4.gaia hirien susperraldia

GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. BDH 4. GAIAHIRIEN SUSPERRALDIA

Hirien susperraldia

GAIA

2.- Hirien pizkundea

Gai honetan ikasiko dugu:

1.-XIII. Mendetik aurrera ekonomia asko hobetu zen. Nekazaritzan teknika berriak

2.-Hiriak hazi ziren

3.-Artisau kopurua gora egin zuen. Gremioak sortu ziren

4.- Monarkiak indartu eta Parlamentuak sortu ziren.


1.- XIII.mendeko ekonomia-oparotasuna

Ekonomia asko hobetu zen, eta jendearen bizi modua ere. Zergaitik?

1 Nekazaritzaren hobekuntza a- Lur gehiago landu zuten. hiru urteko labore-txandak egiten

zituzten.

b- Teknikak ere hobetu ziren, Goldeak, ureztaketa eta labore berriak egiten zituzten (islamari kopiatuz).

ondorioz eman zen Biztanleriaren hazkundeaElikagai gehiago lortzen zituzten eta gosea gutxitu zen, biztanleria asko hazi zen.


Nekazaritzaren hobekuntza

Soroen hiru urterik behingo errotazioa2 lurra

3 lurra

1 lurra

2 lurra

3 lurra

1 lurra

2 lurra

3 lurra

1 lurra

oloa

oloa

oloa

gana

gana

gana

lugorria

lugorria

lugorria

1. urtea

2. urtea

3. urtea

1.Labora.2.Labore.3.Lurgorri.1. urtea

2. urtea3. urtea

lan sakonago

Goldeak, lan sakonago egiten zuen,


Europar biztanleen garapena 1000. eta 1300. urteen artean

Biztanleriaren hazkundeaElikagai gehiago lortzen zituzten eta gosea gutxitu zen, biztanleria asko hazi zen.


2 Merkataritzaren garapena

Populazioa handitzearekin batera, janari eta produktu gehiago behar ziren.

Merkataritza asko zabaldu zen XII. mendetik aurrera.

Produktoak, gurdietan eta itsasontzietan eramaten zituztenBi bide nagusi zeuden

• Mediterraneoko bideak. Honek Espainiako eta Italiako produktoak, musulman portuekin eta Bizantziar inperiokoekin lortzen zituzten.

• Atlantikoko eta Baltikoko bidea: Lisboa, Bilbo ,(Hansa), Brujas eta Anberes (Flandes), Hanburgo…


Garraiobideak

Produktoak, gurdietan eta itsasontzietan eramaten zituzten


Merkataritzaren eta bankuen garapena

Erdi Aroko merkataritzaren bide nagusiak

Atlantiko eta baltiko bidea Mediterraneo bidea


Merkatariek azoketan biltzen ziren eta produktuak.elkartrukatzen zituzten (Champagne-Frantzian)

Merkataritzaren handitzeak, ekarri zuen: Bankuen garapena Bidaiak garestiak zirenez, merkatariak kreditua bidez finantziatzen ziren.

Lapurretik babesteko Kanbio-letrak sortu zituzten.




Medina del Campoko azokaren berreraiketa, Valladolid

Merkatariek azoketan biltzen ziren


Urrezko txanpon berriak

XIII. mendean merkataritza jardueraren hazkundea zela eta urrezko txanpon berriak txanpondu ziren. Garrantzitsuenak Florentziako florina eta Veneziako dukata izan ziren, europako Estatu guztietan erreferentzia bihurtu ziren horiek biak.

Florina. Florentziako errepublikan sortu zen 1252an eta 3.5 gramo urrerekin txanpondu zen. Bere kalitateak kontinenteko txanpon garrantzitsuena bilakatu zuen. Beste estatu batzuk, Aragoiko Koroak adibidez, bere florin propioak txanpondu zituzten.

Dukata. Veneziako errepublikako txanpon ofiziala 3,5 gramo urrerekin txanpondu zuten. Behe Erdi Aroko beste txanpon handia izan zen eta beste Estatu batzuek ere, euren dukatak txanpondu zituzten.


2.- Hirien pizkundea

Erromatar inperioaren krisiaren ondoren, hiriak gainbehera zeuden.

XII. mendetik aurrera hiriak hazi ziren.

Hala ere, Erdi Aroko hiriak txikiak ziren. Handienek 50.000 biztanle zituzten.

Hiri handienak: Paris, Brujas, Genova, Florentzia, Venezia..


Hiri ospetsuak

Brujas Brujas


Hirien hazkundearen zergaitia

• Biztanleak herrietatik hirietara emigratu zuten. Nekazaritza teknika berriei esker, nekazari

gutxiago behar ziren

• Hirietan, astean behin azokak egiten ziren. Nekazal produktoak saldu eta hirian beste batzuk

erosten zituzten.

• Hirikogobernuak Udalak sortu zituzten. Hiriko biztanleak, jaun feudalen kontrolik gabe,

hobeto bizi ziren.


Erdi Aroko hiri baten berreraiketa.

Jende asko herrietatik hirietara joan zen:emigratu zuen


Azokako plaza

Azokak hasi ziren egiten hirietan


Nik babestu egiten zaitut

erasotzaileengandik !

Nire babesaren truke, zergak

ordaindu behar dizkidazu

urtero, generotan edo

dirutan.

Nire lurrak ere landu

beharko dizkidazu.

Nik atsedenik

gabe lan eta lan hauei

ordaintzeko

Gizarte Feudalean

Hirietan,jaun feudalen kontrolik gabe bizi ziren. Udalak sortu zituzten


.

Hirien pizkundea

Hirietako biztanleak

Hirietan bizi zirenei, Burgesak deitzen ziren.

Baina, biztanleen artean desberdintasun handiak zeuden:

• Aberatsak, lantegi handien jabeak.Gobernua kontrolatzen zuten.• Biztanle gehienak dendariak eta eskulangileak ziren.• Pobreak, eskean eta lapurretan ibiltzen ziren.

Erdi Aroko Europan gehienak kristauak ziren, baina juduak eta islamiarrak ere bizi ziren


Bilbo Gasteiz-Vitoria


Erdi Aroko egitura duten hiriak - Durango


3.- Eskulangintzaren garapena

Eskulangileak Populazioaren eta hirien hazkundeak artisau kopurua handitu zuen

Jantzi eta tresna (metal edo zurezko) gehiago behar zituzten. Lanak, eskuz egiten ziren.

-Gremioak• Lanbide berdina zutenak, elkartu eta gremioak sortu zituzten. • Ofizio berdinekoak, kale berean zeuden. Ehuleak, upelgileak, okinak, arotzak, ….

Gremio bakoitzak -Estatutu bat egiten zuen, eskubide eta betebeharrak zehazten.

-Produktoa kontrolatzen zuten, prezioa ere. -Laguntzak banatzen zituen(ospitaleak, …)Lan egiteko, gremioko kidea izan behar zen. Lantokia tailerra zen.


Hirietan artisauak eta merkatariak

Ofizio berdinekoak elkartu eta gremioak sortu zituzten.

artisau kopurua handitu zen

Lanak, eskuz egiten ziren.

http://2.bp.blogspot.com/_q4j3j-JA2ro/SP8tGr9-efI/AAAAAAAAFno/_mCR7bBomgI/s1600-R/mafalda-pensando-21.jpg


Gasteiz-Vitoria

Zapatería

Herrería

Pintorería

Cuchillería

Correría

Ofizio berdinekoak, kale berean zeuden


Lanbideen osaera

Ofizio bakoitzeko langileak, hiru kategorietan banatzen zen: maisuak, ofizialak eta mutilak. Eskulangile mailak

maisuak ofizialak ikastunak(Jabeak,aitak semeei pasatzen zien) (adituak) (ikasten).

ESKU LANGILEAK


Artilezko ehun bat egiteko zazpi urratsak


4.- Monarkien indartze-aldiaXII. mendetik aurrera, erregeen boterea handitu zen,

Lurraldeak handitu eta ekonomia hobetu zen eta erregeek diru gehiago lortzen zuten.

• Armadak sortu zituzten, eta administrazioa indartu ere, • Erregeek hiriei, pribilegio-gutunak eman zizkien, nobleen

mendekotasunetik askatzeko.

Parlamentuaren sorrera• Parlamentu hauetan, bakarrik erregeak, nobleak, kleroa eta hirietako

gobernariak zeuden. • Parlamentuaren funzioa diru biltzea zen (zergak= gerrak ordaintzeko…)


Erregea eta bere gortea

Erregeak eta parlamentuak Jaime I. erregea Aragoiko

gorteetan saio bat gidatzen

Erregeak Korteei eta Parlamentuei dei egiten hasi ziren. Bertan nobleak, klerikoak eta hiri batzuk ordezkatuta zeuden. Horrela, erregeak nobleen boterea gutxitzen saiatzen ziren.


Hiribilduak • Erregeek hiribilduak sortzen joan ziren.

Zertarako: • merkataritza garatzeko,• lurraldeak jendez betetzeko, • Jauntxoei boterea kentzeko,

Horretarako :

Hiri Gutunak ematen zituzten,

hau da, fundazioko baldintzak,

bertoko jendearentzat “pribilegoiak”

• Arrakasta handia izan zuten.


Europako erresumen arteko gatazkak

• Lurralde gehiago eskuratzeko, nobleen edo beste erregeen arteko borroka asko zeuden.

• Gerra asko, erregea oinordetza gabe hil ondoren gertatzen ziren. Adibidez: (Ehun urteetako Gerra 1337-1453. Ingalaterrak, Frantzia nahi zuen –

Joana Arcekoa-

Mugak ez zeuden argi, eta honek, gerra asko ekarri zituen.


XIV. mendeko europear erreinuak

4.gaia hirien susperraldia

Education

Transcript of 4.gaia hirien susperraldia