A arte do século XIX
description
Transcript of A arte do século XIX
A arte do século XIXPor Rocío García Martínez
ANTECEDENTES: O SÉCULO XVIII E
O NEOCLASICISMO
ARQUITECTURANEOCLÁSICA
ESCULTURA NEOCLÁSICA
PINTURA -NEOCLÁSICA
-O CASO DE GOYA
ARTE DO SÉCULO
XIX
ARQUITECTURAHistoricista
Ferro, cristal e cemento
PINTURARomanticismo
Realismo
ESCULTURARomanticismo
Realismo
TRANSICIÓN DO SÉCULO
XIX Ó XX
IMPRESIONISMO POSTIMPRESIONISMOMODERNISMO OU“ART NOUVEAU”
O SÉCULO XVIII
• O Barroco mantense en moitas zonas
• Rococó: Complicación e profusión da decoración
• “Horror vacui” ou medo ó baleiro
Fernando Casas e Novoa. Fachada do Obradoiro da Catedral de Santiago
Clemente Fernández Sarela: Casa do Cabildo
Casa do Deán
O Rococó
Salón Gasparini do Palacio Real de Madrid Jean H. Fragonard: O columpio
O NEOCLASICISMO
• Finais do século XVIII• Defensa do “bo gusto” e racionalización das
artes • Reacción fronte ós excesos do Rococó• Arte clásico = modelo para obras perfectas,
universais e eternas• Linguaxe renacentista e barroca pero máis
sinxela
• Ilustración• Cambio
mentalidade• Gran coñecemento
da Antigüidade• Excavacións de
Pompeya e Herculano
• Buscan a perfección artística e social da Grecia clásica (mundo idílico rexido pola beleza e a rectitude moral)
Teatro do Odeón de París. Jean-François Chalgrin (1779-1782)
Arquitectura Neoclásica
• Inspiración nos modelos clásicos, sobre todo gregos
+
• Linguaxe Renacentista e Barroca pero máis sinxela, con menos decoración
• Teatro: tipoloxía propia da Ilustración• Arquitectura adintelada• Sostén arquitrabe• Pórtico sin frontón que remite á stoa grega
Palacio Strozzi (Florencia) Benedeto da Maiano (1489-1507)
Catedral de Murcia. Jaime Bort
Tarea I• 1/ Analizar o Panteón de
París, de Germain Souflot• ¿Que referencias
clásicas se aprecian na obra?
• ¿Que tipo de columnas se usan?
• ¿Que elementos lembran ós templos gregos?
• ¿Coñeces algún referente da Antigüidade clásica ó que lembre o interior da cúpula?
• ¿Hai algo que che recorde á arte moderna?
• ¿Por que se lle chama Panteón a este edificio?
Santa Genoveva ou O Panteón de París. Germain Souflot. (1758-1789)
Templete de San Pietro in Montorio. Donato D’Angelo Bramante (1502-1510) Clasicismo renacentista
Cúpula do Panteón de Agripa (La Rotonda) 27 a.C.
Puerta de Alcalá. Francesco Sabatini Real Fábrica de Tabacos de Sevilla. Sebastian Van der Borcht
En España
Escultura neoclásica
• Froito da Ilustración• Baseada na razón• Carencia de sentimientos nos rostros• Equilibrio• Claridade e sinxeleza• Desbota a fantasía, o anecdótico e o superfluo• Finalidade didáctica• Función edificante e moral• Mármore• Imita a estatuaria grega e romana• Temas clásicos
Antonio Canova
Venus itálicaTeseo e o Minotauro
Antonio Canova. Mausoleo da Duquesa María Cristina de Sajonia
Sepulcro Urbano VIII. Bernini
Bertel Thorvaldsen: VenusBertel Thorvaldsen: Jasón
Bertel Thorvaldsen: Ganímedes e a águia de Xúpiter
• Corpo idealizado• Peiteado helénico• Corte limpo no peito
esquerdo• Sin dramatismo• Placidez• Idealización• Sacrifica detalles• Curva praxiteliana• Coitelo colocado
estratéxicamente para equilibrar a composición
Damián Buenaventura Campeny i Estrani. Lucrecia morta
Pintura neoclásica
• Gusto pola Antigüidade
• Temas históricos• Carácter moralizante• Linguaxe sobrio• Predominio da liña
sobre a cor• Elimina sombras,
texturas ou escorzos
Jacques-Louis David. O xuramento dos Horacios (1785)
Caravaggio: A conversión de San Pablo
Jacques-Louis David. As Sabinas
Jacques-Louis David. Napoleón cruzando os Alpes
A liberdade de Goya
Os fusilamentos do 3 de maio de 1808
O coloso O parasol
Goya. A “maja” vestida e a espida
Serie de grabados Os desastres da guerra (82 estampas)
Liberdade total. Crítica ó absolutismo e ó clero
A familia de Carlos IV (1800)
• Interese pola luz• Texturas, transparencias
brillos• Efectos atmosféricos• Pincelada lixeira• Cor• Intensidade psíquica dos
personaxes• Retrato familiar por encargo• Luxo traxes/ sinxeleza
escenario• Figuras-friso• Parede que impide perspectiva• A luz crea o espacio,
destacando ós protagonistas• Rexeita o carácter anecdótico
(desinterese por ambiente arquitectónico, decoración e todo o que supoñía o retrato de aparato)
• Carácter non narrativo• ¿Caricatura crítica?
As Meninas. Velázquez (1656). Familia de Felipe IV
Tarea II: compara estas dúas obras
Recomendacións
• www.elolimpo.com (Buscador de mitoloxía clásica)• http://www.artehistoria.com/arte/videos/694.htm (O templo grego e
as tres ordes da arquitectura)• http://www.artehistoria.jcyl.es/arte/videos/697.htm
(Sobre o Partenón)• http://www.artehistoria.jcyl.es/arte/videos/712.htm (Sobre o Panteón
de Agripa)• Película “Os fantasmas de Goya” (2006), Milos Forman. Con Javier
Bardem e Natalie Portman• www.coleccioncaixanova.org Os caprichos, Os desastres da
guerra, A tauromaquia e Os proverbios ou Disparates de Goya• http://www.youtube.com/watch?v=hMpUtPn72Vs. Vídeo sobre a
“arquitectura visionaria” de Claude-Nicolas Ledoux• http://www.youtube.com/watch?v=Yb2GXvMLQxc. “Goya, precursor
del arte contemporáneo”
ARTE DO SÉCULO
XIX
ARQUITECTURAHistoricista
Ferro, cristal e cemento
PINTURARomanticismo
Realismo
ESCULTURARomanticismo
Realismo
ARQUITECTURA HISTORICISTAInspirada en modelos históricos. Primeira metade do século XIX
Igrexa da Magdalena de Pierre Alexandre Vignon
Historicismo I: “Revival” clásico
Igrexa da Magdalena de Pierre Alexandre Vignon
Propíleos. Munich. Leo Von Klenze
Teatro Berlín. Karl Friedrich Schinkel
Arco do Triunfo París. Chalgrin
Historicismo II: Neogótico e Neorrománico
Parlamento de Londres. Charles Barry e Pierre Pugin
Catedral do Bo Pastor. San Sebastián. Manuel Echave
Basílica neorrománica de Covadonga (1877-1901)
Historicismo III: Eclecticismo
Ópera de París. Charles Garnier (1875)
ARQUITECTURA DO FERRO E DO CRISTAL
Segunda metade do século XIX
Torre Eiffel. París. 1889. Gustave Eiffel. Máis de 300 m. Sin función. Monumento ó progreso. Amosa as posibilidades da técnica. A estructura é a forma
• Revolución Industrial• Utilización masiva do ferro• Aparición do aceiro• Invención do formigón armado• Popularización do vidro para os
cerramentos
Gare du Nord. París. Jacques-Ignace Hittorf (1861-1865)
Crystal Palace. Londres. Exposición Universal de 1851. Joseph Paxton (560x120X33m) Altura máx.124 m
Sala de lectura da Bibiloteca Nacional de París (1862-1868). Henri Labrouste
Biblioteca de Santa Xenoveva (1843-1850) Henri Labrouste
Biblioteca de Santa Xenoveva (1843-1850) Henri Labrouste
Sala de lectura da Bibiloteca Nacional de París (1862-1868). Henri Labrouste
Mercado do Born. Barcelona. 1874. Josep Fontserè i Mestre
Palacio de Cristal do Retiro. Madrid. Ricardo Velázquez Bosco. Exposición 1887 Filipinas
“Es el Palacio de Cristal como una catedral de vidrio, de clásicas proporciones, sobre una colina de césped. Sus paredes y muros son inmensas y transparentes vidrieras sostenidas por jónicas columnas de hierro, dispuestas en tres naves sobre una traza de forma de trébol y coronadas por una inmensa cúpula, cuya altura alcanza 22,60 metros, que cubre un magno pilón destinado á las plantas acuáticas. Alrededor, y en las naves laterales, de 14,61 de elevación, han de cobijarse las flexibles gramíneas y elevadas palmas características de la flora tropical de Filipinas. Su majestuosa portada, de gusto clásico y estilo griego, cae sobre una terraza circundada por elegante balaustre, y mira al lago , que se extiende a sus pies como un espejo donde han de mirarse los esbeltos troncos, las verdes frondas y las pintadas corolas que aguarda el Palacio”.
Diario El Globo. 1887
A Escola de Chicago: os rañaceos
• A orixe dos rañaceos:Incendio 1871Reconstrucción vertixinosaAproveitamento máximo do
soloNon hai deuda con estilos
antigosConstrucción rápida e máis
seguraReconstrucción en 20 anos,
en vertical
Home Insurance Company Building. Chicago. William Le Baron Jenney (1885)
Flat Iron. Daniel Burham (1902)
• Multiplica o valor do solo edificable
• Estructuras ou esqueletes metálicos que permiten erguer moitos pisos
• Perfeccionamento do ascensor
Reliance Building. Chicago. Burnham e Root (1890)
Rañaceos xiratorios en Moscú, Dubai e Nova Iorque
O Romanticismo: pinturaPrimeira metade século XIX
• Defensa dos sentimentos fronte ó racionalismo
• Valora a emoción e o subxectivo
• Amor á liberdade• Exaltación do
individualismo• Reivindica a liberdade
artística total e rexeita o sometemento ás normas
• Gusto polo exotismo e a natureza
Caspar David Friedrich. Viaxeiro fronte a un mar de néboa. 1818
Neoclasicismo vs Romanticismo• Sometemento a normas • Equilibrio na composición• Solemnidade e rixidez• Sometemento ó debuxo, á liña• Luz uniforme• Perspectiva lineal (Renacemento)• Atemporalidade. Rostros sen
expresión
• Temas: ideas universales, asuntos clásicos, exaltación nacional e da familia como pilar da sociedade
• Referentes: o mundo clásico
• Liberdade total do artista: xenio solitario, incomprendido e fracasado
• Ruptura da orde e o equilibrio• Composición libre• Predominio da cor sobre a liña• Pincelada solta: luz• Diferentes perspectivas• Movemento• Dramatismo e sentimentos
• Temas: os sentimentos (o sublime: ruinas, morte relixión),o individuo e a natureza reinterpretada pola experiencia persoal (a paisaxe como tema, non telón de fondo)
• Referentes: o exótico, a Idade Media e o fantástico e o pintoresco (orientalismo, costumismo, paisaxes pintorescos…)
David: O xuramento dos Horacios (1785) Théodore Géricault: A balsa da Medusa (1820)
Eugène Delacroix: A barca de Dante (1822). Tema literario
Delacroix: A morte de Sardanápalo. (1827) Inspirado pola obra de Lord Byron
Delacroix: A matanza de Quíos (1830). Loita pola liberdade
Eugène Delacroix: A liberdade guiando ó pobo (1830)
Delacroix: Mulleres de Arxel (1834)
John Constable: A catedral de Salisbury desde a campiña (1831)
Willian Turner: Choiva, vapor e velocidade (1844). Paisaxe incorpóreo
Caspar David Friedrich: Paisaxe místico. Referente simbólico. Pinta o interior
O Romanticismo: escultura
François Rude. A Marsellesa do arco da Estrela de París (1833-1836) Movemento e paixón
O RealismoSegunda metade do século XIX
• Fracaso das revolucións de principios do século XIX
• Desbótase a visión idealizada do progreso• A industrialización amosa contradiccións:
explotación, traballo infantil, desigualdade…• A arte asume a observación e a descripción
como métodos para abordar a realidade (prestados da ciencia)
• A sociedade amósase con crudeza• Temas: vida cotiá, crítica á industrialización,
desencanto polos fracasos revolucionarios…• Paisaxe obxectiva (non telón de fondo nin
íntima)
Pintura: Millet e Courbet
Jean-François Millet. Home con sacha (1860-1862)Gustave Courbet. Bos días,señor Coubert (1854)
Jean-Françoise Millet. As espigadoras (1857).
Labradores = novos héroes que constrúen a sociedade
Jean-François Millet. Descanso a mediodía (ca. 1890)
Jean-François Millet. Ánxelus (1859)
Visión menos social e máis mística
Jean-Françoise Millet. Pastora de ovellas
Gustave Courbet. Os picapedreiros (1848) Imaxe da explotación capitalista
Gustave Courbet. O obradoiro de pintura (1855)
Gustave Courbet. Enterro en Ornans (1850). Eleva un enterro á categoría de acontecemento histórico
Joaquín Sorolla. ¡E aínda din que o peixe é caro! (1894)
O Realismo: escultura
Constantin Meunier. O forxador (1884-1890) Mariano Benlliure. As víctimas da festa
Mariano Benlliure y Gil. Monumento a Alfonso XII
Recomendacións• http://www.youtube.com/watch?v=CA4jF80aE5c Vídeo coas
características xerais do Romanticismo.• http://vimeo.com/7963306 Vídeo sobre a reapertura do Museo
Nacional do Romanticismo.• http://www.youtube.com/watch?v=93T9XWo9mXQ Vídeo sobre o
Realismo.• http://tu.tv/videos/los-rascacielos-mas-altos-del-mundo Vídeo sobre
os rañaceos máis altos do mundo.• http://www.youtube.com/watch?v=NLzETI9QLR8&feature=related
2008. Vídeo sobre a construcción de rañaceos xiratorios en Moscú, Dubai e Nova Iorque.
• http://www.lavozdegalicia.es/amarina/2007/10/19/0003_6241390.htm Artigo sobre os rañaceos diseñados por un estudo de arquitectura galego para o deserto de Dubai.
• http://www.lavozdegalicia.es/coruna/2010/09/12/0003_8720932.htm Artigo sobre os “rañaceos” galegos.
• Lectura do libro “Rascacielos por dentro y por fuera”, de Leonard M. Joseph (a linguaxe dos rañaceos, para que se constrúen, como son por dentro, análise dalgúns edificios emblemáticos…)
TRANSICIÓN DO SÉCULO
XIX Ó XX
IMPRESIONISMO POSIMPRESIONISMOMODERNISMO O“ART NOUVEAU”
O Impresionismo
Claude Monet. Impresión, sol nacente (1872)
• Aparición da fotografía • Busca plasmar a “impresión” do artista sobre o
observado segundo a luz, a cor ou a atmósfera de cada momento
• Pincelada solta, sen debuxo• Cores puros sobre o lenzo (non mestura na paleta
senón na retina)• Só cores da gama do arco iris que se enriquecen cos
que os rodean (rexeitan cores oscuros)• Pintura sobre todo ó aire libre• Influencia da foto e da estampa xaponesa:
contrapicados, segundos planos desenfocados, encadres que deixan obxectos fóra do bastidor
• A fotografía como axuda técnica para captar o intre preciso
Claude Monet. Catedral de Rouen (1894) Museo Louvre
• Ciclo Os Nenúfares (Giverny, 1920-1926). Lago con nenúfares
• Gran formato (2,19 x 6,02 metros)
• Museo da Orangerie das Tullerías (París). Colocados en círculo en dúas salas ovales.
Auguste Renoir. Le moulin de la Galette (1876) Luz tamizada a través do follaxe
Auguste Renoir. O columpio
Auguste Renoir. O almorzo dos remeiros
Auguste Renoir. Jeanne Samary
Edgar Degas. A clase de danza (1873-1875)
Edgar Degas. Bailarinas detrás do escenario (1898)Edgar Degas. Bailarinas en verde (detalle)
Joaquín Sorolla. Nenos na praia (1910)
Joaquín Sorolla. Paseo á beira do mar (1909)
O Impresionismo: escultura
Auguste Rodin. O pensador (1880)
Auguste Rodin. O bico (1886)
Auguste Rodin. Os burgueses de Calais (1886)
Degas. Pequena bailarina de 14 anos (ca.1890)
Os posimpresionistas:Van Gogh, Cézanne, Gauguin e Toulouse-Lautrec
• Máis rupturistas• Recuperan a
importancia do debuxo
• Preocupación pola expresividade ademáis de pola luz e a cor
Vincent Van Gogh. Autorretrato (1889)
Vincent Van Gogh. Igrexa de Auvers-sur-Oise (1890) Museo d’Orsay. París
Vincent van Gogh
Van Gogh. Os comedores de patacas (1885) Museo Van Gogh. Amsterdam
Van Gogh. Natureza morta con biblia (1885).Museo Van Gogh. Amsterdam
Van Gogh. O Sena coa Pont de la da Grande Jatte (1887) Museo Van Gogh. Amsterdam
Van Gogh. A cortesana (1887). Copia de Eisen. Museo Van Gogh
Van Gogh. Fantasía xaponesa: ciruelo en flor Van Gogh. Ponte baixo a choiva
(1887) Copia de Hiroshige. Museo Van Gogh
Van Gogh. Parexas no parque de Argenson en Asniéres (1887). Museo Van Gogh
• Retorce as liñas e deforma a realidade
Vincent Van Gogh. Retrato do doutor Gachet (1890) Museo D’Orsay. París
Vincent Van Gogh. A habitación do pintor en Arlés (1889) Museo Van Gogh de Amsterdam
• Perspectiva acelerada (como con gran angular)
• Deformación obxectos• Non interesa a
plasmación fiel• O espazo constrúese a
pinceladas• Cores casi planas• Cores en armonía para
transmitir sensacións e emocións
• Reposo e estabilidade
• Recupera a liña• Contorneo en negro
• Pincelada espesa e pastosa, larga e pesada (fatiga)
• Pincelada visible e vibrante
• Cor non realista (busca transmitir o sentimento)
• Esaxera as cores para transmitir estados de ánimo e provocar emocións
• As cores cálidas reflexan a euforia
• O violáceo e o verde o cansancio, a necesidade de descanso (pintaba 15 cadros á vez e non dormía)
• Espellos e sillas vacías (motivos simbólicos)
• Espacio abandonado• Ausencia e
desolación• Retratos para facer
compaña
• Anticipa o expresionismo e o fauvismo
Munch. O berro
Henri Matisse. Harmonía en vermello
• Pinceladas espesas• Remuiños
inquietantes• Expresión
inconsciente dos tormentos mentales do artista
Vincent Van Gogh. Autorretrato no asilo de Saint-Rémy (1889)
Vincent Van Gogh. Autorretrato . Van Gogh Museum. Amsterdam
Vincent Van Gogh. Noite estrelada (1889) Museum of Modern Art of New York (MOMA)
Imaxe capturada grazas a Google Art Proyect
Vincent Van Gogh. Terraza do café da Place du Forum en Arlés pola noite (1888)
Vincent Van Gogh. Noite estrelada sobre o Ródano (1888) Museo d’Orsay. París
• Perspectiva esaxerada
• Sillas baleiras
• Espello baleiro
• Cores primarias para expresar paixóns humanas
Vincent Van Gogh. Café nocturno da Place Lamartine de Arlés (1888) Galería da Universidade de Yale
Vincent Van Gogh. Xarro con quince xirasoles (1889). Museo Van Gogh. Amsterdam
Van Gogh. Os xirasoles (1888) Bayerische Staatsgemäldesammlungen Neue Pinakothek de Munich
Compara estas dúas obras
Millet. Descanso a mediodía
Van Gogh. A Siesta ou A Meridiana (según Millet) (1889-1890) Museo D’Orsay
Paul Cézanne
• Elimina cor: tonos apagados (ocres, pardos, verdosos…)
• Tendencia a representar en base a figuras xeométricas elementais (solidez dos brazos ou do sombreiro)
Paul Cézanne. Os xogadores de cartas (1890-1895)
• “Todo na natureza se modela segundo a esfera, o cono e o cilindro”. Paul Cézanne
• Anticipa o Cubismo
Pablo Picasso. O Guernica. (1937)
Paul Gauguin
• Grandes campos de cores planas
• Uso simbólico da cor
• Precedente do Fauvismo e do Simbolismo
Henri Toulouse-Lautrec
• Precursor do cartelismo moderno
• Interésanlle a forma e o movento máis cá luz e a cor
• Liñas vigorosas• Contornos
delimitados• Grandes áreas de cor
plano• Pinta os baixos
fondos parisinos
O Modernismo
• Estilo orgánico• Inspirado nas formas da natureza• Dominan as liñas curvas• Decoración exuberante e omnipresente• Dignificación das mal chamadas “artes menores”
Víctor Horta. Casa Tassel. Bruxelas
Traballo de forxa na porta de entrada do Parc Güell de Barcelona. Gaudí
Gaudí. Balcón de forxa da Casa Milá (La Pedrera)
Cúpula de cristal do Palau da música de Barcelona. Domènech i Montaner
René Lalique
Irmáns Vever e Georges Fouquet Luis Masriera Rosés
Mosaico con exemplos da técnica do “trencadís” de Gaudí
• Invade todos os ámbitos da vida cotiá• O estilo invade todos os obxectos• Espacios con estilo único que crea un ambiente
Henry Van de Velde. Vestido a xogo coa su casa en Ukkel.
Pensaba que todas aas artes debían subxugarse ás artes decorativas, xa que mellorando o entorno do home, o home melloraba. Por ese motivo diseñaba ata o último detalle dos seus espazos
Gaudí. Interior Casa Batlló
Hector Guimard. Bocas de metro de París
Mobiliario diseñado por Antoni Gaudí
Mobiliario diseñado por Hector Guimard
Antoni Gaudí
Casa Batlló
A Sagrada Familia
Parc Güell
Casa Milá (La Pedrera). Antoni Gaudí
Recomendacións• http://recursos.educarex.es/escuela2.0/Humanidades/Historia/curso-interactivo-historia/Impresionismo_y_postimpresionismo/Actividades.htm
Tests de autoevaluaciòn, crucigramas, textos con palabras perdidas, propostas de identificación de cadros pararepasar o Impresionismo e o Postimpresionismo.
• http://www.vangoghmuseum.nl Web do Museo con abundante información sobre o artista e as súas diferentes etapas creativas. Enlace na aula virtual.
• Google Art Proyect. Ferramenta que permite ver en detalle as obras de arte.
• Animación “Starry starry night”. Animación con imaxes da obra de Van Gogh ilustrando o tema musical Starry starry night de Don Mc Lean, dedicado ó artista holandés. Dispoñible na aula virtual.