deklinabide taulak
-
Upload
nbarbajero -
Category
Documents
-
view
14.993 -
download
33
description
Transcript of deklinabide taulak
DEKLINABIDE TAULAK
KASUA SINGULARRA PLURALA MUGAGABEA
Izen arruntak Izen bereziak
NOR
NORK
NORI
NOREN
NOREKIN
NORENTZAT
ZERTAZ (zerez)
-A
-AK
-ARI
-AREN
-AREKIN
-ARENTZAT
-AZ
-AK
-EK
-EI
-EN
-EKIN
-ENTZAT
-EZ
-Ø
-(E)K
-(R)I
-(R)EN
-(R)EKIN
-(R)ENTZAT
-(E)Z
-Ø
-(E)K
-(R)I
-(R)EN
-(R)EKIN
-(R)ENTZAT
-(E)Z
NON
NONDIK
NORA
NORAINO
NORANTZ
NONGO
NORAKO
PARTITIBOA
NORTZAT
-(E)AN
-(E)TIK
-(E)RA
-(E)RAINO
-(E)RANTZ
-(E)KO
-(E)RAKO
------
------
-ETAN
-ETATIK
-ETARA
-ETARAINO
-ETARANTZ
-ETAKO
-ETARAKO
------
-------
-(E)TAN
-(E)TATIK
-(E)TARA
-(E)TARAINO
-(E)TARANTZ
-(E)TAKO
-(E)TARAKO
-(R)IK
-TZAT
-(E)N
-(E)TIK
-(E)RA
-(E)RAINO
-(E)RANTZ
-(E)KO
-(E)RAKO
-(R)IK
-TZAT
NORENGAN
NORENGANDIK
NORENGANA
NORENGANAINO
NORENGANANTZ
NORENGANAKO
NORENGATIK
-ARENGAN
-ARENGANDIK
-ARENGANA
-ARENGANAINO
-ARENGANANTZ
-ARENGANAKO
-ARENGATIK
-ENGAN
-ENGANDIK
-ENGANA
-ENGANAINO
-ENGANANTZ
-ENGANAKO
-ENGATIK
-(R)ENGAN
-(R)ENGANDIK
-(R)ENGANA
-(R)ENGANAINO
-(R)ENGANANTZ
-(R)ENGANAKO
-(R)ENGATIK
-(R)ENGAN
-(R)ENGANDIK
-(R)ENGANA
-(R)ENGANAINO
-(R)ENGANANTZ
-(R)ENGANAKO
-(R)ENGATIK
1. A + A = A : neskaren, arbolan, anaiari,...
A + E = E : nesken, arboletan, anaiei,...
E + A = EA : umeari, etxearen,...
E + E = EE : umeentzat, etxeetatik,...
2. (e) : kontsonantez amaitutako hitzekin: mutilek, sudurretik,...
(r) : bokalez amaitutako hitzekin: umeri, ikaslerekin,...
3. NON kasutik eratorrietakoek zenbait irregulartasun dituzte:
a) Leku-izen bereziek mugagabean “ta” galdu egiten dute. Adibidez: Bilbon, Gasteizko, Baionatik,...
b) Singularrean, NON kasua salbuespena da: “-(e)an”. Gainerako kasuek ez dute artikulurik (-a)
hartzen: mendiko, mendira, menditik,...
4. “a” organikoaz bukaturiko leku-izenek (Azkoitia, Bizkaia, Basaburua, Iruñea, Azpeitia, Britania
Handia, Deustua, Ermua, etab.) partitiboan (Azkoitirik), leku-genitiboan (Azkoitiko), Adlatiboetan
(Azkoitirantz, Azkoitira, Azkoitiraino) eta ablatiboetan (Azkoititik) azken “a” galdu egiten dute, izen arrunten
deklinabidea baitute eredu (mendian/Azkoitian, baina mendiko/Azkoitiko eta ez *Azkoitiako).
5. Mugatu pluralean plural hurbila izenenkoa erabiltzen da, batez ere bizkaieraz, hurbiltasuna adierazteko;
bizigabe nahiz bizidunekin erabiltzen da. Deklinabide hurbilean -a-ren ordez -o- erabiltzen da mugatzaile gisa
(mendiok/haranok, mendioi/haranoi, mendion/haranon,...)
DEKLINABIDE TAULAK
ERAKUSLEAK
NOR
NORK
NORI
NOREN
NOREKIN
NORENTZAT
ZERTAZ
hau
honek
honi
honen
honekin
honentzat
honetaz
hori
horrek
horri
horren
horrekin
horrentzat
horretaz
hura
hark
hari
haren
harekin
harentzat
hartaz
hauek
hauek
hauei
hauen
hauekin
hauentzat
hauetaz
horiek
horiek
horiei
horien
horiekin
horientzat
horietaz
haiek
haiek
haiei
haien
haiekin
haientzat
haietaz
NON
NONDIK
NORA
NORAINO
NORANTZ
NONGO
NORAKO
honetan
honetatik
honetara
honetaraino
honetarantz
honetako
honetarako
horretan
horretatik
horretara
horretaraino
horretarantz
horretako
horretarako
hartan
hartatik
hartara
hartaraino
hartarantz
hartako
hartarako
hauetan
hauetatik
hauetara
hauetaraino
hauetarantz
hauetako
hauetarako
horietan
horietatik
horietara
horietaraino
horietarantz
horietako
horietarako
haietan
haietatik
haietara
haietaraino
haietarantz
haietako
haietarako
NORENGAN
NORENGANDIK
NORENGANA
NORENGANAINO
NORENGANANTZ
NORENGANAKO
NORENGATIK
honengan
honengandik
honengana
honenganaino
honenganantz
honenganako
hone(n)gatik
horrengan
horrengandik
horrengana
horrenganaino
horreganantz
horrenganako
horre(n)gatik
harengan
harengandik
harengana
harenganaino
harenganantz
harenganako
har(en)gatik
hauengan
hauengandik
hauengana
hauenganaino
hauenganantz
hauenganako
hauengatik
horiengan
horiengandik
horiengana
horienganaino
horienganantz
horienganako
horiengatik
haiengan
haiengandik
haiengana
haienganaino
haienganantz
haienganako
haiengatik
PERTSONA IZENORDAINAK
NOR
NORK
NORI
NOREN
NOREKIN
NORENTZAT
ZERTAZ
ni
nik
niri
nire
nirekin
niretzat
nitaz
hi
hik
hiri
hire
hirekin
hiretzat
hitaz
zu
zuk
zuri
zure
zurekin
zuretzat
zutaz
hura
hark
hari
haren
harekin
harentzat
hartaz
gu
guk
guri
gure
gurekin
guretzat
gutaz
zuek
zuek
zuei
zuen
zuekin
zuentzat
zuetaz
haiek
haiek
haiei
haien
haiekin
haientzat
haietaz
NORENGAN
NORENGANDIK
NORENGANA
NORENGANAINO
NORENGANANTZ
NORENGANAKO
NORENGATIK
ni(re)gan
ni(re)gandik
ni(re)gana
ni(re)ganaino
ni(re)ganantz
ni(re)ganako
ni(re)gatik
hi(re)gan
hi(re)gandik
hi(re)gana
hi(re)ganaino
hi(re)ganantz
hi(re)ganako
hi(re)gatik
zu(re)gan
zu(re)gandik
zu(re)gana
zu(re)ganaino
zu(re)ganantz
zu(re)ganako
zu(re)gatik
harengan
harengandik
harengana
harenganaino
harenganantz
harenganako
harengatik
gu(re)gan
gu(re)gandik
gu(re)gana
gu(re)ganaino
gu(re)ganantz
gu(re)ganako
gu(re)gatik
zuengan
zuengandik
zuengana
zuenganaino
zuenganantz
zuenganako
zuengatik
haiengan
haiengandik
haiengana
haienganaino
haienganantz
haienganako
haiengatik
DEKLINABIDE TAULAK
GALDETZAILEAK
NOR
NORK
NORI
NOREN
NOREKIN
NORENTZAT
ZERTAZ
nortzuk
nortzuek
nortzuei
nortzuen
nortzuekin
nortzuentzat
nortzuetaz
------
zer
zerk
zeri
zeren
zerekin
zerentzat
zertaz
zerez
zein
zeinek
zeini
zeinen
zeinekin
zeinentzat
zeinetaz
zeinez
zeintzuk
zeintzuek
zeintzuei
zeintzuen
zeintzuekin
zeintzuentzat
zeintzuetaz
zeintzuez
zenbat
zenbatek
zenbatei
zenbaten
zenbatekin
zenbatentzat
zenbatetaz
zenbatez
NON
NONDIK
NORA
NORAINO
NORANTZ
NONGO
NORAKO
------
------
------
------
------
------
------
zertan
zertatik
zertara
zertaraino
zertarantz
zereko
zertarako
zeinetan
zeinetatik
zeinetara
zeinetaraino
zeinetarantz
zeinetako
zeinetarako
zeintzuetan
zeintzuetatik
zeintzuetara
zeintzuetaraino
zeintzuetarantz
zeintzuetako
zeintzuetarako
zenbate(t)an
zenbatetatik
zenbatetara
zenbatetaraino
zenbatetarantz
zenbate(ta)ko
zenbatetarako
NORENGAN
NORENGANDIK
NORENGANA
NORENGANAINO
NORENGANANTZ
NORENGANAKO
NORENGATIK
nortzuengan
nortzuengandik
nortzuengana
nortzuenganaino
nortzuenganantz
nortzuenganako
nortzuengatik
------
------
------
------
------
------
zergatik
zeinengan
zeinengandik
zeinengana
zeinenganaino
zeinenganantz
zeinenganako
zeinengatik
zeintzuengan
zeintzuengandik
zeintzuengana
zeintzuenganaino
zeintzuenganantz
zeintzuenganako
zeintzuengatik
zengatengan
zenbatengandik
zenbatengana
zenbatenganaino
zenbatenganantz
zenbatenganako
zenbatengatik
GALDETZAILEETATIK ERATORRITAKO FORMAK
ezer
ezein
ezertarako
ezelan
ezergatik
------
zerbait
------
zerbaitetarako
zelanbait
zerbaitengatik
------
zer edo zer
------
zer edo zertarako
zer edo zelan
zer edo zergatik
------
edozer
edozein
edozertarako
edozelan
edozergatik
edozenbat
zernahi
zein-nahi
zernahitarako
zelan-nahi
zernahirengatik
zenbati-nahi
inor
inork
inori
inoren
norbait
norbaitek
norbaiti
norbaiten
nor edo nor
nor edo nork
nor edo nori
nor edo noren
edonor
edonork
edonori
edonoren
nornahi
nornahik
nornahiri
nornahiren
inon
inongo
inora
inondik
inoiz
inola
nonbait
nonbaiteko
norabait
nonbaitetik
noizbait
nolabait
non edo non
non edo nongo
nora edo nora
nondik edo nondik
noiz edo noiz
nola edo nola
edonon
edonongo
edonora
edonondik
edonoiz
edonola
non-nahi
non-nahiko
noranahi
nondik-nahi
noiznahi
nolanahi
DEKLINABIDE TAULAK
LEKU ADITZONDOAK
NON
NONDIK
NORA
NORAINO
NORANTZ
NONGO
NORAKO
hemen
hemendik
hona
honaino
honantz
hemengo
honako
hor
hortik
horra
horraino
horrantz
horko
horrako
han
handik
hara
haraino
harantz
hango
harako
BAT MUGATUA MUGAGABEA
BATZUK
NOR
NORK
NORI
NOREN
NOREKIN
NORENTZAT
ZERTAZ (ZEREZ)
BATA
BATAK
BATARI
BATAREN
BATAREKIN
BATARENTZAT
BATAZ
BAT
BATEK
BATI
BATEN
BATEKIN
BATENTZAT
BATEZ
BATZUK
BATZUEK
BATZUEI
BATZUEN
BATZUEKIN
BATZUENTZAT
BATZUEZ
NON
NONDIK
NORA
NORAINO
NORANTZ
NONGO
NORAKO
BATEAN
BATETIK
BATERA
BATERAINO
BATERANTZ
BATEKO
BATERAKO
BATEAN / BATEN
BATETIK
BATERA
BATERAINO
BATERANTZ
BATEKO
BATERAKO
BATZUETAN
BATZUETATIK
BATZUETARA
BATZUETARAINO
BATZUETARANTZ
BATZUETAKO
BATZUETARAKO
NORENGAN
NORENGANDIK
NORENGANA
NORENGANAINO
NORENGANANTZ
NORENGANAKO
NORENGATIK
BATARENGAN
BATARENGANDIK
BATARENGANA
BATARENGANAINO
BATARENGANANTZ
BATARENGANAKO
BATARENGATIK
BATENGAN
BATENGANDIK
BATENGANA
BATENGANAINO
BATENGANANTZ
BATENGANAKO
BATE(N)GATIK
BATZUENGAN
BATZUENGANDIK
BATZUENGANA
BATZUENGANAINO
BATZUENGANANTZ
BATZUENGANAKO
BATZUENGATIK
BAT hitzak deklinabide mugagabearen formak hartzen ditu. Dena den, BESTE hitzaren agerraldi mugatuaren
eranginpean dagoenean, ez bestela, deklinabide mugatuko formak hartzen ditu “bata txikia zen, bestea
handia”.
DEKLINABIDE TAULAK
KASUAK
HIRU LAU
MUGAGABEA PLURALA MUGAGABEA PLURALA
NOR
NORK
NORI
NOREN
NOREKIN
NORENTZAT
ZERTAZ (ZEREZ)
PARTITIBOA
HIRU
HIRUK
HIRURI
HIRUREN
HIRUREKIN
HIRURENTZAT
HIRUREZ
HIRURIK
HIRURAK
HIRUREK
HIRUREI
HIRUREN
HIRUREKIN
HIRURENTZAT
HIRUREZ
------
LAU
LAUK
LAURI
LAUREN
LAUREKIN
LAURENTZAT
LAUREZ
LAURIK
LAURAK
LAUREK
LAUREI
LAUREN
LAUREKIN
LAURENTZAT
LAUREZ
------
NON
NONDIK
NORA
NORAINO
NORANTZ
NONGO
NORAKO
HIRUTAN
HIRUTATIK
HIRUTARA
HIRUTARAINO
HIRUTARANTZ
HIRUTAKO
HIRUTARAKO
HIRURETAN
HIRURETATIK
HIRURETARA
HIRURETARAINO
HIRURETARANTZ
HIRURETAKO
HIRURETARAKO
LAUTAN
LAUTATIK
LAUTARA
LAUTARAINO
LAUTARANTZ
LAUTAKO
LAUTARAKO
LAURETAN
LAURETATIK
LAURETARA
LAURETARAINO
LAURETARANTZ
LAURETAKO
LAURETARAKO
NORENGAN
NORENGANDIK
NORENGANA
NORENGANAINO
NORENGANANTZ
NORENGANAKO
NORENGATIK
HIRURENGAN
HIRURENGANDIK
HIRURENGANA
HIRURENGANAINO
HIRURENGANANTZ
HIRURENGANAKO
HIRURENGATIK
HIRURENGAN
HIRURENGANDIK
HIRURENGANA
HIRURENGANAINO
HIRURENGANANTZ
HIRURENGANAKO
HIRURENGATIK
LAURENGAN
LAURENGANDIK
LAURENGANA
LAURENGANAINO
LAURENGANANTZ
LAURENGANAKO
LAURENGATIK
LAURENGAN
LAURENGANDIK
LAURENGANA
LAURENGANAINO
LAURENGANANTZ
LAURENGANANTZ
LAURENGATIK
HIRU eta LAU izenak direnean, bokalez bukatzen diren gainerako izenak bezala deklinatzen dira (“hiruak eta
lauak oso ongi marrazten ditu, baina gainerako zenbakiak oraindik ez ditu ikasi.”); izenordainaren funtzioa
dutenean, berriz, laukian ageri bezala deklinatzen dira (“zazpi haur hurbildu ziren: lehenengo hirurek goxoki
bana hartu zuten, baina beste laurak gabe gelditu ziren.”).
Laukiko formak HIRU eta LAU zenbakiei bakarrik dagozkie, eta ez HAMAHIRU, HAMALAU, HOGEITA HIRU,
HOGEITA LAU, eta gainerakoei, hauen pluraleko deklinabidea HAMAHIRUAK, HAMALAUAK, HOGEITA
HIRUAK, HOGEITA LAUAK, etab. baitira (“atzoko hirurak etorri ziren, baina beste hamahiruak etxean geratu
ziren.”).
DEKLINABIDE TAULAK
ZENBATZAILE ZEHAZTUGABEAK
ZENBATZAILEA ADIBIDEA ADITZA DEKL.
ZENBAT ZENBAT jende_ etorri da? sing./pl. mgg.
BATZUK Pastel BATZUK ekarri ditut. pl. pl.
ZENBAIT ZENBAIT ikasle_ etorri da/dira. sing./pl. mgg.
ASKO Gazte ASKO etorri da/dira. sing./pl. mgg.
GUTXI Emakume GUTXI etorri dira. sing./pl. mgg.
ANITZ ANITZ jende_ hurbildu da. sing./pl. mgg.
HAGITZ HAGITZ gauza egin ditut. sing./pl. mgg.
FRANKO Arrazoi FRANKO dut/ditut hori esateko. sing./pl. mgg.
HONENBESTE Zertarako behar duzu HONENBESTE diru_? sing. mgg.
HAINBAT HAINBAT jende_ etorri da. sing./pl. mgg.
UGARI Aurten sagar UGARI dago. sing./pl. mgg.
DEZENTE Diru DEZENTE irabazi dugu. sing./pl. mgg.
NAHIKO(A) NAHIKO(A) ardo_ edan duzu dagoeneko. sing./pl. mgg.
ASKI Badira arrazoi ASKI hori egiteko. sing./pl. mgg.
PILO BAT Diru PILO BAT (diru-piloa) eman dit. sing. bat
MORDO BAT Jende MORDO BAT (jende-mordoa) dago. sing. bat
MAKINA BAT MAKINA BAT jende_ etorri da. sing. bat
APUR BAT Utz diezadakezu diru APUR BAT. sing. bat
PIXKA BAT Utz diezadakezu diru PIXKA BAT. sing. bat
PITTIN BAT Gatz PITTIN BAT bota behar zaio. sing. bat