AFRIGA 102

P R O D U C I Ó N D E L E I T E D E G A L I C I A

Nº 102A N O X I X

Dec. 2012 – Xan. 2013

A F R I G A

DOSSIER: XENÉTICA E REPRODUCIÓN CONSANGUINIDADE: UNHA AMEAZA SILENCIOSA NA MELLORA XENÉTICA DO VACÚN DE LEITE

RECOMENDACIÓNS DE USO DE TOUROS NOS ACOPLAMENTOS

A INCIDENCIA DA CONSANGUINIDADE NO RABAÑO

C A L E N D A R I O A N U A L D A R A Z A F R I S O N A | C A M P A Ñ A D E S E M E 2 0 1 3

CRÓNICA DUNHA NOVA EDICIÓN DA FEIRA DE CREMONA

CONSELLOS PARA A FERTILIZACIÓN DE PRADERÍAS E CULTIVOS FORRAXEIROS ANUAIS EN ZONAS TEMPERADO-HÚMIDAS

SAT BUSTO CORZÓN, UN REFERENTE EUROPEO EN CALIDADE

CARACTERÍSTICAS DAS EXPLOTACIÓNS CON MUXIDO ROBOTIZADO EN GALICIA

Portada.indd 1 20/12/2012 16:21

... A mellor xenŽtica de ma–‡ ENÓMICOS

TORREL

Os mellores touros de hoxe...

STOP

STOP - Nº 1 ICO

ELSAR - Nº 2 ICO

BRANDSON - Nº 3 ICO

ARMÓNICO - Nº 5 ICO

CANCELLARA - Nº 6 ICO

TORREL - Nº 1 ICO

DELETE - Nº 1 TIPO

BETANZOS - Nº 1 UBRES

DUNO - Nº 1 LEITE

GOSPELL - Nº 2 ICO

CORTOBE - Nº 4 ICO

XACOBEO - Nº 5 ICO

torrel_stop_final.indd 2 20/12/2012 11:05

AFRIGA ANO XIX - Nº 102

SUMARIO 3

CALENDARIO ANUAL DA RAZA FRISONA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5CAMPAÑA DE SEME 2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

EXPLOTACIÓNSAT Busto Corzón (Mazaricos) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

CONVOCATORIASPoxa de Castro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Poxa Outeiro Holstein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22Xornada técnica e poxa de Mazaricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Feira Internacional de Cremona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

PANORAMA INTERNACIONALGandería Zani (Brescia) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

NUTRICIÓNEfecto da forraxe no desenvolvemento do xato lactante . . . . . 34Alternativas de formulación proteica ante a situación actual . . . . 40

DOSSIER: XENÉTICA E REPRODUCIÓNConsanguinidade: unha ameaza silenciosa na mellora xenética do vacún de leite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48Recomendacións de uso de touros nos acoplamentos . . . . . . . 52A incidencia da consanguinidade no rabaño . . . . . . . . . . . . . . . 58

PRODUCIÓNCaracterísticas das explotacións con muxido robotizado en Galicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

ECONOMÍAAs explotacións galegas de leite no contexto europeo . . . . . . . 80

MEDIO AMBIENTEEstado das augas fluviais en zonas gandeiras de vacún de leite de Galicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

AGRICULTURARecomendacións para a fertilización de praderías e cultivos forraxeiros anuais en zonas temperado-húmidas . . . 100

If you would like to receive Afriga magazine via e-mail write to us at:

Edita: AFRIGA, Asociación Frisona Galega. Xunta de Goberno de Afriga: PRESIDENTE, Juan Francisco Novo García. VICEPRESIDENTE, Fernando Couto Silva. SECRETARIA, Josefina Iglesia Andión. TESOUREIRO, Manuel Berdomás Tejo. VOGAIS, José Ramón Pazos Fondevila, José Rodríguez Berbetoros e José Mercador Fontenla.

Produce: TRANSMEDIA Comunicación & Prensa. DIRECTOR, Manuel Darriba. DIRECTOR EXECUTIVO, José Manuel Gegúndez. DIRECTOR DE ARTE, Marcos Sánchez. DESEÑO-MAQUETACIÓN, Marcos Sánchez, Martín Sánchez.COORDINACIÓN-EDICIÓN, Verónica Rodríguez Gavín. REDACCIÓN, José Luís Ramudo, Begoña Gómez Rielo.FOTOGRAFÍA E REALIZACIÓN EN AFRIGA TV, Raquel Anido.ADMINISTRACIÓN, Marta Sánchez.Enderezo: Ronda das Fontiñas, 272, Entreplanta A. 27002 LUGO. Teléfonos: 982 221 278, 636 952 893, 610 215 366. Email: [email protected]. Web: www.transmedia.es

Administración: AGER Servicios Empresariais SL. Praza da Mercé de Conxo 1, 1º B. 15706 Compostela. Teléfono: 981 534 350. Email: [email protected]. Web: www.ager.com.es

Imprime: Gráficas Rigel SA. Tirada: 9.500 exemplares.

Depósito Legal: C-1.292/94 - Afriga non se responsabiliza do contido dos artigos e colaboracións asinados.

A F R I G AP R O D U C I Ó N D E L E I T E D E G A L I C I A

Este é só un pequeno avance dos resultados dunha enquisa elaborada conxuntamente polos traballadores de Africor Lugo, Africor Coruña e Africor Pontevedra, que sairán publicados no próximo número da revista Afriga. Estes datos reflicten cal é a importancia das explotacións leiteiras galegas tanto dende o punto de vista económico (polo volume de negocio que xeran), coma dende o punto de vista laboral (polo número de postos de traballo directos e indirectos que crean).

O SECTOR EN CIFRASenA F R I G A

P R O D U C I Ó N D E L E I T E D E G A L I C I A103

As explotacións leiteiras galegas lles propor-cionan traballo a preto de 17.000 persoas?

Unha media de 5 técnicos prestan os seus servizos en cada unha das explotacións lácteas galegas?

Nas explotacións lácteas galegas hai aproximadamente 29.000 tractores?

Un 92% das explotacións de vacún de leite galegas lles contrata traballos agrícolas a empresas de servizos externas?

Sabías que…

A

B

C

D

Se desexa recibir a revista Afriga por correo electrónico escríbanos a:

Síganos tamén en FacebookSíganos también en FacebookFollow us on Facebook

ou visite a nosa webo visite nuestra webor visit our web

Si desea recibir la revista Afriga por correo electrónico escríbanos a:

[email protected]

www.revistaafriga.com

Sumario.indd 3 20/12/2012 12:37

N-640, km 87,5 - La Campiña 27192 Lugo - EspañaTel. +34 982 227 165 Fax +34 982 303 101

[email protected]

www.duranmaquinaria.com

CARRO AUTOPROPULSADO

PARA GRANJAS AGM: LA MARCA Nº 1 EN

CARROS VERTICALES

CARRO AUTOPROPULSADO

PARA CUMAS VELOCIDAD MÁXIMA: 40 KM/H

Equipado con motor Mercedes-Benz

pub_duran.indd 4 20/12/2012 11:06

C a l e n d a r i o d e a c t i v i d a d e s g a n d e i r a s 2013

Poxa

Feira Internacional

Concurso

[en febreiro]:Poxa de Castro de Ribeiras de Lea à 16 de febreiroSima (París) à 24-28 de febreiroCimag (Silleda) à 28 de febreiro-2 de marzo

[en marzo]:Cimag (Silleda) à 28 de febreiro-2 de marzoConfrontación europea da raza Holstein (Friburgo, Suíza)à 1-3 de marzoPoxa de Santa Comba à 2 de marzoAgraria (Valladolid) à 6-9 de marzoPoxa de Chantada à 10 de marzoFima Ganadera (Zaragoza) à 19-22 de marzo

[en abril]:Concurso da Moexmu (Muimenta) à 6 de abrilPoxa da Moexmu (Muimenta) à 7 de abril

[en maio]:Poxa Outeiro Holstein (Chantada) à 4 de maio

[en xuño]:Feiradeza (Lalín) à 1 e 2 de xuñoPoxa de Castro de Ribeiras de Lea à 8 de xuñoSemana Verde (Silleda) à 13-16 de xuño

[en setembro]:Space de Rennes (Francia) à 10-13 de setembroConcurso Nacional (Xixón) à 28-29 de setembro

[en outubro]:World Dairy Expo (Madison, USA) à 1-5 de outubroSommet de L´Élevage (Clermont-Ferrand, Francia) à 2-4 de outubroFeira Internacional de Cremona (Italia) à 24-27 de outubro

[en novembro]:The Royal Agricultural Winter Fair (Toronto, Canadá) à 1-10 de novembroPoxa de Castro de Ribeiras de Lea à 9 de novembroPoxa de Mazaricos à 30 de novembro - 1 de decembro

[en decembro]:Poxa de Mazaricos à 30 de novembro - 1 de decembro

X a n e i r oL M M X V S D

1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29 30 31

Fe b r e i r oL M M X V S D

1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29

M a r z oL M M X V S D

1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30

31

A b r i lL M M X V S D

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30

M a i oL M M X V S D

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 31

X u ñ oL M M X V S D

1 2

3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16

17 18 19 20 21 22 23

24 25 26 27 28 29 30

X u l l oL M M X V S D

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 31

A g o s t oL M M X V S D

1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31

S e t em b r oL M M X V S D

1

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

23 24 25 26 27 28 29

30

O u t u b r oL M M X V S D

1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29 30 31

D e c em b r oL M M X V S D

1

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

23 24 25 26 27 28 29

30 31

N o v em b r oL M M X V S D

1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30


calendario2013.indd 5 20/12/2012 16:10

BouMaticBouMatic

Esta granja apuesta por el ahorro energético. Para ello confió en BOUMATIC instalando los siguientes equipos:

• recuperador de calor THERMA-STOR que les permite calentar 450 litros de agua solo con el calor recuperado del tanque de leche.

• variador de frecuencia para la bomba de vacío.

INSTALADA EN SAT GANDERÍA SÁNCHEZ DE XANCEDA - MESÍA (A CORUÑA)

Sala de ordeño BOUMATIC XPRESSWAY

• 2x8 ampliable a 2x10• Salida rápida volteable

- Equipada con medición electrónica informatizable PERFECTION 3000

- Sistema de detección

de mamitis

BouMatic.com

StepRight™ suelo de goma fácil de instalar y que ayuda a incrementar el confort de las vacas.

¿Una sala de espera

donde las vacas

resbalan?

Esto no sucederá nunca

antideslizante de

StepRight Diamond.

Elija el confort de la vaca!Eija StepRight Diamond!

StepRight™

Sala de Espera• Reduce el estrés mientras las vacas están esperando durante un tiempo prolongado

• Las vacas pasan a la sala de ordeño más rápido

Sala de Ordeño• Minimiza el estrés de las pezuñas en los movimientos de pivote

• Entrada y salida de la sala de ordeño más rápida

• Es una alternativa al suelo de hormigón

Establo y Área de descanso• Reduce daños de pezuñas

• Mejora la tracción

• Mejor detección del celo

Pasillos de Salida• Reduce los daños del talón en rampas con pendiente muy inclinada

• Salida más rápida

Áreas de Alimentación• Aumenta la ingestión de alimento

• Reduce el estrés mientras están comiendo

Pasillos de Tránsito• Reduce los daños al caminar largas distancias sobre hormigón

• Facilita el manejo de las vacas haciéndolo más rápido

más con la superficie

CONTINúAN LOS PRECIOS ESPECIALES EN COLECTORES Y PULSADORES

pub_boumatic2.indd 6 20/12/2012 12:25

FRIOR, S.L.Avda. de Castilla, 154 • 15300 Betanzos • Tlf: 981.77.45.00 • E-mail: [email protected]úa da Feira, 13 • 15680 Ordes • Tlf: 981.68.21.95Agrícola OlveiraOlveira, s/n 15151 Dumbría • Tlf: 689.53.34.02

Serviagrícola, S.L.Rúa dos Guardias, 52, 27004 Lugo • Tlf: 982.21.26.14 • E-mail: [email protected]ícola de MeiraAvda. do Xeneralísimo, 94, 27240 Meira • Tlf: 626.69.50.65 • E-mail: [email protected]

Leiva y Lorenzo, S.C.Rúa do Areal, 68-B, 36500 Lalín • Tlf: 986.78.01.82 • E-mail: [email protected]

Distribuidores en Galicia

Provincia de A Coruña

Provincia de Lugo

Provincia de Pontevedra

BouMatic.com

StepRight™ suelo de goma fácil de instalar y que ayuda a incrementar el confort de las vacas.

¿Una sala de espera

donde las vacas

resbalan?

Esto no sucederá nunca

antideslizante de

StepRight Diamond.

Elija el confort de la vaca!Eija StepRight Diamond!

StepRight™

Sala de Espera• Reduce el estrés mientras las vacas están esperando durante un tiempo prolongado

• Las vacas pasan a la sala de ordeño más rápido

Sala de Ordeño• Minimiza el estrés de las pezuñas en los movimientos de pivote

• Entrada y salida de la sala de ordeño más rápida

• Es una alternativa al suelo de hormigón

Establo y Área de descanso• Reduce daños de pezuñas

• Mejora la tracción

• Mejor detección del celo

Pasillos de Salida• Reduce los daños del talón en rampas con pendiente muy inclinada

• Salida más rápida

Áreas de Alimentación• Aumenta la ingestión de alimento

• Reduce el estrés mientras están comiendo

Pasillos de Tránsito• Reduce los daños al caminar largas distancias sobre hormigón

• Facilita el manejo de las vacas haciéndolo más rápido

más con la superficie

pub_boumatic2.indd 7 20/12/2012 12:25

TOUROS SELECCIONADOS PARA A CAMPAÑA DE SEME 2013

LONX valor xenético para lonxevidadePT valor xenético para quilogramos de proteínaPT% valor xenético para porcentaxe de proteínaRCS valor xenético para reconto celular

FIP fiabilidade para a proba de produciónFIT fiabilidade para a proba de tipoFP facilidade de partoGR valor xenético para quilogramos de graxa

GR% valor xenético para porcentaxe de graxaGICO índice xenómicoICAP índice de capacidadeICO índice xenético global

ICU índice combinado de ubreIPP índice de patas e pésIXT índice xeral de tipoLEITE valor xenético para leite

TOURO FIP LEITE % GR GR % PT PT FIT IPP ICU ICAP IXT RCS LONX. ICO

ZANI BOLTON MASCALESE 78 1.591 0,01 58 0,02 53 86 1,37 2,44 2,26 3,09 110 113 3.682

FREUREHAVEN NIAGARA 78 1.644 0,06 66 0,03 55 76 0,94 1,50 0,49 1,66 105 111 3.502

BOS SEIJO BOLTON TORREL 91 1.708 -0,15 45 -0,11 42 93 2,31 1,78 1,26 2,20 103 109 3.436

LOTTA-HILL SHOTTLE 41 87 1.452 -0,04 48 -0,14 31 91 0,88 2,88 0,18 2,25 114 117 3.388

CHARLESDALE SUPERSTITION 87 1.208 -0,34 9 0,02 40 93 0,36 2,18 0,82 1,24 113 125 3.247

GO-FARM ARTES 81 1.048 -0,02 36 0,03 36 88 1,70 2,65 1,14 3,27 105 114 3.228

GEN-I-BEQ BRAWLER 86 862 0,18 49 0,08 35 92 1,90 1,62 0,68 2,01 104 123 3.079

BOS BOLTON CORTOBE 91 1.320 -0,03 45 -0,05 37 91 0,72 1,57 0,64 1,51 103 107 2.970

MARIO XACOBEO 99 1.037 -0,21 16 -0,04 29 99 1,81 2,15 0,56 2,43 86 113 2.919

SAN CRISTOBAL LASSON 95 1.806 -0,15 49 -0,17 39 96 0,51 0,83 1,43 2,09 90 100 2.889

MANTOÑO DUNO 94 1.890 -0,44 20 -0,28 29 93 0,57 0,63 0,25 1,02 93 117 2.800

COMESTAR GOLDWYN LAUTAMIC 99 983 0,18 54 0,12 43 98 0,55 1,42 1,16 1,88 100 96 2.789

BOS O-BEE MANFRED ONCE 95 1.304 0,42 91 0,11 53 93 -0,64 -0,64 1,49 0,19 108 107 2.744

BOS SHOTTLE BETANZOS 96 838 -0,11 19 -0,13 14 96 0,36 3,24 1,63 2,75 117 111 2.729

BOS BOLIVER BOER 93 1.100 -0,29 10 0,03 38 92 0,18 1,20 0,03 0,37 108 105 2.692

RIDGEFIELD DELETE 92 569 -0,11 10 -0,14 5 90 1,65 3,16 0,60 2,78 104 123 2.685

COMESTAR LAUTHORITY 88 405 0,18 32 0,06 19 92 1,07 2,54 2,48 2,86 106 110 2.590

Nota: PROBAS CONAFE NOVEMBRO 2012 + INTERBULL DECEMBRO 2012

TOUROS CON PROBA XENÓMICA (base novembro 2012 CONAFE)

TOURO FIP LEITE % GR GR % PT PT FIT IPP ICU ICAP IXT RCS LONX. GICO

VENDAIRY STOP 70 1.689 -0,14 46 -0,07 46 70 1,22 2,03 1,53 2,14 115 118 3.574

BROEKS ELSAR 70 1.263 -0,08 37 0,06 46 70 0,58 3,07 0,51 2,25 100 119 3.492

JK EDER CANCELLARA 70 1.769 -0,16 46 -0,02 54 70 1,11 1,50 0,78 1,81 108 99 3.387

PROBA NO PAÍS CO MAIOR NÚMERO DE FILLAS

TOURO FIP LEITE % GR GR % PT PT FIT IPP ICU ICAP IXT RCS LONX. FP ÍNDICE

ZANI BOLTON MASCALESE 92 1.673 0,03 65 0,04 61 88 2,87 2,92 2,81 3,11 105 106 101 2.684 PFT

FREUREHAVEN NIAGARA 89 2.226 0,11 93 0,03 77 83 9 6 6 8 2,94 106 97 2.665 LPI

LOTTA-HILL SHOTTLE 41 98 1.836 -0,01 64 -0,06 40 92 1,70 2,90 0,30 2,43 2,66 4,40 8 2.239 TPI

CHARLESDALE SUPERSTITION 99 1.413 -0,17 6 0,00 43 98 1,30 1,95 1,10 2,05 2,66 6,20 7 2.143 TPI

GO-FARM ARTES 93 1.323 -0,02 47 0,03 48 88 2,68 3,59 1,04 3,00 103 106 103 2.412 PFT

GEN-I-BEQ BRAWLER 96 1.224 0,17 64 0,11 54 93 14 9 4 12 2,89 111 100 2.511 LPI

COMESTAR LAUTHORITY 95 570 0,35 57 0,07 26 91 11 14 12 16 2,9 105 94 2.010 LPI

Nota: As probas de touros en distintos países non son comparables entre si

Seme2012.indd 8 20/12/2012 12:32

es una marca mundial de AGCO.

MF 7600 ES EL MOMENTOw w w . m a s s e y f e r g u s o n . c o m / 7 6 0 0

A CORUÑAM.A.LISTE VILLAVERDE, S.L.OrosoTel. 981681652MUIÑO SUMINISTROS, S.L.San SadurniñoTel. 981404515AGRÍCOLA CARBALLEIRA, S.L.PontedeumeTel. 981431899TALL. CASTELLANA, S.C.CarballoTel. 981789511DESIDERIO FACALCarballoTel. 981703288

TALLER A. MAZARICOS, S.L.A Picota - MazaricosTel. 981852267 LUGOAGROFORESTAL SAN ISIDRO, S.L.LugoTEL. 982207334TALL. FDO. RIVAS, S.L.CospeitoTel. 982520105AGRÍCOLA CADI, S.L.SarriaTEL. 982531187JULIO ALVITE GARCÍAPastorizaTEL. 982349341

MASIDE MAQUINARIA, S.L.BarallaTEL. 982363339CIAL. LEMOS EIRE, S.L.ChantadaTel. 982440274 TALL. LOUREIRORibadeoTel. 982128473OURENSEDESAGRI, S.L.Quintela de CanedoTel. 988211274AGRÍCOLA SUÁREZXinzo de LimiaTel. 988461127

PONTEVEDRATALLERES PIÑEIROSisán-RibadumiaTel. 986718067MAXIDEZA, S.L.LalinTel. 986781468 ASTURIASJOSÉ MANUEL UZ ALBATineoTel. 985837060AGRÍCOLA COSTA VERDEGijónTel. 985167934

RED MF DE GALICIA Y ASTURIAS

pub_massey.indd 9 20/12/2012 21:47

INSTALACIONES PARA TERNEROS

distribución material gandeiro

Gomas y Camas para Vacas

Limpiezas Automáticas

Estabulaciones Libres

pub_dismagan.indd 10 20/12/2012 11:32

BOXESPARA TERNERASDE NUEVA GENERACIÓN

Polígono Industrial do Corgo, parcela 3, 27163 O Corgo (Lugo)Novo teléfono: 671 485 702 (TONI) • 671 485 703 (Servicio Técnico)E-mail: [email protected] // Web: www. dismagan.es

Distribuidor en Asturias: Almacenes Ladislao, S.L.Polígono El Zarrín, S.N. La Espina, 33891 Salas (Asturias)Tlf.: 985.837385 - 629566500

distribución material ganadero

LA AUTÉNTICA LIMPIEZA ALEMANA, NO COMPRE IMITACIONES

MÁS DE 50.000 LIMPIEZAS INSTALADAS EN EUROPA

LIMPIEZAS AUTOMÁTICAS DE CABLE

ARROBADERAS ESPECIALES PARA CANALES

- Faciles de transportar y limpiar- Gran número de accesorios- Gran apertura- Novedad: Comedero interior para heno

pub_dismagan.indd 11 20/12/2012 11:33


EXPLOTACIÓN12

O pasado mes de decembro cumpriuse un ano desde que Aenor lle concedeu o selo de calidade á SAT Busto Corzón, que se chama así porque está situada no lugar de Busto, na parroquia mazaricá de Corzón.

Os seus propietarios son José Manuel Fernández, José Manuel Antelo e José Antonio Moledo, tres mozos de 37, 33 e 30 anos que apostaron pola produción de leite como modo de vida, proxecto para o que decidiron xuntar as súas granxas e facer “algo grande”, como o describe José Manuel Antelo. E sen dúbida que a “algo grande” xa chegaron, non en van, cando decidiron optar á certi�cación europea com-probaron que na súa explotación xa contaban con case a to-talidade de procesos produtivos –rutinas de muxido, benes-

A SAT Busto Corzón é unha das 11 granxas de Europa que contan coa certificación ISO de seguridade alimentaria, o estándar máis elevado neste ámbito e o que conta cun maior recoñecemento a nivel internacional. Os seus donos son tres gandeiros mazaricáns que hai catro anos decidiron unir o seu esforzo nun proxecto común.

tar animal, limpeza, sistemas de aforro enerxético etc.– que esixía o distintivo. “Agora sabemos que o noso produto ten un valor”, a�rma un dos donos.

A SAT Busto Corzón botou a andar en xuño de 2008 con 120 vacas herdadas das antigas granxas de cada so-cio, pero o crecemento foi rápido e a cifra actual ascen-de a preto de 600 animais, dos cales 280 se atopaban en lactación no momento en que se �xo esta reportaxe, en decembro. O resto repártese entre vacas secas (arredor de 100) e recría (arredor de 200). Na explotación traballan habitualmente seis persoas: os tres propietarios, a muller de J.M. Fernández, a muller de J.M. Antelo e o pai de José Antonio.

UN REFERENTE EUROPEO EN CALIDADE DE MATERIA PRIMA E PROCESOS PRODUTIVOS

SAT BUSTO CORZÓN, MAZARICOS

O aceiro inoxidable dos comedeiros favorece a calidade óptima da alimentación

Consulta o vídeo na web www.revistaafriga.com

AFRIGA102_expl_BustoCorzon.indd 12 20/12/2012 16:30


13EXPLOTACIÓN

Con estas placas solares quentan a diario un depósito de 1.500 litros de agua a 70 °C

A COTA LÁCTEA DA SAT BUSTO CORZÓN ASCENDE A 1.200.000 KG E A MEDIA DE PRODUCIÓN DO ANO 2011 FOI DE 11.459 KG/VACA

A organización e a profesionalidade en todas as frontes de traballo son fundamentais para que a explotación fun-cione ben. Cada socio encárgase dunhas tarefas determina-das, se ben José Manuel Fernández é o que organiza o día a día: “É o xefe xefe”, comenta outro dos socios. Ademais, encárgase do muxido e de todo o que ten que ver co pa-pelame. José Manuel Antelo ocúpase da inseminación, da renovación e o coidado das camas, da limpeza dos bebe-doiros e, en xeral, do mantemento das instalacións. E José Antonio é o responsable da alimentación e do mantemen-to da maquinaria.

Cunha cota de 1.200.000 kg, a media de produción do ano 2011 foi de 11.459 kg/vaca, cun 3,73% de graxa e un 3,15% de proteína. Non obstante, nos últimos meses in-crementaron estes valores para evitar que a industria os pe-nalizase no prezo, situándose agora no 3,78% de graxa e o 3,22% de proteína. O último reconto de células somáticas foi de 140.000.

Pasteurizadora que empregan para limpar as bacterias e regular a temperatura do leite que inxiren os xatos




EXPLOTACIÓN14

NO ÚLTIMO ANO COBRARON O LEITE A UN PREZO QUE OSCILOU ENTRE OS 29 E OS 31 CTS/L. O CUSTO ACTUAL DA RACIÓN DAS VACAS DE ALTA PRODUCIÓN ASCENDE A 5,80 € E A RACIÓN DAS DE BAIXA A 5,50 €

ALIMENTACIÓNNesta explotación elaboran unha ración unifeed para as vacas de alta produción e outra distinta para as de baixa produción. As de alta –a partir de 35 litros vaca/día– co-men 25 kg de silo de millo, 14 de silo de herba, 7 de con-centrado, 2,5 de soia e 0,5 de palla. As de baixa, en cambio, inxiren menos cantidade de silo de millo e concentrado e algo máis de silo de herba e palla. Así, a súa ración inclúe 20 kg de silo de millo, 16 de silo de herba, 6 de concentra-do, 2,5 de soia e 1 de palla. En canto ás vacas secas, a súa ración está composta por 5 kg de palla e 2 de penso, que é distinto no caso das de preparto.

No concernente á alimentación da recría, a ración das xovencas de 12 a 24 meses é similar á das vacas secas pero cun penso máis rico en proteína. Por outra parte, as xatas de 6 a 12 meses comen o mesmo que as vacas de alta pro-dución porque, tal como explica Antelo, “con esta ración medran un pouco menos, pero a palla fortalécelles o coste-lar e así podémolas inseminar aos 12 meses”.

Os xatos desde a desteta ata os seis meses tamén inxi-ren a ración das vacas de alta produción amais dun penso especial de alta proteína. Ata ese momento aliméntanse exclusivamente de leite natural. Na SAT Busto Corzón contan cunha pasteurizadora que depura o leite de posibles bacterias e lle regula a temperatura. Deste xeito, os xatos tómano sempre a 38 °C, o que favorece a non aparición de enfermidades neonatais como as diarreas.

Para as vacas en lactación, o carro faise dúas veces ao día, de xeito que logo da muxidura –ás 6.30 e ás 18.00 horas– sempre teñen comida fresca no presebe. En cambio, para as secas e as xovencas a ración faise cada dous días, mentres que ás xatas se lles dá unha vez ao día.

Como diciamos anteriormente, o encargado da alimen-tación é José Antonio Moledo, ao que asesora o nutrólogo de Feiraco Javier Valladares. Para a elaboración e distribu-ción da comida dispoñen dun carro mesturador autopro-pulsado.

Conta José Manuel Antelo que a redución dos bene�cios polo incremento do prezo dos pensos ata os 43-45 cts/kg está sendo moi acusada, situándose o que Feiraco (coope-rativa á que pertencen) lles pagou polo leite no último ano nun intervalo entre os 29 e os 31 céntimos o litro. A ración das vacas de alta produción estalles custando actualmente 5,80 euros e a ración das de baixa, 5,50. Motivados por este aumento dos prezos das materias primas, en novem-bro mercaron gran húmido de millo para introducilo na ración e estudar se realmente serve para aforrar custos. Se o experimento funciona ben, a súa intención é cultivalo na explotación para o próximo ano.

Gran húmido de millo –na bolsa branca– que mercaron para comprobar se ao incluílo na ración se reducen custos de alimentación

De esquerda a dereita, palla, soia, penso para vacas de leite e penso para as secas



ENCAMADORA DE ARENA, PAJA, CASCARILLA, SERRÍN, ETC.

DOS MODELOS 1M3 PARA COLOCAR EN PUNTA PALA Y DE 1.7M3

BATIDOR DE PURÍN. ESPECIAL PARA POZOS DE ARENA

EMPUJADOR DE RACIÓN MOTORIZADO CON BARREDOR

¡NUEVO!

PINCHO DESENSILADOR DE BOLAS

DESENSILADORA DE BOLAS

CORTASILOS (EN ANCHO DE 160, 200, 230 Y CON POTRO OPCIONAL)

LA MEJOR SOLUCIÓN PARA EVITAR PROBLEMAS DE MAMITIS EN EL GANADO

¡NO PIERDAS MÁS DINERO!

GRADILLA NIVELADORA PARA CAMAS DE ARENA. DE 4 A 7 DISCOS DE TRABAJO DEPENDIENDO DEL FORMATO DE LOS CUBÍCULOS

PRECIOS ESPECIALES. OFERTA HASTA FEBRERO

W W W . C O R B A R S L L . C O M

ENCAMADORADE ARENA, PA, PA, P JA, CASCARILLAILLAILL , SERRÍN, ETC.

DOS MODELOS 1M3 PARA COPARA COP LOCAR EN PUNTA TA T PAPAP LA Y DE 1.7MLA Y DE 1.7ML 3

BATITIBATIBA DOR DOR DE PURÍN. ESPECIALPARA ARA PARA P POZOS DE ARENA

EMPPUJADOR DERACRACIÓN MOTORIZADOCON BARREDORCON BARREDOR

¡NUEVO!

PINCHODESENSILADORSILADORSILDE BOLALAL S

DESENSILADORA SILADORA SILDE BOLASLASL

CORTTATAT SILOS(EN ANCANCHO DE160, 200, 230 160, 200, 230 Y CONCON POTROOPCIONAL)

LA MEJOR SOLUCIÓN PARA EVITAR LA MEJOR SOLUCIÓN PARA EVITAR LA MEJOR SOLUCIÓN PARA EVITAR PROBLEMAS DE MAMITIS EN EL GANADOPROBLEMAS DE MAMITIS EN EL GANADO

¡NO PIERDAS MÁS DINERO!¡NO PIERDAS MÁS DINERO!¡NO PIERDAS MÁS DINERO!¡NO PIERDAS MÁS DINERO!¡NO PIERDAS MÁS DINERO!¡NO PIERDAS MÁS DINERO!¡NO PIERDAS MÁS DINERO!¡NO PIERDAS MÁS DINERO!¡NO PIERDAS MÁS DINERO!

GRADILLA NA NRADILLA NRADILL IVELADORALADORALPARAPARAP CAMACAMAS DEARENA. DDE 4 A 7 DISCOS DE DE TRABAJO DEPENDIENDO DELFORMATFORMATFORMA O DE O DE LOSCUBÍCULOOS

PRECIOS ESPECIALES. OFERTA TA T HASTA FEBREROSTA FEBREROST

W W W . C O R B A R S L L . C O M

MAQUINARIA AGRÍCOLA CORBAR, S.L.L. Polígono Industrial San Julián de la Vega, s/n

27614 Sarria, Lugo // E-mail: [email protected]. y Fax: 982 53 14 63 // www.corbarsll.com

VISÍTANOS O LLÁMANOS

TE HAREMOS UNA DEMOSTRACIÓN

pub_corbar.indd 15 20/12/2012 20:17


EXPLOTACIÓN16

INSTALACIÓNS E BENESTAR ANIMALTodos os animais (agás os xatos ata a desteta) se aloxan nunha única nave de aproximadamente 3.300 metros ca-drados, construída en formigón, con teito de uralita e late-rais nos que se combina o bloque con persianas que incluso estando abertas impiden a entrada da choiva. Non obstan-te, a ventilación que proporciona este sistema no interior do establo é tan grande que fai non que sexa preciso botar man de ventiladores eléctricos. No seu interior atopamos 500 cubículos dispostos cabeza con cabeza, 360 cornadizas e 4 cepillos de cow comfort.

Os presebes están recubertos cunha capa de aceiro inoxi-dable para que a comida non súe e se manteña en condi-cións óptimas para o consumo. A nave, que consta de dúas partes, conta con 8 bebedoiros de aceiro inoxidable en cada unha delas.

As vacas en lactación e as secas dormen en cama de area e as xatas e xovencas a partir dos 6 meses e mais o lote de preparto fano en camas de serraduras, mentres que para a recría entre os 2 e os 6 meses optaron por cama quente de palla. Antelo explica que renova os materiais dúas veces á semana e que move a area cunha grade.

Para a limpeza dos patios contan cun sistema de arro-badeira arrastrada automática que teñen programada para que pase cada dúas horas. A fosa do xurro ten capacidade para 3.500.000 litros e está cuberta con uralita para que o xurro non se mesture con auga e manteña as súas propie-dades intactas; o depósito ten unha rampla que permite acceder ao fondo para sacar a area procedente das camas. Dispoñen tamén dun almacén, no que gardan as materias primas e a maquinaria, e de catro silos de formigón.

MANEXO DO GANDOAs vacas en lactación están divididas en dous grupos: as de alta produción (170 no momento en que se �xo a re-portaxe) e as de baixa. O muxido faise dúas veces ao día nunha sala traseira de 30 puntos con medidores electróni-cos. Grazas ao uso de podómetros controlan a produción e detectan celos e cadros de mamites, datos que se recollen automaticamente na sala e quedan rexistrados nun sistema informático.

Para que o muxido cause o menor trastorno posible aos animais, asumen esta tarefa sempre as mesmas persoas –J.M. Fernández, a súa muller e a de J.M. Antelo– e cúm-prense rigorosamente os horarios.

As vacas secas e as xovencas preñadas de máis de 15 me-ses permanecen nun mesmo lote co obxectivo de que estas últimas se acostumen a estar coas vacas. A maiores teñen o lote de preparto (para o que se trasladan as femias 15 días antes do parto) e o de posparto (no que permanecen os primeiros 15-20 días despois de parir).

A recría tamén a teñen dividida en grupos de idade: de 2 a 6 meses, de 6 a 12 meses e de 12 a 15 meses, momento no que as femias, xa preñadas, pasan ao grupo das secas.

Ata os dous meses, os xatos permanecen en boxes indi-viduais no exterior da nave, en concreto nun silo de for-migón onde lles resulta máis fácil mantelos en condicións hixiénicas. Nesta explotación é habitual lavar, desinfectar e cambiar de sitio o box cada vez que se saca un xato para evitar posibles infeccións.

NOS ÚLTIMOS MESES INCREMENTARON OS VALORES DE GRAXA E PROTEÍNA ATA O 3,78% E O 3,22% PARA EVITAR PENALIZACIÓNS NO PREZO POR PARTE DA INDUSTRIA

Os xatos recén nacidos pasan a boxes individuais que teñen nun silo no exterior da nave

As persianas dos laterais da nave proporcionan unha boa ventilación no interior e impiden a entrada da choiva incluso estando abertas

Contan cunha sala de muxido traseira de 30 puntos con medidores electrónicos



Uma empresa de vanguardaA funcionalidade, as propriedades físicas, os valores estéticos e a importância dos menores custos dos materiais de construção são vectores que norteiam o posicionamento empresarial da PAVINEIVA.Neste percurso de 35 anos, a PAVINEIVA soube assegurar uma estabilidade invejável e conquistar um estatuto privilegiado, onde os principais testemunhos são, naturalmente, os clientes e as muitas obras realizadas.Assegurando a cobertura de toda a Europa, a empresa comercializa produtos de alta fiabilidade certificados, aptos a satisfazer os mais diferentes requisitos.A PAVINEIVA deseja tornar-se o seu parceiro na procura das melhores soluções, para a construção de um futuro prometedor.Se necessitar de informação adicional ou indicações técnicas, por favor, não hesite em nos contactar.

Sede e Fábrica

Zona Industrial 2ª fase | 4935 232 Neiva - Viana do Castelo

Telef.: 258350480 | Fax: 258350489 www.pavineiva.com

E-mails: [email protected] | [email protected]

Una empresa de vanguardiaLa funcionalidad, las propiedades físicas, los valores estéticos y la importancia del menor coste de los materiales de construcción son factores que determinan el posicionamiento empresarial de PAVINEIVA.En estos 35 años, PAVINEIVA ha sabido lograr una estabilidad envidiable y alcanzar un estatus privilegiado, donde los principales testigos son, naturalmente, sus clientes y la gran cantidad de obras realizadas.Garantizando una cobertura para toda Europa, la empresa comercializa productos de alta fiabilidad certificados, apropiados para satisfacer las más altas y diversas exigencias.PAVINEIVA desea convertirse en su colaborador en la búsqueda de las mejores soluciones, para la construcción de un futuro prometedor.Si necesita más información o indicaciones técnicas, no dude en ponerse en contacto con nosotros.

PLACAS DE VACARIA PARRILLAS

LAJES ALVEOLARES LOSAS ALVEOLADAS

Dimensões (c * l): 2,06m * 1,11m 2,28m * 1,11m 2,78m * 1,11m 3,00m * 1,11m 3,50m * 1,11m 4,00m * 1,11m

Dimensões (c * l):De1,00m * 1,20maté 8,00m * 1,20m

pub_pavineiva.indd 17 20/12/2012 11:51


EXPLOTACIÓN18

COA ALIMENTACIÓN ACTUAL O OBXECTIVO É PREPARAR AS XOVENCAS PARA PODER FECUNDALAS AOS 12 MESES

Almacén no que gardan maquinaria e materias primas

SUPERFICIE E MAQUINARIAO raigrás inglés ocupa toda a super cie –100 hectá-

reas– nos meses de inverno, e no verán cultivan millo en 65 hectáreas; na super cie restante, integrada por leiras máis pequenas e ás que é máis difícil acceder con maquinaria voluminosa, só sementan herba.

Para a campaña de ensilado da herba combinan o seu propio traballo co dunha empresa de servizos agrícolas, mentres que para a do ensilado do millo é a empresa exter-na a que se encarga de todo. Este ano recolleron entre 65 e 70 toneladas de millo por hectárea.

Nesta explotación teñen o pH das terras controlado (en-tre o 6,5 e 7) e para manter eses niveis empregan cuncha de mexillón que aplican despois da recolleita do millo e que logo se introduce na terra ao arar.

Para os traballos diarios na granxa e o laboreo das te-rras dispoñen de tres tractores de 320, 170 e 110 cv, dúas rotativas, fresadora, máquina de limpar as praderías, unha cuba de 23.000 litros e outra de 7.500, batedor de xurro, hilerador, extendedor, dous cargadores etc.

REPRODUCIÓN E XENÉTICAA recría fana na explotación e destínana ao seu propio crecemento. A media de idade da primeira inseminación sitúase nos 14 meses, inda que coa alimentación actual o obxectivo é preparar as xovencas para poder fecundalas aos 12 meses. A media de inseminacións por preñez no ano 2011 foi de 3,5 doses e o intervalo medio entre partos, de 423 días.

Os propietarios desta granxa teñen clara a importancia da xenética. “A semente que poñas hoxe vai ser a vaca que teñas dentro de dous anos”, apunta un deles. O que bus-can son femias produtoras e lonxevas, non vacas de con-curso. Cada ano compran doses de cinco sementais mais algún en proba para vacas repetidoras; intentan que sexan touros positivos tanto para graxa coma para proteína. Nes-te campo asesóraos o técnico de Feiraco Javier Valladares, así como outros dous técnicos comerciais que lles axudan a buscar a mellor semente para cada vaca.

A última media ICO foi de 1.487 puntos e a última cua-li cación morfolóxica de 79, aceptable para unha granxa de recente creación. Non obstante, espérase que estes ín-dices aumenten de forma considerable en probas sucesivas dado o importante labor que están facendo en mellora xe-nética, por exemplo, mediante o implante de embrións. En concreto teñen unha vaca doante que compraron nunha poxa en Bos á que xa lle sacaron embrións con éxito en varias ocasións.

A fosa de xurro está tapada para que o xurro non perda as súas propiedades fertilizantes ao mesturarse coa auga da choiva

Sistema caseiro para achegar a comida nos presebes


Encamadora que usan na explotación


Chantada - Lugo. Tlfs. 982 44.14.51/ 678.465.922, www.icos.es, e-mail: [email protected]

IMPORTADOR

www.rmhmixer.com

Nº 1 en fabricación de sistemas de alimentación TMR.

• 1956 fabrican la primera máquina arrastrada • 1981 fabrican la primera máquina autopropulsada del mundo

• VS 11• MIXELFARM 13 Y 15 M3• VS 18,20 Y 22 M3• VSL 14, 16 Y 18 M3• MIXELLIUM 14,16 Y 18 M3 • PLATINUM 15,17 Y 19 M3• MIXELLENT 22, 24, 26 Y 30 M3 • MEGAMIX 18 Y 20 M3 (NUEVO)

MARCA LÍDER EN EL MUNDO CON REPRESENTACIÓN EN MÁS DE 40 PAÍSES

Nº 1 en Tecnología Basada en la Experiencia.

Modelos en autopropulsados adaptados a cada necesidad.

DISPONEMOS DE CARROS USADOS TOTALMENTE

REVISADOS Y CON GARANTÍA

pub_ICOS.indd 19 20/12/2012 20:23

Del 28 de Febrero al 2 de Marzo/2013

VI Certamen internacional de maquinaria agrícola

www.cimag.esfacebook.com/feriacimag

FEIRA INTERNACIONAL DE GALICIA • SILLEDA • Pontevedra • Tlfn. 986 577000 • www.feiragalicia.com • [email protected] • [email protected]

pub_cimag.indd 20 20/12/2012 11:52


21CONVOCATORIAS

POXA DE GANDO FRISÓN. CASTRO DE RIBEIRAS DE LEA, 10 DE NOVEMBRO

O sábado 10 de novembro, o mercado gandeiro de Castro de Ribeiras de Lea (Castro de Rei, Lugo) acolleu a última poxa de frisonas do ano cunha grande a�uencia de público. O volume de negocio foi de 26.500 euros, froito

A poxa que organizou Africor Lugo o sábado 10 de novembro en Castro de Ribeiras de Lea (Castro de Rei) resolveuse coa venda de 13 animais por un importe total de 26.500 euros.

da venda de 13 das 17 reses presentadas a un prezo me-dio de 2.038 euros. Non obstante, as cotizacións máis altas chegaron ata os 2.900 euros que se pagaron por Caseiro-dernes Xacobeo Muralla, unha primeiriza da SAT Caseiro de Ernes (Cospeito), �lla de Xacobeo e coa nai cuali�cada con 87 puntos. Segundo Africor Lugo, organizador desta poxa, as vacas primeirizas están tendo máis demanda que as xovencas próximas ao parto.

As frisonas adxudicadas fóronse maiormente para gan-derías da provincia lucense, a excepción de catro compra-das por gandeiros da provincia da Coruña.

B.J.O. ROJO, S.L. Barrio da Cruz, 8 - Sta. Leocadia - Castro de Rei (Lugo)Teléfono 982 314 037 • Fax 982 314 904Móviles Benedicto 670 535 100 - José 678 432 835Comercial 678 432 834 • E-mail [email protected]

AGRICOLA LOUSADA(Concesionario tractores VALTRA y arados LOTARIO)Lousada - Guntín (Lugo)Telf.: 982.20.83.50 – 636.81.8300

VENTA Y REPARACIÓN DE MAQUINARIA AGRÍCOLA

■DIECI 6 M 2600 KG , TEREX 2605 6 METROS 2500 KILOS TELESCOPICAS REDUCIDAS, CARRO MEZCLADOR CON FRESA, CARRO MEZCLADOR STORTI Y FARESIN VERTICAL 12 M, ARADO OVLAC NON STOP, JONH DEERE6320 TLS, JONH DEERE 2140 SIMPLE

■ DISTRIBUIDORES RECK PARA GALICIA

www.bjorojo.com

DISTRIBUIDORES PARA ESPAÑA

Encamadora suspendida

SPAÑA

Encamadora

Para arena, serrín, cascarilla, carbonato, paja picada, etc

Maquinaria usada en stock

Un momento da concorrida poxa

TRECE FRISONAS ADXUDICADAS A UN PREZO MEDIO DE 2.038 EUROS

Por Caseirodernes Xacobeo Muralla pagaron 2.900 euros Fo

tos:

Fer

nand

o Ro

dríg

uez G

ando

y (Af

ricor

Lug

o)

convocatorias_poxa_castro.indd 21 20/12/2012 21:29


CONVOCATORIAS22

A Poxa Outeiro Holstein congregou numeroso pú-blico o sábado 24 de novembro na pista habilitada nas instalacións da gandería Outeiro (Asma, Chantada). Foi a primeira poxa realizada por Africor Lugo con animais procedentes dunha única gandería e ademais nesa propia granxa e resultou un éxito.

Vendéronse as trece reses presentadas, dúas xovencas próximas ao parto e once vacas de leite, das que sete

A gandería chantadina Outeiro celebrou a finais de novembro a súa primeira poxa coa colaboración de Africor Lugo. Adxudicáronse os trece animais postos á venda e xerouse un volume de negocio superior aos 33.600 euros.

eran de primeiro parto, todas con moi boas produ-cións e cuali�cacións morfolóxicas. O prezo medio de adxudicación ascendeu a 2.592 euros e o máis alto co-rrespondeu á compra dunha �lla de Buckeye, Outeiro Talent Nokia, cuali�cada recentemente MB86, parida do 8 de outubro, con cinco xeracións MB e unha pro-dución en primeiro parto de 10.276 quilos. Pagaron por ela 3.650 euros.

POXA OUTEIRO HOLSTEIN. CHANTADA, 24 DE NOVEMBRO

Contactos: [email protected]

Tel.: 608 533 740

CALIZAS AGRÍCOLAS

• Carbonato Cálcico• Caliza Magnesiana• Cal Viva• Cal Dolomítica• Cal Apagada • Mellor manexo

• Mellor aplicación• Mellor rendemento

Solicite información

no seu almacén máis

próximo

Servizo en BIG BAG, a granel ou estendido

Novo sistema de aplicación para evitar po

Encale só a súa finca, non a do

veciño

Subministración de mestura para camas

Servizo de recheo de cubículos, a granel e en big bag

Teléfono de información: 608 533 740

PIDA

INFORMACIÓN

NO SEU

DISTRIBUIDOR

MAIS

PRÓXIMO

MESTURAS

• 70% CARBONATO- 30% SERRÍN• 50% CARBONATO- 50% SERRÍN• 80% SERRÍN- 20% CARBONATO• CARBONATO• SERRÍN

Vista xeral da pista habilitada na gandería Outeiro para a poxa

ÉXITO DE VENDAS NA PRIMEIRA POXA FEITA NA GANDERÍA OUTEIRO Outeiro

Talent Nokia

Foto

s: F

erna

ndo

Rodr

ígue

z Gan

doy (

Afric

or L

ugo)

convocatorias_poxa_outeiro.indd 22 20/12/2012 16:57

PREFABRICADOS Y HIERROS

TOURÓN• Montaje de naves

ganaderas en general• Estructuras• Cerchas y pórticos• Cubiertas de naves en

uralita y panel sándwich• Taller de ferralla

Vilar de Sarria, 34 - 27614 Sarria (Lugo)Tfno: 982 530 469 - Fax: 982 535 501Mób: 629 802 700 - 629 817 933 E-mail: [email protected]

Vilar de Sarria, 34 - 27614 Sarria (Lugo)Tfno: 982 530 469 - Fax: 982 535 501Mób: 629 802 700 - 629 817 933 E-mail: [email protected]: [email protected]

Vilar de Sarria, 34 - 27614 Sarria (Lugo)Tfno: 982 530 469 - Fax: 982 535 501Mób: 629 802 700 - 629 817 933 E-mail: [email protected]

CUBÍCULOSPREFABRICADOS

DE HORMIGÓN ■ Para cama de arena, paja, serr’n, cascarilla de arroz, carbonato, biomasa, etc.

■ TambiŽn para camas de goma ■ Dise–o ergon—mico para mayor cow-comfort del animal

■ Ahorro de arena y otros materiales

■ Drenajes para eliminar humedades y reducir las mamitis

■ Ahorro de tiempo de colocaci—n: 50 cub’culos/d’a aproximadamente

■ Cub’culos dobles e individuales ■ Con la supervisi—n y testaje de:

pub_touron2.indd 23 20/12/2012 20:36


CONVOCATORIAS24

A cuarta Xornada Técnica do Sector Lácteo, celebrada na casa da cultura da Picota e organizada polo Concello de Mazaricos, a Organización de Productores de Leche (OPL) e Africor Coruña, estivo centrada na alimentación do gando en tempos difíciles, como o que está sufrindo a gandería de leite na actualidade.

IV XORNADA TÉCNICA DO SECTOR LÁCTEO. MAZARICOS, 1 DE DECEMBRO

A primeira conferencia foi impartida por Raquel Cor-tesao, que falou sobre a importancia de colleitar o millo de forma apropiada e sen deixar de lado aspectos tan elemen-tais como o adecuado picado do gran e o correcto selado dos silos.

A continuación, o director xerente da sociedade Gana-deros de Zamora (GAZA), José Luis Calvo, presentou a liña de traballo desenvolvida por esta pequena cooperativa que valoriza os seus produtos lácteos en base a uns esixen-tes estándares de calidade.

Na terceira e última charla do día, o xefe de produto de vacún leiteiro de Nutreco, Manuel Rondón, �xo un repa-so de sinxelas técnicas enfocadas a aumentar a e�ciencia alimentaria das vacas e conseguir que en cada granxa se obteña o maior rendemento económico.

Como vén sendo habitual, a xornada rematou cunha mesa redonda moderada polo secretario executivo de Afri-cor Coruña, José Moreira, e na que participaron o director xeral de Feiraco e presidente da Inlac, José Luis Antuña; o gandeiro de Lleida Fernando Sáinz de la Maza; o portavoz da zona noroeste da OPL, José María Álvarez; e o gandeiro e secretario de GAZA, Félix Roncero. A recente folga de entregas de leite en Galicia centrou unha parte importante do debate, no que se �xo referencia á pouca capacidade de decisión dos gandeiros á hora de �xar os prezos. Tamén se falou dos contratos lácteos, defendidos polo presidente da Inlac como ferramentas de estabilidade e criticados polo gandeiro Félix Roncero, que asegura que os modelos que actualmente están ofrecendo as industrias non teñen en conta os custos de produción.

A EFICIENCIA ALIMENTARIA, FUNDAMENTAL PARA FACERLLES FRONTE AOS BAIXOS PREZOS DO LEITE


convocatorias_mazaricos.indd 24 20/12/2012 17:01


25CONVOCATORIAS

VI POXA DE XOVENCAS. MAZARICOS, 2 DE DECEMBRO

A poxa de xovencas frisonas que preparan conxunta-mente Africor Coruña, o Concello de Mazaricos e a Or-ganización de Productores de Leche xuntou na súa sexta edición 25 reses na pista do polideportivo da Picota, das que �nalmente se adxudicaron 22.

O prezo medio das vendas foi de 2.270 euros e a cotiza-ción máis alta alcanzou os 2.550 pagados por Os Loureiros Bianka 456 Outbound, unha xovenca procedente dunha gandería de Vimianzo, de 23 meses de idade, preñada con Gospell e cun destacado pedigree de alto rendemento lei-teiro; nai con 52.213 quilos de leite en cinco lactacións, avoa con 87.834 kg en sete lactacións e bisavoa cuali�cada MB86 e cunha produción vitalicia de 93.589 kg. O volu-me total de transaccións roldou practicamente os 50.000 euros.

Aínda que houbo a�uencia de público na poxa, os orga-nizadores apuntaron a unha mingua do número de com-pradores a causa das mobilizacións da folga de entregas do leite que tiveron lugar nesas datas.

Distribuidas por:

DOVAL MAQUINARIA AGRíCOLAAvda. Terra Cha, 11 27260 CASTRO RIBERAS DE LEA (Lugo)Telf. : 982 310 026 - 659 445 627660 417 676Fax: 982 310 295e-mail: [email protected]

Arias Jul SCG de Palas de Rei(Lugo)

Ganderia Fidel de Meira(Lugo)

Pequenas en tamaño, grandes en prestacións

PRETO DE 50.000 EUROS DE GANANCIA POLA VENDA DE 22 ANIMAIS

Os Loureiros Bianka 456 Outbound

RESULTADOS DA VI POXA DE XOVENCAS DE RAZA FRISONAXOVENCA VENDEDOR COMPRADOR PREZO DE

REMATE (€) TRINI XACOBEO O CHUCO S.C. G.B GANDEIRÍA S.C. 2.350

MANOLA LAUTAMIC SAT XUANEIRO ANA Mª GÓMEZ LÓPEZ 2.150SOFIA 461 BEHOBIA OS LOUREIROS S.C. PASTORA NOVOA MTNEZ. 2.100

8137 FARRAPA ASHLAR SAT A FARRAPA CASTRO CASTIÑEIRA S.C. 2.350FICHA MILLION SAT XUANEIRO MARÍA ARIAS RIAL 2.250

MUCHA BUCKEYE SAT XOIOS PASTORA NOVOA MTNEZ. 2.100MAROÑAS 346 LUCUS MAROÑAS S.C. PASTORA NOVOA MTNEZ. 2.000

MARCELA BOLIVIA O CHUCO S.C. G.B. GANDEIRÍA S.C. 2.350BIANKA 456 OUTBOUND OS LOUREIROS S.C. JORGE MÍGUEZPRADO 2.550MAROÑAS 345 LUCUS MAROÑAS S.C. JUSTO GESTO E ESPOSA 2.150BARREDA 219 GABOR BARREDA S.C. PASTORA NOVOA MTNEZ. 2.300JANA 8437 XACOBEO GRANXA ARAN FCO. PÉREZ INSUA 2.300ARO 44 BOLIVIA 204 COOP. DE ARO MIGUEL ALVITE GALLARDO 2.400

MIDNIGHT TEIXA SAAMIL GANDEIRÍA A FONTE S.C. 2.200FRANCIS 443 DANCER OS LOUREIROS S.C. PASTORA NOVOA MTNEZ. 2.500

MILITA DANCER NUVEIRA MIGUEL ALVITE GALLARDO 2.200ANEKO 9566 CARREIRA S.C. JORGE MÍGUEZ PRADO 2.400

CATUXA BISBAL NUVEIRA SAT RIAL 2.250NOVA GOLDWYN SAAMIL CASA FELIX NIÑAN S.C. 2.300PINOCHA MAHER SAT XUANEIRO CANDENDO S.C. 2.300TINA XACOBEO NUVEIRA JOSÉ M. URES AMIGO 2.350

ARO 314 LUCUS 185 COOP. DE ARO VINA GARCÍA MTNEZ. 2.100TOTAL VENDAS: 49.950 €PREZO MEDIO: 2.270 €


convocatorias_mazaricos.indd 25 20/12/2012 17:01


CONVOCATORIAS26

menta que lle pareceu “bastante bo sistema porque aquí [en España] só se fan concursos de manexo e agora algún de pelado, a alí había que xulgar as vacas en pista e facer un test de morfoloxía, e avalíase todo en conxunto”.

As tres rapazas coinciden ao referirse á boa organización do concurso, no que participaron 28 rapaces procedentes de 9 países. “Incluso nos regalaron unha cabezada de coiro a cada un co noso nome”, comenta Águeda Capón, quen tamén a�rma que o nivel dos participantes era moi alto e que lle gustaría volver pero “máis preparada porque desta volta non fun ao cen por cen”. Nesta ocasión foi un ra-paz de Inglaterra o que se �xo co primeiro premio, pero o talento, a profesionalidade e a entrega de todos os ma-nexadores marcaron o desenvolvemento da competición, xulgada polo xuíz suízo Patrick Rùttiman.

Non obstante, o que máis lles gustou a Águeda, a Ro-cío e a María foi o concurso morfolóxico. Así o describe Águeda: “Foi un dos máis emotivos que vin na vida, eu estaba tremendo e non tiña ningunha vaca alí, con iso dígoche todo”.

Un ano máis, Cremona celebrou a súa Feira Interna-cional de Bovino de Leite e con ela a 61 edición da Mostra Nacional da Raza Frisona e o concurso internacional de novos manexadores –Open Junior Show–, que organizaba por vez primeira a Asociación Nacional de Gandeiros de Frisona Italiana (Ana�). As representantes españolas neste último certame foron as irmás Rocío e María Manteiga (Vila de Cruces, Pontevedra) e Águeda Capón (Chan-tada, Lugo).

Aínda que volveron a Galicia sen conseguir ningún pre-mio, recoñecen que a experiencia foi positiva porque sem-pre se coñece xente nova e formas diferentes de facer as cousas. “Creo que o �xemos ben, non acadamos o resultado que queriamos pero como experiencia está moi ben. Cando vas a sitios así sempre apetece volver. Este concurso gus-toume máis có de Inglaterra [a onde foron o ano anterior] porque é máis familiar e vin moito compañeirismo. En In-glaterra pasa como en España: gaña un e o resto queda fas-tidiado, sobre todo no Nacional”, conta María Manteiga.

Sobre as características do certame, a súa irmá Rocío co-

LXVII FIERA INTERNAZIONALE DEL BOVINO DA LATTE. CREMONA, 25-28 OUTUBRO

CREMONA VOLVEU CONVERTERSE NA CAPITAL EUROPEA DO LEITE

A convocatoria da cidade lombarda demostrou a vitalidade da gandería italiana coa presenza de empresarios novos decididos a impulsar o sector. Este ano desprazáronse ata Cremona as irmás Rocío e María Manteiga (Vila de Cruces, Pontevedra) e Águeda Capón (Chantada, Lugo) para representar a España no concurso internacional de manexadores.

Rocío, María e Águeda –de esquerda a dereita na imaxe– posaron para Afriga durante a súa estancia en Cremona

convocatorias_cremona.indd 26 20/12/2012 17:03


27CONVOCATORIAS

Cheo de público durante a celebración do concurso morfolóxico

Ante un pavillón repleto de público expectante, o xuíz Giuseppe Beltramino proclamou a M.E.DAL Stormatic Ilma vaca gran campiona do certame. Esta vaca fíxose co premio absoluto nunha atmosfera desbordante de adrena-lina pero na que tamén se notaba un gran compañeirismo. Por exemplo, recorda María, “cando se soubo cal era a gran campiona saltaron todos os gandeiros á pista a celebralo”.

Esta edición tamén se lembrará pola gran calidade mor-folóxica dos animais, o que con�rma a importancia da xe-nética nacional. Unha das principais diferenzas con respec-

to aos xulgamentos de aquí descríbea moi ben Rocío: “O xuíz explica as características de todas as vacas, os rasgos bos e tamén os malos, desde a primeira clasi�cada ata a última e en varios idiomas”, o que contribúe a darlle máis emoción á exhibición.

No ring tamén se deron cita, por segundo ano consecuti-vo, varios exemplares de Jersey que demostraron a crecente calidade da raza, proba tanxible da dedicación e a paixón que move aos gandeiros que optan por esta raza para selec-cionar os seus animais.

ANOCAI N N O V A

Goberno nº 8 - Castro de Rei (Lugo) - Tel: 666 497 912 - 660 491 112 - Fax: 982 980 506 - Mail: [email protected]

Marcial López Ónega (Farruquiño)

• Construcións rápidas e económicas• Estrutura metálica e cuberta de

polietileno ou chapa

Illamentos con la de vidro

Naves gandeiras

Alpendres e almacéns

Almacén pechado de 10 x 20 x 6, na Muíña (Baleira)

Peches e portas en lona ou malla cortavento

Peches frontais e portas de lona na SAT Gandería Sánchez de Xanceda. Mesía (A Coruña)

O presidente da feira, Antonio Piva, visitou os distintos pavillóns acompañado dunha ampla comitiva



CONVOCATORIAS28

EXPOSITORES E ENCONTROS TÉCNICOS Este ano, ata o recinto feiral da cidade lombarda ache-gáronse case 78.500 visitantes –2.500 máis que en 2011– que demostraron que o sector gandeiro goza dunha gran vitalidade e dun espírito máis innovador ca nunca a pesar da difícil situación económica.

Un total de 843 empresas chegadas de 9 países diferentes déronse cita neste escenario para mostrar os últimos avan-ces da industria e entrar en contacto cos operadores máis cuali�cados procedentes de diferentes partes do mundo. En concreto, as delegacións máis numerosas eran de Ru-sia, Noruega, Alemaña, Francia, O Reino Unido, España, Bielorrusia, Hungría, Croacia, Eslovenia, Eslovaquia, EE. UU., Polonia, Holanda, Grecia, O Canadá e O Brasil. A feira de Cremona debe entenderse como un laboratorio no que se comparan ideas e do que xorden solucións para facer fronte ás necesidades dos mercados. Nas máis de 50 confe-rencias, seminarios e encontros técnicos que se desenvolve-ron abordáronse múltiples cuestións que afectan ao sector, coma os prezos do leite, a nova PAC ou o uso de nitratos. O cheo absoluto destas xornadas con�rma este punto de encontro como un dos importantes para a globalidade do sector agroalimentario.

O presidente da feira, Antonio Piva, resumiu así o resul-tado desta edición: “O gran traballo realizado pola feira de Cremona nos últimos anos levounos a colaborar cos prota-gonistas da agricultura e a gandería a nivel mundial, e per-mitiunos poñer a punto un formato de exposicións e�caz e de grande interese para todos os operadores profesionais; con esta edición establecemos un novo récord de presenzas con 78.463 visitantes”.

En paralelo desenvolveuse o salón Expocasearia, centra-do no sector da transformación do leite e cuxo obxectivo é conectar as empresas cos fabricantes de tecnoloxía e, a través dun programa especí�co de eventos, descubrir todos os aspectos e o potencial do procesamento do leite.

No exterior do recinto feiral había exposición de equipamentos gandeiros

Nalgúns estands había actuacións musicais en directo

POXAAta 40.500 euros se pagou por un lote de embrións na poxa que tivo lugar no transcurso da feira e cuxo prezo medio se situou en 13.900 euros. Estes bos resultados recompensan o traballo conxunto feito por Ana� e a marca comercial Semenzoo para a realización deste evento, que xa se con-verteu nunha iniciativa á que os gandeiros italianos non queren renunciar.

Así quedou a táboa de prezos:

NOMEPREZO

ADXUDICACIÓN (€)PRIMA SCELTA FEMMINA 40.500

PESS FARM EUDON SERMIG ET TY 5.000

ALL.NURE NUM.UNO LIVA ET TY 14.600

GUTHRIE AZALEA ET TY 5.100

GO-FARM BANNY TY 10.500

ALL.MEI. WYMAN TALLASSY TY 4.400

PIROLO NUMERO UNO SAVANA ET TY 25.000

ALL.MARGHERITA CORTINA ET TY 3.900

AL.CE OV MARINE TULISH RETIRADA

CALSTELVERDE RUSTLER GARNET RED 5.100

MURI END STORY STARLIGHT TY 30.000

CAMPOGALLO INTERNAZIONA ET TY 8.800

MEDIA DE PREZOS DAS ADXUDICACIÓNS DA POXA 13.900

O EVENTO EN CIFRAS: 78.500 VISITANTES, 843 EMPRESAS E MÁIS DE 50 ENCONTROS TÉCNICOS

Así era o ambiente entre os expositores Coma sempre, a charla sobre os estados xerais do leite foi unha das máis esperadas


pub_fontao_torrel.indd 29 20/12/2012 20:41


PANORAMA INTERNACIONAL30

A explotación Zani –e a queixería adxunta– están di-rixidas por Luciano Zani, a súa muller Antonia Gonzato e os seus �llos Alessandro e Gianluca.

A historia desta empresa italiana comeza en 1946 cando o pai de Luciano, que rexentaba unha pousada en Ghedi, puxo en marcha unha pequena granxa de vacas. Pero aquel foi só o comezo. Actualmente, a gandería dos Zani ascende a 1.000 animais dos cales 520 son de produción.

Luciano, Antonia e os seus �llos están moi entregados ao negocio familiar. Do concernente á produción de leite encárgase en maior medida Alessandro, mentres que o seu irmán Gianluca supervisa o relacionado co campo e os cul-tivos. Ademais, teñen contratados tres empregados.

A explotación da familia Zani de Ghedi, na provincia de Brescia, é a mellor granxa italiana no campo da produción, con 49 vacas que xa lograron producións vitalicias de máis de 100.000 quilos de leite. A maior parte da materia prima destínana á súa propia queixería, na que elaboran queixos da denominación Grana Padano.

INSTALACIÓNSAs instalacións desta explotación abarcan arredor de 15.000 metros cadrados. O establo principal –de 7.000– foi construído hai 10 anos con estrutura de madeira e nel aloxan as vacas en lactación, que descansan en cubí-culos con camas de palla mesturada con produtos desin-fectantes. Nel teñen instalado un cepillo de cow comfort que se activa dúas veces ao día, coincidindo coas horas de muxido.

As xovencas preñadas e as vacas recén paridas están noutro establo –de 2.000 m2–, no que combinan cubículos e cama quente. A maiores dispoñen das antigas cortes dos cabalos, onde teñen a recría.

UNHA EXPLOTACIÓN FAMILIAR DIVERSIFICADA E CUN FIRME ESPÍRITO EMPRESARIAL

ZANI. BRESCIA (ITALIA)

A familia Zani posa xunto ás fotografías dos seus animais máis destacados. A vaca da parte superior coas escarapelas é Zani Chairman Pawnee, EX 90 puntos, fundadora da familia de Mascalese; a da parte inferior central é Zani Bolton Viola, filla da irmá de Mascalese

explotacion_italia.indd 30 20/12/2012 17:05


31PANORAMA INTERNACIONAL

A GANDERÍA DOS ZANI ASCENDE A 1.000 ANIMAIS DOS CALES 520 SON DE PRODUCIÓN

Nesta explotación practican a separación do xurro en só-lido e líquido e contan cunha capacidade de almacenamen-to do esterco semilíquido para catro meses.

SUPERFICIE E MAQUINARIAOs Zani dispoñen de 50 hectáreas de terreo dedicadas á alimentación do gando. O cultivo principal é o millo, que sementan en dous terzos da super�cie, mentres que o terzo restante o dedican a alfalfa, facendo sempre rotación de cultivos. Aínda que dispoñen de maquinaria propia para os labores diarios da granxa, para os traballos puntuais máis complexos, como a recollida do millo, contratan o servizo a unha empresa externa.

MANEXO E DATOS DE PRODUCIÓNNesta explotación lombarda teñen os animais divididos en grupos de idade. Incluso as femias en lactación están divididas en primíparas recén paridas, primíparas en lacta-ción avanzada, adultas recén paridas e adultas en lactación avanzada.

Información suxeita ás condicións xerais, particulares e especiais de cada póliza, así como ás condicións de subscrición.SegurCaixa Adeslas, S.A. de Seguros e Reaseguros. VidaCaixa, S.A. de Seguros e Reaseguros. Caixabank, S.A., operador de banca-seguros exclusivo de VidaCaixa, S.A., con CIF A-58333261, e autorizado de SegurCaixa Adeslas, S.A., con CIF A-28011864, inscrito no rexistro administrativo de mediadores da DXSFP co código C0611A08663619, e autorizado para a distribución de seguros CASER, en virtude do convenio de distribución entre VidaCaixa e CASER.

www.laCaixa.es/agrocaixa

Seguros agrarios

Protexa a súa explotación agraria

En ”la Caixa” ofrecémoslle unha extensa gama de seguros especificamente pensada para cubrir os riscos que poidan xurdir no día a día da súa explotación agraria.Así, poderá asegurar os ingresos da súa colleita e do seu gando, cubrirá os riscos do seu negocio e garantirá a súa protección, a da súa familia e mais a dos seus traballadores.

AgroCaixa

Ti es a Estrela[ [

Prensa 174X124 SegAgrarios gal.indd 1 10/05/12 09:25

Establo principal con estrutura de madeira

A media de produción actual sitúase nos 34 kg vaca/día; a de 2011 foi de 10.800 kg vaca/ano, cuns niveis do 3,83% de graxa e 3,57% de proteína. Malia que o nivel de graxa xa non é moi elevado, o obxectivo dos Zani é reducilo aínda máis e aumentar o de proteína, posto que, segundo a�rma Lu-ciano, a graxa custa moito producila en termos de enerxía e actualmente págase pouco. Ademais, para o tipo de queixos que elaboran, o leite debe estar parcialmente desnatado para que o valor de graxa sexa similar ao de caseína, é dicir, arre-dor do 2,70%. O nivel medio de células somáticas sitúase en 300.000 e o de bacterias en 5.000.



PANORAMA INTERNACIONAL32

CON CADA 1.000 LITROS DE LEITE FAN DÚAS PEZAS DE QUEIXO DE 35 KG CADA UNHA, DESPOIS DE SOMETELAS AO PROCESO DE SALGADURA

QUEIXERÍADa queixería Zani saen cada ano aproximadamente 6.000 formas de queixo da denominación de orixe protexida Grana Padano que, ou ben venden directamente a clientes particulares, restaurantes e tendas da zona (3-4 formas por día), ou ben comercializan a través de maioristas.

O rendemento aproximado do litro de leite utilizado na súa propia queixería é de 0,50 euros, se ben depende do prezo de venda �nal do queixo cunha maduración mínima de nove meses. Non obstante, debido a que os sábados e os domingos a actividade na queixería se detén, non toda a

materia prima está destinada á produción deste derivado; o leite dos venres e dos sábados véndeno a unha leitería do sur de Italia a 0,38 euros/kg. Tamén comercializan a nata resultante do proceso de desnatado e o soro do leite.

ELABORACIÓN DOS QUEIXOSPara a elaboración dos queixos dispoñen de sete caldeiras de cobre cunha capacidade unitaria de 1.000 litros de lei-te cos que fan dúas pezas de queixo de 35 kg cada unha, despois de sometelas ao proceso de salgadura. O leite em-pregado procede das dúas muxiduras anteriores, logo de ser parcialmente desnatado.

Cada día producen aproximadamente 24 formas de queixo. As operacións sucesivas afectan ao proceso de sal-gadura e á maduración en grandes almacéns. Para o man-temento da queixería contan cun traballador a tempo com-pleto e outro a tempo parcial.

Dous empregados hindús moxen nunha sala paralela de 40 puntos; no centro da imaxe, Luciano Zani sorrí para a foto



33PANORAMA INTERNACIONAL

XENÉTICAA Luciano Zani non lle gustan os animais altos e profun-dos que se exhiben nas feiras porque non se adaptan ben ás condicións de cría en cubículos; interésanlle as vacas an-chas e fortes, con excelentes ubres e con grupa un pouco inclinada que facilite os partos.

Para esta explotación son moi importantes os touros que transmiten caseína KBB, xa que incrementan considera-blemente o rendemento no queixo. Como adiantabamos antes, elixen touros positivos en proteína pero non en graxa, buscando o maior equilibrio entre ambos os niveis. Skywalker Mtoto e O-Man son touros que lles deron moi-tas satisfaccións.

Á parte de Zani Bolton Mascalese (primeiro na lista italiana de touros probados en abril de 2012), desta ex-plotación italiana proceden sementais punteiros coma

Zani Patron Step –da mesma familia de Mascalese e pai de Fibrax–, que tamén estivo á cabeza nas clasi�cacións italianas. Así mesmo, a esta granxa perten-cen Zani Titanic Respinto e Zani Shottle Neapol, ambos derivados dunha importante

familia dos anos 80.Non podemos deixar de men-

cionar a Zani Bolton Leroy (2019 TPI), recentemente recoñecido pola

súa gran transmisión de produción de lei-te, e á súa irmá Zani Bolton Viola VG-89 –�lla da irmá de Mascalese–, que recibiu a mención honorí�ca no con-curso provincial de Brescia en 2010 e que foi campiona reserva do concurso provincial de Montichiari en 2012. En cambio, asegura Zani que a súa participación en concursos morfolóxicos é anecdótica porque estas competicións te-ñen un nivel de profesionalidade moi alto e eles non teñen o tempo su�ciente para preparar os animais.

Outra familia de vacas destacadas que teñen no establo é a Southwind, da cal saiu Zani O-Man American (O-Man x Step x Skywalker), cuxo seme están empregando actualmente.

En canto á con�anza que os Zani teñen na xenómica, polo de agora pre�ren comprar poucas doses de moitos touros que foron avaliados con este método.

OPINIÓN SOBRE O SECTOR LÁCTEOPara Zani, “o leite é na actualidade un produto pouco cus-toso que por forza debe aumentar”. Segundo este gandei-ro, o problema é que o sector non está unido e hai pouca colaboración entre os gandeiros. “Necesitamos un maior esforzo para apoiar a imaxe do noso produto”, a�rma.

REPRODUCIÓNA xestión de Zani en canto a reprodución baséase no coñe-cemento dos seus animais. As vacas son fertilizadas a partir dos primeiros 100 días e as primíparas a partir dos 70. A miúdo, as lactancias adoitan ser longas porque unha vez que deciden que unha femia non se volve fecundar –por un problema no ubre, por exemplo–, esta pode permanecer en leite durante anos con producións sorprendentemente altas. En concreto, Luciano falounos dunha vaca que per-maneceu cinco anos cunha produción de 65.000 kg. Non en van, a dos Zani é a explotación italiana con máis vacas –49– que lograron producións superiores a 100.000 kg de leite, situándose a media de leite das vacas eliminadas en máis de 46.000 kg, o que para un establo de 500 cabezas é un dato realmente bo.

Por outra banda, apuntar tamén que nesta explotación realizan aproximadamente 20 recolleitas de embrións cada ano para preto de 130 implantes posteriores.

DA QUEIXERÍA ZANI SAEN CADA ANO APROXIMADAMENTE 6.000 FORMAS DA DENOMINACIÓN DE ORIXE PROTEXIDA GRANA PADANO

Almacén onde se fai o proceso de maduración dos queixos

Exemplar de queixo da denominación Grana Padano que elaboran na queixería

cionar a Zani Bolton Leroy (2019 TPI), recentemente recoñecido pola

súa gran transmisión de produción de leiExemplar de queixo da denominación Grana Padano que elaboran na queixería



NUTRICIÓN34

Co obxectivo de responder á primeira pregunta, rea-lizamos unha proba experimental con 64 xatos e 4 trata-mentos:• Tratamento1:pensobaixoenfibra

(18%FNDsobreMS)senforraxe• Tratamento2:pensobaixoenfibra

(18%FNDsobreMS)confeodeaveapicado• Tratamento3:pensoaltoenfibra

(27%FNDsobreMS)senforraxe• Tratamento4:pensoaltoenfibra

(27%FNDsobreMS)confeodeaveapicado

Fíxoseunseguimentodocrecementoeainxestióndosanimaisdesdeoiniciodaproba(9díasdeidade)atadúassemanasdespoisdadesteta(64díasdeidade),eádestetaobtívoseunhamostradelíquidoruminalparadeterminaropH,indicadordafermentaciónruminal.

O ano pasado publicamos nesta revista un artigo que demostraba o efecto positivo da inclusión do feo de gramíneas picado na dieta do xato lactante. Así pois, describiuse un incremento do consumo de penso cando se lle ofertaba feo aos xatos durante a lactancia e á desteta que ía acompañado dunha maior ganancia media diaria, sen afectar ao índice de conversión e á dixestibilidade da dieta. A partir deste estudo quedaron algunhas dúbidas por resolver: é posible substituír o efecto da forraxe por un penso máis fibroso?, en que medida a forraxe afecta ao desenvolvemento e estimula a inxestión do xato?

Osresultadosprodutivosdesteestudomóstransenatá-boa1enográfico1.NelespodemosdestacarquetantooaumentodeFNDnopensocomaaofertadefeopicadoaosxatosaumentaoconsumodeFNDnadietaequeosxatosalimentadoscunpensoelevadoenFNDconaccesoafeopicadodiminúenasúaeficienciaalimentariaduranteafasedelactancia.Taménéimportanteresaltardatáboa1 que os xatos cunpenso baixo enFNDdurante a fasede lactancia tiveron unha maior ganancia media diaria de peso en comparación cos xatos cunpenso alto enFND.Poroutrolado,ográfico1móstranosqueapartirdasema-na5deestudoempézaseaobservarunefectopositivodainclusióndeforraxenadieta,aumentandoainxestióntotaldemateriasecadosxatos.

QUE EFECTO TEN A FORRAXE SOBRE O DESENVOLVEMENTO DO XATO LACTANTE?

M. Terré, Ll. Castells, E. PedralsProdución de Rumiantes, IRTA

AFRIGA102_nutricion.indd 34 20/12/2012 20:08


NUTRICIÓN 35

Tratamentos1

B0 BF A0 AF Predesteta, 1 a 6 semanas Peso vivo inicial (kg) 43.3 43.8 43.1 43.2 Peso vivo final (kg) 71.8 73.2 69.9 70.4 Ganancia media diaria (kg/d) 0.68a 0.70a 0.63b 0.64b

Inxestión leite (kg/d) 0.51 0.51 0.51 0.51 Inxestión penso (kg/d) 0.55 0.53 0.51 0.53 Inxestión forraxe (g/d) - 30 - 22 Inxestión total (kg/d) 1.06 1.09 1.02 1.08 Inxestión PB (g/d) 121 119 120 127 Inxestión FND (g/d) 100 132 136 168 Eficiencia alimentaria 0.61a 0.63a 0.60a 0.56b

Posdesteta, 7 a 8 semanas Peso vivo final (kg) 84.0b 88.6a 82.6b 85.0a

Ganancia media diaria (kg/d) 0.86b 1.12a 0.91b 1.03a

Inxestión penso (kg/d) 2.02 2.30 2.05 2.24 Inxestión forraxe (g/d) - 94 - 71 Inxestión total (kg/d) 2.02b 2.49a 2.05b 2.38a

Inxestión PB (g/d) 444b 520a 481b 535a

Inxestión FND (g/d) 367c 535b 547b 685a

Eficiencia alimentaria 0.42 0.43 0.41 0.451 B0: xatos alimentados cun penso baixo en FND e sen forraxe; BF: xatos alimentados cun penso baixo en FND e con forraxe; A0: xatos alimentados cun penso alto en FND e sen forraxe; AF: xatos alimentados cun penso alto en FND e con forraxe.

Gráfico 1

Evolución da inxestión total de materia seca en xatos alimentados coas se-guintes dietas: penso baixo en FND sen acceso á forraxe (¡ azul claro), penso baixo en FND con acceso á forraxe (l verde claro), penso alto en FND sen acceso á forraxe (o azul escuro) e penso alto en FND con acceso á forraxe (n verde escuro) durante as 8 semanas de estudo. En cada punto, * indícanos diferenzas entre o acceso ou non á forraxe por parte dos xatos.

No pierda ni una gota

€ Autorizado en la Unión Europea en bovinos destinados a la producción de leche y de carne, ovejas y cabras de leche, corderos y caballos (E1711/4a1711/4b1711).

- R

CS

Lal

lem

and

405

720

194

- 0

6/20

11.

Levucell SC valoriza su ración y maximiza los Ingresos sobre los Costes de Alimentación (IOFC)

Eficacia probada de Saccharomyces cerevisiae CNCM I-1077, la cepa específica para rumiantes seleccionada conjuntamente con el INRA:

• Rendimiento lechero: +1,2* a 2,5 litros/vaca/día• Eficacia alimentaria: +50g* a 120g de leche

por kg de MSI• Optimiza el pH del rumen (menos acidosis) y

mejora la digestibilidad de las fibras.

* Meta-análisis ADSA, USA 2009 probado con UNA cepa (I-1077), UNA dosis recomendada (10 mil millones/día).

Levadura Específica Rumiantes€

LALLEMAND BIO, SL

Telf: +34 93 241 33 80 Email: [email protected]

www.levucellsc.com

Táboa 1. Índices produtivos e inxestión de xatos alimen-tados cun penso baixo (B) ou alto (A) en fibra, con (F) ou sen (0) acceso á forraxe nun cubo á parte. Os valores con distintos superíndices indican que hai diferenzas significa-tivas entre valores.


Entre os parámetros analizados (táboa 2) cómpre des-tacar que o efecto da forraxe foi o mesmo ca en estudos anteriores: aumento do consumo de penso os días previos á desteta, mellora do crecemento e aumento do pH ru-minal; tamén se advertiu un aumento do ritmo de paso ruminal nos animais con acceso á forraxe. En canto ao desenvolvemento do tracto gastrointestinal, remarcar que o acceso a feo picado de avea non aumentou o peso de todo o tracto gastrointestinal en relación ao peso vivo do animal, así pois, o maior crecemento do animal foi debido a un crecemento global do animal, en lugar de a un maior volume de inxesta, como se podería pensar ao consumir forraxe. Finalmente, cabe resaltar que a expresión do xene MCT-1, relacionado coa absorción de ácidos graxos volátiles no rume, incrementouse nos animais que tiñan acceso a feo de avea. Daquela, a posible maior absorción de ácidos graxos volátiles e o aumento do ritmo de paso ruminal poderían explicar, en parte (debido ao aumento de absorción dos ácidos graxos volátiles e o menor tempo de fermentación da dieta no rume, respectivamente), o incremento do pH ruminal cando os xatos teñen acceso a feo de avea picado.

Por outro lado poderíase pensar que como a inxestión de forraxe estimula a rumia, a produción de saliva do animal, que ten un poder tamponador a nivel ruminal, podería au-mentar tamén, e isto podería explicar o aumento do pH ruminal nos animais con acceso á forraxe. Esta hipótese, aínda probable, non puido ser demostrada no estudo que realizamos, pois nin a capacidade tampón do rume nin os xenes da glándula salival relacionados coa produción de sa-liva se viron afectados cando os xatos tiñan acceso ao feo de avea.

Táboa 2Tratamentos

Sen feo Con feo

Inxestión penso (kg/d) 0.84 1.10

Ganancia media diaria (kg/d) 0.60 0.80

pH ruminal 5.1b 5.6a

Capacidade tampón do rume (mEq/l) 83.1 75.9

Ritmo de paso ruminal (k1 h-1) 0.070b 0.147a

Expresión MCT-1 0.08b 0.36a

% peso gastrointestinal do peso vivo 20.5 19.6

Parámetros analizados en xatos alimentados co mesmo penso concentrado e sen ou con acceso a feo de avea picado. Os valores con distintos superíndices indican que hai diferenzas signi�cativas entre valores.

Ao longo deste último ano comprobamos que os xa-tos lactantes que se alimentan con pensos en pellet teñen un pH ruminal moi baixo e que dietas que nos permiten aumentar este pH melloran os índices produtivos destes animais. Desde o departamento de ruminantes do IRTA propoñemos a inclusión de feo de avea picado como unha forma de mellorar este pH ruminal, aínda que non descar-tamos que outras accións poidan mellorar dito pH.

Gustaríanos agradecer ao Instituto Nacional de Investi-gación e Tecnoloxía Agraria e Alimentaria o seu apoio �-nanceiro no proxecto (RTA2008-00031-00-00), posto que sen a súa axuda estes estudos non serían posibles.

Neste estudo, o efecto máis importante obsérvase á des-teta dos animais, cando aqueles xatos con acceso á forraxe aumentan o consumo de penso e crecen máis durante as dúas semanas despois da desteta. Este aumento do consu-mo de penso pode ser explicado polo incremento do pH ruminal dos animais con acceso á forraxe (grá�co 2). O pH ruminal é un parámetro que nos indica a acidez no rume. Normalmente, en animais adultos considérase que cun pH por debaixo de 5,6 teñen acidose ruminal, que se caracteriza, entre outros síntomas, por unha diminución da inxestión. Como se observa no grá�co 2, os xatos sen ac-ceso á forraxe, independentemente do contido de FND do penso, tiveron un pH moi por debaixo de 5,6; en cambio, o acceso á forraxe mellorou o pH ruminal.

Gráfico 2

PH ruminal en xatos alimentados coas seguintes dietas: penso baixo en FND sen acceso á forraxe (B0 azul claro), penso baixo en FND con acceso á forraxe (BF verde claro), penso alto en FND sen acceso á forraxe (A0 azul escuro) e penso alto en FND con acceso á forraxe (AF verde escuro) durante as 8 semanas de estudo. Os valores con distintos superíndices indican que hai diferenzas signi�cativa entre valores.

Paralelamente a este estudo realizamos outro co obxec-tivo de explicar o mecanismo de acción do acceso á forraxe sobre o crecemento e a inxestión dos animais. Esta proba realizouse con 5 animais por tratamento e comparábase unha dieta co mesmo penso concentrado e acceso ou non ao feo picado de avea. Neste caso, os animais criáronse ata 3 semanas despois da desteta, e chegado este punto sacri-�cáronse co �n de observar o desenvolvemento de todo o aparato dixestivo. Durante o desenvolvemento da proba:• Controlouseainxestiónecrecementodosanimais.• Obtivéronsemostras semanais de líquido ruminal (pH,

ácidos graxos volátiles, capacidade tampón, viscosidade).• Determinouseoritmodepasoaolongodotractogas-

trointestinal á desteta.E ao sacri�cio:

• Pesousecadapartedotractogastrointestinal.• Determináronsealgúnsxenesdaparederuminalrela-

cionados coa absorción de ácidos graxos volátiles.• Determináronsealgúnsxenesdaglándulasalivalrela-

cionados coa produción de saliva.


NUTRICIÓN36


pub_ascol.indd 37 20/12/2012 13:05

El equipo es el pulmón de la máquina de ordeño

Si lo desea, llámenos y le haremos una demostración gratis.

S.A.CHRISTENSEN & COwww.sac.dk

Ctra. Santiago-Noia Km 15, 15281 Urdilde – La Coruña Tno. 981 805112 – [email protected] – www.importlait.com

TUBIO ROMERO

El nuevo diseño de la pezonera Uniflex tiene una gran capacidad de adaptación tanto al tamaño de la ubre como a su forma. De la misma forma se adapta al tamaño y a la posición del pezón.

La pezonera está fabricada con la últimos avances en caucho, lo que permite que la goma tenga una mayor flexibilidad, bloqueando la posibilidad de que queden depositadas colonias de gérmenes en dichas pezoneras.

Se ha logrado obtener una gran flexibilidad de la pezonera, que asociada al gran diámetro de su boca de salida, facilita el flujo de la leche sin transmitir fluctuaciones de vacío al resto de las vacas,favoreciendo principalmente a las de mayor producción.

La gran estabilidad de vacío que se produce durante el ordeño hace a este equipo insuperable, evitando el tan temido baño de pezones, tan dañino para las ubres, conocido como efecto “CROSFLOW”.

Somos importadores para toda España y ofrecemos

calidad, seriedad y servicio a su justo precio. Hable con

nuestros distribuidores. No pague más por menos.

pub_importlait_02.indd 38 20/12/2012 12:03

Trabaja con unos picos de consumo enormes

Existen tres tipos o sistemas diferentes de pulsación en el mercado, diferenciadas por el tiempo de sus fases de ordeño y de masaje.

Tiene un consumo de vacío muy bajo y prácticamente uniforme.

Tiene unos picos de consumo muy grandes, con distintos niveles y desfasados en el tiempo

El sistema de pulsación en cascada de SAC funciona mediante una caja de control, que controla todos los pulsadores de forma individual, lo que permite que en todo momento estén todas las fases desplazadas de forma equidistante.

Este sistema disminuye la demanda de vacío en la sala, y permite la perfecta distribución del consumo de aire, por lo que las variaciones de vacío en las tuberías de ordeño y de vacío, se reducen al mínimo.

El sistema de pulsación en cascada, reduce las fluctuaciones de vacío dentro del colector de ordeño, lo que acaba repercutiendo en la salud de la ubre.

Una de las razones del incremento de mamitis es debida a las fluctuaciones de vacío en la sala de ordeño.

El sistema de pulsación es el corazón de la máquina de ordeño

Tenemos el placer de informarles de la próxima apertura de nuestro nuevo local comercial.Dirección: Calle da Feira , nº 41 - 15.680 - Ordenes - La Coruña

pub_importlait_02.indd 39 20/12/2012 12:03


NUTRICIÓN40

A situación actual e futura pódese resumir en tres puntos:

1) Incremento do custo de materias primas; 40-50% de incremento no concentrado.

2) Crecemento da poboación mundial:

A produción de leite está a sufrir unha serie de presións técnicas, económicas e medioambientais que deben resolver as persoas implicadas na devandita produción: gandeiros e técnicos. Debemos producir leite con menor custo e de máis calidade e esta produción ten que ser sustentable co medio ambiente.

Debemos pensar na formulación de racións diminuíndo o nivel de proteína bruta sen afectar á produción diaria

ALTERNATIVAS E ESTRATEXIAS DE FORMULACIÓN PROTEICA ANTE A SITUACIÓN ACTUAL E FUTURA

Ángel Ávila Coya Veterinario

• A extensión de terra dispoñible para a produción agra-ria tocou teito a principios da pasada década.

• O rendemento medio dos cultivos caeu á metade des-de 1960 a consecuencia do esgotamento dos recursos e os efectos do quecemento global.

• Noutras palabras, no futuro estaremos obrigados a pro-ducir máis con menos.

SoiaDDGColzaXirasolCebadaCascarilla

dec-11 xan-12 feb-12 mar-12 abr-12 mai-12 xun-12 xul-12

• De acordo cos datos da FAO, as necesidades alimen-tarias da poboación en 2050 poderían incrementarse nun 70%.

Precios materias primas 2012

AFRIGA102_aforro_02.indd 40 20/12/2012 18:41


41NUTRICIÓN

• Una respuesta técnica adaptada a su forraje,

• Su ensilado fresco y apetente mucho más tiempo,

• Su ensilado mejor conservado y valorizado.

Soluciones específi cas para conservar sus ensilados

A cada ensilado su solución Lalsil

www.lallemandanimalnutrition.comLALLEMAND ANIMAL BIO, SLTélf : (+34) 93 241 33 80 Email : [email protected]

- R

CS

Lal

lem

and

405

720

194

- 0

4200

9.

3) Debemos producir alimentos sostibles e respectuosos co medio ambiente:

• Producir forraxes de calidade: menor produción de metano.• Reducir a produción de óxido nitroso NO2: mellorar a

eficiencia de proteína da ración.• Utilizar taninos, aceite de soia, aceite de colza, semente

de liño; a semente de liño reduce a longo prazo a emisión de metano.

Dende o punto de vista da nutrición ímonos centrar en mellorar a eficiencia da alimentación proteica das vacas de leite. Para iso facemos fincapé en tres aspectos:

1) Reducir o % de Proteína Bruta (PB) da ración: a) Incremento do custo de materias primas proteicas.b) O exceso de proteína non aproveitable tradúcese

nun incremento de nitróxeno (N) ao medio ambiente.2) Potenciar a produción de proteína microbiana no rume.3) Racionar equilibrando aminoácidos: proporcións lisi-

na/metionina 3:3,1.

REDUCIR A PROTEÍNA BRUTA DA RACIÓN• Dr. Hristov (Universidade de Pensylvania): ao pasar

dunha dieta 16,5%-15,6% reducimos a emisión de amoníaco nun 23%.

• 378 mgr a 292 mgr/m2/hora.• Jack Corless: reducir o MUN (nitróxeno ureico en lei-

te) de 18mg/dl a 14 mg/dl significa unha redución na excreción de 77,5 gr de N por vaca e por día. Isto equi-vale a 1 kg de soia = 500 vacas x 365 días excretan 14 toneladas de N.

• A síntese de urea e a excreción supoñen un gasto ener-xético ao organismo.

• Ao pasar dunha ración de 17 PB a 16% diminuímos o gasto de urea: 0,32 Mcal.

• Custo urea de 0,32 Mcal/día= perda de 0,42 litros/vaca e día.

• Custo urea de 0,80 Mcal/día= perda de 1,07 litros/vaca e día.

Gas invernadoiro Equivalentes Co2

1 kg CO2 1

1 kg CH4 (Metano) 21

1 kg N2O (Óxido nitroso) 310

Urea en leite

antes despois

350300250200150100500

Comparativa entre as equivalencias dos principais gases de efecto invernadoiro



NUTRICIÓN42

% LISINA / MPPro

teín

a le

ite

P. m

icro

bian

a

CG

ME

AL

Soi

a 44

DD

G

Glu

ten

feed

Xira

sol

Col

za

Ceb

ada

Mill

o

SM

Alfa

lfa SP

RACIONAR CON EQULIBRIO EN AMINOÁCIDOS_Proteína metabolizable que achegue cantidade e perl equilibrado de aminoácidos: lisina e metionina.

_Cando o fígado recibe perl de aminoácidos desequli-brado... oxida (metaboliza) aqueles aminoácidos en exce-so… urea.

_Metionina e lisina son os aminoácidos que máis co-munmente limitan a produción e a calidade proteica do leite. Os aminoácidos son nutrientes requiridos polas va-cas, non son “aditivos” que se usan nas racións.

_A maioría das materias primas que compoñen as ra-cións básicas das vacas leiteiras presentan un décit de aminoácidos. En vacas de alta produción, as necesidades non chegan a cubrirse e as vacas leiteiras non poden expre-sar plenamente os seus potenciais xenéticos.

Achegas de lisina e metionina de distintas materias primas

MAXIMIZAR A PRODUCIÓN DE PROTEÍNA MICROBIANA: ALIMENTAR O RUMEO maior desafío para os nutricionistas de ruminantes é proporcionar nutrientes, carbohidratos e proteínas para mellorar a eciencia do rume.

FUNCIÓN DO RUMESegundo Stokes et ál. (1991), niveis adecuados de proteína degradable e de carbohidratos non estruturais aumentan a eciencia microbiana, melloran a dixestión dos alimentos e aumentan a produción de acedos graxos volátiles, me-llorando desta maneira a síntese da proteína microbiana. De acordo co NRC (2001), a maximización da síntese de proteína microbiana é benéca, debido ao feito de que o perl de aminoácidos microbianos é a fonte que máis se aproxima ao requirimento dos ruminantes cando é compa-rado con outras fontes de proteína.

Para mellorar a eciencia microbiana, a manipulación da dieta debe, en primeiro lugar, buscar a maximización de enerxía no rume e, despois, a cantidade adecuada de fonte de nitróxeno. Despois disto, o uso de fontes que poidan manter unha liberación lenta de nitróxeno, de forma que os niveis de amoníaco sexan constantes no rume (Henning et ál., 2003). O nivel ideal de amoníaco no rume para óptima eciencia debe estar entre 10 e 20 mg/dl. Valores por riba destes incorren en perdas de N para o sangue, mentres que valores máis baixos resultan en perda de eciencia no rume.

Existen dous grandes grupos de bacterias a nivel ruminal:a) Bacterias celulolíticas. Usan practicamente só o amo-

níaco como fonte de nitróxeno e a súa capacidade fermen-tativa é considerablemente menor na ausencia de N-NH3, xa que a súa capacidade de usar N na forma de aminoáci-dos e péptidos é bastante reducida.

b) Bacterias amiolíticas. Crecen máis rapidamente utili-zando preto do 60% de péptidos e aminoácidos e o 34% de amoníaco como fontes de N para o seu crecemento (Rus-sell et ál., 1992). Ademais diso, as bacterias que degradan amidón, pectina ou azucres son capaces de continuar a de-gradación do substrato aínda cando N é limitante. Ese fe-nómeno é coñecido como energy spilling ou gasto inútil de enerxía (Tedeschi; Fox; Russell, 2000a), pois as bacterias non teñen como multiplicarse. Xa as que degradan bras non son capaces de degradar substrato cando o N é limi-tante, e moito menos multiplicarse. Desta maneira, o N na forma de amoníaco no rume é fundamental para unha óptima función.

Os obxectivos da alimentación proteica son os seguintes:A) Proteína degradable: 65%, 9,5-10,5% da PBB) Proteína degradable: 35%C) PS (Proteína Soluble): 35-40% da PB = 5,7-6,5%

da PBD) Relación lisina/metionina: 3:3,1

O MAIOR DESAFÍO PARA OS NUTRICIONISTAS DE RUMINANTES É PROPORCIONAR NUTRIENTES, CARBOHIDRATOS E PROTEÍNAS PARA MELLORAR A EFICIENCIA DO RUME

% metionina / MP o PDIEPro

teín

a le

ite

P. m

icro

bian

a

CG

ME

AL

Soi

a 44

DD

G

Glu

ten

feed

Xira

sol

Col

za

Ceb

ada

Mill

o

SM

Alfa

lfa SP

Porcentaxe LISINA / MP. Valor medio 6,8

Porcentaxe metionina / MP ou PDIE. Valor medio 2,2


VENA STRIGOSAPratex R1

www.rocalba.com Expresión vegetal

MEZCLAS FORRAXEIRASAmplio catálogo de fórmulas adaptadas a distintos usos e terrenos

Forraxescon nome

propio

pub_rocalba.indd 43 20/12/2012 20:42


NUTRICIÓN44

Alimentos/datas 22.2.12 21.6.12Silo millo 28 25

Silo herba 0 16

Palla 1,5 0

Soia 44 3,66 0

Millo 3,13 4,3

Colza 2 3

Cebada 1,5 0

Ddg millo 0 2

Cascarilla 0,360 0,508

Graxa by pass 0,250 0,3

Urea protexida (Optigen) 0,100 0,113

Dlmetionina (smartamine)/HMBi Metasmart 0,012 0,038

Correctores 0,300 0,300

Custo vaca/día 6,02 5,5

RESULTADOS DESTA ESTRATEXIA DE ALIMENTACIÓN PROTEICA EN DISTINTAS GRANXAS

GRANXA 1

Nutrientes/datas 22.2.12 21.6.12

Amidón+az 29,4 27,5

C.N.F 39,5 40,3

FAD 18,6 18,6

FND 33,1 32

UFL 0,99 1,00

Proteína degradable 11,15 10,29

Proteína non degradable 5,64 6,03

Proteína soluble 5,05 5,87

Prot. soluble/PB 30% 36,4%

Lisina/PDIE 6,6 6

Metionina/PDIE 2,13 2,13

Relación lisina/metionina 3,09 2,78

PROTEÍNA B. 16,8 16,1

Produción semanal 2011-2012 con distintos niveis de proteína bruta na ración

FORMULAR RACIÓNS PARA O VACÚN DE LEITE BASEÁNDOSE SOAMENTE NA PROTEÍNA BRUTA NON É SUFICIENTE PARA ABASTECER AS NECESIDADES PROTEICAS DOS ANIMAIS



45NUTRICIÓN

Nutrientes/datas 27.3.12 14.6.12 10.7.12Amidón+az 32,2 28,77 29,65

C.N.F 39 39,5 39,5FAD 21 21 21FND 33 33 33UFL 0,99 0,99 0,98

Proteína degradable 10,37 9,96 9,90Proteína non degradable 5,78 5,24 5,00

Proteína soluble 4,8 5,26 5,43Proteína soluble/PB 29% 34% 36,2%

Lisina/PDIE 6,9 6,3 6,2Metionina/PDIE 2,27 2,15 2,11

Relación lisina/metionina 3,03 2,93 2,93PROTEÍNA BRUTA 16,4 15,36 15

Alimentos/datas 27.3.12 14.6.12 10.7.12Silo millo 15 8 13Silo herba 29 24

Palla 3,6 1,5 1,5Soia 44 2,93 1,75 1,2

Millo 6 5,17 4,64Colza 2,5 2,5 3

Cebada 1,34 2,5 2,5Graxa+aceite soia 0,448 0,336 0,315

Urea protexida (Optigen) 0 0,080 0,100Dlmetionina (smartamine) 0,012 0,012 0,012

Correctores 0,400 0,350 0,350Custo 6,57 6,31 6,03

ANO 2012 xaneiro febreiro marzo abril maio xuño xullo agosto setembro outubro TOTALSuma mes leite 110.386 94.364 104.425 102.791 112.672 126.234 136.358 138.622 140.323 1.066.175Media/día leite 3.561 3.370 3.369 3.426 3.635 4.208 4.399 4.472 4.677 3.902

Vacas totais 115 110 115 122 125 130 132 141 146 145 128Vacas lactación 103 99 100 103 106 111 111 116 121 120 109

% secas 10,8% 10,5% 12,8% 15,6% 15,1% 14,3% 15,7% 17,8% 17,1% 17,2% 14,7% DEL 215 221 212 183 179 185 185 202 % M.G. 3,78 3,84 3,80 3,78 3,70 3,54 3,23 3,17 3,19 3,42 3,56 % M.P. 3,41 3,44 3,33 3,28 3,18 3,09 3,08 2,99 3,03 3,11 3,20 CCS 186 189 190 247 260 248 234 222 199 219 urea 276 275 195 184 170 177 175 190 184 178 200

l/día lactante 34,72 34,21 33,59 33,27 34,27 37,78 39,54 38,62 38,70 38,60 36,08l/día presente 30,96 30,64 29,29 28,09 29,08 32,37 33,32 31,76 32,07 30,84

Leite kg/día ao 3,5% MG 37,40 37,17 36,29 35,85 36,46 39,18 38,95 37,67 37,87 39,26 37,43kg/día GRAXA 1.313 1.312 1.276 1.258 1.268 1.338 1.277 1.224 1.234 1.320 1.278kg/día PROTEÍNA 1.184 1.178 1.118 1.092 1.090 1.168 1.218 1.155 1.173 1.200 1.153

ANO: 2012LITROS / VACA / ANO: 11.183

• Crianza das xovencas en boas condicións bioclimáticas e de manexo, superando os estándares de benestar animal

• Realización das probas precisas para garantir a reincorporación dos animais ás explotacións nunhas condicións sanitarias e produtivas óptimas

• Dirección técnica a cargo do veterinario de recoñecido prestixio internacional Juan Vicente González Martín

• Unha finca de 200 hectáreas e instalacións con capacidade para 1.000 animais

• Permanencia de xovencas desde os 21 días ata os 22 meses

• Distribución do gando en lotes segundo a idade, a condición corporal e o estado fisiolóxico, para unha maior atención da súa saúde, alimentación e hixiene

Frontón SATFrontón, Pantón 27437 Lugo (Galicia)(+34) 673 828 [email protected]

Confíe nun servizo de recría profesional e próximo que permite reducir custos na explotación

GRANXA 2



NUTRICIÓN46

ANO 2012 xaneiro febreiro marzo abril maio xuño xullo agosto setembro outubro

Suma leite/mes 92.705 80.129 94.134 104.046 113.706 99.227 103.514 117.240 107.601

Media leite/día 2.990 2.861 3.036 3.465 3.668 3.307 3.339 3.783 3.586

Vacas totais 114 114 117 126 129 132 123 123 114

Vacas lactación 96 94 99 105 105 96 93 105 102

% M.G. 3,53 3,46 3,40 3,38 3,33 3,17 3,44 3,50 3,53 3,77

% M.P. 3,28 3,31 3,26 3,20 3,11 3,14 3,09 3,15 3,11 3,23

CCS 71 90 129 115 76 95 92 88 68 70

urea 316 292 276 267 272 300 214 265 221 221

Fertilidade mensual 30% 38% 75% 50% 50% 43% 40% 18%

l/día lactante 31,15 30,44 30,67 33,03 34,93 34,45 35,90 36,02 35,16 35,00

l/día presente 26,23 25,10 25,95 27,53 28,43 25,06 27,15 30,75 31,46 30,50

Leite kg/día ao 3,5% MG 32,25 31,17 31,08 33,37 35,00 33,60 36,64 37,11 36,41 37,40

kg PROTEÍNA 1.021,74 1.008 1.001 1.057 1.085 1.082 1.109 1.135 1.094 1.131

kg GRAXA 1.099,62 1.053 1.042 1.116 1.163 1.092 1.235 1.261 1.241 1.320

CONCLUSIÓNS• Formular racións para o vacún de leite baseándose

soamente na proteína bruta non é suficiente para abaste-cer as necesidades proteicas dos animais.

• Debemos pensar na formulación de racións diminuíndo o nivel de proteína bruta, sen afectar á produción dia-ria, optimizando a produción de proteína microbiana no rume e equilibrando con aminoácidos (lisina/metionina), co que podemos conseguir unha mellora na transforma-ción do nitróxeno en proteína láctea, unha menor elimi-nación de nitróxeno ao medio ambiente e unha redución nos custos de alimentación.

MES Eficiencia nitróxeno Urea

Xaneiro 25,8% 316

Abril 28,9% 267

Xullo 31,6% 214

Setembro 34% 221

Produción semanal: distintos niveis de proteína bruta

[email protected]

Tel. 977 44 59 59Mób. 617 44 59 59

Mób. 607 69 25 25Mób. 607 69 25 24

IMPORTADORES DE GANADO VACUNO SELECTO

Puede adquirir nuestro ganado mediante leasing. Suministramos animales de alta genética y con todas las garantías sanitarias.


pub_nual.indd 47 20/12/2012 20:44


DOSSIER48 XENÉTICA E REPRODUCIÓN

Cada cromosoma está formado por secuencias de nu-cleótidos, formando xenes. Un xene é unha secuencia or-ganizada de nucleótidos da molécula de ADN que contén información necesaria para a síntese dunha macromolécula con función celular especí�ca, é dicir, a unidade de almace-namento de información xenética e a unidade de herdanza ao transmitir esta información á descendencia. Cada xene ocupa un locus no cromosoma e pode presentar formas al-ternativas chamadas alelos.

A consanguinidade (tamén endocría ou inbreeding) consiste no apareamento entre individuos cun ou máis antepasados comúns. Toda especie ten unha dotación cromosómica definida onde reside a información xenética. No caso dos bovinos é de trinta pares de cromosomas (vinte e nove pares autosómicos e un par sexual XX ou XY). Todo individuo recibe a metade da súa información xenética do seu pai e a outra metade da súa nai.

INDIVIDUOS HOMOCIGÓTICOS E HETEROCIGÓTICOSSe un individuo presenta igualdade de alelos dun deter-minado xene nos seus cromosomas homólogos dise que é homocigótico para o carácter que de�ne este xene. Se, pola contra, os alelos non son iguais, dise que é heterocigótico.

O individuo homocigótico para un carácter exteriorizará o fenotipo do que determinan os seus alelos. Así, unha vaca branca e vermella é homocigótica para o carácter vermello. Se é heterocigótico, o seu fenotipo corresponderá ao que dite o alelo dominante, aínda que pode transmitir a infor-mación recesiva á súa descendencia. Así, unha vaca hete-rocigótica para o factor vermello será branca e negra, pois o negro é dominante, pero pode ter descendencia branca e vermella se se cruza cun touro vermello (50% de probabi-lidades) ou cun touro negro pero heterocigótico para este factor (25% de probabilidades).

É recomendable usar avaliacións xenéticas e acoplamentos que contemplen o coeficiente de consanguinidade

CONSANGUINIDADE: UNHA AMEAZA SILENCIOSA NA MELLORA XENÉTICA DO VACÚN DE LEITE

Juan José Sánchez de Toca Triviño Servizo de Reprodución de Seragro

AFRIGA102_consanguinidade.indd 48 20/12/2012 11:57


49DOSSIERXENÉTICA E REPRODUCIÓN

TODA A INFORMACIÓN QUE PRECISAS EN:www.embriomarket.com

Telefax +34.981.791.843

SERVIZO VETERINARIO ESPECIALIZADO EN TRANSFERENCIA EMBRIONARIA

EQUIPO AUTORIZADO PARA O INTERCAMBIO INTRACOMUNITARIO ES11ET05B

TENDA VIRTUAL DE COMPRAVENDA DE EMBRIÓNS

ASESORAMENTO XENÉTICO

SEGUROS GANDEIROS

[email protected]@embriomarket.commóbil 636.97.76.10

[email protected]@embriovet.esmóbil 649.80.90.64

TODA A INFORMACIÓN QUE PRECISAS EN:TODA A INFORMACIÓN QUE PRECISAS EN:TODA A INFORMACIÓN QUE PRECISAS EN:www.embriomarket.comwww.embriomarket.comwww.embriomarket.com

Telefax +34.981.791.843Telefax +34.981.791.843Telefax +34.981.791.843

TODA A INFORMACIÓN QUE PRECISAS EN:www.embriomarket.com

Telefax +34.981.791.843

Distribuidor oficial para España e Portugal de PONDEROSA HOLSTEINS

Se a máis parentesco entre os proxenitores se produce unha maior consanguinidade na proxenie, tamén se enten-de que aumentará o grao de homocigose.

Para �xar certos caracteres, na selección xenética úsase moitas veces a homocigose e, con frecuencia, facendo uso da consanguinidade. Isto é o que se chama linebreeding, é dicir, apareamento entre parentes para �xar característi-cas concretas. Deste xeito lógrase unha maior homocigo-se para caracteres desexados ou buscados pero, ao mesmo tempo, auméntase tamén sen buscalo a homocigose en ca-racteres non desexados que poderían permanecer ocultos en heterocigose.

Mediante o linebreeding pódense conseguir individuos moi superiores, porén, evidentemente, necesítase un ele-vado descarte de individuos. Isto sería útil para obter un superindividuo (un cabalo de carreiras ou quizais un touro) pero non é útil dentro dunha gandería. O contrario do li-nebreeding é o outbreeding, que consiste no apareamento entre individuos co parentesco o máis distante posible co �n de diminuír a consanguinidade.

Ao aumentar a consanguinidade auméntase a homoci-gose e o risco de aparición de caracteres indesexables. É o que se chama depresión por consanguinidade ou depresión por endogamia. O contrario da consanguinidade é a hete-rose ou vigor híbrido obtido por cruzamento entre razas ou entre liñas xenéticas moi afastadas.

SELECCIÓN DA RAZA HOLSTEINA raza Holstein pódese dicir que é de moi recente crea-ción, fundamentalmente en Norteamérica a partir da vaca frisona holandesa. Partindo de animais que aínda na déca-da de 1960 raramente superaban os 6.000 litros por lacta-ción, chégase ás producións actuais cunha alta intensidade de selección axudada pola inseminación arti�cial e, máis recentemente, por técnicas coma a transferencia embrio-naria, as superovulacións, a fertilización in vitro ou a clo-nación, pero todo iso acompañado ou enfocado á selección de animais, sobre todo a touros dun escaso pool xenético que levou ao uso masivo dunhas poucas familias de touros a nivel mundial.

AÍNDA QUE O AUMENTO DA CONSANGUINIDADE PODE PROVOCAR EFECTOS POSITIVOS, COMO FIXAR CARACTERES DESEXABLES OU PODER PROBAR QUE NON SE É PORTADOR DE XENES INDESEXABLES, TEN UNHA SERIE DE EFECTOS ADVERSOS




En 1990, nos Estados Unidos e no Canadá, o 61% dos touros procedía tan só de cinco touros. E deses cinco touros descendían, na mesma data, o 47% dos touros europeos e o 55% dos de Oceanía. En 1990, O Canadá e Os EE. UU. empregaban un 100% de touros americanos e en Europa, por esas datas, usábase un 95% de touros americanos.

De dous touros de principios dos anos sesenta, Roud Oak Rag Apple Elevation e Pawnee Farm Arlinda Chief, descendía o 30% da raza Holstein en 2005. E estes touros xa tiñan unha alta carga de consanguinidade. Blackstar (nado en 1983) ten relación co 15,8% da raza Holstein; Starbuck (�llo de Elevation) ten relación co 20% das vacas canadenses.

As xenealoxías mundiais de Holstein están dominadas por seis touros: Blackstar, Mountain, Manfred, Leadman, Rudolph e Prelude. Evidentemente, esta liña de traba-llo implica un aumento da consanguinidade e, mentres, mellóranse moito certos caracteres produtivos e nalgúns, aínda que poucos morfolóxicos, a�oran moitos caracteres indesexables. Exemplos serían: BLAD (de�ciencia na ca-pacidade de unión de leucocitos bovinos aos antíxenos), CVM (malformación vertebral complexa), FXI (de�cien-cia do factor XI na coagulación), aracnomelia ou sín-drome da araña, síndrome do tenreiro calvo e por�ria eritropoiética.

Para medir o grao de consanguinidade úsase o coe�cien-te de consanguinidade, que expresa a probabilidade de que un par de xenes especí�cos se herden dun antepasado co-mún, tanto por vía materna coma paterna.

Rxy = coe�ciente de consanguinidadex = naiy = paiE = suma de camiños ou vereas que conectan o individuo co

antepasado común n = número de pasos na árbore xenealóxica para seguir a verea Fx = coe�ciente de consanguinidade xFy = coe�ciente de consanguinidade yFa = coe�ciente de consanguinidade do antepasado común

ENTRE OS FACTORES QUE AUMENTAN O RISCO DE CONSANGUINIDADE ESTÁN O APAREAMENTO PARA FIXAR CARACTERES, AS POBOACIÓNS DE PEQUENO TAMAÑO, A FALTA DE REXISTRO XENÉTICO OU O USO INDISCRIMINADO DUN TOURO

COEFICIENTES DE CONSANGUINIDADE PROBABLES• Coe�ciente de consanguinidade entre irmáns = 25%.• Coe�ciente de consanguinidade entre pai e �lla =25%.• Coe�ciente de consanguinidade entre avó e neto = 12,5%.• Coe�ciente de consanguinidade entre medios irmáns = 12,5%.• Coe�ciente de consanguinidade entre curmáns = 6,25%.• Considérase máximo aceptable o 6,25%.• Considérase mínimo valor crítico o 12,5%.

Segundo distintos estudos, os coe�cientes de consangui-nidade das distintas razas bovinas son:• Holstein: 5%• Jersey: 6,5-33%• Angus australiano: 2%• Gando crioulo venezolano: 10-30%• Ayrshire: 4,7%• Guersney: 3%• Pardo suíza: 3%

EFECTOS DO AUMENTO DA CONSANGUINIDADEAo aumentar o coe�ciente de consanguinidade, os efectos son distintos segundo as razas. Estes son os factores que aumentan o risco de consanguinidade:• Apareamento dirixido a �xar caracteres.• Poboacións de pequeno tamaño.• Aglomeración de animais.• Falta de rexistro xenético ou non uso deste.• Uso indiscriminado dun touro. • Non separar macho de femias.

Aínda que o aumento da consanguinidade pode provo-car efectos positivos, como �xar caracteres desexables ou poder probar que non se é portador de xenes indesexables, ten unha serie de efectos adversos, como son un descenso na variabilidade xenética, aparición de factores letais, di-minución da fertilidade, aumento de perdas embrionarias, aumento de morte fetal, diminución da taxa de crecemento e da supervivencia ao parto e ao posparto, diminución de produción de leite e das súas calidades, diminución de pro-dución cárnica, menor adaptación ao medio e redución da resistencia ás enfermidades.

Entre as solucións fronte á consanguinidade destacamos:• Dispersión xenética traballando dentro da raza; cruza-

mentos raciais.• Ter e usar avaliacións xenéticas e acoplamentos (Cona-

fe, Africor, casas de seme, programas particulares…) que contemplen o coe�ciente de consanguinidade.

• Non abusar do uso do touro.• Usar touros de liñas distantes.


ABEREKIN, S.A.Centro de InseminaciónParque Tecnológico, Edificio N.º 60048160 Derio (Bizkaia) - SPAINTfno.: +34 94 454 15 77Fax: +34 94 454 08 78e-mail: [email protected]

Mr. Sam x Aaron x Duster

Sandy SANDOKAN ET

www.aberekin.com

MANTECON SANDOKAN 2674 (BB-82)Criador: Antonio Cedrún – Hoznayo – Cantabria

Foto

: Jan

e St

eel

Sandokan, el toro revelación. Posee un pedigrí para hacer frente a los

problemas de consanguinidad y aporta leche, facilidad de parto y funcionalidad

ESCOLMO, S.L.Distribuidor para Galicia y AsturiasC/ Magnolia, 80 bajo27003 - LugoTfno.: 982 217 633Fax: 982 213 144e-mail: [email protected] SANDOKAN ET

Criador: Antonio Cedrún – Hoznayo – Cantabria

CONAFE 11/2012Leche +1369 kgTipo +1,52Ubres +1,46Longevidad +112Bajas células +109Facilidad de parto 6%Fertilidad del toro +107

PRUEBA CONFIRMADA

Sandokan

pub_escolmo.indd 51 21/12/2012 16:40



A Confederación Nacional de Asociacións de Frisoa Española (Conafe) xo públicos os resultados das probas de avaliación xenética de novembro, que son as primeiras que incorporan a información xenómica tanto aos touros probados con llas coma aos touros novos xenómicos ou aínda sen llas.

A información xenómica é unha predición do valor xe-nético do animal que proporciona máis abilidade que o índice de pedigree (a media do valor xenético dos pais), pero resulta inferior ao valor xenético calculado con base nos datos das súas llas.

A propósito da publicación este ano das primeiras probas xenómicas da raza frisoa española, presentamos unha serie de consellos dirixidos aos gandeiros que queiran seleccionar touros xenómicos para realizar os acoplamentos nas súas explotacións. Así mesmo, incluímos unhas recomendacións para o uso de touros en ganderías de máis de dous muxidos ao día.

Fernando Rego López1 e José Luis Méijome Blanco2

1 Técnico de acoplamentos de Africor Lugo2 Técnico de acoplamentos de Africor Pontevedra

A xenómica é unha ferramenta máis ao alcance do gan-deiro, pero hai que ter en conta que en España aínda esta-mos dando os primeiros pasos, en comparación con outros países. Por este motivo, cómpre ter precaución polo de agora co uso das probas xenómicas, dándolle maior impor-tancia ás probas convencionais ou probas de llas. Si que van axudar bastante en canto á selección dos animais que se van poñer en proba, ofrecendo unha información máis able cá do pedigree, non obstante, hai que seguir cuali-cando e controlando as llas; non se trata de avaliacións excluíntes.

Como é certo que cada vez se van usar máis touros xe-nómicos, a medida que as probas vaian proporcionando datos cada vez máis ables, e sobre todo a partir da saída destas primeiras probas españolas (antes tomábanse como referencia as de base americana), expoñemos unha serie de recomendacións para obter acoplamentos correctos:


AFRIGA102_dossier_acoplamentos.indd 52 20/12/2012 18:50



RECOMENDACIÓNS Touros probados e/ou xenómicos. Dada a convivencia a partir deste momento no país da lista ICO (isto é, a lista dos mellores touros probados de propiedade española ou con �llas en España por ICO coa incorporación da infor-mación xenómica) e da lista dos touros novos xenómicos ou aínda sen �llas, recomendamos unha proporción de uso do 70-30% de sementais dunha e doutra, respectivamente; é dicir, non traballar nos acoplamentos con máis dun 30% de doses de touros xenómicos.

Fiabilidades. Aconsellamos esta proporción 70-30% porque a �abilidade dos touros xenómicos é menor, por iso, para obter acoplamentos correctos habería que esixir-lles unha mellor proba; como mínimo deberían superar aos touros probados con �llas en todos os caracteres que nos interesen. Se ben é certo que en España non temos datos su�cientes para comparar a proba do touro con �llas coa proba xenómica, noutros países si que pode facerse xa esa comparativa e, de feito, os resultados desta están sendo po-sitivos na maior parte dos casos, pois os touros seguen a manterse en postos altos. Cómpre advertir que as probas dos distintos países non son comparables entre si.

A �abilidade nas probas de todos os xenómicos sitúase nun 70%, fronte á dos touros probados, que chega a alcan-zar o 99%. Por esta razón non é conveniente usar un touro xenómico masivamente. Ao seleccionar máis dun touro xe-nómico repártese o risco; en realidade é o mesmo que no seu día se �xo cos touros en proba, usar varios.

Por exemplo, nunha gandería de 100 vacas que emprega o 30% de doses dun só semental xenómico obteranse como media hipotética 30 preñeces, 15 machos e 15 femias, e estas 15 femias van ser �llas dun só semental. Se os touros con �llas que empregan non con�rman a súa proba e o touro xenómico escollido ten pouca �abilidade, o risco que corre o gandeiro é maior.

Criterios. O principal criterio á hora de escoller semen-tais xenómicos será o mesmo que coas avaliacións xenéti-cas: o emprego dos mellores, dos que presenten mellores índices de leite, graxa e proteína, así como morfolóxicos. Porén, convén ter en consideración tamén os caracteres secundarios coma lonxevidade ou reconto de células so-máticas.

Consanguinidade. As probas xenómicas dannos van-taxe para realizar os acoplamentos porque as liñas xenéti-cas son máis actuais. Non obstante, moitos touros xenó-micos ben colocados na lista teñen pedigrees similares e tamén hai que ter coidado ao utilizalos, xa que podemos estar inseminando con distintos touros pero estes poden ter a mesma liña xenética.

Prezo. Non se debe pagar o mesmo polas doses semi-nais dun touro con �llas con alta �abilidade que polas dun touro xenómico. En moitos casos, o prezo dos xe-nómicos está sobrevalorado, tendo en conta a súa menor �abilidade.


A FIABILIDADE NAS PROBAS DE TODOS OS XENÓMICOS SITÚASE NUN 70%, FRONTE Á DOS TOUROS PROBADOS, QUE CHEGA A ALCANZAR O 99%. POR ESTA RAZÓN NON É CONVENIENTE USAR UN TOURO XENÓMICO MASIVAMENTE

No robot non se debe traballar con vacas cun ubre dianteiro máis baixo que o traseiro, xa que dificulta a posta de pezoneiras




Ubres anteriores. O ubre debe estar moi ben nivelado; non se debe traballar con vacas cun ubre dianteiro máis baixo que o traseiro, sobre todo no robot, xa que diculta a posta de pezoneiras. En muxido convencional non adoita ser un problema porque cos partos o ubre se vai igualando, incluso con tendencia a descolgar máis o ubre traseiro res-pecto do dianteiro pola maior produción nos cuartos pos-teriores. Deste xeito, os touros recomendables serían os que proporcionan un ubre dianteiro alto e con boas insercións.

Produción de leite. Fundamental tamén porque se as vacas se van muxir máis veces teñen que ter máis capacida-de de produción porque os ubres non van ter que albergar tanta capacidade de leite.

Recontos celulares. En canto ao valor xenético para o reconto celular, non é tan determinante coma nas vacas de dous muxidos/día, xa que a maior frecuencia diaria de muxido favorece neste sentido. De calquera xeito, non de-bemos esquecer que estas vacas terán máis tempo aberto o esfínter, co risco de introdución de microorganismos, polo que se debe extremar o coidado dos cubículos.

Velocidade de muxido. Para a velocidade de muxido po-demos permitirnos traballar con vacas de muxido rápido, algo non desexable en muxidura convencional polo maior risco de mamites debido, por exemplo, á perda de leite nos cubículos, xa que tamén a maior frecuencia de muxido mi-nimiza este problema. Ao igual que no muxido convencio-nal, non se debe traballar con vacas de muxido lento nin con touros que transmitan este carácter.

SELECCIÓN DE TOUROS PARA MUXIDOS MÚLTIPLES Incluímos tamén neste artigo uns consellos especícos para a selección de touros en ganderías que fan tres muxi-dos ao día ou que teñen instalados robots de muxidos.

As vacas que se moxen máis de dúas veces ao día ca-racterízanse por unha maior produción e por someter o ubre a unha maior manipulación. Por tanto, teñen que ser vacas de alta produción, llas de touros cun valor xenético para produción alto e cunhas características de morfoloxía de ubre algo diferentes. No resto das características non deberían darse diferenzas signicativas, polo que só imos comentar os aspectos máis salientables que diferencian ambos os dous sistemas.

Colocación dos tetos. É aínda máis importante se cabe unha correcta colocación de tetos debaixo dos cuartos, non desprazados, cun tamaño medio. O ligamento traseiro non debe ser moi forte, a diferenza do muxido convencional, xa que son vacas que non chegan a ter o ubre tan forzado, tan cheo de leite, polo que un ligamento moi forte fai que xunte moito os tetos e diculte a posta de pezoneiras, sobre todo nos robots.

Por exemplo, o touro número un na lista ICO, Bos Seijo Bolton Torrel, é perfecto para muxidos múltiples porque ten boas insercións, ligamento intermedio e, ademais, un índice alto para quilos de leite.

O PRINCIPAL CRITERIO Á HORA DE ESCOLLER SEMENTAIS XENÓMICOS SERÁ O MESMO QUE COAS AVALIACIÓNS XENÉTICAS: O EMPREGO DOS QUE PRESENTEN MELLORES ÍNDICES DE LEITE, GRAXA E PROTEÍNA, ASÍ COMO MORFOLÓXICOS

Exemplos de ligamento intermedio con boa colocación de tetos (á esquerda) e de ligamento forte con mala colocación de tetos (á dereita)

PRODUCIÓN LIGAMENTO UBRE ANTERIOR COLOCACIÓN DOS TETOS VELOCIDADE DE MUXIDO

1 Marion Xacobeo Bolton Lautamic Airraid

2 Duno Volvo Xacobeo Torrel Airbag

3 Denby Torrel Delete Jobert Delete

4 Stable Mr Burns Kingly Duno Toystory

5 Lasson Stol Joc Leo Xacobeo Marion

6 Torrel Lasson Torrel Ace Roumare

7 Gospell Frosty Lautamic Sandokan Lautamic

8 Groden Jobert Betanzos Frosty Kingly

9 Bolton Biduido Discovery Kingly Xacobeo

10 Biduido Cortobe Airraid Fean Frosty

*Destácanse os touros Torrel, Xacobeo, Kingly, Lautamic e Frosty, xa que aparecen en máis de dous caracteres

Recomendacións de touros en xeral para máis de dous muxidos (touros entre os 50 mellores con proba española)


Foros BETANZOS FestaForos BETANZOS Festa

pub_fontao_betanzos.indd 55 21/12/2012 11:35

pub_progenex.indd 56 20/12/2012 13:21

pub_progenex.indd 57 20/12/2012 13:21



Os touros máis usados tenden a ser os que ocupan os lugares máis altos da clasi�cación por índices xenéticos de cada país. Se facemos un estudo dos dez mellores touros de

En calquera poboación Holstein a nivel mundial, os mellores animais, cos índices xenéticos máis altos, comparten parentesco, o que fai difícil aparear animais de alto valor xenético sen caer en elevadas taxas de consanguinidade. É un feito que as explotacións con índices xenéticos máis altos tamén presentan maiores porcentaxes medias de consanguinidade.

Nº

1 Goldwyn Mascol Taboo Mascol Bolton O Man O Man

2 Hershel O Man Baxter Shottle Goldwyn Goldwyn Mascol

3 BW Marshall Bolton Bolton O Man O Man Rudolph Goldwyn

4 BW Marshall O Man Bolton O Man Goldwyn Taboo Mascol

5 Goldwyn O Man Goldwyn Jocko Besn Goldwyn Mascol O Man

6 BW Marshall Bolton Bolton Roumare Goldwyn Manfred Mascol

7 BW Marshall Shottle Goldwyn Mascol Goldwyn O Man Billion

8 Bolton Boliver O Man O Man Bolton James Mtoto

9 Jocko Besn Bolton Manfred Manager O Man Mtoto O Man

10 O Man Taboo Bolton Ramos Goldwyn O Man Mascol

A INCIDENCIA DA CONSANGUINIDADE NO RABAÑO

Ramiro FouzXerente de Africor Lugo

cada país, dos sete países con maior uso en Galicia, obser-vamos que dos 70 touros, o 53% procede tan só de tres pais. Así, Bolton �gura como pai de 10 touros, Goldwyn de 12 e O Man de 15 deles. De feito, O Man �gura no pedigree dun de cada tres dos dez mellores touros dos sete países en estudo.

Táboa 1. Pais dos dez mellores touros de cada país (novembro 2012)

AFRIGA102_dossier_ramiro.indd 58 20/12/2012 18:56



VENTA PERMANENTE DE SEMENTALES Y EMBRIONES DE LAS MEJORES FAMILIAS DE VACAS DEL MUNDO: LAURIE SHEIK, GYPSY GRAND, PROMIS, ELEGANCE, REDROSE...

San Xusto, 8 Barreiros 27798 Lugo. tlf: 626 309 194 - [email protected]

VACAS REALES ...RESULTADOS REALES

Producción : 305 días 11.733 kg 4.9 Grasa 3.2 Proteína - Calificación : 72 vacas 86.7 puntos / media

MANTOÑO GOLDWYN BRUXIA ET MB85 1er parto1er parto... 10.742 kg... 4,27 gr... 3,37 PCompleta la 9ª generación MB o EX. Familia canadiense Blackstar Daisy.Su hijo WindBrux está en testaje en Aberekin.Disponible para embriones.

MANTOÑO DELETE FROST15 GENERACIONES MB O EX. Familia Attraction Robin.Una de las novillas con el pedigrí más profundo de España. Parirá en febrero´13. Preñada con Braxton. Su madre Frosty tiene embriones disponibles para la venta con Bradnick y Windbrook.

MANTOÑO GOLDWYN RUNIA MB886ª generación consecutiva con más de 12.000 kg de leche (305 días).GOLDWYN x JOLT MB87 x WADE 2EX x HARDTAC EX90 x BLACKSTAR MB86 x CHIEF MARK MB86 x ELEVATION MB86Misma familia que MANTOÑO DUNO, TORO Nº1 A LECHE Y Nº10 POR ICO (FONTAO).Su hijo Dalí está en testaje en Aberekin.Su primera hija (Baxter), calificada MB86 1erparto.

www.mantonoholstein.com

Estes datos oriéntannos sobre a alta probabilidade de fa-cer apareamentos consanguíneos se non dispoñemos dun programa de apareamentos. A selección xenética require unha variación xenética e esta diminúe a medida que os niveis de consanguinidade aumentan na poboación, sendo este o principal problema co que se enfronta a selección en gando frisón, a escaseza de liñas xenéticas diferentes coas que se está a traballar a nivel mundial.

O elevado número de touros que se empregan fai que realizar un apareamento, sen a axuda dun programa, sexa aínda máis difícil, xa que cantos máis touros se usen, máis difícil será recordar as xenealoxías dos touros empregados. A recomendación sería usar uns poucos touros probados cada ano, tres ou catro, e para o ano seguinte cambiar por outros de liñas diferentes. Cando nun rabaño nos atopa-mos case tantos pais distintos coma animais, indícanos que non se está a realizar correctamente a mellora xenética. Na poboación actual da provincia de Lugo atopámonos con máis de 4.600 pais distintos para unha poboación de máis de 151.000 animais, na que só hai 21 touros con máis de 1.000 �llas. O resto ten unha ratio inferior a 23 �llas por touro.

De igual forma que vimos anteriormente que os touros punteiros de cada país proceden dunhas poucas liñas xe-néticas, á poboación na que van ser usados acontécelle o mesmo. Máis dun 10% dos animais ten a BW Marshall no seu pedigree. No caso de Rudolph, a porcentaxe de animais é aínda maior, ao aparecer en dous dos tres touros máis usados.

Táboa 2. Xenealoxía dos touros con máis de mil fillas

PAI % AVÓ PATERNO AVÓ MATERNO

XACOBEO 4,1 BW MARSHALL RUDOLPH

ELEGANT 3,2 EMERSON MANFRED

BUCKEYE 2,8 BW MARSHALL RUDOLPH

LANDOI 2,2 RUDOLPH MERRIL

CID 2,1 ALLEN CELSIUS

DANCER 2,1 DURHAM PATRON

CHAMOSO 2,0 JAMES RUDOLPH

LUCUS 1,7 BLITZ STORM

MAGREBI 1,3 TALENT INQUIRER

BOLTON 1,1 HERSHEL CONVINCER

TALENT 0,9 STORM LEADER

TOYSTORY 0,8 BW MARSHALL PATRON

BOTAFOGO 0,8 CONVINCER BELLWOOD

SHOTTLE 0,8 MTOTO AEROSTAR

BISBAL 0,7 ADDISON LORD LILLY

CURRO 0,7 FORMATION GRAND

JORDAN 0,7 GOLDWYN DURHAM

BLITZ 0,7 EMORY ROCKIE

LHEROS 0,7 MASON BLACKSTAR

SIX 0,7 WADE JUROR

FONTANS 0,7 EMORY HOLIDAY




O PRINCIPAL PROBLEMA CO QUE SE ENFRONTA A SELECCIÓN EN GANDO FRISÓN É A ESCASEZA DE LIÑAS XENÉTICAS DIFERENTES COAS QUE SE ESTÁ A TRABALLAR A NIVEL MUNDIAL

está a contribuír a reducir a poboación efectiva de vacas frisoas co conseguinte incremento da consanguinidade, ta-mén pode ser parte da solución. Para iso, a xenómica debe evolucionar cara a busca doutro tipo de xenotipos, en lugar de ser empregada como unha ferramenta que optimiza os procedementos de selección clásicos, que buscan animais produtores de leite, proteína e tipo, é dicir, máis do mes-mo. Na medida en que a investigación avance, a xenómica permitirá identi�car xenes que con�ran resistencia a de-terminadas enfermidades ou que transmitan unha maior lonxevidade, permitindo incorporar outras liñas xenéticas, outras familias de vacas, á poboación efectiva.

É de esperar que a xenómica, polo menos nos primeiros anos da súa evolución, achegue un incremento considera-ble da consanguinidade na poboación.

NIVEIS DE CONSANGUINIDADECando falamos de medias de consanguinidade na po-boación, constátase en todos os países un aumento do nivel de consanguinidade, pero á hora de facer un estudo pormenorizado, a porcentaxe de animais con altos niveis de consanguinidade non se incrementa en igual medida e representa unha porcentaxe pequena dentro da poboación.

Así, na poboación de Lugo, con niveis de consanguini-dade medios superiores ao 5%, só un 2,6% de animais su-pera o 10% de consanguinidade. Nos últimos cinco anos, a consanguinidade media aumentou un 0,7%, de 4,69 en 2007 a 5,4 en 2011, se ben a porcentaxe de animais con consanguinidade por enriba do 10% pasou do 2,1 ao 2,6, incrementando tan só un 0,46%.

Isto é posible debido a que os aumentos no nivel medio da consanguinidade durante os últimos anos non deron como resultado máis animais con consanguinidade moi elevada, senón máis ben un cambio na proporción de ani-mais con consanguinidade media.

A �gura 1 mostra a tendencia da media anual da con-sanguinidade na poboación da provincia de Lugo, obser-vándose que o incremento é constante ao longo do tempo, pasando de 2,7% antes do ano 2000 ata alcanzar 5,4% no ano 2011, cun crecemento do 0,2% anual.

VARIABILIDADE XENÉTICAO nivel medio de consanguinidade nas distintas po-boacións de vacas de leite a nivel mundial acelerouse co tempo, facendo máis difícil para os gandeiros realizar apa-reamentos que eviten os efectos potencialmente nocivos da consanguinidade. Para conseguir a viabilidade a longo prazo dunha raza, requírese unha varianza xenética e esta diminúe a medida que os niveis de consanguinidade au-mentan na poboación. Este efecto vai producir diferenzas importantes na consanguinidade das distintas poboacións, na medida en que a súa varianza xenética tamén é dife-rente.

Entre os factores que contribuíron ao incremento da consanguinidade están a diminución da varianza en po-boación e o uso intensivo dun reducido número de touros como proxenitores nos centros de inseminación arti�cial, á vez que as relacións de parentesco entre os touros se foron incrementando co tempo.

Son só uns poucos touros os que ocupan os primeiros postos das listas dos mellores touros na maioría dos países; as liñas O Man, Shottle, Bolton ou Goldwyn repítense en todo o panorama Holstein internacional. Este uso masi-vo duns poucos touros leva consigo un aceleramento das taxas de consanguinidade media da poboación, cos seus conseguintes efectos negativos. Por exemplo, unha das úl-timas enfermidades de transmisión xenética descubertas, a brachyspina, incrementa a súa presenza en boa medida debido ao uso masivo de touros portadores, como Bolton. Se existise maior variabilidade no uso de touros de liñas diferentes, o número de animais portadores sería menor. Algo similar sucedeu co BLAD ou co CVM; o que contivo a súa expansión foi a decisión dos centros de inseminación de deixar de usar touros portadores como sementais.

Os incrementos nas taxas de consanguinidade veñen da-dos na súa maior parte pola elección de pai e nais de futu-ros sementais que fan os centros de inseminación. Contra esta tendencia ao gandeiro só lle queda a opción de usar un programa de apareamentos que evite cruzamentos con-sanguíneos.

Se ben a poboación mundial de vacas frisoas é inmensa, con millóns de vacas en todo o mundo, a poboación efec-tiva, en termos de mellora xenética, é tan só duns poucos centos de vacas. A poboación efectiva é coa que se traballa para seleccionar nais de futuros sementais.

XENÓMICA E CONSANGUINIDADEA xenómica parecía que abriría o baremo de posibilidades na elección de proxenitores, pero na práctica está a empeo-rar a situación, xa que se emprega para seleccionar aínda máis as mellores femias e machos dentro desta poboación efectiva, xa de por si reducida. As probas xenómicas úsanse para seleccionar dentro dos mellores pedigrees, non para rastrexar outras posibilidades. A FAO, organización inter-nacional que de�ne pautas de actuación en determinadas áreas de agricultura e gandería, pon o límite en 50 animais como poboación efectiva coa que traballar para asegurar a viabilidade dunha poboación a longo prazo. Se nos �xamos nas nais de sementais que se usan a nivel mundial, esta-mos cada vez máis preto dese límite. Se ben a xenómica


zani bolton mascalese et tl ty it017990516801 aAa423561bolton x o-man x t.adam x emerson x formation x bellwood x mascot x bell gene x chairman x marquis ned x fury lad

Nº1 ITALIA - PFT 2684 LECHE 1.673 kgs. %G +0.03 %P +0.04 TIPO 3.11 UBRE 2.92 PATAS 2.87Nº1 CANADÁ - MLPI 3252 LECHE 2.474 kgs. %G +0.00 %P +0.04 CONFORMACIÓN +15 FORTALEZA LECHERA +17

Nº3 ESPAÑA - ICO 3682 LECHE 1.591 kgs. %G +0.01 %P +0.02 TIPO 3.09 UBRE 2.44 LONG. 113Nº7 USA - TPI 2200 LECHE 1.958 lbs. %G +0.00 %P +0.03 TIPO 2.90 UBRE 2.36 SCS 2.73

“ tras las nuevas pruebas de diciembre, mascalese se confirma como el mejor hijo de bolton “ty” en el mundo y uno de los

toros mas influyentes de la genética actual”

“mascalese, con sus extraordinarios datos de producción, morfología y salud, unido a la inteligente combinación

de diversas líneas en su pedigree, se presenta como un importante candidato para usar masivamente en

las ganaderías de todo el mundo”

Mascalese Maliarda Mascalese Lamborghini

italian stylepresenta

un toro de

Semenzoo Italy

MEJOR HIJO DE BOLTON PROBADO

lpi canada

MEJOR TORO PROBADO EN ITALIA

pft italy

MEJOR HIJO DE BOLTON “TY” (Libre de Brachyspina) EN USA

tpi usa

EspañaManuel Reija 610 526 785 - Angel López 677 229 407 - Noel Balsa 619 760 916 - Alberto Lamas 680 115 019 - Emilio Rodríguez 682 683 233

w w w . s e m e n z o o . i t ~ s e m e n z o o @ s e m e n z o o . e s

Distribuido en Galicia por:

RECOMENDADO NOVILLAS

pub_semenzoo_mascalese.indd 61 21/12/2012 11:45



Figura 1. Evolución do coeficiente de consanguinidade na poboación de gando leiteiro da provincia de Lugo por ano de nacemento

FACTORES DE VARIACIÓN DA CONSANGUINIDADEAo contrapoñer a evolución da porcentaxe de consanguini-dade da poboación coa evolución do índice xenético ICO, obsérvase que a consanguinidade segue unha evolución ascendente similar á mellora xenética. A tendencia de in-cremento da consanguinidade e da mellora xenética son constantes ao longo do tempo. No caso da consanguini-dade, duplicouse nos últimos 12 anos cun crecemento do 0,2% anual, mentres que o ICO pasou de 614 puntos antes do ano 2000 a alcanzar os 1.909 de media en 2012, cun crecemento anual de 99 puntos.

Figura 2. Evolución por ano de nacemento do coeficiente de consanguinidade e o ICO (índice combinado de produción e tipo)

Ao considerar o tamaño do rabaño obsérvase que as explotacións con maior número de cabezas presentan unhas porcentaxes medias de consanguinidade supe-riores (�gura 3), motivadas por unha maior presión de selección, utilizando touros punteiros que, como vimos anteriormente, achegan máis consanguinidade. O efec-to deste factor de variación (tamaño do rabaño) é im-portante consideralo cando se comparan estudos sobre a consanguinidade de diferentes poboacións, como é a comparación entre países.

NOS ÚLTIMOS CINCO ANOS, A CONSANGUINIDADE MEDIA AUMENTOU UN 0,7%, DE 4,69 EN 2007 A 5,4 EN 2011, SE BEN A PORCENTAXE DE ANIMAIS CON CONSANGUINIDADE POR ENRIBA DO 10% PASOU DO 2,1 AO 2,6, INCREMENTANDO TAN SÓ UN 0,46%


El Nº 1 en ventas en 2012 se mantiene como Nº 1 a Tipo en la Campaña 2013 con +3,27 construyendo vacas de muy buenas estructuras con altas producciones de leche. Mejorante en células somáticas y lon-gevidad, fácil parto y de semen muy fértil, Artes vuelve a la Campaña dispuesto a seguir satisfaciendo las expectativas de los ganaderos gallegos y a un precio realmente excepcional!.

El Nº 1 en ventas en 2012 se mantiene como Nº 1 a Tipo en la Campaña 2013 con +3,27 construyendo

ArtesGo ldwyn x BW Marsha l l x Fo rmat ion

Alpa

do S

onia

VG8

6

Alpado Sonia VG86 Go-Farm Tina VG89-Hermana completaArtes Erica VG85

IMPARABLE!¡¡Casi 40 de las 50 mejores Terneras

por Índice de Tipo IGT en España son hijas de ARTES!!

Distribuido en Galicia por:

EspañaManuel Reija 610 526 785 - Ángel López 677 229 407 - Noel Balsa 619 760 916 - Alberto Lamas 680 115 019 - Emilio Rodríguez 682 683 233

w w w . s e m e n z o o . i t ~ s e m e n z o o @ s e m e n z o o . e s

Manteniendo su Liderazgo

pub_semenzoo_artes.indd 63 21/12/2012 11:46



Figura 3. Coeficiente de consanguinidade segundo o tamaño de rabaño

Na �gura 4 móstrase o coe�ciente de consanguinidade dos animais en función do país de orixe do pai do animal. A xenética de orixe norteamericana é a que maior porcen-taxe de consanguinidade achega aos animais, mentres que a de orixe europea, ao ter uns obxectivos de selección dife-rentes a estes dous países, fai que as liñas xenéticas empre-gadas sexan diferentes, achegando menos consanguinida-de á poboación. Canto maior sexa o grao de coincidencia cos obxectivos de selección ao modelo destes dous países, maior grao de consanguinidade.

Na mesma �gura móstrase o coe�ciente de consan-guinidade dos animais nacidos de transferencia de em-brións (ET), cun alto grao de consanguinidade, motiva-do polo feito de que se trata de animais co maior grao de selección, o que leva consigo proxenitores moi con-sanguíneos entre si.Figura 4. Coeficiente de consanguinidade por país de orixe do pai

Figura 5. Coeficiente de consanguinidade media por gan-dería en función do sistema de cubrición empregado

Outro dos motivos que se pode considerar como causa do incremento da consanguinidade é a práctica de monta natural. Na �gura 5 obsérvase unha maior consanguinida-de media por gandería naqueles rabaños onde se empre-ga un touro de monta natural. Nas ganderías nas que só se emprega a inseminación arti�cial a consanguinidade é menor. Nas ganderías onde se emprega monta natural é frecuente facer a reposición do touro con algún �llo dunha vaca da propia gandería, co risco de que o grao de paren-tesco da nai deste touro cunha gran parte das vacas a cubrir sexa elevado. Á hora de substituír un touro por outro é ne-cesario elixir un novo semental sen parentesco co anterior co �n de evitar consanguinidade.

As ganderías con valores xenéticos medios elevados presentan un maior coe�ciente de consanguinidade me-dia, debido a que usan touros de altos índices xenéticos que achegan unha maior consanguinidade ao rabaño. Nas ganderías con valores xenéticos moi baixos, apréciase un repunte da consanguinidade, debido en parte a unha maior utilización de touros de monta natural.

Figura 6. Coeficiente de consanguinidade media en función do valor xenético medio (ICO)

Cando empregamos un programa informático para realizar de forma e�ciente os apareamentos, co �n de controlar a consanguinidade, fíxaselles unha porcentaxe asumible como límite, de forma que ningunha das reco-mendacións de apareamento que nos dea o programa su-perará este nivel.

Dado que a porcentaxe de consanguinidade dun ani-mal depende da cantidade de datos recollidos sobre o seu pedigree, os valores de consanguinidade calculados sobre dúas ou tres xeracións do pedigree sempre serán máis baixos que os calculados sobre datos de cinco ou máis xeracións, polo que os valores de consanguinidade estimados estarán en función da información do pedi-gree que se utilice no seu cálculo. Os programas de apa-reamentos poden menosprezala se se dispón de poucos datos do pedigree dos animais. Do mesmo modo, as re-comendacións de apareamento diferirán dun programa a outro, a pesar de que ambos os dous �xen o mesmo nivel de tolerancia á consanguinidade.

ENTRE OS FACTORES QUE CONTRIBUÍRON AO INCREMENTO DA CONSANGUINIDADE ESTÁN A DIMINUCIÓN DA VARIANZA EN POBOACIÓN E O USO INTENSIVO DUN REDUCIDO NÚMERO DE TOUROS COMO PROXENITORES


LA NUEVA ESTRELLA DE ALTA

AltaAVALON011HO10360 Farnear TBR AltaAVALON ET AltaMAC x Shottle x AltaFINLEY

DISTRIBUIDO EN GALICIA POR LUIS CARRO, TELF. 636.496.238

+3.13 en Tipo+3.13 en Ubres+2.55 en Patas

94% en FiabilidadPrueba USA 12/2012

Excepcional en Tipo Producci—n y calidad de leche Fertilidad y facilidad de parto Excelente en rasgos de salud

Parque de Negocios Európolis

28232 Las Rozas (Madrid) EspañaTelf. +34 91 636 3328 Fax +34 91 710 3234

email: [email protected]

Create Value Build Trust Deliver Results

Lineal 12/2012 -2 -1 1 2

Estatura +2.67 Alta Fortaleza +0.80 Fuerte Prof. cor poral +0.97 Gran prof. Carac. lechero +2.31 Anguloso Angulo de Gru pa -0.79 Is q. altos Ancho de grupa +2.33 Ancha Patas lateral +0.84 Curvas Patas posterior +2.42 Rectas Angulo del pie +2.67 Alto Score Patas +3.05 Alto Ubre Anterior +4.14 Bien sujeta Alt. ubre post. +4.11 Alta Ancho ubre post. +3.78 Ancha Soporte central +1.49 Fuerte Prof. de ubre +3.35 Poco prof. Coloc. pezones +1.10 Correcta Colocación Pezón Trasero +0.86 Correcta Largo pezones +0.08 Largos

Coopon Flora, Ontario CanadáCoopon Flora, Ontario Canadá

TPI 2107

pub_alta.indd 65 21/12/2012 11:51



EFECTOS NEGATIVOSA consanguinidade é a probabilidade de que dous alelos en calquera lugar do xene sexan idénticos por descendencia. Isto dáse no apareamento entre individuos cun ou máis antepasados comúns. A redución no rendemento fenotípi-co (o que medimos) asociado con animais consanguíneos denomínase depresión endogámica. O apareamento de animais relacionados conduce á obtención dunha descen-dencia consanguínea.

A consanguinidade asóciase comunmente a un efecto negativo sobre a produción de leite, se ben é un método que se vén empregando na mellora xenética para �xar ca-racteres na poboación. Nalgúns casos pode ser interesante forzar a consanguinidade para concentrar na descenden-cia xenes positivos, mellorantes, conseguindo unha maior homocigose dos seus xenes, obtendo un grupo de animais máis uniforme.

Cando os animais non relacionados se aparean, prodú-cese o efecto contrario á consanguinidade, a heterose. A heterose leva consigo un maior rendemento da proxenie en comparación co que se espera baseado na media dos seus pais. A heterose tamén se consegue dentro dunha mesma raza, cruzando animais non relacionados entre si, sen an-tepasados comúns.

A consanguinidade diminúe a frecuencia de individuos heterocigóticos na poboación, diminuíndo o rendemen-to medio dos caracteres dominantes. A mingua no ren-demento depende da frecuencia dos xenes con efectos de dominancia e da magnitude destes efectos. Ao reducir a varianza xenética, a consanguinidade diminúe o potencial de ganancia xenética media. A explicación práctica des-ta análise teórica é que os valores de consanguinidade son “probabilidades”, polo que a porcentaxe de consanguini-dade non predi con exactitude a cantidade exacta de leite que producirá unha vaca de menos por cada incremento porcentual. Así, non podemos dicir que por cada 1% de incremento na porcentaxe de consanguinidade se reduce a produción en, por exemplo, 37 quilos por lactación.

Cando se fala dos efectos negativos da consanguinida-de, adóitase asignar un valor de mingua nun carácter, na produción por exemplo, por cada punto de incremento na porcentaxe de consanguinidade de forma lineal. Existen multitude de estudos, sobre diferentes poboacións e razas, que atribúen nos seus resultados un efecto depresor debido á consanguinidade, coa consecuente redución da hetero-cigose, producindo unha diminución da lonxevidade, da e�ciencia reprodutiva ou da produción, aumentando por outro lado a frecuencia de animais con defectos xenéticos.

Para dous animais co mesmo nivel de consanguinidade é imposible, sen unha análise do seu ADN, saber realmente que xenes herdaron ao chou cada un deles dos seus pais. Os animais cun valor de consanguinidade idéntico terán diferentes graos de homocigose nos xenes que herdaron, polo que o seu nivel de consanguinidade verdadeira variará arredor do valor estimado.

O efecto depresor dependerá do grao de consangui-nidade; é dicir, será maior para animais cun alto grao de consanguinidade, por enriba do 13%, en comparación con outros con porcentaxes máis baixas. Así, para un rabaño

cunha consanguinidade media de 4%, o incremento nun 1% de consanguinidade terá un efecto negativo menor que o mesmo incremento nun rabaño co 9% de media.

Se ben as investigacións en enfermidades hereditarias avanzan a grandes pasos, hoxe están a empregarse touros portadores de enfermidades de transmisión xenética por agora descoñecidas. O feito de facer cruzamentos consan-guíneos fai que se incrementen as probabilidades de que os animais herden un xene idéntico do seu pai e da súa nai. O problema xorde se este xene común é transmisor dalgunha enfermidade hereditaria. Este é sen dúbida o gran proble-ma da consanguinidade, o incremento na posibilidade de enfermidades de transmisión xenética.

ESTUDO DA CONSANGUINIDADEOs efectos da depresión por consanguinidade só teñen un impacto práctico sobre o melloramento xenético cando o nivel de consanguinidade da proxenie supera niveis do 10-12%, segundo diversos autores.

Nun estudo realizado no ano 2012 na provincia de Lugo por Marcos A. Paz para avaliar o efecto da consanguini-dade sobre os parámetros produtivos, reprodutivos e de conformación, chegouse a unhas conclusións similares, xa que se observou que o efecto negativo da consanguinidade sobre a produción de leite, a proteína, a cuali�cación mor-folóxica e o número de inseminacións por vaca preñada só foron estatisticamente signi�cativos para niveis supe-riores ao 13%. Cómpre ter en conta á hora de interpretar os resultados deste estudo que o valor xenético segue unha tendencia parella á consanguinidade, polo que os efectos depresores da consanguinidade se poden ver enmascara-dos polo maior nivel xenético dos animais con maior con-sanguinidade. A superioridade xenética parece que ten un punto de in�exión, a partir do 13%; así, para niveis supe-riores, os efectos negativos son máis marcados, dado que o nivel xenético dos animais non chega a compensar o efecto da consanguinidade.

É DE ESPERAR QUE A XENÓMICA, POLO MENOS NOS PRIMEIROS ANOS DA SÚA EVOLUCIÓN, ACHEGUE UN INCREMENTO CONSIDERABLE DA CONSANGUINIDADE NA POBOACIÓN


pub_albaitaritza.indd 67 20/12/2012 20:50



Os animais mostraron un aumento na produción de leite a medida que aumentou a consanguinidade de 0 a 12%. Observouse que o aumento non é lineal, con maior produ-ción para os animais con consanguinidade entre 6 a 12%. Para niveis superiores ao 12%, presentaron unha merma na produción, que podemos estimar nuns 327 kg por lac-tación.

O efecto da consanguinidade sobre o contido da mate-ria graxa neste estudo non foi concluínte e non se pode asumir que teña un efecto depresivo. Comparando con outros estudos, algúns autores si reportaron efectos ne-gativos do coe�ciente de consanguinidade sobre a pro-dución de graxa.

Observouse que o contido de proteína aumenta a me-dida que aumenta o coe�ciente de consanguinidade, sen observar unha diminución signi�cativa para niveis supe-riores ao 12%. Diversos autores indican un efecto positivo da consanguinidade sobre os compoñentes do leite, con-cordando cos resultados deste estudo.

Non se detectou un efecto signi�cativo da consangui-nidade sobre a puntuación lineal (transformación loga-rítmica do valor de reconto celular). En calquera caso, os animais con alta consanguinidade tenden a ter unha menor resistencia ás infeccións, quizais debido a un debilitamento do sistema inmunolóxico. Nesta liña atópanse outros estu-dos que reportan un efecto negativo da consanguinidade sobre a puntuación lineal.

Si se constatou un efecto depresivo da consanguinida-de sobre o número de inseminacións por vaca preñada. Os animais con baixos niveis de consanguinidade, menores do 3,25%, necesitaron aproximadamente un 7% menos de inseminacións que os animais con consanguinidade entre 3,25 e 10%. Para o grupo de animais con altos niveis de consanguinidade, mostraron unha tendencia sobre a me-llora na efectividade das inseminacións, debido á práctica de monta natural, común en granxas onde o nivel de con-sanguinidade é moi elevado, precisamente debido ao mal uso desta práctica reprodutiva.

Para os animais con consanguinidade inferior ao 13%, a cuali�cación morfolóxica vai aumentando a medida que aumentan os niveis de consanguinidade. O grupo de animais con consanguinidade superior mostrou un em-peoramento da cuali�cación, indicando que a consangui-nidade afecta á cuali�cación morfolóxica cando supera valores do 13%.

O EFECTO DEPRESOR DEPENDERÁ DO GRAO DE CONSANGUINIDADE; É DICIR, SERÁ MAIOR PARA ANIMAIS CUN ALTO GRAO DE CONSANGUINIDADE, POR ENRIBA DO 13%


Super

HILL

ueridos Reyes Magos,Este año nos hemos portado muy bien y me gustaria pedirme DOS COSAS...

mE PIDO A suPER QUE tiene Un 2143 en TPI, +2.9 de Fertilidad, 7% en Facilidad de Parto y ya tiene 2148 hijas.

TAMBIÉN quiero A hILL. Tiene 2239 en TPI, +2.3 de Fertilidad, 8% en Facilidad de Parto y tiene 1077 hijas.

mUCHAS GRACIAS Y fELIZ año nuevo!

ueridos

Eurodistribución Ganadera, SL - CRI España

[email protected]+34 987 213 172 +34 676 46 77 46

Oc ´

suPER

hill

2143 +2.97% 2148

2239 +2.38% 1077

gustaria gustaria

´

gustaria

HILL Y SUPERToros elegidosen la campaña de Galicia 2013

...Y en Galicia, consulta con nuestro equipo de ventas o Escolmo

pub_cri.indd 69 21/12/2012 16:32

El ahorro de energía en el tanque se estima entre un 20 y un 25%.

Si el tanque Nautilus se caracteriza ya por su bajo consumo energético, en combinación con el Compact Cooler se convierten en una pareja insuperable: nunca fue tan barato refrigerar leche.

EL ORDEÑO TRADICIONAL Y EL ORDEÑO LELYEl diseño de un tanque refrigerador de leche normalmente está pensado para el ordeño tradicional: las vacas se or-deñan en dos momentos determinados del día en un pe-riodo corto de tiempo, acumulando rápidamente un gran volumen de leche que necesita ser refrigerada. Las unida-des de frío de estos tanques tienen que ser de mayor po-tencia, ya que tienen que ser capaces de enfriar una gran cantidad de leche en un espacio razonable de tiempo.

En el ordeño robotizado Lely, la leche llega al tanque continuamente en pequeños volúmenes durante las 24 horas del día. Esta característica permite diseñar tanques más económicos, con consumos energéticos menores y con capacidad de refrigerar desde volumen cero sin crear hielo.

La gama Lely Nautilus se compone de tanques pensa-dos para el ordeño robotizado.

LELY NAUTILUSLa gama de tanques va desde los 3.000 litros hasta los 30.000. La unidad condensadora se elige en función del número de robots que tiene la granja.

La descarga del tanque y la posterior limpieza se hace en continua comunicación con el robot de ordeño y el arranque para enfriar se realiza de forma automática.

Al tiempo de descarga del lechero hay que sumar el tiempo de limpieza del tanque que, aunque es muy corto, la suma de ambos puede ser significativa para granjas con mucha carga de vacas. Durante este perio-do, el robot debe permanecer sin ordeñar, pero para evitar esta parada se puede utilizar un tanque buffer que realiza el almacenamiento temporal de la leche.

La limpieza del tanque se realiza a través de unos ca-bezales rotativos de 360º que pulverizan el agua en el interior del tanque de forma magistral realizando una limpieza óptima.

La integración del Nautilus en el programa T4C permi-te disponer de un histórico del funcionamiento de la máquina con gráficas como la mostrada en la figura. Esta gráfica nos permite observar fácilmente la tempe-ratura de las limpiezas, los horarios de descarga, los volúmenes acumulados, los tiempos de funcionamien-to de las unidades de enfriado, etc.

Es muy curioso observar en las gráficas de granjas con sistemas de preenfriamiento la reducción de los tiem-pos de trabajo de las unidades de enfriado. Esto es sencillamente ahorro energético.

Nosotros habitualmente aconsejamos instalar nuestro sistema de preenfriado Lely Compact Cooler.

LELY COMPACT COOLEREs el gran aliado del tanque Nautilus, ya que le ahorra trabajo y el ganadero se ve recompensado con una factura de la luz reducida.

El principio de funcionamiento es muy sencillo: se trata de un serpentín por cuyo interior circula la leche y por el exterior el agua, que está en continuo movimiento al ser de la traída de la granja que se consume prin-cipalmente en los bebederos. De esta forma, el agua incrementa su temperatura y la leche reduce la suya.

El flujo de la leche y del agua es muy similar en el ordeño Lely y está alrededor de los 25 l/min. Con el agua de entrada a temperaturas inferiores a 15 ºC se garantizan diferenciales superiores a 10 ºC en la entra-da/salida de leche.

LELY NAUTILUS Y COMPACT COOLEREn un afán por rentabilizar al máximo el ordeño, Lely presenta la gama de tanques Lely Nautilus en combinación con el preenfriador Lely Compact Cooler, dos equipos perfectamente integrados en el ordeño Lely. Nunca fue tan económico refrigerar leche.

La innovación al servicio de la ganadería

www.lely.com innovators in agriculture

EL MEJOR SERVICIO LO MÁS CERCA POSIBLE

Lely se basa en su conocimiento de las tecnologías más avanzadas y de las técnicas de diagnóstico más recientes. Lely garantiza que sólo técnicos certi� cados intervienen en vuestro sistema de ordeño automatizado.

EVOLVE.*

*Supérate a ti mismo

1 Cantabria • Lely Center • Los Corrales de BuelnaTel: +34 609 85 77 092 Navarra-País Vasco • Lely Center • Arre Tel: +34 629 083 5873 Asturias-Galicia • Lely Center • Outeiro de Rei Tel: +34 609 85 77 094 Cataluña • Lely Center • Roda de TerTel: + 34 938 540 6785 Castilla y León • Lely Center • ÁvilaTel: + 34 920 254 116

1

45

2

3

pub_lely.indd 70 20/12/2012 21:40

La innovación al servicio de la ganadería

www.lely.com innovators in agriculture

EL MEJOR SERVICIO LO MÁS CERCA POSIBLE

Lely se basa en su conocimiento de las tecnologías más avanzadas y de las técnicas de diagnóstico más recientes. Lely garantiza que sólo técnicos certi� cados intervienen en vuestro sistema de ordeño automatizado.

EVOLVE.*

*Supérate a ti mismo

1 Cantabria • Lely Center • Los Corrales de BuelnaTel: +34 609 85 77 092 Navarra-País Vasco • Lely Center • Arre Tel: +34 629 083 5873 Asturias-Galicia • Lely Center • Outeiro de Rei Tel: +34 609 85 77 094 Cataluña • Lely Center • Roda de TerTel: + 34 938 540 6785 Castilla y León • Lely Center • ÁvilaTel: + 34 920 254 116

1

45

2

3

AGROTEC ENTRECANALES SL

LELY CENTER

LOS CORRALES DE BUELNA

Tel: +34 609 85 77 09

[email protected]

pub_lely.indd 71 20/12/2012 21:40


PRODUCIÓN72

INTRODUCIÓNAo longo dos anos, a evolución do medio rural, cunha cre-cente carencia de man de obra e a aparición no mercado de novas tecnoloxías, �xo que as empresas que actúan nel, as explotacións, cambiaran a súa estrutura. Os gandeiros tive-ron que adaptarse a novas situacións mellorando a xestión, incrementando o tamaño dos rabaños e incorporándose ao carro das novas tecnoloxías. Así, pasouse do muxido ma-nual ao muxido a cántara, logo aos circuítos de muxido e ás salas, e recentemente xa se está vendo unha crecen-te introdución de sistemas de muxido robotizado (SMR). Datos recollidos dos principais fabricantes con�rman que o número de robots instalados a nivel mundial superou as 18.000 unidades no ano 2012. Galicia sumouse un pouco tarde (a �nais do 2004), pero na actualidade xa supera as 50 unidades.

Os motivos que conducen a un gandeiro a instalar un SMR son diversos. Está claro que aínda nas máis moder-

Presentamos os resultados dun estudo feito en 29 explotacións galegas que teñen instalado un robot de muxido para coñecer as variables de traballo que máis poden influír na rendibilidade deste sistema.

nas explotacións de gando vacún leiteiro con sistemas de muxido convencionais (salas en espiña, paralelas de muxi-do traseiro ou rotativas), o persoal que se encarga do muxi-do enfróntase diariamente con horarios pouco �exibles, un traballo monótono que esixe unha elevada concentración para evitar erros, un ambiente non moi agradable (ás veces con frío, outras con calor, humidade, sucidade, ruído…) e continuos desprazamentos dentro e fóra do foso para colo-car as unidades de muxido, introducir animais na sala etc. Hogeeven et ál. (2004) apunta cinco motivos principais para instalar un SMR: a diminución do traballo, a �exibili-dade laboral, a posibilidade de muxir as vacas máis de dúas veces ao día, a substitución dun empregado e a necesidade dun novo sistema de muxido.

CARACTERÍSTICAS DAS EXPLOTACIÓNS CON SISTEMAS DE MUXIDO ROBOTIZADO EN GALICIA

Ángel Castro e José Manuel Pereira Departamento de Enxeñaría Agroforestal. Escola Politécnica Superior de Lugo (USC)

Canto máis leite sexa obtido polo robot, máis rápido se amortizará o investimento e, polo tanto, máis rendible resultará o sistema

muxido_robotizado II_b.indd 72 20/12/2012 19:02


PRODUCIÓN 73

Figura 1. Posicións do SMR respecto do establo

Non obstante, independentemente das razóns que moti-van o investimento, resulta fundamental facer rendible ao máximo a máquina para afrontar ese importante investi-mento que supón a adquisición dun SMR. Neste contexto cobran moita importancia variables coma o número de va-cas por robot, a frecuencia de muxido, muxidos por robot, rexeitamentos, produción, tempos de muxido ou índice de ocupación, entre outras.

No marco do proxecto de investigación “Implantación do muxido robotizado en Galicia” (PGIDT/PGIDIT Ref: 07MRU013291PR), desenvolvido no Departamento de Enxeñería Agroforestal da Universidade de Santiago de Compostela, �xámonos entre os obxectivos avaliar as variables de traballo dos sistemas de muxido robotizados presentes na comunidade autónoma galega coa �nalidade de discernir aquelas que teñen maior importancia na ren-dibilidade dos SMR.

CARACTERÍSTICAS DAS EXPLOTACIÓNSDurante os anos 2009 e 2010 recollemos datos en 29 ex-plotacións de leite da comunidade autónoma galega con 34 robots de muxido (6 Astronaut A2 e 15 Astronaut A3 de Lely, 11 VMS de DeLaval e 2 Galaxy de Insentec), o cal viña representar en torno ao 80% de todos os instalados en Galicia.

Na práctica totalidade das explotacións, o sistema está formado por cabinas ou boxes individuais de muxido con todos os elementos necesarios para o muxido, menos o software informático que é compartido para a explotación independentemente do número de boxes, agás en dúas ex-plotacións co modelo Galaxy que comercializa SAC, nas cales un brazo robotizado serve para dar acceso a dúas ca-binas colocadas en paralelo.

As vacas están aloxadas en estabulacións libres, en cubícu-los. Atopámonos con oito posicións diferentes do SMR con respecto ao establo, e tres destas posicións engloban o 85% das explotacións (ver �gura 1): a perpendicular con respecto ao eixe lonxitudinal do establo escorada a un lateral no ex-terior da zona de cubículos (50%), a lonxitudinal escorada a un lateral no exterior da zona de cubículos (20%) e a lonxi-tudinal centrada no interior da zona de cubículos (15%).

O acceso do gando ao robot é en todos os casos con trá�-co libre. O trá�co libre caracterízase porque as vacas teñen acceso todo o tempo ás zonas de alimentación, descanso e muxido sen ningún tipo de restrición.

RESULTA INTERESANTE E ECONOMICAMENTE VANTAXOSO A LONGO PRAZO QUE AS EXPLOTACIÓNS QUE TEÑAN INSTALADOS SISTEMAS DE MUXIDO ROBOTIZADO POÑAN ESPECIAL ATENCIÓN NO FLUXO DE LEITE COMO UNHA DAS CARACTERÍSTICAS A TER EN CONTA NA SELECCIÓN XENÉTICA DOS SEUS ANIMAIS

A ración base prepárase en carros mesturadores princi-palmente con silos de herba, millo e diferentes proporcións de concentrados comerciais. Esta ración é complementada no robot cunha cantidade de concentrado de entre 1,5 e 10 kg/día por vaca (dependendo da produción e da explo-tación).

A idade media dos gandeiros que están á fronte destas explotacións é de 39,5 anos. Tan só no 17% das explota-cións unha sola persoa leva o peso principal do traballo, sendo o máis común contar coa axuda dalgún familiar (78%) ou cun asalariado contratado (52%).

A cota media por explotación é de 720.583 kg e a maior parte delas encóntranse no rango de 500.000 a 700.000 kg (52%), inda que hai un grupo importante (21%) que pasa dun millón de quilos.

Os 34 robots muxiron unha media de 1.792 vacas (52,7 vacas por robot), cunha produción media por vaca e ano (365 días) de 10.807 kg, con 191,2 días en leite e 2,28 par-tos por vaca. O muxido é permitido despois de transcorri-dos 240-390 minutos respecto dun muxido previo, sendo marcados como atrasos os casos onde transcorren máis de 720 minutos dende o último muxido (este dato pode ser cambiado dependendo do nivel produtivo para cada ani-mal). As vacas marcadas como atrasos son conducidas ata o sistema dúas veces ao día, para o cal o 86% das explotacións utiliza algún sistema (barras, cadeas ou cables) que permite crear unha zona de espera ou facilitar o achegamento das vacas ao robot.



PRODUCIÓN74

VARIABLES DE PRODUCIÓN E UTILIZACIÓN DOS SMRDatos medios de variables de produción e ocupación dos 34 SMR analizados (ver táboa 1) mostran que o número medio de animais en muxido por robot (Media ± Desv. St.) é algo baixo (52,7 ± 8,9). Se ben é certo que existe unha ampla disparidade entre explotacións (29,3 – 67,6), hai que ter en conta que o robot de muxido supón un in-vestimento elevado e que para ser competitivo con outros sistemas debería traballar a pleno rendemento. Canto máis leite sexa obtido polo robot, máis rápido se amorti-zará o investimento e, polo tanto, máis rendible resultará o sistema.

Táboa 1. Datos de variables de produción e ocupación de 34 sistemas de muxido robotizado instalados na comunidade autónoma galega

Variable Ud. Media Mínimo Máximo

Vacas por SMR n.º 52,7 29,3 67,6

Muxidos por SMR/ano n.º 51.259 29.758 63.160

Muxidos por SMR/día n.º 140 82 173

Rechazos por SMR/ano n.º 18.504 932 57.290

Muxidos vaca/día n.º 2,7 2,3 3,6

Leite muxido por vaca/día kg 28,5 19,3 35,0

Leite muxido por SMR/ano kg 549.734 237.258 796.643

Leite por vaca/ano kg 10.410 7.047 12.739

Leite por muxido kg 10,7 7,1 13,7

Tempo de limpeza SMR/ano h:min 423:26 247:42 798:10

Tempo de rechazos SMR/ano h:min 80:11 6:28 241:16

Tempo de visita SMR/ano h:min 6.308:40 3.853:44 7.866:32

Tempo traballado SMR/ano h:min 6.812:18 4.118:48 8.211:37

Tempo sen traballo SMR/ano h:min 1.947:41 548:22 4.641:11

Tempo de visita por vaca min 7,4 6,0 9,4

Índice de ocupación % 72 44 90

Seleccionamos tres das variables (vacas en muxido, muxi-dos por vaca e leite obtido por SMR ao ano) para ser re-presentadas nun diagrama de caixas (�gura 2). O diagrama de caixas permite facerse unha idea de como é a variable que se está a representar. A caixa contén o 50% dos casos centrais do que se está a medir, é dicir, no caso concreto que nos ocupa, e tendo en conta que analizamos datos de 34 SMR, 17 dos robots están a muxir entre 49 e 59 vacas, entre 2,5 e 2,82 muxidos por vaca/día e 17 obteñen entre 482.000 e 625.000 kg de leite por ano. A liña horizontal no interior da caixa, ordenando os valores de maior a menor, representa o valor do medio, é dicir, a metade estaría por riba da liña e a metade por baixo. Fóra da caixa estaría o 50% restante, 25% pola parte superior e outro 25% por de-baixo da caixa (liñas de puntos vermellas). Así, por exem-plo, atopamos que o 25% das explotacións moxen entre 59 e 68 vacas e obteñen entre 625.000 e 800.000 kg de leite por robot ao ano. As liñas verticais rematadas por unha pequena horizontal son o que se denominan bigotes, e os casos que están por riba ou por baixo dos bigotes (explota-ción 6 e 32) son casos que se consideran atípicos.

Figura 2. Diagrama de caixas para vacas en muxido, muxidos por vaca e leite obtido por robot

Figura 3. Relación entre número de vacas en muxido e índices de ocupación de 34 SMR

OS RESULTADOS DO ESTUDO CONCLÚEN QUE O NÚMERO DE VACAS EN MUXIDO E O FLUXO (KG/MIN) SON AS VARIABLES QUE MÁIS INFLÚEN NA CANTIDADE DE LEITE QUE É CAPAZ DE OBTER UN SMR

OCUPACIÓN E CAPACIDADE DOS SMRPara analizar a capacidade dun SMR, as variables co-mentadas deben ser observadas conxuntamente co índi-ce de ocupación. Este índice representa a porcentaxe de horas que un robot utiliza unicamente para o muxido, isto é, tendo en conta que non é posible dispoñer de todas as horas do día, posto que unha parte do tempo se emprega en limpeza, mantemento ou visitas sen muxido (rexeitamentos).


¿Cómo reducir el consumo de energía eléctrica en su explotación?

3 productos, 3 soluciones. ¡¡Amortización < 2 años!!

VOD (Variador para bombas de vacío): Hasta un 80% de ahorro de energía.

ENFRIADOR DE PLACAS: Reduce el consumo de su tanque de refrigeración hasta en un 50%.

RECUPERADOR DE CALOR: Le permite obtener agua caliente de forma gratuita mientras ordeña.

GEA Milking & Cooling | WestfaliaSurge

GEA Farm Technologies Ibérica, S.L.Avda. Sant Julià, 147 - 08403 GRANOLLERS (Barcelona)Tel. +34 938 617 120, Fax +34 938 494 988 | E-mail: [email protected] | www.gea-farmtechnologies.es

engineering for a better world GEA Farm Technologies

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

pub_gea.indd 75 21/12/2012 12:57


PRODUCIÓN76

Figura 4. Relación entre a frecuencia de muxido e os índices de ocupación de 34 SMR

Figura 5. Relación entre número de vacas en muxido e cantidade de leite obtida en 34 SMR

O NÚMERO DE MUXIDOS POR VACA E O NÚMERO DE REXEITAMENTOS, INDA QUE CON MENOR IMPORTANCIA, FORON AS OUTRAS VARIABLES QUE CONDICIONABAN A CANTIDADE DE LEITE OBTIDO

O índice de ocupación medio resultou do 72 ± 11,0%, oscilando entre un mínimo do 44% e un máximo do 90%, e está moi relacionado co número de vacas en muxido (ver �gura 3). Algúns autores fan referencia a que inten-tar conseguir índices de ocupación superiores ao 80% non é recomendable, posto que tería consecuencias negativas sobre a frecuencia de muxidura (De Koning and Ouwel-tjes, 2002). Non obstante, os datos do conxunto de ex-plotacións que vimos de analizar indican, para o rango de valores observados, ausencia de correlación entre o índice de ocupación e a frecuencia de muxido, sendo posible in-crementar os índices de ocupación por riba do 80% sen que se observen consecuencias negativas; de feito, 9 dos 34 SMR acadan índices de ocupación superiores ao 80% e en 8 dos mesmos a frecuencia de muxido é superior a 2,5 muxidos por vaca e día, e non se aprecian diferenzas signi�cativas con respecto ás explotacións con índices de ocupación inferiores ao 80% (ver �gura 4). Case con to-tal seguridade, as diferenzas observadas na frecuencia de muxido teñen máis que ver con aspectos coma o deseño do establo, o manexo da alimentación ou a estratexia de manexo que co índice de ocupación.

Tendo en conta a frecuencia de muxido, os tempos de visita por vaca, de limpeza, mantemento e rexeitamentos para cada un dos 34 SMR, poderíase incrementar en 16 o número medio de vacas en muxido por robot, pasando das 52,7 ás 68,7 vacas. Esta optimización na utilización dos SMR galegos signi�caría que o leite obtido por robot nun ano se incrementaría en torno a un 34% (185.460 ± 137.460 kg) e a frecuencia de muxido non baixaría dos 2, 5 muxidos por vaca (Castro et ál., 2012).

VARIABLES QUE AFECTAN Á CANTIDADE DE LEITE OBTIDA POR ROBOTAnalizouse a relación entre 11 variables (leite obtido por robot ao ano, número de vacas, frecuencia de muxido, muxidos por robot e ano, produción por vaca, rexeitamen-tos, �uxo de leite, tempo de visita por muxido, tempo de traballo do robot, modelo de robot e índice de ocupación) para comprobar cales tiñan maior in�uencia na cantida-de de leite que un robot é capaz de obter (Castro et ál., 2012). Os resultados do estudo conclúen que o número de vacas en muxido e o �uxo (kg/min) son as variables que máis in�úen na cantidade de leite que un SMR é capaz de obter, e explicarían por si soas o 87% da variación en-tre explotacións (o número de vacas por si só explicaría o 67% da variación; ver �gura 5). O número de muxidos por vaca e o número de rexeitamentos, inda que con menor importancia, foron as outras variables que condicionaban a cantidade de leite obtido, pero non se puido establecer o tanto por cento de variabilidade que proporcionan debido a que vacas, �uxo, muxidos e rexeitamentos teñen corre-lacións elevadas entre si, é dicir, unhas in�úen nas outras e necesitariamos dispor de datos dun mínimo de 80 ro-bots para acadar resultados que estatisticamente puideran considerarse admisibles. Por poñer un exemplo: cando se incrementa a frecuencia de muxido a produción por vaca tende a aumentar; isto ten sido con�rmado en diversas in-vestigacións (Speroni et ál., 2006), porén, non signi�ca que a produción por robot tamén se incremente, xa que con frecuencias de muxido máis baixas as vacas dan máis leite por muxido, os tempos de manexo do robot redúcense e poderíanse muxir máis vacas nun robot.


Un factor determinante del buen funcionamiento de las explotaciones lecheras es la distribución periódica y frecuente de las raciones. Por este motivo, DeLaval ha desarrollado el sistema de alimentación automati-zado Optimat™ para la preparación y distribución de las raciones Unifeed.

Alimentación inteligente:

Sistema Optimat™ de DeLaval

Si quiere saber más acerca de cómo ahorrar mano de obra y mejorar la alimentación de su ganado, pregunte a su

distribuidor DeLaval

DeLaval Equipos S.A.C/ Anabel Segura, 7 28108 Alcobendas (Madrid)Tel 91 490 44 73 / 62 / 63 www.delaval.es

pub_deLaval.indd 77 20/12/2012 20:27


PRODUCIÓN78

DENDE O PUNTO DE VISTA DA RAPIDEZ DO MUXIDO INTERESA OBTER FLUXOS ELEVADOS, O QUE PERMITIRÍA MUXIR MÁIS VACAS POR ROBOT E MAXIMIZAR A PRODUCIÓN, PERO DEBERÁ TERSE COIDADO CON QUE FLUXOS MÁIS ALTOS NON ESTEAN ASOCIADOS A VACAS CON ESFÍNTERES DANADOS OU QUE PERDAN O LEITE CON FACILIDADE

As diferenzas observadas na frecuencia de muxido teñen máis que ver con aspectos coma o deseño do establo, o manexo da alimentación ou a estratexia de manexo que co índice de ocupación

BIBLIOGRAFÍACastro, A., J. M. Pereira, C. Amiama, and J. Bueno. 2012.

Estimating e�ciency in automatic milking systems. Journal of Dairy Science. Vol. 95 (2):929-936.

De Koning K., and W. Ouweltjes., 2002. Optimización de la capacidad de ordeño e nun sistema de ordeño automático. Pax. 44-52, Ordeño Roboizado. Editorial agrícola española.

Hogeveen, H., K. Heemskerk, and E. Mathijs. 2004. Mo-tivations of Dutch farmers to invest in an automatic milking system or a conventional milking parlour. Pages 56-61 in A Better Understanding of Automatic Milking. A. Meijering, H. Hogeveen and C. J. A. M.de Koning, ed. Wageningen Acade-mic Publishers, Wageningen, �e Netherlands.

Speroni, M., G. Pirlo, and S. Lolli. 2006. E�ect of automatic milking systems on milk yield in a hot environment. J. Dairy Sci. 89:4687-4693.

Dende o punto de vista da rapidez do muxido interesa obter £uxos elevados, o que permitiría muxir máis vacas por robot e maximizar a produción, pero deberá terse coidado con que £uxos máis altos non estean asociados a vacas con esfínteres danados ou que perdan o leite con facilidade, o cal podería provocar un foco de contaminación no cubículo pola perda de leite e posible contaxio doutros animais. Den-de este punto de vista resulta interesante e economicamente vantaxoso a longo prazo que as explotacións que teñan ins-talados sistemas de muxido robotizado poñan especial aten-ción no £uxo de leite como unha das características a ter en conta na selección xenética dos seus animais.


Camiño vello de Mourelle, s/n – 15840 Santa Comba (A Coruña) – ESPAÑATelf. 981 88 05 50 – 981 88 05 75 • Fax. 981 88 06 06 e-mail: [email protected] • web: www.elmega.com

Consulte prezos sen compromiso

COMA SEMPRE, OS PRIMEIROS DENDE 1975

Calidade e limpeza co mínimo consumo

Coas nosas novas camas para area gaste só a area imprescindible Os nosos cepillos son

completamente abatibles; permiten un fácil acceso do tractor ó establo

Colchóns Elmega: confort, duración, suavidade e impermeabilidade

TANQUES DE FRÍOBaixo consumo e alto rendemento

Arrimadores de comida mecánicos

Salas de ordeño

pub_elmega.indd 79 20/12/2012 10:38


ECONOMÍA80

AS EXPLOTACIÓNS GALEGAS NO CONXUNTO DE EDF Os ingresos das explotacións galegas, tanto os da venda do leite (33,3 Û/100 kg ECM) coma os totais, son superiores á media de España e á de EDF. O mesmo acontece co pre-zo do leite, contrariamente ao que sosteñen algúns medios baseándose en datos non homoxeneizados. Na compara-ción de EDF, os cálculos efectúanse despois da estanda-rización do leite ao 4% de graxa e ao 3,4% de proteína e exprésanse en ECM (Energy-Corrected Milk).

Os gastos en sanidade (1,5 €/100 kg ECM) e reprodu-ción (0,9 €/100 kg ECM) das nosas explotacións, así como

EDF (European Dairy Farmers) realiza anualmente unha comparación internacional de custos de produción do leite na que colabora o CIAM. Na análise de 2010 participaron 286 explotacións de 19 países europeos, das que 15 eran galegas, 10 catalás e unha de Castela e León. Tamén participaron explotacións de Rusia e Australia que só se tomaron en consideración para o cálculo das medias xerais de EDF. Aínda que este conxunto de explotacións carece de representatividade estatística, está composto polas mellores de cada país e, polo tanto, os seus resultados reflicten a tendencia xeral do sector lácteo en Europa e constitúen unha referencia de inestimable importancia.

Claudio López Garrido1, Fernando Barbeito Nistal1 e Steffi Wille-Sonk2

1 Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo2 Johann Heinreich von Thünen [email protected], [email protected], [email protected]

AS EXPLOTACIÓNS GALEGAS DE LEITE NO CONTEXTO EUROPEO

Os gastos en sanidade e reprodución das nosas explotacións, así como os de alimentación animal, que representan o 65% dos custos directos, son máis altos que os da media de EDF

os de alimentación animal (12,1 €/100 kg ECM), que re-presentan o 65% dos custos directos, son máis altos que os da media de EDF (táboa 1).

A pesar de que as explotacións galegas de EDF veñen reducindo os seus custos nos últimos anos, seguen sendo superiores aos da media xeral de EDF, tanto os directos (18,6 vs. 15,5 €/100 kg ECM) coma os totais (45,1 vs. 41,9 €/100 kg ECM).

Se non se consideran os custos de oportunidade, os re-sultados unitarios das explotacións galegas de EDF son bastante satisfactorios. De feito, a renda familiar é superior á da media de EDF (9,3 vs. 5,8 €/100 kg ECM), mais o limiar de rendibilidade I (prezo do leite que cobre os custos efectivos e as amortizacións) e o limiar de rendibilidade II (prezo que cobre os custos totais sen considerar o custo da cota) son peores, e os bene�cios, con e sen primas desaco-pladas, menores.

economia_edf_02.indd 80 20/12/2012 19:50


ECONOMÍA 81

En relación con Cataluña e Castela e León, Galicia ten unha renda familiar máis alta, así como mellor limiar de rendibilidade I; pero o bene�cio, con e sen primas desaco-pladas, é inferior e o limiar de rendibilidade II, peor (grá-�co 1).

As explotacións españolas, e en particular as galegas, son moito máis pequenas cá media de EDF, na que in�úe moito o peso das grandes explotacións dos antigos países socialistas. Porén, comparadas coa media das explotacións que participan na análise de xestión da Xunta de Galicia, a media do grupo galego de EDF é superior en SAU, núme-ro de vacas, volume de produción de leite comercializado e carga gandeira. Porén, o seu rendemento leiteiro é inferior.

O menor tamaño das explotacións galegas implica me-nores amortizacións e menores gastos en conservación da maquinaria, enerxía, fuel e lubricantes, salarios e contratos ou alugamento de maquinaria. Na metodoloxía de EDF, a maquinaria e os contratos, así como a man de obra, están incluídos dentro do epígrafe dos custos do traballo porque se consideran factores alternativos.

A carga gandeira das nosas explotacións (2,4 vacas/ha) é superior á da media de EDF, aínda que inferior á das catalás. A nosa alta densidade gandeira aséntase nunha su-per�cie forraxeira na que os prados ocupan o 48% da SAU, o que esixe un elevado consumo de concentrado. Para unha produción de 7.926 kg ECM/vaca, inferior á media de EDF (8.136 kg ECM/vaca), o noso consumo medio de concentrado sitúase en 7,3 kg/vaca/día (2,7 t/vaca/ano), que é superior á media de EDF, aínda que inferior á de Cataluña. En 2010, a produtividade do concentrado (3,2 kg de leite/kg de concentrado) incrementouse nun 3,1%, así como a cantidade de leite/vaca producido sen concen-trados (2.618 kg ECM), que o �xo nun 22% (táboa 2).

Da menor dimensión dos rabaños en Galicia resulta unha inferior produtividade da man de obra (133 kg ECM/hora) fronte á media de EDF (190 kg ECM/hora). O gasto na

SE NON SE CONSIDERAN OS CUSTOS DE OPORTUNIDADE, OS RESULTADOS UNITARIOS DAS EXPLOTACIÓNS GALEGAS DE EDF SON BASTANTE SATISFACTORIOS: A RENDA FAMILIAR É SUPERIOR Á DA MEDIA DE EDF, PERO O LIMIAR DE RENDIBILIDADE I E O LIMIAR DE RENDIBILIDADE II SON PEORES

Gráfico 1. Limiares de rendibilidade I e II en Galicia, Castela-Cataluña, España e EDF

INGRESOS (€/100 kg ECM) GaliciaCataluña e Castela

España EDF

Venda de leite 33,3 32,2 32,8 29,9

Venda de gando e variación de inventario 2,7 2,8 2,7 4,1

Subsidios, axudas directas e balance do IVE 2,3 0,4 1,5 1,2

Outros ingresos 0,0 1,7 0,8 1,2

Ingresos totais 38,3 37,1 37,8 36,4CUSTOS (€/100 kg ECM)

Compra de animais 0,4 0,3 0,3 0,6

Sanidade animal e coidado dos pezuños 1,5 1,6 1,6 1,2

Inseminación e transferencia de embrións 0,9 0,6 0,8 0,7

Outros custos directos da produción animal 1,8 2,6 2,2 1,9

Compra de alimentos 12,1 15,0 13,3 8,9

Sementes 0,4 0,4 0,4 0,5

Fertilizantes 0,7 0,2 0,5 0,9

Pesticidas 0,2 0,1 0,1 0,3

Outros custos directos da produción vexetal 0,6 0,2 0,5 0,6

Custos directos 18,6 21,1 19,7 15,5Custos salariais 2,2 3,5 2,7 2,9

Custo de oportunidade do traballo familiar 11,0 4,8 8,4 5,2

Contratos/alugamento de maquinaria 0,8 1,7 1,2 1,9

Conservación de maquinaria e vehículos 1,0 1,3 1,2 1,3

Fuel, lubricantes 1,3 1,0 1,2 1,0

Enerxía 0,3 0,8 0,5 0,9

Amortización de maquinaria e vehículos 1,6 1,0 1,4 2,1

Custo de oportunidade de maquinaria e vehículos

0,6 0,2 0,4 0,7

Custo do traballo 18,8 14,4 17,0 16,0Arrendamento de cota 0,0 0,1 0,0 0,2

Supertaxa 0,0 0,0 0,0 0,0

Custo de oportunidade da cota 1,1 1,0 1,1 0,8

Custo da cota 1,1 1,1 1,1 1,0Mantemento de instalacións 0,5 0,3 0,4 0,5

Arrendamentos 0,1 0,1 0,1 0,1

Amortizacións de instalacións 1,4 1,8 1,6 2,1

Custo de oportunidade das instalacións 1,0 1,1 1,0 2,0

Custo das instalacións 3,0 3,4 3,2 4,8Arrendamento de terras 0,5 0,5 0,5 1,0

Custo de oportunidade da terra 1,4 0,4 1,0 1,5

Melloras en parcelas, drenaxes, accesos 0,0 0,0 0,0 0,0

Contribucións e cargas 0,1 0,0 0,1 0,2

Custos da terra 1,9 0,9 1,5 2,8Outros custos 1,7 1,2 1,5 1,8Custos totais 45,1 42,2 43,9 41,9Custos efectivos 26,0 30,9 28,1 26,3

Amortizacións 3,1 2,9 3,0 4,3

Custos de oportunidade 16,0 8,5 12,8 11,3

RESULTADOS (€/100 kg ECM)

Renda familiar 9,3 3,3 6,8 5,8

Beneficio I (sen primas desacopladas) -6,8 -5,2 -6,1 -5,5

Beneficio II (con primas desacopladas) -3,2 -2,3 -2,8 -1,8

Limiar de rendibilidade I (sen o custo da cota) 24,1 28,8 26,1 23,9

Limiar de rendibilidade II (sen o custo da cota) 39,0 36,3 37,8 34,4

Táboa 1. Ingresos e custos nas explotacións de EDF en 2010

compra de animais e a taxa de eliminación de vacas en Gali-cia son inferiores á media de EDF, aínda que a variabilidade que se observa nas nosas explotacións dun ano para outro non permite extraer unha conclusión clara.



ECONOMÍA82

Só o grupo de cabeza, constituído polo 25% das mello-res explotacións de EDF, logra ter bene�cio, o que evi-dencia a difícil situación que atravesa o sector lácteo en Europa.

Ao clasi�car as explotacións en función do limiar de ren-dibilidade II e comparar os resultados medios cos do 25% das mellores, que constitúen o grupo de cabeza, e cos do 25% das peores, que conforman o grupo de cola, poden observarse algúns aspectos de interese (táboa 3).

En canto ao grupo de cabeza, o de Galicia ten peores re-sultados que o de EDF; pero, mentres as explotacións pun-teiras de Galicia se caracterizan pola intensi�cación dos seus sistemas, as de EDF son moi extensivas. Así o mos-tran as diferenzas en rendemento leiteiro (9.459 vs. 7.500 kg/vaca), a carga gandeira (3,7 vs. 1,6 vacas/ha) e, por con-seguinte, a produtividade da terra (35.407 vs. 11.475 kg/ha) e o capital investido por vaca, que tamén é superior (4.249 vs. 3.573 €/vaca).

Ao comparar os grupos de cola, obsérvase que as dife-renzas son menores e as explotacións galegas teñen unha renda familiar e un limiar de rendibilidade I superior, un bene�cio I e un limiar de rendibilidade II inferiores, e un bene�cio II semellante (grá�co 2). Curiosamente, neste caso, as explotacións galegas son menos intensivas que as de EDF, como mostran o rendemento leiteiro (6.017 vs. 8.125 l/vaca), a carga gandeira (1,3 vs. 1,6 vacas/ha), a pro-dutividade da terra (8.904 vs. 13.136 l/ha) e o capital por vaca (3.752 vs. 8.363 €/ha).

O problema das nosas explotacións é a súa escasa base territorial en comparación con EDF, tanto na media (44 vs. 157 ha) coma no grupo de cabeza (66 vs. 246 ha) e no de cola (32 vs. 123 ha). En Galicia optouse pola in-tensi�cación porque era a única vía de expandir a pro-dución, o que se �xo con relativo éxito; non obstante, iso

EN RELACIÓN CON CATALUÑA E CASTELA E LEÓN, GALICIA TEN UNHA RENDA FAMILIAR MÁIS ALTA, ASÍ COMO MELLOR LIMIAR DE RENDIBILIDADE I; PERO O BENEFICIO É INFERIOR E O LIMIAR DE RENDIBILIDADE II, PEOR

Gráfico 2. Limiares de rendibilidade I e II por grupos

GaliciaCataluña e Castela

España EDF

DATOS XERAISSuperficie total da explotación (ha) 44 52 47 392Proporción de superficie arrendada (%) 33 49 40 50Man de obra familiar total (traballadores) 2,0 1,7 1,9 1,5Man de obra asalariada total (traballadores) 1,0 2,6 1,7 11,6Número de vacas 106 181 138 221Ingresos de leite sobre os totais (%) 92 92 92 80PRODUCIÓN DE LEITE Cota total dispoñible (t ECM 4% graxa) 779 1459 1067 1666Produción total de leite (t ECM/ano) 935 1678 1249 1757Leite vendido ás industrias (t ECM/ano) 931 1661 1240 1714Contido de graxa (%) 4 4 4 4Contido de proteína (%) 3 3 3 3Rendemento leiteiro (kg ECM/vaca) 7.926 9.104 8.424 8.136USO DO SOLOSuperficie forraxeira (ha) 44 51 47 157Superficie forraxeira arrendada (%) 33 49 42 50Prados (% superficie forraxeira) 48 0 29 45Labradío sobre superficie forraxeira (%) 50 91 70 40Carga gandeira (vacas/ha) 2,4 3,9 3,2 1,6Produtividade da terra (kg ECM por ha) 20.881 35.594 28.190 13.172MAN DE OBRA Produtividade do traballo (horas/vaca) 81 52 68 60Produtividade do traballo (kg ECM/hora) 133 203 163 190CAPITALCapital total (sen terra nin cota) (€/vaca) 4.070 4.046 4.060 6.150 Maquinaria (€/vaca) 897 436 702 1163 Construcións (€/vaca) 1.265 1631 1.420 3.012 Gando (€/vaca) 1.908 1.979 1.938 1.281Produtividade do capital (kg ECM por 1.000 €) 2.064 2.378 2.197 1.767MANEXO DO RABAÑO Ocupación da corte (%) 102 103 106 91Idade ao primeiro parto (meses) 26 26 26 26Intervalo entre partos (días) 164 427 421 407Taxa de eliminación de vacas (%) 21 29 27 29Produción de leite na vida útil da vaca (kg) 16.485 30.223 26.878Mortalidade dos xatos (%) 6,6 13,9 11,5 11,1ALIMENTACIÓNConsumo de concentrado (kg por vaca e día) 7,3 12,2 9,4 6,8Produtividade concentrado (kg leite ECM/kg concentrado)

3,2 2,1 2,8 3,9

Leite producido sen concentrado (kg/vaca e ano) 2.618 184 1.588 3.217PREZOSPrezo do leite (€/100 kg ECM) 33,3 32,2 32,9 29,9Prezo da vaca de sacrificio (€/kg de peso vivo) 0,93 0,94 0,97 0,95Prezo dos xatos (€/xato) 80 94 86 133Prezo de arrendamento da terra (€/ha) 244 312 354 299Salarios (€/hora) 5,3 11,7 11,6 14,2Prezo do concentrado (€/t) 272 234 256 253

Táboa 2. Razóns das diferenzas de custos e ingresos nas explotacións de EDF en 2010

implica unha grande dependencia externa dos alimentos para o gando e unha extrema vulnerabilidade fronte ás oscilacións dos prezos. En tanto non se implemente unha política de estruturas que facilite a mobilidade da terra para ampliar a base territorial das explotacións leiteiras galegas, pouco máis poden mellorar estas a súa compe-titividade.


Penivex ComplexCalidad asegurada! La mejor suspensión!

Ctra. Reus-Vinyols Km. 4,1• 43330 RIUDOMS (Tarragona) • Tel. +34 977 850 170* • Fax +34 977 850 405 • Ap. Correos, 60

www.spveterinaria.com

¡DEJE DE AGITAR!

CORTO TIEMPO DE ESPERA

Carne: 30 días Leche: 3 días

Suspensión inyectable

COMPOSICIÓNBencilpenicilina procaína ...............20MUI/100ml Dihidroestreptomicina (sulfato) .........20 g/100mlTRATAMIENTO

DE ELECCIÓN

PRESENTACIONES100 ml 250 ml

ESPECIES DE DESTINO· Bovino, ovino, porcino y equino

· Perros y gatos

Nº de Registro: 0942-ESP

Penivex ComplexLA MEJOR PENICILINA

an_penivexcomplex2.indd 1 17/08/12 11:24pub_sp_veterinaria.indd 83 20/12/2012 10:37


ECONOMÍA84

Gráfico 3. Limiares de rendibilidade I e II por países

COMPARACIÓN ENTRE PAÍSES SELECCIONADOS A comparación dos nosos resultados coas medias dalgúns países seleccionados é máis ilustradora cá realizada coa media xeral de EDF. A tal efecto, escolléronse aqueles que participaron na análise cun número de explotacións non inferior a doce, coa excepción de Eslovaquia, que foi ex-cluída porque a integración produtiva en conglomerados empresariais máis amplos impide considerar o custo da te-rra. Porén, incluíronse Italia e Portugal por proximidade, a pesar do escaso número de explotacións.

Os ingresos procedentes da venda do leite das explota-cións galegas (33,3 €/100 kg ECM), así como os totais (38,3 €/100 kg ECM), só foron inferiores aos de Suecia e Italia. A pesar do seu pequeno tamaño, as explotacións ga-legas conseguen uns resultados aceptables en termos rela-tivos. A renda familiar (9,3 €/100 kg ECM) só é inferior á de Francia e Polonia, e o bene�cio sen primas desacopladas (-6,8 €/100 kg ECM) é superior ao de Dinamarca, Italia, Holanda e Portugal.

As explotacións irlandesas son as únicas que teñen bene-�cio sen primas desacopladas e as que presentan mellores resultados en termos de renda familiar e limiar de rendibi-lidade II. No bene�cio con primas desacopladas, ademais das irlandesas, só as británicas e as polacas teñen resultados positivos. Os pésimos resultados de Dinamarca e Holanda débense ao elevado custo da terra e das instalacións. En Holanda tamén in�úe moito o custo da cota láctea. Este é, porén, o país cos custos directos máis baixos de EDF (táboa 4 e grá�co 2).

Os custos directos das explotacións galegas só son infe-riores aos de Italia e Portugal, que son os máis altos de to-dos os países de referencia a causa, fundamentalmente, das compras de alimentos para o gando. Os gastos en sanidade animal en Galicia e Portugal son os máis elevados.

O custo do traballo en Galicia é o máis alto debido ao custo de oportunidade da man de obra familiar. Non obstante, o noso custo en instalacións só é superior ao do Reino Unido, e o da terra só é maior có de Bélxica, Portugal e Suecia. Os custos totais das explotacións ga-legas só son inferiores aos de Dinamarca, Italia, Portu-gal e Suecia.

As explotacións galegas de EDF teñen unha super�cie forraxeira media (44 ha) igual á das belgas e maior cá das portuguesas, que son as máis pequenas. En número de

vacas, as nosas explotacións son semellantes ás francesas e a súa produción de leite comercializado é superior á de Bélxica, Francia e Portugal (táboa 5).

A carga gandeira en Galicia (2,4 vacas/ha) e a produción de leite por unidade de super�cie (20.881 kg/ha) só son in-feriores ás de Portugal. A alta densidade gandeira explica o elevado consumo de concentrado (7,3 kg/vaca e día), que só é inferior ao de Italia, Portugal, Alemaña e Suecia, aínda que cun rendemento por vaca tamén menor (7.926 kg/vaca) e que só supera ao de Irlanda, O Reino Unido e Polonia.

O resultado é unha produtividade do concentrado (3,2 kg leite/kg concentrado) que só é menor cá de Portugal, Italia e Suecia. A cantidade de leite producido sen concen-trado (2.168 vs. 3.940 kg/vaca) só é maior cá de Portugal.

Da menor dimensión das nosas explotacións resulta unha baixa produtividade da man de obra (81 horas/vaca e 133 kg leite/hora), que só supera ás de Portugal e Polonia. Unha vantaxe das explotacións galegas é que o investimen-to por vaca, sen contar terra e cota (4.070 €/vaca), só é su-perior ao do Reino Unido (2.913 €/vaca) e Irlanda (3.184 €/vaca), países cuxo modelo de produción apenas require investimentos en instalacións.

EVOLUCIÓN DOS RESULTADOS DE EDF (2007-2010) Nos últimos catro anos, o tamaño das explotacións gale-gas medrou a maior ritmo que a media de EDF, tanto en número de vacas coma en produción de leite, aínda que seguen a ser moito máis pequenas (táboa 6).

O seu rendemento leiteiro en 2007 xa era menor cá me-dia de EDF e, aínda que medrou ata 2010, fíxoo en menor medida que o conxunto de EDF (1,8% vs. 4,9%).

Con todo, a diferenza máis salientable na evolución deste período está nos ingresos totais, que sendo moi superiores en Galicia en 2007 (44,4 vs. 38,5 €/100 kg), foron diminuíndo ata ser inferiores á media de EDF en 2010 (34,5 vs. 34,8 €/100 kg). Isto débese a que o descenso dos ingresos pola venda do leite (-21,1% vs. -6,2%) e de animais (-65,9 vs. -5%) foi moito máis acentuado en Galicia.

O aumento dos custos totais é xeral, pero en Galicia in-crementáronse en maior medida (6,2% vs. 4,1%). Iso non se debe aos custos directos, que en Galicia mesmo dimi-nuíron un 2,1%, aínda que sigan sendo superiores á media de EDF, senón aos do traballo (que inclúen os de maqui-naria, enerxía e contratos). Mentres para o conxunto de EDF se mantiveron estables, en Galicia, onde xa eran algo máis altos, aumentaron un 11,5%. O outro factor foi a ele-vación dos custos de oportunidade en Galicia nun 11,3% en tanto se reducían un 6,7% na media de EDF, que xa era inferior en 2007.

AS EXPLOTACIÓNS ESPAÑOLAS, E EN PARTICULAR AS GALEGAS, SON MOITO MÁIS PEQUENAS CÁ MEDIA DE EDF, PORÉN, O SEU RENDEMENTO LEITEIRO É INFERIOR



ECONOMÍA 85

O resultado foi un drástica baixa da renda familiar, máis acentuada en Galicia, aínda que siga a ser máis alta que a media de EDF, así como do bene�cio. Aínda que o em-peoramento dos limiares de rendibilidade é xeral, no caso galego prodúcese de maneira algo máis atenuada ca no conxunto de EDF (grá�co 4).

Esta deterioración dos resultados dáse a pesar da me-llora da produtividade do traballo, tanto en horas/vaca coma en kg ECM/hora e produtividade da terra, provo-cadas polo aumento da carga gandeira e do rendemento leiteiro.

O capital investido por vaca seguiu a aumentar no conxunto de EDF (17,5%) mentres se reducía a súa pro-dutividade (10,5%). Polo contrario, o capital investido por vaca en Galicia diminuíu lixeiramente (-2,4%) e a produti-vidade do capital mantívose.

As explotacións galegas de EDF teñen unha superficie forraxeira media (44 ha) igual á das belgas e maior cá das portuguesas, que son as máis pequenas

CONCLUSIÓNSAínda que nos últimos anos o tamaño das explotacións galegas medrou a maior ritmo cá media de EDF, tanto en número de vacas coma en produción de leite, seguen a ser moito máis pequenas. Da menor dimensión das nosas explotacións resulta unha baixa produtividade da man de obra. Porén, unha das súas vantaxes é o seu baixo investi-mento por vaca. Con todo, conseguen uns resultados re-lativos aceptables no contexto europeo, pero a súa escasa base territorial limita as posibilidades de mellora da súa competitividade.

Os custos directos das explotacións galegas son dos máis altos de todos os países de referencia. Isto débese, funda-mentalmente, ás compras de alimentos para o gando e aos gastos en sanidade animal.

Na evolución dos resultados, o máis salientable é que sendo os ingresos das explotacións galegas superiores aos do resto en 2007 acabaron por debaixo da media de EDF en 2010. A causa disto é que a diminución do prezo do leite e dos ingresos pola venda de animais foi máis acen-tuada en Galicia. Por outra parte, a pesar da mellora da produtividade do traballo e da terra, os custos totais tamén aumentaron máis que no conxunto de EDF a causa do in-cremento dos relativos ao traballo e dos custos de oportu-nidade.

Gráfico 4. Limiares de rendibilidade I e II en 2007 e 2010 NOS ÚLTIMOS CATRO ANOS, O TAMAÑO DAS EXPLOTACIÓNS GALEGAS MEDROU A MAIOR RITMO QUE A MEDIA DE EDF, TANTO EN NÚMERO DE VACAS COMA EN PRODUCIÓN DE LEITE, PERO O RENDEMENTO LEITEIRO SEGUE SENDO MENOR



ECONOMÍA86

Táboa 3. Valores medios xerais e dos grupos de cabeza e cola de EDF en 2010

Galicia EDFMedia Cabeza Cola Media Cabeza Cola

Número de explotacións Unidade 15 4 4 289 72 72Tamaño do rabaño vacas 106 215 37 221 311 159SAU ha 44 66 32 157 246 123Produción de leite t ECM/explotación 935 2.055 220 1.757 2.255 1.272Produción vendida ás industrias t ECM/explotación 931 2.051 214 1.714 2.207 1.235Rendemento leiteiro kg ECM/vaca 7.926 9.459 6.017 8.136 7.500 8.125Ingresos totais €/100 kg ECM 38,3 39,0 41,2 36,4 34,5 40,0 Ingresos do leite €/100 kg ECM 33,3 32,7 35,4 29,9 28,0 33,0 Venda e variación de animais €/100 kg ECM 2,7 4,5 1,6 4,1 4,5 4,0 Subsidios e balance do IVE €/100 kg ECM 2,3 1,4 4,1 1,2 1,3 1,4 Outros ingresos €/100 kg ECM 0,0 0,4 0,1 1,2 0,7 1,6Custos totais €/100 kg ECM 45,1 36,5 56,9 41,9 31,4 54,5 Custos directos €/100 kg ECM 18,6 20,1 17,7 15,5 13,0 18,4 Custos relativos ao traballo €/100 kg ECM 18,8 10,9 30,0 16,0 11,7 22,3 Custos das construcións €/100 kg ECM 3,0 3,1 3,0 4,8 2,4 6,9 Custos da terra €/100 kg ECM 1,9 0,8 3,0 2,8 2,4 3,4 Outros custos €/100 kg ECM 1,7 0,8 1,9 1,8 1,3 2,6 Custos da cota €/100 kg ECM 1,1 0,9 1,4 1,0 0,7 1,0 Custos efectivos €/100 kg ECM 26,0 28,2 26,1 26,3 21,4 33,2 Amortizacións €/100 kg ECM 3,0 2,1 4,0 4,3 2,6 6,0 Custos de oportunidade €/100 kg ECM 16,0 6,2 26,8 11,3 7,5 15,3Renda familiar €/100 kg ECM 9,3 8,8 11,2 5,8 10,5 0,8Beneficio I (sen primas desacopladas) €/100 kg ECM -6,8 2,5 -15,7 -5,5 3,0 -14,5Primas desacopladas prorrateadas €/100 kg ECM 3,6 2,0 6,4 3,8 2,8 5,3Beneficio II (con primas desacopladas) €/100 kg ECM -3,2 4,5 -9,3 -1,8 5,8 -9,2Limiar de rendibilidade I €/100 kg ECM 24,1 24,0 24,3 23,9 17,3 32,1Limiar de rendibilidade II €/100 kg ECM 38,9 29,4 49,7 34,4 24,2 46,6Retribución do traballo €/hora 8,1 17,4 1,7 3,9 15,8 -6,7Traballo horas/vaca 81 50 131 60 65 65Produtividade do traballo kg ECM/hora 133 203 62 190 198 163Carga gandeira vacas/ha 2,4 3,7 1,3 1,6 1,6 1,6Produtividade da terra kg ECM/ha 20.881 35.407 8.094 13.172 11.475 13.136Capital (sen terra nin cota) €/vaca 4.070 4.249 3.752 6.150 3.573 8.363Produtividade do capital kg ECM/1.000 € 2.064 2.264 1.742 1.767 2.548 1.218

Táboa 4. Ingresos e custos da actividade leiteira nalgúns países europeos en 2010

Galicia Bélxica Alemaña Dinamarca Francia Irlanda Italia Holanda Polonia Portugal Suecia O Reino UnidoINGRESOS (€/100 kg ECM)Venda de leite 33,3 29,6 27,1 32,6 30,2 29,6 38,2 27,4 27,7 31,9 36,2 26,7Venda de gando e variación de inventario 2,7 3,5 4,2 3,2 4,8 5,2 3,4 3,5 4,1 3,9 4,8 3,7Subsidios, axudas directas e balance do IVE 2,3 0,7 1,0 1,2 1,5 0,9 1,6 0,0 1,8 1,8 2,0 0,3Outros ingresos 0,0 0,2 0,6 1,0 1,5 0,0 2,2 2,6 0,3 0,1 1,1 0,3Ingresos totais 38,3 34,0 32,9 38,0 37,9 35,8 45,3 33,5 34,0 37,7 44,0 31,0CUSTOS (€/100 kg ECM)Compra de animais 0,4 0,1 1,0 0,3 0,6 0,0 0,8 0,4 0,4 0,0 0,7 0,7Sanidade animal e coidado dos pezuños 1,5 1,4 1,2 1,1 1,4 1,2 1,3 1,1 0,8 2,0 1,0 1,1Inseminación e transferencia de embrións 0,9 0,6 0,4 0,7 0,8 0,6 0,4 0,8 0,5 0,7 1,2 0,4Outros custos directos da produción animal 1,8 1,9 1,8 2,5 2,5 2,3 1,3 1,1 1,6 1,8 2,2 2,1Compra de alimentos 12,1 7,5 7,8 9,6 7,0 5,9 13,4 6,4 6,0 17,3 10,6 6,9Sementes 0,4 0,4 0,5 0,7 0,9 0,1 0,8 0,3 0,6 0,8 0,4 0,3Fertilizantes 0,7 0,8 0,8 0,5 0,9 2,2 0,5 0,8 2,1 0,6 0,8 1,1Pesticidas 0,2 0,3 0,3 0,4 0,5 0,1 0,2 0,1 0,6 0,4 0,1 0,1Outros custos directos da produción vexetal 0,6 1,1 0,5 0,8 1,1 0,1 0,1 0,2 0,5 1,3 1,2 0,3Custos directos 18,6 14,1 14,2 16,5 15,5 12,6 18,8 11,2 13,1 25,0 18,2 13,0Custos salariais 2,2 0,9 2,8 3,9 2,6 2,0 3,5 1,2 1,2 2,4 6,0 3,9Custo de oportunidade do traballo familiar 11,0 6,6 4,6 2,5 8,0 4,1 4,6 6,2 4,5 2,4 5,2 2,1Contratos/alugamento de maquinaria 0,8 2,7 2,0 2,9 2,0 1,6 1,2 2,8 0,9 1,0 2,8 1,8Conservación de maquinaria e vehículos 1,0 1,0 1,5 0,8 1,2 1,3 1,4 2,1 0,6 1,4 1,3 0,9Fuel, lubricantes 1,3 0,5 1,3 0,9 0,9 0,0 1,3 0,6 1,9 1,0 1,2 0,7Enerxía 0,3 1,2 0,9 1,3 0,5 0,6 1,1 1,2 0,9 1,0 1,1 0,6Amortización de maquinaria e vehículos 1,6 2,6 2,2 0,9 3,0 1,2 1,3 2,5 2,4 3,4 1,9 1,7Custo de oportunidade da maquinaria e vehículos 0,6 0,7 0,5 1,0 0,6 0,5 1,8 0,4 1,5 2,6 0,7 0,4


vacuno 210*297 23/2/12 11:33 P�gina 2

Composici�n

C M Y CM MY CY CMY K

pub_agroseguro.indd 87 20/12/2012 21:41


ECONOMÍA88

Custo do traballo 18,8 16,3 15,6 14,3 18,7 11,3 16,2 17,0 14,0 15,2 20,1 12,0Arrendamento da cota 0,0 0,0 0,2 0,0 0,0 0,0 0,1 0,7 0,0 0,0 0,0 0,0Supertaxa 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0Custo de oportunidade da cota 1,1 1,5 0,5 1,1 0,0 0,7 0,5 2,9 0,1 0,0 0,0 0,1Custo da cota 1,1 1,5 0,7 1,1 0,0 0,7 0,6 3,7 0,1 0,0 0,0 0,1Mantemento de instalacións 0,5 0,0 0,3 1,4 0,4 0,8 0,1 0,7 0,4 1,0 0,8 0,7Arrendamentos 0,1 0,0 0,2 0,8 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1Amortizacións das instalacións 1,4 2,3 1,7 3,1 2,6 0,9 3,5 3,1 1,2 0,8 3,2 0,6Custo de oportunidade das instalacións 1,0 1,5 1,0 3,1 1,7 1,3 6,6 2,7 3,3 1,6 2,3 0,9Custo das instalacións 3,0 3,8 3,1 8,5 4,7 3,0 10,2 6,4 4,9 3,4 6,4 2,2Arrendamento das terras 0,5 1,1 1,2 1,2 1,7 1,5 1,4 1,1 0,4 0,5 1,1 1,2Custo de oportunidade da terra 1,4 0,6 1,0 3,2 0,2 2,5 1,6 3,1 2,4 0,9 0,5 1,4Melloras en parcelas, drenaxes, accesos 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,2 0,1Contribucións e cargas 0,1 0,0 0,1 0,3 0,1 0,0 0,5 0,5 0,2 0,0 0,0 0,1Custos da terra 1,9 1,7 2,2 4,8 2,1 3,9 3,5 4,7 3,1 1,5 1,8 2,7Outros custos 1,7 1,8 1,7 1,8 2,7 1,7 3,1 1,5 0,9 0,6 2,3 1,2Custos totais 45,1 39,2 37,6 47,0 43,8 33,2 52,3 44,6 36,0 45,8 48,9 31,3Custos efectivos 26,0 22,4 25,3 30,8 26,1 20,9 31,4 23,3 19,6 32,8 33,6 23,2Amortizacións 3,1 5,1 3,9 4,1 5,8 2,2 4,8 5,6 3,6 4,2 5,1 2,3Custos de oportunidade 16,0 11,7 8,4 12,0 11,9 10,1 16,1 15,7 12,8 8,7 10,1 5,8RESULTADOS (€/100 kg ECM)Renda familiar 9,3 6,6 3,7 3,0 6,1 12,7 9,1 4,6 10,8 0,6 5,3 5,5Beneficio empresarial I (sen primas desacopladas)

-6,8 -5,2 -4,7 -9,0 -5,8 2,5 -7,0 -11,1 -2,0 -8,1 -4,8 -0,3

Beneficio empresarial II (con primas desacopladas)

-3,2 -1,7 -1,0 -5,8 -2,0 6,2 -2,9 -7,2 1,0 -5,9 -1,1 2,9

Limiar de rendibilidade I (sen o custo da cota) 24,1 23,0 23,1 29,5 24,1 17,0 29,0 22,0 16,9 31,3 30,9 21,1Limiar de rendibilidade II (sen o custo da cota) 39,0 33,2 31,1 40,5 36,0 26,4 44,6 34,8 29,7 40,0 41,0 26,8

Táboa 5. Razóns das diferenzas de custos e ingresos en 2010Galicia Bélxica Alemaña Dinamarca Francia Irlanda Italia Holanda Polonia Portugal Suecia O Reino Unido

Número de explotacións 15 14 36 14 32 12 4 48 28 2 19 18

DATOS XERAIS

Superficie total (ha) 44 58 385 385 166 91 100 88 341 32 328 257

Superficie arrendada (%) 33 57 67 67 92 36 55 29 28 22 52 47

Traballadores familiares 2,0 1,4 1,4 1,4 2,1 1,5 2,1 1,4 2,0 1,0 1,4 1,4

Traballadores asalariados 1,0 0,2 7,3 7,3 1,3 0,8 3,3 0,3 10,8 2,2 4,6 3,8

Número de vacas 106 86 295 295 88 166 163 145 154 108 207 323

PRODUCIÓN DE LEITE

Produción leite (t ECM/ano) 935 755 2.524 3.056 736 992 1.728 1.185 1.146 916 2.039 2.359

Leite para industria (t ECM/ano) 931 739 2.473 2.985 710 962 1.710 1.179 1.098 909 1.987 2.337

Contido de graxa (%) 3,66 4,12 4,08 4,51 4,03 4,06 3,90 4,38 4,16 3,72 4,13 4,22

Contido de proteína (%) 3,20 3,42 3,42 3,60 3,33 3,48 3,45 3,46 3,29 3,25 3,37 3,39

Rendemento leiteiro (kg ECM/vaca) 7.926 8.949 8.538 9.523 8.463 5.966 9.981 8.301 7.208 8.493 9.826 7.040

USO DO SOLO

Superficie forraxeira (ha) 44 44 259 215 86 90 99 85 182 21 257 220

Superficie forraxeira arrendada (%) 33 57 68 18 90 35 55 30 29 39 53 45

Prados (% superficie forraxeira) 48 10 55 3 26 99 20 84 33 0 20 61

Labradío (% superficie forraxeira) 50 41 43 70 40 1 80 16 61 100 31 17

Carga gandeira (vacas/ha) 2,4 2,0 1,3 1,4 1,1 2,0 1,8 1,8 0,9 5,1 0,8 1,5

Produtividade da terra (kg ECM/ha) 20.881 17.817 10.964 12.832 9.395 11.526 17.905 14.697 6.689 43.580 8.152 10.906

MAN DE OBRA

Produtividade traballo (horas/vaca) 81 46 44 29 58 30 70 32 114 91 56 31

Produtividade traballo (kg/hora) 133 208 225 339 158 204 151 270 79 105 191 241

CAPITAL

Total (sen terra nin cota, €/vaca) 4.070 5.151 5.085 9.419 6.268 3.184 22.625 7.249 6625 8842 8262 2.913

Maquinaria (€/vaca) 897 1.235 1.060 1.887 1.025 669 4.147 785 2148 4373 1.335 511

Construcións (€/vaca) 1.265 2.210 2.144 4.913 2.224 998 15.897 5.492 2.841 2110 3.811 862

Gando (€/vaca) 1.908 1.380 1.125 1.260 1.470 1.473 2.581 972 1.165 1276 1.433 1.190

Galicia Bélxica Alemaña Dinamarca Francia Irlanda Italia Holanda Polonia Portugal Suecia O Reino Unido

Táboa 4. Ingresos e custos da actividade leiteira nalgúns países europeos en 2010 (cont.)



ECONOMÍA 89

Outros (€/vaca) 0 305 623 1.312 1.362 45 0 0 405 1.083 1.408 283

Produtividade do capital (kg/1.000 €) 2.064 2.066 2187 1.319 1.547 1.992 439 1.269 1.366 961 1.353 2.813

MANEXO DO RABAÑO

Idade ao primeiro parto (meses) 25,6 25,8 27,2 25,3 28,5 23,6 26,3 25,5 25,5 26,1 26,3 25,1

Intervalo entre partos (días) 164 411 406 378 420 397 434 412 405 409 394 382

Taxa de eliminación das vacas (%) 21,4 30,4 29,8 35,4 29,9 17,3 39,9 31,4 21,9 22,7 41,3 19,6

Produción leite na vida útil da vaca (kg) 32.747 28.346 19.160 19.996 19.583 21.529 28.614 32.876 0 24.990 30.702

Mortalidade dos xatos (%) 6,6 11,6 10,3 10,6 11,2 10,0 10,4 13,1 9,8 13,6 10,1 8,9

ALIMENTACIÓN

Consumo concentrado (kg/vaca día) 7,3 6,8 7,6 6,0 5,3 3,3 11,9 6,2 5,9 9,0 8,1 5,8

Produtividade concentrado (kg leite/kg concentrado)

3,2 3,8 3,4 5,0 5,0 5,4 3,0 3,8 4,0 2,6 3,1 3,8

Leite producido sen concentrado (kg /vaca) 2.618 4.101 3.078 5176 4.622 3.568 4.333 3.780 2.927 1.924 3.940 2.803

PREZOS

Leite (€/100 kg ECM) 33,3 29,6 27,1 32,6 30,2 29,6 38,2 27,4 27,7 31,9 36,2 26,7

Vaca de sacrificio (€/kg peso vivo) 0,93 1,03 0,87 0,94 1,36 1,09 0,79 0,73 0,81 0,55 1,09 0,82

Xatos (€/xato) 80 149 123 113 122 103 111 142 147 68 189 88

Arrendamento da terra (€/ha) 244 356 205 376 168 445 634 464 100 600 133 276

Salarios (€/hora) 5,3 10,2 11,8 19,3 23,5 12,7 14,0 19,3 3,0 3,9 18,1 14,3

Venda da cota (€/kg, 4% de graxa) 0,30 0,37 0,13 0,27 0,00 0,20 0,12 0,75 0,02 0,02 0,00 0,03

Concentrado (€/t) 272 241 227 270 265 200 333 192 262 162 360 225

Táboa 6. Evolución das explotacións de EDF 2007-2010EDF Galicia

Explotacións 132 8Variable Unidade 2007 2010 2007 2010Tamaño do rabaño Vacas 223 229 93 101Produción de leite t ECM/explotación 1.703 1.834 774 885Produción de leite comercializable t ECM/explotación 1.666 1.795 771 881Ingresos totais Euros/100 kg ECM 38,5 34,8 44,4 34,5 Venda de leite Euros/100 kg ECM 30,9 29,0 39,9 31,5 Venda e variación de animais Euros/100 kg ECM 4,0 3,8 4,4 1,5 Subsidios e balance do IVE Euros/100 kg ECM 1,8 0,7 0,2 1,4 Outros ingresos Euros/100 kg ECM 1,7 1,3 0,0 0,0Custos totais Euros/100 kg ECM 38,9 40,5 42,2 44,8 Custos directos Euros/100 kg ECM 13,2 14,7 19,0 18,6 Compra de alimentos Euros/100 kg ECM 7,5 8,6 12,2 11,9 Compra de fertilizantes Euros/100 kg ECM 0,9 1,0 1,1 0,7 Custos relativos ao traballo Euros/100 kg ECM 15,4 15,4 16,6 18,5 Compra de gasoil Euros/100 kg ECM 0,9 0,9 1,1 1,4 Custos das construcións Euros/100 kg ECM 3,5 4,3 2,8 2,5 Custos da terra Euros/100 kg ECM 2,9 2,9 1,9 2,1 Outros custos Euros/100 kg ECM 1,7 1,8 1,2 2,0 Custos da cota Euros/100 kg ECM 2,2 1,4 0,8 1,2 Custos efectivos Euros/100 kg ECM 22,9 25,2 24,5 25,2 Amortizacións Euros/100 kg ECM 4,1 4,2 2,8 2,9 Custos de oportunidade Euros/100 kg ECM 12,0 11,2 15,0 16,7Renda familiar Euros/100 kg ECM 11,5 5,5 17,2 6,4Beneficio 1 Euros/100 kg ECM -0,5 -5,7 2,3 -10,4Primas desacopladas prorrateadas Euros/100 kg ECM 2,8 3,9 4,2 3,3Beneficio 2 Euros/100 kg ECM 2,3 -1,8 6,5 -7,1Limiar de rendibilidade 1 Euros/100 kg ECM 19,3 23,3 22,7 25,2Limiar de rendibilidade 2 Euros/100 kg ECM 29,3 33,3 36,9 40,7Produtividade do traballo 1 horas/vaca 52 47 72 67Produtividade do traballo 2 kg ECM/hora 197 208 110 128Rendemento leiteiro kg ECM/vaca 7.634 8.009 7.391 7.527Carga gandeira vacas/ha 1,5 1,6 2,1 2,2Produtividade da terra kg ECM/ha 12.390 13.163 16.725 18.693Capital (sen terra nin cota) Euros/vaca 4.760 5.591 3.762 3.673Produtividade capital kg ECM/1.000 € 2.069 1.851 2.215 2.204

Táboa 5. Razóns das diferenzas de custos e ingresos en 2010 (cont.)Galicia Bélxica Alemaña Dinamarca Francia Irlanda Italia Holanda Polonia Portugal Suecia O Reino Unido



MEDIO AMBIENTE90

INTRODUCIÓNA utilización intensiva de medios de produción na agri-cultura leva a situacións de sobreexplotación dos recursos naturais e pode converter a produción agrícola nunha fon-te de contaminación, fundamentalmente de tipo difuso cos contaminantes procedendo de fontes distribuídas ao longo dun espazo.

O exceso de nutrientes utilizados na agricultura, como son o nitróxeno e o fósforo, pode causar efectos perniciosos nos ecosistemas �uviais, pois moitos organismos �uviais

Presentamos os resultados dun estudo realizado polo CIAM sobre o grao de contaminación das augas nas cuncas hidrográficas do Xallas e alta do Miño, que son as que maior intensificación teñen de gando vacún leiteiro, co obxectivo de avaliar a influencia dos sistemas gandeiros galegos na calidade química das augas fluviais.

Nas zonas gandeiras de vacún de leite estudadas, localizadas nas cuncas do Xallas e alta do Miño, non se detectaron problemas de contaminación por nitratos nin por fosfatos

ESTADO DAS AUGAS FLUVIAIS EN ZONAS GANDEIRAS DE VACÚN DE LEITE EN GALICIA. NIVEIS DE NITRATOS E FÓSFORO

M.I. García Pomar, J. Castro Insua, D. Báez Bernal, J. López Díaz Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo. Ingacal

están adaptados a baixas concentracións de nutrientes. O exceso produce a eutro�zación das augas: as augas dimi-núen a e�ciencia na captación de nutrientes, satúranse e perden gran parte da súa capacidade de autodepuración, aumentando a biomasa de algas, macro�tas ou outros or-ganismos, contendo cloro�la e caendo os niveis nocturnos de osíxeno ata valores letais para peixes e outros animais.

A normativa europea promove alcanzar unha boa calida-de para as augas. A Directiva Marco de Augas (2000/60/CE), cuxo obxectivo é protexer os ríos e encoros, establece que a contaminación química das augas super�ciais re-presenta unha ameaza para o medio acuático. A Directiva Nitratos (1991/676 EEC) ten como obxectivo reducir ou previr a contaminación directa e indirecta das augas por nitratos utilizados na agricultura.

AFRIGA102_augas_02.indd 90 20/12/2012 10:52


MEDIO AMBIENTE 91

Dende o proxecto �nanciado pola Xunta de Galicia “Implementación dun Sistema de Información Xeográ�co (SIX) para a avaliación da contaminación das augas pola actividade agraria en cuncas hidrográ�cas”, avaliáronse nas dúas cuncas hidrográ�cas galegas cunha maior intensi�-cación de gando vacún leiteiro a in�uencia que teñen os sistemas gandeiros galegos sobre a calidade química (niveis de nitratos e fósforo) das augas �uviais.

As cuncas obxecto de estudo foron a do río Xallas e a alta do Miño. En cada unha destas cuncas establecéronse as subcuncas de rango 3 segundo as clasi�cacións de Hor-ton (1945) e Strahler (1964). Sobre estas cuncas de orde 3, cun total de 13 no Xallas (�gura 1) e de 6 na cunca alta do Miño (�gura 2), realizáronse mostraxes mensualmente no Xallas (dende setembro de 2006 ata decembro de 2008) e trimestralmente no Miño (dende novembro de 2006 ata decembro de 2008).

Durante o tempo que duraron as mostraxes recolléronse os datos climáticos de precipitación (mm) e temperatu-ra media do aire (0C) das estacións de Fontecada (Santa Comba), na cunca do Xallas, e das estacións da Pontenova e Pol, na alta do río Miño (�gura 2).

Figura 1. Cuncas de orde 3 na cunca do río Xallas e na cunca alta do Miño

Figura 2. Choiva e temperatura media do aire na cunca do Xallas e na cunca alta do Miño

Choiva (mm) Temperatura media do aire (Cº)



MEDIO AMBIENTE92

As cuncas cun maior contido en nitratos (�gura 5) foron a do río Maroñas (C7), cunha media 12.6 ppm, e a do río Chancela (C8), cunha media de 16.2 ppm, zonas locali-zadas no concello de Mazaricos, que presentaban a maior densidade gandeira e a maior porcentaxe de super�cie de millo. Os puntos limpos (PL1 e PL2), tomados como refe-rencia do contido en nitratos normal das augas en zonas de pouca actividade humana, dan contidos medios de nitratos de 2.6 ppm, contidos de nitratos que teriamos que tomar de referencia como valor 0.

Os niveis encontrados na cunca alta do Miño (�gura 4) mostran niveis por debaixo de 14-16 ppm de nitratos, cun-ha media por mes de todas as cuncas xuntas que varía entre 5 e 9 ppm. O contido de nitratos nas cuncas do nacemento do Miño (C4) e do Riolongo (C5) mantense ao longo do ano nos niveis máis baixos, e nas cuncas do río Madanela (C3) e do río Torneiros (C6), nos máis altos.

As cuncas cun maior contido en nitratos (�gura 5) foron a cunca do río Madanela, cunha media de N de 8.9 ppm, localizada no concello da Pastoriza, e a do río Torneiros, cunha media de 8.4 ppm, localizada nos concellos de Cas-tro de Rei e Pol.

Neste traballo estudouse a relación dos contidos de ni-tratos das cuncas de orde 3 coa densidade gandeira e a porcentaxe de super�cie de millo e encontrouse unha co-rrelación entre a super�cie de millo e o contido en nitratos e unha correlación bastante alta entre a densidade gandeira e o contido de nitratos, sobre todo na cunca do Xallas. Ob-sérvase unha relación dos datos coas precipitacións, pero non coas épocas de aplicación de fertilizantes minerais (de marzo a maio) e orgánicos (outubro-novembro e de marzo a maio).

NIVEL DE NITRATOSA contaminación das augas polo nitróxeno prodúcese en forma de nitratos; estes están no solo e son moi solubles e facilmente lixiviados por debaixo da zona radicular dos cultivos, e en ocasións tamén poden ser arrastrados pola escorrentía super�cial das augas. Por outro lado, outras formas de nitróxeno no solo, como os amonios e o nitróxe-no orgánico, permanecen adsorbidos ás partículas do solo e nalgúns casos poden ser arrastrados por erosión cara ás augas.

Dende o punto de vista ambiental, a agricultura é unha das principais responsables do aumento da concentración de nitratos nas augas subterráneas e super�ciais, e as ac-tividades agropecuarias achegan unha parte importante deste nitróxeno. En Galicia, a actividade agropecuaria é fundamentalmente gando vacún leiteiro cunha produción asociada na maioría dos casos ao uso na alimentación de concentrados comprados e de forraxes producidas na pro-pia explotación (pradería e millo forraxeiro).

Segundo a Directiva Nitratos (1991/676 EEC), os niveis de nitratos nas augas por enriba das 50 ppm indícannos problemas de contaminación importantes, sendo o nivel máximo recomendado de 25 ppm.

Neste estudo encontrouse que, en contra da situación xeral de alta contaminación por nitratos en zonas agrícola-gandeiras, en Galicia este feito non se cumpre.

Os niveis encontrados na cunca do Xallas (�gura 3) mostran niveis por debaixo de 16-18 ppm (mg/l) de ni-tratos, cunha media por mes de todas as cuncas xuntas que varía entre 4 e 9 ppm, e un descenso dos niveis de nitratos nos meses de outubro de 2006, febreiro de 2007, xuño de 2007 e abril de 2008 debido a un efecto de dilución, pois na semana anterior a estas mostraxes as precipitacións su-peraron os 100 mm. En liñas xerais, todas as cuncas seguen a mesma tendencia.

OS NIVEIS DE NITRATOS OBSERVADOS NAS DÚAS CUNCAS ESTÁN POR DEBAIXO DAS 50 PPM QUE NOS INDICAN PROBLEMAS DE CONTAMINACIÓN IMPORTANTES E POR DEBAIXO DAS 25 PPM, QUE É O NIVEL MÁXIMO RECOMENDADO SEGUNDO A DIRECTIVA NITRATOS

Figura 3. Evolución do contido de nitratos na cunca do río Xallas

Figura 4. Evolución do contido de nitratos na cunca alta do río Miño

A superficie dedicada a praderías ten efectos beneficiosos sobre as augas


GALICAL CALES E DOLOMÍAS AGRÍCOLAS

Nº 1 EN CAMAS DE VACÚN

O carbonato cálcico pode subministrarse en: Bolsa grande de 1.100 quilogramos A granel en camión volquete, con servizo a calquera punto de Galicia

O CARBONATO CÁLCICO DE GALICAL PARA CAMAS DE vacún proporciónalles aos animais hixiene e

descanso e reduce as posibles infeccións de mamites causadas por bacterias de tipo ambiental (E. coli,

estreptococos, enterobacterias, etc.).

Tamén reduce os problemas de dermatite interdixital e dixital, úlceras e panadizos

nas pezuñas, evitando coxeiras e perdas de produción.

Por outra banda, manter o gando libre de suciedade facilita o manexo durante o muxido.

Un dos obxectivos primordiais das explotacións de vacún é manter unha hixiene axeitada que evite infeccións indesexables no gando. Estas infeccións poden ocasionar perdas na produción láctea e o incremento dos gastos.

GALICAL, S.L.L.CALES Y DOLOMIAS AGRICOLASArieiras s/n P.I. Louzaneta 27294 LUGOTeléfono 982 22.14.84Fax 982 22.14.08E-mail: [email protected]: www.galical.es

pub_galical.indd 93 20/12/2012 21:42


MEDIO AMBIENTE94

Os niveis de nitratos observados están por debaixo das 50 ppm que nos indican problemas de contaminación im-portantes e por debaixo das 25 ppm, que é o nivel máximo recomendado segundo a Directiva Nitratos. A xusti�ca-ción hai que buscala en que o clima e a clase de solos de-terminan a drenaxe e a dilución de nutrientes (altos cau-dais posteriores a elevadas precipitacións no Xallas dilúen a concentración de nitratos) e que os usos forestais do solo, elevados en Galicia, determinan a diminución das ache-gas de nitróxeno dos terreos agrícolas fertilizados, segun-

do indica un estudo do estado das augas feito no proxecto Interreg Green Dairy (P�imlin et ál., 2006). Así mesmo, no devandito estudo constatouse que os sistemas baseados en praderías teñen moi poucas perdas de nitratos ao ac-tuar como zonas “bu�er”, e o sistema gandeiro de vacún de leite en Galicia utiliza as praderías como unha das prin-cipais fontes de alimentación. Nun estudo feito sobre 478 explotacións de vacún de leite en Galicia atopouse que un 77% da SAU é ocupada por prados ou praderías (Fernán-dez Lorenzo et ál., 2009).

As praderías e os usos forestais do solo en Galicia actúan como zonas “buffer” de retención de nitróxeno e fósforo

Figura 5. Contido de nitratos medios das cuncas de orde 3

NA CUNCA ALTA DO MIÑO, OS NIVEIS DE FÓSFORO ENCONTRADOS SON MÁIS ALTOS QUE NA CUNCA DO XALLAS, CHEGANDO O FÓSFORO SOLUBLE NA PRIMEIRA A APROXIMARSE NALGUNHAS MOSTRAXES AO NIVEL DE 0.03 PPM, A PARTIR DO CAL PODEMOS TER PROBLEMAS DE CONTAMINACIÓN FOSFÓRICA

Toma de mostras de auga


AGROAMB está autorizada pola Administración española como PLANTA TÉCNICA para a elaboración de FERTILIZANTES orgánicos a partir de residuos e subprodutos biodegradables

I+D+IÊÊÐÊDESENVOLVEMENTOÊLOCALÊÐÊCREACIîNÊDEÊEMPREGOÊ

(30ÊPOSTOSÊDIRECTOS,ÊMçISÊDEÊ150ÊINDIRECTOS)ÊÐÊCAPITALÊ

100%ÊGALEGOÊÐÊGLOBALIZACIîNÊÐÊENERXêASÊRENOVABLESÊÐ

AGROAMB-TRESIMAÊUTEXESTIîNÊEÊPRESTACIîNÊDEÊSERVIZOSÊMEDIOAMBIENTAIS

Comercializa e coordina a prestación de servizos para a xestión ambiental integral dos distintos residuos (incluídos residuos perigosos). Desde a súa recente creación, xestiona máis de 50.000 tms/ano de residuos biodegradables.

TRESAMBLOXêSTICAÊESPECêFICAÊENÊCONTEDORES

Dispón de vehículos específicos en diferentes configuracións, adaptándose a cada necesidade medioambiental do cliente. Innovación e eficacia no transporte. Servizos de conselleiro de seguridade e operador de transportes.

AGROAMBVALORIZACIîNÊEÊTRATAMENTOÊDEÊRESIDUOSÊBIODEGRADABLES

Titular da primeira planta cunha capacidade próxima a 300.000 tms/ano para a valorización e tratamento de residuos agrarios segundo o disposto no RD 824/2005 sobre fertilizantes, o RD 1310/1990 sobre a aplicación agrícola de lodos e o Regulamento CEE 1774/2002 sobre subprodutos animais. Agroamb aposta fortemente por I+D+i coa súa presenza en numerosos proxectos de investigación.

S E N T I D O Ê D A Ê R E C I C L A X E

AGROAMBGRUPO

ONEGAÊARES,ÊS.L.U.SERVIZOSÊAVANZADOSÊDEÊTECNOLOXêAÊAGRARIA

Empresa de servizos agrarios que conta cos últimos equipos en mecanización para a sementeira, cultivo e posterior recolección das diferentes producións agrarias.

TROBOÊAGRêCOLA,ÊS.C.G.PRODUCIîNÊINTEGRADAÊDAÊTERRA

Sociedade para a explotación en común da terra, orientada á produción integrada de forraxes e cultivos enerxéticos. Dispón dun banco de terras que supera as 3.000 hectáreas.

O GrupoÊAGROAMB está formado por un conxunto de empresas cuxa actividade completa o ciclo da xestión de residuos, contando para iso cun equipo multidisciplinar de profesionais con ampla experiencia na Xestión Medioambiental e Agronómica.

É unha compañía orientada a dar solucións de valorización e xestión integral dos residuos, empregando sempre as mellores técnicas dispoñibles e optimizando a loxística de transporte.

O GrupoÊAGROAMBÊposúe autorización para a xestión de:

Valorización e xestión de residuos sólidos urbanos (SC-U-NP-XV-00040 y SC-U-NP-XV-00036 )

Valorización e xestión de residuos industriais non perigosos (SC-I-NP-XV-00064 y RIV-24/01)

Rexeneración ambiental

Transporte de residuos perigosos (T/001/01)

Transporte de residuos sólidos urbanos (SC-U-NP-XRT- 00072)

Transporte de residuos industriais non perigosos (SC-I-NP-XRT-00083, SC-I-NP-XRT-00056 e SC-I-NP-XRT-00122)

Conforman o GrupoÊAGROAMBÊas seguintes empresas:

C/ Calzada das Gándaras, 11. Local baixo dta. 27003 LugoTeléfono (+34) 982 231 365

Fax (+34) 982 240 534E-mail [email protected] www.agroamb.com

Agroamb

pub_agroamb.indd 95 20/12/2012 21:43


MEDIO AMBIENTE96

NIVEIS DE FÓSFOROA contaminación das augas polo fósforo prodúcese en for-ma de fosfatos. O fósforo, en comparación co nitróxeno, non é particularmente móbil en solos. Os fosfatos non son lixiviados porque están �xados á arxila e á materia orgánica e maioritariamente pérdense cara ás augas super�ciais por pro-cesos erosivos que os arrastran unidos ás partículas do solo.

Este elemento que en principio é arrastrado na escorren-tía super�cial mediante os procesos de erosión tamén pode ser arrastrado mediante lavado cando as cantidades pre-sentes no solo son elevadas, contribuíndo á eutro�zación das augas super�ciais. En solos ingleses detectouse que por enriba de 60 ppm de P (Olsen) os solos lixiviaban unha elevada cantidade de fósforo (Heckrath et ál., 1995).

Dende o punto de vista ambiental, a principal fonte do aumento da concentración de fósforo nas augas super�-ciais é o uso urbano da terra, mentres que o uso agrícola da terra é a segunda fonte de contaminación fosfórica.

O fósforo soluble representa a porción do fósforo das augas que está facilmente dispoñible para a planta, aínda que o resto de fósforo pode chegar a estar dispoñible por procesos de desadsorción. Os niveis de referencia utiliza-dos foron 0.03 mg/l para o fósforo soluble e 0.1 mg/l para o fósforo total (English Nature, 1997), niveis por enriba dos cales hai problemas de eutro�zación das augas.

Na cunca do Xallas (�gura 6), a media por mes de to-das as cuncas xuntas sitúase entre 0.0018 ppm e 0.0190 ppm de fósforo soluble e entre 0.0040 ppm e 0.0338 ppm de fósforo total, cun incremento moi claro dos niveis de fósforo nos meses de outubro de 2006, xuño de 2007 e abril de 2008 con algunhas cuncas por enriba dos niveis de referencia, pois na semana anterior a estas mostraxes as precipitacións superaron os 100 mm, o que provocou unha escorrentía super�cial cun arrastre de fósforo unido ás partículas de solo cara ás augas. O fósforo soluble e o total seguiron as mesmas tendencias.

As cuncas cun maior contido en fósforo soluble (�gura 8) foron a C9 e a C10, e en fósforo total foron as cuncas C6, C7, C8 e C10, das cales as C7, C8, C9 e C10 están dentro do concello de Mazaricos. O punto limpo (PL) to-mado como referencia do contido en fósforo normal nas augas recollidas en zonas de pouca actividade humana dan contidos medios de fósforo soluble de 0.0014 ppm e de fósforo total de 0.0021 ppm, contidos de fósforo que teria-mos que tomar de referencia como valor 0.

Na cunca alta do Miño (�gura 7), os niveis de fósforo en-contrados son máis altos que na cunca do Xallas, chegan-do o fósforo soluble a aproximarse nalgunhas mostraxes ao nivel de 0.03 ppm, a partir do cal temos problemas de contaminación fosfórica. Así, o valor por mes de todas as cuncas xuntas varía entre 0.0061 ppm e 0.0211 ppm de fósforo soluble e entre 0.0190 ppm e 0.0369 ppm de fós-foro total. O fósforo soluble e o total seguiron as mesmas tendencias. En liñas xerais, todas as cuncas se manteñen en niveis semellantes ao longo do ano, exceptuando a C3, cunha maior variabilidade.

As cuncas cun maior contido en fósforo soluble e total (�gura 8) foron a do río Madanela (C3), localizada na zona da Pastoriza, e a do río Torneiros (C6), localizada nos con-cellos de Castro de Rei e Pol.

Encontrouse correlación entre o fósforo e a densidade gandeira e coa porcentaxe de super�cie de millo, se ben con esta última a correlación foi moi baixa. Obsérvase unha relación dos datos de fósforo soluble e total coas precipi-tacións, pero non coas épocas de aplicación de fertilizantes minerais (de marzo a maio) e orgánicos (outubro-novem-bro e de marzo a maio).

Na cunca do Xallas, os niveis de fósforo soluble e de fós-foro total observados están bastante por debaixo das 0.03 ppm e das 0.1 ppm, respectivamente, niveis que nos in-dican problemas de contaminación. Os usos forestais en Galicia actúan como zona “bu�er”, diminuíndo a chegada de fósforo cara ás augas por escorrentía (Sharpley e Reko-lainen, 1997). Na cunca do Miño, os niveis nas cuncas C3 e C6 aproxímanse ao nivel de 0.03 ppm de fósforo soluble, o que pode ser debido aos altos contidos de fósforo en-contrados nos solos das parcelas das explotacións gandeiras (García Pomar et ál., 2012), unido a que se trata dunha zona cunhas características hidroxeolóxicas que fan que as texturas do solo sexan franco-areentas e francas cunha alta permeabilidade, o que pode incrementar as perdas de fós-foro cara ás augas por procesos de lavado.

Fósforo soluble Fósforo total

Figura 6. Evolución do contido de fósforo soluble na cunca do río Xallas

Figura 7. Evolución do contido de fósforo soluble na cunca alta do río Miño

Figura 8. Contido de fósforo soluble e total nas cuncas de orde 3


19-22 / 03 / 2013Zaragoza

(España / Spain / Spanien / Espagne / Spagna)

Feria Internacional para la Producción AnimalInternational Animal Production Show

Internationale Ausstellung fur Tierzucht und-haltungSalon International de l´Elevage

Salone Internazionale per la Produzione Animalewww.figan.es

pub_fima.indd 97 20/12/2012 10:33


MEDIO AMBIENTE98

CONCLUSIÓNSEn resumo, nas zonas gandeiras de vacún de leite estu-dadas non se detectaron problemas de contaminación por nitratos nin fosfatos, estando os valores por debaixo dos niveis tomados como referencia.

Non obstante, isto non quere dicir que non haxa que to-mar medidas preventivas contra a contaminación das augas en zonas gandeiras, pois, como vimos, os contidos de nitra-tos nas augas gardan unha relación coa densidade gandeira e coa porcentaxe de super�cie de millo forraxeiro e o con-tido de fósforo soluble na cunca alta do Miño aproxímase nalgunhas subcuncas ao nivel de 0.03 ppm.

Algunhas medidas que poden tomar os gandeiros para manter e mellorar a calidade das augas en Galicia son:

• Priorizar a valoración do xurro como fertilizante, evi-tando aplicar fertilizantes químicos onde non sexa nece-sario. Con este obxectivo, no CIAM desenvolveuse un programa de recomendación de fertilización baseado nos xurros: programa RAX (www.ciam.es).

• Mellorar a xestión dos xurros mediante fosas cubertas e ben dimensionadas que eviten lixiviacións durante o in-verno e que permitan a aplicación do xurro en épocas axei-tadas, á vez que se reduce o uso de fertilizantes minerais.

• Aplicar os fertilizantes nitroxenados tendo en conta as ne-cesidades dos cultivos, o nitróxeno presente no solo e o cultivo precedente, pois no caso de enterrado de chícharo ou cultivo previo de praderías pódense reducir as doses de N recomen-dadas en torno aos 125 kg/ha (García Pomar et ál., 2012).

• Aplicar os fertilizantes fosfóricos facendo unha análise de solo para ver a cantidade de fósforo presente e ter en conta as necesidades dos cultivos neste nutriente, e nos ca-sos de contidos superiores a 70 ppm de fósforo non aplicar fertilización fosfórica.

• Incrementar o consumo de forraxes propias diminuín-do así a entrada de fósforo e de nitróxeno a través dos pen-sos, tendo sempre presente que sería necesario incrementar o contido de proteína na ración mediante a introdución do cultivo de leguminosas.

• Control do contido en urea en leite para detectar eleva-das cantidades de proteína, e por conseguinte de nitróxe-no, na alimentación do gando (Vázquez Yáñez e González Rodríguez, 2006).

• Incrementar a superficie dedicada a praderías, polo seu efecto “bu�er”.

• Evitar terreos baldíos durante o inverno, co que se evi-tan procesos de lixiviación de nitratos e de escorrentía e erosión que arrastre o fósforo cara ás augas.

• Reducir a densidade gandeira da explotación, aumen-tando a base territorial, indo cara a sistemas de produción máis sostibles.

• Mellorar a vexetación de ribeira nos ríos instalando cer-cas que impidan o acceso do gando e plantando especies autóctonas de ribeira. A vexetación de ribeira actúa como un �ltro verde que intercepta o paso de sedimentos e nutrientes disoltos (García Pomar et ál., 2011).

BIBLIOGRAFÍAEnglish Nature. 1994. Water Quality for Wildlife in Rivers. En-glish Nature, Peterborough, UK.

Fernández-Lorenzo, B.; Flores, G.; Valladares, J.; González-Arráez, A.; Pereira, S. 2009. Caracterización do sistema de pro-dución das explotacións de vacún de leite de Galicia, 82, 12-20.

García Pomar, M.I..; Baez-Bernal, D.; Castro Insua, J.; Louro López, A. 2012. Axuste das recomendacións de fertilización no millo forraxeiro para as condicións galegas. Afriga, nº 97, 130-136.

García Pomar, M.I.; Baez-Bernal, D.; Valladares Alonso, J.; Castro Insua, J.; Román Vilar, M.A.; García Pedreira, J.M. 2011. Filtros verdes e peches para o gando para mellorar a calidade das augas super�ciais. Afriga nº 95, 36-42.

Heckrath, G.; Brookes, P.; Poulton, P.; Goulding, K., 1995. Phosphorus leaching from soils containing different P concentra-tions in the Broadbalk experiment. Journal of Environment Qua-lity, 24, 904-910.

Horton, R. 1945. “Erosional development of streams and their drainage basins: hidrophysical approach to quantitative morpho-logy”. Geological Society of the America Bulletin, nº 56, 275-370.

Pflimlin, A.; Irle, A.; Mirabal, Y. 2006. “Contribution of the dairy herd to nitrogen and phosphorus surplus at regional scale and risks for water quality”. En: Proceedings of the final Seminar of Green Dairy Project: Interreg Altantica Area III B Nº100, 97-112.

Sharopley, A.N.; Rekolainen, S. 1997. Phosphorus in agricultu-re and its environmental implications. In : Phosphorus Loss from Soil to Water. Ed. H. Tunney, O.T. Carton, P.C. Brookes and A.E. Johnson. CAB International.

Strahler, A.N. 1964. Quantitative geomorphology of draina-ge basins and channel networks. Section 4-II of Handbook of Applied Hydrology. New York, McGraw-Hill.

Vázquez Yáñez, O.P.; González Rodríguez, A. 2006. Análise do contido de urea no leite e o seu uso na alimentación do gando leiteiro. Afriga, nº 65, 29-34.

Distribuidor:

Telfs. 689 005 584 630 865 [email protected]. xarcemo.com

CISTERNAS FLEXIBLES, IDEALES PARA ALMACENAR AGUA O PURÍN, GASÓLEOS Y OTROS RESIDUOS LÍQUIDOS DE LA EXPLOTACIÓN


ENTEC®, la mayor innovación en el abonado de los cultivos forrajeros en los últimos años, permite obtener cosechas abundantes, de calidad y respetando el medio ambiente. El nitrógeno de ENTEC® se encuentra estabilizado por el inhibidor de la nitrificación DMPP, desarrollado por BASF y comercializado por EuroChem Agro.Ahora en EuroChem Agro hemos adaptado nuestra estrategia para que todavía más agricultores puedan utilizar ENTEC® y beneficiarse de sus excelentes resultados en cultivos forrajeros.

®Marca registrada de EuroChem Agro

ENTEC® Cultivos forrajeros

El abonado rentable y eficaz de cultivos forrajeros.

EuroChem Agro Iberia, S.L.

Joan d’Àustria 39-4708005 BarcelonaTel. 93 224 72 22 Fax. 93 225 92 91www.eurochemagro.com

pub_eurochem.indd 99 20/12/2012 20:38


AGRICULTURA100

Todos os cultivos requiren unha adecuada provisión de auga e nutrientes para alcanzar e manter no tempo a ca-lidade e a cantidade das producións. Basicamente, o chan, a materia orgánica en vías de descomposición, as excretas dos animais e os fertilizantes proporcionan os elementos minerais esenciais para a súa nutrición. Estes minerais atópanse na súa maior parte en formas dispoñibles, e as plantas vanos absorbendo ao longo do seu ciclo produtivo.

CAMBIOS NA FERTILIDADE DO CHANA produtividade e sustentabilidade agronómicas dependen dos efectos interactivos da calidade do chan, os factores ambientais e a adopción de determinadas medidas de ma-nexo.

Cada cultivo presenta diferentes esixencias no que se re�re ás condicións ambientais necesarias para o seu desenvolvemento, de maneira que as limitacións nesas condicións van in uír signi�cativamente tanto na área de distribución destes coma nos fertilizantes e as prácticas agrarias necesarias para o seu desenvolvemento, con vistas á obtención de bos rendementos co menor prexuízo posi-ble ao medio ambiente no que sexan desenvolvidos.

Neste artigo recompilamos unha serie de indicacións para conseguir que os solos satisfagan as necesidades de auga e de nutrientes dos diferentes cultivos e estes melloren os rendementos, un obxectivo que pode acadarse co establecemento dunha estratexia de fertilización.

RECOMENDACIÓNS PARA A FERTILIZACIÓN DE PRADERÍAS E CULTIVOS FORRAXEIROS ANUAIS EN ZONAS TEMPERADO-HÚMIDAS

Rabaño experimental do Serida nunha pradería destinada a pastoreo rotacional

Adela Martínez Fernández e Alejandro Argamentería Gutiérrez Servicio Regional de Investigación y Desarrollo Agroalimentario (Serida). Área de Nutrición Animal, Pastos y Forrajes. Apdo. 13. 33300 Villaviciosa - [email protected]

AFRIGA102_agricultura_serida2.indd 100 20/12/2012 10:26


101AGRICULTURA

YaraVera™ NITRAMID

MÁS PRODUCCIÓN,MAYOR CALIDAD

Nitramid es un fertilizante Nitrogenado que contiene Calcio soluble y asimilable.

El Nitrógeno va en las 3 formas químicas (nítrico, amoniacal y uréico), garantizando la disponibilidad de nitrógeno durante todo el ciclo del cultivo.

El Calcio, mejora la estructura y resistencia de la pared celular, ayuda a las plantas a tolerar los ataques de plagas y enfermeda-des y mantiene un óptimo ambiente radicu-lar lo que se traduce en mejores rendimien-tos productivos.

[email protected]

O aumento do potencial de rendementos dos cultivos, li-gado á produción intensiva, dá lugar a perdas continuas de solo supercial a través da erosión que exercen o aire e a auga. O descenso no contido de materia orgánica e o uso de maquinaria para sementar e cultivar prexudican a estru-tura do chan, diminúen a capacidade de almacenamento e de inltración de auga e incrementan a compactación, en-tre outros efectos negativos. Estes factores fan que os solos vaian perdendo a súa fertilidade natural (química, física e biolóxica), chegando ao extremo de limitar a súa produti-vidade.

Un dos problemas de perda de fertilidade é a referente á “fertilidade química do solo” ou “deciencia de nutrientes”. Isto signica que un ou máis nutrientes están no chan nun-ha cantidade que non permite que un cultivo satisfaga as súas necesidades, e entón preséntanse problemas de crece-mento, desenvolvemento e produción. Por iso, cando se de-tecta unha “deciencia de nutrientes” é necesario establecer unha estratexia de fertilización.

Cando conviven varias especies con diferentes necesida-des nutritivas, a dominancia dunhas ou outras virá deter-minada entre outros factores pola fertilidade de solo e po-los fertilizantes utilizados. As especies máis produtivas son máis esixentes en elementos nutritivos e se non se cobren as súas necesidades son paulatinamente substituídas por outras máis rústicas, mellor adaptadas a condicións de “décit de nutrientes” pero de menor produción e calidade. Por tanto, un bo manexo do fertilizante tanto en cantidade coma en época de aplicación será básico para manter o equilibrio de especies e a produtividade.

PARA QUE A APLICACIÓN DOS FERTILIZANTES SEXA O MÁIS EFICAZ POSIBLE HAI QUE TER EN CONTA O NIVEL DE FERTILIDADE EXISTENTE NO TERREO E O TIPO DE CHAN DISPOÑIBLE. NESTE SENTIDO, UNHA ANÁLISE PERIÓDICA DA TERRA DESTINADA A CULTIVO (CADA 4-5 ANOS) É UNHA FERRAMENTA FUNDAMENTAL



AGRICULTURA102

A ANÁLISE DO SOLO, PUNTO DE PARTIDA PARA LOGRAR CANTIDADE E CALIDADE FORRAXEIRA Para que a aplicación dos fertilizantes sexa o máis ecaz posible hai que ter en conta o nivel de fertilidade existente no terreo e o tipo de chan dispoñible. Neste sentido, unha análise periódica da terra destinada a cultivo (cada 4-5 anos) é unha ferramenta fundamental que permite avaliar o nivel de nutrientes e outras propiedades químicas e físi-cas do chan, con base en información cientíca.

A vantaxe de realizar unha análise antes da sementeira é que nos proverá de información para establecer a reserva de nutrientes do chan en relación coas necesidades de con-sumo do cultivo. Os resultados da análise tómanse como referencia para corrixir a fertilidade do chan establecen-do recomendacións de fertilización en función dos valores dispoñibles e das extraccións de nutrientes estimadas. A partir destas recomendacións pódense establecer e planear obxectivos de rendemento, secuencias de cultivos máis apropiadas e melloras na rendibilidade, evitando aplicar produtos en exceso ou defecto, e tamén previr a contami-nación do ambiente.

Para iso, tomarase unha mostra do terreo, que ha de ser representativa da parcela que se quere analizar. A terra dé-bese recoller da capa superior do solo (10-20 cm), que é onde se desenvolven as raíces da maioría das especies pra-tenses, e en varios puntos da parcela, para homoxeneizar posteriormente.

Os nutrientes atópanse no chan en formas químicas moi diferentes, retidos con maior ou menor forza e afec-tados por numerosos factores. Por tanto, hai unha gran variedade de métodos ou tests dispoñibles para determi-nar o nivel de cada un. Con todo, case todas as análises se basean no estudo químico dos compoñentes da “so-lución do solo”, que se obtén diluíndo unha mostra de terra nun determinado reactivo de laboratorio (variable para cada elemento), que simula o medio en que as raíces absorben ou “asimilan” o devandito nutriente. Por iso aos resultados obtidos denomínaselles “contido en elementos asimilables”.

A análise comprende a determinación individual ou conxunta de elementos minerais e outros datos anexos. Os máis importantes desde o punto de vista da nutrición do cultivo son os chamados macronutrientes (nitróxeno, fósforo e potasio). Tamén se analizan os denominados mesonutrientes (xofre, magnesio, calcio) e, nalmente, os chamados micronutrientes, debido a que as plantas os re-quiren en menor cantidade (boro, cobre, ferro, manganeso e outros).

Tamén é preciso determinar outras características do chan que achegan información sobre a intensidade e ás ve-ces a velocidade coa que o chan proverá os nutrientes nas diferentes etapas do cultivo. As máis importantes son o pH (grao de acidez), a porcentaxe de aluminio no complexo de cambio, a cantidade de materia orgánica e a maior ou me-nor posibilidade que ten un chan para entregar os nutrien-tes ao cultivo ou mantelos retidos fortemente, denominada capacidade de intercambio catiónico (CIC).

BASES DA FERTILIDADE DO CHANSon moitos os factores a ter en conta á hora de establecer unha adecuada estratexia de fertilización. Neste sentido, para axustar as recomendacións considérase indispensable dispoñer da información relativa aos contidos do chan en:

Materia orgánica. Trátase do principal regulador da fer-tilidade. Un solo agrícola debe conter polo menos un 2% de materia orgánica para lograr unha correcta capacidade de retención de auga, intercambio catiónico e conexión en-tre partículas.

Calcio. Fundamental para o desenvolvemento das plan-tas. Mellora as propiedades físicas do chan, regula a acidez e activa a vida microbiana provocando unha mineraliza-ción máis rápida das reservas orgánicas. Estimula o crece-mento, dálles resistencia aos tecidos vexetais en formación e favorece a maduración dos froitos.

Magnesio. Forma parte da clorola e actúa como cofac-tor en moitos procesos encimáticos do metabolismo vexe-tal. Tamén intervén no chan, no equilibrio acedo-base e no intercambio catiónico.

Fósforo. É un elemento indispensable no crecemento. Favorece o desenvolvemento do sistema radicular e parti-cipa activamente na función clorofílica. É un complemen-to imprescindible do nitróxeno para regular a produción.

Potasio. Ten unha importante acción sobre os rende-mentos, dado que intervén na asimilación do nitróxeno e, por tanto, na formación das proteínas. Constitúe para a planta un elemento de equilibrio e sanidade, aumentando a resistencia fronte a determinadas enfermidades. Diminúe a transpiración, polo que asegura unha mellor resistencia á seca.

Nitróxeno. Constitúe a base das estratexias de fertiliza-ción, xa que é o alimento básico da planta e, en consecuen-cia, un factor esencial do crecemento e dos rendementos. A súa utilización debe ser considerada ademais como unha ferramenta de manexo para modicar a distribución de fo-rraxe ao longo do ano. Mediante o fraccionamento da dose de aplicación de nitróxeno pódese lograr unha distribución máis homoxénea da produción de materia seca, prolongar os períodos de crecemento ou promover un desenvolve-mento máis temperán, conseguindo desta maneira pasto-reos anticipados.

EN XERAL, NON CONVÉN EXCEDER OS 200 KG DE NITRÓXENO POR HECTÁREA E ANO (FERTILIZACIÓN DE FONDO + COBERTOIRA), XA SEXA PROCEDENTE DE FERTILIZANTES QUÍMICOS OU ORGÁNICOS



103AGRICULTURA

MEDIANTE O FRACCIONAMENTO DA DOSE DE APLICACIÓN DE NITRÓXENO PÓDESE LOGRAR UNHA DISTRIBUCIÓN MÁIS HOMOXÉNEA DA PRODUCIÓN DE MATERIA SECA, PROLONGAR OS PERÍODOS DE CRECEMENTO OU PROMOVER UN DESENVOLVEMENTO MÁIS TEMPERÁN, CONSEGUINDO DESTA MANEIRA PASTOREOS ANTICIPADOS

Parque Empresarial Vilanova I36614 Baion - Vilanova de Arousa (Pontevedra)Tf. 986 51 60 30 - [email protected]

SOCIEDAD AGRÍCOLA GALEGA SL

RECOMENDACIÓNS PARA A FERTILIZACIÓN DE PRADERÍAS E CULTIVOS FORRAXEIROS ANUAISA recomendación da aplicación de fertilizantes pode ser vista de varias formas, pero a máis usual é considerar o solo como un lugar de onde os cultivos extraen nutrientes, parte dos cales retorna novamente ao chan (se quedan restrollos tras a colleita) e se descompón liberando elementos mine-rais. A esta técnica de recomendación chámanlle balance de nutrientes. Mediante o balance estúdanse a oferta (do chan) e a demanda de cada nutriente (do cultivo) a �n de recomendar unha aplicación racional de fertilizantes.

Tamén se poden establecer as necesidades de fertiliza-ción segundo o concepto de su�ciencia. Sempre se debe lembrar que a recomendación está baseada non nun cri-terio senón en moitos, incluíndo o resultado analítico da mostra de chans, o tipo de chan, o cultivo antecesor e o rendemento esperado, entre outros.

Atendendo ao balance de nutrientes, e para chans de zo-nas temperado-húmidas, podemos facer as seguintes reco-mendacións:

Cultivo forraxeiro de inverno: raigrás italiano en monocultivo

Cultivo forraxeiro de verán: millo para forraxe



AGRICULTURA104

EMENDAS CÁLCICASA maior parte dos chans de terreos húmidos teñen reac-ción ácida polo lavado das augas de percoación, que dá como resultado un descenso da fertilidade e un medio pouco adecuado para o crecemento da maioría das plantas. Debido a isto, o encalado pode ser moi rendible a pesar dos seus custos, xa que produce un efecto estimulante da co-lleita se se complementa cunha adecuada fertilización. Un uso apropiado dos axentes encalantes protexe o ambiente, debido a que mellora a �xación simbiótica do nitróxeno nas leguminosas e reduce a toxicidade dalgúns elementos minerais, incrementa a e�ciencia dos fertilizantes, mellora a efectividade dalgúns herbicidas e aumenta as utilidades do cultivo (Lazcano Ferrat, 2000).

O encalante ideal debe ter un efecto alcalinizante suave e progresivo, para subir o pH ata valores próximos á neu-tralidade; non debe ter efectos nocivos sobre o chan, pois hai que aplicalo repetidamente ao longo dos anos; e debe incluír unha proporción desexable de catións, sobre todo de calcio (Ca) e magnesio (Mg) e, se é posible, ausencia de sodio (Na). O feito de utilizar óxido cálcico (CaO) ou car-bonato cálcico (CaCO3) depende de que desexemos unha resposta rápida pero menos persistente (CaO) ou lenta pero máis persistente (CaCO3). Para combinar ambos os dous efectos, existen no mercado produtos encalantes que combinan as dúas formas (óxido e carbonato).

Como as necesidades de encalado se expresan habitual-mente como kg/ha de CaCO3, para calcular a achega efec-tiva dos devanditos axentes mixtos o mellor é considerar que 1 kg de CaO equivale a 1,79 kg de CaCO3 e expresar todo como riqueza en CaCO3 (riqueza efectiva dun pro-duto = 1,79 × % CaO + % CaCO3).

O Mg ten propiedades análogas ás do Ca en canto a capacidade encalante. É posible equiparar MgO a CaO e MgCO3 a CaCO3 á hora de establecer o equivalente en CaCO3. Existen cultivos forraxeiros con necesidades ele-vadas en Mg. Tratándose deles, interesará encalar prefe-rentemente con fontes do devandito elemento.

Ademais, un produto encalante debe ser barato pola ele-vada cantidade que se aplica por hectárea. Doutra banda, o valor encalante ou neutralizante efectivo tamén dependerá do tamaño de partícula. Debido á baixa solubilidade do carbonato cálcico (CaCO3), canto máis �namente moído estea, máis rapidamente reaccionará co chan e maior será a súa e�cacia (Martínez Fernández et ál., 2012).

O exceso de aluminio que adoita darse en chan acedos (pH baixos) impide a correcta asimilación de nutrientes, sobre todo do fósforo, polo que se fai indispensable a súa neutralización mediante o encalado. Por iso, para calcular a dose de encalante a aplicar é necesario tomar como re-ferencia os niveis de % de aluminio activo no complexo de cambio e de acidez do chan (pH). En xeral, necesítase encalar se o contido en aluminio no complexo de cambio é superior ao 10%. Non será necesaria a achega de cal se o pH do chan é igual ou superior a 5,5, no caso de semen-teira de gramíneas en monocultivo ou asociadas con trevos, e de 6-6,5, no caso de sementeira de alfalfa (Martínez-Martínez et ál., 2003).

En función da porcentaxe de aluminio no complexo de cambio pódese clasi�car o chan en distintas categorías de acidez, variando a cantidade necesaria de produto encalan-te segundo as devanditas categorías (táboa 1).

Táboa 1. Encalado necesario segundo o % de aluminio activo no complexo de cambio (necesidades calculadas en óxido ou carbonato de calcio)

Clasificación do solo % Aluminio kg/ha de CaO kg/ha de CaCO3

Moi ácido ≥60 2500 4.500

Ácido 41-60 2000 3.600

Medio 21-40 1500 2.700

Pouco ácido 10-20 1000 1.800

Óptimo <10 0 0

Adaptada de Piñeiro et ál. (2010)

Non debe efectuarse nunca un encalado sen análise de chan previa. Se a acidez é prexudicial, un exceso de cal ta-mén o é. Por este motivo, convén repetir a análise de alumi-nio no complexo de cambio transcorridos catro anos desde a aplicación do produto para comprobar a efectividade do encalado e ver se é necesario repetilo.

Táboa 2. Niveis de fertilidade do solo segundo contido en fósforo e potasio asimilables para cada unha das diversas formas en que poden vir expresados os resultados

Nivel de fertilidadeP K P K P2O5 K2O P2O5 K2O

mg/l mg/l mg/kg mg/kg mg/l mg/l mg/kg mg/kg

Moi baixo 0-5 0-60 0-7 0-84 0-12 0-72 0-16 0-100

Baixo 6-15 61-120 8-21 85-168 13-35 73-144 17-49 101-201

Medio 16-25 121-240 22-35 169-336 36-58 145-288 50-81 202-403

Alto 16-45 241-400 36-63 336-560 59-104 289-480 82-145 404-672

Moi alto >45 >400 >63 >560 >104 >480 >145 >672


O ENCALADO PODE SER MOI RENDIBLE A PESAR DOS SEUS CUSTOS, XA QUE PRODUCE UN EFECTO ESTIMULANTE DA COLLEITA SE SE COMPLEMENTA CUNHA ADECUADA FERTILIZACIÓN


SOCIEDAD AGRÍCOLA GALEGA SL

Unha familia ao completo

Parque Empresarial Vilanova I36614 Baion - Vilanova de Arousa (Pontevedra)Tf. 986 51 60 30 - [email protected]

Unha familia ao completo

pub_nitramon.indd 105 20/12/2012 10:13


AGRICULTURA106

CÁLCULO DE DOSES NECESARIAS DE FÓSFORO E POTASIOAs achegas de fósforo (P) e potasio (K) deben realizarse nos momentos previos á sementeira do ano de implantación, para cultivos forraxeiros e praderías (principios de outono), ou ao �nal do período de parada de crecemento vexetativo, en praderías xa implantadas (en climas temperado-húmi-dos coincidirá con �nais de xaneiro en zonas baixas e cun mes máis tarde para zonas de media montaña).

As necesidades de ambos os dous nutrientes pódese ex-presar en elementos fósforo e potasio como tales (P e K asimilables) ou como óxidos de fósforo e de potasio (P2O5 e K2O asimilables).

Os resultados analíticos exprésanse como mg por litro de chan (mg/l) ou mg por kg de chan (mg/kg). Algúns la-boratorios utilizan o termo ppm (partes por millón); neste caso debe consultárselles se o utilizan como sinónimo de mg/l ou mg/kg. Desgraciadamente, non hai homoxenei-dade entre os diversos laboratorios españois respecto diso das unidades de medida. Porén, o cambio de unidades re-sulta sinxelo tendo en conta as relacións P2O5/P = 2,3 e K2O/K = 1,2, así como unha densidade media do chan de 1,4 (que pode oscilar entre 1,2 en solos arxilosos e 1,6 en chans areosos).

O máis habitual en España é expresar a fertilización fosfopotásica como kg/ha de P2O5 e de K2O. De calquera forma, mediante os factores de conversión dados anterior-mente e as equivalencias entre unidades de super�cie pó-dese modi�car a unidade de medida como se desexe.

O resultado de análise tradúcese nunha clasi�cación do nivel de fertilidade do chan (moi baixo-baixo-medio-alto-moi alto), segundo se mostra na táboa 2 (ver páx. anterior).

Para realizar unha fertilización de fondo fosfopotásica ben axustada aos requirimentos reais dun determinado cul-tivo, ou dunha pradería destinada a pastoreo ou sega, ade-mais dos niveis de fertilidade dados pola análise do chan é necesario coñecer o balance aproximado de nutrientes da parcela, é dicir, a cantidade de elementos fertilizantes que se extraen segundo as producións esperadas, ou o número de pastoreos ou cortes a realizar, ou que se perden por la-vados etc., e a cantidade destes que se achegan en forma de feces, rexeitamentos... (táboas 3 e 4).

En caso de mantemento de prados e praderías con réxi-me mixto, é dicir, algúns aproveitamentos en pastoreo e outros en sega para conservación de excedente baixo forma de feo ou ensilado, farase a media das cifras dadas para sega e pastoreo na táboa 3.

Táboa 3. Fertilización fosfopotásica de prados, praderías e alfalfa segundo niveis de fertilidade do solokg P2O5/ha kg K2O/ha

Moi baixo Baixo Medio Alto Moi alto Moi baixo Baixo Medio Alto Moi alto

Establecemento 140 120 100 80 0 300 225 150 75 0

Mantemento en pastoreo 70 60 50 40 0 120 60 30 0 0

Mantemento en sega 140 120 100 80 0 300 225 120 75 0


Táboa 4. Fertilización fosfopotásica de cultivos forraxeiros anuais segundo niveis de fertilidade do soloKg P2O5/ha kg K2O/ha

Moi baixo Baixo Medio Alto Moi alto Moi baixo Baixo Medio Alto Moi alto

Millo forraxeiro 135 120 105 90 0 300 260 220 110 0Sorgo forraxeiro 110 85 60 40 0 190 150 110 55 0

Cultivos de inverno 110 85 60 35 0 210 170 130 65 0


Fertilización de fondo previa á sementeira. Parcelas experimentais do Serida en manexo convencional



AGRICULTURA108

MANEXO DO NITRÓXENOO nitróxeno (N) é un elemento moi móbil no chan. As súas achegas establécense en función da natureza do culti-vo e do sistema de aproveitamentos. En xeral non convén exceder os 200 kg de nitróxeno por hectárea e ano (ferti-lización de fondo + cobertoira), xa sexa procedente de fer-tilizantes químicos ou de fertilizantes orgánicos (táboa 5).

Ademais de facela con fertilizantes simples, a fertiliza-ción de fondo NPK tamén pode efectuarse con fertilizan-tes complexos (fórmulas), que aplican N, P2O5 e K2O á vez. A elección de usar uns ou outros baséase na posibilidade das diferentes fórmulas de adaptarse ás necesidades de cada caso concreto e do prezo de mercado de cada unha delas.

UTILIZACIÓN DE FERTILIZANTES ORGÁNICOS PRODUCIDOS NAS EXPLOTACIÓNS GANDEIRASA utilización do esterco e o xurro como fertilizantes é unha oportunidade que teñen os agricultores e gandeiros para diminuír a dependencia de compra de fertilizantes exterio-

res á explotación e reducir os custos variables, mantendo a produción agrícola da súa base territorial (Martínez-Mar-tínez et ál., 2003). O uso e�ciente destes supón a reciclaxe de residuos da actividade agraria e, por iso, estes residuos poden ser considerados como un recurso adicional do que poden dispoñer as explotacións gandeiras. Ademais de materia orgánica, achegan nutrientes como nitróxeno, fós-foro, potasio e calcio. Se se xestionan de maneira e�ciente, minimizan o impacto ambiental da explotación gandeira, facendo que esta sexa unha actividade máis sostible en cla-ra transición cara á produción agraria ecolóxica, que non permite a utilización de fertilizantes de sínteses.

O esterco achégase ao chan mediante un remolque es-pecial con anterioridade á sementeira. É preferible que es-tea maduro ou compostado e que se aplique tras un labor mecánico previo lixeiro, que impida escorrentías e mellore a asimilación. Non se recomenda aplicalo directamente so-bre os pastos.

Táboa 5. Repartición do N ao longo do ano para prados, praderías e rotación de cultivos forraxeiros anuais. Achegas en kg N/ha

Fertilización nitroxenada de fondo xunto coa fertilización fosfopotásica

Fertilización nitroxenada de cobertoira

Corte a ensilar (Manexo intensivo) Corte a ensilar (Manexo sostible) Pastoreo (só algúns) Corte

Primeiro Segundo Primeiro Segundo

Prados e praderías en pastoreo 30 100 80 80 60 30

Praderías de sega 60 60

Raigrás italiano1 30 70 60

Cereais de inverno para forraxe1 30 70

Cereal de inverno-leguminosa2 40

Leguminosas de inverno 40

Millo forraxeiro3 150 50

Sorgo forraxeiro4 95 60

Adaptada de Piñeiro et ál. (2010)1 A cobertoira dáse á saída do inverno. Con raigrás italiano alternativo,

tras o corte invernal2 Só en caso de que o solo sexa moi pobre en N

3 Corte único; recibe a cobertoira coas plántulas a 20 cm de altura4 Só en sorgos con capacidade de rebrote

Estercolado previo á sementeira. Parcelas experimentais do Serida en manexo sostible


Torre Espacio, Paseo de la Castellana, 259 - D 28046 Madrid • Teléfono: 91 571 88 35 - Fax: 91 571 82 96 • e-mail:[email protected] • www.intergal.es

Delegado para Lugo, A Coruña y Asturias: 647 355 675 • Delegado para Orense y Pontevedra: 678 453 498

AMICOTE y FERTIJETaportan tecnologias

exclusivas y nutrientes que permiten mejorar el rendimiento de los

pastos a través del aumento de la producción y la calidad.

NUEVA TECNOLOGêA PARA UNA AGRICULTURA EXIGENTE

ABONO NITROGENADO RçPIDO Y COMPLETO

anuncio amicote-fertijet.indd 1 26/11/12 13:33pub_intergal.indd 109 20/12/2012 10:18


AGRICULTURA110

Os xurros, unha vez que se estabilizaron, bombéanse a unha cuba ou cisterna que logo os reparte, mediante un prato centrífugo, tanto sobre os pastos coma sobre o terreo preparado para a sementeira. Actualmente substitúese este sistema de distribución por unha caída do xurro mediante gravidade (sistema de tubos colgantes) ou enterramento directo ao chan (sistema de inxección) a �n de limitar as emisións de amoníaco ao medio ambiente e evitar esco-rrentía e malos cheiros.

A aplicación do esterco e os xurros levarase a cabo cando non sexan previsibles fortes choivas nin haxa parada vexe-tativa estival ou invernal. En caso de aproveitamento en pastoreo, aplicarase polo menos 20 días antes da data de introdución do gando. Débese deixar sen fertilizar unha franxa entre 15 e 25 m de anchura xunto ás canles de auga e unha distancia entre 35 e 50 m dunha fonte, pozo ou perforación que forneza auga para consumo humano. A dose total aplicada (incluída a estimación das excrecións dos animais, en caso de pastoreo) non poderá superar o equivalente a 210 kg de nitróxeno por hectárea e ano. Hai que ter en conta que dúas vacas leiteiras por hectárea xa achegan 170 kg de nitróxeno ao ano (Martínez-Fernández et ál., 2011).

En consecuencia, como no caso do chan, resulta aconse-llable realizar a análise química dos fertilizantes produci-dos na explotación (ver táboa 6) co obxecto de determinar as cantidades adicionais de nitróxeno (N total), fósforo (achegado como P2O5), potasio (achegado como K2O) e calcio (achegado como CaO) que é preciso incorporar á terra, mediante outros fertilizantes, co �n de cubrir todas as necesidades do cultivo, do prado ou a pradería.

Táboa 6. Contido en elementos fertilizantes do xurro e esterco de vacún procedente do rabaño experimental do Serida

Xurro de vacún* Esterco*kg/m3 kg/t esterco fresco

Densidade 1,026Materia seca 54,1 252Nitróxeno (N) 2,7 5,48

1NH3/N 74%

P2O5 1,37 4,93

K2O 5,23 7,90

CaO 2,38 10,98 MgO 0,66 2,85

1 NH3/N: Porcentaxe de N amoniacal respecto da achega total de nitróxeno do xurro

* Resultados analíticos medios correspondentes a mostras recollidas entre 2006 e 2010

BIBLIOGRAFÍALAZCANO FERRAR, I. (2000). Cal agrícola: conceptos bá-sicos para la producción de cultivos. Informaciones agronómicas, 4: 4-6.

MARTÍNEZ FERNÁNDEZ, A., PELÁEZ, R., ARGA-MENTERÍA, A., SOLDADO, A,. GONZÁLEZ, A., DE LA ROZA DELGADO, B. (2012). Evaluación agronómica de maíz tras aplicación de combinaciones de productos de calcio en terrenos ácidos. En: Nuevos retos de la ganadería extensiva: un agente de conservación en peligro de extinción. Actas de la 51 Re-unión Cientí�ca de la Sociedad Española para el Estudio de los Pastos, 425-430, Pamplona (España).

MARTÍNEZ-FERNÁNDEZ, A., ROZA DELGADO, B., ARGAMENTERÍA GUTIÉRREZ, A. (2011). Fertilizantes orgánicos producidos en explotaciones ganaderas. CUBERA. Revista de la Asociación de Amigos del Paisaje de Villaviciosa. Volu-men 43 (XXVI): 23-28.

MARTÍNEZ MARTÍNEZ, A., PEDROL BONJOCH, N., ALPRI PALCIO, J. (2003). Siembra de praderas. SERIDA & KRC EDICIONES. 89 pp.

PIÑEIRO ANDIÓN, J., CASTRO ÍNSUA, J., BLÁZ-QUEZ RODRÍGUEZ, R. (2010). Abonado de cultivos fo-rrajeros y pratenses. Curso organizado por la Universidad de Oviedo (Campus de Barredo, Mieres). Consulta en línea (www.ciam.es/descargas/cursos/910.pdf ).

A APLICACIÓN DO ESTERCO E OS XURROS LEVARASE A CABO CANDO NON SEXAN PREVISIBLES FORTES CHOIVAS NIN HAXA PARADA VEXETATIVA ESTIVAL OU INVERNAL. EN CASO DE APROVEITAMENTO EN PASTOREO, APLICARASE POLO MENOS 20 DÍAS ANTES DA DATA DE INTRODUCIÓN DO GANDO

Distribución de xurros por aspersión nunha pradería de pastoreo. Parcelas experimentais do Serida en manexo sostible

Distribución de xurros mediante sistema de inxección


CYCLIX BOVINO 250 mcg/ml – solución inyectable

Composición: 1 ml de solución inyectable contiene: Cloprostenol sódico 263 microgramos (equivalente a 250 microgramos cloprostenol) Excipientes: Clorocresol 1 mg. Especies de destino: Hembras de ganado bovino. Indicaciones de uso: Inducción de la luteolisis que permite la reanudación del celo y la ovulación en hembras cíclicas si se utiliza durante el diestro, sincronización del celo (en 2 a 5 días) en grupos de hembras cíclicas tratadas simultáneamente, tratamiento del anestro y trastornos uterinos (endometritis, piometra) relacionados con cuerpos lúteos funcionales o persistentes, tratamiento de quistes lúteos ováricos, inducción del aborto hasta el día 150 de gestación, expulsión de fetos momificados, inducción del parto. Posología y vía de administración: Administrar por via intramuscular 0,5 ml/animal de clopostenol, equivalente a 2 ml de Cyclix® bovino/animal. Contraindicaciones: No usar en animales gestantes para los que no se pretende el aborto o la inducción del parto. No usar en animales con enfermedades espásticas de los tractos respiratorio y gastrointestinal. Precauciones especiales que deben adoptarse durante su empleo y para su uso en animales: Para reducir el peligro de infecciones anaerobias, que pudieran estar relacionadas con las propiedades farmacológicas de las prostaglandinas, debe tenerse especial cuidado en evitar inyectar en zonas contaminadas de la piel. Limpiar y desinfectar en profundidad los lugares de inyección antes de la administración. Precauciones que deberá adoptar la persona que administre el medicamento: Debe evitarse el contacto directo con la piel o las membranas mucosas. Las prostaglandinas del tipo F2α pueden absorberse a través de la piel y producir broncoespasmo o aborto. Debe tenerse cuidado de evitar la auto-inyección o el contacto con la piel mientras se maneja el producto. Las mujeres embarazadas, mujeres en edad de procrear, asmáticos y personas con otros problemas del tracto respiratorio deben extremar las precauciones cuando manejen cloprostenol. Estas personas deben llevar guantes durante la administración de Cyclix. El vertido accidental sobre la piel debe lavarse inmediatamente con agua y jabón. En caso de auto-inyección, buscar atención médica inmediatamente y mostrarle el prospecto o el etiquetado al médico. Reacciones adversas (frecuencia y gravedad): Pueden aparecer infecciones anaerobias si penetran bacterias anaerobias en el tejido del lugar de inyección, en particular en la administración intramuscular. Cuando se utiliza para la inducción del parto y dependiendo del momento del tratamiento en relación con la fecha de la concepción, la incidencia de retención placentaria puede aumentar. Tiempo(s) de espera: Bovino: Carne: 2 días. Leche: Cero días. Presentación: Estuche individual de 250 mcg/ml, viales de 20 ml y 50 ml. Nº de registro: 1678 ESP. Con prescripción veterinaria.

La salud animal es nuestra pasiónwww.virbac.es

AN CYCLIX 210x297.indd 1 03/08/12 10:17pub_cyclix.indd 111 20/12/2012 10:30

LEITE

TIPO

UBREPATAS

ESPA

ÑA

569

2,78

3,16

1,65

+2.6

85

ICO

CAN

ADÁ

867

1816

13+1

.545

GM

LPI

USA

630

3,61

3,70

3,03

+1.

899

GTP

I

pub_fontao_delete.indd 112 20/12/2012 10:12

AFRIGA 102

Documents

Transcript of AFRIGA 102