ANEXO XIII MODELO DE PROGRAMACIÓN DE MÓDULOS …º_INTEGRACIÓN_SOCIAL_/F.O.L.pdf · A seguridade...

ANEXO XIIIMODELO DE PROGRAMACIÓN DE MÓDULOS

PROFESIONAIS

Código ConcelloCentro Anoacadémico

Centro educativo

Compostela 2018/201915016000 Santiago de Compostela

1. Identificación da programación

Códigoda familia

profesionalFamilia profesional Código do

ciclo formativo Ciclo formativo Grao Réxime

Ciclo formativo

SSC Integración social Ciclosformativos degrao superior

CSSSC02Servizos socioculturais e ácomunidade

Réxime xeral-ordinario

CódigoMP/UF Nome Curso Sesións

anuaisHorasanuais

Sesiónssemanais

Módulo profesional e unidades formativas de menor duración (*)

MP0346 Formación e orientación laboral 32018/2019 107107

MP0346_22 Equipos de traballo, dereito do traballo e da seguridade social, eprocura de emprego

32018/2019 6262

MP0346_12 Prevención de riscos laborais 32018/2019 4545

(*) No caso de que o módulo profesional estea organizado en unidades formativas de menor duración

Profesorado asignado ao módulo MARÍA OFELIA LÓPEZ LÓPEZ

Profesorado responsable

Outro profesorado

Estado: Pendente de supervisión inspector

- 1 -


PROFESIONAIS

2. Concreción do currículo en relación coa súa adecuación ás características do ámbito produtivo

Esta programación realizarase para o módulo de Formación e Orientación Laboral, pertencenteao Ciclo Formativo de Grao Superior de Integración

social , tomando como referencia o Decreto 73/2016, do 28 de abril e introducindo as adaptacións necesarias para adecuar a docencia ás

características do alumnado e as características do contorno sociocultural do centro.

Baseándonos para esta adecuación, ademais no perfil profesional do título, competencia xeral e competencias profesionais, persoais e sociais e

que se concretan no Decreto do currículo como segue:

Perfil profesional do título:

O perfil profesional do título de técnico superior en Integración Social determínase pola

súa competencia xeral, polas súas competencias profesionais, persoais e sociais, así como

pola relación de cualificacións e, de ser o caso, unidades de competencia do Catálogo nacional

de cualificacións profesionais incluídas no título.

Competencia xeral:

A competencia xeral do título de técnico superior en Integración Social consiste en programar, organizar, pór en práctica e avaliar as intervencións

de integración social aplicando estratexias e técnicas específicas, promovendo a igualdade de oportunidades, con actitude de respecto cara ás

persoas destinatarias, e garantindo a creación de contornos seguros, tanto para profesionais como para as persoas destinatarias.

Competencias profesionais, persoais e sociais:

As competencias profesionais, persoais e sociais do título de técnico superior en Integración

Social son as que se relacionan:

a) Elaborar proxectos de integración social aplicando a normativa legal e incorporando a perspectiva de xénero.

b) Dirixir a posta en práctica de proxectos de integración social coordinando as actuacións necesarias para as levar a cabo, e supervisar a

realización das actividades con criterios de calidade.

Contorno profesional.

c) Realizar actuacións administrativas asociadas ao desenvolvemento do proxecto, aplicando as tecnoloxías da información e da comunicación,

para xestionar a documentación xerada.

d) Programar actividades de integración social aplicando os recursos e as estratexias metodolóxicas máis adecuadas.

e) Deseñar e pór en práctica actuacións para previr a violencia doméstica, e avaliar o seu desenvolvemento.

f) Deseñar actividades de atención ás necesidades físicas e psicosociais, en función das características das persoas usuarias e do contexto, e

controlar e avaliar o seu desenvolvemento.

g) Organizar as actividades de apoio á xestión doméstica, en función das características da unidade de convivencia, e controlar e avaliar o seu

desenvolvemento.

h) Organizar e desenvolver actividades de apoio psicosocial, amosando unha actitude respectuosa coa intimidade das persoas, e avaliar o seu

desenvolvemento.

i) Organizar e desenvolver actividades de adestramento en habilidades de autonomía persoal e social, e avaliar os resultados conseguidos.

j) Deseñar e desenvolver actividades de intervención socioeducativa dirixidas ao alumnado con necesidades educativas específicas colaborando

co equipo interdisciplinar.

k) Organizar e pór en práctica programas de inserción laboral e ocupacional, e avaliar o seu desenvolvemento e o seu axuste ao itinerario

prefixado.

l) Adestrar en habilidades de comunicación facendo uso de sistemas alternativos ou aumentativos e motivando as persoas usuarias para a súa

utilización.

m) Realizar tarefas de mediación entre persoas e grupos aplicando de xeito eficiente técnicas participativas e de xestión de conflitos.

n) Aplicar protocolos establecidos en materia de primeiros auxilios en situacións de accidente ou emerxencia.

ñ) Realizar o control e o seguimento da intervención, con actitude autocrítica e aplicando criterios de calidade e procedementos de

retroalimentación, para corrixir as desviacións

- 2 -


PROFESIONAIS

detectadas.

o) Manter relacións fluídas coas persoas usuarias e as súas familias, membros do grupo de traballo e diferentes profesionais, amosando

habilidades sociais e achegando solucións

aos conflitos que xurdan.

p) Adaptarse ás novas situacións laborais mantendo actualizados os coñecementos científicos, técnicos e tecnolóxicos relativos ao seu ámbito

profesional, xestionando a súa formación e os recursos existentes na aprendizaxe ao longo da vida e utilizando as tecnoloxías da información e da

comunicación.

q) Resolver situacións, problemas ou continxencias con iniciativa e autonomía no ámbito da súa competencia, con creatividade, innovación e

espírito de mellora no traballo persoal e no dos membros do equipo.

r) Organizar e coordinar equipos de traballo con responsabilidade, e supervisar o seu desenvolvemento mantendo relacións fluídas, asumindo o

liderado e achegando solucións aos conflitos grupais que se presenten.

s) Comunicarse con iguais, superiores, clientela e persoas baixo a súa responsabilidade utilizando vías eficaces de comunicación, transmitindo a

información ou os coñecementos axeitados e respectando a autonomía e a competencia das persoas que interveñen no ámbito do seu traballo.

t) Xerar ámbitos seguros no desenvolvemento do seu traballo e no do seu equipo supervisando e aplicando os procedementos de prevención de

riscos laborais e ambientais, de acordo co establecido pola normativa vixente e cos obxectivos da empresa.

u) Supervisar e aplicar procedementos de xestión de calidade e de accesibilidade e deseño universais nas actividades profesionais incluídas nos

procesos de produción ou prestación de servizos.

v) Realizar a xestión básica para a creación e o funcionamento dunha pequena empresa e ter iniciativa na súa actividade profesional con sentido

da responsabilidade social.

w) Exercer os dereitos e cumprir as obrigas derivadas da súa actividade profesional, de acordo co establecido na lexislación vixente, participando

activamente na vida económica, social e cultural.

1. As persoas que obteñan este título exercerán a súa actividade no sector dos servizos ás persoas (de tipo asistencial, educativo, de apoio na

xestión doméstica e psicosocial) e

no de servizos á comunidade (atención psicosocial a colectivos e persoas en desvantaxe social, mediación comunitaria, inserción ocupacional e

laboral, promoción de igualdade de oportunidades e defensa dos dereitos das vítimas de violencia de xénero e dos seus fillos e as súas fillas).

2. As ocupacións e os postos de traballo máis salientables son os seguintes:

Técnico/a de programas de prevención e inserción social.

Educador/ora de equipos residenciais de diverso tipo.

Educador/ora de persoas con discapacidade.

Traballador/ora familiar.

Educador/ora de educación familiar.

Auxiliar de tutela.

Monitor/ora de centros abertos.

¿ Técnico/a de integración social.

Especialista de apoio educativo.

Educador/ora de educación especial.

Técnico/a educador/a.

Técnico/a especialista I (de integración social).

Técnico/a especialista II (educativo).

Monitor/ora de persoas con discapacidade.

Técnico/a de mobilidade básica.

Técnico/a de inserción ocupacional.

Mediador/ora ocupacional e/ou laboral.

Dinamizador/ora ocupacional e/ou laboral.

Educador/ora de base.

- 3 -


PROFESIONAIS

Mediador/ora comunitario/a.

Mediador/ora intercultural.

Mediador/ora veciñal e comunitario/a.

Preparador/ora laboral.

Técnico/a de emprego con apoio.

Técnico/a de acompañamento laboral.

Monitor/ora de rehabilitación psicosocial.

Prospectiva do título no sector ou nos sectores.

1. A empregabilidade do título de técnico superior en Integración Social vén avalada polo amplo número de sectores profesionais en que

desenvolve a súa actividade, nomeadamente no sector de servizos sociais e educativos, que agrupa a maior cantidade de persoal da familia de

Servizos Socioculturais e á Comunidade.

2. A incorporación de actividades profesionais xeradas en novos sectores, como a mediación comunitaria e a inserción laboral de persoas con

discapacidade e de persoas en risco de exclusión social, das vítimas de violencia de xénero e dos seus fillos e as súas fillas, aumentará

considerablemente as posibilidades de inserción laboral das persoas con esta titulación.

3. As medidas establecidas na Lei 39/2006, do 14 de decembro, de promoción da autonomía persoal e atención ás persoas en situación de

dependencia, e o aumento de persoas da terceira idade fan previsible unha alta inserción laboral e a tendencia a un crecemento estable.

4. Os/as profesionais do sector deberán estar especialmente comprometidos/as coas persoas en risco de exclusión social por desigualdade de

xénero, segundo o Decreto lexislativo 2/2015, do 12 de febreiro, polo que se aproba o texto refundido das disposicións legais da Comunidade

Autónoma de Galicia en materia de igualdade, nomeadamente na integración social das vítimas da violencia contra as mulleres e das vítimas do

tráfico de explotación sexual.

Este módulo profesional contén a formación necesaria para que o alumno o alumna se poidan inserir laboralmente a desenvolver a súa carreira

profesional no sector de servizos socioculturais e á comunidade.

- 4 -


PROFESIONAIS

3. Relación de unidades didácticas que a integran, que contribuirán ao desenvolvemento do módulo profesional,xunto coa secuencia e o tempo asignado para o desenvolvemento de cada unha

U.D. Título Descrición Duración (sesións) Peso (%)

1 Conceptos básicos sobre dereito laboral, o contrato de traballo e organismos relacionados con este.Dereito do traballo econtrato de traballo.

12 11

2 Normativa sobre xornada de traballo, conceptos básicos sobre salario e confección de nóminas.Xornada, salario enómina.

16 16

3 Normativa sobre modificación, suspensión e extinción do contrato. Formas de representación dos traballadoresna empresa, proceso de negociación dun convenio colectivo e medidas de conflito colectivo.

Modificación,suspensión e extincióndo contrato detraballo. Participacióndos traballadores.

9 7

4 Obrigas de empresarios e traballadores con respecto a Seguridade Social e prestacións desta.Seguridade Social. 11 10

5 Alternativas profesionais e posibilidades e recursos de inserción laboral.Busca de emprego. 10 10

6 Estratexias de traballo en equipo na empresa e de resolución de conflitos.Equipos de traballo,conflito e negociación.

4 4

7 Conceptos básicos da prevención de riscos laborais: saúde, risco laboral, danos á saúde e medidas deprevención e protección. Lexislación sobre prevención de riscos e organización da prevención na empresa.

Conceptos básicos deprevención, normativae organización daprevención naempresa.

15 14

8 Tipos de factores de risco laboral.. Técnicas de prevención de riscos laborais.Factores de risco etécnicas deprevención.

20 19

9 O plan de autoprotección e actuacións de primeiros auxilios na empresa.Primeiros auxilios.Plan de emerxencia.

10 9

- 5 -


PROFESIONAIS

4. Por cada unidade didáctica

4.1.a) Identificación da unidade didáctica

N.º Título da UD Duración

1 Dereito do traballo e contrato de traballo. 12

4.1.b) Resultados de aprendizaxe do currículo que se tratan

Resultado de aprendizaxe do currículo Completo

RA2 - Identifica os dereitos e as obrigas que se derivan das relacións laborais, e recoñéceos en diferentes situacións de traballo NO

4.1.d) Criterios de avaliación que se aplicarán para a verificación da consecución dos obxectivos por parte doalumnado

Criterios de avaliación

CA2.1 Identificáronse o ámbito de aplicación, as fontes e os principios de aplicación do dereito do traballo

CA2.2 Distinguíronse os principais organismos que interveñen nas relacións laborais

CA2.3 Identificáronse os elementos esenciais dun contrato de traballo

CA2.4 Analizáronse as principais modalidades de contratación e identificáronse as medidas de fomento da contratación para determinados colectivos

CA2.5 Valoráronse os dereitos e as obrigas que se recollen na normativa laboral

CA2.12 Identificáronse as características definitorias dos novos contornos de organización do traballo

4.1.e) Contidos

Contidos

Dereito do traballo.

Novos contornos de organización do traballo.

Organismos públicos (administrativos e xudiciais) que interveñen nas relacións laborais.

Análise da relación laboral individual.

Dereitos e deberes derivados da relación laboral.

Modalidades de contrato de traballo e medidas de fomento da contratación.

- 6 -


PROFESIONAIS



2 Xornada, salario e nómina. 16






CA2.6 Determináronse as condicións de traballo pactadas no convenio colectivo aplicable ou, en ausencia deste, as condicións habituais no sector profesional relacionado co título detécnico superior en Integración Social

CA2.7 Valoráronse as medidas establecidas pola lexislación para a conciliación da vida laboral e familiar, e para a igualdade efectiva entre homes e mulleres

CA2.8 Analizouse o recibo de salarios e identificáronse os principais elementos que o integran

4.2.e) Contidos

Contidos

Dereitos e deberes derivados da relación laboral.

Análise dun convenio colectivo aplicable ao ámbito profesional da titulación de técnico superior en Integración Social.

Análise das principais condicións de traballo: clasificación e promoción profesional, tempo de traballo, retribución, etc.

- 7 -


PROFESIONAIS



3 Modificación, suspensión e extinción do contrato de traballo. Participación dos traballadores. 9






CA2.9 Identificáronse as causas e os efectos da modificación, a suspensión e a extinción da relación laboral

CA2.10 Identificáronse os órganos de representación das persoas traballadoras na empresa

CA2.11 Analizáronse os conflitos colectivos na empresa e os procedementos de solución

4.3.e) Contidos

Contidos

0Representación das persoas traballadoras na empresa.

Conflitos colectivos.

Modificación, suspensión e extinción do contrato de traballo.

Sindicatos e asociacións empresariais.

- 8 -


PROFESIONAIS



4 Seguridade Social. 11



RA3 - Determina a acción protectora do sistema da seguridade social ante as continxencias cubertas, e identifica as clases de prestacións SI



CA3.1 Valorouse o papel da seguridade social como piar esencial do estado social e para a mellora da calidade de vida da cidadanía

CA3.2 Delimitouse o funcionamento e a estrutura do sistema de seguridade social

CA3.3 Identificáronse, nun suposto sinxelo, as bases de cotización dunha persoa traballadora e as cotas correspondentes a ela e á empresa

CA3.4 Determináronse as principais prestacións contributivas de seguridade social, os seus requisitos e a súa duración, e realizouse o cálculo da súa contía nalgúns supostos prácticos

CA3.5 Determináronse as posibles situacións legais de desemprego en supostos prácticos sinxelos, e realizouse o cálculo da duración e da contía dunha prestación por desemprego denivel contributivo básico

4.4.e) Contidos

Contidos

A seguridade social como piar do estado social.

Estrutura do sistema de seguridade social.

Determinación das principais obrigas das persoas empresarias e das traballadoras en materia de seguridade social.

Protección por desemprego.

Prestacións contributivas da seguridade social.

- 9 -


PROFESIONAIS



5 Busca de emprego. 10



RA4 - Planifica o seu itinerario profesional seleccionando alternativas de formación e oportunidades de emprego ao longo da vida SI



CA4.1 Valoráronse as propias aspiracións, motivacións, actitudes e capacidades que permitan a toma de decisións profesionais

CA4.2 Tomouse conciencia da importancia da formación permanente como factor clave para a empregabilidade e a adaptación ás exixencias do proceso produtivo

CA4.3 Valoráronse as oportunidades de formación e emprego noutros estados da Unión Europea

CA4.4 Valorouse o principio de non-discriminación e de igualdade de oportunidades no acceso ao emprego e nas condicións de traballo

CA4.5 Deseñáronse os itinerarios formativos profesionais relacionados co perfil profesional de técnico superior en Integración Social

CA4.6 Determináronse as competencias e as capacidades requiridas para a actividade profesional relacionada co perfil do título, e seleccionouse a formación precisa para as mellorar epermitir unha axeitada inserción laboral

CA4.7 Identificáronse as principais fontes de emprego e de inserción laboral para as persoas coa titulación de técnico superior en Integración Social

CA4.8 Empregáronse adecuadamente as técnicas e os instrumentos de procura de emprego

CA4.9 Prevíronse as alternativas de autoemprego nos sectores profesionais relacionados co título

4.5.e) Contidos

Contidos

Coñecemento dos propios intereses e das propias capacidades formativo-profesionais.

Importancia da formación permanente para a traxectoria laboral e profesional das persoas coa titulación de técnico superior en Integración Social.

Oportunidades de aprendizaxe e emprego en Europa.

Itinerarios formativos relacionados coa titulación de técnico superior en Integración Social.

Definición e análise do sector profesional do título de técnico superior en Integración Social.

Proceso de toma de decisións.

Proceso de procura de emprego no sector de actividade.

Técnicas e instrumentos de procura de emprego.

- 10 -


PROFESIONAIS



6 Equipos de traballo, conflito e negociación. 4



RA1 - Participa responsablemente en equipos de traballo eficientes que contribúan á consecución dos obxectivos da organización SI



CA1.1 Identificáronse os equipos de traballo en situacións de traballo relacionadas co perfil de técnico superior en Integración Social e valoráronse as súas vantaxes sobre o traballoindividual

CA1.2 Determináronse as características do equipo de traballo eficaz fronte ás dos equipos ineficaces

CA1.3 Adoptáronse responsablemente os papeis asignados para a eficiencia e a eficacia do equipo de traballo

CA1.4 Empregáronse axeitadamente as técnicas de comunicación no equipo de traballo para recibir e transmitir instrucións e coordinar as tarefas

CA1.5 Determináronse procedementos para a resolución dos conflitos identificados no seo do equipo de traballo

CA1.6 Aceptáronse de forma responsable as decisións adoptadas no seo do equipo de traballo

CA1.7 Analizáronse os obxectivos alcanzados polo equipo de traballo en relación cos obxectivos establecidos, e coa participación responsable e activa dos seus membros

4.6.e) Contidos

Contidos

Diferenciación entre grupo e equipo de traballo.

Valoración das vantaxes e os inconvenientes do traballo de equipo para a eficacia da organización.

Equipos no sector de servizos á comunidade segundo as funcións que desempeñen.

Dinámicas de grupo.

Equipos de traballo eficaces e eficientes.

Participación no equipo de traballo: desempeño de papeis, comunicación e responsabilidade.

Conflito: características, tipos, causas e etapas.

Técnicas para a resolución ou a superación do conflito.

- 11 -


PROFESIONAIS



7 Conceptos básicos de prevención, normativa e organización da prevención na empresa. 15



RA1 - Recoñece os dereitos e as obrigas das persoas traballadoras e empresarias relacionados coa seguridade e a saúde laboral NO

RA2 - Avalía as situacións de risco derivadas da súa actividade profesional analizando as condicións de traballo e os factores de risco máis habituais do sector deservizos á comunidade NO

RA3 - Participa na elaboración dun plan de prevención de riscos e identifica as responsabilidades de todos os axentes implicados NO



CA1.1 Relacionáronse as condicións laborais coa saúde da persoa traballadora

CA1.2 Distinguíronse os principios da acción preventiva que garanten o dereito á seguridade e á saúde das persoas traballadoras

CA1.3 Apreciouse a importancia da información e da formación como medio para a eliminación ou a redución dos riscos laborais

CA1.5 Valoráronse as medidas de protección específicas de persoas traballadoras sensibles a determinados riscos, así como as de protección da maternidade e a lactación, e de menores

CA1.6 Analizáronse os dereitos á vixilancia e protección da saúde no sector de servizos á comunidade

CA1.7 Asumiuse a necesidade de cumprir as obrigas das persoas traballadoras en materia de prevención de riscos laborais

CA2.3 Clasificáronse e describíronse os tipos de danos profesionais, con especial referencia a accidentes de traballo e doenzas profesionais, relacionados co perfil profesional de técnicosuperior en Integración Social

CA2.5 Levouse a cabo a avaliación de riscos nun contorno de traballo, real ou simulado, relacionado co sector de actividade

CA3.1 Valorouse a importancia dos hábitos preventivos en todos os ámbitos e en todas as actividades da empresa

CA3.2 Clasificáronse os xeitos de organización da prevención na empresa en función dos criterios establecidos na normativa sobre prevención de riscos laborais

CA3.3 Determináronse os xeitos de representación das persoas traballadoras na empresa en materia de prevención de riscos

CA3.4 Identificáronse os organismos públicos relacionados coa prevención de riscos laborais

CA3.5 Valorouse a importancia da existencia dun plan preventivo na empresa que inclúa a secuencia de actuacións para realizar en caso de emerxencia

CA3.6 Estableceuse o ámbito dunha prevención integrada nas actividades da empresa, e determináronse as responsabilidades e as funcións de cadaquén

CA3.7 Definiuse o contido do plan de prevención nun centro de traballo relacionado co sector profesional da titulación de técnico superior en Integración Social

4.7.e) Contidos

Contidos

Relación entre traballo e saúde. Influencia das condicións de traballo sobre a saúde.

Conceptos básicos de seguridade e saúde laboral.

- 12 -


PROFESIONAIS

Contidos

Análise dos dereitos e das obrigas das persoas traballadoras e empresarias en prevención de riscos laborais.

Actuación responsable no desenvolvemento do traballo para evitar as situacións de risco no seu contorno laboral.

Protección de persoas traballadoras especialmente sensibles a determinados riscos.

Determinación dos danos á saúde da persoa traballadora que se poden derivar das condicións de traballo e dos factores de risco detectados.

Avaliación dos riscos atopados en situacións potenciais de traballo no sector de servizos á comunidade.

Xestión da prevención na empresa: funcións e responsabilidades.

Órganos de representación e participación das persoas traballadoras en prevención de riscos laborais.

Organismos estatais e autonómicos relacionados coa prevención de riscos.

Planificación da prevención na empresa.

Participación na planificación e na posta en práctica dos plans de prevención.

- 13 -


PROFESIONAIS



8 Factores de risco e técnicas de prevención. 20



RA2 - Avalía as situacións de risco derivadas da súa actividade profesional analizando as condicións de traballo e os factores de risco máis habituais do sector deservizos á comunidade NO

RA4 - Determina as medidas de prevención e protección no contorno laboral da titulación de técnico superior en Integración Social NO



CA2.1 Determináronse as condicións de traballo con significación para a prevención nos contornos de traballo relacionados co perfil profesional de técnico superior en Integración Social

CA2.2 Clasificáronse os factores de risco na actividade e os danos derivados deles

CA2.4 Identificáronse as situacións de risco más habituais nos contornos de traballo das persoas coa titulación de técnico superior en Integración Social

CA4.1 Definíronse as técnicas e as medidas de prevención e de protección que se deben aplicar para evitar ou diminuír os factores de risco, ou para reducir as súas consecuencias no casode materializarse

CA4.2 Analizouse o significado e o alcance da sinalización de seguridade de diversos tipos

CA4.3 Seleccionáronse os equipamentos de protección individual (EPI) axeitados ás situacións de risco atopadas

4.8.e) Contidos

Contidos

Análise de factores de risco ligados a condicións de seguridade, ambientais, ergonómicas e psicosociais.

Determinación dos danos á saúde da persoa traballadora que se poden derivar das condicións de traballo e dos factores de risco detectados.

Riscos específicos no sector de servizos á comunidade en función das probables consecuencias, do tempo de exposición e dos factores de risco implicados.

Medidas de prevención e protección individual e colectiva.

- 14 -


PROFESIONAIS



9 Primeiros auxilios. Plan de emerxencia. 10



RA1 - Recoñece os dereitos e as obrigas das persoas traballadoras e empresarias relacionados coa seguridade e a saúde laboral NO

RA3 - Participa na elaboración dun plan de prevención de riscos e identifica as responsabilidades de todos os axentes implicados NO

RA4 - Determina as medidas de prevención e protección no contorno laboral da titulación de técnico superior en Integración Social NO



CA1.4 Comprendéronse as actuacións axeitadas ante situacións de emerxencia e risco laboral grave e inminente

CA3.8 Proxectouse un plan de emerxencia e evacuación para unha pequena ou mediana empresa do sector de actividade do título

CA4.4 Analizáronse os protocolos de actuación en caso de emerxencia

CA4.5 Identificáronse as técnicas de clasificación de persoas feridas en caso de emerxencia, onde existan vítimas de diversa gravidade

CA4.6 Identificáronse as técnicas básicas de primeiros auxilios que se deben aplicar no lugar do accidente ante danos de diversos tipos, así como a composición e o uso da caixa deurxencias

4.9.e) Contidos

Contidos

Plans de emerxencia e de evacuación en contornos de traballo.

Elaboración dun plan de emerxencia nunha empresa do sector.

Protocolo de actuación ante unha situación de emerxencia.

Aplicación das técnicas de primeiros auxilios.

Actuación responsable en situacións de emerxencias e primeiros auxilios.

- 15 -


PROFESIONAIS

De acordo co DECRETO 114/2010, do 1 de xullo, polo que se establece a ordenación xeral da formación profesional do sistema educativo de

Galicia (art. 49) os procedementos de avaliación aplicados polo equipo docente terán en conta a competencia xeral e as capacidades profesionais,

persoais e sociais características do título, que constitúen a referencia para definir os obxectivos xerais do ciclo formativo e os obxectivos,

expresados en termos de resultados de aprendizaxe, dos módulos profesionais que o conforman. A valoración do grao de consecución destes

resultados de aprendizaxe farase tomando como referencia inmediata os criterios de avaliación establecidos para cada módulo. Os procesos de

avaliación adecuaranse ás necesidades metodolóxicas que presenta o alumnado con necesidades específicas, e garantirase a súa accesibilidade

ás probas de avaliación.

Os mínimos exixibles no módulo de FOL serán os seguintes:

*Coñecer as relacións existentes entre o traballo e a saúde.

*Identificar conceptos básicos de seguridade e saúde laboral.

*Analizar os dereitos e obrigas do traballador en materia de prevención de riscos.

*Identificar os factores de risco de distintos tipos presentes no ámbito laboral.

*Coñecer os riscos específicos do seu sector.

*Analizar as distintas formas de planificación, organización e xestión da prevención na empresa.

*Identificar as técnicas e as medidas de prevención e protección máis eficaces en cada caso.

*Elaborar unha avaliación de riscos e un plan de prevención.

*Coñecer os protocolos de actuación no caso dunha emerxencia ou evacuación nun contorno de traballo.

*Aplicar as técnicas de primeiros auxilios.

*Coñecer os equipos de traballo e as súas vantaxes.

*Participar activamente en equipos de traballo eficientes que contribúan á consecución dos obxectivos da organización.

*Identificar os elementos do conflito e as técnicas para a súa xestión.

*Coñecer os elementos esenciais do Dereito do Traballo e os organismos que interveñen nas relacións laborais.

*Distinguir os dereitos e obrigas dos empresarios e traballadores.

*Identificar os elementos esenciais dos CT, modalidades de contratación, efectos da modificación, suspensión e extinción do CT.

*Elaborar una folla de salarios e a súa interpretación.

*Interpretar e comprender un convenio colectivo.

*Analizar o funcionamento do sistema de Seguridade Social e dos dereitos e obrigas que incorpora.

*Autocoñecer os propios intereses e capacidades formativo-profesionais.

*Coñecer as principais fontes de emprego, fases do proceso de selección de persoal e técnicas e instrumentos de procura de emprego.

*Valorar positivamente o cumprimento da normativa laboral e de Seguridade Social.

*Valorar a importancia da formación continua e permanente.

*Calcular prestacións da Seguridade Social e prestacións de desemprego.

Os criterios de cualificación serán os seguintes:

1. Unha ou varias probas (exames). Consistirán en preguntas teóricas e exercicios ou supostos prácticos. A proba escrita de cada parte da materia

consistirá nun cuestionario con afirmacións para identificar se son verdadeiras ou falsas ou con preguntas test con elección da alternativa correcta

(por cada dúas preguntas erróneas descontarse unha pregunta acertada), e/ou preguntas curtas e, de ser o caso, casos prácticos similares aos

5. Mínimos exixibles para alcanzar a avaliación positiva e os criterios de cualificación

- 16 -


PROFESIONAIS

realizados na clase.

Notas aclaratorias para a realización de probas escritas avaliables:

Salvo autorización expresa, para realizar algunha tarefa en concreto, está prohibido a utilización de teléfonos móbiles, ou calquera outro dispositivo

que poida almacenar información ou que poida ter conexión a internet.

No caso de que se detecte algún alumno/a copiando, solicitaráselle que entregue a proba e comunicaráselle que como consecuencia do feito lle

queda esa proba suspensa.

Non se fará media se nalgunha das probas a puntuación obtida é inferior a un 4. A puntuación de cada pregunta figurará na folla de exame, de non

aparecer, significaría que todas as preguntas teñen o mesmo valor.

A puntuación obtida nesta proba correspóndelle o 80 % da nota (máx.: 8 puntos / sobre o total de 10).

2. No traballo en clase e traballos a realizar tanto individualmente como en grupo. Tarefas consistentes en casos prácticos de desenvolvemento e

aplicación da materia impartida. Que se desagregará, dependendo a unidade didáctica, da seguinte maneira:

*Realización de actividades/tarefas con resolución escrita.

*Realización de actividades/tarefas con resolución verbal.

*Realización de buscas de información na rede.

*Participación en simulacros de actuación respecto de determinadas situación, propostas pola profesora. Exemplo: prevención de riscos.

*Participación de actividades programadas como complemento as unidades didácticas impartidas. Exemplo: primeiros auxilios.

Os traballos plantexados en clase e outros que serán recollidos polo profesor constituirán o 20% restante da nota. Na corrección dos traballos

valorarase a puntualidade na súa entrega e a presentación e o orde dos contidos de ditos traballos.

3. Nas actitudes mostradas en clase xunto coa asistencia regular do alumno, que serviran para axustar a nota.

A cualificación de cada unha das avaliacións obterase cos parámetros anteriormente indicados obtendo unha cualificación numérica de 0 a 10. Nos

boletíns de cualificacións redondearase a nota a número enteiro máis próximo por exceso ou defecto, excepto que esta sexa inferior a 5. En este

caso non se redondeará xa que para poder superar cada avaliación é necesario ter como mínimo un 5. As cualificacións inferiores a 1

cualificaranse en todo caso con un 1.

A cualificación final do módulo de FOL será a media aritmética das 3 avaliacións, tanto dos exames como dos traballos. Aplícanse as mesmas

normas de redondeo que no parágrafo anterior. Para superar o módulo de FOL é necesario ter superadas todas as avaliacións, polo que de non ter

superada algunha avaliación a nota final sempre será inferior a 5

O alumno que non acade unha cualificación mínima de 5 deberá presentarse a un exame final de toda a materia ou da materia correspondente ás

avaliacións que non teña superadas, que será realizado previamente á avaliación final do mes de xuño. Este exame consistirá nunha proba teórico

- práctica sobre tódolos contidos desta programación non superados, que se deberá aprobar cunha nota mínima de 5 para poder superar o módulo

de FOL.

MELLORA DA CUALIFICACION PREVIA Ó EXAME FINAL

O alumnado con avaliación (trimestre) pendente, terá a posibilidade de recuperación da proba escrita (exame) mediante a superación dunha proba

escrita teórico - práctica por cada trimestre que teñan pendente, a celebrar antes da avaliación final de xuño (1º curso), e na que deberán obter

como mínimo 5 puntos sobre un total de 10. Ademáis poderáselle encargar actividades e exercicios (un boletín de actividades) a realizar e que

deberán entregar ao docente para a súa corrección e valoración. Terán o apoio do profesorado, e periodos específicos para dúbidas.

A valoración desta proba ou destes traballos farase cos mesmos criterios que os indicados anteriormente e a nota acadada servirá para calcular a

cualificación final.

- 17 -


PROFESIONAIS

6. Procedemento para a recuperación das partes non superadas6.a) Procedemento para definir as actividades de recuperación

No suposto de que se pase de curso con este módulo pendente, o alumnado será informado das actividades programadas para a súa

recuperación, así como do período da súa realización, temporalización e data en que serán avaliados, que coincidirá coa sesión de avaliación

parcial previa á realización da FCT en período ordinario.

O alumnado de segundo curso que non poida acceder á FCT no período ordinario por ter este módulo pendente poderá recuperalo neste mesmo

período. Para este fin, seránlle asignadas unha serie de actividades de recuperación, con indicación expresa da data final en que serán avaliados.

En ambos casos realizarase un informe de avaliación individualizado.

6.b) Procedemento para definir a proba de avaliación extraordinaria para o alumnado con perda de dereito aavaliación continua

O alumnado que perdese o dereito á avaliación continua terá dereito a unha proba final extraordinaria previa á avaliación final de módulos

correspondente, de acordo co establecido no artigo 25.5 da Orde do 12 de xullo de 2011. A cualificación obtida na dita proba consignarase na

avaliación final de módulos do curso correspondente.

Esta proba final extraordinaria consistirá nunha proba teórico-práctica de todo o módulo, a que o alumno ou alumna terá que aprobar cunha nota

mínima de 5.

Perda do dereito a avaliación continua:

a) Para o alumnado con perda do dereito á avaliación continua, terase en conta o artigo 25.3 da Orde do 12 de xullo de 2011: O número de faltas

que implica a perda do dereito á avaliación continua nun determinado módulo será do 10 % respecto da súa duración total. Para os efectos

dedeterminación da perda do dereito á avaliación continua, o profesorado valorará as circunstancias persoais e laborais do alumno ou alumna na

xustificación desas faltas.

Atendendo as circunstancias anteriormente mencionadas, establecese un máximo dun 10 % para faltas sen xustificación, ampliando dita

porcentaxe un máximo dun 5% con xustificación. En todo caso un alumno ou alumna non poderá ter máis do 10% de faltas sen xustificar e un 5%

xustificado, podendo chegar cos dous conceptos ata o 15% no curso académico.

b. A comunicación por escrito da situación de perda de avaliación continua levarase a cabo polo titor/a, unha vez superados os límites indicados

nopunto anterior.

c. Será obrigatorio apercibilo previamente (unha vez acadado o 6% das faltas de asistencia) tal e como se contempla na normativa vixente.

d. Estes alumnos ou alumnas non perden en ningún momento o seu dereito de asistencia a clase.

7. Procedemento sobre o seguimento da programación e a avaliación da propiapráctica docente

Segundo a ORDE do 12 de xullo de 2011 pola que se regulan o desenvolvemento, a avaliación e a acreditación académica do alumnado das

ensinanzas de formación profesional inicial no seu artigo 23.5, cada mes o profesor realizará un análise do cumprimento dos obxectivos

plantexados nesta programación por parte dos alumnos e o adecuado ritmo no desenvolvemento da mesma que permita realizar todo o

programado ó longo do curso. No caso de que se detecten problemas, tanto na adquisición dos obxectivos por parte do alumnado como no ritmo

das clases, faranse modificacións na programación, que serán recollidas na memoria de fin de curso co obxecto de mellorar a programación e

axustala á realidade de cara ó próximo curso.

Para o seguimento mensual utilizaráse a aplicación informática da Consellería de Educación.

O seguimento mensual da programación faráse a través da aplicación informática.

- 18 -


PROFESIONAIS

Entregarase unha memoria final de curso para o que se utilizará o módelo correspondente de calidade.

8. Medidas de atención á diversidade

8.a) Procedemento para a realización da avaliación inicial

Ao comezo do proceso educativo realizarase unha avaliación inicial para coñecer a situación de partida, pois o que o alumno vai a aprender ha de

relacionarse cos seus coñecementos previos, os coñecementos que xa posúe. Nesta avaliación analizarase aos alumnos para detectar as

diferenzas existentes na súa formación que poden condicionar ó logro das capacidades a desenvolver.

Para este módulo pasarase un cuestionario de avaliación inicial (sobre coñecementos previos, intereses e motivacións do noso alumnado) que se

complementará cos datos proporcionados polo titor/a e datos de información de matrícula.

Durante a fase de exposición da materia, o profesor invitará a que os alumnos consulten dúbidas ou soliciten explicacións, sobre todo a aqueles

que se detectase na avaliación que requiren unha atención especial. Esta práctica consultiva pode aportar bos resultados ao eliminar as posibles

diferenzas entre os alumnos a favor dun maior coñecemento.

Asimesmo convén apoiar a cada alumno de forma individualizada nas actividades de aprendizaxe, supervisando de forma continuada o estado do

traballo de cada un deles.

8.b) Medidas de reforzo educativo para o alumnado que non responda globalmente aos obxectivos programados

Como as diferencias e a diversidade entre as persoas son un feito insalvable, e que polo tanto non haberá dous alumnos iguais en intereses,

motivacións ou capacidades (ritmo e estilo de aprendizaxe, coñecementos previos) levaremos a cabo unha atención á diversidade e ás

necesidades educativas específicas para garantir un ensino de calidade que permita o desenrolo persoal e unha sociedade máis xusta. Sobre todo

aos alumnos con necesidades especiais, incorporación tardía e de altas capacidades.

AS MEDIDAS ORDINARIAS E XERAIS QUE SE PODEN ADOPTAR SERÁN AS SEGUINTES:

A) Avaliación inicial ao comezo do curso: Mediante unha ficha sinxela que deberán cubrir e entregar, e se fose preciso con entrevistas individuais

ou unha charla grupal na aula. Ademais manterase unha reunión co Dpto. de Orientación e co titor do grupo, para coñecer outra información

relevante das súas circunstancias persoais, académicas,..

B) Traballo en equipo do profesorado do grupo, establecendo ó comezo do curso os cauces de comunicación e coordinación que se van empregar

durante o ano, en especial co titor, para realizar un seguimento e atención específica á cada alumno/a.

C) Nas clases, con medidas que NON precisan dunha organización moi distinta da habitual e que NON afectan aos elementos prescriptivos do

Currículo:

1. Adaptación dos resultados das Unidades: priorizando, introducindo capacidades complementarias ou alternativas, cunha secuenciación

específica.

2. Adaptación dos contidos: priorizandoos, reordenandoos, introducindo contidos alternativos ou complementarios, secuenciación individualizada.

3. Fixación duns contidos mínimos imprescindibles, comúns para todo o alumnado e que deben acadarse obligatoriamente, respetando os do

Currículo oficial básico.

4. Adaptacións metodolóxicas: Fomentando un clima motivante e participativo, individualizada e adaptada aos ritmos de aprendizaxe, ralentizando

ou acelerando segundo o momento, empregando diversas estratexias (expositivas, deductivas, inductivas...), cun apoio e seguimento

individualizado do traballo,...

5. Adapción dos agrupamentos: formando grupos con alumnado guía que, axudan a outros compañeiros, agrupamentos heteroxéneos ou mixtos

no caso de alumnos extranxeiros ou con outra peculiaridade, grupos flexibles no tempo,..

6. Adaptación das actividades: Variadas, adaptadas, e de diversa dificultade que permitan diferentes grados de profundización: de REFORZO para

- 19 -


PROFESIONAIS

os alumnos que precisen fortalecer contidos nos que teñan dificultades e acadar os contidos mínimos, de AMPLIACIÓN para que o alumnado con

especial interese ou capacidades profundice e progrese nos contidos, ABERTAS con autonomía na súa realización,

VOLUNTARIAS, tarefas de RECUPERACIÓN,...

7. Adaptacións na temporalización: flexibilizando a prevista para os Bloques de contidos ou para determinadas Unidades (capacidades ou

contidos).

8. Adaptación dos recursos, con materiais específicos, diversos e variados para tratar os mesmos contidos desde diferentes ópticas, adaptándose

ós alumnos/as.

9. Na avaliación: que sexa individualizada e fixe metas en base ás capacidades e nivel inicial de cada un, modificando os instrumentos e

procedementos de avaliación; distintos tipos de probas para comprobar o dominio dos contidos.

ALUMNADO CON DIFICULTADES MODERADAS AUDITIVAS, VISUAIS OU DE MOBILIDIDADE:

Adaptacións de acceso :

- Colocación axeitada na clase, e preto da situación onde está o profesorado.

- Procurarase unha posición central e visible, cunha correcta e pausada verbalización.

- Eliminación de barreiras .

- Correcta distribución de espacios e elementos materiais na aula.

- Coidaranse as condicións ambientais da aula, sonoras e de iluminación.

Adaptación dos recursos, con materiais específicos, diversos e variados para tratar os mesmos contidos, adaptándose ao alumnado.

Adaptación na avaliación, individualizada con modificación dos instrumentos e procedementos de avaliación. O modo e o tempo de realización

adaptarase á casuística concreta.

ALUMNADO PROCEDENTE DE PROBAS DE ACCESO:

- Realizarase unha avaliación inicial máis completa e unha entrevista persoal co/a alumno/a.

- Seguimento específico mediante titorias individualizadas.

- As actividades faranse de xeito máis progresivo, empregando recursos máis prácticos e funcionais, e con actividades adicionais de reforzo sobre

os contidos máis problemáticos.

- As actividades realizadas en grupo serán un medio para que outros alumnos/as o axuden.

- Incidirase nos aspectos máis prácticos e funcionais do módulo, tratando de establecer relacións coa experiencia laboral, práctica e coñecementos

previos do alumnado.

ALUMNADO PROCEDENTE DO ESTRANXEIRO OU DE INCORPORACIÓN TARDÍA:

- Manterase unha entrevista e titorías individuais, para comprobar os seus coñecementos, situación persoal, informarlos da organización xeral do

centro e das clases,...

- Crearase un clima de cordialidade e respeto, sen desigualdades e discriminacións cos compañeiros, fomentando a participación e integración

nos grupos para as actividades.

- Solicitarase a colaboración dalgún alumno/a para que faga de titor-anfitrión os primeiros días.

- Crearanse situacións onde o alumno/a, con motivo das explicacións, comente como é a situación e características no seu país respecto da

cuestión que se estea tratando.

- Empregarase a língua galega como mecanismo de socialización, e fomentando a lectura en castelán e galego de textos relacionados co módulo

e a profesión.

ALUMNADO CON ALTAS CAPACIDADES INTELECTUAIS :

- Enfoque multidisciplinar e dinámico dos contidos, que lles permita un enfoque global.

- Adaptación das ensinanzas mediante actividades complementarias e de ampliación.

- Crearase un clima na aula onde se sintan aceptados e non discriminados ou excluídos.

- 20 -


PROFESIONAIS

- Recomendaranse recursos e bibliografía específica (da Biblioteca do CIFP e do entorno escolar).

ALUMNADO CON NECESIDADES EDUCATIVAS SIGNIFICATIVAS:

O alumnado con discapacidades físicas, psíquicas, visuais e sensoriais graves , ou trastornos na personalidade o da conducta, tera unha atención

individualizada e especializada, aplicando os principios de non discriminación e normalización educativa, tendo presente o obxectivo da

integración. De non ser suficientes as medidas ordinarias, e se se precisan modificacións significativas do currículo, estudaranse medidas

específicas, en colaboración co departamento de Orientación, adaptadas as características do alumno/a de cara a favorecer o seu

desenvolvementos persoal e académico.

Atención individualizada respecto do espazo/aula, recursos, tempo e avaliación:

Adaptación de espazo/aula:

- Colocación axeitada na clase, e preto da situación onde está o profesorado para poder manter contacto visual e asegurarse de que atende.

- Procurarase unha posición central e visible, cunha correcta e pausada verbalización.

- Eliminación de barreiras.

- Correcta distribución de espazos e elementos materiais na aula.

- Coidaranse as condicións ambientais da aula, sonoras e de iluminación.

Adaptación dos recursos:

-Con materiais específicos, diversos e variados para tratar os mesmos contidos, adaptándose ao alumnado, e aos recursos que pode utilizar

debido a súa patoloxía, promovendo a súa participación na aula.

-Presentando a idea principal explícitamente ao principio da explicación e focalizando a atención nos conceptos clave.

Adaptación no tempo:

Na realización de cuestións e traballos, flexibilización do tempo de realización adaptándose ás dificultades que pode ter o alumnado.

Na avaliación, individualizada con modificación dos instrumentos e procedemento de avaliación. O modo e o tempo de realización adaptarase á

casuística concreta.

9. Aspectos transversais

9.a) Programación da educación en valores

A finalidade da educación debe ser a de incorporar ó alumno/a á sociedade, para o que non só se debe posibilitar a adquisición dos

coñecementos científicos do módulo, senón que tamén é preciso efectuar un tratamento axeitado dos problemas sociais que vivimos na

actualidade como son as guerras, drogas, discriminación, globalización, medio ambente... e que en moitos casos se deben a unha falla de

educación en valores.

A presenza en todos os módulos do Ciclo das ensinanzas de carácter cívico e moral, denominadas temas transversais, ten unha xustificación

importante pola súa relevancia social, para acadar o desenvolvemento persoal e integral do alumnado, e para a construcción dunha sociedade

máis libre, democrática e pacífica.

A inclusión xenérica destes contidos no módulo de FOL farase deste xeito:

A) Incorporandoos coma finalidades específicas a acadar en distintas Unidades.

B) Tratando estos contidos coma actitudes a desenvolver nas Unidades relacionadas.

C) Cunha metodoloxía e actividades específicas que favorecen seu tratamento: bo clima na aula, linguaxe non sexista, actividades grupais,

debates e exposicións,...

D) Tendoos en conta á hora de avaliar, e especialmente nos criterios de avaliación.

Educación para a paz:

- 21 -


PROFESIONAIS

Está asociada coa tolerancia, a non violencia, a cooperación internacional.

En RELACIÓNS LABORAIS, na negociación colectiva e na folga inculcarase unha actitude de respeto cara á opinión dos demáis e das maiorías.

Ao tratar as relacións económicas entre países, o comercio internacional e a Unión Europea.

Educación para a saúde e calidade de vida:

Especialmente importante no módulo, pois hai un bloque de contidos adicado específicamente á SAÚDE LABORAL: a importancia de adoptar

medidas de seguridade e hixiene, a prevención de riscos para a mellora da súa saúde e calidade de vida.

Educación vial:

Tamén se introducirá en SAÚDE LABORAL, pois é outro xeito en que se afecta á saúde, mediante o estudo específico das sinalizacións de

seguridade en prevención.

Educación ambiental:

Os problemas do medio ambiente, desenvólvense en SAÚDE LABORAL, incidindo nas repercusións das industriais (riscos físicos, químicos e

biológicos) no ecosistema, a prevención como instrumento de preservación do medio e de mellora da calidade de vida. A necesidade do

cumprimento polas empresas desta normativa.

Educación para o consumidor:

Preténdese dotarlles dun instrumento de análise que permita adoptar actitudes responsables e críticas coma consumidores. En ECONOMIA

introducirase ó explicar a escasez e necesidade de elexir, os mercados e o funcionamento da oferta e demanda.

Educación para a igualdade entre sexos:

En ORIENTACION, corrixindo os prexuízos e discriminacións existentes á hora da elección da profesión ou na selección de persoal . En

RELACIÓNS LABORAIS e SAÚDE LABORAL , a igualdade legal entre homes e mulleres en ambas materias, desterrando a discriminación na

empresa, e favorecendo o respeto polas mulleres coma traballadoras.

Educación moral e cívica:

Pretende a construcción dun espiritu crítico o desenvolvemento moral da persoa. O respeto polos demais, a convivencia, e o pluralismo. En

RELACIÓNS LABORAIS, a responsabilidade polo traballo ben feito, o comportamento correcto e a cooperación cos compañeiros. Fomentando a

xestión ética da empresa. En SAÚDE LABORAL, a transcendencia humana de prácticas inseguras, a solidaridade nos accidentes. En

ORIENTACIÓN, a ética no proceso de selección de persoal.

9.b) Actividades complementarias e extraescolares

Ao longo do curso realizaranse diversas actividades complementarias sempre que sexa posible. Entre estas incluiranse as visitas a feiras ou

congresos relacionados coa materia, a organización de xornadas técnicas impartidas por profesionais na materia ou a realización de talleres

prácticos sobre diversos contidos da materia.

Para a realización destas actividades será necesaria a coordinación cos departamentos específicos que imparten docencia nestes estudios así

como a colaboración de entidades e profesionais externos que poidan impartir estas xornadas ou talleres.

Algunhas actividades a desenvolver neste curso serán:

*Charla sobre a loita contra incendios dende o punto de vista profesional en colaboración cos bombeiros. A realizar durante o 1º trimestre.

* Taller de Primeiros Auxilios, impartido por persoal de Protección Civil. A realizar durante o 2º trimestre.

* Taller sobre a busca de emprego, impartido por RETNOVA. A realizar durante o 3º trimestre.

- 22 -


PROFESIONAIS

- 23 -

ANEXO XIII MODELO DE PROGRAMACIÓN DE MÓDULOS …º_INTEGRACIÓN_SOCIAL_/F.O.L.pdf · A seguridade...

Documents

Transcript of ANEXO XIII MODELO DE PROGRAMACIÓN DE MÓDULOS …º_INTEGRACIÓN_SOCIAL_/F.O.L.pdf · A seguridade...