adamianis uflebebi policiis moRvaweobaSi...mdgomareoba~ evropis sabWos programis `policia da...
Transcript of adamianis uflebebi policiis moRvaweobaSi...mdgomareoba~ evropis sabWos programis `policia da...
adamianis uflebebi
policiis moRvaweobaSi
sainformacio xasiaTis broSura
mark teilori
strasburgi, 2002 wlis marti
mark teilori strasburgSi mcxovrebi Tavisufali konsultanti da
maswavlebelia, romelic, umTavresad, kulturaTaSoris da adamiane-
bis uflebebTan dakavSirebul sferoebSi ganaTlebis sakiTxebze da
saerTaSoriso proeqtebis xelmZRvanelobaze muSaobs.
teqstSi gamoyenebuli ilustraciebi mxatvar jerald menganis Semoq-
medebaa.
`policiis praqtika da adamianis uflebebi – evropaSi arsebuli
mdgomareoba~ evropis sabWos programis `policia da adamianis uf-
lebebi 1997-2000~ TxovniT momzadda, rac miznad isaxavda adamianis
uflebebis sferoSi policiis TanamSromelTa Semdgom ganaTlebas. am
broSuris gamoqveyneba irlandiis mTavrobis Semowirulobis Sedegad
gaxda SesaZlebeli.
broSuraSi gamoTqmuli mosazrebebi ekuTvnis avtors, romelic zemoT
moxseniebuli programis miTiTebebis safuZvelze moqmedebs, da ar
akisrebs pasuxismgeblobas evropis sabWos. es gamocema ar gulis-
xmobs masSi moxseniebuli samarTlebrivi dokumentebis raime iseT
oficialur interpretacias, romlis safuZvelzec SesaZlebelia wev-
ri saxelmwifoebis mTavrobebisTvis, evropis sabWos kanonieri orga-
noebisa Tu aRniSnuli dokumentebis safuZvelze Camoyalibebuli ne-
bismieri organosaTvis raime valdebulebis dakisreba.
winamdebare broSura warmoadgens programis `policia da adamianis
uflebebi 1997-2000~ farglebSi SemuSavebuli saswavlo masalis na-
wils. saswavlo masalis danarCeni nawilebia:
1) `diskusiis warmarTvis xerxebi - saxelmZRvanelo maswavleblebi-
saTvis;~
2) sainformacio xasiaTis broSura policiis TanamSromelTaTvis;
3) bukleti policiis TanamSromelTaTvis;
4) saswavlo videofilmi `policia da adamianis uflebebi;~
5) saxelmZRvanelo gamocdili profesionalebisaTvis – `xedva, Tana-
medrove midgoma da profesionalizmi policiis mier qalebisa da
bavSvebis mimarT Zaladobis aRkveTis saqmeSi~;
6) `policiis samsaxuri demokratiul sazogadoebaSi – aris Tu ara
Tqveni qveynis policia wamyvani samsaxuri adamianis uflebaTa dac-
vis TvalsazrisiT~.
damatebiTi informaciis an gamocemebis mopovebis mizniT SegiZliaT
mimarToT:
adamianis uflebaTa sainformacio centrs,
evropis sabWo
misamarTi: Council of EuropeF-67075 Strasbourg CedexFrancetelefoni: +33 (0)3 88 41 20 24
faqsi: +33 (0)3 88 41 27 04
eleqtronuli fostis misamarTi: [email protected]
policiiTa da adamianis uflebebiT dainteresebul pirebs SeuZliaT,
agreTve, mimarTon evropis sabWos internet-gverds Semdeg misamarTze:
www.humanrights.coe.int/police
winaTqma
am broSuris momzadebisas veyrdnobodiT ralf qroSous kvleviT mu-
Saobas. b-ni qroSou eseqsis universitetis adamianis uflebebis cen-
tris sabWos wevria. garda amisa, igi gaerTianebul samefoSi, eseqsis
policiaSi muSaobda maRal Tanamdebobaze.
bibliografiul wyarod gamoviyeneT misi bolodroindeli ori gamo-
cema, romlebic policielTa momzadebis sferos exeboda:
`adamianis uflebebi da policia – saxelmZRvanelo praqtikaze ori-
entirebuli swavlebisTvis~ (CI (98) 1), sainformacio centri adamianisuflebebis sferoSi, evropis sabWo, strasburgi
`adamianis uflebebi da policia – sainformacio broSura policiis
muSaobisTvis adamianis uflebebis mniSvnelobis Sesaxeb~ (CI (98) 2), sa-informacio centri adamianis uflebebis sferoSi, evropis sabWo,
strasburgi
5
sarCevi
winaTqma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Sesavali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
1. safuZvlebi, Tavi pirveli:
adamianis uflebebi _ ras warmoadgens es uflebebi?
ra udevs maT safuZvlad?
adamianis uflebaTa ra da ra gansxvavebuli kategoriebi arse-
bobs?
aqvT Tu ara es uflebebi policiis TanamSromlebs? . . . . . . 11
2. safuZvlebi, Tavi meore:
kanonis aRsrulebis meqanizmebi, darRvevebi,
policiis kargi muSaoba, `damsmenebi~ . . . . . . . . . . . . . . . . 19
3. sicocxlis ufleba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
4. wamebisa da cudad mopyrobis kategoriulad gamoricxva . . . 31
5. Tavisuflebis ufleba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
6. saqmis samarTliani ganxilvis ufleba . . . . . . . . . . . . . . . 37
7. piradi cxovrebis ufleba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41
8. Sexedulebis, rwmenisa da sakuTari
Tavis gamoxatvis ufleba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43
9. adamianTa TavSeyris ufleba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45
10. sakuTrebis ufleba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49
11. Tavisuflad gadaadgilebis ufleba . . . . . . . . . . . . . . . . .51
12. yvela adamianis ufleba qmediT samarTlebriv zomebze . . . . .55
13. momavlis policia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57
danarTebi
I - evropis sabWos saparlamento asambleis
deklaracia policiis Sesaxeb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59
II- gaerTianebuli erebis organizacia, samarTaldamcavi
organoebis TanamSromelTa qcevis kodeqsi . . . . . . . . . . . . .65
III-`amnesTi inTerneSnalis~ mier SemuSavebuli, adamianis
uflebebTan dakavSirebuli 10 ZiriTadi standarti,
romlebic safuZvlad udevs samarTaldamcavi organoebis
TanamSromelTa saTanado qcevas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71
7
Sesavali
adamianis uflebaTa dasamkvidreblad da dasacavad saxelmwifoebi saer-
TaSoriso SeTanxmebebs deben. es SeTanxmebebi Sedis erovnul kanonmdeb-
lobaSi, romlis gatareba policiis umTavresi movaleobaa. policiis Ta-
namSromlebma TiToeuli adamianis uflebebi unda daicvan. adamianebi ari-
an policiis TanamSromlebic. uflebebi maTac aqvT. erTi SexedviT, es
sruliad gasagebi da martivia, magram yovelTvis ase ar aris.
modi, gavixsenoT ramdenime magaliTi policiis yoveldRiuri cxovrebi-
dan: rodesac policias xSirad Zalze SezRuduli resursebiT uwevs mu-
Saoba da misgan moiTxoven, uzrunvelyos im adamianebis dacva, romlebic
amboben, rom safrTxe emuqrebaT; rodesac imarTeba didi demonstracia da
iseTi piri uCans, rom misi gakontroleba SeuZlebeli gaxdeba; rodesac
sisxlis samarTlis mniSvnelovani saqmis gaxsnasTan dakavSirebiT poli-
ciaze zemdgomi uwyebebisa da sazogadoebrivi azris mxridan didi zewo-
la xdeba. yvela am situaciaSi sulac ar aris TavisTavad cxadi, rom
adamianis uflebebTan dakavSirebuli sakiTxebi policiis TanamSromle-
bisTvis umTavresi prioriteti iqneba. magram demokratiuli sazogadoe-
bis samarTlebrivi funqcionirebis erT-erTi umTavresi elementi gulis-
xmobs, rom policiis yvela TanamSromelma unda icodes, gaazrebuli hqon-
des da SeeZlos adamianis uflebebis standartebis gamoyeneba Tavis yo-
veldRiur saqmianobaSi. rodesac saqmianobis procesSi policiis Tanam-
Sromlebi eTikuri dilemebis winaSe aRmoCndebian xolme, adamianis ufle-
bebTan dakavSirebuli standartebis pativiscemisa da dacvis saWiroebis
ukeT gaazreba xdeba is damatebiTi resursi, romelsac policia SeiZle-
ba daeyrdnos.
informaciisa da codnis gavrcelebis dawyebisas erT-erTi problema is
aris, rom saWiro gamocemaTa umravlesoba Zalian specifikuri, iuridiu-
li eniT aris dawerili – zogjer am teqstebs moZvelebuli da dRevan-
deli dRisTvis Seusabamo saxe aqvs. specialistis daxmarebis an specia-
luri codnis gareSe Znelia amgvari dokumentebis gageba. am broSuris
momzadebisas yvelanairad SevecadeT, gamoyenebuli terminologiis asax-
snelad da gansamartavad nacnobi sityvebi gvexmara.
adamianis uflebebis evropul standartebTan da struqturebTan dakavSi-
rebuli zogierTi ZiriTadi ideisa da argumentis mimoxilvis Semdeg ga-
davwyviteT, yuradReba SegveCerebina rig konkretul movaleobebze da ima-
9
ze, Tu rogor SeiZleba da rogor aris saWiro policiis TanamSromle-
bis mier am movaleobebis praqtikulad ganxorcieleba. davsaxeT samomav-
lo miniSnebebic; im adamianebisTvis, romlebic moindomeben am Temis uf-
ro Rrmad Seswavlas, miTiTebuli gvaqvs zogierTi wyaro da sakontaqto
koordinatebi.
10
1. safuZvlebi, Tavi pirveli:
adamianis uflebebi _ ras warmoadgens es ufle-
bebi?
ra udevs maT safuZvlad?
adamianis uflebebis ra da ra gansxvavebuli ka-
tegoriebi arsebobs?
aqvT Tu ara es uflebebi policiis TanamSrom-
lebs?
srulyofil samyaroSi policia ar iqneboda saWiro. samwuxarod, Cven
arasrulyofil samyaroSi vcxovrobT, gviZneldeba Tanaarseboba da amitom
policia Tanamedrove sazogadoebis sruliad aucilebeli nawilia. poli-
cia gvWirdeba imisaTvis, rom:
• Tavidan agvacilos da gamoavlinos danaSauli;
• SeinarCunos an daicvas sazogadoebrivi wesrigi;
• daexmaros adamianebs kritikuli mdgomareobis dros;
• daicvas adamianis uflebebi.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: veTanxmebi Tu ara policiis arsebo-
bis am mizezebs? raime mizezs xom ar davumatebdi?
policias Tavisi wvlili Seaqvs adamianis uflebebis dacvaSi, radgan is
icavs sazogadoebriv wesrigs da adamianebs aZlevs TavianTi uflebebiT
sargeblobis SesaZleblobas. garda amisa, policia icavs konkretul uf-
lebebsac, magaliTad, adamianis uflebas sicocxleze, radgan Tavidan gva-
cilebs da iZiebs iseT danaSaulebs, romlebic emuqreba an xelyofs am
uflebas. garda adamianis uflebebis dasacavad mimarTuli realuri qme-
debebis ganxorcielebisa, policias moeTxoveba, sakuTari movaleobebis
Sesrulebisas pativi sces adamianis uflebebs.
erTi wuTiT SevCerdeT! jer broSuris erTi-or gverds Tu gavecaniT da ori
sityvis: `adamianis~ da `uflebis~ - erToblioba ukve daaxloebiT ocdaaT-
jer Segvxvda! Cven ki jer ar dagvizustebia, ras vgulisxmobT am sityvebiT.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: ras gulisxmobs piradad CemTvis ada-
mianis uflebebi?
adamianis uflebebis safuZveli – TiToeuli adamianis sicocxlisa da
11
Rirsebis pativiscema _ msoflios udides religiaTa da filosofiur
moZRvrebaTa umetesobaSi moiZebneba. adamianis uflebebi ar aris iseTi
ram, rasac SeiZen, daimsaxureb an memkvidreobiT miiReb – maT `xelSeuxe-
bels~ uwodeben, vinaidan arc erT adamians ara aqvs ufleba, waarTvas isi-
ni raime mizeziT meore adamians. es niSnavs, rom isini saerToa yvela ada-
mianisTvis, miuxedavad rasis, feris, sqesis, enis, sarwmunoebis, politikuri
Tu sxva mrwamsis, erovnuli Tu socialuri warmomavlobis, qonebis, war-
moSobis Tu sxva statusisa.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: ra udevs safuZvlad adamianis ufle-
bebs?
adamianis uflebebi, ZiriTadad, calkeul adamianebsa da saxelmwifos Soris
urTierTobas exeba. es uflebebi akontrolebs da aregulirebs adamianebis
mimarT saxelmwifo Zalauflebis gamoyenebas, kerZo pirebs Tavisuflebas
aniWebs saxelmwifosTan damokidebulebaSi da saxelmwifoebisgan maT iuris-
diqciaSi myof adamianTa ZiriTadi saWiroebebis dakmayofilebas moiTxovs.
ukeTesi gaTviTcnobierebis mizniT es uflebebi asaxulia saerTaSoriso
teqstebSi (anu dokumentebSi), romlebTan dakavSirebiTac saxelmwifoebma
SeTanxmebas miaRwies da romlebSic Camoyalibebulia standartebi adamianis
uflebebis TvalsazrisiT. am dokumentTagan yvelaze cnobilia gaerTianebu-
li erebis organizaciis generaluri asambleis mier 1948 wels miRebuli
`adamianis uflebaTa sayovelTao deklaracia~. zogierTs aRniSnuli doku-
mentebidan Zalian grZeli saxelwodeba aqvs, magram miRebulia am saTaure-
bis odnav Semokleba. am broSuraSi yvelaze xSirad movixseniebT evropis
sabWos konvencias `adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis
Sesaxeb~ – 1950 wels xelmowerili es dokumenti `adamianis uflebaTa ev-
ropuli konvenciis~ saxeliT aris cnobili. 1950 wlidan moyolebuli, cva-
lebadi viTarebisa da saWiroebebis gaTvaliswinebiT, konvencia TerTmetjer
Sesworda da ganivrco egreT wodebuli `protokolebiT.~ es konvencia gan-
sakuTrebiT mniSvnelovania, radgan is iuridiul valdebulebebs akisrebs sa-
xelmwifoebs, romlebmac xeli moaweres mas da misi ratificireba moaxdi-
nes – da TiTqmis yvela am qveyanaSi igi erovnul kanonmdeblobaSia Setani-
li da misi aRsruleba kanonis ZaliT xdeba. zemoT moxseniebuli, kidev er-
Ti Zalze mniSvnelovani dokumenti _ gaero-s konvencia _ warmoadgens prin-
cipebis Taobaze gancxadebas,romelic axlac udides gavlenas axdens mTels
msoflioze. bevri iuristi moiSveliebs argumentebs imis sasargeblod, rom
saerTaSoriso wesisa da praqtikis meSveobiT es konvenciac iuridiuli
TvalsazrisiT savaldebulo gaxda, vinaidan mravali qveynis konstituciasa
da samarTlebriv praqtikaSia gamoyenebuli.
12
SeekiTxeT sakuTar Tavs: erTmaneTisgan gansxvavebuli ra da ra
uflebis arseboba gamigia? romeli maTgani miesadageba policiis saqmi-
anobas?
meore msoflio omis Semdeg adamianis uflebebi yovel or aTwleulSi er-
Txel ganicdida evolucias, amitom marTebuli iqneboda, gvesaubra ulebe-
bis `Taobebze~. Tavdapirvelad adamianis uflebebi miCneuli iyo mTavro-
bebis mier moqalaqeTa cxovrebaSi Caurevlobis Sesaxeb moTxovnad – amis
mizani iyo saxelmwifo Zalauflebis borotad gamoyenebis Tavidan acile-
ba. uflebebis es pirveli Taoba cnobilia samoqalaqo da politiku-
ri uflebebis saxelwodebiT. es uflebebia: sicocxlis ufleba; ufleba,
romelic gamoricxavs adamianis wamebas da mis mimarT cudad mopyrobas;
Tavisuflebis ufleba; ufleba, romelic gulisxmobs Sexedulebis, sindi-
sisa da sarwmunoebis Tavisuflebas; da bolos, ufleba, romelic mSvido-
biani TavSeyris Tavisuflebas gulisxmobs. es ZiriTadi uflebebia da, ro-
gorc davinaxavT, uSualo zegavlenas axdens policiis saqmianobaze.
1960-ian wlebSi wamoiWra mosazreba, rom adamianis uflebad unda iqnes
aRiarebuli mTavrobebis mxridan socialuri samarTlianobis xelSewyo-
bis mizniT pozitiuri Carevis moTxovnebic. uflebebis am meore Taobas
ekonomikuri, socialuri da kulturuli uflebebi ewoda. es uflebebia:
socialuri dacvis ufleba; muSaobis ufleba; ganaTlebis ufleba; sazo-
gadoebis cxovrebaSi monawileobis ufleba.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: ra saxiT SeiZleba miiRos monawile-
oba policiam adamianis amgvari uflebebis dacvasa da pativiscemaSi?
policielebi ar arian socialuri muSakebi – es ar Sedis maTi pasuxis-
mgeblobis sferoSi, maT saamisod arc resursebi aqvT da arc momzadebu-
lebi arian. magram policielebs mudmivi kontaqti aqvT sazogadoebis yve-
la fenis warmomadgenlebTan da amitom SeiZleba gaxdnen partniorebi yve-
la adamianisTvis usafrTxoebisa da dacvis uzrunvelyofis erTobliv
mcdelobaSi. policiis zogierTi samsaxuris iniciativebi, romlebic mimar-
Tulia socialuri sakiTxebis wamoWris mizniT adgilobriv xelisufle-
basTan regularuli Sexvedrebis mowyobisken, sazogadoebis cxovrebis ga-
umjobesebaSi policiis monawileobisa da daxmarebis magaliTebad SeiZle-
ba iqnes miCneuli. policiis mniSvnelovan movaleobad SeiZleba CavTvaloT
bavSvebis uflebaTa dasacavad da ojaxebSi Zaladobis aRsakveTad gansaxor-
cielebeli RonisZiebebic. sul ufro meti aRiareba aqvs policiis moRva-
weobas qalebis mimarT Zaladobis winaaRmdeg. Tu uwin Cveulebrivi ambavi
iyo, rom policielebi uars ambobdnen maT mier `Sinaur~ an `piradi urTi-
13
erTobebis sferod~ wodebul problemebSi Carevaze, dRes policiis Tanam-
Sromlebs sagangebod amzadeben dazaralebulze zrunvisa da sisxlis sa-
marTlis Tavdasxmis safuZvelze agresoris pasuxisgebaSi gadacemisaTvis.
ase rom, uflebebis pirveli ori Taoba erTmaneTzea damokidebuli; SeuZ-
lebelia maTi erTmaneTisgan gancalkeveba, vinaidan erTi meoresTan aris
14
gadajaWvuli. am TvalsazrisiT adamianis arc erTi calkeuli ufleba ar
iTvleba sxvaze mniSvnelovnad, Tumca, cxadia, erTma an metma uflebam sxva-
dasxva viTarebaSi SeiZleba meti mniSvneloba SeiZinos. uflebebis orive
kategoriisTvis SeiZleba saWiro gaxdes saxelmwifos mxridan pozitiu-
ri Careva an SezRudva. da es uflebebi TiToeuli calkeuli adamianis
uflebebs warmoadgens.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: adamianis uflebaTa ra kategoriebi
SeiZleba mieniWos adamianTa jgufebs?
swored es aris adamianis uflebaTa mesame Taoba. Cveulebriv, maT `ko-
leqtiur uflebebs~ uwodeben da, rogorc am sferoSi nebismieri pro-
cesi, ise maTi aRirebac xSirad mwvave diskusiis sagani xdeba. es ufle-
bebia sufTa da ganadgurebisgan dacul garemoSi cxovrebis ufleba da
politikuri da ekonomikuri ganviTarebis ufleba. am sakiTxebTan dakav-
SirebiT regularulad imarTeba sxvadasxva kampania da mxolod ramdeni-
me maTgania Setanili saerTaSoriso SeTanxmebebSi.
Cvens kontinentze arsebuli viTarebis gaTvaliswinebiT evropis sabWom er-
Ti Zalze mniSvnelovani nabiji gadadga – 1994 wels miiRo CarCo-konven-
cia erovnul umciresobebTan dakavSirebiT. konvencia ar awesebs `koleqti-
ur uflebebs~, magram avaldebulebs saxelmwifos, miiRos zomebi erovnuli
umciresobebis warmomadgenelTaTvis Tanasworuflebianobis uzrunvelsayo-
fad. saxelmwifoebma, romlebmac xeli moaweres konvencias da misi ratifi-
cireba moaxdines, ikisres valdebuleba, miscen erovnul umciresobebs SesaZ-
lebloba, SeinarCunon TavianTi erovnuli raobis arsebiTi elementebi, sa-
xeldobr, TavianTi sarwmunoeba, ena, tradiciebi da kulturuli memkvidreo-
ba. urTierToba sazogadoebaSi umravlesobasa da umciresobas Soris SeiZ-
leba Zalze rTuli iyos, mSvidobiani TanaarsebobisTvis orive mxares did-
Zali diplomatia da taqti marTebs. magram evropaSi iseT adgilebsac mrav-
lad SexvdebiT, sadac amgvarma urTierTobam ver moikida fexi.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: ra roli unda Seasulos policiam
sazogadoebaSi `erovnuli umciresobebisa~ Tu daucveli fenebis dac-
vaSi?
mraval qveyanaSi miiRes kanonebi rasizmis, rasistuli Tavdasxmebisa da
muqarebis winaaRmdeg; am kanonebis daniSnulebaa eTnikur umciresobaTa
Rirsebis dacva da uzrunvelyofa. policiis TanamSromlebma es kanonebi
zustad iseve unda daicvan, rogorc sxva kanonebs icaven. Zalze mniSvne-
lovania, rom policielebis sityvebi da saqcieli TvalSisacemad antira-
15
sistuli iyos da rom policielebma TavianTi movaleobebi kulturuli
da delikaturi formiT Seasrulon. evrokomisiis muSaobaSi rasizmisa da
Seuwynareblobis winaaRmdeg (evropis sabWosTan TanamSromlobiT) cen-
traluri adgili daeTmo policiis TanamSromelTa momzadebas eTnikur
umciresobaTa warmomadgenlebTan urTierTobis sakiTxebSi.
kidev erTxel SevCerdeT! am broSuraSi uamravi iseTi kiTxva daisva, ro-
melic exeba policiis movaleobas, pativi sces da daicvas sxva adamian-
Ta uflebebi, magram araferi Tqmula Tavad policiis TanamSromelTa
uflebebze.
policiis TiToeuli TanamSromeli – rogorc Cveulebrivi adamiani, qali
Tu kaci _ imave uflebebiT sargeblobs, rogorc nebismieri sxva adamia-
ni; es uflebebi zustad iseTive da zustad iseTi xelSeuxebelia, rogorc
sxva adamianTa uflebebi. magram yovelgvar logikas moklebuli (rom ar
gveTqva suleluri) iqneboda, Segvecada, dagvefara is faqti, rom polici-
is TanamSromlebs Zalze gansakuTrebuli adgili ukaviaT adamianis ufle-
bebTan dakavSirebul kanonmdeblobaSi. urTierToba maTsa da saxelmwifos
Soris privilegirebulia,rasac safuZvlad udevs policiis arsebobis gan-
msazRvreli mizezebi, romlebzec am Tavis dasawyisSi visaubreT. rodesac
saxelmwifos akisria valdebuleba, yuradReba miaqcios adamianis ufleba-
Ta pativiscemas da dacvas, xSirad is policias akisrebs amis uzrunvel-
yofas. gaero-c da evropis sabWoc seriozul xelmZRvanelobas uweven de-
taluri standartebis SemuSavebas, raTa daexmaron policiisa da sxva sa-
marTaldamcavi struqturebis TanamSromlebs sxva adamianebis dacvis pro-
cesSi sakuTari Tavis dacvaSi. igulisxmeba gaero-s `samarTaldamcavi or-
ganoebis TanamSromelTa qcevis wesebi~ da evropis sabWos saparlamento
asambleis imave Sinaarsis dokumenti – `deklaracia policiis Sesaxeb~
(orive dokumenti srulad aris moyvanili 1-l da me-2 danarTebSi. garda
amisa, me-3 danarTSi SegiZliaT ixiloT arasamTavrobo organizaciis - `em-
nesTi inTerneSnlis~ - mier rekomendebuli adamianis ZiriTad uflebebTan
dakavSirebuli standartebi). miuxedavad im faqtisa, rom evropaSi ar ar-
sebobs iuridiuli TvalsazrisiT savaldebulo dokumenti policiis Ta-
namSromelTaTvis adamianis uflebebTan dakavSirebiT, policiis xelmZRva-
nelma uwyebebma policiis muSaobis standartebis Camoyalibebisas dekla-
racia gamoiyenes. ase rom, miviReT garkveuli standartebi, romlebic sa-
parlamento asambleam sakmarisad mniSvnelovnad miiCnia saimisod, rom mo-
eTxova maTi `sajarod maqsimaluri gavrceleba~. deklaraciaSi sakmaod
zustad aris gansazRvruli ara marto `policiis TanamSromlebis~ (isi-
ni deklaraciaSi ase moixseniebian) movaleobebi, aramed is pirobebic, rom-
lebSic policiam unda imuSaos. CamovTvliT zogierT magaliTs:
16
1. deklaracia mouwodebs policiis TanamSromlebs, ar daemorCilon
brZanebebs, rodesac maT ician, rom es brZanebebi ukanonoa (a/3 da a/4)
da Tavidan acilebs maT amgvarad moqcevisTvis dasjas (a/7).
2. deklaraciis Sesruleba policiis TanamSromlisTvis sazogadoebis
mxridan aqtiur moralur da fizikur mxardaWeras uzrunvelyofs
(a/16).
3. policiis TanamSromlebma unda miiRon safuZvliani momzadeba, maT un-
da hqondeT saTanado samuSao pirobebi (b/4) da mniSvnelovani anaz-
Raureba (b/5).
policiisTvis xelmZRvanelobis gawevis kidev erTi formaa evropis sab-
Wos iuridiul sakiTxTa generaluri direqtoratis mier momzadebuli
`policiis eTikis evropuli kodeqsi~.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: damarwmuna Tu ara yvelaferma ze-
moTqmulma? kidev ra saxis informacia unda miviRo, rom davinaxo,
sinamdvileSi rogor moqmedebs yovelive es?
17
2. safuZvlebi, Tavi meore:
kanonis aRsrulebis meqanizmebi, darRvevebi,
policiis kargi muSaoba, `damsmenebi~
SeekiTxeT sakuTar Tavs: ratom akeTeben adamianebi imas, ra-
sac akeTeben?
SeekiTxeT sakuTar Tavs: Cemi azriT, ratom kisruloben sa-
xelmwifoebi valdebulebas, daicvan adamianis uflebebi?
adamianebi raRacas imitom akeTeben, rom undaT amis gakeTeba, anda imitom,
rom yvela sxva ase akeTebs, anda kidev maT eubnebian, rom ase unda gaakeTon,
an eSiniaT imis, Tu ra moxdeba, ase rom ar gaakeTon. garkveulwilad saxel-
mwifoebic maT hgvanan. adamianis uflebebis dacvis valdebulebas isini imi-
tom kisruloben, rom seriozulad undaT standartebis damkvidreba, anda
imitom, rom sjeraT amis saWiroeba saerTaSoriso sazogadoebis mier maTi
aRiarebisTvis, anda kidev imitom, rom aRelvebT qveynis garedan garkveuli
sanqciebis dakisrebis saSiSroeba. rasakvirvelia, SesaZlebelia, arsebobdes
yvela am mizezis erToblioba da kidev sxva mizezebic ematebodes.
saerTaSoriso SeTanxmebaze xelis mowera saxelmwifos meTauris (an ro-
melime misi warmomadgenlis) mxridan SeTanxmebasTan dakavSirebiT loi-
alurobis maCvenebeli Jestia. magram qveynis kanonmdeblobis Semadgeneli
nawili es SeTanxmeba mxolod mas Semdeg gaxdeba, Tu moxdeba misi rati-
ficireba – es ki, Cveulebriv, niSnavs, rom qveynis parlamentma unda da-
amtkicos SeTanxmebis xelmowera, Semdeg ki miiRos qveynis kanonmdeblo-
baSi mis Sesatanad aucilebeli zomebi.
rogori Tavdapirveli motivaciac ar unda edos safuZvlad, adamianis uf-
lebebis dacvis valdebulebis aReba seriozuli nabijia, romelsac seri-
ozuli Sedegebi mohyveba. saxelmwifos mouwevs uzrunvelyos, rom misi
iurisdiqciis farglebSi myof moqalaqeebs hqondeT es uflebebi, anda pa-
suxi unda agos.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: ra saxis pasuxismgebloba igulisxme-
ba? finansuri? reputacia?
deklaraciebsa da SeTanxmebebs azri ekargebaT, Tu maT realuri zemoqmede-
bis moxdena ar SeuZliaT im sakiTxze, romelsac exebian. msgavsi deklaraci-
19
ebi da SeTanxmebebi evropis sabWosac ki aqvs. maT Sesaxeb aravis smenia da
Zalian cota saxelmwifos Tu mouweria maTze xeli,rom araferi vTqvaT ra-
tificirebaze. amas ver daswameb gaero-s deklaracias anda evropis sabWos
konvencias adamianis uflebebis Sesaxeb. am orma dokumentma uaRresad qmedi-
Ti roli Seasrula adamianis uflebebis sferoSi kulturis dasamkvidreb-
lad – maT zegavlenas naTlad davinaxavT da vigrZnobT mTels msoflioSi
adamianis uflebebTan dakavSirebul regionul da erovnul qartiebSi.
Tu saxelmwifo xels awers adamianis uflebaTa evropul konvencias da
axdens mis ratificirebas, igi valdebulia, yuradReba miaqcios konvenciis
debulebebis qveynis kanonmdeblobaSi Setanas. ras niSnavs es praqtikaSi?
adamianma, romelic acxadebs, rom misi uflebebi dairRva [es aris teqni-
kuri termini, romelic aRniSnavs, rom ama Tu im adamianis uflebebs ar
ekidebian pativiscemiT], unda scados, rom misi saqme qveynis samarTlebriv
sistemaSi iqnes ganxiluli. magram Tu sasamarTloebi – qveynis umaRle-
si sasamarTlos CaTvliT _ daadgenen, rom dazaralebulis pretenzia usa-
fuZvloa, SesaZlebeli xdeba strasburgis adamianis uflebaTa evropuli
sasamarTlosaTvis mimarTva. TiToeul ganacxads ganixilavs sami mosamar-
Tlisgan Semdgari komiteti, romelic iRebs gadawyvetilebas imis Taoba-
ze, xvdeba Tu ara es saqme adamianis uflebaTa evropuli konvenciis far-
glebSi. es ar aris gadawyvetileba saqmis TvisebebTan dakavSirebiT – mi-
si daniSnulebaa, Tavidan iqnes acilebuli resursebisa da drois uqmad
daxarjva iseT saqmeebze, romlebic ar Sedis sasamarTlos kompetenciaSi.
Tu gadawyda, rom saqme SeiZleba miRebuli iqnes, sasamarTlo palatis Svi-
di wevri Seudgeba muSaobas faqtebis dasadgenad da imis gasarkvevad, xom
ar aris SesaZlebeli saqmis `megobruli gadawyveta~. es niSnavs, rom da-
zaralebuls da saxelmwifos mouwodeben, SeTanxmdnen problemis saerTo
mogvarebaze – amgvari SeTanxmebis Sedegad saxelmwifom dazaralebuls Se-
iZleba gadauxados kompensacia anda orive mxare SeiZleba SeTanxmdes saq-
mis gawvevaze. Tu megobruli SeTanxmebis miRweva ver xerxdeba, sasamar-
Tlo palatas gamoaqvs Tavisi gadawyvetileba, romelsac orive mxare un-
da daemorCilos. gamonaklis SemTxvevaSi saqme SeiZleba ganixilos 17 mo-
samarTlisgan Semdgarma didma palatam, magram es mxolod im SemTxvevaSi
xdeba, Tu saWiroa adamianis uflebaTa evropuli konvenciis interpreta-
ciasa da misadagebasTan dakavSirebuli seriozuli sakiTxis gadaWra.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: meyofoda gambedaoba an mizanmimarTu-
loba, es yvelaferi rom gamevlo?
im adamianTa umravlesobas, romlebic ase Sors wasvlas moaxerxeben, cxa-
dia, amis gakeTeba imitom SeuZliaT, rom maT adamianis uflebebze momu-
20
Save an romelime sxva organizacia uwevs daxmarebas. amas mniSvnelovani
energia, gamZleoba da finansuri saxsrebic sWirdeba, radgan aRniSnuli
procedurebi sakmaod did dros saWiroebs – zogierTi saqme wlobiT ga-
Wianurebula, sanam is ganuxilavT. mimarTvebis raodenobis zrdis gaTva-
liswinebiT moxda mTeli sistemis reorganizeba da 1998 wlis noember-
Si adamianis uflebaTa evropuli konvenciis me-11 protokolis ZalaSi
Sesvlis Sedegad evropuli sasamarTlo dRes sruli datvirTviT muSa-
obs da procedurebic gamartivebulia.
adamianis uflebaTa darRvevis Sedegad dazaralebul pirTaTvis arsebu-
li procedurebis ganxilvis Semdeg yuradRebas mivapyrobT policiasa da
aRniSnul darRvevebs Soris urTierTkavSirs. msoflios enebis umeteso-
baSi arsebobs gamoTqma `axali ambebis uqonloba Tavad kargi ambavia~.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: minaxavs rodisme, rom masobrivi in-
formaciis saSualebebSi policia saTanadod iyos warmoCenili?
Cvens gazeTebsa Tu televiziaSi iSviaTad Tu SexvdebiT siuJetebs, rom-
lebSic moTxrobilia policiis TanamSromelTa saqmianoba, mimarTuli ada-
mianis uflebebis dasacavad. albaT arc aseTi saTaurebi SegxvedriaT: `Tav-
Sesafris maZiebeli piri madlobas uxdis policiis TanamSromlebs maTi
keTili damokidebulebisTvis, efeqtiani muSaobisa da daxmarebisTvis~ an-
da `usaxlkaro adamianebs policiis kamerebSi daZinebis neba darTes, vina-
idan temperatura -200C-mde daeca.~ magram aseTi faqtebi xdeba! samwuxa-rod, masobrivi informaciis saSualebebSi SeiniSneba tendencia, yuradReba
ufro iseT faqtebze gamaxvildes, rodesac raRac cudi xdeba da vinme un-
da daisajos. swored amas ukavSirdeba erT-erTi sirTule, romelic zo-
gierT policiels warmoeqmneba adamianis uflebaTa sferoSi arsebul
standartebTan da kanonebTan mimarTebaSi. isini grZnoben, rom yvelaferi,
rac ki policias exeba, isea Camoyalibebuli, TiTqosda policiis Tanam-
Sromlebi yovelTvis Segnebulad arRvevdnen kanons, ukrZalavdnen moqala-
qeebs iseT raRaceebs, risi gakeTebis uflebac maT aqvT. Tumca, amave dros,
policiis TanamSromlebs SeiZleba moeCvenoT,rom sisxlis samarTlis dam-
naSaveebi da teroristebi ufro metad arian daculni, vidre policia Ta-
vis saqmianobaSi. magram maT erTi umTavresi ram aviwydebaT: adamianis uf-
lebebis sferoSi arsebuli kanonmdebloba gulisxmobs saxelmwifo Za-
lauflebis borotad gamoyenebisgan yvela adamianis dacvis uzrunvel-
yofas. logikurad Tu vimsjelebT, gamodis, rom adamianis uflebis Selax-
va darRvevis is kategoriaa, romelic SeiZleba Caidinos mxolod iseTma
pirma, saxelmwifos saxeliT moqmedebis ufleba rom aqvs miniWebuli. sis-
xlis samarTlis damnaSavesa Tu terorists ara aqvs aseTi ufleba. po-
21
licia mowodebulia, daicvas kanonis Sesruleba, es ki adamianis uflebeb-
Tan dakavSirebuli kanonmdeblobis (romlis Sesrulebis valdebulebac
saxelmwifos aqvs nakisri) Sesrulebasac gulisxmobs.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: ramdenad veTanxmebi am arguments?
ganvixiloT ori SesaZlo saqcieli, romelsac erTi da igive adamianebi
Cadian. Tu morige policieli, aRiarebis gamoZalvis mizniT, dakiTxvis
procesSi scems danaSaulSi eWvmitanils, es iqneba danaSauli (Tavdasxma)
da adamianis uflebis (uflebisa, romelic krZalavs adamianis mimarT cu-
dad mopyrobas) darRveva. Tu igive policieli ar aris morige, kerZo pi-
ris saxiT CaerTveba kamaTSi da amis Sedegad scems meore adamians, es iq-
neba sisxlis samarTlis Tavdasxma, magram ar iqneba adamianis uflebis
darRveva. policiis TanamSromeli orive SemTxvevaSi kanonis ZaliT un-
da daisajos danaSaulis CadenisaTvis, magram pirvel magaliTSi adamianis
uflebis darRvevis Sedegad dazaralebul pirs ufleba eqneba, saxelmwi-
fos mxridan dakmayofileba an kompensacia miiRos, vinaidan saxelmwifos
akisria adamianis uflebis dacvis samarTlebrivi valdebuleba.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: msmenia raime msgavsi SemTxvevebis Se-
saxeb? ras vfiqrob amaze?
policielebs kanoni aZlevs uflebas, gamoiyenon Zala, ataron iaraRi, da-
akavon da daapatimron adamianebi, gaCxrikon adamianebi, avtomanqanebi da
Senobebi. es is arsebiTi uflebebia, romelTa saSualebiTac policiele-
bi asruleben TavianT funqciebsa da movaleobebs. da es uflebebi adami-
anis uflebaTa dacvis mizniT sxvadasxvanairad aris SezRuduli. SezRu-
dulia adamianis zogierTi uflebac, raTa moxerxdes sxva uflebebis dac-
va an policiisTvis daxmarebis gaweva sazogadoebrivi wesrigis damyare-
basa Tu danaSaulis Tavidan acilebaSi. mogvianebiT, rodesac momdevno Ta-
vebSi sxvadasxva uflebas ganvixilavT, ufro dawvrilebiT SevexebiT kon-
kretul SezRudvebs, Tumca, am sakiTxis ilustrirebis mizniT, SegviZlia
aRvniSnoT Tavisuflebis ufleba – ZiriTadi da mniSvnelovani ufleba,
romelic yvela adamians aqvs. magram es ufleba SeiZleba SeizRudos ka-
noniT gansazRvrul zogierT SemTxvevaSi – magaliTad, policielebi uf-
lebamosilni arian, aRukveTon adamianebs Tavisufleba (dapatimrebis meS-
veobiT), Tuki es adamianebi danaSaulis CadenaSi arian eWvmitanilni, anda
Tu saWiroa, xeli SeuSalon maT danaSaulis CadenaSi. magram saWiroa
gvaxsovdes, rom zogierTi ufleba aranair SezRudvas ar eqvemdebareba;
ufleba, romelic krZalavs adamianis wamebas, absoluturia yvelanair ga-
remoebaSi, omis drosac ki.
22
samuSao procedurebi, wesebi da miTiTebebi, agreTve, policiaSi damkvidre-
buli sxva sistemebi, romlebic adamianis uflebebTan dakavSirebul kanon-
mdeblobazea damyarebuli, arwmunebs policiis calkeul TanamSromlebs,
rom isini TavianT saqmes akeTeben; da TavianT saqmes profesionalurad da
kanonierad akeTeben. aravis araferSi gamoadgeba (garda damnaSaveebisa), Tu
saqme arasworad iqneba warmoCenili imis gamo, rom gamomZiebeli samsaxu-
rebi mtkicebulebis mosapoveblad ukanono meTodebs iyenebdnen.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: arsebobs Tu ara iseTi situaciebi,
rodesac policiis TanamSromelma unda daarRvios kanoni misive aR-
srulebis mizniT?
wesrigis damyareba adamianebis samuSaoa. policias sWirdeba, rom mas en-
dobodes is sazogadoeba, romelsac igi emsaxureba. kargi policieloba
niSnavs policielis unar-Cvevebisa da Tavis profesiaSi gamocdilebis da
kargi saqcielis – anu kanonisa da adamianis uflebebis pativiscemis _
erTobliobas. Zalze mniSvnelovania policiis yvela TanamSromlis pro-
fesiuli unar-Cvevebis ganviTareba: policiels unda SeeZlos danaSaul-
23
Si eWvmitanilTa imgvarad dakiTxva, rom SesaZlebeli iyos dakiTxvis Se-
degad informaciis mopovebac da dakavebulTa mimarT cudi mopyrobis ga-
moricxvac; saWiroa, agreTve, darwmunebis, molaparakebisa da Suamavlobis
unar-Cvevebis ganviTareba Zalis gamoyenebis SezRudvis mizniT. mTavrobe-
bisa da xelisuflebis saTaveSi myofi pirebis valdebulebaa, uzrunvel-
yon saTanado momzadeba, magram, amave dros, policiis yvela TanamSromlis
movaleobaa, rom maqsimalurad gamoiyenos es momzadeba da muSaobis pro-
cesSi ganagrZos Tavisi unar-Cvevebis ganviTareba.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: romel unar-Cvevebs gavaumjobesebdi
policiis ukeTesi muSaobis mizniT?
policielebs ara aqvT miznad dasaxuli adamianis uflebebis darRveva.
xSirad darRveva iuridiuli codnis an momzadebis naklebobis bralia.
magram ra xdeba, rodesac kolegebi xelyofen adamianis uflebebs da ici-
an, rom es ama Tu im uflebis darRvevaa? es ZvelTaZveli kiTxvaa: vin
icavs mcvelebs, vin amyarebs wesrigs policielebSi? vin `asmens~ Tavis
kolegebs?
SeekiTxeT sakuTar Tavs: vin amyarebs wesrigs policielebSi
da akeTebs ki amas vinme?
policiis TanamSromelTa ZiriTadi damaxasiaTebeli Tvisebaa erTmaneTis
mimarT solidaroba da loialuroba. es Tviseba maT gadasarCenad da Ta-
visi saqmis kargad (xSirad rTul pirobebSi) sakeTeblad sWirdebaT. Tu
policiis operaciis msvlelobisas vinme `Secdomas~ uSvebs, Cveulebriv,
am SemTxvevas TanamSromelTa viwro jgufSi ise arCeven da agvareben, rom
ucxo aravin gebulobs. rasakvirvelia, es normaluri ambavia, aranair
jgufs ar SeuZlia funqcionireba, Tu ar iarsebebs Sida wesebi amgvari
sakiTxebis mosagvareblad. problemebi Tavs iCens maSin, rodesac `Secdo-
ma~ winaswarganzraxuli aqti xdeba da, rac kidev ufro seriozulia, ro-
desac policiaSi yalibdeba adamianis uflebebis seriozul darRvevaTa
nebadamrTveli an ugulebelmyofi kultura. rogorc zemoT davinaxeT,
policiis Taobaze deklaracia policielebs akisrebs movaleobas da ani-
Webs uflebas, ar daemorCilon ukanono brZanebebs. is ar aZlevs maT uka-
nonod moqmedebis nebas. Tu policielebs moeTxovebaT adamianis ufleba-
Ta standartebis gaTvaliswinebiT muSaoba, maSin unda arsebobdes siste-
mebic, romlebic saSualebas miscemda TanamSromlebs, angariSi waredginaT
im kolegebis Sesaxeb, vinc daarRvia kanoni. saWiroa am sisitemebSi dam-
cavi saSualebebis gaTvaliswineba rogorc `damsmenTaTvis~, ise kanonis
darRvevaSi eWvmitanilTaTvis.
24
SeekiTxeT sakuTar Tavs: gvaqvs Tu ara sistema, romelic icavs
orive mxares?
rogorc policiisTvis, ise nebismieri sxva organizaciisTvis garTuleba
maSin iCens Tavs, rodesac `dasmena~ an kritika garedan modis. aseT Sem-
TxvevaSi yvelaze mimzidvelia martivi reaqcia: policia `kravs~ Tavis ri-
gebs da, miuxedavad imisa, rom TanamSromlebi saTiTaod SeiZleba mzad iy-
vnen imis aRiarebisTvis, rom moxda cudi faqti, Zalian cota Tu moindo-
mebs kolegis winaaRmdeg Cvenebis micemas. es wre Zneli gasarRvevia. mag-
ram amis gakeTebas arsebiTi mniSvneloba aqvs, Tu gvinda, rom vendobodeT
imas, rasac policia ambobs. aseT SemTxvevaSi absoluturad aucilebelia
gulaxdili dialogi samoqalaqo sazogadoebasTan. kargad aris cnobili
adamianis uflebebis sferoSi moRvawe arasamTavrobo organizaciebisa da
policiis eWvi erTmaneTis mimarT. policiis TanamSromelTa mier adami-
anis uflebaTa darRvevis Sesaxeb sarCelebi swrafad da sajarod unda
iqnes ganxiluli, winaaRmdeg SemTxvevaSi sazogadoeba rwmenas dakargavs.
gamocdilebam gvaCvena, rom policiasa da sxva organizaciebs Soris in-
formaciis nayofieri gacvla-gamocvla SesaZlebelia, Tuki isini SeZle-
ben SeTanxebas komunikaciisTvis saerTo safuZvelTan dakavSirebiT. sazo-
gadoebis TvalSi ufro gulaxdili policia ufro efeqtiania da ufro
metad Seesabameba moqalaqeTa saWiroebebs.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: SegviZlia Tu ara Cvens adgilobriv
arasamTavrobo organizaciebTan komunikacia?
am Tavis daskvnis saxiT aRvniSnavT, rom urTierToba adamianis uflebe-
bis sferoSi moRvawe arasamTavrobo organizaciebsa da policias Soris
pozitiuri urTierTobaa. rameTu adamianis uflebebis dacva policiis
funqciaa, moTxovna adamianis uflebebis pativiscemis Taobaze zegavlenas
axdens im gzebze, romelTa saSualebiTac policielebi yvela Tavis fun-
qcias asruleben.
Semdgom TavebSi, romlebic sxvadasxva uflebas Seexeba, jer mimovixilavT
Tavad uflebas da ganvmartavT evropis sabWos standartebs, xolo Sem-
deg vnaxavT, rogor xdeba am uflebis dacva policiis mier. evropis sab-
Wos standartebs safuZvlad adamianis uflebaTa evropuli konvencia da
adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlosa da sxva dakavSirebuli uw-
yebebis mier am konvenciis interpretacia udevs. saWiroebis SemTxvevaSi
`policiis Sesaxeb deklaraciac~ aris citirebuli; am deklaraciis
mTliani teqsti pirvel danarTSi SegiZliaT ixiloT.
25
3. sicocxlis ufleba
adamianis es ufleba mokled ase ganisazRvreba:
TiToeul adamians aqvs sicocxlis ufleba.
sicocxlis uflebas kanoni unda icavdes.
dauSvebelia adamianis sicocxlis TviTneburad warTmeva.
[ZiriTadi dokumentebi: adamianis uflebaTa evropuli konvenciis me-
2 muxli + policiis Sesaxeb deklaraciis me-12 da me-13 muxlebi]
cxadia, sicocxlis ufleba yvelaze mTavari ufleba unda iyos. adamia-
nis uflebaTa evropuli konvencia moiTxovs saxelmwifoebisgan, miiRon
iseTi kanonebi, romlebic krZalavs mkvlelobis garkveul formebs da
xels uSlis saxelmwifos mier TviTnebur mkvlelobas. adamians sicoc-
xle SeiZleba waerTvas mxolod mas Semdeg, rac sasamarTlo msjavrde-
bulad cnobs iseTi danaSaulis CadenaSi, romelic kanonis mixedviT sik-
vdiliT isjeba. sikvdiliT dasjis gauqmeba didi nabijia Tanamedrove
demokratiuli saxelmwifosken mimaval gzaze. evropis sabWo aqtiurad
muSaobs am sakiTxze da mouwodebs wevrebs, xeli moaweron adamianis
uflebaTa evropuli konvenciis me-6 protokols da moaxdinon misi ra-
tificireba.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: Cemi azriT, rodis SeiZleba arsebob-
des saxelmwifos mier mkvlelobis Cadenis aucilebloba?
sazogadoebasa da policias Soris ndobiT aRsavse damokidebulebis Se-
narCunebisTvis erT-erTi yvelaze mniSvnelovani faqtoria usafrTxoebis
sakiTxi. sicocxlisaTvis safrTxe seriozulad unda iqnes aRqmuli. po-
liciis Zalze mniSvnelovani funqciebia mkvlelobis (da ukanono mkvle-
lobis sxva formebis) Tavidan acileba da amgvari danaSaulis gamoZieba.
rogorc adre ukve aRvniSneT, adamianis uflebebTan dakavSirebuli ka-
nonmdebloba exeba urTierTobas saxelmwifosa da adamianebs Soris da
gulisxmobs, rom saxelmwifom unda daicvas da pativi sces adamianis
uflebebs. yovelTvis, rodesac ki es SesaZlebelia, policiis TanamSrom-
lebs sazogadoebrivi wesrigis dasacavad mSvidobiani saSualebebiT sar-
gebloba moeTxovebaT, magram zogjer adamianTa sicocxlis dasacavad maT
Zalis an cecxlsasroli iaraRis gamoyeneba uwevT da, samwuxarod, zog-
jer es adamianebis daRupvas iwvevs.
27
SeekiTxeT sakuTar Tavs: ra SemTxvevaSi aqvT Cems qveyanaSi
policiis TanamSromlebs Zalis an cecxlsasroli iaraRis gamoyene-
bis ufleba?
adamianis uflebaTa evropul konvenciaSi gansazRvrulia situaciebi, ro-
desac nebadarTulia Zalis gamoyeneba; Zalis gamoyenebam SeiZleba gamo-
iwvios adamianebis daRupva (rogorc winaswarganuzraxveli Sedegi). mag-
ram konvenciaSi ar aris gansazRvruli iseTi situaciebi, rodesac neba-
darTulia adamianis ganzrax mokvla. konvenciaSi weria:
`sicocxlis warTmeva ar CaiTvleba winamdebare muxlis darRvevad, ro-
desac gamowveulia absoluturad aucilebeli Zalis gamoyenebiT:
a. ukanono Zaladobisgan romelime adamianis dasacavad;
b. kanonieri dapatimrebis gansaxorcieleblad an kanonieri gziT dakave-
buli piris gaqcevis Tavidan asacileblad;
g. ajanyebis an amboxebis CaxSobisken mimarTuli kanonieri RonisZiebisas.~
SeekiTxeT sakuTar Tavs: Cemi azriT, ras gulisxmobs gamoT-
qma `absoluturad aucilebeli~? maxsendeba Tu ara iseTi SemTxve-
va, rodesac mogviwia aucilebeli Zalis gamoyeneba?
policiis xelmZRvanelebma unda dagegmon da akontrolon policiis ope-
raciebi, raTa minimumamde daiyvanon momakvdinebeli Zalis gamoyeneba da
sicocxlis SemTxveviTi warTmeva. imisaTvis, rom policiis TanamSromlebs
davexmaroT quCaSi warmoqmnili situaciebis SefasebaSi, saWiroa maTi mom-
28
zadeba wesrigis mSvidobiani gziT damyarebaSi da mkacri saxelmZRvanelo
miTiTebebi cecxlsasroli iaraRis gamoyenebasTan dakavSirebiT. Tu au-
cilebelia Zalis gamoyeneba, maSin is situaciis proporciuli unda iyos.
Zalis gamoyenebis proporciulobis gansazRvrisas Semdegi faqtorebi un-
da iqnes gaTvaliswinebuli:
• ra xasiaTis mizani aqvs dasaxuli policiis operacias;
• savaraudo safrTxe sicocxlisTvis da daSavebis savaraudo safrTxe;
• gamoyenebuli Zalis Sedegad sicocxlis warTmevis saSiSroebis xarisxi.
potenciurad momakvdinebeli Zalis gamoyenebisas policiis TanamSrom-
lebs mudam unda axsovdeT, rom maT qmedebebSi, romlebic mimarTulia si-
cocxlis uflebis dasacavad, centraluri adgili ukavia cnebebs `abso-
luturad aucilebeli~ da `proporciuli.~ adamianis uflebaTa evropu-
li sasamarTlos gadawyvetilebebi Tanmimdevrulad da aSkarad misdevs
princips, rom policiis xelmZRvaneloba pasuxs agebs xelqveiTTa qmede-
bebze.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: ra procedurebi unda iqnes gavlili,
rodesac policiis operaciis msvlelobisas adamianebi iRupebian?
saWiroa iseTi administraciuli procedurebis arseboba, romlebic uz-
runvelyofs amgvari operaciebis Sesaxeb zusti Canawerebis warmoebas, ra-
Ta gamoZiebas hqondes SesaZlebloba, ganixilos daRupvis SemTxvevebi da
gamoiZios, ramdenad pativiscemiT epyrobodnen policiis TanamSromlebi
adamianis uflebebs. es Canawerebi mniSvnelovania policiis TanamSromle-
bisTvisac, radgan saSualebas aZlevs maT, Tavi daicvan usamarTlo bral-
debebisagan. igive exeba policiis mier Zalis gamoyenebis SemTxvevebsac.
29
4. wamebisa da cudad mopyrobis
kategoriulad gamoricxva
adamianis es ufleba mokled ase ganisazRvreba:
arc erTi adamianis mimarT ar iqneba gamoyenebuli: wameba an araada-
mianuri Tu damamcirebeli mopyroba an sasjeli.
[ZiriTadi dokumentebi: adamianis uflebaTa evropuli konvenciis me-3 da me-15 muxlebi + policiis Sesaxeb deklaraciis me-3 muxli +
evropuli konvencia wamebisa da araadamianuri Tu damamcirebeli mop-
yrobis an sasjelis Tavidan acilebis Sesaxeb]
rogorc zemoT aRvniSneT, sicocxlis ufleba ar aris absoluturi. mag-
ram wamebis akrZalva sruli da absoluturia. ar arsebobs gamonakli-
si aranair garemoebaSi, omis drosac ki. `policiis Sesaxeb deklaraci-
aSi~ naTqvamia, rom policiis TanamSromlebs akisriaT valdebuleba, ar
daemorCilon an ugulebelyon nebismieri iseTi brZaneba Tu miTiTeba, ro-
melic gulisxmobs wamebas an araadamianuri Tu damamcirebeli mopyro-
bis an sasjelis sxva formebs.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: Cemi azriT, ra da ra saxis saqci-
els gulisxmobs es akrZalva?
ukanaskneli aTwleulebis ganmavlobaSi adamianis uflebaTa evropulma
sasamarTlom ufro zustad gansazRvra adamianis uflebaTa evropuli
konvenciis me-3 muxlSi aRniSnuli terminebi:
`araadamianuri mopyroba~ aris mopyroba, romelic Segnebulad iwvevs
fsiqikur an fizikur tanjvas.
adamianis mimarT mopyroba an mis mimarT gamoyenebuli sasjeli `da-
mamcirebelia~, Tu is seriozulad Seuracxyofs adamians sxvebis wi-
naSe anda aiZulebs mas, moiqces sakuTari nebisa Tu sindisis sawina-
aRmdegod.
`wameba~ aris gansakuTrebulad araadamianuri mopyroba, romelic isa-
xavs garkveul mizans, magaliTad, informaciis an aRiarebis gamoZalvas
anda sasjelis dakisrebas.
31
SeekiTxeT sakuTar Tavs: ra saxis situaciebSi SeiZleba gauC-
ndeT policielebs araadamianuri mopyrobis aRniSnuli formebis ga-
moyenebis cduneba?
adamianis uflebebi seriozul danaSaulSi eWvmitanilebs da teroristeb-
sac aqvT. miuxedavad im faqtisa, rom maT SeiZleba icodnen raime iseTi
informacia, romelic aucilebelia sxva adamianebis an saxelmwifos dasa-
cavad, dauSvebelia maTi wameba da maT mimarT araadamianuri mopyroba.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: rogori momzadeba gaviare seriozul
danaSaulSi eWvmitanilebisa da teroristebis dakiTxvaSi?
imisaTvis, rom policiis TanamSromlebs daxmareba gaewios kanonis fargleb-
Si muSaobaSi da gaizardos maTi profesionalizmi, saWiroa ganviTardes ma-
Ti profesiuli unar-Cvevebi danaSaulSi eWvmitanilebis dakiTxvis sfero-
Si. policielebs unda mieces am unar-Cvevebis gamoyenebaSi gavarjiSebis Se-
saZlebloba. aRiarebis samarTlebrivi Zala danaSaulis damtkicebaSi Sez-
Rudulia da sul ufro xSirad gvxvdeba SemTxvevebi, rodesac advokatebi
amtkiceben, rom maT klientebs aRiareba Zalis gamoyenebiT – policiis uka-
nono qmedebis meSveobiT – gamostyues. swored amitom aris aRiarebuli,rom
gamoZiebis sxva saxeebSi momzadeba gansakuTrebiT sasargebloa mtkicebule-
baTa kanonieri gziT da efeqtianad SegrovebisTvis. gvinda aRvniSnoT sasa-
marTlo mtkicebulebaTa Segrovebis mniSvneloba, gansakuTrebiT iseT piro-
bebSi, rodesac aRmoCnda, rom dnm-is analizis teqnologias mraval SemTxve-
vaSi warmatebiT SeuZlia bralisa Tu udanaSaulobis dadgena.
garda amisa, policiis TanamSromlebma unda icodnen, rom policiis Seno-
bebisa da sxva sapatimroebis Semowmeba nebismier dros SeuZlia wamebis
sawinaaRmdego komitets, romelic `wamebisa da araadamianuri Tu damam-
cirebeli mopyrobis an sasjelis Tavidan acilebis Sesaxeb~ evropuli
konvenciis safuZvelze Camoyalibda.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: ras SeiZleba arkvevdes es komiteti
policiis SenobebSi?
rodesac wamebis sawinaaRmdego komitetis delegacia midis policiaSi,
igi uflebamosilia, damoukideblad gaesaubros dakavebul pirebs. aseT
dros gansakuTrebuli yuradReba eqceva Semdeg sakiTxebs:
• dakavebul pirTa fizikur da fsiqikur mdgomareobas;
32
• dakavebul pirTa dakavebis mizezebs;
• kamerebs an sxva adgilebs, sadac dakavebul pirebs uwevT yofna;
• TiToeuli dakavebulis Sesaxeb administraciul Canawerebs;
• dakavebul pirTa uflebas, isargeblon sakuTari arCeuli advokatisa
da eqimis momsaxurebiT.
yoveli vizitis Semdeg wamebis sawinaaRmdego komiteti amzadebs konfi-
dencialur angariSs da ganixilavs mas Sesabamis saxelmwifosTan erTad.
am konvenciisa da komitetis muSaobis daniSnulebaa saxelmwifoebisTvis
daxmarebis gaweva dakavebul pirTa dacvis gaZlierebaSi da ara saxel-
mwifoebis mxileba da gakicxva. wamebis sawinaaRmdego komiteti TandaTa-
nobiT imuSavebs saxelmZRvanelo miTiTebebs, romlebic daexmareba saxel-
mwifoebs, Seasrulon dakavebul pirTa uflebebis dacvasTan dakavSirebu-
li maTi movaleobebi, daexmareba, agreTve, policiis TanamSromlebs maTi
movaleobebis SesrulebaSi.
am sakiTxiT dainteresebul pirTaTvis evropis sabWom gamosca bukleti
saxelwodebiT `wamebis sawinaaRmdego komitetis viziti – ras emsaxure-
ba igi? policielTaTvis gankuTvnili 15 kiTxva da pasuxi~. es broSura
SegiZliaT moiZioT adamianis uflebaTa sainformacio centrSi an ewvi-
oT evropis sabWos internetgverds “Police and Human Rights” Semdeg mi-
samarTze: www.humanrights.coe.int/police
33
5. Tavisuflebis ufleba
adamianis es ufleba mokled ase ganisazRvreba:
yvela adamians aqvs piradi Tavisuflebisa da usafrTxoebis ufleba.
dauSvebelia romelime adamianis TviTneburad dapatimreba an dakaveba.
arc erT adamians ar aRekveTeba Tavisufleba, garda im SemTxvevebi-
sa, rodesac arsebobs amis kanonieri safuZveli, da es moxdeba mxo-
lod kanonieri procedurebis Sesabamisad.
[ZiriTadi dokumentebi: adamianis uflebaTa evropuli konvenciis me-5 muxli + policiis Sesaxeb deklaraciis me-8 muxli]
es sferoc adamianis uflebebTan dakavSirebuli kanonmdeblobiT regu-
lirdeba da Zalze mniSvnelovania policiis muSaobisTvis. adamianis Ta-
visuflebis aRkveTa seriozuli pasuxismgeblobaa da saxelmwifos mZlav-
ri damcavi saSualebebi unda hqondes uzrunvelyofili.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: ratom ar unda hqondeT policiis Ta-
namSromlebs adamianis nebismier dros dapatimrebis ufleba? bolos
da bolos, es xom maTi samuSaoa?
policiis mier adamianebis dakavebisa da dapatimrebis ufleba samarTleb-
riv CarCoSi unda iqnes moqceuli, rac miznad isaxavs sazogadoebis dar-
wmunebas, rom ar moxdeba am uflebis borotad gamoyeneba, garda amisa, po-
liciis TanamSromlebi uzrunvelyofilni iqnebian muSaobisTvis usaf-
rTxo saxelmZRvanelo miTiTebebiT. aRniSnuli uflebebi gonivrulad da
kanonis ganuxrelad dacvis pirobebSi unda iqnes gamoyenebuli.
adamianis uflebaTa evropuli konvenciis me-5 muxlSi Camoyalibebulia
adamianisTvis Tavisuflebis aRkveTis eqvsi nebadarTuli mizezi. policiis
yoveldRiur saqmianobasTan dakavSirebuli yvelaze mniSvnelovani mizezia:
`adamianis kanonieri dapatimreba an dakaveba, rodesac arsebobs dasabuTe-
buli eWvi, rom man danaSauli Caidina, anda rodesac dasabuTebulad au-
cileblad aris miCneuli adamianis mier danaSaulis Cadenis an danaSau-
lis Cadenis Semdeg gaqcevis Tavidan acileba~.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: Cemi azriT, ras niSnavs am SemTxve-
vaSi `dasabuTebuli~?
dasabuTebuli eWvi unda emyarebodes iseTi faqtebis an informaciis ar-
sebobas, romlebic obieqtur damkvirvebels afiqrebinebs, rom am adamians
35
SeiZleba Cadenili hqondes danaSauli. cxadia, yvela situacia gansxvav-
deba erTmaneTisagan, amitom saWiroa profesionali policielis saTanado
momzadeba garkveuli unar-Cvevebis SesaZenad. es unar-Cvevebi aucilebe-
lia imisaTvis, rom policielma SeZlos gaanalizeba, Tu ra zoma unda iq-
nes miRebuli da rodis. konvenciis me-5 muxlSi CamoTvlilia dakavebis
an dapatimrebis sxva mizezebic:
a. kanonieri dakaveba sasamarTlos mier msjavrdebulad cnobis Semdeg;
b. kanonieri dapatimreba an dakaveba sasamarTlo brZanebis Seusruleb-
lobis niadagze an kanoniT gansazRvruli valdebulebis Sesrulebis
uzrunvelyofis mizniT;
g. arasrulwlovanis dakaveba kanonieri brZanebis safuZvelze misi ganaT-
lebis zedamxedvelobis an iuridiuli xelisuflebis winaSe misi war-
dgenis mizniT;
d. adamianebis kanonieri dakaveba infeqciuri daavadebis gavrcelebis Ta-
vidan acilebis mizniT anda arajansaRi fsiqikis adamianTa, alkoholi-
kebis, narkomanebisa Tu mawanwalebis kanonieri dakaveba;
e. adamianebis dapatimreba an dakaveba qveyanaSi nebadaurTveli Sesvlis
Tavidan asacileblad an im adamianTa dapatimreba Tu dakaveba, romle-
bic deportirebulni unda iqnen.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: moicavs Tu ara dapatimrebisa da da-
kavebis CamoTvlili mizezebi yvela im situacias, romelsac Sevxved-
rivar?
adamianis dapatimrebis Semdeg policielma mas zusti miTiTebebi unda
misces. saWiroa yoveli dapatimrebuli adamianisTvis misi dapatimrebis
mizezebis axsna martivi da misTvis gasagebi eniT, agreTve, sakmarisi in-
formaciis miwodeba mis winaaRmdeg aRZrul saqmeSi arsebuli faqtebisa
da mtkicebulebebis Sesaxeb. Tu saqme arasrulwlovanebs exeba, saWiroa
maTi mSoblebis an iuridiuli meurveebis informireba. danaSaulis Cade-
nisaTvis dakavebuli an dapatimrebuli nebismieri adamiani swrafad unda
wardges mosamarTlis winaSe, garda amisa, mas unda hqondes ufleba, misi
saqme gonivrul vadaSi iqnes ganxiluli.
yvela es damkvidrebuli kanoni da procedura uamrav biurokratiul sa-
muSaos iwvevs da SeiZleba Zalian SeuSalos xeli policiis TanamSrom-
lebs. SesaZloa, policielebs daexmaros, Tu ecodinebaT, rom yvela am
formis Sevseba, im SemTxvevaSic ki, Tu es Zalian arTulebs cxovrebas,
xels uwyobs adamianis uflebaTa dacvas.
36
6. saqmis samarTliani ganxilvis ufleba
adamianis es ufleba mokled ase ganisazRvreba:
misi samoqalaqo uflebebisa da valdebulebebis dadgenis an mis wina-
aRmdeg sisxlis samarTlis braldebis procesSi yvela adamians aqvs
ufleba, misi saqme gonivrul vadaSi iqnes samarTlianad da sajarod
ganxiluli kanoniT dawesebuli damoukidebeli da miukerZoebeli sasa-
marTlos mier.
yvela adamiani, romelsac brali edeba sisxlis samarTlis danaSau-
lis CadenaSi, miCneuli iqneba udanaSaulod, sanam misi braleuloba
kanonis Sesabamisad ar damtkicdeba.
[ZiriTadi dokumenti: adamianis uflebaTa evropuli konvenciis me-6muxli]
SeekiTxeT sakuTar Tavs: rogori iqneba cxovreba, udanaSaulo-
bis damtkicebamde eWvmitanilebi damnaSaveebad rom iyvnen miCneulni?
kidev erTxel SevexebiT usamarTlobiT ukmayofilebis Temas – policiis yo-
velma TanamSromelma icis, rom sasamarTloebs xSirad gauTavisuflebiaT da-
naSaulSi eWvmitanilebi, Tumca maTi adgili namdvilad cixeSi iyo. meores
mxriv, yvela qveyanaSi arsebobs uamravi iseTi adamiani, romelmac SeZlo sa-
kuTari udanaSaulobis damtkiceba mas Semdeg, rac damnaSaved cnes. Tanamed-
rove demokratiul saxelmwifoSi marTlmsajulebis sistemis daniSnulebaa,
Tavidan aicilos zemoT aRniSnuli orive SemTxvevis normad gadaqceva. ami-
tom policielebs unda hqondeT danaSaulis efeqturad da profesionalu-
rad gamoZiebisTvis aucilebeli unar-Cvevebi, resursebi da procedurebi.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: ra unar-Cvevebi, resursebi da proce-
durebi gvaklia imisaTvis, rom danaSaulis gamoZiebisas Cveni saqme va-
keToT?
danaSaulSi eWvmitanilebs aqvT ufleba, sanam maTi danaSauli damtkicde-
bodes, moepyron rogorc udanaSauloebs. es niSnavs, rom policiis Tanam-
Sromlebma am uflebis mimarT pativiscema unda gamoamJRavnon, gansakuTre-
biT braldebuli adamianisadmi TavianT damokidebulebasa da qcevaSi da
nebismier sajaro gancxadebaSi, romelsac sakuTar gamoZiebasTan dakavSi-
rebiT gaakeTeben – kerZod, masobrivi informaciis saSualebebSi gakeTebul
gancxadebebSi. Cven ukve aRvniSneT is saSiSroebebi,romlebic araswor aRi-
37
arebas axlavs. amitom imisaTvis, rom ar mouwioT araswor aRiarebebze
dayrdnoba, policiis TanamSromlebma unda icodnen da gamoiyenon danaSa-
ulis gamoZiebis yvela xelmisawvdomi samecniero damxmare saSualeba.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: ra rols asruleben anonimuri in-
formatorebi Cvens mier danaSaulis gamoZiebaSi?
es sakiTxi wamoWra adamianis uflebaTa evropulma sasamarTlom, rome-
lic aRiarebs, rom anonimur informatorebs xSirad garkveuli wvlili
miuZRviT policiis TanamSromlebis mier damnaSaveTa daWeraSi. magram sa-
samarTlos miaCnia, rom anonimuri informatorebisgan momdinare mtkice-
bulebasTan erTad saWiroa sxva saxis mtkicebulebaTa arsebobac: es Se-
iZleba iyos mowmeebis gancxadebebi, dokumenturi mtkicebulebebi an
braldebulis aRiareba.
adamianis uflebaTa evropul konvenciaSi Camoyalibebulia sisxlis sa-
marTlis danaSaulSi braldebul adamianTa xuTi ZiriTadi ufleba. am
uflebebis daniSnulebaa dacvasa da braldebas Soris egreT wodebuli
proceduruli Tanasworobis – samarTliani sasamarTlo ganxilvis arse-
biTi elementis – uzrunvelyofa. es uflebebia:
38
a. braldebulis droulad, misTvis gasagebi eniT da detalurad informi-
reba mis winaaRmdeg arsebuli braldebis xasiaTisa da mizezis Sesaxeb;
b. saTanado droisa da saSualebebis arseboba dacvis mosamzadeblad;
g. sakuTari Tavis dacva TviTon an Tavisi arCeuli iuridiuli daxmare-
bis meSveobiT;
d. mis winaaRmdeg gamoZaxebuli mowmeebis CvenebaTa Tavad an sxvis mier
Seswavla da mopoveba uflebisa, romelic gulisxmobs mis sasargeb-
lod molaparake mowmeebis iseTive gamoZaxebas da maTi azris Seswav-
las iseTive pirobebSi, rogorc mis winaaRmdeg moyvanili mowmeebisa;
e. im SemTxvevaSi,Tu braldebuls ar esmis sasamarTloSi gamoyenebuli ena
an ar laparakobs am enaze, ufaso Tarjimnis daxmarebis uzrunvelyofa.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: rogor SeuZliaT policiis Tanam-
Sromlebs braldebulTaTvis am uflebebiT sargeblobaSi daxmarebis
gaweva?
39
7. piradi cxovrebis ufleba
adamianis es ufleba mokled ase ganisazRvreba:
yvela adamians aqvs misi piradi da ojaxuri cxovrebisadmi, misi sac-
xovreblisa da korespondenciisadmi pativiscemiT mopyrobis ufleba.
dauSvebelia am uflebis Selaxva, garda im SemTxvevebisa, rodesac
es keTdeba kanonis Sesabamisad da aucilebelia demokratiul sazo-
gadoebaSi rigi gansazRvruli miznebisTvis.
[ZiriTadi dokumentebi: adamianis uflebaTa evropuli konvenciis me-8 muxli + policiis Sesaxeb deklaraciis me-15 muxli]
mxatvrul filmebSi, romlebic policiis muSaobas exeba, xSirad aris naC-
venebi, Tu rogor usmenen policiis TanamSromlebi telefonebs, uTval-
Tvaleben adamianebs, iWrebian maT sacxovrebelSi, dRevandel pirobebSi ki
kompiuterebSic damnaSaveTa winaaRmdeg mtkicebulebaTa aRmoCenis mizniT.
es qmedebebi TiTqos logikuri da `kargi~ Cans, radgan emsaxureba ufro
did mizans: borotmoqmedebis wardgenas marTlmsajulebis winaSe.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: ra SemTxvevaSi iqneboda gamarTlebuli
Cemi saqcieli, ise rom movqceuliyavi, rogorc policia iqceva aseT
filmebSi?
41
faqtia,rom, Cveulebriv, policielebi filmebSi arRveven kanons kanonis aRsru-
lebis mizniT. ragind saswrafod da aucileblad ar unda gveCvenebodes maTi
aseTi saqcieli, policiis TanamSromlebis mier kanonis darRveva sruliad ga-
umarTlebelia, gansakuTrebiT, rodesac saqme adamianis uflebebs exeba.
piradi da ojaxuri cxovrebis, sacxovreblisa da korespondenciis pati-
viscema adamianis erT-erTi ZiriTadi uflebaa. rodesac policias eniWe-
ba am uflebis SezRudvis uflebamosileba, es ukanaskneli yovelTvis
mkacrad unda Seesabamebodes kanons da policiis legitimuri miznebis-
Tvis unda iyos aucilebeli.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: romelime politikoss rom CemTvis
eTxova misi oponentebisTvis TvalTvali, rogor moviqceodi?
adamianebis TvalTvali, maTi Cxreka, korespondenciis wakiTxva da satele-
fono saubrebis mosmena adamianis uflebebis SezRudvaa da, adamianis uf-
lebaTa evropuli konvenciis Sesabamisad, SesaZlebelia mxolod:
• qveynisa da sazogadoebis usafrTxoebis an ekonomikuri keTildReobis
dacvis mizniT;
• uwesrigobis an danaSaulis Tavidan acilebis mizniT;
• janmrTelobis an zneobis dacvis mizniT;
• sxva adamianTa uflebebisa da Tavisuflebebis dacvis mizniT.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: ra garantiebi arsebobs Cems qveyana-
Si?
42
8. Sexedulebis, rwmenisa da sakuTari Tavis
gamoxatvis ufleba
adamianis es ufleba mokled ase ganisazRvreba:
yvela adamians aqvs ufleba, Tavisuflad airCios Sexedulebebi, sin-
disi da sarwmunoeba, Tavisuflad Seicvalos sarwmunoeba an rwmena
da gamoxatos sarwmunoeba Tu rwmena eklesiaSi yofnisas, swavlebis,
muSaobis Tu dResaswaulis procesSi.
yvela adamians aqvs ufleba, Tavisuflad gamoxatos sakuTari Tavi,
hqondes sakuTari Sexedulebebi da miiRos da sxva adamianebs gau-
ziaros informacia da ideebi.
dauSvebelia am uflebis Selaxva, garda im SemTxvevebisa, rodesac
es keTdeba kanonis Sesabamisad da aucilebelia demokratiul sazo-
gadoebaSi rigi gansazRvruli miznebisaTvis.
[ZiriTadi dokumentebi: adamianis uflebaTa evropuli konvenciis me-9 muxli + policiis Sesaxeb deklaraciis me-8 muxli]
gamoxatvis Tavisufleba demokratiuli sazogadoebis erT-erTi ZiriTadi
safuZvelia, misi progresisa da TiToeuli adamianis ganviTarebis erT-er-
Ti ZiriTadi pirobaa. es is sferoa, romelSic policiis TanamSromlebma
unda gamoavlinon taqtis, molaparakebis warmoebisa da mSvidobis Senar-
43
Cunebis uaRresad ganviTarebuli unar-Cvevebi. urTierTsawinaaRmdego Se-
xedulebebis gamoxatva xSirad konfliqts iwvevs, es ki, Tavis mxriv, ada-
mianis uflebaTa sferoSi konfliqtis safuZveli xdeba.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: am SemTxvevis Sesabamis ra saxis kon-
fliqtebs Sevswrebivar?
policielebs mouwodeben, daicvan adamianebi sarwmunoebisa Tu Sexedule-
bis niadagze diskriminaciisgan. am amocanis Sesasruleblad aucilebelia
aRniSnuli uflebebis pativiscemisa da dacvis sakiTxebSi policiis Ta-
namSromelTa momzadeba da maTTvis instruqtaJis Catareba.
cxadia, iseT situaciebSi, rodesac warmoiSoba am uflebebTan dakavSire-
buli konfliqti, saxelmwifos SeuZlia uflebebis SezRudva, magram am-
gvari SezRudva unda Seesabamebodes kanons da demokratiuli sazogado-
ebis ganviTarebisTvis unda iyos aucilebeli. aseTi SezRudva SesaZlebe-
lia mxolod:
• sazogadoebis usafrTxoebis mizniT;
• sazogadoebrivi wesrigis, janmrTelobis an zneobis dacvis mizniT;
• sxva adamianTa uflebebisa da Tavisuflebebis dacvis mizniT.
44
9. adamianTa TavSeyris ufleba
adamianis es ufleba mokled ase ganisazRvreba:
yvela adamians aqvs mSvidobiani mizniT TavSeyrisa da sxva adamianeb-
Tan gaerTianebebis Seqmnis ufleba.
dauSvebelia am uflebis Selaxva, garda im SemTxvevebisa, rodesac
es keTdeba kanonis Sesabamisad da aucilebelia demokratiul sazo-
gadoebaSi rigi gansazRvruli miznebisTvis.
[ZiriTadi dokumentebi: adamianis uflebaTa evropuli konvenciis me-11muxli + policiis Sesaxeb deklaraciis me-6, me-7 da me-8 muxlebi]
iseve, rogorc wina TavSi ganxiluli uflebebis SemTxvevaSi, aqac wo-
nasworobis sakiTxi wamoiWreba. erTi jgufis mier mowyobilma saja-
ro demonstraciebma SeiZleba dasabami misces sapirispiro xasiaTis
demonstraciebs da raoden mSvidobianic ar unda iyos isini Tavidan,
potenciurad amgvari situaciebi yovelTvis feTqebadia. policiis Ta-
namSromlebi xSirad maT SuagulSi arian. magram, miuxedavad amisa, Ta-
visuflad TavSeyris ufleba nebismieri qveynis politikuri da soci-
aluri cxovrebisa da politikur partiaTa saqmianobis mniSvnelova-
ni nawilia. saxelmwifo valdebulia, uzrunvelyos am uflebiT sar-
gebloba. saxelmwifom SeiZleba daawesos aRniSnuli uflebis Sez-
Rudvebi:
• sazogadoebis usafrTxoebis mizniT;
• sazogadoebrivi wesrigis, janmrTelobis an zneobis dacvis mizniT;
• sxva adamianTa uflebebisa da Tavisuflebebis dacvis mizniT.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: ra wesebi arsebobs Cems qveyanaSi de-
monstraciaTa regulirebisTvis?
policiis samsaxurebis misadageba Tanamedrove demokratiuli sazoga-
doebis moTxovnebTan Zalze kompleqsuri sakiTxia. es gansakuTrebiT
exeba xalxmravali Sekrebebisa da demonstraciebis regulirebas. mom-
Zlavrda da intensiuri gaxda policiis Zveli midgomis kritika. es
midgoma xalxmraval Sekrebebs aRiqvamda policiis mowinaaRmdeged da
raRac iseTad, rac maqsimalurad swrafad unda daSliliyo. TiTqmis
aravin fiqrobda, Tu ra ziani SeiZleboda mieyenebina sazogadoebis
wevrebTan momavali urTierTobisTvis policiis Zalis demonstrire-
bas da gamoyenebas.
45
axali midgomebi, romelTac safuZvlad sazogadoebaSi wesrigis damyare-
bis modeli udevs, miznad yvela monawile mxaris _ xalxmravali Sekre-
bis wevrebis, SemTxveviTi udanaSaulo damswreebisa da policiis – uf-
lebaTa dacvas isaxavs. es niSnavs, rom policiis samsaxurebi atyobineben
erTmaneTs savaraudo demonstraciebis Sesaxeb, gegmaven RonisZiebebs da
molaparakebas awarmoeben organizatorebTan. am gziT SesaZlebelia komu-
nikaciis formebis SemoReba da demonstrantTa mxridan ganxorcielebu-
li misaRebi aqciebis farglebis Sesaxeb winaswar SeTanxmeba. es midgoma
gviCvenebs, agreTve, policiis mier Zalis gamoyenebasTan dakavSirebuli Se-
xedulebis cvlilebas, Semtevidan damcav strategiaze gadasvlas da Za-
lis mxolod ukidures SemTxvevaSi gamoyenebas. demonstraciebis regu-
lirebis mimarT es Tanamedrove midgoma praqtikaSi imiT mJRavndeba, rom
yoveldRiur formebSi gamowyobili (da ara srulad SeiaraRebuli) po-
liciis TanamSromlebi mSvidobianad ikaveben adgils demonstraciis gar-
Semo. Tu winaswar mopovebuli informacia miuTiTebs, rom Zaladoba mo-
salodnelia, ukana planze naklebad TvalSisacemi formiT momzadebulia
sarezervo SenaerTebi. Tu demonstraciis msvlelobisas mRelvareba war-
moiqmneba, gamoyenebuli iqneba mxolod absoluturad aucilebeli Zala,
raTa minimumamde iqnes dayvanili demonstrantTa da policiis TanamSro-
melTa dazianebis saSiSroeba. imisaTvis, rom gaumjobesdes momavali de-
monstraciebis Catarebis pirobebi, Zalze mniSvnelovania, Sefasdes – sa-
survelia, organizatorebTan erTad _ Tu ra moxda da ratom.
46
SeekiTxeT sakuTar Tavs: rogor vaxdenT demonstraciebis re-
gulirebas?
adamianis uflebaTa evropuli konvenciis aRniSnuli muxlebi gulis-
xmobs, agreTve, profkavSirebis Camoyalibebisa da maTSi gaerTianebis uf-
lebas. es is uflebaa, romelsac zogierTi damsaqmeblis mxridan winaaR-
mdegoba SeiZleba Sexvdes.
policiis Sesaxeb deklaraciaSi araferia naTqvami profkavSirebze poli-
ciisTvis, magram masSi daJinebiT aris moTxovnili policiis TanamSro-
melTaTvis profesiuli organizaciebis Seqmnis SesaZleblobis arseboba
da amgvar organizaciebSi gawevrianebisTvis policielTa dausjeloba.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: policielTa ra formis profesiuli
organizaciebi SeiZleba arsebobdes Cems qveyanaSi?
47
10. sakuTrebis ufleba
adamianis es ufleba mokled ase ganisazRvreba:
yvela fizikur Tu iuridiul pirs aqvs Tavisi qonebis mSvidobiani
flobis ufleba. arc erT adamians ar unda CamoerTvas sakuTreba,
garda im SemTxvevebisa, rodesac es keTdeba sazogadoebis sakeTil-
dReod da kanonis Sesabamisad.
[ZiriTadi dokumentebi: adamianis uflebaTa evropuli konvenciis #1protokolis 1-li muxli + policiis Sesaxeb deklaraciis 1-li da
me-2 muxlebi]
SeekiTxeT sakuTar Tavs: Cemi azriT, ra SemTxvevaSi ar war-
moadgens qoneba sakuTrebas?
qoneba aris raime, risi flobis uflebac kanonis safuZvelze gaqvT, igi
Tqven gekuTvniT. Tqven is iyideT, memkvidreobiT miiReT, viRacam gadmog-
caT. policiis TanamSromelTa movaleobaa, daicvan yvela adamianis ufle-
ba, mSvidobiani gziT flobdes sakuTar qonebas. magaliTad SeiZleba mo-
vitanoT policiis mier gatarebuli RonisZieba adamianis sacxovreblis
dasacavad, rodesac am sacxovrebels mezoblebi daepatronen, da moparu-
li qonebis patronisaTvis dabruneba.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: maxsendeba Tu ara sxva magaliTebi,
rodesac policia icavs qonebis mSvidobiani gziT flobis uflebas?
garkveul situaciebSi policiis TanamSromlebi uflebamosilni arian, mo-
axdinon qonebis konfiskacia an CamorTmeva. aseT SemTxvevebSi maT unda
icodnen is wesebi da miTiTebebi, romlebic exeba policiis mier qonebi-
sa da sakuTrebis marTvas.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: ra wesebi da miTiTebebi arsebobs
amasTan dakavSirebiT?
qonebis konfiskacia an CamorTmeva mSvidobianad (anda minimaluri Zalis gamoye-
nebiT) unda ganxorcieldes; aucilebelia kanonieri gziT CamorTmeuli Tu kon-
fiskebuli TiToeuli nivTis aRricxvis efeqtiani sistemis arseboba. saTanado
da daculi sawyobebi aseTi qonebisTvis uzrunvelyofs am qonebis dabrunebas
an kanonieri mflobelisTvis gadacemas. amasTan dakavSirebiT policiis Tanam-
Sromlebma unda icodnen, rogor moepyron `dakargul da napovn~ nivTebs.
49
SeekiTxeT sakuTar Tavs: maxsendeba Tu ara policiis Tanam-
SromelTa mier qonebis ukanonod CamorTmevis an konfiskaciis Sem-
Txvevebi?
amasTan dakavSirebiT ismis korufciis sakiTxi – es is sakiTxia, rome-
lic yovelTvis gansakuTrebiT daemuqreba policias, vinaidan yovelTvis
iarsebeben adamianebi, romlebic Seecdebian policiis TanamSromelTa moq-
rTamvas, raTa maT ar Seasrulon TavianTi movaleobebi. policiis Sesaxeb
deklaracia Zalze mkacria am sakiTxis mimarT da policielebisgan mo-
iTxovs Tanmimdevrul, miukerZoebel da Rirseul muSaobas, gansakuTrebiT
ki korufciis yvelanairi gamovlinebisgan Tavis Sekavebas da misTvis wi-
naaRmdegobis gawevas.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: rogori damokidebuleba meqneba im ko-
legis mimarT, romelic qrTams aiRebs?
amgvari saqcielis aRmoCenisas policiis xelmZRvanelobam mkacri zomebi
unda miiRos, winaaRmdeg SemTxvevaSi dazaraldeba policiis reputacia da,
Sesabamisad, TanamSromloba sazogadoebis mxridan.
50
11. Tavisuflad gadaadgilebis ufleba
adamianis es ufleba mokled ase ganisazRvreba:
saxelmwifos teritoriaze kanonierad mcxovreb yvela adamians aqvs
am teritoriaze Tavisuflad gadaadgilebisa da sacxovrebeli adgi-
lis Tavisuflad arCevis ufleba.
yvela adamians SeuZlia datovos nebismieri qveyana, maT Soris, sa-
kuTaric.
dauSvebelia am uflebebisa da Tavisuflebebis xelyofa, garda im
SemTxvevebisa, rodesac es keTdeba kanonis Sesabamisad da aucilebe-
lia demokratiul sazogadoebaSi rigi konkretuli miznebisaTvis.
[ZiriTadi dokumenti: adamianis uflebaTa evropuli konvenciis #4protokolis me-2 muxli]
SeekiTxeT sakuTar Tavs: Cemi azriT, ra mizezebi arsebobs imi-
sa, rom Tavisuflad gadaadgilebis ufleba demokratiul sazogado-
ebaSi mniSvnelovan uflebas warmoadgens?
warmoidgineT, rom ar gqondeT Tqvens mier arCeul saavadmyofoSi mox-
vedris SesaZlebloba, radgan viRac adamianebs miaCniaT, rom is `maTia~ da
xels giSlian iq moxvedraSi; warmoidgineT, rom ar gqondeT sakuTar bi-
naSi an saxlSi cxovrebis SesaZlebloba, radgan mezoblebs ar moswonT
Tqveni kanis feri; warmoidgineT, rom gagaCeres Tqveni sakuTari qveynis
sazRvarze da ar giSveben qveynis teritoriaze. es swored is proble-
mebia, romelTa mogvarebasac es ufleba cdilobs.
policiis TanamSromlebs moeTxovebaT, daicvan Tavisuflad gadaadgile-
bisa da sacxovrebeli adgilis Tavisuflad arCevis ufleba. maT saTana-
do (yovelgvari diskriminaciis gareSe) reagireba unda moaxdinon am uf-
lebisa da Tavisuflebis xelyofis Taobaze nebismier saCivarze.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: Cemi azriT, ra SemTxvevaSi unda Sez-
Rudos saxelmwifom es uflebebi?
saxelmwifoebs SeuZliaT am uflebebis SezRudva, magram mxolod im Sem-
TxvevaSi, rodesac SezRudva miznad isaxavs:
• qveynis an sazogadoebis usafrTxoebis dacvas;
• sazogadoebrivi wesrigis SenarCunebas;
51
• danaSaulis Tavidan acilebas;
• janmrTelobis an zneobis dacvas;
• sxva adamianTa uflebebisa da Tavisuflebebis dacvas.
policiis TanamSromlebs moeTxovebaT, Tavisuflad gadaadgilebisa da
sacxovrebeli adgilis Tavisuflad arCevis uflebis SezRudvis Tavian-
Ti uflebamosileba gonivrulad gamoiyenon. qvemoT CamovTvliT am uf-
lebebis SezRudvis magaliTebs, romlebsac adamianis uflebaTa evropuli
sasamarTlo gamarTlebulad miiCnevs:
erT-erTi saxelmwifos mTavrobam mafiis wevris Tavisuflad gadaadgile-
bis ufleba Semdegnairad SezRuda: dawesda policiis mxridan sagangebo
meTvalyureoba, aikrZala Sinidan policiisTvis Seutyobineblad gasvla,
dawesda policiaSi garkveul dReebSi misvlisa da komendantis saaTis
dacvis valdebuleba. miCneuli iyo, rom es aucilebelia sazogadoebrivi
wesrigis SesanarCuneblad da danaSaulis Tavidan asacileblad.
52
rodesac adamians sapatimrodan saqmis ganxilvis dasrulebamde aTavisuf-
leben da gaTavisufleba garkveuli garantiebis safuZvelze xdeba, SesaZ-
lebelia Tavisuflad gadaadgilebis uflebis sxvadasxva saxiT SezRud-
va, maT Soris: qveynidan gasvlis akrZalva an mgzavrobisTvis saWiro do-
kumentebis gacemaze uaris Tqma. uflebis amgvari xelyofa SeiZleba mi-
viCnioT savaldebulod danaSaulis Tavidan acilebisTvis.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: Tavisuflad gadaadgilebis uflebis
kanonieri SezRudvis romeli sxva magaliTebi SemiZlia gavixseno?
`kanonieri~ pirobebi qveyanaSi ucxoelis yofnisaTvis saxelmwifom unda
daadginos. es niSnavs, rom is ucxoelebi, romlebic qveyanaSi droebiT da
garkveuli pirobebiT iqnen daSvebulni, saxelmwifos teritoriaze `kano-
nierad~ imyofebian, sanam asruleben dawesebul pirobebs – magaliTad, es
Seexeba ltolvilebs mraval qveyanaSi. Tumca isini sargebloben adamia-
nis yvela uflebiT, rac niSnavs, rom policiis TanamSromlebi am adamia-
nebs diskriminaciis gareSe unda epyrobodnen.
53
12. yvela adamianis ufleba qmediT
samarTlebriv zomebze
adamianis es ufleba mokled ase ganisazRvreba:
qmediTi samarTlebrivi zoma: yvela adamians, romlis konvenciiT gan-
sazRvruli uflebebi da Tavisuflebebi dairRveva, unda hqondes qme-
diTi samarTlebrivi zoma saxelmwifo organos mimarT.
uflebebiT sargebloba diskriminaciis gareSe: konvenciiT gansaz-
Rvruli uflebebiTa da TavisuflebebiT sargebloba garantirebuli
iqneba raime, magaliTad, sqesis, rasis, kanis feris, enis, sarwmuno-
ebis, politikuri Tu sxva Sexedulebis, erovnuli Tu socialuri
warmomavlobis, erovnuli umciresobisadmi kuTvnilebis, qonebis, da-
badebis Tu sxva statusis, mizeziT diskriminaciis gareSe.
[ZiriTadi dokumenti: adamianis uflebaTa evropuli konvenciis me-13da me-14 muxlebi]
am TavSi ganxiluli uflebebi safuZvlad udevs adamianis uflebaTa ev-
ropul konvenciasa da mis protokolebSi gansazRvrul yvela sxva uf-
lebas. policiis TanamSromlebma kargad unda icodnen es uflebebi da
daicvan TavianTi yoveldRiuri saqmianobis procesSi.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: Tu adamians miaCnia, rom Cems qveya-
naSi misi uflebebi dairRva, ra unda gaakeTos man?
rodesac saxelmwifo axdens adamianis uflebaTa evropuli konvenciis
ratificirebas, igi kisrulobs valdebulebas, uzrunvelyos, rom adamianis
uflebebis dacva Sevides qveynis kanonmdeblobaSi. am kanonis erT-erTi
umTavresi principi is aris, rom erovnulma sistemam unda uzrunvelyos
samarTlebrivi zomebis arseboba yvela im adamianisTvis, vinc Civis Tavi-
si uflebebis darRvevis Taobaze. amis gakeTebis saSualebebi sxvadasxva
saxelmwifoSi gansxvavebuli iqneba, magram principi erTi da igive rCeba.
aucileblad ganxiluli unda iqnes im adamianebis saCivrebi, romlebic ac-
xadeben, rom darRveulia adamianis uflebaTa evropuli konvenciiT gan-
sazRvruli maTi uflebebi, da, saWiroebis SemTxvevaSi, qveynis xelisuf-
lebam maT kompensaciac unda misces. adamianis uflebaTa evropul sasa-
marTlos saqme mxolod mas Semdeg waredgineba, rac amoiwureba yvela Se-
saZlebloba erovnul doneze.
55
adamianis uflebebis darRvevaa iseTi SemTxvevac, rodesac qveynis xeli-
sufleba uars ambobs aRniSnuli saCivrebis ganxilvaze.
SesaZlebeli iqneba sazogadoebis ndobisa da pativiscemis SenarCuneba, Tu
saCivrebs policiis muSaobis Sesaxeb ganixilavs saCivrebis damoukidebe-
li komiteti da Tu Sedegebi gamoqveyndeba. es niSnavs, rom policiam mxo-
lod iSviaT SemTxvevaSi unda gamoiZios sxva policielis qmedebebi da
regularulad unda xdebodes imis Sefaseba, Tu ra bedi eweva saCivrebs.
policiis TanamSromlebma unda iTanamSromlon da daxmareba gauwion Ta-
vianTi qveynis xelisuflebas samarTlebrivi zomebis uzrunvelyofaSi im
adamianTaTvis, vinc Civis, rom dairRva maTi uflebebi. Tu es saCivrebi
policiis muSaobas exeba, gamoZiebas SeiZleba dasWirdes oficialuri Ca-
nawerebis ganxilva. amitom arsebiTi mniSvneloba eniWeba im faqts, rom
policiis TanamSromlebma saTanadod da zustad Seavson da Seinaxon yve-
la Canaweri, reestri da sia, romelTa Senaxvac maT movaleobis Sesru-
lebisas evalebaT.
SeekiTxeT sakuTar Tavs: ra saxis Canawerebs vawarmoeb, rom-
lebic SeiZleba saWiro gaxdes aRniSnuli gamoZiebis procesSi?
Zalze mniSvnelovania imis gaTviTcnobiereba, rom adamianis uflebebi yve-
la adamianisTvis aris gansazRvruli da rom policiis TanamSromlebma
TavianTi movaleobebi adamianis uflebaTa evropul konvenciaSi CamoTvli-
li nebismieri mizeziT diskriminaciis gareSe unda Seasrulon. gaxsov-
deT, rom Semdegi adamiani, visi uflebebic dairRveva, SeiZleba iyos Tqve-
ni axlo naTesavi, kolega, uaxloesi megobari – da Tqvenc ki.
56
13. momavlis policia
adamianis uflebaTa dacvisa da am uflebebiT sargeblobis xelSewyobi-
sas policiis xelmZRvanelebi unda amkvidrebdnen faseulobebs. adamianis
uflebebi evropis sabWos wevri TiToeuli saxelmwifos erovnuli ka-
nonmdeblobis nawilia da policiis TiToeulma TanamSromelma unda ico-
des es da Seasrulos kanoni.
• imisaTvis, rom policiis samsaxuris momavali naTeli iyos da mas
mxars uWerdes sazogadoeba, saWiroa garkveuli cvlilebebis ganxor-
cieleba da am cvlilebebis marTva;
• policiis TanamSromelTa samsaxurSi ayvanisa da SerCevisas saWiroa
adamianis xasiaTis gaTvaliswineba: SeuZlia Tu ara kandidats, daicvas
adamianis uflebebi?
• imisaTvis, rom adamianis uflebebi gaTvaliswinebuli da daculi iq-
nes policiis profesiuli muSaobis yvela aspeqtSi, arsebiTi mniSvne-
loba aqvs policielTa momzadebas samsaxurSi ayvanamde, maTi kvali-
fikaciis amaRlebas da momzadebas marTvis sferoSi;
• policiis struqturam da Semadgenlobam unda asaxos is sazogadoe-
ba, romelsac cdilobs, emsaxuros. es niSnavs, rom unda SemuSavdes sam-
saxurSi ayvanis iseTi strategia, romelic uzrunvelyofs qalebis, ma-
makacebis, religiuri, eTnikuri da sxva umciresobebis wevrTa dasaqme-
bas im proporciiT, romliTac isini sazogadoebaSi arian warmodge-
nilni. policiasa da sazogadoebas Soris kargi urTierTobis uzrun-
velsayofad saWiroa wesrigis dacvis TvalsazrisiT adgilobriv sa-
Wiroebebsa da qveynis policiis xelmZRvanelobis moTxovnebs Soris
wonasworobis damyareba;
• adamianis uflebebze damyarebuli samuSao kulturis damkvidreba gu-
lisxmobs, rom policiis TanamSromlebi SeZleben profesionalurad,
rasizmis niadagze diskriminaciis, TaRliTobisa Tu korufciis gareSe
muSaobas;
• gamWvirvaloba da angariSvaldebuleba is principebia, romlebic xels
Seuwyobs, rom policiaSi arsebobdes kontrolis saTanado, farTo sa-
zogadoebisTvis cnobili meqanizmebi; garda amisa, am principebis meS-
veobiT demonstrirebuli iqneba, rom xdeba saCivrebis ganxilva da saq-
mis bolomde miyvana;
• policiis sxvadasxva operaciis dagegmvisas yovelTvis gaTvaliswine-
buli unda iqnes adamianis uflebebisadmi pativiscemis faqtori;
• saerTaSoriso TanamSromlobas da gamocdilebis gaziarebas didi dax-
marebis gaweva SeuZlia policiis yvela organizaciisTvis, raTa uz-
57
runvelyofili iqnes am organizaciaTa struqturebisa da praqtiku-
li muSaobis Sesabamisoba policiis muSaobis saerTaSoriso standar-
tebTan. igulisxmeba sxvadasxva uaxlesi miRwevac policiis muSaobis
teqnikasa da teqnologiaSi, agreTve, policiis im funqciebSi, romle-
bic exeba politikur demokratias, kanonis uzenaesobis principsa da
adamianis uflebebs;
• policielebs ar SeuZliaT mxolod sakuTari ZalebiT ebrZolon da-
naSauls da daamyaron sazogadoebrivi wesrigi, isini didi procesis
monawileni arian da amitom saWiroa mudmivi dialogi am procesSi
CarTul sxva partniorebTan – mTavrobasTan, socialur samsaxurebTan,
ganaTlebis sistemasTan da mTlianad sazogadoebasTan;
• mxolod aseT SemTxvevaSi SeZleben policiis TanamSromlebi TavianTi
movaleobebis Sesrulebas da adamianis uflebebis sferoSi kargad
momzadebuli da windaxeduli damcvelebis saxiT muSaobas.
58
danarTebi
I danarTi
deklaracia policiis Sesaxeb
deklaracia policiis Sesaxeb 1979 wels Seqmna evropis sabWos sapar-
lamento asambleam. mas Semdeg deklaracia sayovelTaod gaxda cnobili.
miuxedavad imisa, rom mas ara aqvs iuridiuli Zala, policiis mravalma
organizaciam gamoiyena igi wesrigis damyarebis sakuTari standartebis
Camosayalibeblad. iuridiul sakiTxTa generalurma direqtoratma `po-
liciis eTikis evropul kodeqsze~ muSaobac daasrula.
evropis sabWos saparlamento asamblea
rezolucia 690 (1979)
policiis Sesaxeb deklaraciasTan dakavSirebiT
preambula
asamblea,
1. miaCnia ra, rom aucilebel safuZvels adamianis uflebaTa evropuli
konvenciiTa da sxva erovnuli da saerTaSoriso dokumentebiT garan-
tirebuli adamianis uflebebiTa da ZiriTadi TavisuflebebiT srulyo-
fili sargeblobisTvis warmoadgens mSvidobiani sazogadoeba, romelic
wesrigisa da sazogadoebis usafrTxoebis upiratesobebiT sargeblobs;
2. miaCnia ra, rom am TvalsazrisiT policias arsebiTi roli akisria yve-
la wevr saxelmwifoSi, rom policias xSirad uwevs saSiS pirobebSi
moqmedeba da rom policiis TanamSromelTa movaleobebis Sesruleba
kidev ufro rTulia, Tu policielTa qcevis wesebi ar aris sakmari-
sad zustad gansazRvruli;
3. miaCnia ra, rom ar aris swori, policiis rigebSi iyvnen iseTi adami-
anebi, visac policiaSi muSaobisas daurRvevia adamianis uflebebi an-
da vinc policiis iseT danayofSi muSaobda, romelic daiSala arahu-
manuri qmedebebis gamo;
4. miaCnia ra, rom adamianis uflebaTa dacvis evropuli sistema gaumjo-
besdeboda, sayovelTaod rom iyos miRebuli policiis profesiul eTi-
kasTan dakavSirebuli wesebi, romlebic iTvaliswinebs adamianis uf-
lebebisa da ZiriTadi Tavisuflebebis principebs;
59
5. miaCnia ra, rom sasurvelia, policiis TanamSromlebs aqtiur moralur
da fizikur mxardaWeras uwevdes sazogadoeba, romelsac isini emsa-
xurebian;
6. miaCnia ra, rom policiis TanamSromlebi unda sargeblobdnen samoqala-
qo sazogadoebis warmomadgenelTa Sesatyvisi statusiTa da uflebebiT;
7. miaCnia ra, rom sasurveli iqneboda policiis TanamSromlebisTvis omi-
sa da sxva sagangebo pirobebSi, agreTve, ucxo Zalebis mier okupaci-
is SemTxvevebSi qcevis wesebis Camoyalibeba;
8. Rebulobs Semdeg deklaracias policiis Sesaxeb, romelic warmoad-
gens winamdebare rezoluciis ganuyofel nawils;
9. miuTiTebs parlamentTan da sazogadoebasTan urTierTobis Tavis ko-
mitets da iuridiul sakiTxTa Tavis komitets, agreTve, evropis sab-
Wos generalur samdivnos, maqsimalurad gaavrcelon deklaracia.
deklaracia policiis Sesaxeb
a. eTika
[deklaraciis a da b Tavebi vrceldeba yvela pirsa da organizaciaze,
maT Soris, iseT uwyebebze, rogoric aris saidumlo samsaxuri, samxedro
policia, SeiaraRebuli Zalebi an policiis movaleobebis Semsrulebeli
milicia, romlebic pasuxismgebelni arian kanonis dacvaze, danaSaulTa ga-
moZiebaze da sazogadoebrivi wesrigisa da saxelmwifos uSiSroebis Se-
narCunebaze.]
1. policiis TanamSromelma unda Seasrulos masze kanoniT dakisrebuli
movaleobebi da daicvas Tanamoqalaqeebi da sazogadoeba Zaladobis,
mZarcveluri da sxva saziano qmedebebisgan, rogorc es kanoniT aris
gansazRvruli.
2. policiis TanamSromelma Tanmimdevrulad, miukerZoeblad da Rirseu-
lad unda imuSaos, gansakuTrebiT ki Tavi unda Seikavos korufciis
yvelanairi gamovlinebisgan da winaaRmdegoba gauwios mas.
3. nebismier viTarebaSi akrZalulia adamianisTvis angariSis gasworeba,
misi wameba da araadamianuri Tu damamcirebeli mopyrobis an dasjis
sxva formebi. policiis TanamSromeli valdebulia, ar daemorCilos
an ugulebelyos nebismieri iseTi brZaneba an miTiTeba, romelic aR-
niSnul zomebs exeba.
4. policiis TanamSromelma unda Seasrulos ierarqiulad misi zemdgo-
mi piris mier gacemuli saTanado brZanebebi, magram Tavi unda Seika-
vos nebismieri iseTi brZanebis Sesrulebisgan, romelic man icis, an
unda icodes, rom ukanonoa.
60
5. policiis TanamSromelma winaaRmdegoba unda gauwios kanonis darRve-
vas. Tu darRvevis daSveba gamoiwvevs dauyovnebel an gamousworebel
da seriozul zians, man dauyovnebeli zomebi unda miiRos Tavisi Se-
saZleblobis optimalur farglebSi.
6. Tu ar arsebobs dauyovnebeli an gamousworebeli da seriozuli zi-
anis saSiSroeba, policiis TanamSromeli unda Seecados am darRvevis
Sedegebis an darRvevis gameorebis Tavidan acilebas da moaxsenos sa-
kiTxi Tavis zemdgom pirebs. Tu am gziT aranairi Sedegi ar iqna miR-
weuli, saWiroa sakiTxis kidev ufro maRali rangis xelmZRvanelo-
bisTvis moxseneba.
7. ukanono brZanebis Sesrulebaze uaris ganmcxadebel policiels ar da-
ekisreba aranairi sisxlis samarTlis Tu disciplinaruli zoma.
8. policiis TanamSromelma ar unda miiRos monawileoba iseTi pirebis
ZiebaSi, dapatimrebaSi, darajobasa Tu erTi adgilidan meoreSi gaday-
vanaSi, romlebic ar arian ukanono qmedebis CadenaSi eWvmitanilebi,
magram iZebnebian, dakavebulni arian anda maT winaaRmdeg aRZrulia saq-
me maTi rasis, sarwmunoebisa Tu politikuri Sexedulebis niadagze.
9. policiis TanamSromeli piradad aris pasuxismgebeli sakuTar qmede-
bebze da misi brZanebis safuZvelze ganxorcielebul ukanono qmede-
basa Tu Secdomebze.
10. aucilebelia brZanebaTa zustad gansazRvruli ierarqiis arseboba.
yovelTvis SesaZlebeli unda iyos imis dadgena, Tu sabolood rome-
li zemdgomi agebs pasuxs policiis TanamSromlis mier Cadenil qme-
debebsa Tu Secdomebze.
11. kanonmdeblobaSi gaTvaliswinebuli unda iyos samarTlebrivi garanti-
ebisa da zomebis sistema policiis saqmianobiT gamowveuli nebismie-
ri zianis winaaRmdeg.
12. Tavisi movaleobebis Sesrulebisas policiis TanamSromelma kanoniT
moTxovnili Tu nebadarTuli miznis misaRwevad unda imoqmedos mTe-
li aucilebeli simtkiciT, magram arasodes unda gamoiyenos saWiro-
ze meti Zala.
13. policiis TanamSromlebma unda miiRon garkveuli da zusti miTiTe-
bebi imasTan dakavSirebiT, Tu ra gziT da ra pirobebSi unda gamoiye-
non iaraRi.
14. policiis TanamSromelma, romelic zedamxedvelobs dakavebul adami-
ans, samedicino daxmarebas rom saWiroebs, unda uzrunvelyos samedi-
cino damxareba samedicino personalisTvis mimarTvis gziT da, saWi-
roebis SemTxvevaSi, miiRos zomebi am piris sicocxlisa da janmrTe-
lobis gadasarCenad. man unda misdios eqimebisa da sxva kompetentu-
ri samedicino muSakebis miTiTebebs, rodesac isini dakavebul pirs sa-
medicino daxmarebas uweven.
61
15. policiis TanamSromelma saidumlod unda Seinaxos konfidencialuri
xasiaTis informacia, romelsac Seityobs, garda im SemTxvevebisa, ro-
desac movaleobis Sesruleba an samarTlebrivi debulebebi misgan sa-
pirispiros moiTxovs.
16. policiis TanamSromels, romelic asrulebs am deklaraciis debule-
bebs, aqvs ufleba, isargeblos im sazogadoebis aqtiuri moraluri da
fizikuri mxardaWeriT, romelsac emsaxureba.
b. statusi
1. policia aris kanonis safuZvelze Seqmnili sajaro samsaxuri, romel-
sac ekisreba kanonis dacvisa da aRsrulebis pasuxismgebloba.
2. nebismier moqalaqes SeuZlia policiaSi muSaoba, Tu igi akmayofilebs
Sesabamis pirobebs.
3. policiis TanamSromelma unda gaiaros safuZvliani zogadi momzade-
ba, profesiuli momzadeba da kvalifikaciis asamaRlebeli momzadeba,
agreTve, saTanado momzadeba socialur problemebTan, demokratiul Ta-
visuflebebTan, adamianis uflebebsa da, gansakuTrebiT, adamianis ufle-
baTa evropul konvenciasTan dakavSirebiT.
4. profesiuli, fsiqologiuri da materialuri pirobebi, romlebSic po-
liciis TanamSromelma unda Seasrulos Tavisi movaleobebi, unda icav-
des mis Tanmimdevrulobas, miukerZoeblobasa da Rirsebas.
5. policiis TanamSromels aqvs ufleba, miiRos samarTliani anazRaure-
ba; am dros gasaTvaliswinebelia sagangebo faqtorebi, rogoric aris,
magaliTad, didi riski da pasuxismgebloba da aranormirebuli samu-
Sao ganrigi.
6. policiis TanamSromlebs unda hqondeT ufleba, Tavad miiRon profe-
siuli organizaciebis CamoyalibebasTan, maTSi gawevrianebasTan da aq-
tiuri rolis SesrulebasTan dakavSirebuli gadawyvetilebebi. garda
amisa, maT sxva organizaciebSic SeuZliaT aqtiurad monawileoba.
7. warmomadgenlobiT principze damyarebul policiis profesiul orga-
nizacias unda hqondes:
- TanamSromelTa profesiul statusTan dakavSirebul molaparakebebSi
monawileobis ufleba;
- policiis danayofebis administrirebasTan dakavSirebiT konsultaci-
is miRebis ufleba;
- policiis TanamSromelTa jgufis an romelime erTi TanamSromlis sa-
sargeblod sasamarTlo saqmis aRZvris ufleba.
8. policiis profesiuli organizaciis wevroba da masSi aqtiuri mona-
wileoba ar iqneba policiis romelime TanamSromlisTvis saziano.
9. im SemTxvevaSi, Tu policiis TanamSromlis winaaRmdeg aRiZvreba dis-
62
ciplinaruli an sisxlis samarTlis saqme, am TanamSromels aqvs uf-
leba, gamoTqvas Tavisi saTqmeli da miiRos dacva iuristis mxridan.
gadawyvetileba gonivrul vadaSi unda iqnes miRebuli. garda amisa, am
TanamSromels aqvs ufleba, isargeblos policiis im profesiuli or-
ganizaciis daxmarebiT, romelSic gawevrianebulia.
10. policiis TanamSromels, romlis winaaRmdegac gamoyenebuli iqneba
disciplinaruli zoma an romelsac daekisreba sisxlis samarTlis
sanqcia, aqvs ufleba, mimarTos damoukidebel da miukerZoebel uwyebas
an sasamarTlos.
11. romelime sasamarTlosa Tu tribunalSi policiis TanamSromeli ima-
ve uflebebiT sargeblobs, rogorc nebismieri sxva moqalaqe.
63
g. omi da sxva sagangebo mdgomareobebi — ucxo Zalebis mier oku-
pireba
[es Tavi ar exeba samxedro policias]
1. omisa da mtris mier okupaciis SemTxvevaSi policiis TanamSromelma
samoqalaqo mosaxleobis interesebis gaTvaliswinebiT unda ganagrZos
adamianebisa da qonebis dacvasTan dakavSirebuli Tavisi movaleobebis
Sesruleba. amis gamo mas ar eqneba `mebrZolis~ statusi da ar See-
xeba 1949 wlis 12 agvistos Jenevis mesame konvenciis debulebebi,
romlebic exeba samxedro tyveebis mimarT mopyrobas.
2. samoqalaqo policiaze gavrceldeba 1949 wlis 12 agvistos Jenevis
meoTxe konvenciis debulebebi, romlebic exeba omis dros samoqalaqo
pirebis dacvas.
3. okupantma xelisuflebam ar unda ubrZanos policiis TanamSromlebs
winamdebare Tavis 1-l muxlSi moxseniebuli amocanebisgan gansxvave-
buli movaleobebis Sesruleba.
4. okupaciis ganmavlobaSi policiis TanamSromelma:
- ar unda miiRos monawileoba winaaRmdegobis moZraobaTa wevrebis mi-
marT gatarebul RonisZiebebSi;
- ar unda miiRos monawileoba iseTi RonisZiebebis gatarebaSi, romle-
bic miznad isaxavs mosaxleobis dasaqmebas samxedro miznebiT da sam-
xedro nagebobaTa dasacavad.
5. Tu policiis TanamSromeli datovebs policiis rigebs okupaciis pe-
riodSi, vinaidan mas aiZuleben okupanti xelisuflebis iseTi arale-
gitimuri brZanebebis Sesrulebas, romlebic ewinaaRmdegeba samoqalaqo
mosaxleobis interesebs (rogoric aris, magaliTad, zemoT CamoTvlili
RonisZiebebi) da vinaidan igi ver xedavs sxva gamosavals, es TanamSro-
meli aRdgenili unda iqnes policiaSi rac SeiZleba male okupaciis
dasrulebis Semdeg da man ar unda dakargos arc erTi ufleba Tu upi-
ratesoba, romliTac isargeblebda, policiaSi rom darCeniliyo.
6. arc okupaciis ganmavlobaSi da arc misi dasrulebis Semdeg polici-
is TanamSromels ar unda daekisros aranairi sisxlis samarTlis Tu
disciplinaruli sanqcia uflebamosilad miCneuli xelisuflebis
brZanebis keTilsindisierad SesrulebisTvis, Tu amgvari brZanebis Ses-
ruleba policiis Cveulebriv movaleobas warmoadgens.
7. okupanti xelisufleba ar miiRebs aranair disciplinarul Tu sasa-
marTlo zomebs policiis TanamSromlebis winaaRmdeg imis gamo, rom
okupaciamde es TanamSromlebi kanonieri xelisuflebis brZanebebs as-
rulebdnen.
64
II danarTi
gaerTianebuli erebis organizacia, samarTaldamcavi organoebis
TanamSromelTa qcevis kodeqsi
(miRebulia gaero-s generaluri asambleis 1979 wlis 17 dekembris
34/169 rezoluciis safuZvelze)
muxli 1
samarTaldamcavi organoebis TanamSromlebma nebismier dros unda Seas-
rulon maTze kanoniT dakisrebuli movaleobebi, maTi profesiiT ganpi-
robebuli gansakuTrebuli pasuxismgeblobis Sesabamisad unda emsaxuron
sazogadoebas da daicvan yvela adamiani ukanono qmedebebisgan.
komentari:
(a) termini `samarTaldamcavi organoebis TanamSromlebi~ gulisxmobs
marTlmsajulebis sferos yvela TanamSromels, daniSnulsa Tu arCe-
uls, romelic axorcielebs policiis uflebamosilebas, gansakuTre-
biT, dapatimrebas an dakavebas.
(b) im qveynebSi, sadac policiis uflebamosilebas axorcielebs sam-
xedro xelisufleba (formiani Tu uformo) an saxelmwifo uSiSro-
ebis Zalebi, samarTaldamcavi organoebis TanamSromlebis gansazRvra
aRniSnuli samsaxurebis TanamSromlebsac igulisxmebs.
(g) sazogadoebis samsaxuri gulisxmobs daxmarebis gawevas sazogado-
ebisTvis, gansakuTrebiT ki sazogadoebis im wevrTaTvis, vinc piradi,
ekonomikuri, socialuri Tu sxva sagangebo viTarebis gamo gadaude-
bel daxmarebas saWiroebs.
(d) es debuleba vrceldeba ara marto yvelanair Zalmomreobis, Zar-
cvisa da saziano aqtebze, aramed sisxlis samarTlis sakanonmdeblo
aqtebiT gaTvaliswinebul yvela akrZalvazec. es exeba iseTi pirebis
saqcielsac, romelTac ar SeuZliaT ikisron sisxlis samarTlis pa-
suxismgebloba.
muxli 2
TavianTi movaleobebis Sesrulebisas samarTaldamcavi organoebis Tanam-
Sromlebma pativi unda scen da daicvan adamianis Rirseba da daicvan yve-
la adamianis uflebebi.
komentari:
(a) adamianis uflebebi gansazRvruli da daculia erovnul da saer-
TaSoriso kanonmdeblobaSi. Sesabamisi saerTaSoriso dokumentebia
65
`adamianis uflebaTa sayovelTao deklaracia~, `samoqalaqo da poli-
tikuri uflebebis Sesaxeb~ saerTaSoriso SeTanxmeba, deklaracia `wa-
mebisa da sxva sastiki, araadamianuri Tu damamcirebeli mopyrobis an
sasjelisgan yvela adamianis dacvis Sesaxeb~, gaero-s deklaracia `ra-
sobriv niadagze yvelanairi formis diskriminaciis aRmofxvris Sesa-
xeb~, saerTaSoriso konvencia `rasobriv niadagze yvelanairi formis
diskriminaciis aRmofxvris Sesaxeb~, saerTaSoriso konvencia `aparte-
idis danaSaulis aRmofxvrisa da dasjis Sesaxeb~, konvencia `genoci-
dis danaSaulis Tavidan acilebisa da dasjis Sesaxeb~, tusaRTa mi-
marT mopyrobis standartuli minimaluri wesebi da venis konvencia
`konsulTan urTierTobebis Sesaxeb~.
(b) am debulebasTan dakavSirebul erovnul komentarebSi miTiTebuli
unda iqnes aRniSnul uflebaTa ganmsazRvreli regionuli Tu erov-
nuli debulebebi.
muxli 3
Zalis gamoyeneba samarTaldamcavi organoebis TanamSromlebs mxolod
ukiduresi aucileblobis SemTxvevaSi da TavianTi movaleobebis Sesasru-
leblad saWiro masStabiT SeuZliaT.
komentari:
(a) am debulebaSi xazgasmulia, rom samarTaldamcavi organoebis Tanam-
SromelTa mier Zalis gamoyeneba gamonaklis SemTxvevebSi unda xdebo-
des; marTalia, debuleba uSvebs, rom samarTaldamcavi organoebis Tanam-
Sromlebs SeiZleba hqondeT Zalis gamoyenebis uflebamosileba, ramde-
nadac es aucilebelia arsebul pirobebSi danaSaulis Tavidan asaci-
leblad, anda damnaSaveebis Tu danaSaulSi eWvmitanili pirebis kanoni-
eri dapatimrebis Tu dakavebis gansaxorcieleblad an am procesSi dax-
marebis gasawevad, magram dauSvebelia amaze meti Zalis gamoyeneba.
(b) Cveulebriv, erovnuli kanonmdebloba proporciulobis principis
mixedviT zRudavs samarTaldamcavi organoebis TanamSromelTa mier
Zalis gamoyenebas. saWiroa imis gaTviTcnobiereba, rom winamdebare de-
bulebis interpretirebisas aRiarebuli unda iqnes proporciulobis
erovnuli principebi. araviTar SemTxvevaSi ar SeiZleba am debulebis
interpretireba imgvarad, TiTqos is iZleva misaRwevi legitimuri
miznis araproporciuli Zalis gamoyenebis uflebas.
(g) cecxlsasroli iaraRis gamoyeneba ukidures zomad iTvleba. yve-
la Rone unda iqnes miRebuli, raTa gamoiricxos cecxlsasroli ia-
raRis gamoyeneba, gansakuTrebiT, bavSvebis mimarT. Cveulebriv, cec-
xlsasroli iaraRi ar unda iqnes gamoyenebuli garda im SemTxvevebi-
66
sa, rodesac danaSaulSi eWvmitanili SeiaraRebul winaaRmdegobas
uwevs samarTaldamcavi organoebis TanamSromlebs an sxvagvari saf-
rTxiT emuqreba sxva adamianebis sicocxles da naklebad qmediTi zo-
mebi ar aris sakmarisi danaSaulSi eWvmitanilis SesaCereblad an da-
sakaveblad. cecxlsasroli iaraRis gamoyenebis TiToeul SemTxvevaSi
aucilebelia, xelmZRvanelobas sasrafod waredginos angariSi.
muxli 4
samarTaldamcavi organoebis TanamSromlebis xelT arsebuli konfiden-
cialuri xasiaTis sakiTxebi ar unda iqnes gamJRavnebuli, garda im Sem-
Txvevebisa, rodesac movaleobebis Sesruleba an marTlmsajulebis moT-
xovnebi mkacrad sawinaaRmdegos moiTxovs.
komentari:
TavianTi movaleobebis xasiaTis wyalobiT samarTaldamcavi organoe-
bis TanamSromlebi Rebuloben informacias, romelic SeiZleba exebo-
des sxva adamianTa pirad cxovrebas anda potenciur safrTxes war-
moadgendes maTi interesebisTvis, gansakuTrebiT ki reputaciisTvis. am-
gvari informaciis dacvis da gamoyenebis dros didi sifrTxilea sa-
Wiro. misi gamJRavneba SesaZlebelia mxolod movaleobis Sesrulebi-
sas an marTlmsajulebis interesSi. amgvari informaciis sxva mizne-
biT gamJRavneba absoluturad dauSvebelia.
muxli 5
samarTaldamcavi organoebis arc erTma TanamSromelma ar unda Caidinos, ar
unda moaxdinos provocireba da ar unda dauSvas wamebis an sxva sastiki
da araadamianuri Tu damamcirebeli mopyrobis an sasjelis aranairi aqti;
samarTaldamcavi organoebis arc erTi TanamSromeli ar unda daeyrdnos wa-
mebis an araadamianuri Tu damamcirebeli mopyrobis an sasjelis gasamar-
Tleblad zemdgomTa brZanebebs an gansakuTrebul pirobebs, rogoric aris,
magaliTad, saomari mdgomareoba an omis saSiSroeba, erovnuli uSiSroebis,
politikuri arastabilurobisa Tu sxva sagangebo pirobebis saSiSroeba.
komentari:
(a) es akrZalva eyrdnoba generaluri asambleis mier miRebul deklara-
cias `wamebisa da sxva sastiki, araadamianuri Tu damamcirebeli mopyro-
bis an sasjelisgan yvela adamianis dacvis Sesaxeb~, romlis Tanaxmadac:
`[amgvari aqti warmoadgens] danaSauls adamianis Rirsebis winaaRmdeg da
dagmobili iqneba rogorc gaerTianebuli erebis organizaciis wesdebis
67
miznebisgan gandgoma da adamianis uflebaTa sayovelTao deklaraciaSi
[da adamianis uflebebis Sesaxeb sxva saerTaSoriso dokumentebSi] gac-
xadebuli adamianis uflebebisa da ZiriTadi Tavisuflebebis darRveva.~
(b) deklaraciaSi wameba Semdegnairad aris gansazRvruli:
`. . . wameba niSnavs nebismier aqts, romlis Sedegadac saxelmwifo mo-
xelis mier an misi provocirebiT adamians ganzrax ayeneben mwvave fi-
zikur Tu fsiqikur tkivils an tanjvas, rac miznad isaxavs misgan an
mesame pirisagan informaciis Tu aRiarebis gamoZalvas, mis dasjas ra-
ime qmedebisTvis, romelic man Caidina an arsebobs eWvi, rom Caidina,
anda mis an sxva pirebis daSinebas. wameba ar gulisxmobs iseT tki-
vils an tanjvas, romelic gamowveulia kanonieri sanqciebiT an dama-
xasiaTebelia am sanqciebisTvis, Tu es sanqciebi Seesabameba tusaRTa
mimarT mopyrobis minimalur standartul wesebs.~
(g) termini `sastiki, araadamianuri Tu damamcirebeli mopyroba an sas-
jeli~ generalur asambleas ar ganusazRvravs, magram misi interpre-
tireba imgvarad aris saWiro, rom uzrunvelyofili iqnes maqsimalu-
ri SesaZlo dacva fizikuri Tu fsiqikuri Seuracxyofisgan.
muxli 6
samarTaldamcavi organoebis TanamSromlebma unda uzrunvelyon maTi ze-
damxedvelobis qveS myof pirTa janmrTelobis dacva, kerZod, dauyovnebe-
li zomebi miiRon saWiroebis SemTxvevaSi samedicino daxmarebis uzrun-
velsayofad.
komentari:
(a) `samedicino daxmareba~, romelic gulisxmobs nebismieri samedici-
no personalis, maT Soris, sertificirebuli samedicino praqtikose-
bisa da saSualo rgolis samedicino muSakebis mier gaweul momsaxu-
rebas, saWiroebis an moTxovnis SemTxvevaSi iqneba uzrunvelyofili.
(b) maSin, rodesac samarTaldamcavi organoebis saqmianobasTan samedi-
cino personalia dakavSirebuli, samarTaldamcavi organoebis Tanam-
Sromlebma unda gaiTvaliswinon am personalis mosazrebebi, Tuki es
ukanaskneli rekomendacias uwevs aRniSnuli TanamSromlebis zedamxed-
velobis qveS myofi pirisTvis saTanado mkurnalobis gawevas samar-
Taldamcavi organoebis garedan mowveuli samedicino personalis mi-
er an aseT personalTan konsultaciis meSveobiT.
(g) igulisxmeba, rom samarTaldamcavi organoebis TanamSromlebma un-
da uzrunvelyon samedicino daxmareba im adamianebisTvis, vinc daza-
ralda kanondarRvevaTa Sedegad an kanondarRvevaTa ganmavlobaSi mom-
xdari ubeduri SemTxvevis Sedegad.
68
muxli 7
samarTaldamcavi organoebis TanamSromlebma ar unda Caidinon korufci-
is aranairi aqti. garda amisa, maT sastiki winaaRmdegoba unda gauwion
da SeebrZolon yvelanair amgvar gamovlinebas.
komentari:
(a) korufciis nebismieri aqti, iseve, rogorc Zalauflebis borotad
gamoyeneba, ar Seefereba samarTaldamcavi organoebis TanamSromelTa
profesias. samarTaldamcavi organoebis nebismieri iseTi TanamSrom-
lis mimarT, vinc korufciul saqciels Caidens, misadagebuli unda iq-
nes samarTlebrivi zomebi da unda aRsruldes kanoni, vinaidan mTav-
robebi ver aRasruleben kanons TavianTi moqalaqeebisTvis, Tuki ar Se-
uZliaT kanonis aRsruleba (anda ar akeTeben amas) sakuTari warmo-
madgenlebis mimarT da sakuTar dawesebulebebSi.
(b) Tumca korufcias erovnuli kanonmdebloba gansazRvravs, unda igu-
lisxmebodes, rom korufcia niSnavs adamianis movaleobaTa Sesrule-
bisas an movaleobaTa SesrulebasTan dakavSirebiT Cadenil an Caude-
nel qmedebas moTxovnili Tu miRebuli saCuqrebis, dapirebebis an sti-
mulebis pasuxad, anda maT ukanono miRebas mas Semdeg, rac qmedeba Ca-
denili an Caudeneli iqneba.
(g) zemoT moxseniebul gamoTqmaSi `korufciis aqti~ unda igulisxme-
bodes korufciis mcdelobac.
muxli 8
samarTaldamcavi organoebis TanamSromlebma unda daicvan kanoni da wi-
namdebare kodeqsi. maT yvela Rone unda ixmaron, raTa Tavidan aicilon
da sastiki winaaRmdegoba gauwion maT nebismier darRvevas.
samarTaldamcavi organoebis TanamSromlebma, romlebsac garkveul mizezze
dayrdnobiT miaCniaT, rom adgili aqvs am kodeqsis darRvevas an darRveva
mosalodnelia, unda moaxsenon es sakiTxi TavianT zemdgom xelmZRvanelo-
bas da, saWiroebis SemTxvevaSi, sxva Sesabamis xelisuflebas an organoebs,
romlebsac aqvT sakiTxis ganxilvis an gamosworebis uflebamosileba.
komentari:
(a) rodesac es kodeqsi Setanili iqneba erovnul kanonmdeblobaSi an
praqtikaSi, misi Sesruleba savaldebulo gaxdeba. Tu erovnuli ka-
nonmdebloba an praqtika am kodeqsze ufro mkacr debulebebs Seicavs,
unda Sesruldes ufro mkacri debulebebi.
69
(b) am muxlis mizania wonasworobis SenarCuneba, erTis mxriv, sazoga-
doebrivi wesrigis mniSvnelovnad ganmsazRvreli uwyebis Sida discip-
linasa da, meores mxriv, adamianis uflebaTa darRvevis SemTxvevebis
regulirebas Soris. adamianis uflebaTa darRvevis SemTxvevebis Sesa-
xeb anagriSebi samarTaldamcavi organoebis TanamSromlebma brZanebaTa
zustad gansazRvruli ierarqiis farglebSi unda waradginon, xolo
sxva kanonieri zoma ierarqiis gadaWarbebiT mxolod im SemTxvevaSi
unda miiRon, rodesac ar arsebobs an ar aris efeqturi gamoswore-
bis arc erTi sxva saSualeba. igulisxmeba, rom samarTaldamcavi or-
ganoebis TanamSromlebs ar unda emuqrebodeT administraciuli Tu
sxva saxis sasjeli imis gamo, rom maT waradgines angariSi winamde-
bare kodeqsis darRvevis an savaraudo darRvevis Taobaze.
(g) termini `Sesabamisi xelisufleba an organoebi, romlebsac aqvT
sakiTxis ganxilvis an gamosworebis uflebamosileba,~ exeba erovnu-
li kanonmdeblobis safuZvelze arsebul nebismier uwyebas Tu orga-
nos, iqneba es samarTaldamcavi organos SigniT arsebuli Tu misgan
damoukidebeli xelisufleba, romelsac aqvs kanoniT dadgenili, Cveu-
lebrivi Tu sxva uflebamosileba, ganixilos am kodeqsis moqmedebis
sferoSi daSvebul darRvevebTan dakavSirebuli saCivrebi.
(d) zogierT qveyanaSi masobrivi informaciis saSualebebma SeiZleba
Seasrulon zemoT, punqt (g)-Si aRwerili funqciebis msgavsi funqci-
ebi saCivrebis ganxilvasTan dakavSirebiT. amitom SesaZlebelia samar-
Taldamcavi organoebis TanamSromelTa gamarTleba, Tuki isini, ukidu-
resi saSualebis saxiT da maTi qveynebis kanonebisa da adaT-wesebis
Sesabamisad, agreTve, winamdebare kodeqsis me-4 muxlis debulebaTa Se-
sabamisad, masobrivi informaciis saSualebebiT gaacnoben darRvevebs
sazogadoebas.
(e) samarTaldamcavi organoebis is TanamSromlebi, romlebic asrule-
ben am kodeqsis debulebebs, imsaxureben pativiscemas, srul mxardaWe-
ras da TanamSromlobas sazogadoebisa da im samarTaldamcavi orga-
nos mxridan, romelSic muSaoben, agreTve, samarTlamcavi sferos yvela
warmomadgenlis mxridan.
70
III danarTiadamianis uflebebTan dakavSirebuli 10 ZiriTadi standarti, rom-
lebic safuZvlad udevs samarTaldamcavi organoebis TanamSromel-
Ta saTanado qcevas
qvemoT Sejamebulia `emnesTi inTerneSnelis~ mier sxvadasxva qveynis polici-
elebTan da eqspertebTan TanamSromlobiT Camoyalibebuli ZiriTadi standar-
tebi. am standartebs safuZvlad udevs gaero-s kanonis aRsrulebis, sisxlis
samarTlis sistemisa da adamianis uflebebTan dakavSirebuli standartebi.
1. yvela adamians aqvs ufleba, miiRos erTnairi dacva kanonis mxridan,
nebismier niadagze diskriminaciis gareSe, gansakuTrebiT ki dacva Za-
ladobis an muqarisagan. gansakuTrebuli yuradReba gamoiCineT poten-
ciurad daucveli jgufebis, magaliTad, bavSvebis, xandazmulebis, qale-
bis, ltolvilebis, adgilnacvali pirebisa da umciresobaTa jgufebis
warmomadgenelTa dasacavad.
2. danaSaulis yvela msxverpls TanagrZnobiTa da pativiscemiT moekideT,
gansakuTrebiT daicaviT maTi usafrToxeba da piradi cxovreba.
3. ar gamoiyenoT Zala, garda im SemTxvevebisa, rodesac es sruliad au-
cilebelia, da isic mxolod arsebul pirobebSi saWiro minimaluri
masStabiT gamoiyeneT.
4. erideT Zalis gamoyenebas adamianTa ukanono, magram mSvidobiani Tav-
Seyris regulirebisas. agresiuli TavSeyris daSlisas Zala mxolod
minimiluri aucilebeli odenobiT gamoiyeneT.
5. sikvdilis gamomwvevi Zalis gamoyeneba dauSvebelia, garda im SemTxve-
vebisa, rodesac es absoluturad aucilebelia Tqveni an sxva adamia-
nebis sicocxlis gadasarCenad.
6. aravin daapatimroT, Tu ar arsebobs amis gakeTebis kanonieri safuZve-
li da Tu dapatimreba dapatimrebis kanonieri procedurebis Sesaba-
misad ar xdeba.
7. uzrunvelyaviT, rom yvela dakavebul pirs dapatimrebisTanave SeeZlos
dakavSireba Tavis ojaxTan da iuridiul warmomadgenelTan, agreTve,
rom am pirs xeli miuwvdebodes nebismier aucilebel samedicino dax-
marebaze.
8. yvela dakavebul pirs humanurad moeqeciT. aranair pirobebSi ar Cai-
dinoT, ar gamoiwvioT da ar dauSvaT wamebis an sastiki mopyrobis
aranairi aqti da ar daemorCiloT amis gakeTebis Taobaze araviTar
brZanebas.
9. ar ganaxorcieloT, arc sxvas ubrZanoT da ar dafaroT araoficialu-
ri mkvleloba anu adamianis `gaqroba~, da ar daemorCiloT amis gake-
Tebis Taobaze araviTar brZanebas.
71
10. am ZiriTadi standartebis TiToeuli darRvevis Sesaxeb moaxseneT
Tqvens zemdgom xelmZRvanels da prokuraturas. yvela Rone ixmareT,
raTa uzrunvelyoT, rom miRebuli iqnes zomebi am darRvevaTa gamosa-
Zieblad.
`emnesTi inTerneSnel~ (1998 wlis dekemberi), `adamianis uflebebTan da-
kavSirebuli 10 ZiriTadi standarti, romlebic safuZvlad udevs samar-
Taldamcavi organoebis TanamSromelTa saTanado qcevas~, POL 30/04/98,londoni.
72