CÁTEDRA DE PAZ [Parte 2]b -...
Transcript of CÁTEDRA DE PAZ [Parte 2]b -...
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
MALLA CURRICULAR
12
13
Área:CátedradelaPaz Asignatura:CátedradelaPaz Grado:Primero
Estándaresdeláreaparaelgrado:
• Comprendolaimportanciadelosacuerdos,elrespetoalaspersonasyasusderechos.• Ejerzomiciudadaníarespetandolosacuerdos,cuidándome,cuidandomientornoyguardandoacuerdosdecomportamientospersonalysocial.• Utilizomilenguajeparatenerbuenasrelacionesconlosdemásyprevenirelmaltrato.• Comprendoquelacultura,larecreación,loshechoshistóricosyeldeporterepresentanaspectosmuyimportantesdelavidaciudadana.
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASLABORALESCOMPETENCIASCIUDADANAS
PERSONAL:• Actúo de forma autónoma, siguiendo normas yprincipiosdefinidos.
• Tengoencuentael impactodemisemocionesysumanejoenmirelaciónconotros.
INTERPERSONAL:• Respetolosacuerdosdefinidosconlosotros.
ORGANIZACIONAL:• Busco mejorar mi forma de relacionarme conotrosconbaseensusapreciaciones.
CONVIVENCIAYPAZ:• Comprendo la importanciadevaloresbásicosdela convivencia ciudadana como la solidaridad, elcuidado,elbuentratoyelrespetopormímismoy los demás, y los practico en mi contextocercano.
PARTICIPACIÓN Y RESPONSABILIDADDEMOCRÁTICA:
• Participoenmicontextocercano(conmifamiliaycompañeros), en la construcción de acuerdosbásicos sobre normas para el logro de metascomunesylascumplo.
PLURALIDAD, IDENTIDAD Y VALORACIÓN DE LASDIFERENCIAS:
• Identifico y respeto las diferencias y semejanzasentre los demás y yo, y rechazo situaciones deexclusiónodiscriminaciónenmi familia,conmisamigasyamigosyenmisalón.
COMPETENCIASTRANSVERSALES
MATEMATICAS:Uso representaciones principalmenteconcretasypictóricas.
COMUNICATIVAS:Utilizo, de acuerdo con el contexto, unvocabularioadecuadoparaexpresarmisideas.
CIENTIFICAS:Escucho activamente a mis compañeros ycompañeras y reconozco puntos de vistadiferentes.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
14
PRIMERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Identificoalgunascaracterísticasfísicas,sociales,culturalesyemocionalesatravésdeladescripciónycomparaciónparagenerarcambiospositivosquehagandemíunserúnico.
• -Comprendoquesirespetoalaspersonas,losacuerdosatravésdeldominiodemisemocionespuedoayudaramiscompañerosaconvivirconlosdemás.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• DerechosdelosniñosyniñasYelrespetoaladiferencia.
• Lossímbolosdemipatria,departamentoymunicipioyelmanualdeconvivencia.
• Utilizodiversasformasdeexpresión(exposiciónoral,dibujos,carteleras,textoscortos…)paracomunicarlosresultadosdemiinvestigación.
• Hagopreguntasacercadelosfenómenospolíticos,económicossocialesyculturalesestudiados(Prehistoria,pueblosprehispánicoscolombianos…).
• Comprendoquetodoslosniñosyniñastenemosderechoarecibirbuentrato,cuidadoyamor.
• Participoenlaconstruccióndenormasparalaconvivenciaenlosgruposalosquepertenezco(familia,colegio,barrio..).
• Respetomisrasgosindividualesyculturalesylosdeotraspersonas(género,etnia…).
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
15
SEGUNDOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Mediantesituacionesdesucotidianidaddescubresushabilidadesparaeldominiodesusemocionesyelmejoramientodelaconvivencia.
• Proponeestrategiasdecuidadoyproteccióndelambienteylosrecursosmediantelarealizacióndecampañasdesensibilizaciónparaelbienestardesuentorno.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• CUIDADODELMEDIOAMBIENTEYLOSRECURSOSNATURALES• CONVIVENCIARESPETUOSAYPACIFICA• RESPETOALASDIFERENCIAS• RESOLUCIÓNDECONFLICTOS
• Establezcorelacionesentrelainformaciónobtenidaendiferentesfuentesypropongorespuestasamispreguntas.
• Utilizodiversasformasdeexpresión(oral,escrita,gráfica)paracomunicarlosresultadosdemiinvestigación.
• Reconozcodiversosaspectosmíosydelasorganizacionessocialesalasquepertenezco,asícomoloscambiosquehanocurridoatravésdeltiempo.
• Respetomisrasgosindividualesylosdeotraspersonas(género,etnia,religión…).
• Valoroaspectosdelasorganizacionessocialesypolíticasdemientornoquepromueveneldesarrolloindividualycomunitario.
• Participoenlaconstruccióndenormasparalaconvivenciaenlosgrupossocialesypolíticosalosquepertenezco(familia,colegio,barrio...).
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
16
TERCERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Definoalafamiliacomoelmejorapoyoparacrecercomounbuenciudadanoatravésdemiconvivenciadiaria.
• Hagousocorrectodellenguajeoral,escritoydelciberlenguajeenmirelaciónconlosdemásparaconservarlaarmoníaenellas.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle, Ramiro (2015).Lineamientospedagógicosymetodológicos para laimplementación de laasignaturade laCátedradela Paz. Cali: AguirreEditores.
• SOYPARTEDEUNAFAMILIACONPRINCIPIOS.
• FORMASDEEXPRESARMISSENTIMIENTOSYEMOCIONES.
• Reconozcodiversosaspectosmíosydelasorganizacionessocialesalasquepertenezco,asícomoloscambiosquehanocurridoatravésdeltiempo.
• Organizolainformación,utilizandocuadros,gráficas…
• Respetomisrasgosindividualesylosdeotraspersonas(género,etnia,religión…).
• Reconozcoydescribocambiosyaspectosquesemantienenenmíyenlasorganizacionesdemientorno.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
17
CUARTOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Valoroypracticoeldeportecomounamanifestaciónculturalnecesariaparalasrelacionesencomunidad.
• Demuestrobuencomportamientoenlosdiferentesespaciosdentrodemiinstituciónyfueradeellapararepresentarlapositivamente.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• INFLUENCIADELDEPORTEENLASRELACIONESPERSONALES.
• COMPORTAMIENTOSADECUADOSDENTROYFUERADEMIINSTITUCIÓN.
• Establezcorelacionesentrelainformaciónobtenidaendiferentesfuentesypropongorespuestasamispreguntas.
• Utilizodiversasformasdeexpresión(oral,escrita,gráfica)paracomunicarlosresultadosdemiinvestigación.
• Comparomisaportesconlosdemiscompañerosycompañeraseincorporoenmisconocimientosyjuicioselementosvaliososaportadosporotros.
• Reconozcoladiversidadétnicayculturaldemicomunidad,miciudad…
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
18
ESPACIOPARAAJUSTES,MODIFICACIONESY/OPLANDEMEJORAMIENTODELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
19
ESPACIOPARAFELIXIBILIZACIÓNDELCURRICULOY/OADECUACIONESCURRICULARESDELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
20
Área:CátedradelaPaz Asignatura:CátedradelaPaz Grado:Segundo
Estándaresdeláreaparaelgrado:
• Reconozcoquelasnormassonacuerdosbásicosquebuscanlaconvivenciapacíficaenladiversidad.• Comprendoquetodossomosigualesyporlotantotenemoslosmismosderechosyquecomoniñosyniñasnosdebenrespetarycuidarypodemoselegiroserelegidoscomorepresentantesdelosinfantesenunainstitucióneducativa.
• Obedezcolosacuerdosycontrolomisemocionesparamantenerunasanaconvivencia• Conozcoloqueesunproblemaoconflictoysusimplicacionesenlaconvivencia.
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASLABORALESCOMPETENCIASCIUDADANAS
Detipointelectual:• Seleccionounadelasformasdeactuarposibles.Detipopersonal:• Tengoencuentael impactodemisemocionesysumanejoenmirelaciónconotros.
Detipointerpersonal:• Respeto las ideas expresadas por los otros,aunqueseandiferentesdelasmías.
Detipoorganizacional:• Mantengoordenadosylimpiosmisitiodeestudioymisimplementospersonales.
Detipotecnológico:• Identifico los recursos tecnológicos disponiblesparaeldesarrollodeunatarea.
Detipoempresarialyparaelemprendimiento:• Identifico los productos y servicios de mayordemandaenmientornocercano.
Convivenciaypaz:• Comprendoquelasnormasayudanapromoverelbuentratoyevitarelmaltratoeneljuegoyenlavidaescolar.
Pluralidad, identidad y valoración de lasdiferencias:• Manifiesto mi punto de vista cuando se tomandecisiones colectivas en la casa y en la vidaescolar.
Participaciónyresponsabilidaddemocrática:• Identificolasdiferenciasysemejanzasdegénero,aspectos físicos, grupo étnico, origen social,costumbres,gustos, ideasy tantasotrasquehayentrelasdemáspersonasyyo.
COMPETENCIASTRANSVERSALES
Comunicativas:• Expongo y defiendo mis ideas en función de lasituacióncomunicativa.
Matemáticas:• Identifico,sialaluzdelosdatosdeunproblema,losresultadosobtenidossononorazonables.
Científicas:• Registromisobservacionesenformaorganizadayrigurosa (sin alteraciones), utilizando dibujos,palabrasynúmeros.
21
PRIMERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Valorolaimportanciadelrespetoalosrasgosindividualesdelaspersonas(religión,etnia..)relacionandosuimpactoenellibredesarrollodelapersonalidadparagarantizarlaigualdaddesusderechos.
• Conozcosituacionesquepuedengenerarconflictosmedianteelestudiodecasosparamejorarasílaconvivenciaescolar.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• GRUPOSSOCIALESYLADISCRIMINACIÓN
• MECANISMOSDEPARTICIPACIÓNESCOLARYMANUALDECONVIVENCIA.
• ACCIONESREPARADORAS.
• Reconozcodiversosaspectosmíosydelasorganizacionessocialesalasquepertenezco,asícomoloscambiosquehanocurridoatravésdeltiempo.
• Establezcorelacionesentrelainformaciónobtenidaendiferentesfuentesypropongorespuestasamispreguntas.
• Reconozcoquelasaccionesserelacionanconlasemocionesyquepuedoaprenderéamanejarmisemocionesparanohacerdañoaotraspersonas.
• Valoroaspectosdelasorganizacionessocialesypolíticasdemientornoquepromueveneldesarrolloindividualycomunitario.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
22
SEGUNDOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Reconozco,comparoyaceptolaexistenciadegruposcondiversascaracterísticasparadesarrollarlatoleranciaantelapluralidad.
• Conozcoyaplicoestrategiassencillasderesolucióndeconflictosparaestableceracuerdoseneldiariovivir.
• Utilizaunacomunicaciónasertivaparasolucionaryevitarconflictos.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• RESOLUCIÓNDECONFLICTOS
• MANEJODESENTIMIENTOSYEMOCIONESENMIENTORNOFAMILIARYESCOLAR.
• Establezcorelacionesentrelainformaciónobtenidaendiferentesfuentesypropongorespuestasamispreguntas.
• Utilizodiversasformasdeexpresión(oral,escrita,gráfica)paracomunicarlosresultadosdemiinvestigación.
• Reconozcodiversosaspectosmíosydelasorganizacionessocialesalasquepertenezco,asícomoloscambiosquehanocurridoatravésdeltiempo.
• Cuidomicuerpoymisrelacionesconlosdemás.
• Participoenlaconstruccióndenormasparalaconvivenciaenlos
• grupossocialesypolíticosalosquepertenezco(familia,colegio,barrio...).
• -Reconozcosituacionesdediscriminaciónyabusoporirrespetoalosrasgosindividualesdelaspersonas(religión,etnia,género,discapacidad…)ypropongoformasdecambiarlas.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
23
TERCERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Reconoceyexplicalahistoriadesumunicipioydepartamentoempleandodiferentesrecursosparalaapropiacióndelamisma.
• -Relacionalosdiferentesgrupossocialesdesuentornocomparandosuscaracterísticasparavalorarsulegadocultural.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• RESEÑAHISTÓRICADEMIMUNICIPIOYDEPARTAMENTO
• GRUPOSSOCIALESQUEHABITARONMIMUNICIPIOYDEPARTAMENTO.
• Reconozcodiversosaspectosmíosydelasorganizacionessocialesalasquepertenezco,asícomoloscambiosquehanocurridoatravésdeltiempo.
• Usodiversasfuentesparaobtenerlainformaciónquenecesito(entrevistasamisfamiliaresyprofesores,fotografías,textosescolaresyotros).
• Valoroaspectosdelasorganizacionessocialesypolíticasdemientornoquepromueveneldesarrolloindividualycomunitario.
• Respetomisrasgosindividualesylosdeotraspersonas(género,etnia,religión…).
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
24
CUARTOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Meexpresoartísticamenteempleandodiferentesmedios(dibujo,música…)paralograrelcontroldemisimpulsosyvivirensanaconvivencia.
• Valoroeljuegocolectivocomolaoportunidaddefomentarelrespetoentrenosotrosyelestablecimientodeacuerdos.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• NORMASYACUERDOSENELJUEGOCOLECTIVO
• -EXPRESIONARTISTICAYSANACONVIVENCIA
• Organizolainformación,utilizandocuadros,gráficas…
• Establezcorelacionesentrelainformaciónobtenidaendiferentesfuentesypropongorespuestasamispreguntas.
• Participoenlaconstruccióndenormasparalaconvivenciaenlosgrupossocialesypolíticosalosquepertenezco(familia,colegio,barrio..).
• Cuidomicuerpoymisrelacionesconlosdemás.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
25
ESPACIOPARAAJUSTES,MODIFICACIONESY/OPLANDEMEJORAMIENTODELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
26
ESPACIOPARAFELIXIBILIZACIÓNDELCURRICULOY/OADECUACIONESCURRICULARESDELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
27
Área:CátedradelaPaz Asignatura:CátedradelaPaz Grado:Tercero
Estándaresdeláreaparaelgrado:
• COMPRENDOQUETODOSSOMOSIGUALESYPORLOTANTOTENEMOSLOSMISMOSDERECHOSYQUECOMONIÑOSYNIÑASNOSDEBEN,RESPETARYCUIDARYPODEMOSELEGIROSERELEGIDOSCOMOREPRESENTANTESDELOSINFANTESENUNAINSTITUCIÓNEDUCATIVA.
• OBEDEZCOLOSACUERDOSYCONTROLOMISEMOCIONESPARAMANTENERUNASANACONVIVENCIA.• CONOZCOLOQUEESUNPROBLEMAOCONFLICTOYSUSIMPLICACIONESENLACONVIVENCIA.• UTILIZOMILENGUAJEPARATENERBUENASRELACIONESCONLOSDEMÁSYPREVENIRELMALTRATO.
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASLABORALESCOMPETENCIASCIUDADANAS
Detipopersonal:• Utilizo adecuadamente los espacios y recursos amidisposición
DetipoIntelectual• Identifico las situaciones cercanas a mi entorno(en mi casa, mi barrio, mi colegio) que tienendiferentesmodosderesolverse.
Convivenciaypaz:• Comprendoquelasnormasayudanapromoverelbuentratoyevitarelmaltratoeneljuegoyenlavidaescolar.
Participaciónyresponsabilidaddemocrática:• Comprendo que es una norma y que es unacuerdo
Pluralidad, identidad y valoración ce lasdiferencias.• Reconozco y acepto la existencia de grupos condiversas características de etnia, edad, género,oficio,lugar,situaciónsocioeconómicaetc.
COMPETENCIASTRANSVERSALES
Comunicativas:• Expresomis sentimientos yemocionesmediantedistintas formas y lenguajes (gestos, palabras,pintura,teatro,juegos,etc.)
Matemáticas:• Reconozcosignificadosdelnúmeroendiferentescontextos (medición, conteo, comparación,codificación,localizaciónentreotros).
Científicas:• Hago preguntas sobre mí y sobre lasorganizaciones sociales a las que pertenezco(familia,curso,colegio,barrio…)
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
28
PRIMERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Conozcolassituacionesgeneralesquepuedenocasionarconflictosdetodaíndoleyqueeldiálogoylareparaciónsonlosmecanismossubsanarlosdañoscausados.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• ComprendoqueenelManualdeConvivenciadebenestarlasnormasoacuerdosydebocumplirlos.
• Participoenlosprocesosdeelecciónderepresentantesestudiantiles,conociendobiencadapropuestaantesdeelegir.
• Manifiestodesagradocuandomeexcluyenoexcluyenaalguienporsugénero,etnia,condiciónsocialycaracterísticasfísicas,ylodigorespetuosamente.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
29
SEGUNDOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Reconozcoquesirespetoalaspersonas,sirespetolosacuerdosydominomisemocionespuedoayudaramiscompañerosyamiscompañerasaconvivirconlosdemás.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• Reconozcoquedeboasearmebien,especialmentemisórganosgenitalesyguardopudorconestaspartesespeciales.
• Reconozcoquelasaccionesserelacionanconlasemocionesyquepuedoaprenderamanejarmisemocionesparanohacerdañoaotraspersonas.
• Entiendoelsentidodelasaccionesreparadoras,esdecirdelasaccionesquebuscanenmendareldañocausadocuandoincumploacuerdos(Comocuandodespuésdeundisgustoconalgúncompañeroocompañera,loinvitoaconversarycompartirunabanana).
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
30
TERCERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Reconozcoquelosconflictos,silossémanejarpacíficamente,permitenlaconvivenciaentretodos.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• Dialogoconmispadresyfamiliaressobrelosproblemasqueafectanlaconvivenciaenmientorno.
• Expresomisideassintemor,peroconmuchorespetohacialosdemás.
• Conozcoyusoestrategiassencillasderesoluciónpacíficadeconflictos.(¿Cómoestablecerunacuerdocreativoparausarnuestroúnicobalónenlosrecreos...sinjugarsiemprealmismojuego?
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
31
CUARTOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Usoadecuadamentemilenguajepararelacionarmebienconlosdemásyexpresarseriamentemisemocionessinofenderanadie.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• Conozcoyrespetolasreglasbásicasdeldiálogo,comoelusodelapalabrayelrespetoporlapalabradelaotrapersona.(Clave:practicoloqueheaprendidoenotrasáreas,sobrelacomunicación,losmensajesylaescuchaactiva).
• Expresomisideas,sentimientoseinteresesenelsalónyescuchorespetuosamentelosdelosdemásmiembrosdelgrupo.
• Conozcoyrespetolasreglasbásicasdeldiálogo,comoelusodelapalabrayelrespetoporlapalabradelaotrapersona.(Clave:practicoloqueheaprendidoenotrasáreas,sobrelacomunicación,losmensajesylaescuchaactiva.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
32
ESPACIOPARAAJUSTES,MODIFICACIONESY/OPLANDEMEJORAMIENTODELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
33
ESPACIOPARAFELIXIBILIZACIÓNDELCURRICULOY/OADECUACIONESCURRICULARESDELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
34
Área:CátedradelaPaz Asignatura:CátedradelaPaz Grado:Cuarto
Estándaresdeláreaparaelgrado:
• Reconozcoquetantolosindividuoscomolasorganizacionessocialessetransformanconeltiempo,construyenunlegadoydejanhuellasquepermanecenenlassociedadesactuales.
• Reconozcoquetodoslosniñossomospersonasconlosmismosderechos• Comprendoquecomociudadanodeboparticiparactivamenteeniniciativaspropiasycolectivas.• Reconozcolasconsecuenciasqueexistenalrededordeunconflicto.
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASLABORALESCOMPETENCIASCIUDADANAS
PERSONAL:• Actúodeformaautónoma,siguiendonormasyprincipiosdefinidos.
• Tengo en cuenta el impacto de misemociones y su manejo en mi relación conotros.
INTERPERSONAL:• Aporto mis conocimientos y capacidades alproceso de conformación de un equipo detrabajo y contribuyo al desarrollo de lasacciones orientadas a alcanzar los objetivosprevistos.
ORGANIZACIONAL:• Contribuyo a preservar y mejorar elambiente haciendo uso adecuado de losrecursosamidisposición.
CONVIVENCIAYPAZ:• Comprendo la importanciadevaloresbásicosdela convivencia ciudadana como la solidaridad, elcuidado,elbuentratoyelrespetopormímismoy los demás, y los practico en mi contextocercano.
PARTICIPACIÓN Y RESPONSABILIDADDEMOCRÁTICA:• Participoenmicontextocercano(conmifamiliaycompañeros), en la construcción de acuerdosbásicos sobre normas para el logro de metascomunesylascumplo.
PLURALIDAD, IDENTIDAD Y VALORACIÓN DE LASDIFERENCIAS:• Identifico y respeto las diferencias y semejanzasentre los demás y yo, y rechazo situaciones deexclusiónodiscriminaciónenmi familia,conmisamigasyamigosyenmisalón.
COMPETENCIASTRANSVERSALES
MATEMATICAS:• Resuelvo y formulo problemas a partir de unconjunto de datos provenientes deobservaciones,consultasoexperimentos.
COMUNICATIVAS:• Conozcoyanalizoloselementos,roles,relacionesy reglas básicas de la comunicación, para inferirlas intenciones y expectativas de misinterlocutoresyhacermáseficacesmisprocesoscomunicativos
CIENTIFICAS:• Cumplo mi función cuando trabajo en grupo,respeto las funciones de otros y contribuyo alograrproductoscomunes.
35
PRIMERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Argumentoyaplicocotidianamentelaasertividadcomounprincipioparafrenarsituacionesdeabusoenmientornoescolar.
• Séquelosderechosprotegenatodosporiguallograndolaigualdadcomosereshumanosyparaasíconocerlasnormasquenosprotegen.
• Practicolosmecanismosdeparticipaciónescolarparaellogrodemetascomunesenmiinstitución.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALESBIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• Integraciónydiscriminación.
• Mecanismosdeparticipaciónescolarymanualdeconvivencia.
• Accionesreparadoras.
• Derechosfundamentalesdelosniñosylasniñas.
• Conozcamoselcódigodelmenor.
• Institucionesqueprotegennuestrosderechos.
• Derechoalaprivacidadeintimidad.
• Reconozcodiversosaspectosmíosydelasorganizacionessocialesalasquepertenezco,asícomoloscambiosquehanocurridoatravésdeltiempo.
• Establezcorelacionesentrelainformaciónobtenidaendiferentesfuentesypropongorespuestasamispreguntas.
• Laidentificacióndealgunasinstitucioneslocales,nacionaleseinternacionalesquevelanporelcumplimientodelosderechosdelosniñosyniñas.
• Laimportanciadeescucharyserescuchado,respetandolasopinionesdelosdemás.
• Asumounaposicióncríticafrenteasituacionesdediscriminaciónyabusoporirrespetoalosrasgosindividualesdelaspersonas(etnia,género…)ypropongoformasdecambiarlas.
• Defiendomisderechosylosdeotraspersonasycontribuyoadenunciarantelasautoridadescompetentes(profesores,padres,comisariadefamilia…)casosenlosquesonvulnerados.
• Participoenlaconstruccióndenormasparalaconvivenciaenlosgruposalosquepertenezco(familia,colegio,barrio...)
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
36
SEGUNDOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Practicolosacuerdosylasnormasparadisminuirelconflictoenlaconvivenciafamiliaryescolar.
• Comprendoquelasdiferenciassonoportunidadesparaconstruirnuevosconocimientosyrelacionesyhacerquelavidaseamásinteresanteydivertida.
• Contribuyoencuidadoylimpiezademientornoparaconservarnuestrosrecursosnaturalesyculturales.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• PROTECCIONDELMEDIOAMBIENTE
• LADISCRIMINACIONENLAESCUELA
• MECANISMOSDEMANEJODERABIA,ENOJO,CONFLICTOYAGRESION
• LASDISCULPAS,ELPERDONYLASACCIONESREPARADORAS.
• Reconozcoquelosfenómenosestudiadostienendiversosaspectosquedebensertenidosencuenta(cambiosalolargodeltiempo,ubicacióngeográfica,aspectoseconómicos…).
• Revisomisconjeturasiniciales.
• Utilizodiversasformasdeexpresión(exposiciónoral,dibujos,carteleras,textoscortos…)paracomunicarlosresultadosdemiinvestigación.
• Comprendoquelosconflictossonpartedelasrelaciones,peroquetenerconflictosnosignificaquedejemosdeseramigosoquerernos.
• Reconozcocómosesientenotraspersonascuandosonagredidasosevulneransusderechosycontribuyoaaliviarsumalestar.
• Identificoymanejomisemociones,comoeltemoraparticiparolarabia,durantelasdiscusionesgrupales.(Buscofórmulassecretasparatranquilizarme).
• Expreso,enformaasertiva,mispuntosdevistaeinteresesenlasdiscusionesgrupales.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
37
TERCERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Identificolosproblemashistóricosquesehanvividoenminaciónvalorandoelroldemisantepasadosfrentealasinjusticiasparaevitarsurepetición.
• Practicolasolidaridadconmisconciudadanosreconociendoqueesunvalorquepermitelaintegraciónconlosdemásparalograrlasanaconvivencia.
• Entiendoquepracticarlasolidaridadyelcooperativismodentroelauladeclasehacequelaconvivenciaseamásamena.
• Comprendoqueeltrabajoenequipopermiteunamejordisciplinaeintegracióndentrodelasdiferentesactividadesescolares.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• LAASERTIVIDADENELABUSOESCOLAR
• SOLIDARIDADYCOOPERATIVISMO
• CAUSASEIMPACTODELCONFLICTOSOCIALENLAHISTORIA.
• Hagopreguntasacercadelosfenómenospolíticos,económicossocialesyculturalesestudiados(Prehistoria,pueblosprehispánicoscolombianos…).
• Utilizodiversasformasdeexpresión(exposiciónoral,dibujos,carteleras,textoscortos…)paracomunicarlosresultadosdemiinvestigación.
• Entiendoquepracticarlasolidaridadyelcooperativismodentroelauladeclasehacequelaconvivenciaseamásamena.
• Comprendoqueeltrabajoenequipopermiteunamejordisciplinaeintegracióndentrodelasdiferentesactividadesescolares.
• Reconozcolaimportanciadelosaportesdealgunoslegadosculturales,científicos,tecnológicos,artísticos,religiosos…endiversasépocasyentornos.
• Defiendomisderechosylosdeotraspersonasycontribuyoadenunciarantelasautoridadescompetentes(profesor,padres,comisaríadefamilia…)casosenlosquesonvulnerados.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
38
CUARTOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Comprendoqueeldeporteesunmecanismoparavivirsanoygenerarbuenasrelacionesinterpersonales,mediantesuprácticacontinua.
• Integrogruposculturalesparaconservarnuestrascostumbresyculturamediantelavivenciadelfolklore.
• Semanejarunbuenvocabularioenmisrelacionesconlosdemásyenmisactuacionessocialeslograndoserescuchado,ademásparadaraconocermiformadepensarydeaprenderaescucharalosdemás.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• DEPORTEYCULTURAENLASRELACIONESPERSONALES
• PLURALIDADCULTURALENCOLOMBIA
• Establezcorelacionesentreinformaciónlocalizadaendiferentesfuentesypropongorespuestasalaspreguntasqueplanteo.
• Reconozcoquelosfenómenosestudiadostienendiversosaspectosquedebensertenidosencuenta(cambiosalolargodeltiempo,ubicacióngeográfica,aspectoseconómicos…).
• Identifica,describeycomparaalgunascaracterísticassociales,políticas,económicasyculturalesdelascomunidadesquepermitenlaconvivenciapacíficadelasregiones..
• Participoenlaconstruccióndenormasparalaconvivenciaenlosgruposalosquepertenezco(familia,colegio,barrio...).
• Cuidomicuerpoymisrelacionesconlasdemáspersonas.
• Defiendomisderechosylosdeotraspersonasycontribuyoadenunciarantelasautoridadescompetentes(profesor,padres,comisaríadefamilia…)casosenlosquesonvulnerados.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
39
ESPACIOPARAAJUSTES,MODIFICACIONESY/OPLANDEMEJORAMIENTODELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
40
ESPACIOPARAFELIXIBILIZACIÓNDELCURRICULOY/OADECUACIONESCURRICULARESDELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
41
Área:CátedradelaPaz Asignatura:CátedradelaPaz Grado:Quinto
Estándaresdeláreaparaelgrado:
• RECONOZCOQUETODOSLOSNIÑOSYLASNIÑASSOMOSPERSONASCONLOSMISMOSDERECHOS.• COMPRENDOQUECOMOCIUDADANODEBOPARTICIPARACTIVAMENTEENINICIATIVASPROPIASYCOLECTIVAS.• RECONOZCOLASCONSECUENCIASQUEEXISTENALREDEDORDEUNCONFLICTO.• SÉMANEJARUNBUENVOCABULARIOENMISRELACIONESCONLOSDEMÁSYENMISACTUACIONESSOCIALES.
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASLABORALESCOMPETENCIASCIUDADANAS
Detipopersonal:• Utilizoadecuadamentelosespaciosyrecursosamidisposición
DetipoIntelectual• Identificolassituacionescercanasamientorno(enmicasa,mibarrio,micolegio)quetienendiferentesmodosderesolverse.
Convivenciaypaz:• Comprendoquelasnormasayudanapromoverelbuentratoyevitarelmaltratoeneljuegoyenlavidaescolar.
Participaciónyresponsabilidaddemocrática:• Comprendoqueesunanormayqueesunacuerdo
Pluralidad,identidadyvaloracióncelasdiferencias.• Reconozco y acepto la existencia de grupos condiversas características de etnia, edad, género,oficio,lugar,situaciónsocioeconómicaetc.
COMPETENCIASTRANSVERSALES
Comunicativas:• Expresomissentimientosyemocionesmediantedistintas formas y lenguajes (gestos, palabras,pintura,teatro,juegos,etc.)
Matemáticas:• Reconozcosignificadosdelnúmeroendiferentescontextos (medición, conteo, comparación,codificación,localizaciónentreotros).
Científicas:• Hago preguntas sobre mí y sobre lasorganizaciones sociales a las que pertenezco(familia,curso,colegio,barrio…)
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
42
PRIMERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Identificolosderechosqueprotegenatodosporigual,losvaloroyayudoamiscompañerosparaquelosaprendanyapliquen.
• Séquelosderechosprotegenatodosporigualporquetengoconocimientodelasleyesquenosprotegen,ademásconociendoalgunosmecanismosdeparticipaciónparaactuardeformaactiva.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• Conozcolosderechosfundamentalesdelosniñosylasniñas.(Atenernombre,nacionalidad,familia,cuidado,amor,salud,educación,recreación,alimentaciónylibreexpresión)
• Identificolasocasionesenqueactúoencontradelosderechosdeotraspersonasycomprendoporquéesasaccioneshanvulneradosusderechos.
• Reconocequetodapersonaquehatenidounconflicto,merecereivindicarseconaquellosalosqueofendió(comocuandoPedrito,reconocióantesuspadresyelgrupoquecompróalgorobado).
• Actúadeformacorrectaenlasdiferentesactividadesqueserealizandentroyfueradelauladeclase.
• Conozcoyséusarlosmecanismosdeparticipaciónestudiantilescolar.
• Identificoalgunasformasdediscriminaciónyacosoenmiescuela.
• Identificomisderechosfundamentales,ayudoamicompañeroalqueseledificultareconocerlos.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
43
SEGUNDOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Cooperoymuestrosolidaridadconmiscompañerosycompañeras,trabajandoconstructivamenteenequipo.
• Practicolasolidaridadconmiscompañerosydemáspersonasquemerodean,lograndolasanaconvivenciaenmientornoparaquetodostomenmiejemploylopractiquen.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• Séqueeslasexualidadyquedeborespetarlademiscompañeros,quetenerhábitossaludablesfavorecemibienestaryeldelosdemás.
• Defiendoydenuncioalaspersonasqueestánacosandoaalgunapersona(comocuandoenmiescuelamolestanaPaulitadiciéndole“gordafea”).
• Escuchoactivamenteamiscompañerosycompañeras,reconozcopuntosdevistadiferentesyloscomparoconlosmíos.
• Respetoycuidolaspersonasqueseencuentranamíalrededor.
• Conozcoloqueeslasolidaridadyelcooperativismoyemprendoproyectosparamejorarmiescuela.
• Séquecomociudadanodebomantenerlimpiamicasa,mibarrio,miescuela,miciudadyminaciónylasbasurasdeboecharlasenbolsasocanecasparareciclaje.
• Elusoadecuadodeunabuenapresentaciónpersonaldeacuerdoallugarqueasiste.
• Laasistenciapuntualalasdiferentesactividadescomorespetoaltiempodelosdemás.
• Identificoyexplicocaracterísticassocialesypolíticasquehangeneradoconflictosenmientorno.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
44
TERCERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Reconozcoquetodapersonaquehatenidounconflicto,merecereivindicarseconaquellosalosqueofendióparareparareldañocausado.
• Practicolasolidaridadconmisconciudadanosbuscandolaconvivenciapacíficaparaqueconozcandemímisvalores.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• Utilizomecanismosparamanejarlarabiayelenojo(comocontarhastadiez,respirarprofundo…)
• Reconozcoelvalordelasnormasylosacuerdosparalaconvivenciaenfamiliaenelmedioescolaryenotrassituacionescuandosetienenconflictos.
• Lapracticadelasolidaridadyelcooperativismodentroelauladeclasehacequelasrelacioneshumanasseanmáspacíficas.
• Verificaqueeltrabajoenequipoesunmétodoeficazparaunamejordisciplinaeintegraciónconloscompañerosycompañeras.
• Concluyesobrelasdiferentessituacionesqueocasionalaindisciplinabuscandoalternativasparamejorarestasconductas.
• Conozcoladiferenciaentraconflictoyagresiónycomprendoquelaagresión(nolosconflictos)esloquepuedehacerledañoalasrelaciones.
• Conmiactituddemuestroelrespetopormiscompañerosdeclaseypormidocenteayudandoalasanaconvivencia.
• Entiendoquetenersimpatíaporunequipodeterminadonomeconviertenenenemigodelossimpatizantesdeotroequipo.
• Colaboroenlaorganizacióndeeventosdeportivosyculturalesconmisprofesores.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
45
CUARTOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Pidodisculpasaquieneshehechodaño(asínohayatenidointención)ylogroperdonarcuandomeofendencuandoestamosdiscutiendo,deestamaneraconstruyopaz.
• Manejaunbuenvocabularioenmisrelacionesconlosdemásyenmisactuacionessocialeslograndolasanconvivenciaylaarmoníaenmientornoparaqueseayoquienaporteungranitodearenaalasanconvivencia.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• Conozcoloqueeslasolidaridadyelcooperativismoyemprendoproyectosparamejorarmiescuela.
• Expresomisideas,sentimientoseinteresesenelsalónyescuchorespetuosamentelosdelosdemásmiembrosdelgrupo.
• dentrodelasnormasquepermitenquelaspersonassolucionensusdiferenciasdemanerapacífica.
• Identifica,describeycomparaalgunascaracterísticassociales,políticas,económicasyculturalesdelascomunidadesquepermitenlaconvivenciapacíficadelasregiones.
• Lacomparacióndediferentesformasdehablaryactuarylaformadereaccionardelosdemáspersonasenestassituaciones.
• Conozcoyrespetolasreglasbásicasdeldiálogo,comoelusodelapalabrayelrespetoporlapalabradelaotrapersona.(Clave:practicoloqueheaprendidoenotrasáreas,sobrelacomunicación,losmensajesylaescuchaactiva.
• Reconoce y respetalos diferentespuntos de vistaacerca de unfenómenosocial.
• Participaendebatesydiscusiones:asumeunaposición,laconfrontaconladeotros,ladefiendeyescapazdemodificarsusposturassiloconsiderapertinente.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
46
ESPACIOPARAAJUSTES,MODIFICACIONESY/OPLANDEMEJORAMIENTODELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
47
ESPACIOPARAFELIXIBILIZACIÓNDELCURRICULOY/OADECUACIONESCURRICULARESDELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
48
Área:CátedradelaPaz Asignatura:CátedradelaPaz Grado:Sexto
Estándaresdeláreaparaelgrado:
• Conozcoladeclaraciónuniversaldelosderechoshumanosysurelaciónconlosderechosafundamentalesenunciadosenlaconstituciónloscualesprotegenmividaymedantodaslasgarantías.
• Reconozcoquesoybuenciudadanotengoqueayudaracontrolarelequilibriosolidarioymisactuacionesdeamistadparapodertenerunmundoenpazyenbuenaconvivencia.
• Reconozcoelconflictocomounaoportunidadparaaprenderyfortalecernuestrasrelacionesyconozcotécnicasparamediarcuandosepresente.• Reconozcotodaslasaccionesdemisantepasados,habitantesdelcontinenteamericano,lascomparoycomprendolosesfuerzosdelcomúndelaspersonasportenersiemprelapaz.
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASLABORALESCOMPETENCIASCIUDADANAS
PERSONAL:• Actúodeformaautónoma,siguiendonormasyprincipiosdefinidos.
INTERPERSONAL:• Aporto mis conocimientos y capacidades alproceso de conformación de un equipo detrabajo y contribuyo al desarrollo de lasacciones orientadas a alcanzar los objetivosprevistos.
• Asignoyasumorolesyresponsabilidadesdeacuerdo con las aptitudes de los miembrosdelequipo.
ORGANIZACIONAL:• Recopilo, organizo y analizo datos paraproducir información que pueda sertransmitidaaotros.
CONVIVENCIAYPAZ:• Contribuyo, de manera constructiva, a laconvivencia en mi medio escolar y en micomunidad(barrioovereda)
PARTICIPACIÓN Y RESPONSABILIDADDEMOCRÁTICA:• Identificoyrechazolassituacionesenlasquese vulneran los derechos fundamentales yutilizoformasymecanismosdeparticipacióndemocráticaenmimedioescolar.
PLURALIDAD, IDENTIDAD Y VALORACIÓN DELASDIFERENCIAS:• Identifico y rechazo las diversas formas dediscriminación enmimedio escolar y enmicomunidad, y analizo críticamente lasrazones que pueden favorecer estasdiscriminaciones.
COMPETENCIASTRANSVERSALES
MATEMATICAS:• Uso modelos (diagramas de árbol, porejemplo) para discutir y predecir posibilidaddeocurrenciadeunevento.
COMUNICATIVAS:• Conozco y utilizo algunas estrategiasargumentativas que posibilitan laconstrucciónde textosorales en situacionescomunicativasauténticas.
CIENTIFICAS:• Escucho activamente a mis compañeros ycompañeras, reconozco otros puntos devista, los comparo con los míos y puedomodificar lo que pienso ante argumentosmássólidos.
49
PRIMERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Analizoelmanualdeconvivenciaylasnormasdemiinstitución,lascumplovoluntariamenteparaparticiparensutransformacióncuandolasconsideroinjustas.
• Conozcolosderechosqueprotegenlaintegridaddelasfamiliasapropiándomedelarutaaseguirencasodevulneración.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• DERECHOSDELASFAMILIAS
• CONOCIMIENTOYPROMOCIÓNDELOSDERECHOSFUNDAMENTALES.
• MECANISMOSCONSTITUCIONALESDEPROTECCIÓNDELOSDERECHOS
• MANUALDECONVIVENCIAYCONFORMACIÓNDELGOBIERNOESCOLAR.
• USODELPODERYLAAUTORIDAD.
• FormuloPreguntasespecíficassobreunaobservaciónoexperienciayescojounaparaindagaryencontrarposiblesrespuestas.
• Comunicooralmenteyporescritoelprocesodeindagaciónylosresultadosqueobtengo,utilizandográficas,tablasyecuacionesaritméticas.
• Escuchoactivamenteamiscompañerosycompañeras,reconozcootrospuntosdevista,loscomparoconlosmíosypuedomodificarloquepiensoanteargumentosmássólidos.
• Cumplomifuncióncuandotrabajoengrupoyrespetolasfuncionesdelasdemáspersonas.
• Tomodecisionesresponsablesycompartidassobremisexualidad.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
50
SEGUNDOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Practicoalgunastécnicasdemediacióndeconflictosparafortalecerlasrelacionesenmisdiferentesroles.
• Comprendolaimportanciadelosderechossexualesyreproductivosanalizandosusimplicacionesenmividaparareducirriesgos.
• Comprendoquelasolidaridadesuncompromisosocialparaayudarasolucionarlasnecesidadesdelaspersonas.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• RESPETOALMEDIOAMBIENTE
• ELEQUILIBRIOSOLIDARIO.
• TECNICASDEMEDIACIÓNDECONFLICTO
• Tomonotasdelasfuentesestudiadas;clasifico,organizoyarchivolainformaciónobtenida.
• Planteoconjeturasquerespondanprovisionalmenteamispreguntas.
• Reconozcoquelosfenómenosestudiadospuedenobservarsedesdediversospuntosdevista
• Reconozcoquepertenezcoadiversosgrupos(familia,colegio,barrio,región,país,etc.)yentiendoqueesohacepartedemiidentidad.
• Asumounaposicióncríticafrentealdeteriorodelmedioambienteyparticipoensuprotección.
• Apoyoamisamigosyamigasenlatomaresponsablededecisionessobreelcuidadodesucuerpo.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
51
TERCERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Analizoelimpactodemispensamientosyemocionesenlatomadedecisionesparamantenerbuenasrelacionesenmientornosocial.
• Manifiestomipuntodevistafrenteasituacionesquehangeneradoconflictosenmientornoyenmicontinente,relacionándolosconlaproblemáticasocialactualylademisantepasadosparaevitarsurepetición.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• MANEJODELACONFIANZA
• TOMADEDECISIONES
• LUCHASTERRITORIALESENLAHISTORIAYSUIMPACTOSOCIALENAMERICA
• Reconozcoredescomplejasderelacionesentreeventoshistóricos,suscausas,susconsecuenciasysuincidenciaenlavidadelosdiferentesagentesinvolucrados.
• Analizolosresultados,sacoconclusionesylascomparodespuésdehacerlainvestigaciónconmisconjeturasiniciales.
• Reconozcoyrespetolasdiferentesposturasfrentealosfenómenossociales.
• Tomodecisionesresponsablesfrentealcuidadodemicuerpoydemisrelacionesconlosdemás(drogas,relacionessexuales...).
• Apoyoamisamigosyamigasenlatomaresponsablededecisionessobreelcuidadodesucuerpo.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
52
CUARTOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Asumolosdeportesylaparteartísticacomoelementosindispensablesdenuestrasvidasquemepermitenalejardemalasinfluenciassociales.
• Apartirdelconocimientodelaconstituciónyelmanualdeconvivenciaestablezcoacuerdosparalaprácticadeldeporte.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• COMPROMISOSESCOLARES FRENTEALDEPORTE
• ELDEPORTEYELARTECOMOEXPRESIONCULTURAL
• Identificoytengoencuentalosdiversosaspectosquehacenpartedelosfenómenosqueestudio(ubicacióngeográfica,evoluciónhistórica,organizaciónpolítica,económica,socialycultural…).
• Recolectoyregistrosistemáticamenteinformaciónqueobtengodediferentesfuentes(orales,escritas,iconográficas,virtuales…
• Compartoyacatolasnormasqueayudanaregularlaconvivenciaenlosgrupossocialesalosquepertenezco.
• Participoenlaconstruccióndenormasparalaconvivenciaenlosgruposalosquepertenezco(familia,colegio,organizaciónjuvenil,equiposdeportivos...).
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
53
ESPACIOPARAAJUSTES,MODIFICACIONESY/OPLANDEMEJORAMIENTODELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
54
ESPACIOPARAFELIXIBILIZACIÓNDELCURRICULOY/OADECUACIONESCURRICULARESDELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
55
Área:CátedradelaPaz Asignatura:CátedradelaPaz Grado:Séptimo
Estándaresdeláreaparaelgrado:
• Reconozcoredescomplejasderelacionesentreeventoshistóricos,suscausas,• susconsecuenciasysuincidenciaenlavidadelosdiferentesagentesinvolucrados.
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASLABORALESCOMPETENCIASCIUDADANAS
Tipopersonal:• Promuevo el cumplimiento de normas ydisposicionesenunespaciodado.
Tipointerpersonal:• Identifico las oportunidades y amenazas delentorno (sociales, culturales, económicas, entreotras).
Tipointelectual:• Analizounasituación(social,cultural,económica,laboral) para identificar alternativas de acción osolución.
Convivenciaypaz:• Comprendoquelasnormasayudanapromoverelbuentratoyevitarelmaltratoeneljuegoyenlavidaescolar.
Participaciónyresponsabilidaddemocrática:• Comprendo que es una norma y que es unacuerdo
Pluralidad, identidad y valoración ce lasdiferencias.• Reconozco y acepto la existencia de grupos condiversas características de etnia, edad, género,oficio,lugar,situaciónsocioeconómicaetc.
COMPETENCIASTRANSVERSALES
Comunicativas:• Reconozco, en situaciones comunicativasauténticas, la diversidad y el encuentro deculturas, con el fi n de afianzarmis actitudes derespetoytolerancia.
Matemáticas:• Resuelvo y formulo problemas que involucrenrelaciones y propiedades de semejanza ycongruenciausandorepresentacionesvisuales
Científicas:• Escucho activamente a mis compañeros ycompañeras,reconozcootrospuntosdevista,loscomparocon losmíosypuedomodificar lo quepiensoanteargumentosmássólidos.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
56
PRIMERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Conozcoladeclaraciónuniversaldelosderechoshumanosysurelaciónconlosderechosfundamentalesenunciadosenlaconstituciónloscualesprotegenmividaymedantodaslasgarantías.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• Comprendoydefiendoquetodaslasfamiliastienenderechoaltrabajo,lasalud,lavivienda,lapropiedad,laeducaciónylarecreación.
• Analizoelmanualdeconvivenciaylasnormasdemiinstitución;lascumplovoluntariamenteyparticipodemanerapacíficaensutransformacióncuandolasconsideroinjustas.
• Promuevoelrespetoalavida,frenteariesgoscomoignorarseñalesdetránsito,portararmas,conduciraaltavelocidadohabiendoconsumidoalcohol;séquémedidastomarparaactuarconresponsabilidadfrenteaunaccidente.
• Conozcolosmecanismosconstitucionalesqueprotegenlosderechosfundamentales(comolatutela)ycomprendocómoseaplican.
• Reflexionosobreelusodelpoderylaautoridadenmientornoyexpresopacíficamentemidesacuerdocuandoconsideroquehayinjusticias.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
57
SEGUNDOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Reconozcoquesisoybuenciudadanotengoqueayudaracontrolarelequilibriosolidarioymisactuacionesdeamistadparapodertenerunmundoenpazyenbuenaconvivencia.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• Reconozcoquelosseresvivos,losrecursosnaturalesyelambientesonunrecursoúnicoeirrepetiblequemerecemirespetoyconsideración.
• Reconozcoquelosniños,lasniñas,losancianosylaspersonasdiscapacitadasmerecencuidadoespecial,tantoenespaciospúblicoscomoprivados.
• Reconozcoquepertenezcoadiversosgrupos(familia,colegio,barrio,región,país,etc.)yentiendoqueesohacepartedemiidentidad.
• Analizodemaneracríticamispensamientosyaccionescuandoestoyenunasituacióndediscriminaciónyestablezcosiestoyapoyandooimpidiendodichasituaciónconmisaccionesuomisionesycomprendolaimportanciadebrindarapoyoalagentequeestáenunasituacióndifícil.(Porejemplo,porrazonesemocionales,económicas,desaludosociales).
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
58
TERCERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Reconozcotodaslasaccionesdemisantepasadoshabitantesdelcontinenteamericano,lascomparoycomprendolosesfuerzosdelcomúndelaspersonasportenersiemprelapaz.
• Comprendoquetodaactividaddeportiva,artísticayculturaltieneacuerdosyrequisitosparapracticarlosenunasanaconvivencia
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• Comprendoqueenmicontinenteamericanosepresentaronluchasporelterritorioylograronlaindependenciadelosimperiosextranjeros,conflictosanteloscualesnuestrosantepasadossacrificaronsusvidaspordarnosunterritorioenpazyautonomía.
• Identificolosfactoreseconómicos,sociales,políticosygeográficosquehangeneradolamigracióndelaspersonasdesusregionesdeorigenhastamiciudad.
• Reconozcoquetodaactividaddebetenerunosacuerdos.
• IdentificoalgunassituacionesquehangeneradoconflictosenmientornoylasqueincidieronenlatransformacióndemiContinente.
• ComentocríticamenteconmisfamiliaresaspectosrelacionadosconlosacontecimientosquehanhechopartedeldesarrollodemiContinenteylosescriboparacomentarenclase.
• Comparolosacuerdosestablecidosenlosjuegosydinámicas,conlosestablecidasenelManualdeConvivenciayenlaConstituciónNacional.
• Manifiestomipuntodevistafrentealoserrorescometidoscontramisantepasados,enarasdeevitarsurepetición.
• Comparolassituacionesdedesplazamientoyeldesempleoquesevivenhoyconlasquevivieronmisantepasados.
• Asumolosdeportesylaparteartísticacomoelementosindispensablesdenuestrasvidas,quepermitenalejarmedelasmalasamistades,delosvicios,lasdrogasyladelincuencia.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
59
CUARTOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Reconozcoelconflictocomounaoportunidadparaaprenderyfortalecernuestrasrelacionesyconozcotécnicasparamediarcuandosepresente
• Reconozcoquesitengounabuenacomunicaciónconlosdemásevitoquecualquierproblemaseconviertaenungraveconflicto
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• Identificolasnecesidadesylospuntosdevistadepersonasogruposenunasituacióndeconflicto,enlaquenoestoyinvolucradoyrespetolasdecisionescolectivas.(Enunproblema,escuchoacadacualparaentendersusopiniones.).
• Comprendoqueelengañoafectalaconfianzaentrelaspersonasyreconozcolaimportanciaderecuperarlaconfianzacuandosehaperdido.
• Analizocómomispensamientosyemocionesinfluyenenmiparticipaciónenlasdecisionescolectivas.
• Analizocómomispensamientosyemocionesinfluyenenmiparticipaciónenlasdecisionescolectivas.
• Escuchoyexpreso,conmispalabras,lasrazonesdemiscompañeros/asdurantediscusionesgrupales,inclusocuandonoestoydeacuerdo.
• Escuchoyexpreso,conmispalabras,lasrazonesdemiscompañeros/asdurantediscusionesgrupales,inclusocuandonoestoydeacuerdo.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
60
ESPACIOPARAAJUSTES,MODIFICACIONESY/OPLANDEMEJORAMIENTODELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
61
ESPACIOPARAFELIXIBILIZACIÓNDELCURRICULOY/OADECUACIONESCURRICULARESDELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
62
Área:CátedradelaPaz Asignatura:CátedradelaPaz Grado:Octavo
Estándaresdeláreaparaelgrado:
• Comprendolascaracterísticasdelestadosocialdederechoysuimportanciaparagarantizarlosderechosciudadanos.• -Comprendoelsignificadoylaimportanciadevivirenunanaciónmultiétnica,pluriculturalypropongoaccionespararespetarlosderechos.• Comprendoquelosconflictosocurrenenlasrelaciones,incluyendolasdepareja,yquesepuedenmanejardemaneraconstructivasinosescuchamosycomprendemoslospuntosdevistadelotro.
• Reconozco los diferentes conflictos de Europa, Asia, África y Oceanía que han incidido en el desarrollo de las naciones y los comparo con lasituaciónactual.
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASLABORALESCOMPETENCIASCIUDADANAS
PERSONAL:• Actúodeformaautónoma,siguiendonormasyprincipiosdefinidos.
INTERPERSONAL:• Aportomisconocimientosycapacidadesalprocesodeconformacióndeunequipodetrabajoycontribuyoaldesarrollodelasaccionesorientadasaalcanzarlosobjetivosprevistos.
ORGANIZACIONAL:• Recopilo,organizoyanalizodatosparaproducirinformaciónquepuedasertransmitidaaotros.
TECNOLOGICAS:• Diseñoalternativastecnológicasadecuadaspararealizardistintastareas.
CONVIVENCIAYPAZ:• Contribuyo, de manera constructiva, a laconvivencia en mi medio escolar y en micomunidad(barrioovereda)
PARTICIPACIÓN Y RESPONSABILIDADDEMOCRÁTICA:• Identificoyrechazolassituacionesenlasquese vulneran los derechos fundamentales yutilizoformasymecanismosdeparticipacióndemocráticaenmimedioescolar.
PLURALIDAD, IDENTIDAD Y VALORACIÓN DELASDIFERENCIAS:• Identifico y rechazo las diversas formas dediscriminación enmimedio escolar y enmicomunidad, y analizo críticamente lasrazones que pueden favorecer estasdiscriminaciones.
COMPETENCIASTRANSVERSALES
MATEMATICAS:• Interpretoanalíticaycríticamenteinformaciónestadísticaprovenientedediversasfuentes(prensa,revistas,televisión,experimentos,consultas,entrevistas.
COMUNICATIVAS:• Produzcotextosoralesyescritosdetipoargumentativoparaexponermisideasyllegaraacuerdosenlosqueprimeelrespetopormiinterlocutorylavaloracióndeloscontextoscomunicativos.
CIENTIFICAS:• Escucho activamente a mis compañeros ycompañeras, reconozco otros puntos devista, los comparo con los míos y puedomodificar lo que pienso ante argumentosmássólidos.
63
PRIMERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Conozcoqueesunestadosocialdederechoestableciendorelacionesconlaconstituciónpolíticaparaelgocedesusgarantíasciudadanas.
• Identificolosmecanismosdeparticipaciónciudadanaparaparticipardelejerciciodemocrático.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• DILEMASMORALES.
• VULNERACIÓNDERECHOSCIVILES,SEXUALES,REPRODUCTIVOSYPOLÍTICOS.
• MECANISMOSDEPARTICIPACIÓNCIUDADANA.
• Recolectoyregistrolainformaciónqueobtengodediferentesfuentes.
• Reconozcoquelosfenómenossocialespuedenobservarsedesdediversospuntosdevista(visioneseintereses).
• Propongoysustentorespuestasamispreguntasylascomparoconlasdeotraspersonas.
• Comparoprocesosteniendoencuentasusorígenesysuimpactoensituacionespolíticas,económicas,socialesyculturales.
• Cuido,respetoyexijorespetopormicuerpoyporloscambioscorporalesqueestoyviviendoyquevivenlasdemáspersonas.
• Escuchoactivamenteamiscompañerosycompañeras,reconozcootrospuntosdevista,loscomparoconlosmíosypuedomodificarloquepiensoanteargumentosmássólidos.
• Cumplomifuncióncuandotrabajoengrupoyrespetolasfunciónesdelasdemáspersonas.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
64
SEGUNDOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Planeoyejecutoaccionesquecontribuyenaaliviarlasituacióndepersonasenvulnerabilidad.
• ComprendolascaracterísticasdelEstadoSocialdeDerechoysuimportanciaparagarantizarlosderechosciudadanos.
• Argumentolaimportanciadelosderechossexualesyreproductivosparaelsanodesarrollodelaspersonas.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• MECANISMOSPARASOLUCIONARCONFLICTOS
• DERECHOSSEXUALES,REPRODUCTIVOS
• MECANISMOSDEPARTICIPACIÓN
• DIVERSIDADCULTURAL
• Utilizomapas,cuadros,tablas,gráficasycálculosestadísticosparaanalizarinformación.
• Reconozcoquelosfenómenossocialespuedenobservarsedesdediversospuntosdevista(visioneseintereses).
• Formulopreguntasacercadehechospolíticos,económicossocialesyculturales.
• Reconozcoqueladiscriminaciónylaexclusiónpuedentenerconsecuenciassocialesnegativas.
• Comprendoquelaorientaciónsexualhacepartedellibredesarrollodelapersonalidadyrechazocualquierdiscriminaciónalrespecto.
• UtilizomecanismosdeparticipaciónestablecidosenlaConstituciónyenorganizacionesalasquepertenezco.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
65
TERCERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Interpretodilemasrelacionadosconproblemasdeexclusiónyanalizoalternativasdesolución.
• LeoyanalizodocumentosqueaparecenenrevistasydiariosrelacionadosconcrisisactualesdelosdiferentespaísesAmericanos.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• MANEJODELENOJO.
• SOUCIONDECONFLICTOSYRECONCILIACIÓN
• ALTERNATIVASDESOLUCIONPARALAEXCLUSIÓN.
• Planteohipótesisquerespondanprovisionalmenteamispreguntasylascomparoconlasconclusionesposterioresamiinvestigación.
• Reconozcomúltiplesrelacionesentreeventoshistóricos:suscausas,susconsecuenciasysuincidenciaenlavidadelosdiferentesagentesygruposinvolucrados.
• Utilizodiversasformasdeexpresiónparacomunicarlosresultadosdemiinvestigación.
• Participoenlaconstruccióndenormasparalaconvivenciaenlosgruposalosquepertenezco(familia,colegio,barrio….)ylasacato.
• Tomodecisionesresponsablesyapoyoamisamigosensusdecisionesfrentealcuidadodelcuerpoylasrelacionesconlosdemás.
• Asumounaposicióncríticafrenteasituacionesdediscriminaciónabusoporirrespetoalasposicionesideológicasypropongoformasdecambiarlas.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
66
CUARTOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Comprendolascausasyconsecuenciasdelmalusodelpoderquehangeneradoconflictosenelviejomundoyenmientorno.
• Analizoenclaselaincidenciadelascompetenciasdeportivasyculturalesparalapreservacióndelapazylahermandaddelospueblos.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• CAUSAS,CONSECUENCIASEIMPACTOSDELCONFLICTOYLASGUERRASENELVIEJOMUNDO
• HISTORIADELOSJUEGOS,LASCOMPETENCIASDEPORTIVASYSUINCIDENCIAENLACONSTRUCCIONDELAPAZ
• Hagoplanesdebúsquedaqueincluyanposiblesfuentesprimariasysecundarias(orales,escritas,iconográficas,virtuales…)ydiferentestérminosparaencontrarinformaciónquecontestemispreguntas.
• Utilizomapas,cuadros,tablas,gráficasycálculosestadísticosparaanalizarinformación.
• Promuevodebatesparadiscutirlosresultadosdemisobservaciones.
• Respetoposturasfrentealosfenómenossociales.
• Participoendiscusionesydebatesacadémicos.
• Meinformoparaparticiparendebatessobretemasdeinterésgeneralenciencias.…
• Tomodecisionessobrealimentaciónyprácticadeejercicioquefavorezcanmisalud.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
67
ESPACIOPARAAJUSTES,MODIFICACIONESY/OPLANDEMEJORAMIENTODELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
68
ESPACIOPARAFELIXIBILIZACIÓNDELCURRICULOY/OADECUACIONESCURRICULARESDELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
69
Área:CátedradelaPaz Asignatura:CátedradelaPaz Grado:Noveno
Estándaresdeláreaparaelgrado:
• COMPRENDOLASCARACTERÍSTICASDELESTADOSOCIALDEDERECHOYSUIMPORTANCIAPARAGARANTIZARLOSDERECHOSCIUDADANOS.• COMPRENDO QUE LOS CONFLICTOS OCURREN EN LAS RELACIONES, INCLUYENDO LAS DE PAREJA, Y QUE SE PUEDENMANEJAR DEMANERACONSTRUCTIVASINOSESCUCHAMOSYCOMPRENDEMOSLOSPUNTOSDEVISTADELOTRO.
• COMPRENDO QUE ACTIVIDADES CULTURALES COMO LOS JUEGOS NACIONALES, OLÍMPICOS Y MUNDIALES AYUDAN A MANTENER LAZOS DEUNIÓN,HERMANDADYPAZENTRELASDIFERENTESNACIONES.
• RECONOZCOLOSDIFERENTESCONFLICTOSENEUROPA,ASIA,ÁFRICA,QUEHANINCIDIDOENELDESARROLLODELASNACIONESYLOSCOMPAROCONLASITUACIÓNACTUAL.
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASLABORALESCOMPETENCIASCIUDADANAS
Detipointelectual:• Analizo las situacionesdesdedistintospuntosdevista.
• Relaciono los elementos que componen losproblemasidentificados.
Detipopersonal:• Asumolasconsecuenciasdemispropiasacciones.DetipoInterpersonal:• Identifico actitudes, valores y comportamientosquedebomejorarocambiar.
• Busco formas de resolver los conflictos queenfrentoenmientornocercano.
Detipoorganizacional:• Organizo la información recolectada utilizandoprocedimientosdefinidos.
Detipotecnológico:• Identifico los recursos tecnológicos disponiblesparaeldesarrollodeunatarea.
Convivenciaypaz:• Conozco y utilizo estrategias creativas parasolucionarconflictos.
• Preveolasconsecuenciasacortoylargoplazo,demis acciones y evito aquellas que puedancausarme sufrimiento o hacérselo a otraspersonascercanasolejanas.
Participaciónyresponsabilidaddemocrática:• Conozco, analizo y uso los mecanismos departicipaciónciudadana.
Pluralidad, identidad y valoración de lasdiferencias:• Comprendeelsignificadoylaimportanciadevivirenunanaciónmultiétnicaypluri-cultural
COMPETENCIASTRANSVERSALES
Comunicativas:• Reconozco el lenguaje como capacidad humanaque configura múltiples sistemas simbólicos yposibilitalosprocesosdesignificarycomunicar.
Matemáticas:• Resuelvo y formulo problemas seleccionandoinformación relevante en conjuntos de datosprovenientes de fuentes diversas. (Prensa,revistas, televisión, experimentos, consultas,entrevistas).
Científicas:• Persisto en la búsqueda de respuestas a mispreguntas.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
70
PRIMERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Conozcoqueesunestadodesocialdederechoygozodesusgarantíasciudadanas.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• Losderechoshumanos.
• Característicasdelestadosocialdederecho.
• Eldialogocomofactoresencialenlasolucióndeconflictos.
• Formulapreguntasacercadelosderechoshumanosysuimportanciaenlaactualidad.
• Identificoyanalizosituacionesenlasquesevulneralosderechosciudadanosennuestropaís.
• Asumounaposicióncríticafrenteasituacionesdeabusoydiscriminacióndelosderechoshumanosennuestropaís.
• Valoroyrespetolosderechosdeaquellosgruposqueselehanvulneradosusderechos(mujeres,niños,sociedadLGTI).
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
71
SEGUNDOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Asumoquelosconflictos,silossemanejarpacíficamentepermitenlaconvivenciaentretodos.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• Eldialogocomofactoresencialenlasolucióndeconflicto.
• Mecanismosparaencauzarmirabiayenfrentarmisconflictos
• Conozcoyutilizoestrategiascreativasparasolucionarconflictos.
• Conozcoprocesosytécnicasdemediacióndeconflictos.
• Expongomisposicionesyescucholasajenas,ensituacionesdeconflicto.
• Pidodisculpasaquieneshehechodañoylogroperdonarparacuandomeofenden.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
72
TERCERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Reconozcoqueloculturalydeportivobienplaneadonosuneenbuenasaccioneshaciaelmantenimientodelapaz
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• Losjuegosnacionalesolímpicosymundiales.
• Incidenciadelascompetenciasculturalesenlapreservacióndelapazylahermandadenelmundo.
• Identificocomomesientoyoolaspersonascercanascuandonorecibimosbuentrato.
• Identificomiorigenculturalyreconozcoyrespetolassemejanzasconelorigenculturaldelosdemás.
• Conozcoyrespetolasreglasbásicasdeldialogocomoelusodelapalabrayelrespetoporlamima.
• Usoestrategiascreativasparagenerarordenesfrenteadecisionescolectivas.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
73
CUARTOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Comprendoquelosconflictosmundialespuedenaportarmemuchasrespuestasalosconflictosdemipaís.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• ConflictosdeEuropa,Asia,áfricayOceanía.
• Causasyconsecuenciasdelosconflictosdelviejomundo.
• Crisisactualesdelosdiferentespaísesamericanos
• Identificoyanalizodilemasdevidaenlaquelosvaloresdelasdistintasculturasentranenelmundo.
• Participoenlaconstruccióndenormasparaunasanaconvivencia.
• Conozcoyrespetolasreglasbásicasdeldialogocomoelusodelapalabrayelrespetoporlamisma.
• Usoestrategiascreativasparageneraropcionesfrenteadecisionescolectivas.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
74
ESPACIOPARAAJUSTES,MODIFICACIONESY/OPLANDEMEJORAMIENTODELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
75
ESPACIOPARAFELIXIBILIZACIÓNDELCURRICULOY/OADECUACIONESCURRICULARESDELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
76
Área:CátedradelaPaz Asignatura:CátedradelaPaz Grado:Décimo
Estándaresdeláreaparaelgrado:
• Comprendolascaracterísticasdelestadosocialdederechoysuimportanciaparagarantizarlosderechosciudadanos.• Analizocríticamentelasdecisiones,accionesuomisionesquesetomanenelámbitonacionalointernacionalyquepuedengenerarconflictos,afectarlosderechoshumanosodesestabilizarnuestroambiente.
• Participoenmanifestacionespacíficasderechazoosolidaridadantesituacionesdedesventajasocial,económicaodesaludquevivelagentedemiregiónomipaís.
• Comprendoqueelprocesooetapadeposconflictoesmuydifícilyrequieredeactitudesderectificación,reconciliación,reparación,culturadelapazyaceptacióndetodalaciudadanaparaquepuedateneréxito.
• Conozcolassituacionesdeconflictoquesehanvividoenelmundo,analizosuscausas,consecuenciaseincidenciasenelmundoactual.
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASLABORALESCOMPETENCIASCIUDADANAS
ORIENTACIÓNETICA:• Actúodeformaautónoma,siguiendonormasyprincipiosdefinidos.
INTERPERSONAL:• Aporto mis conocimientos y capacidades alproceso de conformación de un equipo detrabajo y contribuyo al desarrollo de lasacciones orientadas a alcanzar los objetivosprevistos.
ORGANIZACIONAL:• Recopilo, organizo y analizo datos paraproducir información que pueda sertransmitidaaotros.
TECNOLOGICAS:• Diseño alternativas tecnológicas adecuadaspararealizardistintastareas.
CONVIVENCIAYPAZ:• Contribuyo, de manera constructiva, a laconvivencia en mi medio escolar y en micomunidad(barrioovereda)
PARTICIPACIÓN Y RESPONSABILIDADDEMOCRÁTICA:• Identificoyrechazolassituacionesenlasquese vulneran los derechos fundamentales yutilizoformasymecanismosdeparticipacióndemocráticaenmimedioescolar.
PLURALIDAD, IDENTIDAD Y VALORACIÓN DELASDIFERENCIAS:• Identifico y rechazo las diversas formas dediscriminación enmimedio escolar y enmicomunidad, y analizo críticamente lasrazones que pueden favorecer estasdiscriminaciones.
COMPETENCIASTRANSVERSALES
MATEMATICAS:• Interpretoycomparoresultadosdeestudioscon información estadística provenientes demediosdecomunicación.
COMUNICATIVAS:• Produzco, Comprendo e interpreto textoscon actitud crítica y capacidadargumentativa.
CIENTIFICAS:• Meinformoparaparticiparendebatessobretemasdeinterésgeneral.
77
PRIMERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Valorolasnormasconstitucionalesrelacionandoycomparandolasdiferenciasculturalesypolíticaspararegularnuestraconvivenciaciudadana.
• Conozcoyutilizoadecuadamentelosmecanismosjurídicosordinariosyalternativosparalaresoluciónpacíficadeconflictos.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• DERECHOINTERNACIONALHUMANITARIO
• NORMASCONSTITUCIONALESQUEHACENPOSIBLELAPRESERVACIÓNDELASDIFERENCIASPOSCONFLICTOYLAVOLUNTADDECAMBIO
• MECANISMOSPARALARESOLUCIÓNPACÍFICADECONFLICTOS.
• Registromisobservacionesyresultadosutilizandoesquemas,gráficosytablas.
• Establezcorelacionescausalesymulticaúsalesentrelosdatosrecopilados.
• Buscoinformaciónendiferentesfuentes,escojolapertinenteydoyelcréditocorrespondiente.
• Cumplomifuncióncuandotrabajoengrupoyrespetolasfuncionesdeotraspersonas.
• Escuchoactivamenteamiscompañerosycompañeras,reconozcootrospuntosdevista,loscomparoconlosmíosypuedomodificarloquepiensoanteargumentosmássólidos.
• Meinformoparaparticiparendebatessobretemasdeinterésgeneralenciencias.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
78
SEGUNDOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Contribuyoaquelosconflictosentrepersonasyentregrupossemanejendemanerapacíficayconstructivamediantelaaplicacióndeestrategiasbasadaseneldiálogoylanegociación.
• Explicolaimportanciadeladefensadelmedioambienteanivellocalyglobalproponiendoestrategiasdecuidadoparaelbeneficiodetodos.
• Participadelaconstruccióndelgobiernoescolarformulandopropuestasdemocráticasemejoramientoinstitucional.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• INICIATIVASPOLITICASYDEMOCRATICASESCOLARES.
• CONFLICTOYPOSTCONFLICTOENCOLOMBIA.
• EXPLOTACIÓNILEGALDELOSRECURSOSNATURALES.
• BIENESPUBLICOS.
• Diseñounplandebúsquedabibliográficacondiferentestérminosycombinacióndetérminosparaencontrarinformaciónpertinente.
• Promuevodebatesparadiscutirlosresultadosdemiinvestigaciónyrelacionarlosconotros.
• Clasifico,comparoeinterpretolainformaciónobtenidaenlasdiversasfuentes.
• AsumounaposicióncríticafrentealosprocesosdepazquesehanllevadoacaboenColombia,teniendoencuentalasposturasdelaspartesinvolucradas.
• Analizocríticamenteelsentidodelasleyesycomprendolaimportanciadecumplirlas,asínocompartaalgunadeellas.
• Promuevocampañasparafomentarlaculturadelpagodeimpuestosyejerzovigilanciasobreelgastopúblicoenmicomunidad.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
79
TERCERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Identificoydebatolosdilemasquesecreanporprejuicios,estereotiposyemocionesquegeneranconfrontacionesviolentasparaexplorarcaminosdesuperación.
• Asumounaposicióncríticafrentealtemadelaspandillasdelincuencialesparaevitarlaconformacióndeellasenmicomunidadcercana.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• LASCONFRONTACIONESVIOLENTASYSUS
• CONSECUENCIAS.• MANEJODEPREJUICIOSYESTEREOTIPOS
• TRIBUSURBANASYDELINCUENCIA
• Registromisobservacionesyresultadosutilizandoesquemas,gráficosytablas.
• Establezcorelacionescausalesymulticausalesentrelosdatosrecopilados.
• Relacionomisconclusionesconlaspresentadasporotrosautoresyformulonuevaspreguntas.
• Cumplomifuncióncuandotrabajoengrupoyrespetolasfuncionesdeotraspersonas.
• Cuido,respetoyexijorespetopormicuerpoyporeldelasdemáspersonas.
• Tomodecisionessobrealimentaciónyprácticadeejercicioquefavorezcanmisalud.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
80
CUARTOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Reconozcoqueexistenunascausaspolíticas,económicas,socialesehistóricasquehayquesolucionarlasparaqueeléxitodelposconflictoseaunarealidad.
• Comprendoquemipatriatieneunagranculturaancestral,quehavenidopreservándoseatravésdelostiemposyquedeborespetarla,amarlaydifundirlaatravésdeldeporteylasanacompetencia.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• CONFLICTOARMADOENCOLOMBIA
• POSTCONFLICTO.• HISTORIADELOSJUEGOS,LASCOMPETENCIASDEPORTIVASYSUINCIDENCIAENLACONSTRUCCIONDELAPAZ.
• Buscoinformaciónendiferentesfuentes,escojolapertinenteydoyelcréditocorrespondiente.
• Propongoysustentorespuestasamispreguntasylascomparoconlasdeotrosyconlasdeteoríascientíficas.
• Cumplomifuncióncuandotrabajoengrupoyrespetolasfuncionesdeotraspersonas.
• Tomodecisionessobrealimentaciónyprácticadeejercicioquefavorezcanmisalud.
• Cuido,respetoyexijorespetopormicuerpoyporeldelasdemáspersonas.
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
81
ESPACIOPARAAJUSTES,MODIFICACIONESY/OPLANDEMEJORAMIENTODELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
82
ESPACIOPARAFELIXIBILIZACIÓNDELCURRICULOY/OADECUACIONESCURRICULARESDELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
83
Área:CátedradelaPaz Asignatura:CátedradelaPaz Grado:Undécimo
Estándaresdeláreaparaelgrado:• Comprendolascaracterísticasdelestadosocialdederechoysuimportanciaparagarantizarlosderechosciudadanos.• Analizocríticamentelasdecisiones,accionesuomisionesquesetomanenelámbitonacionalointernacionalyquepuedengenerarconflictos,afectarlosderechoshumanosodesestabilizarnuestroambiente.
• Participoenmanifestacionespacíficasderechazoosolidaridadantesituacionesdedesventajasocial,económicaodesaludquevivelagentedemiregiónomipaís.
• Comprendoqueelprocesooetapadeposconflictoesmuydifícilyrequieredeactitudesderectificación,reconciliación,reparación,culturadelapazyaceptacióndetodalaciudadanaparaquepuedateneréxito.
• Conozcolassituacionesdeconflictoquesehanvividoenelmundo,analizosuscausas,consecuenciaseincidenciasenelmundoactual.
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASLABORALESCOMPETENCIASCIUDADANAS
DETIPOINTELECTUAL:• Evalúolosfactoresderiesgo,oportunidadeimpactodecadaalternativadeacciónosoluciónen lasdiferentessituaciones (sociales, culturales, económicas,laborales).
DETIPOPERSONAL:• Reconozco mis fortalezas y debilidades frente a miproyectopersonal.
DETIPOINTERPERSONAL:• Manifiestomisideasypuntosdevistadeformaquelosotrosmecomprendan.
DETIPOORGANIZACIONAL:• Clasifico, ordeno y almaceno los recursos, de acuerdoconparámetrosestablecidos.
DETIPOTECNOLÓGICO:• Diseño alternativas tecnológicas adecuadas pararealizardistintastareas.
DETIPOEMPRESARIALYPARAELEMPRENDIMIENTO:• Identificooportunidadesparacrearoproveerbienesoservicios, teniendo en cuenta las necesidades yexpectativasdelapoblaciónocomunidad.
CONVIVENCIAYPAZ:• Utilizo distintas formas de expresión parapromover y defender los derechos humanos enmicontextoescolarycomunitario.
PLURARIDAD, IDENTIDAD Y VALORACIÓN DE LASDIFERENCIAS:• Analizo críticamente el sentido de las leyes ycomprendo la importancia de cumplirlas, así nocompartaalgunadeellas.
PARTICIPACIÓN Y RESPONSABILIDADDEMOCRÁTICA:• Comprendo que el respeto por la diferencia nosignifica aceptar que otras personas o gruposvulneren derechos humanos o normasconstitucionales.
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMUNICATIVAS:• Diseño un esquema de interpretación, teniendoen cuenta al tipo de texto, tema, interlocutor eintencióncomunicativa.
MATEMÁTICAS:• Justifico o refuto inferencias basadas enrazonamientosestadísticosapartirderesultadosdeestudiospublicadosenlosmediosodiseñadosenelámbitoescolar.
CIENTÍFICAS:• Establezco relaciones entre individuo, población,comunidadyecosistema.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
84
PRIMERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Reconozcolassituacionesgeneralesquepuedengenerarconflictosdetodaíndoleyséenfrentarlas,comprendiendoquelosdiálogosdepazdelgobiernosonelcaminoderesoluciónpacíficadelconflictoarmado,quelodeboapoyaryaceptoquesedebendesarrollarenpaísesneutralesycongarantesinternacionalesparaaportaralaarmoníalocal,municipal,departamentalydelpaís.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALESBIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• LAGLOBALIZACIÓNYSUIMPACTOSOCIAL.
• MODELOSECONÓMICOSENPAÍSESENDESARROLLOYLOSDERECHOSECONÓMICOSDELASPERSONAS.
• ELIMPACTOSOCIAL,CULTURALYECONÓMICODELOSMODELOSECONÓMICOSENCOLOMBIA.
• ConozcolosprincipiosbásicosdelDerechoInternacionalHumanitario.
• Reconozcoquelaexplotaciónilegaldelosrecursosnaturalesgeneraefectosnegativosenelambiente,enlavidadelaspersonas,enlaeconomíanacionalygeneraconflictossociales(ComocuandoquedaronencerradosenunaminailegalenAntioquia,unosobrerosminerosytodosmurieronynadierespondióporellos).
• Identificolossentimientos,necesidadesypuntosdevistadeaquellosalosqueseleshanvioladoderechosypropongoaccionesnoagresivasparasolucionarlasituación.
• Comprendoquéesunbienpúblicoyparticipoenaccionesquevelanporsubuenuso,tantoenlacomunidadescolar,comoenmimunicipio.
• ManifiestoyconozcoquealgunosEstadospracticanladoblemoral,cuandocondenanelterrorismoylaviolacióndederechosyluegoellosdesconocenlosderechosalaexistenciadealgunosEstados(Comoelproblemaquehayentrelosisraelitasypalestinos).
85
SEGUNDOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Reconozcolassituacionesgeneralesquepuedengenerarconflictosdetodaíndoleyséenfrentarlas,comprendiendoqueelconflictoarmadoyladelincuenciaprovocaneldesplazamientoforzadodelasfamiliasllevándolosaentornosdesconocidosenloscualestienendificultadesdesupervivenciaquegenerandiferentesproblemassociales.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALESBIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• ECONOMÍAYCAMBIOAMBIENTALENELMUNDOOCCIDENTAL
• ECONOMÍAYCAMBIOAMBIENTALENCOLOMBIA.
• AnalizocríticamentelasituacióndelosderechoshumanosenColombiayelmundoypropongoalternativasparasupromociónydefensa.
• Valoropositivamentelasnormasconstitucionalesquehacenposiblelapreservacióndelasdiferenciasculturalesypolíticas,queregulannuestraconvivencia.
• Manifiestoindignación(dolor,rabia,rechazo)demanerapacíficaanteelsufrimientodegruposonacionesqueestáninvolucradasenconfrontacionesviolentas.
• Reconozcoquemipatriatieneunagranculturaancestralquehavenidopreservándoseatravésdelostiemposyquedeborespetarla,amarlaydifundirla.
• Manifiestasupuntodevistacuandosetomandecisionescolectivasenlacasayenlavidaescolar.
• Reconocequeemocionescomoeltemorolarabiapuedenafectarsuparticipaciónenclase.
• Comprendequéesunanormayquéesunacuerdoparaaplicarlodentrodesudiariovivir.
• Rechazoydenunciolassituacionesdediscriminaciónydesaparicióndepersonas,gruposocolectivos,ejecutadasporentesgubernamentaleso“empresasprivadas”(Comolosfalsospositivos).
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
86
TERCERPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Reconozcolassituacionesgeneralesquepuedengenerarconflictosdetodaíndoleyséenfrentarlas,siendooutilizandounmediadorescolarparaelprocesoderesolucióndeconflictos.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALESBIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• LAPOLARIZACIÓNDELOSSECTORESPOLÍTICOSCOMOFUENTEDECONFLICTOSENCOLOMBIA
• ELCONCEPTODECONFLICTOARMADO
• Atravésdelanálisis,interpretaciónyelaboracióndetextosconnivelesdeargumentación,paraaproximarsealpensamientosocialintegralquepermitalainterpretacióndeltemapropuesto.
• Reconozcolassituacionesdeconflicto,discriminaciónyexclusiónmásagudasquesepresentanahora,osepresentaronenelpasado,tantoenelordennacionalcomoenelinternacional;lasrelacionoconlasdiscriminacionesqueobservoenmividacotidiana.
• Comprendolosprocedimientosparaanalizar,interpretaryelaborartextosconnivelesdeargumentaciónytenerclaridadcognitivasobreproblemáticasrelacionadasconlasideologíasylosconflictosinternacionales.
• Comprendoqueelposconflictoexigeunavoluntaddecambio,porpartedetodas,conelfindepracticarunaauténticademocracia.
• Sirvodemediadorenconflictosentrecompañerosycompañeras,cuandoseautorizan,fomentandoeldiálogoyelentendimiento.
• Apeloalamediaciónescolar,siconsideroquesenecesitaayudapararesolverconflictos.
• Contribuyoaquelosconflictosentrepersonasyentregrupossemanejendemanerapacíficayconstructivamediantelaaplicacióndeestrategiasbasadaseneldiálogoylanegociación.
• Escuchoyanalizomanifestacionesartísticasysucontextopolíticoysocial.
87
CUARTOPERIODOACADÉMICO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS
• Reconozcolassituacionesgeneralesquepuedengenerarconflictosdetodaíndoleyséenfrentarlas,siendooutilizandounmediadorescolarparaelprocesoderesolucióndeconflictos.
EJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS
• CONSTITUCIÓNYDERECHOSHUMANOS.
• COMPETENCIASCIUDADANAS.
• ELCONFLICTO.• COMUNICACIÓNEFECTIVA.
• MEMORIAHISTÓRICA.
• CULTURA,RECREACIÓNYDEPORTE.
CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALESBIBLIOGRAFÍA
• RepúblicadeColombia(1991).ConstituciónPolíticadeColombia.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepúblicadeColombia(1994).LeyGeneraldelaEducación.Bogotá:CongresodelaRepública.
• RepublicadeColombia(2014).Ley1732:CátedradelaPaz.Bogotá:CongresodelaRepublica.
• Salamanca,Manuelyotros(2016).CátedradelaPaz.Bogotá:EditorialSantillanaS.A.S.
• MinisteriodeEducaciónNacional(2006).DocumentoN.3.Estándaresbásicosdecompetencias.Bogotá:MinisteriodeEducaciónNacional.
• Ovalle,Ramiro(2015).LineamientospedagógicosymetodológicosparalaimplementacióndelaasignaturadelaCátedradelaPaz.Cali:AguirreEditores.
• ELDERECHOINTERNACIONALHUMANITARIOYLOSCONFLICTOSARMADOSINTERNOS
• ELDERECHOINTERNACIONALHUMANITARIOYELPROCESODEPAZENCOLOMBIA.
• Reconozcoqueexistenunascausaspolíticas,económicas,socialesehistóricasquehayquesolucionarlasparaqueeléxitodelposconflictoseaunarealidad.
• Elaboroescritosyensayostomandocomoreferentelospostuladosdelasideologíaseconómicasypolíticas.
• Analizocríticamenteelprocesohistóricodelconflictocolombianoysuimpactoenlarealidadactual.
• Expresoempatíaantegruposopersonascuyosderechoshansidovulnerados(porejemploensituacionesdedesplazamiento)ypropongoaccionessolidariasparaconellos.
• Identificalasnecesidadesylospuntosdevistadepersonasogruposenunasituacióndeconflicto,enlaquenoestáinvolucrado.(Enunproblema,escuchoacadacualparaentendersusopiniones.)
• Comprendequelasintencionesdelagente,muchasveces,sonmejoresdeloqueyoinicialmentepensaba;tambiénveoquehaysituacionesenlasquealguienpuedehacermedañosinintención.
• Comprendoqueelconflictoarmadoyladelincuenciaprovocaneldesplazamientoforzadodelasfamiliasllevándolosaentornosdesconocidosenloscualestienendificultadesdesupervivenciaquegenerandiferentesproblemassociales.
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz
88
ESPACIOPARAAJUSTES,MODIFICACIONESY/OPLANDEMEJORAMIENTODELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
89
ESPACIOPARAFELIXIBILIZACIÓNDELCURRICULOY/OADECUACIONESCURRICULARESDELGRADO
INDICADORESDEDESEMPEÑO
CONTENIDOS/COMPETENCIASEJESTEMÁTICOSYCOMPETENCIASESPECÍFICAS CONCEPTUALES PROCEDIMENTALES ACTITUDINALES
BIBLIOGRAFÍA
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Estándaresdeláreaparaelgrado:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
DerechosBásicosdeAprendizaje(DBA):____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASBÁSICAS COMPETENCIASCIUDADANAS
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
COMPETENCIASTRANSVERSALES
COMPETENCIASLABORALES
BaseCurricularMunicipaldeCátedradelaPaz