Egunkaria Gehigarri honetan - Euskaltzaindiamusika kendu eta ostatuak itx ondorengi o etxerako bid e...

7
• ostirala 2001 eko apirilaren 6a Egunkaria Gehigarri honetan # Doneztebe «Errekak, lN/lalerrekako kirol elkarte bakarrak, 25 urte bete ditu Gontzal Agote • «Nabarra' aldizkariak lMafarroaren alderdi euskaldunaren ispilu izan nahi du» Dagoeneko, hamar bat urte igaro dira lruñerriko azken euskalduna hil zenetik. Egun milaka euskaldun daude lruñerrian eta gaztetxoenen artean matrikulazioen herenak D eredukoak dira. Euskararen kalitatea, baina, ezbaian dago, eta anitzek uste du eskoletako hizkera estandarra nafarrera kutsuz jantzi behar litzatekeela. Bertako euskara zena eredutzat hartzea ongi legoke, baina kontua da inoiz ez dela Iruñerrian euskara homogeneorik izan.

Transcript of Egunkaria Gehigarri honetan - Euskaltzaindiamusika kendu eta ostatuak itx ondorengi o etxerako bid e...

Page 1: Egunkaria Gehigarri honetan - Euskaltzaindiamusika kendu eta ostatuak itx ondorengi o etxerako bid e amaigabe mozkortian maiteareki, eztabaidatn u osteko ... an, atzoko mezuak entzuten

• ostirala • 2001 eko apirilaren 6a

Egunkaria

Gehigarri honetan #

Doneztebe «Errekak, lN/lalerrekako kirol elkarte bakarrak, 25 urte bete ditu

Gontzal Agote • «Nabarra' aldizkariak lMafarroaren alderdi euskaldunaren ispilu izan nahi du»

Dagoeneko, hamar bat urte igaro dira lruñerriko azken euskalduna hil zenetik. Egun milaka euskaldun daude lruñerrian eta gaztetxoenen artean matrikulazioen herenak D eredukoak dira. Euskararen kalitatea, baina, ezbaian dago, eta anitzek uste du eskoletako hizkera estandarra nafarrera kutsuz jantzi behar litzatekeela. Bertako euskara

zena eredutzat hartzea ongi legoke, baina kontua da inoiz ez dela Iruñerrian euskara homogeneorik izan.

Page 2: Egunkaria Gehigarri honetan - Euskaltzaindiamusika kendu eta ostatuak itx ondorengi o etxerako bid e amaigabe mozkortian maiteareki, eztabaidatn u osteko ... an, atzoko mezuak entzuten

Lizarra

Estellerria easkararekin Eskualdeko 46 elkartek

euskarareri eskubideak

bermatzeko xedea dueri

mariifestua sinatu berri dute

Euskara eta euskaldunon aurka egiten ari

diren erasoak ikusirik, Estellerriko hainbat

esparrutako 46 elkartek atxikimendua

erakutsi berri diote nafar guztion hizkuntza

eskubideak bermatzeko xedea duen

manifestuari.

AFARROAKO G O B E R N U A K

adminis t raz io publ ikoe-tan euskararen inguruan berriki aurrera atera eta dagoeneko in-d a r r e a n d e n 3 7 2 / 2 0 0 0 F o r u D e k r e t u a de l a e ta , L i za r r ako Euskara Ba tzo rdeak herr i eki-men bat mar txan jartzea eraba-ki zuen urte hasieran. «Herritar anitzek eginiko eskaera ugarie-tan dauka h a s t a p e n a gaur he -m e n sinatu dugun atxikimendu manifes tuak», azaldu digu So-nia Garzia Euskara Batzordeko kideak. «Gure kezka herri osoan zabal tzearren, Estellerriko tal-de anitzetara jo dugu, eta eran-tzuna paregabea izan da, bai ja-so tako a tx ik imendu kopuruar i dagokionez, baita ta ldeen aniz-tasunar i dagokionez ere», gai-neratu du.

Mar txoaren 27an bildu ziren ha inbat e spar ru tako ordezkari diren elkarte horiek, San Pedro e l i za ren b a b e s p e a n . B e r t a n , m a n i f e s t u a r e k i k o a t x i k i m e n -dua s ina tu zu ten 46 e lka r t een

ordezkariek, eta ozenki ira-kurri zuten arestian aipatu e u s k a r a r e n a ldeko m a n i -fes tua . Ha laber , egun ho -r re tan ber tan , ma ia t za ren 25 bitartera irekita egonen d e n s inadura b i lke ta rako epea zabaldu zuten. Sina-du ra or r iak ikas tola , eus-kaltegi eta elkarteetatikpa-sako dira, aur re rago Liza-rrako Udalean aurkezteko.

Sinatzaileen aburuz, Nafarro-ako G o b e r n u a r e n d e k r e t u a k atzerapauso nabarmena da eus-ka ra ren ga rapene rako , e ta be-rez oztopo den Euskararen Le-gea ren izaeran sakontzera da-tor. Manifestuan irakur daiteke-enez, «honelako jarduerak, eus-k a r a r e n k o n t r a k o a k i z a t e a z gain, nafar g izar tearen zati ga-rrantzitsu ba ten kontrakoak ere badira; zeren eta, euskararen al-deko hau tua egin nahi izan du-t enek gaztelania hau ta tu dute-nek edukitzen ez dituzten traba, e ragozpen eta debekuak topa-

Estellerriko elkarteetako ordezkariek manifestuaren berri eman zutenean, San Pedro eliza ondoan. • K R I S T I N A B E R A S A I N

tzen dituzte legearen aidet ikbe-re aukera gauzatzeko garaian».

Azkenik, e u s k a r a r e n a ldeko apus tua egiten duten elkarteok h a u x e adierazi dute : «Euskara bultzatu eta normaldu beharko litzateke, nafar guztion altxorra e ta kul tur a b e r a s t a s u n a ba i ta . Halaber , juz t iz ia ren oinarr ir ik fun tsezkoena berd in tasuna de-la ona r tu r ik , e u s k a l d u n nah iz e rda ldun , her r i ta r guzt ion hiz-kuntza eskubideak zein aukerak parekatuko lituzkeen legeakbe-har ditugu».

Sinatzaileen ar tean m o t a gu-

zie tako t a ldeak dira: Kilkarrak A n t z e r k i T a i l e r r a ; L i z a r r a k o E m a k u m e e n Asanblada ; AEK; F l i t t e r ; G u r e G e r o a E lka r t ea ; B a d m i n t o n Ta ldea ; Lizar rako Gaitariak; Gazte Asanblada; La-rraiza dantzari taldea; Mendiza-le Elkartea; Gure Hizkuntza El-kartea; Elgacena literatur aldiz-kar ia ; E re in t za A b e s b a t z a ; La Bota; Onc ineda Saskibaloi Tal-dea; Espeleologia taldea; Lokiz argazki taldea; Peñaguda Elkar-tea; Irujo Etxea Elkartea. . .

—6» Kristina Berasain

Leitza

Mahai inguruan eserita

euskarareri alde

AZKEN ASTE HAUETAN EUSKA-

raren aldeko zenbait ekital-di eg in d i ra Le i t zan , e ta , aha l eg in h o r r e t a n j a r r a i t u naha ian , gaur b e r t a n be s t e ekitaldi ba t pres t du te Eus-kararen Aldeko Batzordee-t a k o o rdezka r i ek : h a i n b a t ar lotan lanean ari diren ho-gei b a t l a g u n b i l duko d i ra Leitzako zineman iluntzeko 19:30ean, d e n a k m a h a i in-guruan eseri ta , euska ra ren inguruan solastatzeko.

Sor tu berr i den b a t z o r d e horretako kide Mikel Ilarre-gik azaldu duenez, gaur hiru g a l d e r a - p r o p o s a m e n egi-nen dizkiete oholtza gainera igotzen diren lagunei: orain a r t e e u s k a r a r e n i n g u r u a n nolako jarrera izan den nor-b e r a r e n k a s u a n ; e u s k a r a z bizitzea posible ote den; eta, azkenik, m e z u ba t bo t a be-harko dute euskararen alde.

Bertan biltzen diren ikus-e n t z u l e e k ere b e r e n iritzia ema teko aukera izanen du-te; azken b a t e a n , I larregik dioenez, «herri euska lduna protagonista izatea da» ma-hai inguru h o n e n helburua, ga rb iba i tu te antolatzaileek « e z i n e z k o a » i z a n e n de l a gaian sakontzea, «ba iname-zu b a i k o r r a h e l a r a z t e k o a m o d u a , b e h i n t z a t , i z a n e n da». Ahalegin hor re t an ho-n a k o h a u e k a r i t uko d i ra , bes teakbes te : Gabriel Sara-legi, Javier Eskubi, Pontxito I ru r t i a , K e p a M a t e o r e n a Imanol Arozena , Juan i Ba-rr iola , J a i o n e Ast ib ia , T o -m a s Azpirotz, Gloria Irurtia Cris t ina Urrut ia , D e m e t r i o Salbarredi, M a m e n Ugar te J u a n Bautista Irazoki, Una Zabaleta, lñaki Perurena . . .

Eli Belauntzaran

ziutatea

ARITZ A G I R R E

Zaramaren minutuak izitza aurrera doan heinean, atzean gelditzen

i - c dira zaborrera bota beharreko minutuak. Zara-LJ mak bereganatzen ditu egunean aprobetxatu

gabe zuzenean ahantzi egiten ditugun bizitzaren pasarte hutsalak. Hor nonbait gelditzen dira, ezerezean galduta, ordenagailuetan gorde gabeko artxiboekin gertatzen'den bezala. Eta hondar horrekin osatzen dugu gure bizitza-ren ekuazioa: hondarra gero eta handiagoa, are gertua-go atsekabea.

Batzuek 8 orduko lanean betetzen dituzte egunero zaborraren minutuak; beste hainbatek berriz, etxean, lantokia lagatzen duenean. Bestela, hiperreko kutxa azkarreko ilara geldoetan ematen ditugu zain minutu horiek, edo igogailuan, bizilagunarekin uztartzeko iritzi

epelen bila. Edonon azaltzen dira soberako minutuak: musika kendu eta ostatuak itxi ondorengo etxerako bide amaigabe mozkortian, maitearekin eztabaidatu osteko isilune luzeetan, iagunaren bisitalditik bueltako errepide luzean...

Afalostean zoriontsuenek soilik telebistari so pilatzen dituzte zakarrontzira bidali beharreko minutuak; nahiga-betuek, berriz, ohatzean; eta ohatzean ere segundo bakan batzuk aski izan daitezke mamia zabor bilakatze-ko. Osasunazaleok era berezian ezagutzen ditugu orgasmoaren ataritik zuzenean frustraziora eramaten zaituzten luzapeneko hondar segundoak, hain justu aurreko igandean Athletici oparitu genizkion horiek.

Edonola ere, arazoa areagotu egiten da zaramaren

minutuak hilabete bihurtzen direnean. Izan ere^ legeal-diaren hondar epea besterik ez baita hango hauteskun-de atari giroa, eta hemen jadanik gehiegi dira zaborrera bota beharreko dekretu eta inposaketa egunak. Bitarte-an, atzoko mezuak entzuten ditugu gaurko albistegiaren bloke politikoan, zaramaren minutuen artean desagertu-tako bake eta askatasun hitz eta hitzaldiak betiere.

Zaramaren minutu horiek birziklatzean 'omen datza zoriontasunaren sekretua. Zoriontsu izateko lan horretan maitearekin bizi izandako isilunea besarkada bihurtzen saiatuko naiz, bizilagunari elkarrizketa sakonagoa eskai-niko diot igagailuan. Politikarien birziklatze ahalmenaz, ordea, aspaldi galdu nuen esperantza, hauteskundeak hauteskunde.

Egunkaria ostirala, 2001 eko apirilaren 13a

Page 3: Egunkaria Gehigarri honetan - Euskaltzaindiamusika kendu eta ostatuak itx ondorengi o etxerako bid e amaigabe mozkortian maiteareki, eztabaidatn u osteko ... an, atzoko mezuak entzuten

Mafarkaria

Doneztebe

Errekaren zilarrezko urteurrena

Aurten 25 urte bete ditu IVIalerrekako kirol elkarte bakarrak

Erreka da Malerreka bailarako kirol

elkarte bakarra, eta aurten 25 urte bete

ditu sortu zenetik. Urte osoan hainbat

ekitaldi antolatzeko asmoa dute, baina

betiko jarduerekin jarraitzeko asmoa

agertu dute.

ORAIN 2 5 URTE SORTU ZEN

Erreka Kirol Elkartea, Ma-lerrekan. Arlo horretan zegoen hutsa ikusirik, hainbat lagunek bul tzatuta eratu zen, eta gaur egun bailarako kirol elkarte ba-karra da. Bortzirietan zein Baz-tanen tradizio handiko kirol el-karteak badauden arren, Male-rrekan Errekakbete zuen orain 25 urte zegoen hutsunea. Ordu-danik hainbat kirol arlo landu di-tu, baina gaur egun lau dira na-gusiki jorratzen dituzten kirolak. Eskubaloia da guztietan nagu-sia, eta ibilbide honetan ere hala izan da. Seniorretan, jubeniletan eta haurretan mutilen talde bana du, eta haur eta kadete mailetan neskena ere bai. Baztanen eta Bortzirietan ere eskubaloia inoiz landu izan bada ere, Erreka izan da eskualdeko talderik indar-tsuena beti, eta gaur egun hori da jarduerarik zabalduena. Urte osoan bertze kirol bat ere lan-

tzen dute, 25 ur te hauetako azkeneko ur tee tan egi turatu dena: Errekako mendi arloa. Mendi ibilaldiak eta txan-goak antolatzen ditu sail horrek.

Ekitaldiak urte osoan Garai batean saskibaloi zein txi-rrindularitza taldeak ere bazi-tuen Errekak, baina gaur egun ezin izan die horiei eutsi, jende kopuru nahikorik ez zegoelako. Eskualde osoan gertatu den be-zala, txirrindularitza Urtxintxa taldera mugatu da, eta ber tan biltzen dira txirrinduzale guz-tiak, tartean Errekan ibilitakoak. Bi kirol horietaz gain, urtean bi txapelketa antolatzen dituzte, aurten aski erranguratsuak iza-nen direnak, 25. urteurrena dela eta. Pala txapelketa laster para-tuko da abian, eta horretan par-

Errekak, Malerrekako kirol elkarte bakarrak, 25 urte bete ditu. Errekako atalik indartsuena eskubaloikoa da. • T T I P I - T T A P A

te hartzeko deia egina dute da-goeneko. Zazpigarrentxapelke-ta izanen da aurtengoa. Paleta-goma moduan jokatuko da, eta bikoteek heldu den igandea bi-tarte izanen dute izena emateko astia. Txapelketa, hala ere, 20 bikotera mugatuko dute antola-tzaileek, eta maiatzean eta ekai-nean jokatuko da. Aurtengo sa-riak bereziak izanen dira, urte-muga dela eta. Hala, lehen saria 50.000 peze t akoa izanen da, 30.000 pezetakoabigarrena, eta 15.000 pezetakoahirugarrena.

Baina saririk preziatuena are-to futboleko txapelketako ira-

bazleek eramanen dute, ziur as-ki. Bederatzigarren txapelketa jokatu berri da, Errekak antola-tua hau ere, eta bertako irabazle-arentzat ezusteko polita gordea zuten: denboraldi amaieran, Es-painiako Ohorezko Ligan joka-tzen duen Irurtzungo Xota areto futboleko ta ldea Donez teben ariko da irabazleekin eta txapel-ketan parte hartu duten jokala-riekin egindako selekzio batekin. Gisa hor re tan ospatuko dute Malerrekan kirola zabaltzen az-ken 25 urteotan egindako lana.

Jon Abril

herri aldizkariak Edume Elizondo

Dabi Martxuetaren omenaldia Urdiain eta Altsasuko udalek Dabi Mar-txuetaren Sasi gaixoak liburua argita-ra eman dute. Martxueta herriotako eSkoletako maisu izan zen hainbat urtez, eta liburu horretan haurrentzako olerki, joko, ipuin eta beste bildu zituen. Berri hori jaso du Guaixe aldizkariak azken zenbakian: «Lagunarte, ikasle eta lankideen arteko aurkezpen hunki-garri eta beroa egin zioten Dabi Mar-txueta zenaren olerki, ipuin, asmakizun eta bertso jasotzen dituen liburuari. Liburuaren izenburua bertako ipuin

baten izenburua da (Sasi gaixo baten historia); Dabi Martxuetak berak herio-tzaren inguruan idatzitako ipuina da hori».

Martxuetaren inguruan mintzatu zen Iñaki Gorrotxategi Navarro Villoslada ikastetxe publikoko zuzendaria aurkez-penean, eta haren maisutza eta euskal-tzaletasuna azpimarratu zituen: «Euska-ra pixka bat sartzen hasi zenean erronkan sartu zen. Bere kezka hauxe zen, haurrak nola euskaldun hezi, eta horretan aritu zen». Idazlearen arreba

Aitziber Martxuetak ere hitz egin zuen: «Eskola modu berezian bizi izan dugu beti, gure aita maisua zelako. Nebak pasio handiarekin kontatzen zizkidan egitasmo guztiak».

Altsasuko alkate Camino Mendiluze, bestalde, horrela mintzatu zen: «Dabi Martxuetarendako garrantzitsu ziren bi herriok omenaldia egin nahi izan diogu». Alkateak, halaber, Castillo Sua-rez eta Josema Leitzak Martxuetaren liburuari egin dizkioten zuzenketak eskertu zituen.

urda i aren

mintzoa Xabier La r raburu

Plan batdaukat(IV) : Egun horretan UPNren otsaileko

: kongresuraabiatukogarenakEus-

: kararen Aldeko Solidarioetako sei

: mila kide izango gara. Zehatzago:

: sei mila kide eta trailer erraldoi bat.

: Anaitasunaren parean trailerra utzi

• eta polizien hesi beldurgarriaren

• aurrean gure militantzia baiezta-

• tzen duten karnetak atera eta, be-

: raien harridurarako, barrura sartu-

: kogara, oso moduzilegian. Ba-

: rruan UPNko jauntxo eta buru orok

: abuztu aldean izandako militantzia-

: ren bikoizketa harrigarriaren zerga-

: tia ulertuko dute bat-batean eta la-

• rritu egingo dira eta dardarka hasi-

1 ko zaizkie hortzak eta espantu

: batean kristoren infiltrazioa jasan

j dutela ulertuko dute eta bere «be-

i netako» militanteen botoak gu-

: txiengoan gelditu direla jabetuko

: dira, argiki, bote prontoan. Orduan

: «benetako» militanteak Iruñearen

: lau izkinetara bidaliko dituzte be-

• ren sendiko norbait ziztu bizian

: ekartzeko mandamenduarekin, ta-

: bernak miatzeko aginduarekin,

: squash eta paddie eremuak araka-

j tzekoerreguarekin;etahorrela,

: akaso, handik ordubetera bi mila

: militante gehiago ekarriko dituzte,

: gure gehiengo Euskaidun eta Soli-

• darioa izorratuko dituzten bi mila

: militante berri. Guk, bitartean,

: Anaitasuna kiroldegiko aulkietan

j eroso, Euskara plazara eta Bortian

j ahuzki moduko kantuak abesten

j emango dugu ordu hori, lasaitasun

: handiz. Orduan UPNko handimandi

: batek hitza hartu eta «se nos queri-

• an colar» edohorrelakozeredozer

• botako du oholtzatik, eta beraien

: miiitanteek kristoren barreak egi-

: nen dituzte gure kontura eta bozke-

j tarekin hasiko direla esango du eta,

: 'nahiz eta gu gutxiengoan egon,

: oso lasai egongo gara zeren sake-

: lako telefono baten bidez trailerre-

: an dauden bost mila euskaldunei

• «zatozte!» esango diegu eta bost

• mila horiek etorriko dira eta gure-

: kin batera hamaika mila izango dira

j eta bozketa guztietan garaile atera-

j ko. Egun horretan Miguel Sanzen

j lekuan Bixentiko bat jarriko dugu

: eta Gurrearen ordez Maitetxu bat

i eta horreia segituz piramidearen

i oineko azken harria arte dena alda-

i tuko dugu. Egun zoragarria izango

i da, eta betiko horiek alderdia bana-

i tu eta ospa egin nahi izanez gero

j alde egin dezatela esango diegu

j edo, hobe, galoi eta domina guztiak

i errotik atereak eta inongo ohorerik

i gabe kanporatuko ditugu. Listo. •

ostirala, 2001 eko apirilaren 20a Egunkaria

Page 4: Egunkaria Gehigarri honetan - Euskaltzaindiamusika kendu eta ostatuak itx ondorengi o etxerako bid e amaigabe mozkortian maiteareki, eztabaidatn u osteko ... an, atzoko mezuak entzuten

l ruñerr ian euskaldun berriak gero etlfgehj£@o diren h e i n e a n ^ ^ A a r a r e n k a l j p t e a e f c m a f a M M B B M M B B e r a eztabaidagai dira

ARBISUK IRUÑERRIKO EUSKARA HILOBIRA

eraman zuela erran dugu, baina, egia-ren errateko, «inoiz ez o m e n da Iruñerriko euskarahomogeneorikizan». Halaxe esplika-tu zuen dialektologian aditu Iñaki Caminok, AEK-k Korrika Kulturalaren karietara antola-turiko hitzaldi sortan.

Hasteko, zail samar egiten da Iruñerria be-ra zer den zehaz tea . D e m a g u n Egues ibar , Aranguren, Elortzibar, Olloibar, Etxauri, bost zendeak (Zizur, Antsoain, Galar, Itza eta 01-tza), Xulapain eta Ezkabarte direla Iruñerria, Iruñea eta ondoko herriakbarne, noski. Bada, horietan guzietan euskaraberahi tz egin zenik ezin dabaieztatu, Caminoren aburuz.

«Iruñea Euskal Herriko erdigunean dago», azaldu zuen Caminok. «Eta hortik, erdi-erdi-tik iragaten da eremu lektal nabarmen bi ba-natzen dituen marra hipotetikoa. Ezkerrean daude, esate baterako, Oltza eta Goñerri, eta horien hizkerak Gipuzkoan, Leitzan eta Saka-nan egiten denarekin du zerikusia. Eskuinean Elkano eta Eguesibar daude, eta horien hizke-rak Euskal Herriko ekialdearekin du lotura». Egun, marra hipotetiko hori Esan-Erran irra-tiak hartzen duen eskualdearen erditik pasa-tzen da, eta hortik datorkio izena irratiari.

Caminoren iritziz, I ruñerr ia gut ienez lau e r e m u t a k o h izkeren a r t ean b a n a t u k o zen. «Esate baterako, badira Iruñerriko mendeba-la, Izarbeibar, Sakanaeta Arababatzen dituz-ten hitzak Nafarroa Garaiko bes te lekuetan, ekialdean, aurkitzen ez direnak. Eta Iruñerri-ko ekialdeko guneakloturik agertzen zaizkigu Nafarroako ekialdeko eta Ipar Euskal Herriko hizkerekin».

Euskara pobrea, erregistrorik gabekoa

Iruñerriko euskararik ez dela jakin eta gero, Iruñerrian zer-nolako euskara erabili behar-ko li tzatekeen aztertu zuten AEK-ko jardu-

Esteban Garbisu, ustez Iruñerriko azken euskaldun zaharra zena, 1992ko udan

zenduzen. Gart Beorburu herric

hiltzean, ber nn zuen Iruñerriko

milaka euskaldun daude Iruñerrian eta gaztetxoenen

artean matrikulazioen herenak D eredukoak diifeuskararen kalitatea, baina, ezbaian dago, eta anitzek usteSdueskoletaka hizkera estanaaffSflflSllSW

kutsuz jantzi behar dela.

naldietan. Kiko Urmetak, euskalduntze-alfa-be ta t ze e lkar teko didakt ika a rdu radunak , euskara «gaixorik» zegoela onartu zuen, ho-rixe baita gaitza sendatzeko lehen urratsa.

Kike Diez de Ultzurrunek, Euskalerria irra-tiko esatariak, esperientziatikhitz egin zuen, eta agerian utzi zuen euskararen gaixotasu-na: «Guk ttikitan, euskarazko eskolara joan arren, erdaraz egiten genuen beti, besteek ez ulertzeko ez bazen. Erdara zen gure hizkun-tza bakarra , e ta e r raz tasun ikaragarr ia ge-nuen horretan. Erregistro aldaketa egiteko gai ginen, e txean, l agunar tean edo osaba-izebekin hitz egiteko. Erregistro aldaketa ho-rrek berebiziko garrantzia du, eta euskaraz ez zaigu iritsi. Ikastetxeetat ik denak atera-

Adituen ustez, Iruñerriko

lurretan inoiz ez da

euskara homogeneorik

hitz egin. Ezkerreko

lurretako hizkerek

Gipuzkoa, Leitza eta

Sakanakoekin zuten

lotura, eta eskuineko

hizkerak Euskal Herriko

ekialdekoen multzokoak

ziren gehiago

tzen dira, dakigun bezala, oso hizkera pobre-arekin. Eta Hizkuntza Eskola ikas to le tako jendeaz beterik dago».

Planifikazio falta irakaskuntzan Miguel Angel Asiainek, Irakasleen Birziklatze Ikastegiko langileak, er ran zuen irakasleen prestakuntzan «hasmentatik planifikazio fal-ta izugarria» egon dela. «Eskolako irakasleei ez zaie kalitate eredurik exijitu. Norberaren esku gelditzen zen hori hobetzea. Irakasleak non eta nola ikasi, halako euskara erakusten zien haurrei, eta, horregat ik askok Marteko euskara ikasi dute. Gainera, orain arte soilik h izkuntza fo rma la l andu da, e ta in formala lantzea eginkizunen artean gelditu da».

Horren harira, Caminok 16 urte zitueneko anekdota ba t kon ta tu zuen: «Amodioa ga-rrantzi handiko kontua da mutiko batentzat. Gogoan dut halako egoera ba t ean izan nin-tzela eta, noski, sa ioa euskaraz egin beha r izan nuen. Eta zera bo ta nion nire gustukoa zenari: 'Konturatu naiz gustatzen zatzaizkida-la'. Ikasia nuen aditz hori eta erabili behar zela pentsatu nuen. Gero etorri zitzaizkidan lagu-nak esanez ea nola arraio izan nintekeen ho-rren harroa. Izan ere, neskak ez zuen ulertu bera nire gOgokoa zela, baizik eta nik us te nuela ni haren gogoko nintzela. Orduan kon-turatu nintzen nola edo hala euskara natura-lagoa erabili behar izan nuela arrakasta izate-ko». .

Iruñerria moduko lekuetan

zaila da euskara batua

bertako euskararekin

aberastea, bertakoa

galdurik baitago.

Batzuek diote eredua

Iruñetik goitiko

euskaretatik hartu behar

dela; besteek, Sakanako

indar demografikoa ezin

baztertzen ahal dela diote

Euskaldun berriak, intuizioz nafarrerarantz

Ikasiriko euskara ba tua naturalagoa bilaka-tzeko euskalkietara jo tzen ari da u r teo tan . Jatorr izko euskara bizirik dagoen lekuetan egitea ez da zaila. Bai, ordea, esaterako, Iru-ñerrian. Bertako euskaldun berriek ez dakite no ra jo , batetik, ez delako jaio oraindik nafa-rrera zer den garbiki azalduko duen pertso-narik, eta, bestetik, «Iruñerriko euskararik» inoiz izan ez delako. Asiainek Iruñean erabili beharreko euskara eraikitzeko Nafarroa ipa-rraldeko multzoa oinarri har tzea proposa tu zuen. Caminok onar tu zuen aukera egokia izaten ahal zela Iruñetik goiti dauden hizke-r a k h a r t z e a (Ultzama, Erro, Leitza, Baztan

eta Basaburuakoa) eskualdeko batua sortze-ko, baina, ohartarazi zuen Sakanako indar demografikoa ezin ahazten ahal dela.

Kontua argitzen den bitartean, euren ba-tua p o b r e a «nafar reraz» jantzi nahi d u t e n euska ldun berr i asko intuizioz ari dira Gi-puzkoako mai suek irakatsiriko esan, izan-go, niretzat eta a m o n a horiek erran, izanen, n i re tako e ta ama tx i hor ienga t ik o rdezka-tzen. Eta euskal senik gabeko intuizioz ari d i renez , n o r a e z e a n dabi l tza , s e k u l a k o a k ahoratzen eta idazten anitzetan. Askok «na-far reraren» gida l iburua esker tuko lukete. Idatziko duen ausartia falta da.

— A s i e r Azpilikueta

Egunkaria astirala, 2001eko apirilaren 6a

3 i n g e r u G p a l t z a

«Irakaskuntzako zenbaitzuek ezfite oso ongi ulertu batua zer den» A I N G E R U E P A L T Z A I D A Z L E A N A F A R R O A K O I K A S T O L E N

Elkar teko l ehendaka r i a e t a N a f a r r o a k o G o b e r n u k o itzultzaile taldeko kidea dugu, bul tzatu behar reko hiz-kuntza e reduaz hitz egiteko pe r t sona ap roposa beraz. • Iruñerriko edota Nafarroa osoko administra-

zio testuetarako zein irakaskuntzarako nola-baiteko nafarrera bultzatu beharko litzateke-ela uste duzu? Bul t za tu b e h a r k o l i t z a t eke , ba i , h e m e n g o hiz-

kera ren ezaugarr i ba t zuk izanen l i tuzkeen e redua , eta, ga inera , o s o gauza n a t u r a l a izan b e h a r k o lu-

ke. Horrek ez lioke ba tasunar i inolako kalterik egi-nen , a lderantziz baizik. Corpus komune t ik edanda e re , h e m e n g o a u k e r a k h o b e t s i b e h a r k o lirateke. gogo esportatzai le batekin gainera; h e m e n g o auke-rak h e m e n d i k k a n p o e re ba l i aga r r i ak i za t en ahal b a i t i r a . A l d e h o r r e t a t i k , N a f a r r o a k o Gobernuko Itzulpen Uni ta tean egiten den lanak e redurako balio du.

• Nondik edan beharko luke nafarrera horrek? Baztandik, Sakanatik...? Ez dakit nora jo beharko genukeen. Ez da hain erra-

'A- Baina, dena dela, ezaugarri k o m u n batzuk har dai-Nafarroa euskaldun osoa har tuko ez badute ere

'.ehienean er repika tzen direnak. Erabiltzaile bakoi-pak igual bere ukitua eman dezake. Adostasunerako femu zabala dago.

•Ikastolen elkartean nafarreraren inguruko z«r edo zer egin duzue? Elkartean ez dugu sekula horrelakorik bultzatu eta

^uste dut horren behar ra badela. Ez dakit zergatik, akaskuntza i za t en d a be t i a z k e n a e u s k a l g i n t z a n ibiltzan korronteez jabetzen. Eta egun badago alde

nabarmena , e redu linguistikoari dagokionez, euskal-gintzako eredu nagusien eta irakaskuntzan fmkaturik d a g o e n a r e n a r t e a n , N a f a r r o a n be rez ik i . N o r m a l a ikusten dut i rakaskuntzan e r edu berd in tza i lea ezar-tzea, ba ina gu t ieneko m a l g u t a s u n a b e h a r da . Baina i r akas l een a r t e a n , I r u ñ e r r i a n b a t e z e re , h i z k u n t z a e redu aldetik zur run tasun ikaragarr ia dago . Kontua da Iruñerriko ikastetxeetan erabiltzen den eredu ber-dintzai le hori euska ldun ez d i r e n e n d a k o p e n t s a t u a dela, mend ia lde t ik d a t o z e n h a u r euska ldunak kon-tuan har tu gabe. Eta ba tzue tan izaten d a etxetik era-

mnten den euskara hori ezaba tzeko e d o kon tuan ez hartzeko joera kezkagarria.

• Akaso zenbai tzuek ez dute oraino ulertu batua zer den. Bai. I rakaskuntzako zenba i tzuek ez du t e hori oso

ongi ulertu. Eta, oraindik, gipuzkoar eredu bat erabil-tzen eta bul tzatzen da, ba tua ren interpretazio gipuz-koarra . Badirudi h e m e n g o irakasle ba tzuk ez direla deuse taz j abe tu azken ur teetan. Eta oso kasu minga-rriak ikusi izan ditut: institutu ba t ean irakasleak idaz-lan ba t agindu zuen e ta Lesakako ikastolatik zetorren haur bati izanen, ber tze eta gisakoak zuzendu zizkion, txartzat jo eta idazlana suspenditu; e ta as teburuan zer egin zuen kontatzen hasi zen haur b a t ikastola ba tean eta erran zuen amatxi- ren etxera j oana zela. Eta ira-kasleak a m o n a e ran tzun zion. Ikasleak, berriz, ama-txi. Eta irakasleak, ez, ez, amona . Halako gauzak ger-ta tzen dira oraindik ikastoletan.

ostirala, 2001 eko apirilaren 20a

Euskaraz ahoratu-fit-ida.tzi beharrekoak

Egunkaria

Page 5: Egunkaria Gehigarri honetan - Euskaltzaindiamusika kendu eta ostatuak itx ondorengi o etxerako bid e amaigabe mozkortian maiteareki, eztabaidatn u osteko ... an, atzoko mezuak entzuten

jafarkaria

K l a s i k o b i t x i • a r r o r i t k l a s i k o

Joxemiel Bidador

Eltzaburuko eskola eraikitzeko baldintzak

Ultzamako herri batean eskola berria eraikitzeko baldintzak

jasotzen dituen XVIII. mendeko euskal testu baten berri eman izan

digute arestian; idazkia laburra bada ere, interesekoa biziki.

Ez dukegu geurea aparteko-tzat jotzeko arrazoi berezi-

rik, baina egia onartu beharra dago, Nafarroan gertatzen diren zenbait ez direla sobera taxuzko, are gutxiago onarga-rri. Itokinak edonon gerta dai-tezkeen istripuak dirateke, baita ur ihesak ere; suteek aka-batu omen dute berreskuraezin ziren paper askorekin, eta hai-zeak barreiatu errautsek ez diz-kigute, inolaz ere, errausturiko hizkiak itzulikatu. Beti izan dira halakoak, baina geure Nafa-rroa honetan berriki gertatu dena, tamalez, ez bide da sobe-ra taxuzko, zilegi zein onarga-rri. Ondoko lokalean egiten ari ziren obrek izan zuten errua. Horretan bai espezialista gu, errudunak bilatze lanetan, ardura gure ez egite aldera. Tumatxa! Baina orain, nagusia txiki bezain zaharkiturik geratu zaigunean, ur ihes zozo batek protokoloetakoa itxi digu ez dakigu noiz arte. Artxiboaz ari gara, naski, zertaz bestenaz.

Eskerrak satorrak lana egina bazuen, eta berandu baino le-hen geure eskuetaratu zigun fo-tokopia. Pollita gero, duela 205 urteko euskarazko testu ez erli-jiosoa! Ospatzeko modukoa betiere. Gorahi Fidel laguna, eta hamaika esker eginiko oparitxoarengatik! Bihoa segituan guzien gozaga-rri, honen berri eta puska ezbada ere.

Protokoloko artxiboan topaturiko testua, eta be-ronen azalean agertzen den bezala, Eltzaburun eraiki beharreko maisuaren etxeko lanen baldintzak ditu-gu, zurginak zein har-ginakbetebeharreko bal-dintzak hain zuzen ere. Bal-dintzok erdaraz eta euskaraz agertzen dira, ez ordea eskri-tura osoa. Honekzurginaren zein harginaren elebakartasu

na erakutsiko liguke eskuarki, aipagarria dena, izan ere, har-gina Oltza aldeko Asiaingoa baitzen, Ultzama baino lehen-txeago erdaldunduriko zonal-dea dena. Eltzaburuko eskola-fundazioa Juan Jose Ihaben eta Martin Erbiti eltzaburuta-rrek sortu zuten 1789ko iraila-ren 16an 20.300 pezetako kapi-tal batekin, aipatu Eltzaburu, Auza, Ilarregi eta Juarbeko haurrentzako. Eskola eraikitze-ko lau herrien ordezkariek Asiaingo Juan Joseph Etxarri-rengana jo zuten, maestro agri-mensor edo hargina zena. Aroztegiko lanak Eltsoko Juan Antonio Zubeldia zurginari eman zizkioten. Kontu hauen guztien zehaztasunak Markos Larunbe notarioak jaso zituen eskritura batean, Auzan 1796ko apirilaren lean sinatu-ta.

Agiriak hiru zati ditu, erda-razko eskritura bera, zurginak zein harginak bete beharreko

baldintzak euskaraz, eta bero-nen erdarazko itzulpena. Esan-gabe doa testu honen garran-tziaren handia. Apurka-apurka ilunpeetatik ateratzen diren euskarazko testuak geroz eta gehiago badira ere, arras gutxi dira gai erlijiosoak ukitzen ez dituztenak. Agiri honen kasuan testua aterbetzen duen egoera, hots, enkante edo kandela bera, zein zurgintza eta hargin-tzaren gaineko kontu teknikoez izkiriaturik egotea bereziki era-kargarri gerta dakizkiguke. Bestalde ere, testu hau Ultza-mako corpus idatziaren urrita-suna neurri batean artatzera le-torke. Beste hamaika etorriko balira! Lagin modura, hona he-men harginak bete beharreko baldintzen pasartea.

«Lentabicico Arguinceri tocacenzaion Candelan obra au, artubiarduenac, izan biar-duen obligacioa: Lenbicicoriq: Lau Yllabetez alciñetiq obran asi baño lenago, biardu Morte-roa ongui oraturic, ona, aran-zeleac aguincenduen bezala, ure eta Area, Arguiñeq biardu bere Carguen artu. Bigarrena: Arrie ateracea, Quisue eguitea, eta Arrien Carretoa, eta

Zimendueq, Aranzelaq manacenduen bezala

ateracea, da Modu ontan, Zimendue biardu idiqui, Lau onian barrena, eta Yru oin, eta erdy Zabal

(...) Ontas landara Echeme-nie eta Sucaldea beartu Losat-cea Zerracea eta Ymbuciela

Saiesetic bi arri Aranzalaq aguincen duen bezala, Baeta-

re beartio Leioetan paratu Burnic, Artean Conforme,

obligacio ontaraco ematen-zaio Oguey Erreal Eztatuco precioa ontan paracenda Can-dela, Condicioarequi tanto

bacoiza Yzanenda sueldoa eztacuco, tanto erdieBederaci maravedy».

Zaindari urdin bakoitzak hamar bat isun jartzen ditu egunero. • MIKEL SAIZ

Asfalto urdinak BERE ZAPATAK EZ DIRA DANTZA

egiteko, baina sekula ez dira geldirik egoten. Ramonekbos-garren parea estreinatu du la-nean hasi zenetik. «Kalitate txarrekoak dira, bide luzea egi-teko desorosoak, eta, batikbat, oso hotzak». Aurretik ere, be-roki egokiaklortu arte hamaika aldiz kexatu behar izan zuen beste 110 lankideekinbatera. Udaltzainek eramaten dutena-ren oso antzekoa da Dornier enpresako langileen uniforme urdina.

Iruñeko Udalak asfaltoan margotu duen marra urdinari begira egoten dira egun osoan. Marra ikusita, mar-marra na-gusi herritarren ahotan. «Gu ere oso haserre gaude Udala-rekin. Bigarren ilaran utzitako autoei, zamalanei eta oinezko-entzako bideei erreparatzea ez da gure betebeharra. Ordaindu ez duten autoen segimendua egiteko soilikkontratatu gin-tuzten».

Ramon Dornier enpresare-kin ere haserre dago, langileak kate motzean loturik dauzkate-lako. «Egunero ikuskatzaileen bisita jasotzen dugu, lana be-harbezalabetetzen ari ote ga-ren ikusteko. Ikaragarria da. Gainera, lanordu gehiegi egi-ten ditugu, eta ez dugu atseden tarterik».

Anbulantziak deitzea istripu-ren bat gertatzen denean, suhil-tzaileak abisatzea norbaitek gil-tzak etxe barruan ahantzita uz-ten dituenean, galdutako txa-kurrak edo haurrakbilatzen la-

guntzea. «Nahiz eta horrelako-ak ere ez diren gure ardurak, herritarrei laguntzeko prest gaude edonoiz eta edonon. Lan hau gustura egiten dugu bene-tan». Dena den, iruindar gehie-nek ez dituzte begi onez ikusten langile horiek. Aparkatzeko le-kurik ez eta, gainera, toki libre bat aurkituz gero ordu erdi ba-koitzeko 60 pezeta ordaindu beharra dago. Bestela, lau mila durokoa da isuna. «Batez beste, bakoitzak hamar isun inguru jartzen ditu egunero. Arazo gehienak goizeko eta arratsal-deko azken ordu'etan gertatzen dira eta, batez ere, gidari gazte-ekin».

Duela bi urte sortu zen Iruñe-an zerbitzuhau. Dena den, oraindik ere ez da batere erraza erdigunean autoa aparkatzea. «Arazo honi aurre egiteko, aparkalekuak eraikitzea ezin-bestekoa da. Ez dakit lur azpi-koak izan beharko luketen, eta zerbait kobratu beharko litzate-keen. Jakinbadakit, ordea, oso mantso aztertu behar dela non eta nola egin. Gazteluko plaza-ko proiektua astakeria hutsa iruditzen zait».

Aparkatze Mugatuko Ere-muak ordutegi mugatua du: 08:30etik 14:00etara eta 16:00etatik 20:00era dago in-darrean; eta eremu mugatua: Iruñeko I. eta II. zabalguneak. Mugarik gabekoak Iruñeko Udalaren irabaziak dira zerbi-tzuberria abianjarri zenetik duela bi urte. Diruaren kolorea urdina dabertan.

i Motxorrosolo » -i

Hurrengo printzea

AZTORATZEN HASIAK DIRA. GAZTELU PLAZAN, 3 0 E K O HAMAR-

kadaren hasieran, ekintza lazgarri ba t en pro tagonis ta izan zena dugu Vianako Printze izateko hautagaia. Errekete-en buruzagia izan zenak esana du, egun, helburuen erdieste-ko ez dela bort izkeriarik bal ia tu behar ; ba iez tapenak ez du horren erabilera arbuiatzen, unearen ariora egokia den ala ez pausa tzen digu. Egungoen aldean, garbiki mintzo zaigu.

Egunkaria ostirala, 2001 eko apirilaren 13a

Page 6: Egunkaria Gehigarri honetan - Euskaltzaindiamusika kendu eta ostatuak itx ondorengi o etxerako bid e amaigabe mozkortian maiteareki, eztabaidatn u osteko ... an, atzoko mezuak entzuten

Mafarkaria

'joi)<m\1 Ajjola # 'INIABARRA' ALD1ZKAR1K0 K00RD1NATZA1LEA

Nafavroaren alderdi euskalduri$£p spilu izan nahi dugu»

EuskarazKo argitalpen berri bat kalean da dagoeneko: Nabarra

hilabetekaria, nafar euskaldunentzako aldizkaria. Gai sozialak eta

kulturaren esparrukoak landuko ditu hilabetero, Nafarroaren

alderdi euskaldunaren ispili izateko asmoz.

A ZKEN ASTEAK LAN ETA LAN

* * eman ditu Nabarra aldizka-riko k o o r d i n a t z a i l e Gon tza l Agote kazetari donostiarrak, hi-l abe t eka r i a r i a zken u k i t u a k eman eta kaleratu ahal izateko. Lehen zenbakia b u k a t u o n d o -ren, Nabar ra - ren a smoez min-tzatu da NAFARKARIArekin. • Nondik dator Nabarra, no-

la sortu da proiektu hori? N a b a r r e r i a e n p r e s a r e n

p ro iek tu b a t da. Arg i t a lpenak k u d e a t z e k o e n p r e s a b a t da; proiektuak baditu bi adar; bate-tik, Iruñerrirako azpiegitura ko-munikatibo bat sortzea, eta arlo hor re tan lantzen ari gara orain auzoe tako aldiz-kar iak. Aspa ld i hasi ginen Txan-treako Txantrean Auzolan aldizka-riarekin, hiru urte ditu, h i l abe t e ro mantendu da, eta orain hori p rofe-s iona l iza tu da . Txan t r eakoa e ta Alde Z a h a r r e k o Aldapa d i tugu orain, ba inabes te

auzo e ta he r r i e -t an a n t z e k o a k sortzea nahiko genuke. Eta bes-tetik, gure a smoa da euskal ko-munikabideak ahal den neurrian l a g u n t z e a edo bu l t za t zea , e t a hor kokatuko litzateke Nabarra aldizkaria.

• Zergatik Nabarra? Nafarroatik sortua delako eta,

nolabait ere, Nafarroaren alder-di euskaldunaren ispilu edo isla izan nahi duelako. Norma lean Nabarra entzuten dugunean, lo-tzen dugu alderdi atzerakoi ba-tzuekin, eta kontua da azaltzea Nabarrak, b-z idatzita, islatzen duela Nafarroak edo Nabarrak duen erro edo sustrai euskaldu-na. Hitza berreskuratu nahi izan dugu , aldi b e r e a n . N a b a r r a k esan nahi du ere kolore anitze-

«Aldizkari soziala eta

kulturala egitea erabaki

dugu; politika alde

batera utzi dugu,

euskaldun guztion edo

ahalik eta gehienen

topagunea'izan nahi

duelako 'Nabarra'-k»

k o a de l a e t a h o r r e k i n j o k a t u nahi izan dugu, ber tako euskal-dunak ere kolore anitzekoak di-relako, eta guk aniztasun horren ispilu izan nahi dugu. Ez baka-rrik an i z t a sun ideo log iko e d o soziala, baizik eta zaletasunetan ere. Ematen du euskaldun guz-tiok izan behar dugula bertsoza-leak, eta ez da egia. • Nolabaiteko hutsunea bete-

tzeko sortu da aldizkaria? Bai. Nafa r roan euska ldunak

izan bagara, eta ari gara lanean, euskaldun gisa bizitzeko hautua egin dugulako . Kontua da oso sakabanatuta gabiltzala, ez dugu elkarren arteko berririk, eta ba-

d a g o h u t s u n e ^ ba t informazioa

edo iritziak tru-katzeko orduan. H u t s u n e hor i be t e nahi dugu. Bestalde.badira bailaraz bailara-ko herri aldizka-riaketa haiekin-formazio lokala j o r r a t z e n du t e . Guk ez dugu ha-lako asmor ik ,

baizik eta eman nahi dugu ikus-

pegi orokorbat . Nafarroaizanen da gure ardatz nagusia, baina ez dugu ahaztuko Euskal Herriaren osotasuna.

• Zer-nolako gaiak jorratu-ko dituzue? Erabaki genuen aldizkari so-

ziala eta kulturala izatea. Politika alde batera utzi dugu, euskaldun guztion edo ahalik eta gehienen topagunea izan nahi duelako al-dizkariak. Egiturari dagokionez, bi atal nagusi izanen ditu. Lehe-nengo zatia izanen da soziala, iri-tzirako tartearekin, hiru errepor-taiarekin, elkarrizketa batekin eta hainbat komiki eta bestelako ele-men tu rek in . Bigarren zat ia da kulturalagoa, eta jorratuko ditu-gu l i te ra tura , musika , z inema,

bertsolaritza, aisialdia, ko-munikab ideak . Euskarak ere i zanen du b e r e a ta la . Agenda izanen dugu, e ta beste.

• Euskaldun guztien-tzat da,beraz? Bai, aldizkari zabala iza-

n e n da, e t a ga ien aldet ik ere sa ia tuko gara anizta-sunari eus ten . Gusta tuko l i t za iguke g a z t e e k i n lan be rez ia eg i tea ere . Ez da haiei bereziki zuzenduta-ko aldizkaria, ba ina disei-nu aldetik-eta freskotasu-na eman nahi diogu.

• Dekretua gora eta be-hera, bada girorik zuena bezalako aldiz-karia plazaratzeko? Egon beharko luke. Gu hasi gi-

n e n e a n a ld izkar ia p r e s t a t z e n duela hainbat hilabete, konturatu ginen gure aldeko kanpaina egi-ten ari zirela, gu oraindik hasi ga-be. Euskararen kont rako neurr i b a k o i t z a k h a l a k o p r o i e k t u b a t m a r t x a n j a r t zeko b e s t e arrazoi b a t e m a t e n zigun. Ez dugu h a u e ran tzun m o d u a n p lan tea tzen . Euskaldunok gure bidetik j arraitu behar dugu.

• Euskarari dagokionez, ez-taibadarik izan al duzue erabilibeharreko euskarari buruz? Eztabaida bizia izan da. J ende

askok esan digu nafarreraz egin b e h a r k o genue la , ba ina , zer da nafarrera? Ari gara lanean horren inguruan, baina guk batuaren al-deko apus tua egin dugu. Bazta-nen modu batez hitz egin ahal da, Sakanan bes t e m o d u batez; be -raz, zein erabili behar dugu? Gai korapilatsua da eta zaindu behar dugu, ba ina j e n d e a k kon tu ra tu behar du ez dela bakarrik bailara baterako edo bes terako aldizka-ria. Ez da ulergarri tasun kontua, koherentzia kontua baizik.

—oEdurne Elizondo

Nabarra aldizkariko koordinatzaile Gontzal Agotek Iruñea du bizileku,

baina, Donostia jaioterri. Nafarroan, Egin Irratiko esatari izan zen itxi

zuten arte, eta, ondoren, Gara egunkarian aritu zen erredaktore

kultura gaietan.

Nabarra aldizkarian Gara-ko egunerokotasunaren menpekotasuna

atzean utzi du Agotek, baina lehendabiziko zenbakia prestatzea ez dela

batere lan erraza izan aitortu du. «Lan ezberdina da, epeak luzeagoak

direlako, baina gauza asko dago kontrolatzeko», azaldu du. #

Nabarra hilero izanen da kioskoetan, 52 orrialderekin, oraingoz, eta urte

osorako harpidetza ere egin ahal izanen da, 5.000 pezetaren truke. 300

harpidetza egin dituzte jada.

ostirala, 2001 eko apirilaren 20a Egunkaria

Page 7: Egunkaria Gehigarri honetan - Euskaltzaindiamusika kendu eta ostatuak itx ondorengi o etxerako bid e amaigabe mozkortian maiteareki, eztabaidatn u osteko ... an, atzoko mezuak entzuten

Egunkaria

»ostirala • 2001 eko apirilaren Ba

Aitor Arotzena

Bertsolari txapelketa eta kartzelako gaia

Amets artean -e ta Silveirak egindako amets gaiztoen artean- eraman zuen

igandean Nafarroako Bertsolarien txapelke-ta Amets Arzallusek Hendaia aldera. Kartze- I lako gaiak eman zien amets egiteko aukera, j

| eta aste horretan berean Bortzirietako doze- 1 | na erdi bat lagunek komisaria eta kartzeletan | [ bizi izandako amets gaiztoa buruan izan zu- I

ten finalistetako anitzek. Preso dauden bor-tziritarrak gogorarazi zituen hasierako agu-rrean txapeldunorde izan zen Estitxuk, eta Darocan eta Soto del Realen aditzeko modu-ko txaloak eskatu zituen azkenekoan. Era-man duten Ainara eta desagerrarazi duten Beñat flakoa gogoan izan zituen Silveirak, baita bere saria jaso zuenean ere. Aurtengo ezusteko atsegina izan den Joxe Juan Zubie-ta Etxabek ere Saski Berrin punttuka aritzeko kide izan zituen lagunak gogoratu zituen. "Urralburu izan da kartzelan sartua" puntua-ri, "seguru ez dela izan hau torturatua", akau-tu zuen finaleko emakume bakarrak. Ez da harritzekoa, beraz, bertso eta bertso artean, edo epaimahaiaren puntuazioa batzen zen bitartean, euskal presoak Euskal Herriratze-aren aldeko oihuak aditzea Eztegara pilota-lekuan. Gipuzkoako egunkari handi bateko kronistak mitin itxura hartu zion saioari, bai-na bertsolaritzak dohain bat baldin badu, ho-ri errealitateari erantzutea eta unean uneko arazoei eta jartzen zaizkion puntuei poesia jartzea izaten da. Eta horixe gertatu zen igan-dean Beran. Finalistetako anitzekdesagertu-tako lagunekin zuten burua eta burutik aho-ra, hitzetik hortzera, haien omenezko bertso-ak atera ziren. Orokorrean gaurkotasun haundiko gaiak izan ziren finalean -gaijar-tzaileekbarkatuko didate, baina oparitutako urdaiazpikoak ez zuen handiegirik, aheriak jotako zerri batena ez bazen behinik behin-eta gaurkotasuneko gaia zen atxilotu, tortu-ratu, espetxeratu eta ihes egindakoena.

Amets Arzallus txapeldun handiak eraku-tsi zuen bezalaxe, kartzeia bera -eta komisa-riak, torturak, ihes egindakoak...-izaten ahal baita kartzelako gaia. Batzuei mitina iru-dituarren.

MUSIKA

I Iruñea: Igandean Haur Kanta-ri Txapelketako finala eginen dute Gaiarre antzokian, ll:00etan. 23 talde, bikote eta bakarlarik hartuko dute par-te; denetara, 120 haur eta 40 musika laguntzaile izanen dira.

» I r u ñ e a : Fear Factory tal-dea, One Minute Silence eta Earthone 9 taldeekin batera, Anaitasuna kiroldegian izanen da igandean, 20:30etik aurre-ra.

KORRIKA KULTURALA

I Z izur Nagusia: Gaur, Korrika jaia. 16:00etan, Korrika Ttikia udaletxetik pista estalira. 16:30ean, Detraka taldearen Trikimailu express haurren-tzako jaialdia, pista estalian. 20:00etan, kontzertua E1 Konde Rata, E1 Trono de Judas eta Garrasika taldeekin, gaztetxean.

» Zizur Nagusia: Bihar, Korrikari harrera. l l :00etan, 8 eta 12 urte bitartekoentzako gin-kana kultur etxearen aurrean. 1 l:30ean, herri kirolak, atletis-moa, futbola, pilota..., kultur etxearen aurrean. 13:00etan, karrikadantza zanpantzar, txa-ranga, gaitari eta txistularie-kin, kultur etxetik abiatuta. 14:00etan, bazkari autogestio-natua kontzeju-etxe zaharre-an, eta Korrika iritsi arte, triki-tilariak.

» B e r r i o z a r : Bihar, Korrikari harrera. Goizean, kalejira buruhandi eta erraldoiekin, euskara erakusketa, Korriketa-ko bideo erakustaldia, argazki erakusketa, haur jolasak eta herri kirol lehiaketa, Eguzki plazan. Eguerdian, paella jatea etajolasak

» Bera: Bihar, kontzertua. Ruper Ordorika eta Petti. 22:00etan, kultur etxean.

BERTSOLARIAK

» B a r a ñ a i n : Manolo Arozena, Peñagarikano, Xabier Amuriza eta Sebastian Lizaso udaletxe-ko aretoan izanen dira gaur 20:00etan.

» Iruñea: Jon Arretxe idazle eta abenturazaleak Zazpi kolo-re, munduko koloreak be-re azken lana gaur aurkez-tuko du, 19:30ean, Alegria de Iruña peñan (Jarauta , 61-63).

ZINEMA

• Tafalla: Asteazkenean eta oste-gunean Ametsen lapurra

marrazki bizidunetako fil-ma emanen dute arratzalde-ko 18:00etan, Cinema Españo-len.

» I r u ñ e a : Aitor Txarterinaren Zenbakiak ala eleak haurren-tzako lana taularatuko dute bihar (12:00 eta 18:30) eta etzi (18:30), Nafarroako Antzerki Eskolan.

E R A K U S K E T A K

• I ruñea: Sanferminetan ger-ta tua euskarazko komi-ki lehiaketako erakusketa hilaren 19a arte izanen da ikusgai Alegria de Iruña peñan.

I K A O L A K U A K

» Iruñea: Karrikirik eta Artu-ro Campion euskaltegiak Itzulpengintza ikastaroa antolatu dute; apirila-ren 26an, eta maiatzaren 3an, lOean eta 27an; 17:00etatik 20:00etara. Izena asteazkena baino lehen eman behar da, Karrikirin (Xabier, 2) .

» Iruñea: Bihar, ohi denez, Arka-kusoen Azoka Ttikia eginen dute, goizeko hamarretan hasita, San Jose plazan. Ber-tan antigoaleko eta bigarren eskuko objektuak saldu edo trukatzen ahal dira. •

• JOXE LACA

Pilota-telefonoa Euskaldunak txalaparta bidez komuni-

katzen zireneko garaiak testu liburu

bakan batzuetan daude ahantzirik. Pilo-

ta herri kirola zeneko garaia ere aspal-

diko kontua da, akaso, herria bera alda-

tu egin delako. Pilota ikuskizun media-

tiko bilakatu dugu. Pilotariek pilota zein

tako berberak erabiltzen dituzte orain-

dik, eta 22. tantora iristen lehena da

garailea. Baina publizitateak, profesio-

nalizazioak, enpresek, telebistek... pilo-

ta aldatu egin dute, onerako zein txa-

rrerako. Eta pilotariak pilota eta sakela-

ko telefonoa lastertasun bertsuaz era-

biltzeko gai dira, eskuetan takoak izan

arren. Oena dela, paraboliken gisako

eskuak izan ditzake Asier Olaizolak,

edota telefono uhinak baino lasterrago

ateratzen ahal da pilota haren eskutik;

baina horrek ez dio partidak irabazten

lagunduko. Txalapartarekin entrenatu

beharko du hurrengoan.