Basoak

7 Lurreko dibertsitate biologikoa etabiziaren historia

Natura Zientziak - DBH 1

BIODIBERTSITATEA ESPAINIAN:BASOAK

UNIDAD

3

Natura Zientziak – DBH 1

7 Biodibertsitatea Espainian: basoak

Basoak

Baso atlantikoak

Haritz kandudunen basoak

Pagadiak

Urkidiak

Baso mediterraneoak

Ameztiak

Artelatz-basoak

Artadiak

Pinudiak Izeidiak Baso kanariarrak

Laurisilva

Pinu kanariarren basoak

UNIDAD

3




• Zuhaitz nagusia: haritz kanduduna

• Harizti-eremu askotan, gizakiaren jardueren ondorioz, gaztainondoak daude.

• Haritz kandudunaren zura itsasontzigintzarako erabili zen; gaur egun, ardo-upelak egiteko erabiltzen da, eta ebanisterian ere bai.

Baso atlantikoak

Haritz kanduduna

UNIDAD

3



Basoak

Baso atlantikoak


Pagadiak

Urkidiak

Baso mediterraneoak

Ameztiak

Artelatz-basoak

Artadiak


Laurisilva


UNIDAD

3



Pagadiak

•Zuhaitz nagusia: pagoa

•Kantabriar mendikateko baso bereizgarrienak dira.

•Pagoaren zura, oro har, altzariak egiteko erabiltzen da.

Baso atlantikoak

Pagoa

UNIDAD

3



Basoak

Baso atlantikoak

Baso mediterraneoak

Ameztiak

Artelatz-basoak

Artadiak


Laurisilva



Pagadiak

Urkidiak

UNIDAD

3



Urkidiak

•Zuhaitz nagusia: urkia

•Kantabriar mendikateko lurzoru pobreenetako basoak dira.

•Urkiaren zura paper-orea lortzeko eta erreminten kirtena egiteko erabiltzen da.

•Urkiaren azala eskalapoiak, saskiak eta abar egiteko erabiltzen da.

• Urkiaren izerdia eta hostoak medikuntzan eta kosmetikan erabiltzen dira.

Baso atlantikoak

Urkia

UNIDAD

3



Basoak

Baso atlantikoak


Pagadiak

Urkidiak

Baso mediterraneoak

Ameztiak

Artelatz-basoak

Artadiak


Laurisilva


UNIDAD

3



Ameztiak

•Zuhaitz nagusia: ametza

•Klima kontinentaleko baso tipikoak dira, baina hezetasun pixka bat behar dute.

•Ametzaren zura egurra eta ikatza lortzeko erabiltzen da.

•Ametzaren azala larrua ontzeko erabiltzen da.

Baso mediterraneoak

Ametza

UNIDAD

3



Basoak

Baso atlantikoak


Pagadiak

Urkidiak

Baso mediterraneoak

Ameztiak

Artelatz-basoak

Artadiak


Laurisilva


UNIDAD

3



Artelatz-basoak

•Zuhaitz nagusia: artelatza

•Iberiar penintsularen hego-mendebaldeko koadranteko eta Kataluniako basoak dira.

•Artelatzaren azaletik artelazkia lortzen da.

Baso mediterraneoak

Artelatza

UNIDAD

3



Basoak

Baso atlantikoak


Pagadiak

Urkidiak

Baso mediterraneoak

Ameztiak

Artelatz-basoak

Artadiak


Laurisilva


UNIDAD

3



Artadiak

•Zuhaitz nagusia: Gaztelako artea edo karraska, eta arte katalana edo alzina.

•Karraska mesetako eremu lauetako espezie bereizgarria da. Alzina Kataluniako, Balear Uharteetako eta Valentziako erkidegoetan hazten da.

•Zuhaitz horiek formazio irekiak eratzen dituzte, zuhaixka gabeak. Formazio horiei larre esaten zaie, eta bertan, ezkurrak aprobetxatzen dira azienda elikatzeko, eta egurra, berriz, ikatza egiteko.

Baso mediterraneoak

Artea edo karraska

UNIDAD

3



Basoak

Baso atlantikoak


Pagadiak

Urkidiak

Baso mediterraneoak

Ameztiak

Artelatz-basoak

Artadiak


Laurisilva


UNIDAD

3



Espainian zenbait pinu-espezie daude:

Pinu gorria

Mendi-pinua

Larizio pinua

Pinaster pinua

Pinazi-pinua

Alepo pinua

Pinudiak

UNIDAD

3



Pinu gorria

•Pinu gorriaren ezaugarri bereizgarria da azala gorria izatea.

•Pinu gorriaren pinudiak Sierra Nevadan eta Katalunian daude.

Pinudiak

Pinu gorria

UNIDAD

3




Pinu gorria

Mendi-pinua

Larizio pinua

Pinaster pinua

Pinazi-pinua

Alepo pinua

Pinudiak

UNIDAD

3



Mendi-pinua

• Mendi-pinua altuera txikiko zuhaitza da eta azal gris iluna du.

• Mendi-pinuaren pinudiak Pirinioetan daude.

Pinudiak

Mendi-pinua

UNIDAD

3




Pinu gorria

Mendi-pinua

Larizio pinua

Pinaster pinua

Pinazi-pinua

Alepo pinua

Pinudiak

UNIDAD

3



Larizio pinua

• Larizio pinuak enbor zurixka du eta pinaburu txikiak.

• Pinudi horiek Pirinioetan, Iberiar mendikatean eta Mendikate Betikoan daude, batez ere.

Pinudiak

Larizio pinua

UNIDAD

3




Pinu gorria

Mendi-pinua

Larizio pinua

Pinaster pinua

Pinazi-pinua

Alepo pinua

Pinudiak

UNIDAD

3



Pinaster pinua

•Pinaster pinuaren azala gorri laranjatua da, oso lodia, eta oinarrian pitzatua.

•Pinudi horiek ugariak dira, pinaster pinua basoberritzeetan erabiltzen baita.

•Pinaster pinuaren basoetan erretxina ustiatzen da.

Pinudiak

Pinaster pinua

UNIDAD

3




Pinu gorria

Mendi-pinua

Larizio pinua

Pinaster pinua

Pinazi-pinua

Alepo pinua

Pinudiak

UNIDAD

3



Pinudiak

Pinazi-pinua

•Pinazi-pinuak enbor zuzen eta bertikala du. Enborrak ez du adarrik erdialdera arte, eta hortik gorakoak antzeko lodiera dute eta eguzkitako baten formako adaburu biribil eta zapaldua eratzen dute.

•Pinudi horietan, pinaburuak biltzen dira (hiru urteko umotze-zikloa dute).

Pinazi-pinua

UNIDAD

3




Pinu gorria

Mendi-pinua

Larizio pinua

Pinaster pinua

Pinazi-pinua

Alepo pinua

Pinudiak

UNIDAD

3



Pinudiak

Alepo pinua

•Alepo pinuak enbor trinkoa eta bihurria du, eta azala gris gorrixka.

• Alepo pinuaren pinudiak oso eremu lehorretan daude. Duna egonkortuetan ere egon daitezke; adibidez, Dehesa del Salerren (Valentzia).

Alepo pinua

UNIDAD

3



Basoak

Baso atlantikoak


Pagadiak

Urkidiak

Baso mediterraneoak

Ameztiak

Artelatz-basoak

Artadiak


Laurisilva


UNIDAD

3



Izeidiak

Espainian bi izei-espezie daude: izei zuria eta izei espainiarra.

Izei zuria

• Izei zuria Pirinioetan soilik dago.

Izei espainiarra

• Izei espainiarra Mendikate Betikoko zenbait mendilerrotan dago.

UNIDAD

3



Basoak

Baso atlantikoak


Pagadiak

Urkidiak

Baso mediterraneoak

Ameztiak

Artelatz-basoak

Artadiak


Laurisilva


UNIDAD

3



Laurisilva

•Laurisilva hosto iraunkorreko zenbait zuhaitz-espeziez osatutako basoa da. Zuhaitz horien hostoek ereinotza ekartzen dute gogora, laurisilvaren osagai nagusia.

•Badaude espezie ugari baso mota horretan soilik aurkitzen direnak. Horrelako espezieei endemismo esaten zaie.

•Laurisilva Gomeran, Palman eta Tenerifen dago, batez ere.

Baso kanariarrak

Laurisilva

UNIDAD

3



Basoak

Baso atlantikoak


Pagadiak

Urkidiak

Baso mediterraneoak

Ameztiak

Artelatz-basoak

Artadiak


Laurisilva


UNIDAD

3




•Zuhaitz nagusia: pinu kanariarra

•Pinu kanariarrak hiru azikula ditu

•Pinu kanariarra oinarritik ernaberritzen da suteen ondoren; horregatik, eremu bolkanikoetan egon ohi da.

•Pinu kanariarraren basoak Kanaria Handian, Tenerifen, Palman eta Hierron daude.

Baso kanariarrak

Pinu kanariarra

UNIDAD

3



Basoak

Baso atlantikoak


Pagadiak

Urkidiak

Baso mediterraneoak

Ameztiak

Artelatz-basoak

Artadiak


Laurisilva


UNIDAD

3



Basoak

Documents

Transcript of Basoak