As sociedades folklóricas galegas, historia
-
Upload
miguel-angel-lopez -
Category
Education
-
view
1.359 -
download
2
description
Transcript of As sociedades folklóricas galegas, historia
![Page 1: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/1.jpg)
INICIOSINICIOS
DASDAS
SOCIEDADESSOCIEDADES
FOLCLÓRICASFOLCLÓRICAS
GALEGASGALEGAS
![Page 2: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/2.jpg)
CONTEXTO HISTÓRICO (2ª metade S.XIX, S.XX)
- Marcado carácter rexionalista
- PERSONAXES DESTACADAS: Salvador Golpe, Manuel Murguía ( Os precursores), José Baldomir, Manuel Lugrís Freire, Emilia Pardo Bazán
- Recoñecemento da lingua e cultura galegas:
-Xogos Florais-Asociación Rexionalista Galega-A Revista Gallega
![Page 3: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/3.jpg)
CONTEXTO MUSICAL DA ÉPOCA
2 Etapas:
1808-1861:
Invasión da ópera italiana Cambia o método de ensinanza musical ( Concordato estatal de restrición económica) Movemento de tratados e manuais de música dende o Conservatorio de Madrid ( Editorial Canuto Berea)
1862-1916: IDADE DE PRATA DA MÚSICA GALEGA
Creación da Cátedra de Música dende Madrid, que fai que se implante progresivamente esta disciplina nas escolas. Xerme do 1º Conservatorio Galego: “ Escola de Música da Real Sociedade Económica de Amigos del Pais” A sección de Música da Real Academia de las Bellas Artes, aparece en Coruña na década dos 90.
![Page 4: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/4.jpg)
ENTIDADES QUE PROMOCIONAN A MÚSICA GALEGA
-Sociedades Recreativas e Filarmónicas ( Círculo de Artesanos de Coruña e Lugo 1855)
-Cafés concerto e casinos: grande importancia a partires do 50. Café Filarmónico, Café Suízo en Santiago e Café Royalti en Ourense.
-Orfeóns: orixe obreira, nun principio só masculino, ainda que a partir dos anos 90 xa eran mixtos.
-Bandas de Música: orixe militar. Repertorio variado: obras do verismo, ópera francesa e zarzuela. Baldomir compón unha zarzuela de temática galega: “O Zoqueiro de Vilanova”
![Page 5: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/5.jpg)
SOCIEDADES FOLCLÓRICAS
COROS
Aires da Terra
Fundado por Perfecto Feijoo en 1900, sen finseconómicos, unicamente cun marcado obxectivosocial reivindicativo.
Agás o tamborileiro, todos os seus membrosestaban asentados na vila, de modo que setransportaron as formas artísticas do campo ácidade
Acadaron grandes éxitos en Madrid, ondedefenderon a imaxe da nosa cultura tradicional.
1904: 1º disco, con 22 temas. Trátase do 1º disco da historia de Galicia, editado nun estudio da Coruña. Inclúense gravacions de P. Feijoo tocando a zanfoña (a 1ª do mundo deste instrumento).
1914: xira por Arxentina, onde acada o cumio da súa fama. Neste momento vai desaparecer, antes de que os intereses económicos prevalezan sobre o labor da restauración da dignidade galega.
![Page 6: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/6.jpg)
Toxos e Froles
Manuel Lorenzo Barxa (Ferrol, 1878-1959)
Decano de todolos coros de Galicia, fundadoen 1914, actúa por vez primeira en Ferroldo 1915.
Posúe o título de “Real Coro Toxos e Froles”dende o 1928, outorgado por S.M. O reiD. Alfonso XIII.
Trala desaparición do coro Aires da Terra,colleitou os maiores exitos de calqueradestas agrupaciós, non só en España, tamén enPortugal, Inglaterra, Suiza, Francia e México.
![Page 7: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/7.jpg)
Toxos e Froles
O que nun principio se creara como“Coro y Teatro popular” ampliousenoutras seccións; de modo que na actualidade,no seo da Sociedade Folclódica Toxos eFroles podemos distinguir:
Grupo de Instrumentos Tradicionais ePopulares "Manuel Lorenzo"
Banda de Gaitas "Terra de Trasancos"
Grupo de Cantareiras "Gradaílle"
Grupo de Baile "Perfecto Feijoo"
Escola de Instrumentos Tradicionais e Populares "Manuel Lorenzo" Bailes Tradicionais "Perfecto Feijoo" Cantareiras "Gradaílle" Palilleiras "Elvira Alberto Munduata"
![Page 8: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/8.jpg)
Cántigas da Terra Nace en 1916 en Coruña Preséntanse ó público en 1917 enCoruña na representación de“A festa do tabeirón” 1922: en Corcubión: 6 mozas +23 homes (por 1ª vez ) Recolle, escribe, harmoniza,difunde e conserva a cultura do pobogalego. Posúe un arquivo con máis de700 partituras Para difundir tan extenso material,actuou dentro e fora de Galicia:Portugal, Francia, Suiza, Alemaña,Gran Bretaña, Brasil... Participa en gravacions de radio e TV, ademais de editar 19 discos(1920-2005) 1954: II Congreso de Música Celta, en Brest, onde se pasou a considerar a Galicia como unha das nacións celtas. Numerosos premios e galardóns: Medalla ó merito artístico en Coruña, Francia e Brasil , Garavata de honra en Valencia, Cataluña, Granada...
![Page 9: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/9.jpg)
Cantigas e Agarimos Antecedentes: Coral “Queixumes dos Pinos”
1920: nace a “Coral Cantigas e Agarimos” por iniciativa de Bernardo del Río, o seu 1º director
1921: preséntanse ó público nas festas do Apóstol. Constaban de 40 membros.
Trátase da máis nova das 4 agrupacións históricas de Galicia.
Na dictadura, tivo que encadrarse na Obra Social de Educación e Descanso baixo o nome de “Coral Gallega Rosalía de Castro”, ata que no 1950, logra a súa independencia e recupera o seu nome inicial.
Na actualidade está formada por máis de 90 membros.
![Page 10: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/10.jpg)
Outros Coros de importancia
Coral de Ruada
Nace en 1918 en Ourense
Visitan as máis importantes cidades do país (Madrid, Sevilla, Cádiz...) e de América (Buenos Aires, Montevideo e Río de Janeiro)
1936: a Guerra Civil interrumpe a súa actividade, ata que no 1939 comeza a súa reorganización
Gravan 10 discos
Noventa anos de carreira que chega ata os nosos días
![Page 11: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/11.jpg)
OUTROS COROS DE IMPORTANCIA
Ecos d'a Terra En 1921 fúndase en Ferrol e actúa por primeira vez no 1924.
Este coro sobrevivirá, aínda que con dificultades, ata a Guerra Civil. Entonces, os seus compoñentes intégranse case todos no Real Coro ‟Toxos y Froles”
Cántigas e Frores A Asociación Cultural “Cántigas e Frores” foi creada no ano 1948 como unión de dúas agrupacions luguesas “Cantigas e Aturuxos” e “Frores e Silveiras”, ambas procedentes da escisión do “Orfeón Gallego” que dirigía el maestro Xoán Montes.
Director: D. José García Rodríguez
![Page 12: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/12.jpg)
GRUPOS INSTRUMENTAIS
-Escasa documentación
-Formación tradicional: gaiteiro solista ou dúo de gaita con tamboril
-A partir do S.XX: Os gaiteiros de Soutelo farán de referente e o canon tradicional variará cara o CUARTETO como formación típica.
![Page 13: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/13.jpg)
GRUPOS INSTRUMENTAISGaiteiros de Soutelo de Montes
Grupo folclórico que serve de imaxe para agrupacións posteriores
Formación de cuarteto: 2 gaitas, redobrande e bombo
Agrupación familiar iniciada por Fermín Cachafeiro( bombo) e composta: Avelino Cachafeiro: director, compositor e gaiteiro Cástor Cachafeiro: gaiteiro Bautista Cachafeiro: redobrante e voz Andrea ( tía de Avelino, excepcionalmente cantaba con eles e tocaba o pandeiro)
![Page 14: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/14.jpg)
EVOLUCIÓN DO CUARTETO TÍPICO GALEGO(Finais século XIX- Inicios do XX)
-Aparecen grupos coa formación dos gaiteiros de Soutelo, e algúns deles incorporan o clarinete
Gaita + Clarinete ou Requinto + Caixa + Bombo
“Montes de Viveiro”“Os Pacheco”
“Os Veigas”“Os Ventosela”, ( de grande éxito, acadado sobre todo polo seu gaiteiro Juan Míguez
1847-1912, o gaiteiro de Ventosela, con prestixio equiparable ó de Avelino Cachafeiro ou Perfecto Feijoó)
![Page 15: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/15.jpg)
GRUPOS INSTRUMENTAIS
GRUPOS QUE SEGUIRON A LIÑA DOS GAITEIROS DE SOUTELO
“Os Areeiras de Catoira” “Montes de Lugo”
![Page 16: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/16.jpg)
OS MONTES DE LUGO
-Nace na década dos 40
-A súa vída supera o medio século, con éxitos en festas e concursos
-Marca a evolución do Cuarteto típico hacia o quinteto de 2 gaitas, clarinete, redobrante e bombo
-É mostra das repercusións do discurso tradicionalista da época, que provoca que sustitúan o clarinete por outra gaita e o redobrante polo tamboril. Igualmente restrinxen o repertorio, obviando os ritmos exóticos, como o fox-trot, o tango…
![Page 17: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/17.jpg)
QUINTETO2 Gaitas + Clarinete (ou outra gaita) + bombo + redobrante
“Montes de Lugo” “Airiños da Ribeira”
“Gaiteiros de Santiso Circa” “Os Enxebres”
![Page 18: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/18.jpg)
AGRUPACIÓNS GALEGAS QUE CONQUISTARON AMÉRICA
Aires da Terra (1904) Real Coro Toxos e Froles Cántigas da Terra Coro da Ruada
Debido o grande éxito acadado surxencoros dentro da colectividade galega deArxentina.
Principalmente Arxentina e Cuba, duranteos primeiros 30 anos do XX, aínda que taménviaxan a Uruguay e Brasil.
Grupos Instrumentais: ligados a figura do gaiteiro
Centos de gaiteiros viaxaron a Arxentina na primeira metade do século XX
Manuel Dopazo (1883-1952): “O máis grande Gaiteiro de América”, en torno ó cal formáronse varias agrupacións: “Gaiteiros de Villaverde”
1908: Juan Míguez, Gaiteiro de Ventosela
![Page 19: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/19.jpg)
A CHARANGA
A finais do XIX, introdúcense instrumentos (clarinete, saxo) e xéneros (rumba, fox-trot) alleos á tradición galega, para conseguir unha estética máis moderna.
Repertorio: para danzas de parella agarrada (pasodobre, rumba) e danzas galegas de parella solta (muiñeira e xota)
“Os Monfortinos”: 2 gaitas + Clarinete + Bombo + Redobrante
En Cuba: “Quinteto Monterrey” (fundado no 1935 por Jose Posada) Gaita + Clarinete + Saxo + Bombo con pratos + Caixa
Anos 30: “Quinteto Barcalés” e “Quinteto Tomé”
![Page 20: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/20.jpg)
Introducción da Zanfoña nos grupos instrumentais Después de sufrir numerososincidentes na súa historia, ten lugaro resurximento da zanfona gracias a importantes pesonalidades: Jaime Soláe Faustino Santalices, entre outras.
A finais do XIX nin se constrúen nin se compón para este instrumento chegandocasi á súa desaparición
FAUSTINO SANTALICES
Comeza a tocar a gaita pero pronto quédase prendado deste instrumento, e a súa gran curiosidade fará que se involucre na construcción e perfeccionanmento de instrumentos tradicionais
1929: 1º disco no que aparece acompañado da zanfoña en dúas pezas: “cantar de “cantar de romería”romería” e “cantar de seitura”
1949: 2º disco: “Faustino Santalices. La zanfoña”
1956: publica “La zanfoña”, primer manual editado en España sobre la zanfoña (basado en Michel Carrete(1738)
![Page 21: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/21.jpg)
1974: “Gravación históricas de zanfona” inclúe as pezas dos dous discos anteriores e dúas gravacións inéditas
Gracias ó seu legado se despertou o interese sobre este instrumento e será empleado por músicos e grupos como Emilio Cao, Amancio Prada e Milladoiro (“Alalá das mariñas”)
![Page 22: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/22.jpg)
Gravacións históricas de Zanfoña
,,
![Page 23: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/23.jpg)
IMBRICACIÓN DA MÚSICA FOLCLÓRICA E A
CLÁSICA
O NACEMENTO DUN XÉNERO PROPIO:
A CANCIÓN GALEGA
![Page 24: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/24.jpg)
A CANCIÓN GALEGA DE CONCERTO
- Considerada como a evolución das antigas melodías da lírica medieval
- Posúe paralelismos con xéneros centroeuropeos, onde a ópera non deixara grande pegada, pero desenvólvese máis tardíamente.
- Representa a conxunción perfecta entre texto e música, debate sempre en voga durante toda a Historia da Música.
![Page 25: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/25.jpg)
ANTECEDENTES DA CANCIÓN GALEGA DE CONCERTO
Lírica medieval, Cantigas de Martín Códax ( moitos autores comparan a inxenuidade das cantigas co carácter espontáneo da canción galega)
Arias e Ariosos, onde o intérprete goza de liberdade expresiva
A Canción de concerto Clásica, precedente que marca os dous elementos propios da canción, a voz e o piano.
O Romanticismo: o carácter romántico explota as posibilidades expresivas do piano
O Lied: uso da voz natural, sen artificios e con sinxeleza melódica.
A Melodié francesa: difire no lied na súa intención expresiva, moito máis introspectiva.
![Page 26: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/26.jpg)
CARACTERÍSTICAS DA CANCIÓN GALEGA DE CONCERTO
Complementariedade entre ritmo, rima e melodía.
Pouca extensión ( pequenas obras maestras) Sinxeleza, e ó mesmo tempo atractivas pois resultan doadas de recordar. Son froito da variación pola transmisión oral e pérdese o valor da autoría. Expresión subxectiva: herdado dos afectos e dos ariosos operísticos. Estilo condicionado á lingua do texto poético. Reflicte os problemas máis cotiáns da vida rural galega ( quizais por iso a súa particularidade e especificidade con Galicia) Uso de fórmulas literarias e expresivas de fácil comprensión, sin concesións a cultismos.
Melodía que expresa o sentimento melancólico da morriña ( López Calo)
Xoan Montes resumía nunha frase todas as características da música
galega: “Sinxeleza e monotonía melancólica”
![Page 27: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/27.jpg)
MARCIAL DEL ADALIDE CANTARES VIEJOS DE GALICIA
- Iniciador do xénero da Canción en Galicia- Emprega o modelo francés da canción, traducido ó galego.
Datos biográficos: Nace en Oleiros en 1826. Estudia en París e Londres. Créese que coñeceu a Lizst e Chopin.
A súa obra de maior carácter nacionalista comezá na decada dos 60 coa “Marcha de Galicia” e a ópera “Inés e Bianca”, de temática galega. Crea máis de 100 cancións en cinco linguas diferentes. Dentro destas sitúase “Cantares viejos y nuevos de Galicia”.
![Page 28: As sociedades folklóricas galegas, historia](https://reader033.fdocumento.com/reader033/viewer/2022052301/55552c24b4c905b9318b5bcb/html5/thumbnails/28.jpg)
MARCIAL DEL ADALID: NON TE QUERO POR BONITA
-Pertence á colección de “ Cantares viejos y nuevos de Galicia”- Posúe un carácter popular, debido en grande medida a alusións melódicas e rítmicas de cancións populares, recollidas nos cancioneiros.( Cancioneiro de Inzenga)- Introducción pianística cun festivo ritmo de muiñeira que prepara ó ointe para a celebración da alegría do namorado.
Non te quero por bonitaQue xa sei que non o esQuérote por moreniña E pola lei que me tés
Naquela corredoiriñaE naquel anoitecerO que entre ambos nos xuramosTi o sabes eu tamén.
Miña vida está en teus ollosMiña morte está taménDame a vida ou dame a mortePara min todoven ben