1 Energia 2013/05/9

AURKIBIDEA

1. Sarrera orokorra.

2. Energia sarrera.

2.1. Zer da energia?

2.2. Energia motak.

3. Energiaren ezaugarriak eta propietateak, eta egunero egiten ditugun ekintzak.

3.1. Energia iturriak.

4. Renewable energy sources.

4.1. Types.

4.2. Features.

4.3. Conclusion.

5. No renewable energy sources.

5.1. Types.

5.2. Features.

5.3. Conclusion.

6. Energía en la historia.

6.1. Emisiones de CO2.

7. Energia kontsumoa eta bere ondorioak.

7.1. Aztarna ekologikoa.

7.2. Aurrezteko neurriak.

8. Etxebizitzak eta energia historian zehar.

9. Ariketa gehigarriak.

10. Txostenaren auto ebaluazioa.

11. Ondorio orokorrak.

12. Bibliografia eta web-grafia.

2 Energia 2013/05/9

SARRERA OROKORRA

Txosten honetan, azken astean energiari buruz landutako, multidiziplina proiektuan ikasitakoa

aurkezten dugu. Txosten hau garatzeko, pelikulak ikusi dugu eta apunteak hartu ditugu,

hitzaldi bat jaso dugu, web-gune mota desberdinak aztertu ditugu eta irakasleen eskutik

energiarekin lotutako azalpenak jaso ditugu.

ENERGIA SARRERA

Zer da energia?

Energia ez da ikusten ezta sentitzen, baina horrez gizakiak; energia ikusezin horren beharra

dugu bizi irauteko. Energia magnitude fisikoa da eta gorputzean aldaketak eragiteko ahalmena

du. Egun hotzetan beroa egotea ahalbidetzen du, gorputz osoko mugimenduak eragiten ditu,

bonbillak argia isurtzea egiten du … Gaur egun ezingo genuke energia barik bizi, energia

gizakion motorra delako.

Energia motak:

Energia mekanikoa, bi energiaren batura da.

- Energia zinetikoa, mugitzen ari diren gorputzek

duten energia mota da.

- Energia potentziala, gorputzek beren posizioan

daudenean duten energia da.

Energia elektrikoa:

- Elektrizitatez kargatutako partikulak, noranzko

berean mugitzen direnean agertzen den energia da.

Barne energia.

- Gorputzek beren molekulen edo atomoen higiduraren ondorioz

sortzen duten energia da.

Energia elektromagnetikoa edo irradiatze-energia.

- Uhinen bidez garraiatzen den energia da.

3 Energia 2013/05/9

Energia kimikoa.

- Konposatu kimikoen energia da.

Energia nuklearra, atomoen nukleoetatik lortzen den energia da.

- Fisioa, nukleo atomiko bat bi zatitan zatitzen denean.

- Fusioa, atomo arinen nukleoak bateratzen direnean.

Fisio nuklearra Fusio nuklearra

ENERGIAREN EZAUGARRIAK ETA PROPIETATEAK, ETA

EGUNERO EGITEN DITUGUN EKINTZAK.

Esnatzen garenetik energia erabiltzen dugu, mugitzerakoan, argia piztean, musika entzutean...

Baina, nondik dator energia hori?

Energia iturri desberdinetatik dator,

- Energia-iturri berriztagarriak, etengabe berritzen diren energía iturriak dira.

- Energia-iturri berriztaezinak, gizakiaren denbora-eskalan berritzen ez diren

energía iturriak dira.

RENEWABLE ENERGY SOURCES

There are six energy sources:

4 Energia 2013/05/9

1. Hydraulic energy:

We get this energy in dams, of the waters coming from the rivers. It has got strong and weak

points:

Strong points:

- It doesn´t produce rubbish.

- Dams control the floods and if dry year, the people will use the dams water.

Weak points:

- If the dam fills, it will be broken. If it passes, there will be dangerous floods in the

near area.

- It needs water to make energy, so the amount energy depends on the climate.

2. Sun energy:

This energy comes from the sun, as electromagnetic settling. It has got strong and weak

points:

Strong points:

- It doesn´t worn out.

- It is clean energy.

Weak points:

- You can´t transform it and you most change quickly to perform in energy.

- To use in big scale you need energy join systems and that system takes a big ground.

3. Wind energy:

Kinetic energy is one type, and propels the movement of the wind. This energy has strong and

weak points:

Strong points:

- The wind doesn´t run out and it is free.

5 Energia 2013/05/9

- Wind generators system preserve doesn´t cost much.

- They have a high performance.

Weak points:

- Is in the possession of the wind, if it isn´t wind it isn´t energy.

- Wind generators there are dangerous for the birds.

4. Biomass:

Animals or plants are organic materials. Being alive changes comes from natural and

artificial. It has strong and weak points:

Strong points:

- It became no much rubbish and what it become is biodegradable.

- Bio fuels make less fossil fuel pollution.

Weak points:

- Energy performance isn´t big.

- When it is cool, it has a big volume; so, it isn´t easy to manage and move.

5. Geothermal energy:

It is the energy that can be obtained from the heat accumulated inside the Earth. It has got

strong and wake points:

Strong points:

- It doesn´t get rubbish and it is endless energy.

- In some villages it is profitable use this energy to create electricity.

Wake points:

- It is difficult and expensive find the geothermal sources.

- Keep this energy is very expensive.

6. Tidal energy:

We get this energy of the movements of the sea water. It has got strong and weak points:

6 Energia 2013/05/9

Strong points:

- It is clean energy.

- It doesn´t produce rubbish.

- It is an almost endless energy.

Weak points:

- It has got an impact on near ecosystems.

- Energy efficiency is low.

Conclusion:

Renewable energy makes less pollution and that is why is the less used, for lots of reasons.

Installations are very expensive, the production of the energy depends on the clime, keeping it

is physically impossible and machines occupy big area.

NO RENOWABLE ENERGY SOURCES

There are four types:

1. Coal:

Million years ago, was a lot of plants residue were bury in small land depth (lakes and bogs).

This plants residues were pile, some of them were in pressure and temperature conditions.

There are four types of coal:

Anthracite.

Coal stone.

Lignite.

Barrow.

For some things we use the coal:

They use like a fuel, in thermal station.

In houses: in the kitchen…

To get some products

2. Petroleum:

7 Energia 2013/05/9

Today is the most used energy. Is better than the coal, because it makes more hot. Millions

years ago it creates when the plankton stack in the bottom of the sea. The petroleum goes out

raw and you have to do a use process. The name of this process is distillation. They carry the

petroleum in oil pipelines and in petroleum ships. Petroleum is used like a fuel.

3. Natural gas:

One gas-mixtures name is natural gas. It has the same descent of the petroleum. In this

mixture is a gas, methane. To carry we use gas pipeline. If the travel is to long they use

special ships to carry the gas.

The natural gas has a very big hot capacity. This is the reason to nowadays those is very high.

There are big natural gas reserves, and they think, that there are not found natural gas graves.

It can replace the coal and the petroleum in the almost uses.

4. Uranium:

The uranium is an unstable atom element. To make the nuclear energy the essential fuel is the

uranium. In nuclear centrals, with nuclear fission reactions the uranium atoms break and

create those things:

Hot water.

Vapor water.

Radioactive residues.

ENERGÍA EN LA HISTORIA

El primer paso tuvo lugar en la

prehistoria, en 800.000 a. C. En esta época

los humanos utilizaban sus fuerzas para

alimentarse. Más adelante, en 600.000 a.

C. nuestros antecesores encontraron la

primera fuente de energía, el fuego

(biomasa). Pero no aprendieron a utilizarla

hasta 30.000 a.C.

En 1.000 a. C. empezaron a utilizar la

energía hidráulica. Después, en el año 1.000 fue el comienzo del uso de la energía eólica.

8 Energia 2013/05/9

Durante la revolución industrial, en el año 1.750 tuvo enorme importancia, el carbón. En el

siglo IX (1.848), en una primera perforación en Bakú (Azerbaiyán) se encontró petróleo.

En 1.880 se construyó la primera central hidroeléctrica, en Northumberland (Gran Bretaña).

Siete años más tarde se crearon los primeros aerogeneradores. Ya en el siglo XX (1954) se

puso en marcha la primera central nuclear en Obninsk (Rusia), siendo su fuente de energía el

uranio.

La energía es un recurso que llevamos utilizando desde hace muchísimos años. Aunque su

consumo ha ido subiendo con el paso de los años; por el crecimiento de la población y por la

necesidad de más energía.

Y desde que en la revolución industrial a favor del progreso, los antiguos métodos de uso de

la energía fueron desapareciendo, buscando una manera de vivir más fácil y confortable, que a

la vez ha resultado ser más contaminante.

EMISIONES DE CO2

En los últimos años las emisiones de CO2 han subiendo por el

aumento de la populación en todo el planeta. El comienzo esta

peligrosa emisión de CO2 fue en la revolución industrial, porque el

consumo de los combustibles fósiles se empezó a utilizar sin

medida.

En este gráfico se puede observar la emisión de CO2 de los países

más contaminantes del mundo en 2006.

Como se puede ver, los países que más CO2 emiten son los que tienen mayor populación o los

más grandes, como China (populación de

1.344.130.000 habitantes), Estados Unidos

(tercer o cuarto país más grande del mundo),

India (el segundo país más poblado de planeta)

…

Link:

9 Energia 2013/05/9

Una animación, donde se puede apreciar la crecida de la emisión de CO2 desde 1975 hasta el

2006

http://www.washingtonpost.com/wp-srv/special/climate-change/global-emissions.html?ad=inw

AZTARNA EKOLOGIKOA:

Aztarna ekologikoa, planeta baten edo leku baten kontsumitzen den

materiaren azalera neurtzen duena da. Adibidez,

Euskal Herriko aztarna ekologikoa biztanleko 4,7 hektareakoa da.

Nahiz eta, biztanleekiko karga ahalmena (karga ahalmenak, gure

kontsumoaren mugak ezagutzeko aukerak ematen digu) munduan 1,8

hektareakoa izan.

Jakinda Euskal Herriko biztanle batek munduan kontsumitu beharko zena baino 2,9 hektarea

gehiago kontsumitzen dituela, nondik ateratzen ditugu beste 2,9 hektarea horiek? Gezurra

dirudi, baina beste herrialde batzuetatik hartzen dugu.

Gu 4,7 hektarea kontsumitzen dugun bitartean, beste herrialde batzuetan (Filipinas, Etiopia,

Egipto…) 0,8 hektarea kontsumitzen dituzte ezin dutelako gehiago kontsumitu.

Biztanle guztiak A.E.B. bezala kontsumituko bagenu

2,5 planeta beharko genituzke eta bakarra daukagu.

Munduko aztarna ekologikoaren datuak:

10 Energia 2013/05/9

Energia aurrezteko neurriak:

Kontsumo baxuko bonbillak erabili.

Argia amatatu behar ez duzunean.

Saiatu zaitez argi naturala erabiltzen gortinak

zabalik edukitzen.

Kalefakzioa 20ºC- tara jarriz eta arropa gehiago jantziz,

gasaren kontsumoaren %7-a aurreztuko duzu.

Jan zeure herrian lantzen diren elikagaiak.

Desizoztu zure hozteko - aparatua izotz zuria

txarra da eta.

Erabili kontsumo baxuko elektrotresnak.

Zarratu hermetikoki frigorifikoa hotza irten ez dadin.

Amatatu ordenagailua erabiltzen ez duzunean.

Deskonektatu erabiltzen ez dituzun aparatu elektriko guztiak.

Erabili adibidez, generadore eolikoak, plaka fotovoltaikoak

elektrizitatea sortzeko.

ETXEBIZITZAK HISTORIAN ZEHAR

Historian zehar, etxeak eraikitzerako orduan, izakiak energia eta errekurtsoak erabili ditu

modu eraginkor batean:

Erdi Aroa

- Erlijio asko zeudenez, kristautasunean jainkoa adierazteko, etxeak eraikitzerakoan

argitasuna erabiltzen zuten eta islamiarreko erlijioan itzalak erabiltzen zituzten.

Aro modernoa:

- Estilo asko egon ziran aro honetan. Eraikinak monumentalak ziran eta eguzkiaren

energia erabiltzen zuten, beroa eta argia lortzeko.

Iraultza industriala

- Lehen erabiltzen ziren errekurtso naturalak alde batera utzi ziran. Erregaien

kontsumoaren igoeraren ondorioz, asmakizun asko asmatu zituzten. Haietako bat,

eguzki energia hartzeko ahalmena. Eraikinak beiratez beteaz zeuden berotegi

efektua ahalbidetzeko.

11 Energia 2013/05/9

Gaur egun:

- Kontsumizmoaren ondorioz ikasi dugu gure errekurtsoak horrela tratatuz amaituko

direla. Horregatik gaur egun etxe iraunkorrak dagoz, energia berriztagarriak

erabiltzeko.

Beste kultura batzuetako etxebizitzak

- Musulmandarren etxeak:

Eraikin baxuak ziran, inguruan zegoen paisaiarekin harmonian egoteko. Etxeak

eraikitzen zutenean argia, ura eta landaredia kontuan hartzen.

- Amerikako indioen etxeak:

Eraikinak egitean inguruko errekurtsoak erabiltzen zituzten. Gehienetan kono

itxurakoak ziran, sua adierazteko.

- Inuiten etxeak:

Iglua, izotzez eginda zeuden eta eguzkirako eta haizerako zuloak zituen.

Barnea larruekin, adarrekin eta goroldioarekin estalita zegoan bitartean.

Eraikinak desnibel bat zuten, haizearen korronteak ebakitzeko.

12 Energia 2013/05/9

ENERGIARI BURUZKO GALDETEGIA (GEHIGARRIA)

1.- Gizakiak betidanik erabili du energia baina zertarako? Nondik lortzen zen energia hori?

Eta gaur egun, zertarako erabiltzen dugu, gehienbat? Zeintzuk dira energia horien iturri

nagusiak? Noiztik erabiltzen da iturri bakoitza? Erantzun guztiak laburbildu honelako taula

batetan:

Energiaren

erabilpena

Iturria Noiztik?

Lehen Uraren

mugimendua,

haizea, biomasa …

Duela 300.000 urte

Gaur egun Petroleoa, uranioa,

gasa

Duela 200 urte

2.- Herri garatuak eta garabidean daudenak “Energia elektrikoaren adiktoak” bihurtu

garela esaten da. Zer esan nahi du horrek? Azaldu adibide baten bidez.

Gaur egun ezin dugulako energia barik bizi eta kontsumitzen dugun energia izugarria delako.

Energia eguneroko ekintzetan erabiltzen dugulako, adibidez, iratzargailurako, argia piztuteko,

teknologia erabiltzeko …

3.- Energia elektrikoaren eta petrolioaren menpekotasun handi horrek “energia arazo”

bihurtu da eta horreri irtenbidea emateko neurri batzuk hartu dira. Osotu taula hau

bideoko informazioarekin:

ARAZOAK ARAZO ZEHATZAK EKIDITZEKO

NEURRIAK

Ingurumenean Kutsadura asko sortzen dela Energia berriztagarriak

13 Energia 2013/05/9

eta errekurtsoa amaitzeko

arriskutsua dago.

erabiltzea.

Ekonomian Petroleoa gure eskuetaraino

heltzeko kostu handia duela,

beste herrialde batzuetatik

ekarri behar delako.

Gure lurraldeko energia

berriztagarriak erabiltzea.

Politikan Herrialdeen artean gatazkak

sortzen dira, zeren eta guztiok

petrolioa gura dute.

Hori gelditzea energia

berriztagarriak bultzatuz,

herrialde guztietan haizea, ura

eta eguzkia dagoelako.

4.- Konparatu energiaren kontsumoa Ipar eta Hego hemisferioetan eta erantzun:

-Zelakoa izango da kontsumo horren eboluzioa hurrengo 5-6 urteetan? Ze ondorio

ekarriko ditu?

Ipar hemisferioan, erregai fosilen erabilpena , gora egiten dabil. Berriz hego hemisferioan,

erregai fosilen erabilpena berdin gelditu da.

Gutxika-gutxika, ipar hemisferioko erregai fosilak amaitu egingo dira, beraz momentu bat

helduko da, non hego hemisferioko erregaiak, ipar hemisferioak kontsumituko duela.

5.- Gaur egun hainbat pertsonak beraien beharrizan energetikoak asetzeko soilik,

energia iturri berriztagarriak erabiltzen dituzte, hain zuzen ere, biomasa.

-Zenbat dira?

Oso gutxi dira energia berriztagarriak erabiltzen dutenak.

-Non bizi dira gehienak?

Herrialde azpigaratuetan, ezin dutelako beste energia batzuk erabiltzeko aukera.

-Nondik lortzen dute biomasa hori? Ze abantaila eta desabantaila ditu horrek?

Ingurumenetik lortzen dute. Abantaila, kutsatzen ez duela eta desabantaila biomasak ez duela

energia asko sortzen.

14 Energia 2013/05/9

-Zelako eragina du beraien bizi garapenean edo bizi kalitatean? Eta ingurumenean?

Bizi garapena ez da hain azkarra, gaur egungo teknologia berriak egotea, energiak

ahalbidetzen duelako, eta berdina bizi kalitatean. Aldiz ingurumena ez dago kutsaturik,

erabiltzen duten energia iturria berriztagarria delako.

ONDORIO OROKORRAK

Talde moduan ondo egon gara nahiz eta gure artean gatazkak eduki. Konturatu gara energia

agortu ahal dela eta ze o zer egin behar dugula hori ez gertatzeko, energia berriztagarriak

erabiliz, aurrezten... Ikusi dugu beste herrialde batzuetan egoera txarretan bizi direla gure

energia kontsumoagatik.

15 Energia 2013/05/9

BIBLIOGRAFIA ETA WEBGRAFIA:

Webgrafia:

- La energía en la historia: http://es.paperblog.com/la-energia-en-la-historia-de-la-

arquitectura-1581573/

- Evolucion historica de las emisiones de CO2:

http://idiotsingracia.blogspot.com.es/2010/01/evolucion-historica-de-las-

emisiones-de.html

- Las emisiones de dioxido de carbono:

http://www.terra.org/categorias/articulos/las-emisiones-de-dioxido-de-carbono-se-

aceleran-rapidamente

- Consejos apra ahorrar energia:http://yoahorroenergia.blogspot.com.es/2011/10/16-

consejos-apra-ahorrar-energia.html

- Aztarna geologikoa: http://eu.wikipedia.org/wiki/Aztarna_ekologiko

- Huella ecologica: http://www.miliarium.com/Formularios/HuellaEcologicaA.asp

- Berde berdea: http://www.berde-berdea.net/archivos_recursos/energia/index-

eu.htm

- Sustainableenergyforall:

http://www.un.org/es/events/sustainableenergyforall/index.shtml

- Medioambiente:

http://revista.consumer.es/web/eu/20010901/medioambiente/27689.php

- Ometeca: http://www.ometeca.org/HTML/conf2005/Garcia.htm

16 Energia 2013/05/9

- Arquitectura islamica: http://webcache.googleusercontent.com/search?

q=cache:Y88m6FvtL9kJ:historia.iesramonolleros.es/arte_islamico/

arquitectura.htm+&cd=3&hl=es&ct=clnk&gl=es

Biblografia:

- BRANDI FERNÁNDEZ, Antonio; BASTERRETZEA LLONA, Ainhoa (2008-

04-01). Natura zientziak 2dbh. Zubia Santillana: Etxebarri, Bizkaia

EnergiaAMURIZA ORUE, AnderCONEJO SARASONDO, GorkaÁLVAREZ CABEZUDO, AnderEGILUZ ECHEVARRIA, IñakiCASCÓN URIZAR, María