2019/2020...Lingüística 1 Ana I. Codesido García Milagros Fernández Pérez Víctor M. Longa...
Transcript of 2019/2020...Lingüística 1 Ana I. Codesido García Milagros Fernández Pérez Víctor M. Longa...
Lingüística 1
Ana I. Codesido García Milagros Fernández Pérez Víctor M. Longa Martínez
Juan J. López Rivera Gabriela Prego Vázquez
Luz Zas Varela
GUÍA DOCENTE E MATERIAL DIDÁCTICO
2019/2020
FACULTADE DE FILOLOXÍA
DEPARTAMENTO DE LINGUA E LITERATURA
ESPAÑOLAS, TEORÍA DA LITERATURA E
LINGÜÍSTICA XERAL
FACULTADE DE FILOLOXÍA. DEPARTAMENTO DE LINGUA E LITERATURA ESPAÑOLAS,
TEORÍA DA LITERATURA E LINGÜÍSTICA XERAL
AUTORES: Ana I. Codesido García, Milagros Fernández Pérez, Víctor M. Longa Martínez, Juan J. López Rivera, Gabriela Prego Vázquez, Luz Zas Varela. Edición electrónica. Xullo 2019 ADVERTENCIA LEGAL: Reservados todos os dereitos. Queda prohibida a duplicación total ou parcial desta obra, en calquera forma ou por calquera medio (electrónico, mecánico, gravación, fotocopia ou outros) sen consentimento expreso por escrito dos autores.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
1
1. DATOS DESCRITIVOS DA MATERIA
1.1. DATOS BÁSICOS
CÓDIGO Campus de Santiago: G5041101 / G5051101
/ G5061101 / G5071101 / G5081101
NOME DA MATERIA LINGÜÍSTICA I
TITULACIÓN
Grao en Filoloxía Clásica
Grao en Lingua e Literatura Españolas
Grao en Lingua e Literatura Galegas
Grao en Lingua e Literatura Inglesas
Grao en Linguas e Literaturas Modernas
CARÁCTER BÁSICO
Nº DE CRÉDITOS ECTS 6
LOCALIZACIÓN FACULTADE DE FILOLOXÍA
(Campus de Santiago)
1.2. REQUISITOS
Non se esixen coñecementos previos; a materia está planificada para que poida ser
cursada por calquera estudante universitario da rama de Artes e Humanidades. Polo
tanto, a materia non presenta requisitos legais nin tampouco esenciais. Porén, son
requisitos aconsellables que o alumno posúa un nivel de expresión (redacción e
ortografía) conforme coa súa situación académica, e habilidades para a lectura e
comprensión críticas noutras linguas, ademais do galego e do castelán. Tamén se
recomenda posuír coñecementos de informática a nivel de usuario e manexo básico da
Internet.
1.3. PROFESORES ENCARGADOS DA MATERIA
Profesores: Ana I. Codesido García, Milagros Fernández Pérez, Víctor M. Longa
Martínez, Juan J. López Rivera, Gabriela Prego Vázquez e Luz Zas Varela.
Área de coñecemento: Lingüística Xeral
Departamento: Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
1.4. HORAS DE TITORÍAS E LUGAR:
Horarios: Os indicados para cada docente na sección “Horario do profesorado” da
páxina web da Facultade de Filoloxía de Santiago de Compostela
(http://www.usc.es/gl/centros/filoloxia/profesorado.html).
Lugar: Gabinete de cada docente.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
2
2. SENTIDO DA MATERIA
Todos os planos de estudo teñen que reservar 60 créditos de materias básicas
correspondentes á súa rama de coñecemento. Lingüística I xunto con Lingüística II son
dúas materias adscritas á materia básica Lingüística, dentro da rama de Artes e
Humanidades. O sentido destas materias é ofrecer coñecementos xerais e elementais
para abordar o estudo instrumental e lingüístico das linguas estudadas nos diferentes
graos impartidos na Facultade de Filoloxía. A materia básica Lingüística (Lingüística I e
Lingüística II) permitirá aos estudantes: (a) enfrontar axeitadamente en anos sucesivos
as asignaturas específicas do MAIOR e dos posíbeis módulos complementarios e
optativos do MINOR; (b) asegurar que todos os estudantes dos graos de Lingua e
Literatura, aínda que sigan itinerarios diferentes, adquiran coñecementos comúns,
elementais, básicos e actualizados que lles permitan reflexionar sobre a natureza
complexa dos feitos lingüísticos.
3. OBXECTIVOS DA MATERIA
Adquirir competencias básicas propias dun lingüista que permiten:
(a) Abordar as linguas como usuarios reflexivos e curiosos.
(b) Aproximarse á Lingüística como aprendices de profesionais no campo.
4. COMPETENCIAS
(1) Dominio de conceptos, terminoloxía básica e métodos que desenvolvan nos
alumnos estratexias de observación dos feitos comunicativos e que lles permitan o
estudo e a reflexión lingüística.
(2) Emprego de recursos e fontes de información que permitan aos estudantes
adquirir de maneira autónoma coñecementos sobre os feitos lingüísticos.
(3) Coñecemento das bases semióticas e pragmáticas da comunicación humana.
(4) Capacidade para valorar a eficacia comunicativa dos diferentes recursos
lingüísticos en función das coordenadas contextuais e socio-culturais.
(5) Habilidades para describir as estruturas e unidades lingüísticas, así como os usos
e valores comunicativos que levan asociadas.
(6) Dominio de técnicas e métodos de análise que permitan examinar e contrastar a
organización fónica, gramatical, léxico-semántica e pragmática de diferentes tipos de
linguas.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
3
5. CONTIDOS DA MATERIA
5.1. TEMARIO
TEMA 1. A NATUREZA COMPLEXA DA LINGUAXE. Dimensións social,
representacional e psicolóxico-cognitiva da linguaxe. Multidimensionalidade da
linguaxe e áreas da Lingüística.
TEMA 2. LINGUAXE E COMUNICACIÓN. Bases semióticas e pragmáticas da
comunicación humana. Cognición, información e comunicación. Regras pragmáticas e
eficacia comunicativa.
TEMA 3. AS LINGUAS COMO ESTRUTURAS DE SIGNOS. Métodos e técnicas
para analizar e contrastar as linguas. Principios de análise estrutural. Tipos lingüísticos e
unidades nas linguas.
5.2. BIBLIOGRAFÍA BÁSICA
5.2.1. Introducións á Lingüística
AA.VV.: New Horizons in Linguistics, vol. 2. London: Penguin, 1987.
BERNÁRDEZ, Enrique: Qué son las lenguas. Madrid: Alianza, 1999.
COSERIU, Eugenio: Introducción a la lingüística. Madrid: Gredos, 1986.
COSERIU, Eugenio: Lecciones de lingüística general. Madrid: Gredos, 1981.
ESCANDELL VIDAL, Victoria et al.: El lenguaje humano. Madrid, Ramón Areces, 2009.
EVANS, Vyvyan: The Language Myth: Why Language Is not an Instinct. Cambridge:
Cambrisge University Press, 2014.
FERNÁNDEZ PÉREZ, Milagros: Introducción a la lingüística. Dimensiones del lenguaje y
vías de estudio. Barcelona: Ariel, 1999.
LÓPEZ, Ángel et al.: Lingüística general y aplicada. València: Universitat de València,
1990.
LÓPEZ, Ángel & GALLARDO, Beatriz: Conocimiento y lenguaje. València: Universitat
de València, 2005.
LÓPEZ MORALES, Humberto (coord.): Introducción a la lingüística actual. Madrid:
Playor, 1983.
LYONS, John: Introducción al lenguaje y a la lingüística. Barcelona: Teide, 1984.
MARTÍN VIDE, Carlos (ed.): Elementos de lingüística. Barcelona: Octaedro, 1996.
SIMONE, Raffaele: Fundamentos de lingüística. Barcelona: Ariel, 1993.
TUSÓN, Jesús: Introducción al lenguaje. Barcelona: UOC, 2003.
YULE, George: El lenguaje. Madrid: Cambridge University Press, 1998. [3ª ed., 2007].
No Portal de las Humanidades-Liceus (http://www.liceus.com/cgi-bin/aco/index.asp) e,
concretamente, na sección de Lingüística general (http://www.liceus.com/cgi-
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
4
bin/aco/ling_geral/index.asp), ofrécense capítulos introdutorios a diferentes campos da
Lingüística.
5.2.2. Enciclopedias e panorámicas da Lingüística
ARONOFF, Mark & Janie REES-MILLER (eds.): The Handbook of Linguistics. Oxford:
Blackwell, 2002.
ASHER, Robert E. (ed.): The Encyclopedia of Language and Linguistics. Oxford & New
York: Pergamon Press, 1994, 10 vols.
BRIGHT, William (ed.): International Encyclopaedia of Linguistics. Oxford: Oxford
University Press, 1992, 4 vols.
BROWN, Keith (ed.): Encyclopedia of Language and Linguistics. Boston: Elsevier, 2006
(2ª ed.), 14 vols.
COLLINGE, Neville E. (ed.): An Encyclopaedia of Language. London & New York:
Routledge, 1990.
CRYSTAL, David: Enciclopedia del lenguaje de la Universidad de Cambridge. Madrid:
Taurus, 1994. Trad. da 1ª ed. inglesa de 1987 (existe unha segunda edición inglesa
non traducida de 1997).
FRAWLEY, William J.: International Encyclopaedia of Linguistics. Oxford: Oxford
University Press, 2003, 4 vols.
MALMKJAER, Kirsten: The Linguistics Encyclopaedia. London & New York: Routledge,
1991.
NEWMEYER, Frederick (coord.): Panorama de la lingüística moderna de la Universidad
de Cambridge. Madrid: Visor, 1993, 4 vols.
5.2.3. Dicionarios terminolóxicos
ABRAHAM, Werner: Diccionario de terminología lingüística actual. Madrid: Gredos,
1981.
ALCARAZ VARÓ, Enrique & Mª Antonia MARTÍNEZ LINARES: Diccionario de lingüística
moderna. Barcelona: Ariel, 2004 (2ª ed.).
BROWN, Keith & Jim MILLER: The Cambridge Dictionary of Linguistics. Cambridge:
Cambridge University Press, 2014.
BUSSMANN, Hadumod: Routledge Dictionary of Language and Linguistics. London &
New York: Routledge, 1996. Ed. en liña non venal: <http://www.e-reading.club/
bookreader.php/142124/Routledge_Dictionary_of_Language_and_Linguistics.pdf>,
[Consulta: 10/06/2015].
Cambridge Advanced Learner’s Dictionary [en liña]. Cambridge: Cambridge
University Press, <http://dictionary.cambridge.org/es/diccionario/britanico/>,
[Consulta: 10/06/2015]
CARDONA, Giorgio R.: Diccionario de Lingüística. Barcelona: Ariel, 1991.
CRYSTAL, David: A Dictionary of Linguistics and Phonetics. Oxford: Blackwell, 2008
(6ª ed.). | Trad. cast.: Diccionario de lingüística y fonética. Barcelona: Octaedro,
2000.
DUBOIS, Jean et al.: Diccionario de Lingüística. Madrid: Alianza, 1979.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
5
DUCROT, Oswald & Jean-Marie SCHAEFFER: Nuevo diccionario enciclopédico de las
ciencias del lenguaje. Madrid: Arrecife, 1998.
FINCH, Geoffrey: Linguistic Terms and Concepts. Houndmills & London: Macmillan
Press, 2000.
LÁZARO CARRETER, Fernando: Diccionario de términos filológicos. Madrid: Gredos,
1987 (3ª ed. corr.).
LEWANDOWSKI, Theodor: Diccionario de Lingüística. Madrid: Cátedra, 1982.
MATTHEWS, P. H.: The Concise Oxford Dictionary of Linguistics. Oxford: Oxford
University Press, 2007 (2ª ed.). Ed. en liña (acceso a través da biblioteca da USC):
<http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780199202720.001.0001/acr
ef-9780199202720>, [Consulta: 10/06/2015].
RICHARDS, Jack, John PLATT & Heidi PLATT: Diccionario de lingüística aplicada y
enseñanza de lenguas. Barcelona: Ariel, 1997.
WELTE, Werner: Lingüística moderna: terminología y bibliografía. Madrid: Gredos,
1985.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
6
5.3. ESTRUTURA DETALLADA DO TEMARIO PARA AS SESIÓNS EXPOSITIVAS
TEMA 1. A NATUREZA COMPLEXA DA LINGUAXE
OBXECTIVOS: Comprender os aspectos que integran a natureza da linguaxe e a súa
conexión coas diferentes áreas da Lingüística.
GUIÓN
1.1. Introdución: Linguaxe e linguas. Natureza complexa da linguaxe.
1.2. Natureza biolóxica e natureza social da linguaxe. Dimensións social,
representacional e psicolóxico-cognitiva da linguaxe.
1.3. Multidimensionalidade da linguaxe e áreas da Lingüística. Lingüística teórica e
Lingüística aplicada. Ramas e divisións da Lingüística.
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA (DE LECTURA OBRIGATORIA)
CRYSTAL, David: Enciclopedia del lenguaje de la Universidad de Cambridge. Madrid:
Taurus, 1994, pp. 1-15.
SAPIR, Edward: El lenguaje. Introducción al estudio del habla. México: Fondo de
Cultura Económica, 1974 [1921] , cap.1. Versión galega: A linguaxe. Introdución ao
estudo da fala. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago (= Clásicos do
pensamento universal), 2010, cap. 1.
SIMONE, Raffaele: Fundamentos de Lingüística. Barcelona: Ariel, 1993, pp. 1-10.
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA
CHOMSKY, Noam: El lenguaje y los problemas del conocimiento. Madrid: Visor, 1989,
cap.2.
CRYSTAL, David: Enciclopedia del lenguaje de la Universidad de Cambridge. Madrid:
Taurus, 1994.
SAUSSURE, Ferdinand de: Curso de lingüística general. Madrid: Alianza (= Libro de
Bolsillo 1227), 1983 [1916], pp. 23-34. Versión galega: Curso de lingüística xeral.
Santiago de Compostela: Laiovento (= Ensaio 200), 2005, pp. 116-127.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
7
TEMA 2. LINGUAXE E COMUNICACIÓN: BASES SEMIÓTICAS E
PRAGMÁTICAS DA COMUNICACIÓN HUMANA
OBXECTIVOS: Canalizar os vínculos entre cognición, representación e interpretación.
Constatar a importancia dos códigos nas estruturas e nos usos. Notar a presenza da
Pragmática e non só da Gramática.
GUIÓN
2.1. Introdución: Cognición, información e comunicación. Falar unha lingua significa
facerse entender nela.
2.2. Símbolos e representación da realidade. Cognición e codificación. Información e
códigos. Natureza dos símbolos e tipos de código. Arbitrariedade e iconicidade.
2.3. Interacción e comunicación: intencións, contexto e propósito. Regras pragmáticas
como regras codificadas de uso da lingua. Eficacia comunicativa e símbolos na fala.
Tipos de actos de fala.
2.4. Semiótica verbal e visión do mundo. Diversidade idiomática e relevancia
perceptiva: a lingüística tipolóxica e a pragmática intercultural.
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA (DE LECTURA OBRIGATORIA)
ESCANDELL VIDAL, Victoria et al.: El lenguaje humano. Madrid, Ramón Areces, cap. 1,
pp. 1-35, 2009.
FERNÁNDEZ PÉREZ, Milagros: Introducción a la Lingüística. Dimensiones del lenguaje y
vías de estudio. Barcelona: Ariel, 1999, cap. 3, pp. 89-109 e 121-132.
REYES, Graciela: El abecé de la pragmática. Madrid: Arco Libros, 1995, caps. 1 e 2, pp.
7-22.
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA
ECO, Umberto: Tratado de Semiótica General. Barcelona: Lumen, 1977.
HAARMANN, Harald: Language in its cultural embedding. Explorations in the relativity
of signs and sing systems. Berlín: Mouton de Gruyter, 1990.
HALLIDAY, Michael: El lenguaje como semiótica social. La interpretación social del
lenguaje y del significado. México: Fondo de Cultura Económica, 2001.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
8
TEMA 3. AS LINGUAS COMO ESTRUTURAS DE SIGNOS
OBXECTIVOS: Adquirir técnicas e métodos de análise que permitan analizar e contrastar
a organización fónica, gramatical e léxico-semántica en diferentes tipos de linguas.
Describir as estruturas e unidades lingüísticas.
GUIÓN
3.1. Introdución aos métodos e técnicas para analizar e contrastar as linguas.
3.2. Principios de análise estrutural: funcionalidade, oposición, sistematicidade e
neutralización. Unidades estruturais: fonema e signos (simples e complexos).
3.3. Tipos lingüísticos: tipoloxía fonética, morfolóxica e sintáctica.
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA (DE LECTURA OBRIGATORIA)
ALARCOS LLORACH, Emilio: “Metodología estructural y funcional en lingüística”.
Revista Española de Lingüística, 7/2, 1977, pp. 1-16.
FERNÁNDEZ PÉREZ, Milagros: Introducción a la Lingüística. Dimensiones del lenguaje y
vías de estudio. Barcelona: Ariel, 1999, pp. 109-120.
GARCÍA MIGUEL, JOSÉ MARÍA: “Linguas do mundo e tipoloxía lingüística”. En Fernando
RAMALLO, Gabriel REI-DOVAL & Xoán Paulo RODRÍGUEZ YAÑEZ (eds.): Manual de
ciencias da linguaxe. Vigo: Edicións Xerais, 2000, pp. 191-212.
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA
CORNEILLE, Jean-Pierre: La lingüística estructural: Su proyección, sus límites. Madrid:
Gredos, 1976, pp. 203-343.
COSERIU, Eugenio: Lecciones de lingüística general. Madrid: Gredos, 1981, caps. VII e
VIII, pp. 186-250.
SAUSSURE, Ferdinand de: Curso de lingüística general. Madrid: Alianza (= Libro de
Bolsillo 1227), 1983, pp. 137-143 e 174-195. Versión galega: Curso de lingüística
xeral. Santiago de Compostela: Laiovento (= Ensaio 200), 2005, pp. 241-246 e 281-
303.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
9
5.4. ESTRUTURA DETALLADA DO TEMARIO PARA AS SESIÓNS INTERACTIVAS E
TITORÍAS PROGRAMADAS
TEMA 1. A NATUREZA COMPLEXA DA LINGUAXE
SEMINARIO 1.1
● Explicación do contido dos seminarios e titorías.
● Explicación do modo como se vai avaliar o traballo dos alumnos.
● Panorámica das fontes de información bibliográfica en Internet: criterios de
selección (1).
SEMINARIO 1.2
● Panorámica das fontes de información bibliográfica en Internet: criterios de
selección (2).
● Prácticas cunha selección de fragmentos de textos sobre contidos do tema 1º
(depositados previamente na aula virtual), ademais da consulta de dicionarios para
aclarar termos técnicos que resulten escuros.
SEMINARIO 1.3
● Prácticas cunha selección de fragmentos de textos sobre contidos do tema 1º
(depositados previamente na aula virtual), ademais da consulta de dicionarios para
aclarar termos técnicos que resulten escuros.
SEMINARIO 1.4
● Prácticas cunha selección de fragmentos de textos sobre contidos do tema 1º
(depositados previamente na aula virtual), ademais da consulta de dicionarios para
aclarar termos técnicos que resulten escuros.
TEMA 2. LINGUAXE E COMUNICACIÓN: BASES SEMIÓTICAS E
PRAGMÁTICAS DA COMUNICACIÓN HUMANA
SEMINARIO 2.1
● Revisión do nivel de comprensión dos conceptos de arbitrariedade e iconicidade (a
partir dos textos depositados previamente na aula virtual), resolución de dúbidas e
realización de exercicios de identificación de tipos de sinais en exemplos concretos.
SEMINARIO 2.2
● Posta en común dos exercicios sobre o documental “Hablando con extraños”, que o
alumnado deberá resolver previamente nas súas horas de traballo non presenciais; con
este obxectivo habilitarase na aula virtual un enlace ao documental para que cada
estudante poida visionalo.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
10
● Presentación dos exercicios de análise de actos de fala e significado implícito
(principio de cooperación de Grice).
SEMINARIO 2.3
● Posta en común dos exercicios de análise de actos de fala e significado implícito
(principio de cooperación de Grice).
A PROBA DE AVALIACIÓN DOS TEMAS 1 E 2 REALIZARASE EN HORARIO DE TARDE O
LUNS, 4 DE NOVEMBRO.
TEMA 3. AS LINGUAS COMO ESTRUTURAS DE SIGNOS
SEMINARIO 3.1
● Revisión do nivel de comprensión de concepto de dobre articulación (a partir dos
textos depositados previamente na aula virtual) e posta en común dos exercicios de
aplicación.
SEMINARIO 3.2
● Revisión do nivel de comprensión dos principios do estruturalismo (a partir dos
textos depositados previamente na aula virtual).
● Traballo con exemplos de diversas linguas para aplicar os principios estruturalistas
que permiten segmentar as unidades dun texto e identificar as invariantes.
SEMINARIO 3.3
● Traballo con exemplos de diversas linguas para aplicar os principios estruturalistas
que permiten segmentar as unidades dun texto e identificar as invariantes.
SEMINARIO 3.4
● Análise de exemplos de diversas linguas para comprobar as diferenzas tipolóxicas
na expresión morfolóxica / sintáctica / léxica de diferenzas semánticas.
SEMINARIO 3.5
● Repaso con exercicios semellantes aos dos seminarios 3.2, 3.3 e 3.4.
SEMINARIO 3.6
● Presentación oral do resumo dunha lectura por parte de cada grupo de traballo
(aproximadamente 20 minutos para cada grupo) e entrega da versión escrita (NAS
SESIÓNS INTERACTIVAS DOS DÍAS 12 OU 13 DE DECEMBRO).
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
11
A PROBA DE AVALIACIÓN DO TEMA 3 REALIZARASE EN HORARIO DE TARDE O LUNS, 9
DE DECEMBRO.
TITORÍAS PROGRAMADAS
Os profesores das clases interactivas tamén desenvolverán as seguintes titorías:
TITORÍA 1 (SEGUNDA QUINCENA DE OUTUBRO)
● Normas de presentación de traballos e citas bibliográficas.
● Organización dos grupos e distribución das lecturas cuxos resumos os estudantes
deberán presentar oralmente e por escrito no seminario 3.6.
TITORÍA 2 (SEGUNDA QUINCENA DE NOVEMBRO)
● Revisión/orientación da elaboración dos resumos das lecturas que se presentarán no
seminario 3.6.
6. METODOLOXÍA
A materia distribuirase en tres horas semanais: unha sesión expositiva (1 hora e media)
e unha sesión interactiva (1 hora e media) en grupos reducidos. Ademais,
desenvolveranse dúas titorías programadas en grupo co obxectivo de guiar o traballo
autónomo dos alumnos.
Como complemento das sesións expositivas e interactivas, habilitarase unha aula
virtual que se utilizará para o depósito dos materiais dixitais que os profesores
vaian elaborando ao longo do curso e para difundir calquera tipo de información
sobre o seu desenvolvemento.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
12
7. DISTRIBUCIÓN DA CARGA ECTS. CRONOGRAMA DO CURSO ACADÉMICO 2019-2020
7.1. DISTRIBUCIÓN DA CARGA ECTS
TIPO DE CLASE HORAS
PRESENCIAIS
HORAS NON
PRESENCIAIS
HORAS
TOTAIS
EXPOSITIVAS 24 52 76
INTERACTIVAS
(SEMINARIOS) 24 40 64
TITORÍAS EN GRUPO 3 7 10
TOTAL 51 99 150
7.2. CRONOGRAMA POR TEMAS
CLASES EXPOSITIVAS E INTERACTIVAS (SEMINARIOS)
TEMAS TEMA 1 TEMA 2 TEMA 3
PERÍODO SETEMBRO
OUTUBRO
OUTUBRO
NOVEMBRO
NOVEMBRO
DECEMBRO
CLASES
EXPOSITIVAS 4 CLASES DE 90’ 4 CLASES DE 90’ 6 CLASES DE 90’
CLASES
INTERACTIVAS 4 CLASES DE 90’ 3 CLASES DE 90’ 6 CLASES DE 90’
TOTAL DE HORAS
PRESENCIAIS POR
TEMA
12 H 10½ H 18 H
SESIÓNS DE TITORÍA EN GRUPO
SEGUNDA QUINCENA DE OUTUBRO SEGUNDA QUINCENA DE NOVEMBRO
TITORÍA 1 (90´) TITORÍA 2 (90´)
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
13
8. AVALIACIÓN
1ª OPORTUNIDADE (DECEMBRO): Realizarase por avaliación continua: O 40% da
cualificación (4 puntos) corresponderá ás actividades e traballos programados para as
sesións de seminario. O 60% restante (6 puntos) corresponderá ao exame de toda a
materia, que versará sobre os contidos das sesións expositivas e as lecturas obrigatorias.
Este exame realizarase o 20/12/2019.
Nesta 1ª oportunidade os 4 puntos correspondentes ás actividades e traballos
desenvolvidos nas sesións de seminario repártense da seguinte maneira:
● Proba de avaliación dos temas 1 e 2 (QUE SE REALIZARÁ EN HORARIO DE TARDE, O
LUNS, 4 DE NOVEMBRO): 1,8 puntos.
● Participación activa nas sesións dos seminarios dos temas 1 e 2: 0,2 puntos.
● Proba de avaliación do tema 3 (QUE SE REALIZARÁ EN HORARIO DE TARDE, O LUNS, 9
DE DECEMBRO): 1,4 puntos.
● Traballo en grupo (QUE SE PRESENTARÁ NO SEMINARIO 3.6): 0,4 puntos.
● Participación activa nas sesións dos seminarios do tema 3: 0,2 puntos.
Os aspectos, criterios e instrumentos de avaliación aparecen reflectidos no seguinte
cadro:
ASPECTO CRITERIOS INSTRUMENTO VALOR
Clases expositivas:
● Conceptos e métodos
aprendidos durante todo o
curso a través das
explicacións dos
profesores e das lecturas
obrigatorias.
● Dominio dos conceptos teóricos e
metodolóxicos da materia.
● Grao de aproveitamento das
lecturas obrigatorias.
● Corrección idiomática.
● Exame final de toda
a materia ao remate do
cuadrimestre.
60%
(6 puntos)
Seminarios interactivos:
● Conceptos e métodos
aplicados nas probas e
actividades.
● Asistencia e
participación nas clases.
● Grao de comprensión dos textos
utilizados e capacidade de síntese.
● Adecuación das análises nas
actividades de aplicación.
● Grao de comprensión dos
conceptos e métodos aplicados.
● Calidade académica do traballo
en grupo (contido, corrección
idiomática, claridade expositiva e
adecuación da selección de ideas na
síntese oral).
● Grao de participación activa nos
seminarios.
● Proba de avaliación
dos temas 1 e 2.
● Proba de avaliación
do tema 3.
● Avaliación dos
exercicios de
aplicación.
● Avaliación do
traballo en grupo.
● Control de asistencia
e do grao de
participación nos
seminarios.
40%
(4 puntos)
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
14
2ª OPORTUNIDADE (XUÑO): Efectuarase exclusivamente a través dun exame que incluirá
cuestións teóricas (correspondentes ás sesións expositivas) e prácticas (correspondentes
ás sesións interactivas). Este exame realizarase o 10/6/2020.
ALUMNADO CON DISPENSA DE ASISTENCIA A CLASE: Os estudantes que teñan concedida
polo Decanato a dispensa de asistencia a clase e, polo tanto, non poidan seguir a
avaliación continua, serán avaliados exclusivamente a través dun exame que poderán
realizar tanto na primeira coma na segunda oportunidade.
Para aprobar a materia, cómpre demostrar unha expresión escrita (redacción e
ortografía) axeitada ao nivel universitario e son recomendables habilidades para a
lectura e comprensión críticas noutras linguas, ademais do galego e do castelán.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
15
1. DATOS DESCRIPTIVOS DE LA ASIGNATURA
1.1. DATOS BÁSICOS
CÓDIGO Campus de Santiago: G5041101 / G5051101
/ G5061101 / G5071101 / G5081101
NOMBRE DE LA ASIGNATURA LINGÜÍSTICA I
TITULACIÓN
Grado en Filología Clásica
Grado en Lengua y Literatura Españolas
Grado en Lengua y Literatura Gallegas
Grado en Lengua y Literatura Inglesas
Grado en Lenguas y Literaturas Modernas
CARÁCTER BÁSICO
Nº DE CRÉDITOS ECTS 6
LOCALIZACIÓN FACULTADE DE FILOLOXÍA
(Campus de Santiago)
1.2. REQUISITOS
No se exigen conocimientos previos; la asignatura está planificada para que pueda ser
cursada por cualquier estudiante universitario de la rama de Artes y Humanidades. Por
lo tanto, la materia no presenta requisitos legales ni tampoco esenciales. Sin embargo,
son requisitos aconsejables que el alumno posea un nivel de expresión (redacción y
ortografía) conforme con su situación académica, y habilidades para la lectura y
comprensión críticas en otras lenguas, además del gallego y del castellano. También es
recomendable poseer conocimientos de informática a nivel de usuario y manejo básico
de Internet.
1.3. PROFESORES ENCARGADOS DE LA ASIGNATURA
Profesores: Ana I. Codesido García, Milagros Fernández Pérez, Víctor M. Longa
Martínez, Juan J. López Rivera, Gabriela Prego Vázquez y Luz Zas Varela.
Área de conocimiento: Lingüística General
Departamento: Lengua y Literatura Españolas, Teoría de la Literatura y Lingüística
General.
1.4. HORAS DE TUTORÍAS Y LUGAR
Horarios: Los indicados para cada docente en la sección “Horario del profesorado” de
la página web de la Facultad de Filología de Santiago de Compostela
(http://www.usc.es/gl/centros/filoloxia/profesorado.html).
Lugar: Despacho de cada docente.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
16
2. SENTIDO DE LA ASIGNATURA
Todos los planes de estudio tienen que reservar 60 créditos de materias básicas
correspondientes a su rama de conocimiento. Lingüística I junto con Lingüística II son
dos asignaturas adscritas a la materia básica Lingüística, dentro de la Rama de Artes y
Humanidades. El sentido de estas asignaturas es ofrecer conocimientos generales y
elementales para abordar el estudio instrumental y lingüístico de las lenguas estudiadas
en los diferentes grados impartidos en la Facultad de Filología. La materia básica
Lingüística (Lingüística I y Lingüística II) permitirá a los estudiantes: (a) afrontar
adecuadamente en años sucesivos las asignaturas específicas del MAIOR y de los
posibles módulos complementarios y optativos del MINOR; (b) asegurar que todos los
alumnos de los grados de Lengua y Literatura, aunque sigan itinerarios diferentes,
adquieran conocimientos comunes, elementales, básicos y actualizados que les permitan
reflexionar sobre la naturaleza compleja de los hechos lingüísticos.
3. OBJETIVOS DE LA ASIGNATURA
Adquirir competencias básicas propias de un lingüista que permitan:
(a) Abordar las lenguas como usuarios reflexivos y curiosos.
(b) Aproximarse a la Lingüística como aprendices de profesionales en el campo.
4. COMPETENCIAS
(1) Dominio de conceptos, terminología básica y métodos que desarrollen en los
alumnos estrategias de observación de los hechos comunicativos y que les permitan el
estudio y la reflexión lingüística.
(2) Manejo de recursos y fuentes de información que permitan a los estudiantes
adquirir de manera autónoma conocimientos sobre los hechos lingüísticos.
(3) Conocimiento de las bases semióticas y pragmáticas de la comunicación
humana.
(4) Capacidad para valorar la eficacia comunicativa de los diferentes recursos
lingüísticos en función de las coordenadas contextuales y socio-culturales.
(5) Habilidades para describir las estructuras y unidades lingüísticas, así como los
usos y valores comunicativos a ellas asociados.
(6) Dominio de técnicas y métodos de análisis que permitan examinar y contrastar
la organización fónica, gramatical, léxico-semántica y pragmática de diferentes tipos de
lenguas.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
17
5. CONTENIDOS DE LA ASIGNATURA
5.1. TEMARIO:
TEMA 1. LA NATURALEZA COMPLEJA DEL LENGUAJE. Dimensiones social,
representacional y psicológico-cognitiva del lenguaje. Multidimensionalidad del
lenguaje y áreas de la lingüística.
TEMA 2. LENGUAJE Y COMUNICACIÓN. Bases semióticas y pragmáticas de la
comunicación humana. Cognición, información y comunicación. Reglas pragmáticas y
eficacia comunicativa.
TEMA 3. LAS LENGUAS COMO ESTRUCTURAS DE SIGNOS. Métodos y técnicas
para analizar y contrastar las lenguas: principios de análisis estructural. Tipos
lingüísticos y unidades en las lenguas.
5.2. BIBLIOGRAFÍA BÁSICA
5.2.1. Introducciones a la Lingüística
AA.VV.: New Horizons in Linguistics. vol. 2, London: Penguin, 1987.
BERNÁRDEZ, Enrique: Qué son las lenguas. Madrid: Alianza, 1999.
COSERIU, Eugenio: Introducción a la lingüística. Madrid: Gredos, 1986.
COSERIU, Eugenio: Lecciones de lingüística general. Madrid: Gredos, 1981.
ESCANDELL VIDAL, Victoria et al.: El lenguaje humano. Madrid, Ramón Areces, 2009
EVANS, Vyvyan: The Language Myth: Why Language Is not an Instinct. Cambridge:
Cambrisge University Press, 2014.
FERNÁNDEZ PÉREZ, Milagros: Introducción a la lingüística. Dimensiones del lenguaje y
vías de estudio. Barcelona: Ariel, 1999.
LÓPEZ, Ángel et al.: Lingüística general y aplicada. València: Universitat de València,
1990.
LÓPEZ, Ángel & GALLARDO, Beatriz: Conocimiento y lenguaje. València: Universitat
de València, 2005.
LÓPEZ MORALES, Humberto (coord.): Introducción a la lingüística actual. Madrid:
Playor, 1983.
LYONS, John: Introducción al lenguaje y a la lingüística. Barcelona: Teide, 1984.
MARTÍN VIDE, Carlos (ed.): Elementos de lingüística. Barcelona: Octaedro, 1996.
SIMONE, Raffaele: Fundamentos de lingüística. Barcelona: Ariel, 1993.
TUSÓN, Jesús: Introducción al lenguaje. Barcelona: UOC, 2003.
YULE, George: El lenguaje. Madrid: Cambridge University Press, 1998. [3ª ed., 2007].
En el Portal de las Humanidades-Liceus (http://www.liceus.com/cgi-bin/aco/index.asp)
y, concretamente, en la sección de Lingüística general (http://www.liceus.com/cgi-
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
18
bin/aco/ling_geral/index.asp), se ofrecen capítulos introductorios a diferentes campos de
la Lingüística.
5.2.2. Enciclopedias y panorámicas de la Lingüística
ARONOFF, Mark & Janie REES-MILLER (eds.): The Handbook of Linguistics. Oxford:
Blackwell, 2002.
ASHER, Robert E. (ed.): The Encyclopedia of Language and Linguistics. Oxford & New
York: Pergamon Press, 1994, 10 vols.
BRIGHT, William (ed.): International Encyclopaedia of Linguistics. Oxford: Oxford
University Press, 1992, 4 vols.
BROWN, Keith (ed.): Encyclopedia of Language and Linguistics. 2ª ed., Boston:
Elsevier, 2006, 14 vols.
COLLINGE, Neville E. (ed.): An Encyclopaedia of Language. London & New York:
Routledge, 1990.
CRYSTAL, David: Enciclopedia del lenguaje de la Universidad de Cambridge. Madrid:
Taurus, 1994. Trad. de la 1ª ed. inglesa de 1987 (existe una segunda edición inglesa
no traducida de 1997).
FRAWLEY, William J.: International Encyclopaedia of Linguistics. Oxford: Oxford
University Press, 2003, 4 vols.
MALMKJAER, Kirsten: The Linguistics Encyclopaedia. London & New York: Routledge,
1991.
NEWMEYER, Frederick (coord.): Panorama de la lingüística moderna de la Universidad
de Cambridge. Madrid: Visor, 1993, 4 vols.
5.2.3. Dicionarios terminológicos
ABRAHAM, Werner: Diccionario de terminología lingüística actual. Madrid: Gredos,
1981.
ALCARAZ VARÓ, Enrique & Mª Antonia MARTÍNEZ LINARES: Diccionario de lingüística
moderna. Barcelona: Ariel, 2004 (2ª ed.).
BROWN, Keith & Jim MILLER: The Cambridge Dictionary of Linguistics. Cambridge:
Cambridge University Press, 2014.
BUSSMANN, Hadumod: Routledge Dictionary of Language and Linguistics. London &
New York: Routledge, 1996. Ed. en línea no venal: <http://www.e-reading.club/
bookreader.php/142124/Routledge_Dictionary_of_Language_and_Linguistics.pdf>,
[Consulta: 10/06/2015].
Cambridge Advanced Learner’s Dictionary [en línea]. Cambridge: Cambridge
University Press, <http://dictionary.cambridge.org/es/diccionario/britanico/>,
[Consulta: 10/06/2015]
CARDONA, Giorgio R.: Diccionario de Lingüística. Barcelona: Ariel, 1991.
CRYSTAL, David: A Dictionary of Linguistics and Phonetics. Oxford: Blackwell, 2008
(6ª ed.). Trad. cast.: Diccionario de lingüística y fonética. Barcelona: Octaedro,
2000.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
19
DUBOIS, Jean et al.: Diccionario de Lingüística. Madrid: Alianza, 1979.
DUCROT, Oswald & Jean-Marie SCHAEFFER: Nuevo diccionario enciclopédico de las
ciencias del lenguaje. Madrid: Arrecife, 1998.
FINCH, Geoffrey: Linguistic Terms and Concepts. Houndmills & London: Macmillan
Press, 2000.
LÁZARO CARRETER, Fernando: Diccionario de términos filológicos. Madrid: Gredos,
1987 (3ª ed. corr.).
LEWANDOWSKI, Theodor: Diccionario de Lingüística. Madrid: Cátedra, 1982.
MATTHEWS, P. H.: The Concise Oxford Dictionary of Linguistics. Oxford: Oxford
University Press, 2007 (2ª ed.). Ed. en liña (acceso a través da biblioteca da USC):
<http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780199202720.001.0001/acr
ef-9780199202720>, [Consulta: 10/06/2015].
RICHARDS, Jack, John PLATT & Heidi PLATT: Diccionario de lingüística aplicada y
enseñanza de lenguas. Barcelona: Ariel, 1997.
WELTE, Werner: Lingüística moderna: terminología y bibliografía. Madrid: Gredos,
1985.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
20
5.3. ESTRUCTURA DETALLADA DEL TEMARIO PARA LAS SESIONES EXPOSITIVAS
TEMA 1. LA NATURALEZA COMPLEJA DEL LENGUAJE
OBJETIVOS: Comprender los aspectos que integran la naturaleza del lenguaje y su
conexión con las diferentes áreas de la Lingüística.
GUIÓN
1.1. Introducción: Lenguaje y lenguas. Naturaleza compleja del lenguaje.
1.2. Naturaleza biológica y naturaleza social del lenguaje. Dimensiones social,
representacional y psicológico-cognitiva del lenguaje.
1.3. Multidimensionalidad del lenguaje y áreas de la Lingüística. Lingüística teórica y
Lingüística aplicada. Ramas y divisiones de la Lingüística.
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA (DE LECTURA OBLIGATORIA)
CRYSTAL, David: Enciclopedia del lenguaje de la Universidad de Cambridge, Madrid:
Taurus, 1994, pp. 1-15.
SAPIR, Edward: El lenguaje. Introducción al estudio del habla, México: Fondo de
Cultura Económica, 1974 [1921], cap.1. Versión gallega: A linguaxe. Introdución ao
estudo da fala, Santiago de Compostela: Universidade de Santiago (= Clásicos do
pensamento universal), 2010, cap. 1.
SIMONE, Raffaele: Fundamentos de Lingüística. Barcelona: Ariel, 1993, pp. 1-10.
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA
CHOMSKY, Noam: El lenguaje y los problemas del conocimiento, Madrid: Visor, 1989,
cap.2.
CRYSTAL, David: Enciclopedia del lenguaje de la Universidad de Cambridge, Madrid:
Taurus, 1994.
SAUSSURE, Ferdinand de: Curso de lingüística general. Madrid: Alianza (= Libro de
Bolsillo 1227), 1983 [1916], pp. 23-34. Versión gallega: Curso de lingüística xeral.
Santiago de Compostela: Laiovento (= Ensaio 200), 2005, pp. 116-127.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
21
TEMA 2. LENGUAJE Y COMUNICACIÓN: BASES SEMIÓTICAS Y
PRAGMÁTICAS DE LA COMUNICACIÓN HUMANA
OBJETIVOS: Canalizar los vínculos entre cognición, representación e interpretación.
Constatar la importancia de los códigos en las estructuras y en los usos. Notar la
presencia de la Pragmática y no sólo de la Gramática.
GUIÓN
2.1. Introducción: Cognición, información y comunicación. Hablar una lengua significa
hacerse entender en ella.
2.2. Símbolos y representación de la realidad. Cognición y codificación. Información y
códigos. Naturaleza de los símbolos y tipos de código. Arbitrariedad e iconicidad.
2.3. Interacción y comunicación: intenciones, contexto y propósito. Reglas pragmáticas
como reglas codificadas de uso de la lengua. Eficacia comunicativa y símbolos en el
habla. Tipos de actos de habla.
2.4. Semiótica verbal y visión del mundo. Diversidad idiomática y relevancia
perceptiva: la lingüística tipológica y la pragmática intercultural.
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA (DE LECTURA OBLIGATORIA)
ESCANDELL VIDAL, Victoria et al.: El lenguaje humano, Madrid, Ramón Areces, cap. 1,
pp. 1-35, 2009.
FERNÁNDEZ PÉREZ, Milagros: Introducción a la Lingüística. Dimensiones del lenguaje y
vías de estudio. Barcelona: Ariel, 1999, cap. 3, pp. 89-109 y 121-132.
REYES, Graciela: El abecé de la pragmática. Madrid: Arco Libros, 1995, caps. 1 y 2,
pp. 7-22.
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA
ECO, Umberto: Tratado de Semiótica General. Barcelona: Lumen, 1977.
HAARMANN, Harald: Language in its cultural embedding. Explorations in the relativity
of signs and sing systems. Berlín: Mouton de Gruyter, 1990.
HALLIDAY, Michael: El lenguaje como semiótica social. La interpretación social del
lenguaje y del significado. México: Fondo de Cultura Económica, 2001.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
22
TEMA 3. LAS LENGUAS COMO ESTRUCTURAS DE SIGNOS
OBJETIVOS: Adquirir técnicas y métodos de análisis que permitan analizar y contrastar
la organización fónica, gramatical y léxico-semántica en diferentes tipos de lenguas.
Describir las estructuras y unidades lingüísticas.
GUIÓN
3.1. Introdución a los métodos y técnicas para analizar y contrastar las lenguas.
3.2. Principios de análisis estructural: funcionalidad, oposición, sistematicidad y
neutralización. Unidades estructurales: fonema y signos (simples y complejos).
3.3. Tipos lingüísticos: tipología fonética, morfológica y sintáctica.
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA (DE LECTURA OBLIGATORIA)
ALARCOS LLORACH, Emilio: “Metodología estructural y funcional en lingüística”.
Revista Española de Lingüística, 7/2, 1977, pp. 1-16.
FERNÁNDEZ PÉREZ, Milagros: Introducción a la Lingüística. Dimensiones del lenguaje y
vías de estudio. Barcelona: Ariel, 1999, pp. 109-120.
GARCÍA MIGUEL, José María: “Linguas do mundo e tipoloxía lingüística”. En Fernando
RAMALLO, Gabriel REI-DOVAL, & Xoán Paulo RODRÍGUEZ YAÑEZ (eds.): Manual de
ciencias da linguaxe. Vigo: Edicións Xerais, 2000, pp. 191-212.
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA
CORNEILLE, Jean-Pierre: La lingüística estructural: Su proyección, sus límites. Madrid:
Gredos, 1976, pp. 203-343.
COSERIU, Eugenio: Lecciones de lingüística general. Madrid: Gredos, 1981, caps. VII e
VIII, pp. 186-250.
SAUSSURE, Ferdinand de: Curso de lingüística general. Madrid: Alianza (= Libro de
Bolsillo 1227), 1983, pp. 137-143 e 174-195. Versión galega: Curso de lingüística
xeral. Santiago de Compostela: Laiovento (= Ensaio 200), 2005, pp. 241-246 e 281-
303.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
23
5.4. ESTRUCTURA DETALLADA DEL TEMARIO PARA LAS SESIONES INTERACTIVAS Y LAS
TUTORÍAS PROGRAMADAS
TEMA 1. LA NATURALEZA COMPLEJA DEL LENGUAJE
SEMINARIO 1.1
● Explicación del contenido de los seminarios y tutorías.
● Explicación del modo en que se va a evaluar el trabajo de los alumnos.
● Panorámica de las fuentes de información bibliográfica en INTERNET: criterios de
selección (1).
SEMINARIO 1.2
● Panorámica de las fuentes de información bibliográfica en INTERNET: criterios de
selección (2).
● Prácticas con una selección de fragmentos de textos sobre contenidos del tema 1º
(depositados previamente en el aula virtual), complementados con la consulta de
diccionarios para aclarar términos técnicos que resulten oscuros.
SEMINARIO 1.3
● Prácticas con una selección de fragmentos de textos sobre contenidos del tema 1º
(depositados previamente en el aula virtual), complementados con la consulta de
diccionarios para aclarar términos técnicos que resulten oscuros.
SEMINARIO 1.4
● Prácticas con una selección de fragmentos de textos sobre contenidos del tema 1º
(depositados previamente en el aula virtual), complementados con la consulta de
diccionarios para aclarar términos técnicos que resulten oscuros.
TEMA 2. LENGUAJE Y COMUNICACIÓN: BASES SEMIÓTICAS Y
PRAGMÁTICAS DE LA COMUNICACIÓN HUMANA
SEMINARIO 2.1
● Revisión del nivel de comprensión de los conceptos de arbitrariedad e iconicidad (a
partir de los textos depositados previamente en el aula virtual), resolución de dudas y
realización de ejercicios de identificación de los tipos de señales en ejemplos concretos.
SEMINARIO 2.2
● Puesta en común de los ejercicios sobre el documental “Hablando con extraños”,
que el alumnado deberá resolver previamente en sus horas de trabajo no presenciales;
con este objetivo se habilitará en el aula virtual un enlace al documental para que cada
estudiante pueda visionarlo.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
24
● Presentación de los ejercicios de análisis de actos de habla y significado implícito
(principio de cooperación de Grice).
SEMINARIO 2.3
● Puesta en común de los ejercicios de análisis de actos de habla y significado
implícito (principio de cooperación de Grice).
LA PRUEBA DE EVALUACIÓN DE LOS TEMAS 1 Y 2 SE REALIZARÁ EN HORARIO DE
TARDE EL LUNES, 4 DE NOVIEMBRE.
TEMA 3. LAS LENGUAS COMO ESTRUCTURAS DE SIGNOS
SEMINARIO 3.1
● Revisión del nivel de comprensión del concepto de doble articulación (a partir de
los textos depositados previamente en el aula virtual) y puesta en común de los
ejercicios de aplicación.
SEMINARIO 3.2
● Revisión del nivel de comprensión de los principios del estructuralismo (a partir de
los textos depositados previamente en el aula virtual).
● Trabajo con ejemplos de diversas lenguas para aplicar los principios estructuralistas
que permiten segmentar las unidades de un texto e identificar las invariantes.
SEMINARIO 3.3
● Trabajo con ejemplos de diversas lenguas para aplicar los principios estructuralistas
que permiten segmentar las unidades de un texto e identificar las invariantes.
SEMINARIO 3.4
● Análisis de ejemplos de diversas lenguas para comprobar las diferencias tipológicas
en la expresión morfológica / sintáctica / léxica de diferencias semánticas.
SEMINARIO 3.5
● Repaso con ejercicios semejantes a los de los seminarios 3.2, 3.3 y 3.4.
SEMINARIO 3.6
● Presentación oral del resumen una lectura por parte de cada grupo de trabajo
(aproximadamente 20 minutos para cada grupo) y entrega de la versión escrita (EN LAS
SESIONES INTERACTIVAS DE LOS DÍAS 12 O 13 DE DICIEMBRE).
LA PRUEBA DE EVALUACIÓN DEL TEMA 3 SE REALIZARÁ EN HORARIO DE TARDE EL
LUNES, 9 DE DICIEMBRE.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
25
TUTORÍAS PROGRAMADAS
Los profesores de las clases interactivas también desarrollarán las siguientes tutorías:
TUTORÍA 1 (SEGUNDA QUINCENA DE OCTUBRE)
● Normas de presentación de trabajos y citas bibliográficas.
● Organización de los grupos y distribución de las lecturas cuyos resúmenes los
estudiantes deberán presentar oralmente y por escrito en el seminario 3.6.
TUTORÍA 2 (SEGUNDA QUINCENA DE NOVIEMBRE)
● Revisión/orientación de la elaboración de los resúmenes de las lecturas que se
presentarán en el seminario 3.6.
6. METODOLOGÍA
La asignatura se distribuirá en tres horas semanales: una sesión expositiva (1 hora y
media) y una sesión interactiva (1 hora y media) en grupos más reducidos. Además, se
desarrollarán dos tutorías programadas en grupo con el objetivo de guiar el trabajo
autónomo de los alumnos.
Como complemento de las sesiones expositivas e interactivas, se habilitará un aula
virtual que se utilizará para el depósito de los materiales digitales que los
profesores vayan elaborando a lo largo del curso y para difundir cualquier tipo de
información sobre su desarrollo.
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
26
7. DISTRIBUCIÓN DE LA CARGA ECTS. CRONOGRAMA DEL CURSO ACADÉMICO 2019-
2020
7.1. DISTRIBUCIÓN DE LA CARGA ECTS
TIPO DE CLASE HORAS
PRESENCIALES
HORAS NO
PRESENCIALES
HORAS
TOTALES
EXPOSITIVAS 24 52 76
INTERACTIVAS
(SEMINARIOS) 24 40 64
TUTORÍAS EN
GRUPO 3 7 10
TOTAL 51 99 150
7.2. CRONOGRAMA POR TEMAS
CLASES EXPOSITIVAS E INTERACTIVAS (SEMINARIOS)
TEMAS TEMA 1 TEMA 2 TEMA 3
PERIODO SEPTIEMBRE
OCTUBRE
OCTUBRE
NOVIEMBRE
NOVIEMBRE
DICIEMBRE
CLASES
EXPOSITIVAS 4 CLASES DE 90’ 4 CLASES DE 90’ 6 CLASES DE 90’
CLASES
INTERACTIVAS 4 CLASES DE 90’ 3 CLASES DE 90’ 6 CLASES DE 90’
TOTAL DE HORAS
PRESENCIALES POR
TEMA
12 H 10½ H 18 H
SESIONES DE TUTORÍA EN GRUPO
SEGUNDA QUINCENA DE OCTUBRE SEGUNDA QUINCENA DE NOVIEMBRE
TUTORÍA 1 (90´) TUTORÍA 2 (90´)
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
27
8. EVALUACIÓN
1ª OPORTUNIDAD (DICIEMBRE): Se realizará por evaluación continua: el 40% de la
calificación (4 puntos) corresponderá a las actividades y trabajos programados para las
sesiones de seminario. El 60% restante (6 puntos) corresponderá al examen de toda la
materia, que versará sobre los contenidos de las sesiones expositivas y las lecturas
obligatorias. Este examen se realizará el 20/12/2019.
En esta 1ª oportunidad los 4 puntos correspondientes a las actividades y trabajos
desarrollados en las sesiones de seminario se reparten de la siguiente manera:
● Prueba de evaluación de los temas 1 e 2 (QUE SE REALIZARÁ EN HORARIO DE TARDE,
EL LUNES, 4 DE NOVIEMBRE): 1,8 puntos.
● Participación activa en las sesiones de los seminarios de los temas 1 y 2: 0,2 puntos.
● Prueba de evaluación del tema 3 (QUE SE REALIZARÁ EN HORARIO DE TARDE, EL
LUNES, 9 DE DICIEMBRE): 1,4 puntos.
● Trabajo en grupo (QUE SE PRESENTARÁ EN EL SEMINARIO 3.6): 0,4 puntos.
● Participación activa en las sesiones de los seminarios del tema 3: 0,2 puntos.
Los aspectos, criterios e instrumentos de evaluación aparecen reflejados en el siguiente
cuadro:
ASPECTO CRITERIOS INSTRUMENTO VALOR
Clases expositivas:
● Conceptos y métodos
aprendidos durante todo el
curso a través de las
explicaciones de los
profesores y de las lecturas
obligatorias.
● Dominio de los conceptos
teóricos y metodológicos de la
materia.
● Grado de aprovechamiento de
las lecturas obligatorias.
● Corrección idiomática.
● Examen final de toda
la materia al final del
cuatrimestre.
60%
(6 puntos)
Seminarios interactivos:
● Conceptos y métodos
aplicados en las pruebas y
actividades.
● Asistencia y
participación en las clases.
● Grado de comprensión de los
textos utilizados y capacidad de
síntesis.
● Adecuación de los análisis en las
actividades de aplicación.
● Grado de comprensión de los
conceptos y métodos aplicados.
● Calidad académica del trabajo en
grupo (contenido, corrección
idiomática, claridad expositiva y
adecuación de la selección de ideas
en la síntesis oral).
● Grado de participación activa en
los seminarios.
● Prueba de evaluación
de los temas 1 e 2.
● Prueba de evaluación
del tema 3.
● Evaluación de los
ejercicios de
aplicación.
● Evaluación del
trabajo en grupo.
● Control de asistencia
y del grado de
participación en los
seminarios.
40%
(4 puntos)
GUÍA DOCENTE DE LINGÜÍSTICA 1
28
2ª OPORTUNIDAD (JUNIO): Se efectuará exclusivamente a través de un examen que
incluirá cuestiones teóricas (correspondientes a las sesiones expositivas) y prácticas
(correspondientes a las sesiones interactivas). Este examen se realizará el 10/6/2020.
ALUMNADO CON DISPENSA DE ASISTENCIA A CLASE: Los estudiantes que tengan
concedida por el Decanato la dispensa de asistencia a clase y, por lo tanto, no puedan
seguir la evaluación continua, serán evaluados exclusivamente a través de un examen
que podrán realizar tanto en la primera como en la segunda oportunidad.
Para aprobar la asignatura, es necesario demostrar una expresión escrita (redacción y
ortografía) adecuada al nivel universitario y son recomendables habilidades para la
lectura y comprensión críticas en otras lenguas, además del gallego y del castellano.