Arkitektura Erromanikoa
-
Upload
jorgeg5551 -
Category
Spiritual
-
view
2.005 -
download
4
Transcript of Arkitektura Erromanikoa
Arkitektura Erromanikoa
Errepasoa
Sarrera
• Arte hau Erdi Aroan agertu zen
• Europa osoan aurkitzen den lehen estiloa da, tokian tokiko desberdintasunak baldin baditu ere
• Estiloko zabalkuntza erromesaldiei erantzuten die, nagusiki Santiagora.
Sarrera
• Erromanikoa zabaldu zen hainbat kausei esker:– Inbasio Barbaroen amaiera– Kordobako kalifatoaren zatiketa – Bakearen zabalkuntza
mundu kristauan, hirien,
merkataritza eta industriaren
zabalkuntzaz.
Zabalkuntza
• Zabalkuntza honetako faktoreak izan ziren:– Sistema feudalaren garapena,
lanak eskatzen zituela
(gazteluak)– Orden erlijiosoen zabalkuntza
(Benediktinoak), monasterioak
zabaldu zituzten– Erromesaldiko bideak– Gurutzadurak
Tipologia
• Hiru eraikuntza mota nagusi daude:
Elizak
Monasterioak Gazteluak
Monasterioa
• Mikrokosmos bat bezala diseinatua zegoen, Jainkoaren hiria
• Eraikuntza anitzak zituzten:– Eliza– Klaustroa– Kapitulu gela– Abatearen etxea– Praile/monjen gelak– Errefektorioa– Ospitalea
Eliza
• Eraikuntza nagusia zen• Jainkoaren erresuma
sinbolizatzen zuen• Parterik sakratuena absidea zen• Gurutze forma zuen• Sinbologia garrantzitsua zen:
– Zati zirkularrek perfekzioa islatzen dute eta Jainkoaren sinboloa dira
– Laukizuzenak izakiekin erlazionaturik daude.
Eliza
• Ezaugarriak:– Monumentala, erromatar ereduak kopiatu nahi
zuten erromesaldiko elizetan– Txikia herriko elizetan– Erlijio katolikoaren propagandarako ziren– Iraunkorrak ziren, harriz egindakoak– Oinplanoak izan daitezke:
• Gurutze latinoa• Poligonala• Basilikaka
Gurutze latinoa Poligonala Basilikala
Eliza
• Oinplanoko parteak
Eliza
• Kanpoko parteak
Eliza
• Altxatua:– Eliza harrizko gangaz
estalita dago– Hormak lodiak dira– Kontrahorma sendoak
behar dituzte– Oinarriak sendoak dira– Leiho gutxi
Eliza
• Barruko altxatua: hiru maila ditu:– Lehenengo solairua zutabe
eta gurutze formako pilarez– Bigarren solairua
tribunarekin (korredore bat erdiko nabera ematen duela, alboko nabeen gainetik)
– Klerestorioa: leihoetako zati bat, kanpora irekia.
ZutabeaPillar
Tribuna
Klerestorioa
Eliza
• Estalki motak:
Kanoi ganga: nagusiki erdiko nabea estaltzeko erabiltzen zen
Ertz ganga gehiago erabiltzen zen alboko nabeetan eta girolan
Kupula: Absidetan esferikoa erabiltzen zen. Erdikoa tronpa edo petxinen gainean eraikitzen zen
Gaztelua
• Gazteluak defentsarako eraikuntzak ziren
• Fortifikatuak ziren, babesa emateko
• Harresia elementu nagusienetariko bat zen
• Normalean toki altuetan eraikitzen ziren, errazagoa zelako bertako defentsa.
Erromanikoa Frantzian
• Erromanikoaren jatorrizko gunea zen
• Estiloa Cluny-ko abatetxean jaio zen
• Handik erromesaldiko bideei esker Europa osotik zabaldu zen, nagusiko Santiagoko bidean zehar.
Erromanikoa Frantzian
• Gangetako estilo desberdinak bereizten dira
• Provenza: kupula apuntatuak eta arkuz dekoraturiko fatxadak
• Auvernia koro luzea, alboko nabeak erdiko santutegiaren inguruan girola osatuz eta kapera erradialekin
Saint Trophime, Arles
Saint Sernin
Toulouse
Erromanikoa Frantzian
• Burgundia: hiru nabeetako basilika kanoi gangaz
• Normandia: Lombardiako eraginak, ertz gangaz eta kontrahormekin. Fatxadetan bi dorre agertzen ziren bi aldeetan.
Sainte Magdalene, Vezelay
Cluny
Erromanikoa Italian
• Italiako probintzietan estilo arkitektoniko oso desberdinak garatu ziren:– Lombardia ertz gangaz eta
proportzio handiz– Erdiko Italian elementu
klasikoen dekorazioa: kapitel korintiarrak, kolorezko marmolak, arku irekian, zutabetako galeriak eta eskulturaz beteriko fatxadak
Saint Ambroggio, Milan
Saint Miniato, Florencia
Erromanikoa Italian
– Hegoaldea Bizantziar eta Arabiar eraginez, mosaikoak eta arku zorrotz apuntatuak erabiltzen dituela.
– Toscana: hiru eraikuntza separatuak: eliza, baptisterioa eta kanpandorrea.
Cefalu, Sicilia
Pisako Katedrala, Toscanan, hiru eraikuntza separatuak ditu.
Erromanikoa Alemanian
• Elizak tamaina handikoak ziren• Altuera handikoak ziren ere• Amaiera bakoitzean abside bat zuten.• Dorre zirkular edo oktogonal anitzen erabilerak itxura
berezia ematen die.
Laach
Worms
Erromanikoa Ingalaterran
• X. mendea baino lehen egurrez egiten zen
• Harrizko eraikuntzak txikiak ziren eta era tosko batean eraikiak
• XI. mendean erromaniko normandoak saxoniar estiloa ordezkatu zuen
Erromanikoa Ingalaterran
• Eraikuntza luzeak, estuak, horma sendoz eta pilareen gainean eraikiak.
• Absideak laukizuzenak ziren, transepto bikoitza zuten eta atariak oso sakonak
• Nabeak sabai lauez estaltzen ziren baina ondoren gangak erabiltzen hasi ziren. Alboko nabeak ertz gangez estaltzen ziren.
Erromanikoa Espainian
• Lehenengo gunea: Kataluinia
• XI. mendean zonalde honek Frantziarekin lotura estuak zituen
• Eraginak lehenago zabaldu ziren
• Espainiako beste tokietara erromesaldiekin iritsi zen
Erromanikoa Espainian
• Kataluniako elizek, kanpoaldean, bolumen ordenatuak aurkezten dituzte
• Hormak banda lonbardoz, arku itsuz eta galeriekin dekoratzen dira
• Oinplanoak hiru nabe zituen, nartex txiki batez
• Buruan abside hirukoitza dago
Erromanikoa Espainian• Santiagorako bidea arte honen
zabalkuntzarako oinarrizkoa izan zen.
Erromanikoa Espainian
• Erromesaldiko elizen ezaugarriak:– Oinplanoa hiru edo bost nabeekin eta transeptoa– Transeptoan kapera erradialak daude– Tribuna barrualdean– Buruak girola eta kapera erradialak zituen
Erromanikoa Espainian
• Eraikuntza poligonalak badaude ere
• Tenplarioekin erlazionaturik daude
• Jerusalengo Sepulkro Santuan inspiratzen dira
• Adibideak dira Eunate, Torres del Rio (biak Nafarroan) eta Veracruz (Segovian).
Erromanikoa Espainian
• Gaztela-Leon:– Erromesaldiko bideen
eragina sakona da– Elizak Errekonkistako
espirituarekin identifikatzen dira
Erromanikoa Espainian
• Eraikuntzak sinpleak eta txikiak dira
• Kontraste handia sortu zuten Islameko arkitektura errefinatuarekin.
• Normalean kanpoan zonalde portikatu bat zuten, kontzejuko bilerak egiteko.
Erromanikoa Espainian
• Adibiderik onenak dira:– Santiagoko katedrala– Fromista– Sant Climent de Tahull– San Pere de Roda– San Juan de la Peña
• Beste eraikuntza daude ere, gazteluak bezala (Loarre, Huescan) edo zubiak, erromesentzat oso garrantzitsuak (Garesekoa, Nafarroan)