BILBOKO IRAUNKORTASUN ADIERAZLEAK 2008 · 2015. 11. 9. · Edukien aurkibidea . 1. Sarrera ..... 1...

BILBOKO IRAUNKORTASUN ADIERAZLEAK

2008

Edukien aurkibidea

1. Sarrera ..................................................................................................................... 1

2. Bilboko Iraunkortasun Adierazleen Sistema ........................................................ 2

Bilboko Iraunkortasun Adierazleen bilakaeraren sintesia ............................................ 2

2.1. Ura ......................................................................................................................... 9

2.1.1. 1. Adierazlea. Ur kontsumoa ................................................................................................... 9

2.1.2. 2. Adierazlea. Uretara isuriak ................................................................................................ 10

2.2. Energia................................................................................................................ 13

2.2.1. 3. Adierazlea. Energia kontsumoa ....................................................................................... 13

2.2.2. 4. Adierazlea. Energia berriztagarrien ekoizpen eta kontsumoa ..................................... 15

2.3. Garraioa .............................................................................................................. 19

2.3.1. 5. Adierazlea. Tokiko mugikortasuna eta bidaiarien garraioa .......................................... 19

2.3.2. 6. Adierazlea. Trafikoaren intentsitatea Bilborako sarrera-irteeretan.............................. 21

2.3.3. 7. Adierazlea. Garraio azpiegituetarako bideen luzeraren banaketa. ............................. 21

2.3.4. 8. Adierazlea. Parke mugikorra ............................................................................................ 22

2.3.5. 9. Adierazlea. Motorizazio indizea........................................................................................ 22

2.3.6. 10. Adierazle. Bide segurtasuna ........................................................................................... 22

2.4. Airea .................................................................................................................... 25

2.4.1. 11. Adierazlea. Hiriko airearen kalitatea .............................................................................. 25

2.5. Zarata .................................................................................................................. 29

2.5.1. 12. Adierazlea. Hiriko zarata ................................................................................................. 29

2.6. Natur-ingurunea, bioaniztasuna eta berdeguneak ........................................... 33

2.6.1. 13. Adierazle. Berdeguneak eta espazio berdeak biztanleko .......................................... 33

2.6.2. 14. Adierazlea. Bertako zuhaitz espezieak bersartzea ..................................................... 33

2.6.3. 15. Adierazlea. Udal-gastua ingurumenean ....................................................................... 34

2.7. Lurzorua ............................................................................................................. 37

2.7.1. 16. Adierazlea. Lurzoruaren erabilera iraunkorra .............................................................. 37

2.8. Hondakinak ........................................................................................................ 41

2.8.1. 17. Adierazlea. Hondakinen sorrera eta kudeaketa .......................................................... 41

2.9. Hiri-espazioa ...................................................................................................... 45

2.9.1. 18. Adierazlea. Toki publiko zabal eta zerbitzutakoen eskuragarritasuna udalerrian .. 45

2.9.2. 19. Adierazlea. Urtero bukatutako babestutako etxebizitzen kopurua. .......................... 45

2.9.3. 20. Adierazlea. Hiri-azalera lehengoratzea ......................................................................... 46

2.10. Jarduera ekonomikoak ...................................................................................... 49

2.10.1. 21. Adierazlea. Tokiko ekonomiaren dinamismoa ............................................................. 49

2.10.2. 22. Adierazlea. Ingurumena txertatzea udalerriko jardueretan ........................................ 50

2.10.3. 23. Adierazlea. Langabezia tasa .......................................................................................... 51

2.10.4. 24. Adierazlea. Bizitasun turistikoa ...................................................................................... 51

2.11. Gizartea............................................................................................................... 55

2.11.1. 25. Adierazlea. Pobrezia eta gizarte-bazterketa ................................................................ 55

2.11.2. 26. Adierazlea. Herritarren asebetetzea tokiko komunitatearekin ................................... 56

2.11.3. 27. Adierazlea. Biztanleriaren haurtzaro-/ gaztaro-/ zahartze- eta menpekotasun indizea. ..................................................................................................................................... 56

2.11.4. 28. Adierazlea. Udal-gastua gizarte politiketan .................................................................. 58

2.11.5. 29. Adierazlea. Nazioarteko elkartasuneko jardueren ezarrera udalerrian .................... 58

2.11.6. 30. Adierazlea. Biztanle etorkinen integrazioa ................................................................... 59

2.11.7. 31. Adierazlea. Euskeraren ezagutza .................................................................................. 59

2.11.8. 32. Adierazlea. Kultur-jardueren antolaketa eta udal-gastua ........................................... 60

2.12. Herritarren informazio, sentsibilizazio eta parte-hartzea ................................ 63

2.12.1. 33. Adierazlea. Herritarren parte-hartzea ............................................................................ 63

2.12.2. 34. Adierazlea. Ingurumen heziketa .................................................................................... 63

Sarrera

1

1. Sarrera

Bilboko Udalak 2005eko azaroan onartu zuen Tokiko Agenda 21en Tokiko Ekintza-Plana 2005-2008 eta argitaratu zuen Bilboko Iraunkortasun Adierazleen Sistema, udalerriko errealitatea eta iraunkortasuneranzko bidea modu sintetikoz adierazteko helburuarekin.

Bilboko Iraunkortasun Adierazleak aukeratu ziren, Eusko Jaurlaritzaren Lurralde Antolaketa eta Ingurumen Sailaren1 Tokiko Iraunkortasunaren Adierazle Amankomunek ezarritako irizpideak onartuz, udalerriko kasuistika zenbait adierazle espezifikoren bidez adieraziz.

Zehazki, Iraunkortasun Adierazleen Sistema esparru desberdinetako 34 adierazle biltzen ditu (gizartea, ekonomia, ingurumena) eta 12 kategoriatan antolatuta daude azpian zehazten den moduan:

BILBOKO IRAUNKORTASUN ADIERAZLEAK

URA

1. Adierazlea. Ur kontsumoa

2. Adierazlea. Uretara isuriak

ENERGIA

3. Adierazlea. Energia kontsumoa

4. Adierazlea. Energia berriztagarrien ekoizpen eta kontsumoa

GARRAIOA

5. Adierazlea. Tokiko mugikortasuna eta bidaiarien garraioa

6. Adierazlea. Trafikoaren intentsitatea Bilborako sarrera-irteeretan

7. Adierazlea. Garraio azpiegituretarako bideen luzeraren banaketa

8. Adierazlea. Parke mugikorra

9. Adierazlea. Motorizazio indizea

10. Adierazlea. Bide segurtasuna

AIREA

11. Adierazlea. Hiriko airearen kalitatea

ZARATA

12. Adierazlea. Hiriko zarata

NATUR-INGURUNEA, BIOANIZTASUNA ETA BERDEGUNEAK

13. Adierazlea. Berdeguneak eta espazio berdeak biztanleko

14. Adierazlea. Bertako zuhaitz espezieak bersartzea

15. Adierazlea. Udal-gastua ingurumenean

LURZORUA

16. Adierazlea. Lurzoruaren erabilera iraunkorra

HONDAKINAK

17. Adierazlea. Hondakinen sorrera eta kudeaketa

HIRI-ESPAZIOA

18. Adierazlea. Toki publiko zabal eta zerbitzutakoen eskuragarritasuna udalerrian

19. Adierazlea. Urtero bukatutako babestutako etxebizitzen kopurua

20. Adierazlea. Hiri-azalera lehengoratzea

JARDUERA EKONOMIKOAK

21. Adierazlea. Tokiko ekonomiaren dinamismoa

22. Adierazlea. Ingurumena txertatzea udalerriko jardueretan

23. Adierazlea. Langabezia tasa

24. Adierazlea. Bizitasun turistikoa

GIZARTEA

25. Adierazlea. Pobrezia eta gizarte bazterketa

26. Adierazlea. Herritarren asebetetzea tokiko komunitatearekin

27. Adierazlea. Biztanleriaren haurtzaro-/ gaztaro-/ zahartze- eta menpekotasun indizea

28. Adierazlea. Udal-gastua gizarte politiketan

29. Adierazlea. Nazioarteko elkartasuneko jardueren ezarrera udalerrian.

30. Adierazlea. Biztanle etorkinen integrazioa

31. Adierazlea. Euskeraren ezagutza

32. Adierazlea. Kultur-jardueren antolaketa eta udal gastua

HERRITARREN INFORMAZIO, SENTSIBILIZAZIO ETA PARTE-HARTZEA

33. Adierazlea. Herritarren parte-hartzea

34. Adierazlea. Ingurumen-heziketa

1 IHOBE, s.A (ed.) (2003): Euskal Autonomia Erkidegoan Tokiko Jasangarritasunaren Adierazleak

Kalkulatzeko Gida. Ingurumen Marko Programa Saila, 20. zkia.

Bilboko Iraunkortasun Adierazleen Sistema

2

2. Bilboko Iraunkortasun Adierazleen Sistema Bilboko Iraunkortasun Adierazleen bilakaeraren sintesia

Adierazlea Aztertutako epea Ebaluazioa Justifikazioa

URA1. Adierazlea. Ur kontsumoa 2000-2008 Etxeko ur-kontsumoak 334 litro/biztanle/eguneko 244 litrora

jaitsi da 2000-2008 urteen bitartean, honek %27aren beherapena suposatzen du.Azken bost urteetan kontsumoaren batez bestekoak 4 litro/biztanle/ egunekora behera egin du, 2008an 108 litro/ biztanle/egunekora iritsi zelarik.

2. Adierazlea Uretara isuriak 2000-2007 Itsasadarreko uraren kalitatea Bilbotik pasatzerakoan hobetu egin da. AZTI Maritime Biotic Index-aren arabera 1998an kutsadura oso handia zen eta 2007an erdi mailakoa.

ENERGIA3. Adierazlea. Energia kontsumoa 2000-2008 Energia kontsumo osoak %4,2ean egin du behera 2004-

2008 urteen bitartean, 2008an 0,403 Tep/biztanle/urteko-raheldu zelarik.Etxeko energia kontsumo osoak (elektrizitatea eta gas naturala) 2008an 0,233 Tep/biztanle/urtekoa da 2004ko 0,226 Tep/biztanle/urteko-aren aurka.

4. Adierazlea. Energia berriztagarrien ekoizpen eta kontsumoa

2000-2008 Iturri berriztagarrietatik sortutako energiak %52,9an gora egin du 2005-2008 urteen bitartean.2008an zehar 177 etxebizitzei energia eraginaren ziurtagiria eman zitzaien eta 119 ziurtapen prozesuaren barnean zeuden. 2008 urtearen amaieran energia ziurtagiri zuten 1.399 etxebizitza zeuden Bilbon.

GARRAIOA5. Adierazlea. Tokiko mugikortasuna eta bidaiarien garraioa

1997-2008 2007an 3,1 joan-etorri egon ziren biztanleko/egunean, horrek, 2002an izandakoekin alderatuz %5,6eko gorakada suposatzen du.2007an joan etorrien %78 ingurumena gutxiago kaltetzen duten garraioetan egin ziren (%42 oinez edo bizikletaz, %33 garraio publikoan, %3 etabarretan) eta gainerako %22a norberaren ibilgailuan.2000-2008 urteetan garraio publikoaren erabilerak goranzko jarrera izan du Bilbon (%31,4), trenaren erabiltzaile kopuruak behera egin duen bitartean (-%27,3) autobus (%40), metro (%79,3) eta tranbia bezalako garraioetan erabiltzaile kopuruak gora egin baitu.

6. Adierazlea. Trafikoaren intentsitatea Bilborako sarrera-irteeretan

2002-2008 2002 eta 2008 urteen bitartean Bilboko batez besteko zirkulazioek urtean %2,38an gora egin dute. 2008an 351.034 ibilgailu/ egun pasatu dira, 2007an baino %0,24 gutxiago.

7. Adierazlea. Garraio azpiegituretako bideen luzeraren banaketa

2002-2008 Garraio publikora bideratuta dauden 26 kilometro baino gehiago dituzten bideak daude Bilbon. Bideen %62 baino gehiago bidegorriak dira, %18,6a tranbia eta gainerako %19a autobus lineak.2002-2008 urteen bitartean bidegorrietara bideratutako bideen luzeerak gora egin du %65,7an.

8. Adierazlea. Parke mugikorra 2002-2008 Bilbon, 171.407 ibilgailu daude erregistratuta, 2002an baino %9,58 gehiago.

9. Adierazlea. Motorizazio indizea 2002-2008 Ibilgailuen kopuruak mila biztanleko %9,75ean igo da 2002-2008 urteetan, mila biztanle 484 ibilgailura.

10. Adierazlea. Bide segurtasuna 2002-2008 2008an 3.062 istripu erregistratu ziren, 2002an baino %41,3 gutxiago (5.215 istripu).


3


AIREA11. Adierazlea. Hiriko airearen kalitatea

2003-2007 SO2, PM10, NO2 eta COei dagokienez, 2003an airearen kalitatea onargarria edo ona izan zen 363 egunetan eta bi egunetan bestealde, kalitate txarrekoa. 2007an, airearen kalitatea onargarria edo ona izan zen 267 egunetan, 55 egunetan kalitate txarrekoa eta 43 egunetan oso kalitate txarrekoa.

ZARATA12. Adierazlea. Hiriko zarata 2008an zera zehazten da: batezbeste biztanleriaren %67ak

55dB(A) baino gehiagoko zarata jasaten du, %39ak 65dB(A) baino gehiagokoa eta %1ak 75dB(A) baino gehaiagokoa.

NATURA INGURUNEA, BIOANIZTASUNA ETA BERDEGUNEAK13. Adierazlea. Berdeguneak eta espazio libreak biztanleko

2004-2008 Bilboko Inguruko Berdegunearen konfigurazioa dela eta 2004an Bilbok biztanleko 16,58 m2 baino ez zituen, 2008an ordea, 24,5 m2tako berdegune eta leku libreak zituen.

14. Adierazlea. Bertako zuhaitz espezieak bersartzea

2004-2008 2008an Bilbon 14.125 zuhaitz daude, 2004an baino %21,4 gehiago.2004-2008 urteetan zehar bertako espezieetako 131.328 zuhaitz landatu dira bai hiri-parke zein baso-parkeetan.

15. Adierazlea. Udal-gastua Ingurumenean

2004-2008 2004ean ingurumenean Udalak egindako gastua 172,5 eurokoa zen biztanleko. 2008an, gastu honek 243,6 €ra egin zuen gora, udal-aurrekontuaren %15,88.

LURZORUA16. Adierazlea. Lurzoruaren erabilera iraunkorra

2001-2008 Artifizialdutako edo eraiki berriko guneen ehunekoak %56,7 izatetik (2001ean), %57,2 izatera igaro da (2008an), hala ere, biztanleen dentsitatea murriztu egin da 153,8tik(2001ean) 152,3ra(2008an).Udalerriko lurzoru babestuaren azalerak %24,4ko hedadura dauka.

HONDAKINAK17. Adierazlea. Hondakinen sorrera eta kudeaketa

2000-2008 2005etik sortutako udal-hondakinek behera egin dute. 2005eko biztanleko 1,40 kilogramotatik 2008ko 1,29 kilogramotara.Gaikako zabor-bilketak %39,3an egin du gora 2000-2008 urteetan.

HIRI-ESPAZIOA18. Adierazlea. Toki publiko zabal eta zerbitzutakoen eskuragarritasuna udalerrian

2000-2008 2008an biztanleriaren %97ak osasun-zentroa zuen etxetik 300 kilometro baino gutxiagora, %78ak kultur etxea, %93ak ikastetxea, %61ak dohaineko aire zabalean dagoen kirol-instalazioren bat, %74ak kirol lekuren bat eta %89ak parke edo berdeguneak.

19. Adierazlea. Urtero bukatutako babestutako etxebizitzen kopurua

2000-2008 2008an Babes Ofizialeko 485 Etxebizitzei eman zitzaien hasiera, 2000an hasitakoen bikoitza.

20. Adierazlea. Hiri-azalera lehengoratzea

2003-2008 2008an Obra Handiko 33 lizentzia eman ziren, 2003an baino %13,2 gutxiago.

JARDUERA EKONOMIKOAK21. Adierazlea. Tokiko ekonomiaren dinamismoa

1996-2007 2007an zerbitzuen sektorean biltzen zen enpleguaren %74a eta ondoren industrian (%15,8) eta eraikuntzan (%10,1)Establezimenduen kopurua %25,9an handitu da 1996-2008urteen bitartean. 2008an 437 jarduera-lizentzia onartu ziren, 2004ean baino %33 gutxiago.

22. Adierazlea. Ingurumena txertatzea udalerriko jardueretan

2004-2008 2004-2008 urteetan, ingurumen-kudeaketaren egiaztagirien jabe diren enpresa kopurua %54a igo da.2008an,194 enpresa ingurumen-kudeaketaren egiaztagirien jabe dira.

?


4


23. Adierazlea. Langabezia tasa 1996-2008 2008an langabezi-tasa %11,5ean zegoen, 2004ean baino hiru puntu gorago.

24. Adierazlea. Bizitasun turistikoa 2004-2008 2008an 600.000 pertsona baino gehiagok bisitatu zuten Bilbo, 2005ean baino %9,8 gehiago. Bilbon izan ziren pertsonen %63a estatu-mailakoak ziren eta gainerako %37a atzerritarrak.2004-2008 urteen bitartean Bilbon gau-igarotzeak %15,7an igo dira eta 2008an 1.115.693 erregistratu ziren.

GIZARTEA25. Adierazlea. Pobrezia eta gizarte bazterketa

2001-2008 2008an, Bilbon, 12.241 izan ziren Oinarrizko Errentaren Laguntza jaso zutenak. 2001 urtearekin alderatuz 2,5ean biderkatu da (4.957). Laguntza hauen onuradunen kopuruak gora egin du 9.914tik 22.930ra.

26. Adierazlea. Herritarren asebetetzea tokiko komunitatearekin

2008 2008an, biztanleriaren %52a udalerriaren egoerarekin “aski gustura” zegoen, %39a “oso gustura”, %8a “ez oso gustura” eta %1a “batere gustura”.

27. Adierazlea. Biztanleriaren haurtzaro-/ gaztaro-/ zahartze- eta menpekotasun indizea

2000-2008 2000-2008 urteetan menpekotasun-indizeak %45,2tik %49,5era arte egin du gora.14 urte baino gutxiaogoko biztanleen kopurua (%11,6ra iritsi da) eta 65 baino gehiagokoena (%21,5) handitzearen ondorioa da hau.

28. Adierazlea. Udal-gastua gizarte politiketan

2004-2008 2004-2008 urteen bitartean gizarte-politiketako bideratutako aurrekontua %51n handitu da gutxi gorabehera, 141.148.553 eurora 2008an.Beraz, gizarte-politiketako per capita gastua gora egin du 266,01 €tik/biztanle 2004ean 398,52€ra/biztanle 2008an.

29. Adierazlea. Nazioarteko elkartasuneko jardueren ezarrera udalerrian

2004-2008 2004-2008 urteen bitartean garapenerako-laguntzara bideratutako aurrekontua bikoiztu egin da, biztanleko 4,2 eurotatik, 8,25 eurotara.

30. Adierazlea. Biztanle etorkinen integrazioa

2002-2008 2002-2008 urteen artean Bilbon erroldatutako etorkinen zenbakiak laukoiztu egin da, egun biztanleriaren %7,13a direlarik.

31. Adierazlea. Euskeraren ezagutza 1981-2006 1981 urtean biztanleria osoaren %6,23 zen euskalduna, 2006an aldiz, biztanleriaren %24,3.Euskaldun pasiboen ehunekoak ere gora egin du: 1981eko %15,19tik 2006ko %24ra.

32. Adierazlea. Ingurumen-heziketa 2004-2008 Kultura-ekintzei egozten zaien udal-aurrekontuak, udal gastuaren %23,8 izatetik (2004an), %25,98 izatera igaro da(2008an)

HERRITARREN INFORMAZIO, SENTSIBILIZAZIO ETA PARTE-HARTZEA33. Adierazlea. Herritarren parte-hartzea 2004-2008 2008an udal-errodan 1.349 elkarte daude inskribaturik,

2004an baino %44,1 gehiago.

34. Adierazlea. Ingurumen-heziketa 2004-2008 2004-2008 bitartean zeuden eskola-umeen partehartzea hezkuntza-ingurumen ekintzetan bost aldiz handitu da, 5.217 partehartzailetik (2004ean) 25.156 partehartzailera (2008an).


5

Azken urteko adierazleen eboluzioa interpretatuko da modu honetan:

Bilakaera baikorra.

Hobera egin da baina hobe liteke.

Bilakaera ezkorra.

Ez dago bilakaera baloratzeko informazio nahikorik.?


9

2.1. Ura

2.1.1. 1. Adierazlea. Ur kontsumoa

Etxeko ur-kontsumoak 334 litro/biztanle/eguneko 244 litrora jaitsi da 2000-2008 urteen bitartean, honek %27aren beherapena suposatzen du.

Azken bost urteetan kontsumoaren batez bestekoak 4 litro/biztanle/ egunekora behera egin du, 2008an 108 litro/ biztanle/egunekora iritsi zelarik.

Etxeko ur kontsumoa (l/bizt/egun)

Urtea 2003 2004 2005 2006 2007 2008

l/bizt/egun 112 111 113 113 109 108

Iturria: Ur-Patzuergoa.

Ur eskaria guztira edo hornitutako ur kopurua (m3/urtea)

Urtea 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

m3/urtea 43.638.912 43.519.680 43.544.450 42.063.232 41.098.124 37.238.702 34.910.336 31.779.391 31.559.230

l/bizt/egun 334 321 301 291 299 288 270 246 244

Iturria: Ur-Patzuergoa eta Bilboko Udala.

Ur kontsumoaren arlokako banaketa

Urtea 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Fakturatutako ura guztira m3 21.818.617 24.924.288 26.557.923 26.849.648 25.728.604 25.407.278

Etxekoa %65,6 %61,8 %54,8 %54,5 %54,9 %55

Industria %9,8 %20,6 %2,3 %2,5 %1 %1,3

Merkataritza %20 %11,1 %21,1 %21 %21,3 %20,9

Besteak %4,6 %6,5 %21,9 %22 %22,7 %22,9

Iturria: Ur-Patzuergoa

Galera horniketa-sarean

Urtea 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Hornitutako ura guztira m3 42.063.232 41.098.124 37.238.702 34.910.336 31.779.391 31.559.230

Fakturatutako ura guztira m3 21.818.617 24.924.288 26.557.923 26.849.648 25.728.604 25.407.278

Fakturatu gabeko ura guztira m3 20.244.615 16.173.836 10.680.777 8.060.688 6.050.787 6.151.952

% %48,1 %42,8 %28,7 %23,1 %19 %19,5

* Fakturatu gabeko udalerriko uren kontsumoa eta horniketa sareko galerak barne.

Iturria: Ur-Patzuergoa


10

2.1.2. 2. Adierazlea. Uretara isuriak

Itsasadarreko uraren kalitatea Bilbotik pasatzerakoan hobetu egin da. AZTI Maritime Biotic Index-aren arabera 1998an kutsadura oso handia zen eta 2007an erdi mailakoa.

Ibaien kalitatea:

• Ibaietako uren kalitatea udalerri hasieran IBMWP indizearen arabera (Biological Monitoring Working Party iberiar penintsularako aldatuta):

Iturria: EAEko Lur gaineko uren Kalitatearen Zainketarako Sarea. Uren Zuzendaritza. Lurralde Antolaketa eta Ingurumen Saila. Eusko Jaurlaritza.

Mota EsanahiaIa Ur oso garbiakIb Kutsatu gabeko urak II Kritikoa: kutsaduraren eragin nabarmenak

III Ur kontsatuak. Kalitate txarraIV Ur oso kutsatuakV Ur oso-oso kutsatuak

• Bilboko Itsasadarreko uren kalitatea udalerritik pasatzerakoan AMBI indizearen arabera (AZTI Maritime Biotic Index)

Iturria: EAEko Lur gaineko uren Kalitatearen Zainketarako Sarea. Uren Zuzendaritza. Lurralde Antolaketa eta Ingurumen Saila. Eusko Jaurlaritza.

Sailkapena Indize biotikoa Komunitatearen egoeraKutsatu gabea 0-1 Normala edo pobretutako komunitateaPiskat kutsatua 2 Gaizki balantzeatutako komunitateaErdi mailako kutsadura 3-4 Kutsadura edo komunitate kutsatura trantsiziozko egoeraKutsadura indartsua 5-6 Goi mailako kutsadura edo komunitate oso kutsatura trantsizioaKutsadura oso indartsua 7 Esistitzen ez den komunitatea

Hondakin-uren saneamendu-sarera lotutako udalerriko etxebizitzen portzentaia

Iturria: Bilboko Udala. Lan eta Zerbitzu Saila.

Artigan lixibiatuetatik datozen uren bolumena

Iturria: Bilboko Udala. Lan eta Zerbitzu Saila.

Ibarra Estazio kodea 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Nerbioi NER-520 IV V IV III IV IV III IV

Kadagua KAD-504 III III II Ib II II Ib Ib

Ibarra Estazio kodea 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Ibazaibal E-N10 CE CE CM CM CM CM CF CM

Urtea 2004 2005 2006 2007 2008

% Extebizitzak %99,9 %99,9 %99,9 %99,9 %99,9

Urtea 2004 2005 2006 2007 2008

m3/urtea 57.277 477.047 355.358 420.657 466.105


11

ENERGIA


13

2.2. Energia

2.2.1. 3. Adierazlea. Energia kontsumoa

Energia kontsumo osoak %4,2ean egin du behera 2004-2008 urteen bitartean, 2008an 0,403 Tep/biztanle/urteko-ra heldu zelarik.

Etxeko energia kontsumo osoak (elektrizitatea eta gas naturala) 2008an 0,233 Tep/biztanle/urtekoa da 2004ko 0,226 Tep/biztanle/urteko-aren aurka.

Elektrizitate eta gas naturalaren etxeko kontsumoa

Urtea 2000 2004 2008

Elektrizitatea (tep/urtea) 37.090 39.140,4 41.222,1

Gas naturala (tep/urtea) 26.548 40.377 41.363,5

Urteko kontsumoa guztira (tep/urtea) 63.639 79.517,4 82.586

Urteko kontsumoa guztira (tep/bizt/urtea) 0,180 0,226 0,233

Iturria: Iberdrola.

Elektrizitate eta gas naturalaren kontsumoa guztira

Urtea 2000 2004 2008

Elektrizitatea (tep/urtea) 87.046,7 94.811 101.405,1

Gas naturala (tep/urtea) 37.212,2 53.406 41.363,5

Urteko kontsumoa guztira (tep/urtea) 124.258 148.217 142.768,6

Urteko kontsumoa guztira (tep/bizt/urtea) 0,351 0,421 0,403

Iturria: Iberdrola eta Bilbogas.

37.090,5

39.140,4 41.222,1

26.548,2

40.37741.363,5

63.638,7

79.517,4

82.586

0

20.000

40.000

60.000

80.000

2000 2004 2008

Elektrizitate eta gas naturalaren etxeko kontsumoaren bilakaera (tep/ urtea) 2000-2008

Elektrizitatea (tep/urtea)

Gas naturala (tep/urtea)

Urteko kontsumoa guztira (tep/urtea)

87.04794.811 99.623

37.212

53.40654.455

124.259

148.217

154.078

0

40.000

80.000

120.000

160.000

200.000

2000 2004 2008

Elektrizitate eta gas naturalaren kontsumo guztiaren bilakaera (tep/ urtea) 2000-2008

Elektrizitatea (tep/urtea)

Gas naturala (tep/urtea)

Urteko kontsumoa guztira (tep/urtea)


14

Elektrizitate eta gas naturalaren arlokako kontsumoa

Arlokako elektrizitate kontsumoa (GWh)

Urtea 2000 2004 2008

Etxebizitzak 431,3 455,1 479,3

Industria 87,6 78,2 79,6

Zerbitzuak 470,7 552,3 603,2

Klasifikatu gabeak 22,6 16,9 17

Guztira 1012,2 1102,5 1158,4

Iturria: Iberdrola.

Arlokako gas natural kontsumoa (GWh)

Urtea 2000 2004 2008

Etxebizitzak 308,7 469,5 481

Zerbitzuak 124 151,5 143,5

Guztira 432,7 621 624,5

Iturria: Bilbogas.

%40,7

%6,8

%51,2

%1,4

Arlokako energia elektrikoaren kontsumoa Bilbon 2008

Etxebizitzak

Industria

Zerbitzuak

Sailkatu gabeak%77

%23

Arlokako gas naturalaren kontsumoa Bilbon 2008

Etxebizitzak

Zerbitzuak

431,3 455,1

479,3

87,6 78,2 79,6

470,7

552,3 601

22,6 16,9 17

2000 2004 2008

Arlokako elektrizitate kontsumoaren eboluzioa Bilbon 2000-2008 (GWh)

Etxebizitzak Industria Zerbitzuak Sailkatu gabeak

308,7

469,5 481

124

151,5

143,5

2000 2004 2008

Arlokako gas natural kontsumoaren eboluzioa 2000-2008 (GWh)

Etxebizitak Zerbitzuak


15

2.2.2. 4. Adierazlea. Energia berriztagarrien ekoizpen eta kontsumoa

Iturri berriztagarrietatik sortutako energiak %52,9an gora egin du 2005-2008 urteen bitartean.

2008an zehar 177 etxebizitzei energia eraginaren ziurtagiria eman zitzaien eta 119 ziurtapen prozesuaren barnean zeuden. 2008 urtearen amaieran energia ziurtagiri zuten 1.399 etxebizitza zeuden Bilbon.

Energia berriztagarrien ekoizpena

KWh 2005 2006 2007 2008 Δ 2005-08

Energia hidroelektrikoa 1.082.542 648.982 360.005 870.460 %-19,6

Eguzki energia 163.000 177.000 188.000 188.000 %15,3

Energia eolikoa 500 800

Energia termikoa 136.836 144.396 144.396 212.436 %55,2

Biomasaren energia(Bioartigas) 87.899.000 7.805.000 63.490.000 135.280.000 %53,9

Urtekoa guztira 89.145.042 8.630.982 64.038.805 136.338.460 %52,9

Iturria: Euskal Energiaren Erakundea.

Etxebizitzen energia eragimena

Urtea 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Egiaztatze bidean dauden etxebizitzak 209 688 360 74 175 166 0 283 119

Egiaztagiria lortu duten etxebizitzak 111 111 111 111 495 195 20 0 177

Iturria: Euskal Energiaren Erakundea.


17

GARRAIOA


19

2.3. Garraioa

2.3.1. 5. Adierazlea. Tokiko mugikortasuna eta bidaiarien garraioa

2007an 3,1 joan-etorri egon ziren biztanleko/egunean, horrek, 2002an izandakoekin alderatuz %5,6eko gorakada suposatzen du.

2007an joan etorrien %78 ingurumena gutxiago kaltetzen duten garraioetan egin ziren (%42 oinez edo bizikletaz, %33 garraio publikoan, %3 etabarretan) eta gainerako %22a norberaren ibilgailuan.

2000-2008 urteetan garraio publikoaren erabilerak goranzko jarrera izan du Bilbon (%31,4), trenaren erabiltzaile kopuruak behera egin duen bitartean (-%27,3) autobus (%40), metro (%79,3) eta tranbia bezalako garraioetan erabiltzaile kopuruak gora egin baitu.

Biztanle bakoitzak eguneroko burututako batazbesteko joan-etorrien kopurua.

Urtea 1997 2002 2007

Joan-etorriak 2,6 2,9 3,1

Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila, Eusko Jaurlaritza. EAEko 2003 eta 2007ko mugikortasunaren azterlana.

Joan-etorrien banaketa garraio-bidearen arabera (%).

Urtea 1997 2002 2007 Δ 1997-2007

Bidaiak guztiraIbilgailu pribatua %25 %24 %22 %-12,6

Garraio publikoa %23 %24 %33 %42,8

Oinez edo bizikletaz %48 %49 %42 %-12,3

Besteak %4 %3 %3 %-19

Hiri barruko joan-etorriakIbilgailu pribatua %13 %13 %10,6 %-18,4

Garraio publikoa %23 %24 %28,5 %24

Oinez %62 %61 %57,1 %-7,8

Bizikletaz - - %0,3 -

Besteak %2 %2 %3,5 %73

Bilbao helmuga duten joan-etorriakIbilgailu pribatua %52 %51 %51 %-2,2

Garraio publikoa %41 %43 %44 %7,3

Oinez edo bizikletaz %1 %1 %3 %150

Besteak %6 %5 %3 %-55,7

Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila, Eusko Jaurlaritza. EAEko 2003 eta 2007ko mugikortasunaren azterlana.


20

Bilbao zeharkatzen duten garraio publikoetako bidaiariak linea motaren arabera (milaka)

Urtea 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

AutobusaBizkaibus 17.405 18.008 14.949 13.530 13.404 12.198 20.412 30.876 30.196

Bilbobus 22.729 23.282 23.148 24.092 25.520 26.086 27.264 27.704 26.004

Guztira 40.134 41.290 38.097 37.622 38.924 38.284 47.676 58.580 56.200

TrenbideaMetro Bilbao 29.446 30.576 32.472 33.579 32.883 49.596 50.952 53.180 52.782

Renfe 27.228 28.432 26.237 24.935 22.001 21.194 21.082 18.722 18.128

EuskoTren 7.382 7.211 7.138 7.330 6.729 4.558 7.090 6.852

EuskoTran 47 1.144 2.192 2.822 2.935 2.906 2.847

Feve 1.866 1.835 1.900 1.841 1.895 1.945 1.866 1.809 1.541

Guztira 65.922 68.054 67.794 68.829 65.700 75.557 81.393 83.707 82.150

BesteakArtxanda fun. 382 369 367 425 432 453 483 489 512

La Salve igo. 268 249 231 212 213 206 212 194 59

Solokoetxe igo. 0 0 993 1.012 995 919 888 814 785

Begoña igo. 0 0 684 643 630 597 594 554 492

Arangoiti igo. 0 0 0 636 441 484 313 278 -

Guztira 650 618 2.275 2.928 2.711 2.659 2.490 2.329 1.848

Guztira 106.706 109.962 108.166 109.379 107.335 116.500 131.559 144.616 140.198

Iturria: Bizkaiko Garraio Patzuergoa. Urteko Bizkaiko Herrigarraio txostena.

106.706109.962 108.166 109.379 107.335

116.500

131.559

144.616

140.198

90.000

100.000

110.000

120.000

130.000

140.000

150.000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Bilbon garraio publiko bidezko bidaiarien bilakaera 2000-2008 (milaka)

%37,6 %37,5 %35,2 %34,4 %36,3 %32,9 %36,2 %40,5 %40,1

%61,8 %61,9 %62,7 %62,9 %61,2 %64,9 %61,9 %57,9 %58,6

%0,6 %0,6 %2,1 %2,7 %2,5 %2,3 %1,9 %1,6 %1,3

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Garraio publiko motaren erabileraren bilakaera Bilbon 2000-2008

Autobusak Trenbideak Besteak


21

2.3.2. 6. Adierazlea. Trafikoaren intentsitatea Bilborako sarrera-irteeretan

2002 eta 2008 urteen bitartean Bilboko batez besteko zirkulazioek urtean %2,38an gora egin dute.

2008an 351.034 ibilgailu/ egun pasatu dira, 2007an baino %0,24 gutxiago.

Urteko batazbesteko intentsitatea Bilbora sarrera-irteeretan

Urtea 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Ibilgailu/egun 342.888 349.247 347.409 344.140 344.392 351.870 351.034

Urteko Δ %1,85 %-0,53 %-0,94 %0,07 %2,17 %-0,24

Iturria: Bizkaiko Foru Aldundia. Trafikoaren bilakaera Bizkaiako Errepideetan.

2.3.3. 7. Adierazlea. Garraio azpiegituetarako bideen luzeraren banaketa.

Garraio publikora bideratuta dauden 26 kilometro baino gehiago dituzten bideak daude Bilbon. Bideen %62 baino gehiago bidegorriak dira, %18,6a tranbia eta gainerako %19a autobus lineak.

2002-2008 urteen bitartean bidegorrietara bideratutako bideen luzeerak gora egin du %65,7an.

Bilbon garraiora bideratutako bideen luzera (metrotan)

Urtea 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Bus-erreia 4.534 4.534 4.534 4.534 4.534 5.035 5.035

Tranbia 4.320 4.859 4.859 4.859 4.859 4.859

Bidegorria 9.756 11.339 13.241 13.241 13.241 13.241 16.170

Guztira 14.290 20.193 22.634 22.634 22.364 23.135 26.064

Urteko Δ %41,3 %17 %0 %0 %3,4 %12,7

Iturria: Bilboko Udala. Hirigintza eta Ingurumen Saila. Zirkulazio eta Garraio Saila. EuskoTran.


22

2.3.4. 8. Adierazlea. Parke mugikorra

Bilbon, 171.407 ibilgailu daude erregistratuta, 2002an baino %9,58 gehiago.

Ibilgailuen parkearen bilakaera karrozeria motaren arabera

Urtea 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008Autob. 523 480 555 614 637 775 786Kamioiak 14.144 14.257 14.251 14.518 15.060 16.158 16.255Ziklomt. 5.659 5.757 5.734 5.880 5.900 5.931 5.948Furgon. 423 430 365 364Moto. 6.735 6.886 7.083 7.523 8.227 9.434 10.478Atoiak 1.078 1.098 1.093 1.099 1.083 2.191 2.183Turism. 126.623 126.717 126.824 127.333 127.993 133.977 133.277Traktor. 1.654 1.751 1.861 1.940 2.070 2.341 2.480Guztira 156.416 156.946 157.401 159.274 160.970 170.807 171.407Urteko Δ %1,3 %0,3 %0,3 %1,2 %1,1 %6,1 %0,4

Iturria: Bilboko Udala. Zirkulazioa eta Garraio Saila.

2.3.5. 9. Adierazlea. Motorizazio indizea

Ibilgailuen kopuruak mila biztanleko %9,75ean igo da 2002-2008 urteetan, mila biztanle 484 ibilgailura.

Ibilgailu kopurua/1000 biztanle

Urtea 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008Motorizazio indizea 441 444 445 450 458 483 484

Iturria: Bilboko Udala. Zirkulazioa eta Garraio Saila.

2.3.6. 10. Adierazle. Bide segurtasuna

2008an 3.062 istripu erregistratu ziren, 2002an baino %41,3 gutxiago (5.215 istripu).

Udalerrian gertatutako istripu kopurua

Urtea 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008Istripuak guztira 5.215 5.267 5.017 4.848 3.524 3.180 3.062

Istripuak/ 1000 biztanle 14,7 14,9 14,2 13,7 10 9 8,6

Iturria: Bilboko Udala. Hiri Segurtasun Saila.


23

AIREA


25

2.4. Airea

2.4.1. 11. Adierazlea. Hiriko airearen kalitatea

SO2, PM10, NO2 eta COei dagokienez, 2003an airearen kalitatea onargarria edo ona izan zen 363 egunetan eta bi egunetan bestealde, kalitate txarrekoa.

2007an, airearen kalitatea onargarria edo ona izan zen 267 egunetan, 55 egunetan kalitate txarrekoa eta 43 egunetan oso kalitate txarrekoa.

SO2, PM10, NO2 eta COri dagokionez kalitate oneko airea duen egun kopurua

Urtea 2003 2004 2005 2006 2007Kalitate oneko egunak 233 121 133 144 102

Kalitate onargarriko egunak 130 205 169 102 165

Kalitate txarreko egunak 2 39 51 87 55

Oso kalitate txarreko egunak 1 12 32 43

Iturria: Bilboko Udala. Hirigintza eta Ingurumen Saila.

O3ari dagokionez kalitate oneko airea duen egun kopurua

Urtea 2003 2004 2005 2006 2007

Kalitate oneko egunak 235 240 259 137 100

Kalitate onargarriko egunak 130 126 105 228 261

Kalitate txarreko egunak 1 4


Atmosferan kutsagai desberdinen kontzentrazioaren urtearteko bilakaera.


0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Esekiduran dauden partikulen urteko batazbestekoa

Elorrieta

Txurdinaga

Zorroza

San Adrian

Indautxu

Mazarredo

Arraiz Mendia

Europa P.

Larraskitu

Banderas Mendia


26




0

5

10

15

20

25

30

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Sufre Dioxido urteko batazbestekoa

Elorrieta

Txurdinaga

Zorroza

San Adrian

Indautxu

Mazarredo

Arraiz Mendia

Europa P.

Larraskitu

Banderas Mendia

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Karbono Monoxido urteko batazbestekoa

Elorrieta

Txurdinaga

Zorroza

San Adrian

Indautxu

Mazarredo

Arraiz Mendia

Europa P.

Larraskitu

Banderas Mendia

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Nitrogeno Dioxido urteko batazbestekoa

Elorrieta

Txurdinaga

Zorroza

San Adrian

Indautxu

Mazarredo

Arraiz Mendia

Europa P.

Larraskitu

Banderas Mendia


27

ZARATA


29

2.5. Zarata

2.5.1. 12. Adierazlea. Hiriko zarata

2008an zera zehazten da: batezbeste biztanleriaren %67ak 55dB(A) baino gehiagoko zarata jasaten du, %39ak 65dB(A) baino gehiagokoa eta %1ak 75dB(A) baino gehaiagokoa.

Bilbon zarata maila desberdinak jasan behar dituen biztanleen portzentaia indize motaren arabera.

Indizea >55 dB(A) >65 dB(A) >75 dB(A)

GUZTIRALden %67 %39 %1

Lgaua %46 %4 %0

Iturria: Bilboko Udala. Hirigintza eta Ingurumen Saila. Zarata Mapa 2009.

Bilbon zarata maila desberdinak jasan behar dituen biztanleen portzentaia barrutika.

Udal-Barrutiak Indizea 50-55dB(A)

55-60dB(A)

60-65dB(A)

65-70dB(A)

70-75dB(A)

>75dB(A)

D1Lden %11,6 %12,8 %20,1 %27,5 %9,7 %0,8

Lgaua %16,6 %25,7 %18,6 %2,5 %0 %0

D2Lden %13,8 %13 %18,9 %18,9 %7,8 %1,3

Lgaua %16,9 %19,5 %12,7 %3,4 %0 %0

D3Lden %15,3 %27,1 %26 %15,6 %2,1 %0

Lgaua %27,8 %18,7 %6,6 %0,7 %0 %0

D4Lden %12,2 %12 %15,9 %27 %10,9 %0,2

Lgaua %13,4 %23,3 %19,2 %3 %0 %0

D5Lden %0,1 %10,4 %15,2 %20,4 %9,1 %0,3

Lgaua %0,1 %20,5 %13,5 %2 %0 %0

D6Lden %0 %3,9 %9,5 %41,3 %25,2 %0,4

Lgaua %0,1 %31 %34,9 %18,2 %0 %0

D7Lden %0,1 %14,6 %13,5 %27 %13,7 %0,4

Lgaua %0,1 %23 %19,2 %4,9 %0,2 %0

D8Lden %0,2 %8,7 %14 %25,4 %15,8 %5,4

Lgaua %0,1 %19,4 %24,8 %8,1 %1,2 %0

Nota: D1 Deusto; D2 Uribarri; D3 Otxarkoaga-Txurdinaga; D4 Begoña; D5 Ibaiondo; D6 Abando; D7 Rekalde; D8 Basurto-Zorroza.

Iturria: Bilboko Udala. Hirigintza eta Ingurumen Saila. Zarata Mapa 2009.

?


31

NATUR INGURUNEA, BIOANIZTASUNA ETA

BERDEGUNEAK


33

2.6. Natur-ingurunea, bioaniztasuna eta berdeguneak

2.6.1. 13. Adierazle. Berdeguneak eta espazio berdeak biztanleko

Bilboko Inguruko Berdegunearen konfigurazioa dela eta 2004an Bilbok biztanleko 16,58 m2 baino ez zituen, 2008an ordea, 24,5 m2tako berdegune eta leku libreak zituen.

Berdeguneak eta espazio berdeak biztanleko

Urtea 2004 2008m2/biztanle 16,58 24,5*

* Berdegunearen azalera + espazio berdearen azalera. Bilboko Inguruko Berdegunea.

Iturria: Bilboko Udala. Hirigintza eta Ingurumen Saila. Obrak eta Zerbitzuen Saila.

2.6.2. 14. Adierazlea. Bertako zuhaitz espezieak bersartzea

2008an Bilbon 14.125 zuhaitz daude, 2004an baino %21,4 gehiago.

2004-2008 urteetan zehar bertako espezieetako 131.328 zuhaitz landatu dira bai hiri-parke zein baso-parkeetan.

Hiri-guneetako zuhaitzak

Urtea 2004 2005 2006 2007 2008

Zuhaitz kopurua* 11.638 12.939 13.151 13.276 14.125

* Zuhaitz lerrokadura.

Iturria: Bilboko Udala. Obrak eta Zerbitzuen Saila.

Bertako espezieak bersartzea

Zuhaitz kopurua 2004 2005 2006 2007 2008Hiri-parkeak guztira 672 470 525 350 849

Baso-parkeak guztira 38.609 40.551 37.884 7.411 4.007

Guztira 39.281 41.021 38.409 7.761 4.856



34

2.6.3. 15. Adierazlea. Udal-gastua ingurumenean

2004ean ingurumenean Udalak egindako gastua 172,5 eurokoa zen biztanleko. 2008an, gastu honek 243,6 €ra egin zuen gora, udal-aurrekontuaren %15,88.

Udal-gastua ingurumenean

Urtea 2004 2005 2006 2007 2008Arrekontua guztira € 393.709.250 415.380.000 442.440.000 502.586.000 543.300.000

Ingurumen arloko aurrekontua€

61.058.117 72.285.498 72.506.585 76.141.842 86.276.352

Ingurumenera bideratutako % %15,51 %17,4 %16,39 %15,15 %15,88

Ingurumenean egindako per capita gastua €

172,52 € 204,11 € 204,35 € 215,49 € 243,59 €

Iturria: Bilboko Udala.


35

LURZORUA


37

2.7. Lurzorua

2.7.1. 16. Adierazlea. Lurzoruaren erabilera iraunkorra

Artifizialdutako edo eraiki berriko guneen ehunekoak %56,7 izatetik (2001ean), %57,2 izatera igaro da (2008an), hala ere, biztanleen dentsitatea murriztu egin da 153,8tik(2001ean) 152,3ra(2008an).

Udalerriko lurzoru babestuaren azalerak %24,4ko hedadura dauka.

Lurzoru artifizialdua edo eraikitako espazioaren portzentaia Bilbon

Urtea 2001 2008Lurzoru artifizialdua %56,7 %57,2


Lurzoru artifizialdu edo eraikitako espazioaren intentsitatea Bilbon

Urtea 2001 2008Biztanle/hektarea 153,8 152,3


Bertan behera utzitako lurzorua eta potentzialki kutsatua

Lurzoruaren azalera (Ha) 2004 2008Bertan behera utzitakoaPotentzialki kutsatua 174 227,45

Iturria: IHOBE, s.A. Lurzorua kutsa dezaketen jarduerak edo instalazioak izan dituzten edo dituzten lurzoruen inbentarioa.

Garapen berria (osatzeke):

Erabili gabeko lurzorua: Eraikitako erabili gabeko lurzorua eraikitako azalera guztiarekiko.

Bertan behera utzitako lurzorua eta kutsatuta berreskuratutakoa: bertan behera utzitako eta kutsatutako lurzoruan eraikitako azalera eraikitako azalera guztiarekiko.

Gainontzeko lurzorua: eraikitako gainontzeko azalera eraikitako guztiarekiko.

Babestutako lurzorua guztiarekiko

Urtea 2001 2008Babestutako azalera %24,4 %24,4



39

HONDAKINAK


41

2.8. Hondakinak

2.8.1. 17. Adierazlea. Hondakinen sorrera eta kudeaketa

2005etik sortutako udal-hondakinek behera egin dute. 2005eko biztanleko 1,40 kilogramotatik 2008ko 1,29 kilogramotara.

Gaikako zabor-bilketak %39,3an egin du gora 2000-2008 urteetan.

Hiri hondakinen sorrera

Urtea 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008Sortutako hondakinak (Tm/urtea)

144.008 142.701 142.944 141.165 154.453 180.926 182.465 174.700 167.270

Sortutako hondakinak (Kg/bizt./urtea)

406,5 407,7 403,2 399,3 436,4 510,8 519,6 493,6 472,3

Sortutako hondakinak (Kg/bizt./egun)

1,11 1,12 1,1 1,09 1,2 1,4 1,41 1,35 1,29


406,5 407,7 403,2 399,3

436,4

510,8 519,6493,6

472,3

0

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

140.000

160.000

180.000

200.000

0

100

200

300

400

500

600

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Bilboko udalerrian sortutako hiri-hondakin solidoen sorreraren bilakaera 2000-2008

Sortutako hondakinak kg/bizt/urtea Sortutako hondakinak Tm/urtea


42

Hiri hondakinen kudeaketa

2004 2005 2006 2007 2008Tm % Tm % Tm % Tm % Tm %

Artigako zabortegian utzitako HHS 153.627 %81,33 155.440,3 %85,9 156.747,9 %85,9 147.410,8 %84,4 138.469,4 %82,8

Beste toki batzutan utzitako HHS 826 %0,44 917,9 %0,5 1.212,5 %0,7 1.282,2 %0,7 1.097,9 %0,6

Berreskuratutako HHS 33.276 %17,73 24.567,5 %13,6 24.504,9 %13,4 26.007,4 %14,9 27.703 %16,6


Hondakinen gaikako bilketa

Hondakin mota (Tm/urtea)

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Lerro marroia 135,7 162,2 171,3 212 238 282 240 215 258

Pilak 35,3 39,2 39,3 33 33,5 36,3 34,8 41,2 40,4Metalezko ontziak 453,3 533,2 436 536 595 637 606 631 627

Plastikoak 350,8 704,2 1.267 1.403 1.526 1.671 1.602 1.765 1.844

Brikak 215,5 211,1 323 318 329 360 301,1 358 647

Oihalak 20,7 22,7 24,5 24,1 39 76 86 117 129

Gai organikoak 3.000 3.500 3.700 1.495 1.375 1.740 1291,2 1.282 1.185,3

Beira 4.286,7 4.313,4 4.582 4.867 5.125,5 5.437 5.627,8 6.050,1 6.307,2

Paper eta kartoia 11.075,8 10.660,3 10.022 10.885 13.397,6 14.294,9 14.667,1 15.579,5 16.238

Guztira 19.573,8 20.146,3 22.945,6 19.773,1 22.658,6 24.497,9 24.456 24.756,8 27.275,9


%82,8

%0,6

%16,6

Hiri hondakin solidoen kudeaketa Bilbon 2008

Artigako zabortegian utzitako HHS

Beste toki batzutan utzitako HHS

Berreskuratutako HHS


43

Bilbogarbietako erabiltzaileak

Urtea 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008Erabiltzaileak 55.467 58.338 60.123 62.133 66.251 66.933 57.048 56.821 61.312


Hondakin arriskutsuen sorrera

Urtea 2000 2001 2002 2003 2004 2005Hondakin arriskutsuak (Tm) 22.167,6 23.566,9 11.519 18.981,1 17.595 19.738

Iturria: IHOBE, s.A.

Hondakin arriskutsuen kudeaketa

Urtea 2004 2005 2006 2007 2008Etxeko eta hondakin arriskutsuen kudeaketa (Tm) 24,2 32,4 38.9 35,6 42,9

Kudeatzaileari emandako hondakin arriskutsuen kopurua (Tm) 72,4 77,1 82,2 68,9 82,2


0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000

14.000

16.000

18.000

20042006

2008

Gaikako bilketaren bilakaera Bilbon 2004.2008(Tm/urtea)

Lerro marroia Pilak Metalezko ontziakPlastikoak Brikak OihalakGai organikoak Beira Paper eta kartoia

58.338

60.123

62.133

66.251

60.123

66.933

57.048

56.821

61.312

55.000

57.000

59.000

61.000

63.000

65.000

67.000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Bilbogarbietako erabiltzaileen bilakaera (2000-2008)


44

HIRI-ESPAZIOA


45

2.9. Hiri-espazioa

2.9.1. 18. Adierazlea. Toki publiko zabal eta zerbitzutakoen eskuragarritasuna udalerrian

2008an biztanleriaren %97ak osasun-zentroa zuen etxetik 300 kilometro baino gutxiagora, %78ak kultur etxea, %93ak ikastetxea, %61ak dohaineko aire zabalean dagoen kirol-instalazioren bat, %74ak kirol lekuren bat eta %89ak parke edo berdeguneak.

5.000 m2tik gorako gune publiko zabalen eskuragarritasuna.

Egiteke

Edozein tamainatako gune publiko zabalen eskuragarritasuna

Egiteke

Oinarrizko zerbitzuen eskuragarritasuna

Urtea2000 2008300 m baino hurbilago dagoen biztanleria

%300 m baino hurbilago dagoen biztanleria

%

Osasun zentroa 338.400 %95,5 343.555 %97

Kultura zentroa 231.056 %65,2 276.260 %78

Ikastetxea 337.762 %95,3 329.387 %93

Dohaineko aire zabalean dagoen kirol-instalazioa

344.139 %97,1216.050 %61

Kirol lekua (kiroldegia, igerilekua, estalkia, frontoi estalia, etc.) 262.093 %74

Parke edota hiri berdegunea 247.635 %69,9 315.220 %89

Iturria: IHOBE, s.A. 2008 Bilboko Udal Ekobarometroa.

2.9.2. 19. Adierazlea. Urtero bukatutako babestutako etxebizitzen kopurua.

2008an Babes Ofizialeko 485 Etxebizitzei eman zitzaien hasiera, 2000an hasitakoen bikoitza.

Urtero bukatutako babestutako etxebizitzen kopurua.

Urtea 2000 2002 2004 2006 2008B.O.* E.S.* Guzt. B.O. E.S. Guzt. B.O. E.S. Guzt. B.O. E.S. Guzt. B.O. E.S. Guzt.

Hasitako B.E 263 206 469 454 198 652 211 211 260 100 360 485 485Babestutako B.E 506 31 537 923 27 980 262 114 376 103 103

*B.E.: Babestutako Etxebizitzak, B.O.: Babes Ofizialekoak, E.S.: Etxebizitza Sozialak.

Iturria: Eustat.


46

2.9.3. 20. Adierazlea. Hiri-azalera lehengoratzea

2008an Obra Handiko 33 lizentzia eman ziren, 2003an baino %13,2 gutxiago.

Hiri-azalera lehengoratzea


Urtea 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Lan Nagusiko lizentzien kopurua 38 47 50 42 43 33


47

JARDUERA EKONOMIKOAK


49

2.10. Jarduera ekonomikoak

2.10.1. 21. Adierazlea. Tokiko ekonomiaren dinamismoa

2007an zerbitzuen sektorean biltzen zen enpleguaren %74a eta ondoren industrian (%15,8) eta eraikuntzan (%10,1)

Establezimenduen kopurua %25,9an handitu da 1996-2008 urteen bitartean.

2008an 437 jarduera-lizentzia onartu ziren, 2004ean baino %33 gutxiago.

Enpleguaren arlokako banaketa

Urtea 1996 2001 2007 ∆ 1996-07

Nekazaritza 353 %0,3 508 %0,4 214 %0,1 %-39,4

Industria 24.556 %21,9 22.423 %16,5 23.698 %15,8 %-3,5

Eraikuntza 6.867 %6,1 11.305 %8,3 15.195 %10,1 %121,3

Zerbitzuak 80.130 %71,6 101.255 %74,7 111.292 %74 %38,9

Guztira 111.906 %100 135.491 %100 150.399 %100 %34,4

Iturria: Lan Ekintza. Bilboko Urtekari Sozioekonomikoa.

Distribución sectorial de los establecimientos del municipio

Urtea 1996 2001 2008 ∆1996-08

Industria eta energia 2.143 %6,9 1.931 %5,8 1.594 %4,1 %-34,4

Eraikuntza 2.213 %7,1 2.996 %9 4.379 %11,2 %49,5

Merkataritza, hostalaritza eta garraioak 16.311 %52,5 15.153 %45,6 15.557 %39,8 %-4,8

Banka, aseguruak eta enpresentzako zerbitzuak 5.846 %18,8 8.121 %24,4 11.485 %29,4 %49,1

Bestelako zerbitzu jarduerak 4.537 %14,6 5.049 %15,2 6.086 %15 %25,5

Guztira 31.050 %100 33.250 %100 39.101 %100 %20,6

Iturria: Lan Ekintza. Bilboko Urtekari Sozioekonomikoa.

%0,3 %0,4 %0,1

%21,9%16,5 %15,8

%6,1%8,3 %10,1

%71,6 %74,7 %74

1996 2001 2007

Biztanleria okupatua sektoreka

Nekazaritza Industria Erainkuntza Zerbitzuak

%6,9 %5,8 %4,1

%7,1 %9,9 %11,2

%52,5%45,6

%39,8

%18,8%24,4

%29,4

%14,6 %15,2 %15

1996 2001 2008

Establezimenduak arloka 1996-2008

Bestelako zerbitzu jarduerak

Banka, aseguruak eta enpresentzako

zerbitzuak

Merkataritza, hostalaritza eta

garraioak

Erainkuntza

Industria eta energia


50

Udalerrian emandako jarduera-lizentzia berriak

Urtea 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Jarduera-lizentziaberriak 502 812 560 691 652 846 369 330 437


2.10.2. 22. Adierazlea. Ingurumena txertatzea udalerriko jardueretan

2004-2008 urteetan, ingurumen-kudeaketaren egiaztagirien jabe diren enpresa kopurua %54a igo da.

2008an,194 enpresa ingurumen-kudeaketaren egiaztagirien jabe dira.

Ingurumen-kudeaketarako sistemak udalerrian

Urtea Ziurtagiriak

ISO 14001 EMAS EKOSCAN ECODISEÑO TOTAL2004 120 1 5 126

2008 170 4 17 3 194

Iturria: IHOBE, s.A.

502

812

560

691

652

846

369

330

437

300

400

500

600

700

800

900

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Bilbon emandako jarduera-lizentzia berriak (2000-2008)


51

2.10.3. 23. Adierazlea. Langabezia tasa

2008an langabezi-tasa %11,5ean zegoen, 2004eean baino hiru puntu gorago.

Langabezia tasa

Urtea 1996 2001 2004 2005 2006 2007 2008

Langabezia tasa %13,3 %9,3 %8,6 %9,9 %8,8 %8,7 %11,5

Iturria: Lanbide.

2.10.4. 24. Adierazlea. Bizitasun turistikoa

2008an 600.000 pertsona baino gehiagok bisitatu zuten Bilbo, 2005ean baino %9,8 gehiago. Bilbon izan ziren pertsonen %63a estatu-mailakoak ziren etagainerako %37a atzerritarrak.

2004-2008 urteen bitartean Bilbon gau-igarotzeak %15,7an igo dira eta 2008an 1.115.693 erregistratu ziren.

Jasotako bidaiari kopurua

Bidaiarien sarrera 2004 2005 2006 2007 2008

Estatukoak 343.022 %66 372.167 %68 407.219 %68 393.462 %63 383.402 %63

Atzerritarrak 175.272 %34 178.097 %32 198.293 %32 229.767 %37 220.916 %37

Guztira 518.294 %100 550.264 %100 605.512 %100 623.229 %100 604.318 %100

Iturria: Bilbao Turismo.

Jasotako bidaiarien jatorria

Jasotako bidaiarien jatorria

2004 2005 2006 2007 2008

Madril 111.352 %32 107.798 %29 109.528 %27 104.581 %27 101.230 %26

Kataluña 66.246 %19 67.675 %18 73.950 %18 72.898 %19 64.765 %17

Euskadi 53.451 %16 57.432 %15 66.330 %16 62,337 %16

Valentzia 16.300 %5 17.665 %5 17.965 %5 16.870 %4

Gaztela Leon 16.684 %5 19.124 %5 21.904 %5 23.833 %6 21.700 %6

Andaluzia 19.278 %5 19.686 %5 21.682 %6

Galizia 15.945 %4 14.932 %4

Besteak 78.989 %23 102.473 %28 116.229 %29 76.217 %19 142.223 %37

Guztira 343.022 %100 372.167 %100 407.219 %100 393.462 %100 383.402 %100



52

Atzeriko bidaiarien jatorria

2004 2005 2006 2007 2008

Erresuma Batua 38.785 %22 29.375 %17 28.915 %15 28.030 %12 22.113 %10

Frantzia 21.859 %12 26.372 %15 31.947 %16 34.010 %15 36.205 %16

Italia 21.464 %12 20.539 %12 19.214 %10 21.923 %10 20.202 %9

Alemania 16.421 %9 20.167 %12 18.784 %9 23.047 %10 22.709 %10

Portugal 11.213 %5 10.147 %5

AEB-Kanada 13.592 %8 14.896 %8 16.637 %8 19.373 %8 16.604 %8

Iberoamerika 14.045 %6 14.618 %7

Besteak 63.151 %36 63.923 %36 82.796 %42 78.126 %34 78.318 %35

Guztira 175.272 %100 175.272 %100 198.293 %100 229.767 %100 220.916 %100


Urteroko gaua igarotzeak

Urtea 2004 2005 2006 2007 2008Gaua igarotzeak 964.673 1.021.494 1.124.649 1.148.891 1.115.693



53

GIZARTEA


55

2.11. Gizartea

2.11.1. 25. Adierazlea. Pobrezia eta gizarte-bazterketa

2008an, Bilbon, 12.241 izan ziren Oinarrizko Errentaren Laguntza jaso zutenak. 2001 urtearekin alderatuz 2,5ean biderkatu da (4.957). Laguntza hauen onuradunen kopuruak gora egin du 9.914tik 22.930ra.

Oinarrizko errenta jasotzen duten pertsona kopurua

Urtea 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008Oinarrizko errenta jasotzea duten pertsona kopurua 9.914 12.952 15.258 16.746 18.342 20.016 21.288 22.930

Iturria: Bilboko Udala. Gizarte Ekintza.

Oinarrizko errenta jasotzen duten familien portzentaia

Urtea 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008Espediente kopurua edo oinarrizkoerrenta jasotzen duten jabeen kopurua. 4.957 6.369 7.597 8.535 9.536 10.549 11.210 12.241

Oinarrizko errenta jasotzen duten familien % 3,8% 4,9% 5,8% 6,5% 7,3% 8,1% 8,6% 9,4%

Iturria: Bilboko Udala. Gizarte Ekintza.

%3,8

%4,9

%5,8

%6,5

%7,3

%8,1

%8,6%9,4

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Bilbon oinarrizko errenta jasotzen duten familien portzentaiaren bilakaera (2001-2008)


56

2.11.2. 26. Adierazlea. Herritarren asebetetzea tokiko komunitatearekin

2008an, biztanleriaren %90 bizitza-kalitatearen pertzepzio positiboa zaukan, %8a pertzepzio “erregularra” eta %1a “nahiko edo oso txarra”.

Iturria: Bilboko Udala. Kalitate eta Ebaluazio Zuzendaritza

2.11.3. 27. Adierazlea. Biztanleriaren haurtzaro-/ gaztaro-/ zahartze- eta menpekotasun indizea.

2000-2008 urteetan menpekotasun-indizeak %45,2tik %49,5era arte egin du gora.

14 urte baino gutxiaogoko biztanleen kopurua (%11,6ra iritsi da) eta 65 baino gehiagokoena (%21,5) handitzearen ondorioa da hau.

Haurtzaro indizea (14 urte edo adin horretatik beherakoen eta biztanleria osoaren arteko erlazioa)

Urtea 2000 2002 2004 2006 2008Haurtzaro-indizea %10,9 %10,9 %11 %11,2 %11,6

Iturria: Eustat

Gaztaro indizea (15-29 urteko biztanleria osoaren arteko erlazioa)

Urtea 2000 2002 2004 2006 2008Gaztaro-indizea %20,6 %19,4 %18,2 %17 %15,9

Iturria: Eustat

86% 87%

92%

87%

90%

11%11%

8%

11%

8%

3% 2% 2% 1%

75%

80%

85%

90%

95%

100%

2004 2005 2006 2007 2008

Bizitza-kalitatearen pertzepzio subjetiboa Bilbon (2004-2008)

Nahiko edo oso txarto

Erregularra

Positiboa


57

Zahartze-indizea (65 urtetik gorako biztanleria eta biztanleria osoaren arteko erlazioa)

Urtea 2000 2002 2004 2006 2008Zahartze-indizea %20,2 %21,1 %21,4 %21,4 %21,5

Iturria: Eustat

Lan merkatuaren barruan eta kanpoan dagoen biztanleriaren erlazioa

Urtea 2000 2002 2004 2006 2008Menpekotasun-indizea %45,2 %46,9 %47,8 %48,3 %49,5

Iturria: Eustat

%10,9 %10,9%11

%11,2

%11,6

2000 2002 2004 2006 2008

Haurtzaro indizearen bilakaera Bilbon 2000-2008

%20,6%19,4 %18,2 %17 %15,9

2000 2002 2004 2006 2008

Gaztaro-indizearen bilakaera Bilbon 2000-2008

%20,2

%21,1%21,4 %21,4

%21,5

2000 2002 2004 2006 2008

Zahartze-indizearen bilakaera Bilbon 2000-2008

%45,2

%46,9

%47,8%48,3

%49,5

2000 2002 2004 2006 2008

Menpekotasun-indizearen bilakaera Bilbon 2000-2008


58

2.11.4. 28. Adierazlea. Udal-gastua gizarte politiketan

2004-2008 urteen bitartean gizarte-politiketako bideratutako aurrekontua %51n handitu da gutxi gorabehera, 141.148.553 eurora 2008an.

Beraz, gizarte-politiketako per capita gastua gora egin du 266,01 €tik/biztanle 2004ean 398,52€ra/biztanle 2008an.

Udal-gastua gizarte politiketan

Urtea 2004 2005 2006 2007 2008Aurrekontua guztira € 393.709.250 415.380.000 442.440.000 502.586.000 543.300.000

Gizarte politiketako aurrekontua €

93.719.937 112.644.603 121.025.562 136.903.393 141.148.553

Gizarte-politiketara bideratutako % %23,8 %27,12 %27,35 %27,24 %25,98

Gizarte-politiketako per capita gastua €

266,01 € 318,07 € 341,09 € 387,46 € 398,52 €

Iturria: Bilboko Udala

2.11.5. 29. Adierazlea. Nazioarteko elkartasuneko jardueren ezarrera udalerrian

2004-2008 urteen bitartean garapenerako-laguntzara bideratutako aurrekontua bikoiztu egin da, biztanleko 4,2 eurotatik, 8,25 eurotara.

Nazioarteko garapenerako lankidetzara bideratutako udaleko ohiko gastuen portzentaia

Urtea 2004 2005 2006 2007 2008

Lankidetzarako aurrekontua €

1.451.166 1.803.856 2.151.832 2.549.462 2.923.582

Lankidetzara bideratutako % %0,49 0,56% %0,63 %0,7 %0,73

Per capita gastua lankidetzan 4,12€ 5,09€ 6,08€ 7,22€ 8,25€

Iturria: Bilboko Udala. Berdintasun, Lankidetza eta Hiritarrak.

2004 2005 2006 2007 2008

0,49%

0,56%

0,63%

0,7% 0,73%

Bilboko Udalak garapenerako lankidetzara bideratutako gastuaren bilakaera 2004-2008 (ohiko gastuaren %)

1.451.166

1.803.8562.151.832

2.549.462

2.923.582

2004 2005 2006 2007 2008

Bilboko Udalak garapenerako lankidetzara bideratutako gastuaren bilakaera 2004-2008 (eurotan)


59

2.11.6. 30. Adierazlea. Biztanle etorkinen integrazioa

2002-2008 urteen artean Bilbon erroldatutako etorkinen zenbakiak laukoiztu egin da, egun biztanleriaren %7,13a direlarik.

Udalerrian erroldatutako etorkinen kopurua

Urtea 2002 2004 2006 2008Biztanleria atzerritarra 8.796 13.049 19.825 25.263

Biztanleria osoarekiko % %2,48 %3,7 %5,59 %7,13


Udalerrian erroldatutako etorkinen jatorria


2.11.7. 31. Adierazlea. Euskeraren ezagutza

1981 urtean biztanleria osoaren %6,23 zen euskalduna, 2006an aldiz, biztanleriaren %24,3.

Euskaldun pasiboen ehunekoak ere gora egin du: 1981eko %15,19tik 2006ko %24ra.

Euskaldunen portzentaia biztanleria osoarekiko

Urtea 1981 1986 1991 1996 2001 2006Erdaldunak %78,58 %70,61 %68,19 %62,29 %57,88 %51,7

Euskaldun hartzaileak %15,19 %20,32 %22,19 %23,34 %26,63 %24

Euskaldunak %6,23 %9,07 %9,62 %14,37 %15,49 %24,3

Guztira %100 %100 %100 %100 %100 %100

Iturria: Bilboko Udala. Euskera Saila.

14

1.443

4.396

4.513

14.897

0 5.000 10.000 15.000 20.000

Besteak

Asia Guztira

Europar Batasuna Guztira (25)

Afrika Guztira

Amerika Guztira

Udalerrian erroldatutako etorkinen jatorria 2008


60

2.11.8. 32. Adierazlea. Kultur-jardueren antolaketa eta udal-gastua

Kultura-ekintzei egozten zaien udal-aurrekontuak, udal gastuaren %23,8 izatetik (2004an), %25,98 izatera igaro da(2008an)

Kultur-jardueretara bideratutako Bilboko Udaleko Kultura eta Euskera Saileko aurrekontua

Urtea 2004 2005 2006 2007 2008Udalaren ohiko gastua € 393.709.250 415.380.000 442.440.000 502.586.000 543.300.000

Kultura aurrekontua € 28.381.496 27.643.320 30.045.892 32.557.418 44.105.495

Kulturara bideratutako gastuaren % %23,8 %27,12 %27,35 %27,24 %25,98

Iturria: Bilboko Udala. Kultura eta Hezkuntza.

.


61

HERRITARREN INFORMAZIO, SENTSIBILIZAZIO ETA

PARTE-HARTZEA


63

2.12. Herritarren informazio, sentsibilizazio eta parte-hartzea

2.12.1. 33. Adierazlea. Herritarren parte-hartzea

2008an udal-errodan 1.349 elkarte daude inskribaturik, 2004an baino %44,1 gehiago.

Udalerriko elkarteak: Bilboko Udalean izena emana duten elkarteen kopurua eta sailkapena

Urtea2004 2008

Kopurua % Kopurua %

Kultura 252 %26,9 379 %28,1

Gizarte-eskuhartzea 170 %18,2 78 %5,8

Hezkuntza eta lana 109 %11,6 81 %6

Asti taldeak 103 %11 138 %10,2

Gizartea 80 %8,5 256 %19

Auzo-elkarteak 59 %6,3 46 %3,4

Osasuna 55 %5,9 81 %6

Garapenerako lankidetza 50 %5,3 106 %7,9

Kiroletakoak 33 %3,5 113 %8,4

Profesionalak 25 %2,7 67 %5

Besteak 0 %0 4 %0,4

Guztira 936 %100 1.349 %100

Iturria: Bilboko Udala. Herritarrekin Harremanen Saila.

2.12.2. 34. Adierazlea. Ingurumen heziketa

2004-2008 bitartean zeuden eskola-umeen partehartzea hezkuntza-ingurumen ekintzetan bost aldiz handitu da, 5.217 partehartzailetik (2004ean) 25.156 partehartzailera (2008an).

Udalak antolatutako ingurumen-heziketako jardueretan parte hartzen duen ikasle kopurua.

Urtea 2004 2005 2006 2007 2008 ∆04-08

Eskola-arloko Agenda 21 3.200 4.443 8.761 18.850 22.783 %612

Heziketa-zirkuituak 2.017 2.020 2.020 2.197 2.373 %17,6

Guztira 5.217 6.463 10.781 21.047 25.156 %382,2

Iturria: Bilboko Udala Hirigintza eta Ingurumen Saila. Osasun eta Kontsumo Saila.

BILBOKO IRAUNKORTASUN ADIERAZLEAK 2008 · 2015. 11. 9. · Edukien aurkibidea . 1. Sarrera ..... 1...

Documents

Transcript of BILBOKO IRAUNKORTASUN ADIERAZLEAK 2008 · 2015. 11. 9. · Edukien aurkibidea . 1. Sarrera ..... 1...