล าตน ดอก ผล และพบวา PSTVd ไมพบทปลายยอด ทดอกจะพบทกลบเลยง แตไมพบทกลบดอกและรงไข การเพมปรมาณของเชอพบท ทออาหาร (Phloem)

5. การถายทอดเชอไวรอยด

เชอไวรอยดสามารถถายทอดไดโดยวธกล คอ ตดไปกบเครองมอทางการเกษตร การไถพรวน การตดแตงกง การขยายพนธ และถายทอดจากน าคนพชไดอยางรวดเรว (Diener, 1987; Agrios, 1997) ในธรรมชาต เชอไวรอยดสามารถถายทอดโรคโดยตดไปกบเมลดพนธไดเชนในมะเขอเทศ (Raymer and O’ Brien, 1962) ซงท าใหเกดการแพรกระจายของเชอไวรอยดอยางกวางขวาง

6. อาการของพชทเกดจากเชอไวรอยด

1.อาการภายนอก (Semancik and Conejero-Tomas, 1987) - อาการแคระแกรน (stunt) ทเกดจาเชอ Citrus exocortis viroid (CEVd), Burdock

stunt viroid (BSVd), Chrysanthemum stunt viroid (CSVd), Citrus variable viroid (CvaVd), Cucumber pale fruit viroid (CPFVd), Hop stunt viroid (HSVd), Potato spindle tuber viroid (PSTVd), Tomato apical stunt viroid (TASVd) และ Tomato bunchy top viroid (TBTVd) เปนตน

- อาการซดเหลอง (chlorosis) ทเกดจากเชอ Avocado sunbloth viroid (ABSVd), Chrysanthemum chlorotic mottle viroid (ChCMVd) และ Coconut cadang-cadang viroid (CCCVd)

- อาการเซลลตาย (necrosis) ทเกดจากเชอ TASVd และ CEVd 2. อาการภายในเซลล 2.1 เยอหมเซลล (plasma membrane) เกดจากกลมของเมมเบรนภายในเซลลทมการ

รวมตวกน เรยกวา Plasmalemmasomes หรอ paramural bodies (Semancik and Vanderwonde, 1976) พบคอนขางมากในเซลลทถกเชอไวรอยดท าลาย

สนนษฐานวา Plasmalemmasomes เกยวของกบระยะเรมแรกของการเขาท าลายของเชอไ ว ร อย ด อ ย า ง ไ ร ก ต าม ก า ร เ ข า ท า ล า ยของ เ ช อ ไ ว ร อย ดม ผ ล ก บ โ ค ร ง ส ร า ง ข อ ง Plasmalemmasomes ในสวนของ vasicular ขณะทพชถกท าลายโดย CEVd มขนาดและรปรางของ vesicular และ inter vesicular ทผดปกตไป Da Graca และ Martin (1981) รายงานวาใน อะโวคาโดปกตทม Plasmalemmasomes เพยงเลกนอยเทานน แตจะพบมากในเซลลของใบทมสเหลองเนองจาก ASBVd เขาท าลาย

2.2 ลกษณะผดปกตของคลอโรพลาสต (Chloroplast)

ลกษณะบดเบยวไมไดรปทรง (Swelling) ของเยอหม thyrakoid และการเรยงตวผดปกตของ grana และ lamella นอกจากนยงพบวามการรวของสารในคลอโรพลาสตออกมาอยใน cytoplasm และมรายงานวา พบอาการดงกลาวในมะเขอเทศทถกเขาท าลายโดย PSTVd (Hari, 1980) อะโวคาโดทถกเขาท าลายโดย ASBVd (Da Graca and Martin, 1981) มะเขอเทศทถกเขาท าลายโดย CEVd และ ฮอปทถกเขาท าลายโดย HSVd (Momma and Takahashi, 1982) คาดวาอาการผดปกตของคลอโรพลาสตเปนผลมาจากกระบวนการเขาท าลายของเชอไวรอยด

2.3 ลกษณะผดปกตของผนงเซลล (cell wall)

พบอาการผนงเซลลหนากวาปกต เนองจากการเขาท าลายของเชอไวรอยด เชน HSVd พบอาการดงกลาวทบรเวณปลายยอดของตนฮอป เชอ CEVd ทเขาท าลาย Gynura aurantiaca D.C. ท าใหเสนใบเกดเซลลตายเปนแผลสน าตาล และหกมวนงอ เนองจากชน middle lamella ถกท าลาย

2.4 Tonoplast

พบการรวของสารเนองจากเนอเยอชนนอกของคลอโรพลาสตถกท าลายโดยเชอไวรอยด และสงผลตอการสราง tonoplast ไดไมสมบรณ เชน การเขาท าลายของเชอ HSVd และ CPFVd ในแตงกวา PSTVd และ CEVd ในมะเขอเทศ นอกจากนยงพบเซลลทเกดการทบแสง (electron-dense) ของ tonoplast เนองจากการเขาท าลายของเชอ PSTVd ในพช Scopolia sinensis สามารถตรวจพบ inclusion เหลานไดในคลอโรพลาสตทถกเชอไวรอยดเขาท าลาย คาดวาเกดจาก phytoferritin (Lawson and Hearon, 1971)

7. เทคนคการตรวจหาเชอไวรอยด

1. Indicator plants การตรวจสอบเชอสาเหตโรคพชโดยใชพชทดสอบ เปนการตรวจดอาการภายนอกทเกดขน

บนพชทดสอบหลงจากการปลกเชอใหกบพชทดสอบ อาการจะขนกบสายพนธของเชอ สายพนธของพชทดสอบ ความเขมขนของเชอ และสงแวดลอม ซงอาจจะมอาการคลายคลงกนกบโรคทเกดจากเชออนๆ ดงนน จะตองท าการตรวจสอบเชอบนพชทใชในการวนจฉยโรคเพอหาสาเหตทแนนอน (Diener, 1979) 2.Nucleic acid based method 2.1 Gel electrophoresis

ใชเทคนค Sequential polyacrylamide gel electrophoresis (sPAGE) ครงแรกใชในการตรวจวนจฉยเชอไวรอยด PSTVd โดยดการเคลอนทของอารเอนเอวงปดของเชอ PSTVd จากอารเอนเอของเซลลพชบน denaturing gel โดยการยอม gel ดวย ethidium bromide หรอ silver nitrate (Morris and Wright, 1975; Schumann et al., 1978; Singh and Boucher, 1987; Singh et al,. 1988) 2.2 Nucleic acid hybridization วธการนมขอดคอเปนวธทมประสทธภาพมาก เพราะมความละเอยด รวดเรว แมนย าตอเชอไวรอยด เนองจากใช probe ทมความจ าเพาะตอเชอไวรอยดนนๆ ใชตวอยางพชนอย ประหยดเวลา ท าไดงาย สามารถตรวจดผล Hybridization ดวย Autoradiogragh หรอดสจากการเกดปฏกรยาของเอนไซม หรอตรวจโดย Chemiluminescence แตมขอจ ากด คอ ไมสามารถแยกขนาดของดเอนเอนนได หากตองการแยกขนาดของเชอเพอความเจาะจงของเชอแตละชนดจะตอง

ท าการตดดวยเอนไซมตดจ าเพาะแลวแยกขนาดบน Agarose gel กอนแลวจงน าไปท า Hybridization (Maramorsch, 1991)

3. Polymerase chain reaction (PCR)

เปนเทคนคทใชเพมปรมาณของดเอนเอเปาหมายในระยะเวลาอนสนภายในหลอดทดลอง เนองจากเชอไวรอยดเปนอารเอนเอ จงตองอาศยเทคนค Reverse transcription สงเคราะหสาย cDNA กอน แลวจงน าสาย cDNA ไปเพมปรมาณดวยเทคนค PCR จากนนน าไปตรวจผลโดยใช agarose gel electrophoresis (Oliver, 1993; Singh and Dhar, 1998)

วธการนเปนวธการทมประสทธภาพเนองจากไพรเมอรมความจ าเพาะสง มความวองไว สามารถตรวจตวอยางไดจ านวนมาก แตวธการนอาจถกรบกวนโดยสารยบยงทมาจากพช สงทส าคญคอ การออกแบบ oligonucleotide primers ทตองมความจ าเพาะกบเชอทตรวจสอบ และสารเคมทใชมราคาแพง

4. Sequence analysis

การหาล าดบเบส (sequencing) ของเชอไวรอยดม 2 วธ ทใชกนมาก คอ การวเคราะหล าดบเบสโดยตรงจากอารเอนเอของเชอไวรอยด และการหาล าดบเบสจาก cDNA ของเชอไวรอยดทโคลนได (Singh, 1989; Visvader and Symons, 1985) ท าการเปรยบเทยบล าดบเบสของเชอ ไวรอยดทไดกบขอมลทมรายงานมากอน (วราลกษณ, 2545)

5. การตรวจหาดวยกลองจลทรรศนอเลกตรอน

การตรวจหาเชอไวรอยดดวยกลองจลทรรศนอเลกตรอนท าไดโดยสกดเชอไวรอยดใหบรสทธและท าใหเสยสภาพธรรมชาต (denature) วธการนไมสามารถตรวจสอบเชอไวรอยดทอยในเนอเยอพชหรอในน าคนพชได เนองจากเชอไวรอยดมขนาดเลกมากท าใหไมสามารถแยกความแตกตางระหวางองคประกอบภายในเซลลพชและเชอไวรอยดได (Hanold, 1993)

8. Pepper chat fruit viroid

Pepper chat fruit viroid (PCFVd) เปน species ใหมใน genus Pospiviroid ซงมลกษณะเหมอนกบเชอไวรอยดตวอนๆสงสดเพยง 66 % มขนาด 348 นวคลโอไทด ถกคนพบครงแรกในฤดใบไมรวง ภายในโรงเรอนปลกพรกหวาน (Capsicum annuum L.) ทประเทศเนเธอแลนด อาการทเกดจากเชอไวรอยด PCFVd คอ ขนาดของผลลดลงถง 50 % และยงท าใหการเจรญเตบโตของพชลดลงดวย เชอไวรอยด PCFVd จะสามารถถายทอดไดโดยวธกล (mechanical inoculation) และผานทางเมลด ในป 2009 ของ Verhoeven และคณะ ไดท าการทดลองกบพชในตระกล

Solanaceae หลายชนด พบวา เมอเชอไวรอยดชนดนเขาสพชจะท าใหเกดอาการเสนใบไหม (vein necrosis) และขนาดของผลลดลงทงในมะเขอเทศ และมนฝรง

ส าหรบในประเทศไทยมรายงานการคนพบอาการพชมลกษณะเตย (stunted) เสนใบไหม(necrosis) ใบผดปกต (distortion) และ ใบเปลยนส (discoloration) ในมะเขอเทศ ทจงหวดล าปาง และเมอตรวจสอบภายใตกลองจลทรรศนพบวาไมใชอนภาคไวรส จงไดท าการสกดอารเอนเอดวยวธ CTAB method เพอตรวจหาเชอไวรอยดดวยเทคนค RT-PCR โดยใชไพรเมอร PC2 ซงสามารถตรวจสอบเชอไวรอยดได 6 ชนด ไดแกColummea latent viroid (CLVd), Tomato apical stunt viroid (TASVd), Tomato planta macho viroid (TPMVd), Tomato chlorotic dwarf viroid (TCDVd), Potato spindle tuber viroid (PSTVd) และ Maxican papita viroid (MPVd) แบนของดเอนเอเกด 3 แบน เมอสงไปตรวจหาล าดบเบสพบวามขนาด 348 bp และเมอน าไปตรวจสอบกบ GenBank พบวา 99% มความเหมอนกบ Peper chat fruit viroid (PCFVd) ทไดมรายงานจากประเทศเนเธอรแลนด

นอกจากนยงมการทดสอบการถายทอดดวยวธกลเขาสตนกลาของมะเขอเทศ พนธ Rutgersหลงจากการปลกเชอ 4 สปดาห ตนทไดรบการปลกเชอมอาการ necrosis ทเสนใบ กานใบ และล าตน ใบผดรปเหมอนกบอาการของพชทเกดขนในแปลง (Reanwarakorn et al., 2011)