Fundamentos da Arte I - Consellería de Cultura ... · e interrelacionada das obras de arte. O...

IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas

PROGRAMACIÓNS 2015-2016 – FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 1

Fundamentos da Arte I

1º Bacharelato

Coordinador : Jesús Basterrechea López



ÍNDICE

1. Introdución e contextualización .................................................................................................................................. 5

2. Definicións LOMCE ................................................................................................................................................... 6

3. Competencias Educativas do Curriculo ..................................................................................................................... 7

4. Obxectivos Curriculares do Bacharelato ................................................................................................................... 8

5. Estructuración da Materia .......................................................................................................................................... 9

6. Competencias Crave, Descriptores e Desempeños ................................................................................................ 10

7. Unidades Temáticas, con indicadores de logro de mínimos, procedementos e instrumentos de avaliación, incidencia das competencias crave e temporalización ............................................................................................ 12

1. Procedementos e instrumentos de avaliación/cualificación para os distintos estándares de aprendizaxe

2. Valoración dos indicadores de logro para os estándares de aprendizaxe

3. Rúbricas de aprendizaxe



4. Determinacións das unidades temáticas

8. Metodoloxía ............................................................................................................................................................. 43

1. Agrupamentos

2. Tempos

3. Estratexias metodolóxicas

9. Secuenciación ......................................................................................................................................................... 44

10. Recursos e materiais ............................................................................................................................................... 45

1. Espazos

2. Outros recursos

11. Medidas para a inclusión a a atención á diversidade .............................................................................................. 45

12. Avaliación ................................................................................................................................................................ 46

1. Principios xerais



2. Procedementos e instrumentos de avaliación

3. Avaliación Inicial

13. Criterios de cualificación e medidas de recuperación .............................................................................................. 48

14. Elementos transversais............................................................................................................................................ 50

15. Constancia de informar ao alumnado ...................................................................................................................... 51

16. Alumnado coa materia de Fundamentos da Arte I de 1º BACH pendente de cursos anteriores ............................. 51



1. INTRODUCCIÓN - FUNDAMENTOS DA ARTE 1 BAC A materia de Fundamentos da Arte pretende proporcionar ao/á estudante unha visión de conxunto dalgúns dos fitos máis sobresalientes das disciplinas relacionadas coas artes plásticas, audiovisuais e musicais, e coa danza, así como as artes decorativas, a vestimenta, etc. Recolle as principais manifestacións artísticas e culturais desenvolvidas desde a Antigüidade ata os nosos días, así como as ideas que as promoveron, a súa linguaxe artística e os/as artistas máis sobresalientes de cada época. Con ela trátase de transcender o estudo da historia da arte como simple sucesión de fases ou historicismos, para chegar á comprensión profunda da atmosfera cultural, estética e social imperante en cada época, que determina a produción artística resultante e a intencionalidade dos/das creadores/as fronte ás súas obras. A través do estudo das manifestacións artísticas do ser humano preténdese que o alumnado afonde nun modo de coñecemento do mundo non discursivo e, xa que logo, non baseado en ámbitos de investigación que procedan unicamente de métodos sistemáticos, racionais e proposicionais. O devandito suposto pode resultar contraditorio coa forte sistematización da materia coa que estamos a tratar. Porén, cremos que resulta útil para simplificar a complexa tarefa de abordar o que é a arte e cales son os seus elementos fundamentais, sobre todo en alumnos e alumnas que empezan a súa formación neste campo dentro do sistema educativo. Tratarase de que o/a estudante consiga comprender as creacións artísticas e culturais que o/a rodean estudando a súa orixe, a idea de partida, e relacionándoas co tempo en que se crearon, así como a súa plasmación como obra creativa a través das formas e as técnicas da disciplina de que se trate. Daquela, na docencia desta materia combinaranse polo menos tres parámetros fundamentais: as explicacións sobre a arte a partir da súa orixe como idea conceptual, o tratamento formal co que o/a artista traballou a idea, e os condicionantes históricos, sociais e empresariais que a rodean. O desenvolvemento cronolóxico da creación artística deberá ser parte fundamental da organización dos contidos ao longo dos dous anos de impartición, tendo presente que a base esencial desta materia é de contido plástico, máis que de contido histórico. Será tarefa do/da docente combinar ambos os dous, de xeito que o/a alumno/a obteña unha visión global e interrelacionada das obras de arte. O obxectivo final da materia de Fundamentos da Arte é o de fomentar a capacidade de análise, xuízo e crítica persoal do alumnado, así como contribuír á súa formación como futuro/a artista e creador/a plástico/a.



2. DEFINICIÓNS LOMCE A efectos do Decreto86/2015, entenderase por: Currículo: Regulación dos elementos que determinan os procesos de ensino e aprendizaxe para cada un dos ensinos e das etapas educativas. Obxectivos: Referentes relativos aos logros que o estudante debe alcanzar ao finalizar cada etapa, como resultado das experiencias de ensino-aprendizaxe intencionalmente planificadas a tal fin. Competencias: Capacidades para aplicar de forma integrada os contidos propios de cada ensino e etapa educativa, co fin de lograr a realización adecuada de actividades e a resolución eficaz de problemas complexos. Contidos: Conxunto de coñecementos, habilidades, destrezas e actitudes que contribúen ao logro dos obxectivos de cada ensino e etapa educativa e á adquisición de competencias. Os contidos ordénanse en materias, que se clasifican en materias e ámbitos, en función das etapas educativas ou os programas en que participe o alumnado. Estándares de aprendizaxe avaliables: Especificacións dos criterios de avaliación que permiten definir os resultados de aprendizaxe, e que concretan o que o estudante debe saber, comprender e saber facer en cada materia; deben ser observables, medibles e avaliables e permitir graduar o rendemento ou logro alcanzado. O seu deseño debe contribuír e facilitar o deseño de probas estandarizadas e comparables. Criterios de avaliación: Son o referente específico para avaliar a aprendizaxe do alumnado. Describen aquilo que se quere valorar e que o alumnado debe lograr, tanto en coñecementos como en competencias; responden ao que se pretende conseguir en cada materia. Metodoloxía didáctica: Conxunto de estratexias, procedementos e accións organizadas e planificadas polo profesorado, de maneira consciente e reflexiva, coa finalidade de posibilitar a aprendizaxe do alumnado e o logro dos obxectivos expostos.



Rúbrica de aprendizaxe: Instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados

3. AS COMPETENCIAS EDUCATIVAS DO CURRÍCULO En liña coa Recomendación 2006/962/EC, do Parlamento Europeo e do Consello, de 18 de decembro de 2006, sobre as competencias crave para a aprendizaxe permanente, este real decreto baséase na potenciación da aprendizaxe por competencias, integradas nos elementos curriculares para propiciar unha renovación na práctica docente e no proceso de ensino e aprendizaxe. Propóñense novos enfoques na aprendizaxe e avaliación, que han de supoñer un importante cambio nas tarefas que han de resolver os alumnos e formulacións metodolóxicas innovadoras. A competencia supón unha combinación de habilidades prácticas, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, emocións, e outros compoñentes sociais e de comportamento que se mobilizan conxuntamente para lograr unha acción eficaz. Contémplanse, pois, como coñecemento na práctica, un coñecemento adquirido a través da participación activa en prácticas sociais que, como tales, pódense desenvolver tanto no contexto educativo formal, a través do currículo, como nos contextos educativos non formais e informais. Adóptase a denominación das competencias crave definidas pola Unión Europea. Considérase que as competencias crave son aquelas que todas as persoas precisan para a súa realización e desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego. Identifícanse sete competencias crave esenciais para o benestar das sociedades europeas, o crecemento económico e a innovación, e descríbense os coñecementos, as capacidades e as actitudes esenciais vinculadas a cada unha delas. As competencias crave do currículo son as seguintes:

Comunicación lingüística (CL).

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT).

Competencia dixital (CD).

Aprender a aprender (AA).

Competencias sociais e cívicas (SC).

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (IE).

Conciencia e expresións culturais (CEC).



4. OBXECTIVOS DO BACHARELATO O Bacharelato ten como finalidade proporcionar ao alumnado formación, madurez intelectual e humana, coñecementos e habilidades que lles permitan desenvolver funcións sociais e incorporarse á vida activa con responsabilidade e competencia. Así mesmo, capacitará ao alumnado para acceder á educación superior. O Bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan: a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa. b) Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Prever e resolver pacíficamente os conflitos persoais, familiares e sociais. c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar críticamente as desigualdades e discriminacións existentes, e en particular a violencia contra a muller e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade. d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe, e como medio de desenvolvemento persoal. e) Dominar, tanto na súa expresión oral como escrita, a lingua castelá e, no seu caso, a lingua cooficial da súa Comunidade Autónoma. f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras. g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e a comunicación. h) Coñecer e valorar críticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma solidaria no desenvolvemento e mellora da súa contorna social. i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida. j) Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente. k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.



l) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural. m) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. n) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria. 5. ESTRUTURACIÓN DA MATERIA Os contidos de Educación Plástica, Visual e Audiovisual 1 eso, estrutúranse nos seguintes bloques:

Bloque 1. As orixes das imaxes artísticas.

Bloque 2. As grandes culturas da Antigüidade: Exipto; Mesopotamia e Persia; China

Bloque 3. A orixe de Europa. Grecia

Bloque 4. O imperio occidental: Roma

Bloque 5. A arte prerrománica

Bloque 6. O Románico, arte europea

Bloque 7. O Gótico

Bloque 8. O Renacemento

Bloque 9. Michelangelo Buonarroti

Bloque 10. O Renacemento en España

Bloque 11. O Barroco

Bloque 12. O Rococó. Francia e o resto de Europa

Bloque 13. O Neoclasicismo



6. COMPETENCIAS CRAVE, DESCRITORES E DESEMPEÑOS

COMPETENCIAS CRAVE DA MATERIA

Competencia Descritor Desempeño

Comunicación lingüística. Expresarse con corrección, adecuación e

coherencia. Expresa pensamentos, emocións e sentimentos aplicando estratexias da linguaxe visual.

Comprender e interpretar o sentido das mensaxes e saber compoñer outras novas.

Describe e interpreta imaxes simbólicas e abstractas.

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía.

Desenvolver e aplicar métodos de análise e estratexias de organización e resolución de problemas.

Manexar os coñecementos para comprender a realidade e interpretar a información.

Utilizar e aplicar as técnicas e os materiais adecuados.

Coñece e aplica procesos adecuados para a produción artística e creativa.

Deduce relacións de significado entre imaxes tanto reais coma ficticias.

Utiliza técnicas e materiais adecuadamente.

Competencia dixital. Manexar ferramentas dixitais para a construción de coñecemento utilizando distintas canles para transmitilo.

Empregar distintas fontes para a busca de información seleccionándoas segundo a súa fiabilidade.

Coñece e aplica procesos adecuados para a produción artística e creativa.

Coñece expresións artísticas a través de Internet.

Aprender a aprender. Xestionar recursos e xerar estratexias para aprender en distintos contextos de aprendizaxe.

Experimenta con diferentes materiais e técnicas.

Planificar os recursos necesarios e os pasos que Planifica e regula de xeito autónomo o proceso



cómpre realizar no proceso de aprendizaxe.

creativo.

Competencias sociais e cívicas. Desenvolver a capacidade de diálogo cos demais recoñecendo a diversidade das actividades humanas.

Mostrar dispoñibilidade para a participación activa en ámbitos de participación establecidos.

Comparte significados simbólicos, sociais e culturais.

Crea en grupo de xeito colaborador.

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor.

Mostrar iniciativa persoal para iniciar ou promover accións novas asumindo riscos.

Ten iniciativa para experimentar novos procesos de creación.

Avaliar e tomar conciencia xerando estratexias para a mellora.

Mostra o seu traballo de xeito efectivo para ser valorado.

Conciencia e expresións culturais. Apreciar a beleza das expresións artísticas mostrando respecto cara ao patrimonio cultural e cara ás persoas que contribuíron ao seu desenvolvemento.

Coñece e aplica técnicas que utilizan distintos artistas.

Expresar sentimentos e emocións desde códigos artísticos.

Comparte, por medio de imaxes, pensamentos e sentimentos.



7. UNIDADES TEMÁTICAS, CON INDICADORES DE LOGRO DE MÍNIMOS, PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN, INCIDENCIA DAS COMPETENCIAS CLAVE E TEMPORALIZACIÓN

7.1 PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN/CUALIFICACIÓN PARA OS DISTINTOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN SISTEMA DE CUALIFICACIÓN

P1. Observación directa do traballo

diario.

P2. Valoración cuantitativa do avance

individual (probas obxectivas).

P3. Análise e valoración de tarefas

especialmente creadas para cada

unidade (competencias)

P4. Valoración cualitativa do avance

individual (anotacións e

puntualizacións).

P5. Valoración cuantitativa do avance

colectivo.

P6. Valoración cualitativa do avance

colectivo.

I1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das unidades

temáticas.

I2. Avaliación de contidos, probas correspondentes

á unidade.

I3. Avaliación por competencias, tarefas e/ou

probas correspondentes á unidade.

I4. Probas de avaliación externa.

I5. Outros documentos gráficos ou textuais.

I6. Debates e intervencións.

I7. Proxectos persoais ou grupales.

I8. Elaboracións multimedia.

Cualificación cuantitativa:

· Probas de avaliación de contidos.

(Valoración de 0 a 10, segundo indicadores de logro)

Cualificación cualitativa: Terá como clave para o

diagnóstico as rúbricas de estándares de aprendizaxe

correspondentes á unidade temática.

·Tarefas e/ou probas de avaliación por

competencias (caderno, portafolio, láminas,

bosquexos, proxectos, etc.)

·Observación directa (asistencia, actitude,

colaboración, etc.)

(Valoración de 0 a 10, segundo indicadores de logro)

A nota final por unidades/bloques será a media das

notas de contidos e competencias, sempre que

ningunha das dúas sexa inferior a 4 puntos sobre 10.



7.2 VALORACIÓN DOS INDICADORES DE LOGRO PARA OS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE

Inspirados nas teorías de aprendizaxe por niveis de Gregory Bateson, prantexamos uha escala de valoración para os indicadores de logro, observable e realista, aplicable aos distintos estándares de aprendizaxe e con fácil traslación as valoracións númericas que a normativa LOMCE preve para as cualificacións de avaliacións parciais e final. Concrétase a escala nos seguintes 6 niveis:

1. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe nin no máis mínimo grao. Moi deficiente. MD (0-2) 2. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe. Explicacións vagas e desorganizadas ou falta de explicacións sobre o aprendido. Deficiente. D (3-4). 3. Alcanza o estándar de aprendizaxe pero de forma insegura ou sen continuidade no tempo. Explica literalmente o aprendido ou faino repetitivamente. Suficiente. S (5). 4. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros conceptos ou con outras accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B (6). 5. Alcanza o estándar de aprendizaxe relacionándoo con outras aprendizaxes. Explica o aprendido de forma propia e creativa ou suxire innovacións. Notable. N (7-8). 6. Alcanza o estándar de aprendizaxe e, ademais de explicalo co seu propio vocabulario, é capaz de aplicalo noutros contextos novos. Sobresaliente. Sb (9-10).



7.3 RÚBRICAS DE APRENDIZAXE Pódese definir a rúbrica como “un instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados” (Torres Gordillo e Perera Rodríguez). Desde estes criterios xúlgase, valorase, cualificase e conceptúase sobre un determinado aspecto do proceso e establécense niveis progresivos de dominio ou pericia relativos ao desempeño que unha persoa mostra respecto dun proceso detreminado de aprendizaxe (Martínez Vermellas). Usualmente fálase de dous tipos de rúbricas: - A rúbrica global ou holística, que fai unha valoración do conxunto da tarefa, mediante a utilización duns descriptores que se corresponden a uns niveis globais, non particulares. - A rúbrica analítica, en cambio, céntrase en tarefas de aprendizaxe máis concretas, e necesita dun deseño máis pormenorizado. Como norma xeral, as rúbricas deben avaliar tanto aspectos cuantitativos como cualitativos. Os procesos de ensino-aprendizaxe melloran cando o alumnado coñece con antelación os obxectivos de aprendizaxe e as expectativas do profesorado. Xa que se trata de procesos interactivos xeralmente asincrónicos, o uso de rúbricas contribúe tamén a animar a interacción entre profesores e alumnos e axuda a entender os mecanismos de aprendizaxes dos alumnos. Algunhas das características das rúbricas más claramente beneficiosas son: - Son fáciles de usar polo profesor e de explicar aos alumnos. (Outros procedementos ou técnicas de avaliación alternativa que se poden utilizar son os portafolios, mapas conceptuais, diarios, proxectos, método de casos, etc.) - Deixan bastante claras as expectativas dos profesores, o que se transforma para os alumnos en seguridade sobre como alcanzar o que o profesor espera que eles saiban facer. - Os alumnos teñen moita máis información sobre as súas fortalezas e debilidades na materia, que noutro tipo de avaliacións (retroalimentación).



- Fomentan a aprendizaxe e a autoevaluación: os alumnos avaliados por medio de rúbricas desenvolven máis capacidades que os avaliados por outras formas máis tradicionais. - Facilitan o desenvolvemento das competencias. - Facilitan a comprensión global dos temas e a internalización das capacidades. - Axudan aos alumnos a pensar en profundidade. - Incrementan a obxectividade do proceso evaluador: os criterios son coñecidos de antemán, non poden ser modificados arbitrariamente. - Serven para avaliar procesos, non só resultados. - Promoven a responsabilidade dos alumnos, que en función dos criterios expostos poden revisar os seus traballos antes de entregalos ao profesor. - Facilitan ao profesor as explicacións aos alumnos sobre as cualificacións ante as revisións destas. 7.4 DETERMINACIÓNS DAS UNIDADES TEMÁTICAS

Bloque 1. As orixes das imaxes artísticas.

Obx. Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet. (%) Temp.

B1.1. Arte rupestre: as imaxes e a

súa representación simbólica.

B1.1.1 Analizar a temática da escultura

e pintura rupestres.

FA1B1.1.1. Identifica as imaxes

rupestres e relaciónaas coas

S

P1

P2

2



B1.1.2 Debater acerca das posibles explicacións

simbólicas das imaxes rupestres.

imaxes tribais ou étnicas do

mundo.

FA1B1.1.2. Relaciona as imaxes

cun posible significado

iconolóxico.

S

P1

P2

P3

características da pintura.

2 Recoñecer as características principais da

pintura rupestre.

2.1. Compara as

imaxes prehistóricas coas

imaxes de grupos étnicos da

actualidade, establecendo

posibles paralelismos.

2..2. Relaciona a

iconografía rupestre con

composicións de artistas actuais.

S

S

P1

P2

P3

P1

P2

2

pintura e escultura

pintura rupestre a partir de exemplos relevantes

da Península Ibérica.

características técnicas da

gráficas, a técnica da arte

rupestre e a súa posible

aplicación na actualidade.

S P1

P2

2

4 Construcións megalíticas.

Stonehenge: mito e realidade.

4. Analizar Stonehenge e os labores de

recreación efectuados no século XX no

monumento.

Stonehenge e debate acerca da

súa autenticidade simbólica e

histórica

S P1

P2

2



Bloque 2. As grandes culturas da Antigüidade: Exipto

Ob

x.

Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet. (%) Temp.

relevantes: restos arqueolóxicos.

B2.1. Identificar a arte exipcia en relación con

outras culturas diferentes. imaxes dos restos arqueolóxicos

relevantes e sitúaas na cultura

correspondente.

S P1

P2

P3

3

Exipto. Cultura sedentaria e

agrícola, arquitectura e obra civil.

B2.5. Analizar a posible relación

entre o modo de vida e a arte exipcia

FA1B2.5.1. Relaciona o tipo de

vida sedentario co auxe da

arquitecturae das obras públicas.

5.2. Infire a relación

entre a escultura oficial e o seu

patrocinador e asóciaa co tipo de

imaxe para representar.

5.3. Establece unha

relación causa-forma entre a

estrutura política e a plasmación

plástica que dela se fai.

S

S

S

P1

P2

P1

P2

P1

P2

2

política.

representación na arte exipcia.

Faraón-deus.

os,

6,7,8 Explicar a iconoloxía exipcia

relacionando a imaxe co poder político.

6,7,8.1. Analiza a

relación entre o culto a Isis e o

seu posible enlace coa relixión

xudeo-cristiá.

S P1

P2

P3

2



inmortalidade e resurrección en

Exipto. Mito de Isis.

pintura. pinturas exipcias organización narrativa das

pinturas exipcias

S P1

P2

suntuarios.

o seu material e súa finalidade: pedra,

madeira,obxectos suntuarios, sarcófagos, etc

liza as pezas

escultóricas exipcias

S P1

P2

1

B2.6. Experimentar a técnica da encáustica.

encáustica a un traballo

concreto.

S P1

P2

P3

2

-

vadas no Oriente Medio, a exipcia e a chinesa.

mpara a

cronoloxía e a iconografía das

culturas persa, exipcia e chinesa.

S P1

P2

2

chinesa.

er a escultura en terracota

dosguerreiros de Xian, do mausoleo do

primeiroemperador Qin

ifica a

concepción formal das esculturas

do mausoleo fronte a outras

obrasarqueolóxicas.

S P1

P2

1

chinesa.

B2.9. Relacionar as claves políticas e artísticas

dos guerreiros de Xian.

elaciona a

creación do mausoleodo primeiro

emperador Qin coa historia da

S P1

P2

1



China e a súa transcendencia

política e social.

.10. Relacionar a técnica da escultura en

terracota con usos actuais similares.

Recoñece e

explica a técnica da terracota.

S P1

P2

1

escultura.

Analizar nas culturas antigas a

diferenza entre imaxes idealistas e naturalistas, e

a súa posible relación coa finalidade da peza.

Describe as

diferenzas entre a escultura

idealista e a escultura naturalista.

S P1

P2

1

Bloque 3. A orixe de Europa. Grecia

Ob

x.


Persia.

comparativamente a arte arcaica

grega e a arte exipcia fronteiriza. nacemento da cultura grega coa

influencia das culturas de Exipto

e Persia.

S P1

P2

1

ar a arquitectura grega. Orixes

formais e sociais.

ifica os

elementos esenciais da

arquitectura grega.

S P1

P2

2

ura grega.

Elementos constitutivos

icar convenientemente as partes

esenciais da arquitectura grega.

nta as

diferenzas entre as tres épocas

esenciais da arquitectura grega.

S P1 P2

1



ión da forma desde o

hieratismo exipcio: arte arcaica,

clásica e helenística.

stica: naturalismo

e expresividade, emoción e tensión

dramática.

s etapas na arte grega a

partir das peculiaridades de cada etapa

reflectidas nunha creación determinada.

B3.4.1. Describe as

diferenzas entre as tres ordes

clásicas: dórica, xónica e corintia.

S P1

P2

1

grega. Apoloxía

do corpo humano. Forza e

sensualidade

fluencia da arte grega na

historia.

as características da

escultura grega. Relacionar a arte grega con

outras culturas ou aplicacións posteriores

simboloxía das deidades gregas.

entre a escultura grega, romana,

renacentista e neoclásica.

S

S

P1

P2

P1

P2

P3

2

ica grega: iconoloxía,

recursos ornamentais. Técnicas:

negro sobre vermello. Andócides.

Vermello sobre negro.

cerámica grega.

evolución cronolóxica da

cerámica grega.

S P1

P2

1

bxectos da cultura grega:

figuras, ferramentas e xoias.

a tipoloxía da xoiaría grega en

relación con outras culturas. arqueolóxicos de xoias e

obxectos nas culturas coetáneas

á cultura grega.

S P1

P2

P3

1

ro grego: arquitectura,

temas e recursos iconográficos.

teatro grego e a súa influencia

no teatro posterior.

be as

características do teatro grego e

a súa influencia no teatro actual.

S P1

P2

1



Bloque 4. O imperio occidental: Roma

Ob

x.


mediterránea.

usca. Elementos

identificativos.

a importancia da cultura romana

no mediterráneo e a súa transcendencia histórica

posterior.

nacemento da cultura romana e

a influencia grega.

Mediterráneo as culturas grega,

romana e fenicia.

S

S

P1

P2

P1 P2 P3

2

a política romana

e a súa relación coa arte.

nas esculturas e nos bustos de

emperadores

lingua común europea e a súa transcendencia na

arte.

elaciona a

expansión política e artística

romana co emprego do latín e o

dereito romano

S P1

P2

2

car as obras arquitectónicas da

cultura romana a partir da identificación visual

dos seus elementos principais

fica os

elementos arquitectónicos

esenciais da cultura romana.

S P1

P2

1

igrexas cristiás posteriores, analizando os planos

das plantas de diferentes edificios.

as

basílicas do imperio romano e as

igrexas construídas

posteriormente

S P1

P2

1

romanas.

B4.5. Valorar a importancia técnica dos edificios

romanos.

o

Panteón de Agripa coa catedral

do Vaticano

S P1

P2

1



fresco.

cnica da pintura ao fresco e

a do mosaico.

scribe as

técnicas do mosaico e da pintura

ao fresco

S P1

P2

P3

1

onar o teatro romano e o teatro

grego

ona o teatro

actual cos teatros grego e

romano.

S P1

P2

1

aplicadas: moblaxe,

obxectos e vestimenta.

r as artes aplicadas da cultura

romana coas efectuadas noutros momentos e

noutras culturas.

stablece a

relación entre a historia de

Pompeia e Herculano, e a súa

influencia na arte europea

posterior.

vestimenta romana e a súa

aplicación na historia da arte

posterior.

S

S

P1

P2

P3

CL

1

Bloque 5. A arte prerrománica

Ob

x.


do imperio romano de

occidente. Arianismo.

ar as claves expresivas da arte

visigoda.

nar a situación social e a arte

principais monumentos do

prerrománico español.

S

P1

P2

2



técnica arquitectónica romana.

capiteis.

aplicada.

escultura romana e

visigoda.

ecoñece as

claves políticas quelevan á

decadencia do imperio romano.

imperio romano e

a disgregación artística europea.

para a pintura

visigoda e romana anterior.

S

S

S

S

P1

P2

P1

P2

P1

P2

P3

P1

P2

CCEC

os templos visigodos e as súas

características principais. principais características dos

templos visigodos a partir de

fontes historiográficas de

exemplos representativos.

S P1

P2

1

na Península

Ibérica. Islamismo. Arco de

ferradura. Arte mozárabe

iar a arte cristiá e a árabe na

Península Ibérica.

1. Relaciona o arco

de ferradura e o seu emprego na

arte árabe da Península Ibérica

S P1

P2

1

motivos iconográficos.

técnica do artesoado das

cubertas de madeira nas igrexas españolas.

ece as

principais características dos

artesoados de madeira en

exemplos representativos

S P1

P2

1

miniados.

Ilustración en pergameo. Técnicas.

técnica da pintura e escritura

sobre pergameo. Motivos iconográficos.

aliza o Libro da

Apocalipse e a súa aplicación á

S

P1

P2

CL

2



Iconografía medieval. Pergameos e

códices.

arte de todos os tempos.

Recoñece a

técnica da pintura e escritura

sobre pergameo.

as características da iconografía

medieval a partir de códices e

pergameos representativos.

S

S

P1

P2

P1

P2

C

técnica construtiva da xoiaría

visigoda. Técnica cloisonné e a súa aplicación

posterior.

FA1B5.7.1. Explica a técnica da

xoiaría visigoda a partir de fontes

historiográficas que reflictan

pezas representativas.

S P1

P2

1

pobos do norte de

Europa. Normandos

as claves expresivas da arte

do norte de Europa, tanto en España como no

resto do continente

dos pobos do norte de Europa e

os elementos similares

localizados en España.

S P1

P2

1

Bloque 6. O Románico, arte europea

Ob

x.


ón e difusión do

románico. Orde Beneditina.

relación da orde Beneditina e

a expansión da arte románica.

ciona a obra

dos frades beneditinos e a

internacionalización da arte

románica.

elaciona o

S

S

P1

P2

P1

CSC

1



Camiño de Santiago e a súa

importancia relixiosa coa

aplicación da arte románica.

P2

P3

ra: características

e edificios representativos

ficar os elementos románicos na

arquitectura, nomeadamente nos edificios

relixiosos.

nta a

evolución da arte naturalista

romana á arte simbólica

románica.

ece as

principais características da

arquitectura románica,

identificando visualmente os

elementos que a diferencian.

elementos románicos

das igrexas españolas máis

representativas, indicando

posibles engadidos posteriores.

S

S

S

P1

P2

P1

P2

P3

P1

P2

2

influencia na arte.

entar o mito ou a realidade da teoría

milenarista da fin do mundo. identificación entre época

románica e as teorías

milenaristas da fin do mundo

xurdidas no romanticismo.

S P1

P2

1

n

ánica.

Características iconolóxicas.

r a iconoloxía medieval e a súa

plasmación gráfica. importancia da luz na iconografía

da arquitectura románica.

S P1

P2

P3

1

. Escultura: imaxes relixiosas; nalidade iconográfica da S P1 1



capiteis; pórticos. escultura relixiosa e a forma consecuente con

este obxectivo.

elementos formais da escultura

románica

P2

ación na

representación figurativa: pintura e

escultura.

a escultura e a pintura

románicas coas creacións anteriores e

posteriores

iconografía románica.

S P1

P2

P3

1

costumes: vida cotiá.

icar os obxectos e os elementos

característicos da vida cotiá na Idade Media,

nomeadamente a vestimenta

ompara a vida

cotiá das ciudades en época

románica coa vida cotiá do

Imperio Romano, valorando a

calidade de vida e os costumes

de unhas e outras.

S P1

P2

1

mparar a estrutura narrativa románica

e bizantina. organización narrativa a

partir de obras representativas.

S P1

P2

1

características formais

onar a pintura románica con

técnicas similares posteriores. elementos formais da plástica

románica con creacións

posteriores

S P1

P2

P3

1

Bloque 7. O Gótico

Ob

x.


económico europeo.

as claves sociais e técnicas da

orixe do Gótico.

. Analiza a situación

económica europea no século

S P1

P2

1



Auxe das cidades.

ea.

Extensión xeográfica.

XIII e a súa relación co

nacemento do Gótico.

públicos e relixiosos.

ca:

características.

anteriores e posteriores. elementos góticos e a

súa aplicación ás catedrais

españolas máis representativas.

S P1

P2

2

características.

pináculos.

características.

claves principais da arte gótica: escultura,

vidreiras policromadas e arcadas.

correctamente os elementos

principais da arte gótica a partir

de fontes historiográficas de

mostras representativas.

S P1

P2

2

pleno e florido.

a arte gótica e a súa revisión

no século XIX. tipoloxía gótica en edificios

cronoloxicamente posteriores,

nomeadamente no Neogótico do

século XIX.

S P1

P2

1

b

góticas.

proceso técnico da creación

de vidreiras policromadas.

liza o proceso

de fabricación e instalación das

vidreiras policromadas nas

catedrais máis representativas.

S P1

P2

P3

1

a arte románica.

r e identificar correctamente a

escultura gótica fronte á románica.

ica o cambio

formal da escultura románica á

gótica.

S P1

P2

1



ra gótica. Pintura

sobre táboa: técnica. Estucado.

Dourado

ar o proceso técnico da pintura

sobre táboa, a preparación e os resultados

.7.1. Identifica os

elementos da pintura

gótica a partir de fontes

historiográficas.

técnico da pintura

sobre táboa.

S

S

P1

P2

P1

P2

P3

2

e

tempero

proceso de fabricación e

aplicación da pintura ao tempero.

S P1

P2

P3

1

12. Vestimentas e costumes. a vestimenta gótica nas imaxes

relixiosas e civís da época.

ica os

elementos característicos da

vestimenta gótica a partir de

fontes historiográficas.

S P1

P2

1

Bloque 8. O Renacemento

Ob

x.


ento: estilo

identificatorio da cultura europea.

Trecento,

Quattrocento e Cinquecento.

Renacemento

desde Italia ao resto de Europa.

ortancia histórica do estilo

do renacemento e a súa transcendencia posterior

aliza a orixe do

Renacemento en Italia.

Relaciona as

etapas da implantación do

Renacemento e a cronoloxía

gótica en Europa.

S

S

P1

P2

P1

P2

3

1



Roma (o papado).

rquitectura do

renacemento: tipoloxía e edificios

principais.

claves técnicas da

arquitectura renacentista e a súa relación coa

cultura romana.

omenta a

importancia da cultura romana na

arte do Renacemento.

S P1

P2

2

ñecer a proporción áurea nalgún

elemento de estilo renacemento: arquitectura,

moblaxe.

naliza a relación

dos elementos arquitectónicos

aplicando a proporción áurea.

S P1

P2

1

a: da representación

xerárquica medieval á visión

realista: de Giotto di Bondone

a Piero della Francesca e Masaccio.

Boticelli.

obras.

Sanzio.

as principais obras de artistas

do Renacemento italiano.

dentifica os

cambios na pintura desde o

Gótico ata o Renacemento.

2. Recoñece as

principais pinturas do

Renacemento e a súa autoría.

obra de Leonardo

da Vinci.

S

S

S

P1

P2

P1

P2

P1

P2

3

Tiziano

e Tintoretto. Veronese.

.

pintura veneciana e a do

resto de Europa.

mpara a

evolución da pintura do primeiro

Renacemento ata o colorido

veneciano

S P1

P2

1

as esculturas e os traballos en ifica as S P1 2



Renacemento. Donatello e

outros autores emblemáticos.

volume máis emblemáticas do Renacemento esculturas e os traballos en

volume máis emblemáticos do

renacemento

P2

Renacemento a través da pintura

oca,

nomeadamente na pintura.

liza as

vestimentas reflectidas nos

cadros de Veronese

S P1

P2

1

as claves técnicas da

perspectiva cónica

Describe con

detalle o cadro "O lavatorio" de

Jacopo Robusti "Tintoretto" e a

aplicación técnica da perspectiva

S P1

P2

P3

2

s claves técnicas da pintura ao

óleo, referenciando o seu uso en aplicación sobre

lenzo.

diferenza da técnica da

pintura ao tempero e a pintura ao óleo.

escribe a técnica

da pintura ao óleo sobre lenzo e

relaciónaa coa pintura anterior

sobre táboa.

acerca

das características

da pintura ao tempero e ao óleo.

S

S

P1

P2

P3

P1

P2

2

Bloque 9. Michelangelo Buonarroti

Ob

x.


fía e a relación co seu

ámbito. Relación cos Medici e con

ar a relación de mecenado entre

Michelangelo, os Medici e o papa Xulio II.

omenta a

relación dos mecenas e a arte,

S P1

P2

1



Xulio II. especialmente entre os Medici,

Xulio II e Michelangelo

relevancia social.

ichelangelo como

pintor, escultor e arquitecto.

Vaticano.

ar a importancia do concepto de

artista total. importancia histórica da

obra en conxunto de

Michelangelo.

arquitectónica, escultórica e

pictórica de Michelangelo.

S

S

P1

P2

P1

P2

3

pela Sixtina:

concepción iconolóxica e

iconográfica.

3. Describir as claves iconolóxicas e

iconográficas nos frescos da Capela Sixtina. proceso da creación da

pintura ao fresco da Capela

Sixtina.

S P1

P2

1

evolución

persoal; obras representativas.

s claves evolutivas na

escultura de Michelangelo. evolución iconográfica da

escultura de Michelangelo,

remarcando dun modo especial

as esculturas do final da súa

vida.

S P1

P2

1

Bloque 10. O Renacemento en España

Ob

x.


mento en España:

implantación e cronoloxía.

nar a cronoloxía do

Renacemento español co italiano.

e os

principais feitos históricos

S P1

P2

2



Reis Católicos; Carlos V; Filipe II e a

súa relación coa arte.

ísticas peculiares

da arte española de finais do século

XV e do século XVI. Do plateresco a

Juan de Herrera

relacionados coa arte española.

renacentistas e a

súa presenza na corte española:

Pedro de Berruguete, Tiziano,

Hieronymus Bosch e El Greco.

a relación entre a sociedade

da época e as artes plásticas.

plica a

relación entre o emperador

Carlos V e Tiziano.

relación errada entre

Filipe II e El Greco.

S

S

P1

P2

P1

P2

2

ctura: Pazo de

Carlos V. O Escorial. Fachada da

Universidade de Salamanca.

r as principais obras

arquitectónicas do Renacemento español.

ntifica a

tipoloxía do edificio renacentista,

referenciada a edificios

emblemáticos españois.

S P1

P2

1

tura: retablos. Alonso

González Berruguete

a técnica escultórica da

Península Ibérica e do resto de Europa. escultura relixiosa

española coa escultura italiana

coetánea.

expresividade na obra de

Berruguete.

S

S

P1

P2

P1

P2

1



súa presenza na corte española:

Pedro de Berruguete, Tiziano,

Hieronymus Bosch e El Greco.

as obras pictóricas máis

importantes do renacemento español de Hieronymus Bosch e a súa

relación coa monarquía

española.

Analiza a obra

pictórica de El Greco e a súa

relación coa iconoloxía bizantina.

S

S

P1

P2

P1

P2

1

B10.7. Sofonisba Anguissola,

pintora

r a obra pictórica de Sofonisba

Anguissola coa pintura coetánea.

FA1.B10.6.1. Analiza a obra da

pintora Sofonisba Anguissola.

S P1

P2

1

nacentista.

Instrumentos: compositores.

ar as claves musicais da música

renacentista.

Recoñece os

instrumentos musicais do

Renacemento.

musical de Tomás Luis de

Victoria.

S

S

P1

P2

P3

P1

P2

2

s e os

vestiarios do Renacemento. tipoloxía do moble do

Renacemento: arcas, arquetas,

mobles bargueños e cadeiras de

frades.

S

S

P1

P2

P1

1



dos personaxes dos cadros do

Renacemento, nomeadamente

na obra de Sánchez Coello.

P2

P3

Bloque 11. O Barroco

Ob

x.

Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet.

(%)

Temp.

Orixe. Crise política

europea. Guerra dos Trinta Anos.

Política española.

e Trento e a súa

importancia no cambio iconográfico

nas imaxes relixiosas.

o da catedral de San

Pedro. Columna salomónica.

ola:

técnica e temática.

Relaciona a

situación políticaeuropea coa

evolución do Renacemento cara

ao Barroco.

instrucións emanadas do

Concilio de Trento acerca do

xeito de representar nas igrexas.

da basílica de San Pedro e os

seus elementos identificativos.

peculiaridades da imaxinaría

española, canto a temática e

técnica.

S

S

S

S

P1

P2

P1

P2

P1

P2

P1

P2

2

zar correctamente o vocabulario ica as S P1 1



arquitectura barroca.

Catedral de Murcia.

técnico aplicado aos elementos arquitectónicos principais características da

arquitectura barroca.

P2

Exceso, desequilibrio

manierista e asimetría na arte

barroca.

car a asimetría en elementos da

arte barroca e doutras culturas diferentes.

elaciona a arte

barroca europea e a arte colonial

hispanoamericana.

Compara o

barroco con creación formais

recargadas ou barroquistas

posteriores.

S

S

P1

P2

P1

P2

1

barrocas.

rar as fachadas renacentistas e

barrocas en España.

Describe e

compara fachadas das igrexas

máis representativas da arte

barroca.

S P1

P2

1

r as obras máis

representativas da escultura barroca, en relación

cos autores correspondentes.

enta os

principais traballos de Gian

Lorenzo Bernini escultor e a súa

evolución desde a escultura de

Michelangelo Buonarroti.

aliza a obra "A

éxtase de Santa Teresa" e a súa

relación con artistas posteriores,

por exemplo

S

S

P1

P2

P1

P2

1

aría española: uir a escultura hispánica da do entifica as S P1 1



Gregorio Fernández, Alonso Cano e

Pedro de Mena.

resto de Europa. principais obras da imaxinaría

relixiosa española.

P2

11.12. Tenebrismo: Caravaggio

e Ribera.

e Murillo.

Velázquez.

e Rembrandt.

Vermeer e Carel

Fabritius

r a pintura barroca,

comparandon os estilos, por países.

entifica os

principais pintores barrocos.

aliza o

tratamento da perspectiva en "As

Meninas" de Velázquez.

técnica pictórica de

Velázquez coa pintura

impresionista posterior.

pictórica de Peter

Paul Rubens e Rembrandt

Harmenszoon van Rijn.

costumista holandesa:

tratamento pictórico, tamaño do

lenzo e técnica.

S

S

S

S

S

P1

P2

P1

P2

P1

P2

P1

P2

P1

P2

2

Caravaggio.

barroco e en culturas posteriores.

Relaciona a

Michelangelo Merisi da

Caravaggio con José de Ribera,

S P1

P2

1



Juan de Valdés Leal e Diego de

Silva Velázquez.

s importantes:

Antonio Vivaldi, Claudio Monteverdi,

George Friedrich Häendel, J. S.

Bach, Georg P. Telemann, Jean-

Philippe Rameau e Domenico

Scarlatti.

B11.10. Recoñecer a música barroca e a súa

evolución desde a música renacentista.

Recoñece a

tipoloxía musical da música

barroca.

pezas máis recoñe-

cibles dos compositores desta

época: Vivaldi, Monteverdi,

Häendel, J. S. Bach, Telemann,

Rameau e Scarlatti.

S

S

P1

P2

P1

P2

P3

2

ópera.

lementos compositivos

da ópera: música, libreto,

escenografía, atrezo e vestiario

a súa

transcendencia posterior.

escribe os

principais compoñentes dunha

ópera.

S P1

P2

2

indumentaria e

artes decorativas do barroco.

B11.12. Identificar a moblaxe e as artes

decorativas do barroco

. Compara a

moblaxe e os traxes do

Renacemento cos da época

barroca.

S P1

P2

1

escura.

laciona a

caixa escura pictórica coa caixa

fotográfica.

da caixa escura, en relación coa

S

S

P1

P2

P3

P1

P2

T

1



obra de Carel Fabritius e outros

posibles.

Bloque 12. O Rococó. Francia e o resto de Europa

Obx. Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet. (%) Temp.

solutismo

político da monarquíafrancesa. O

"Rei Sol" Luís XIV. Luís XV.

Elegancia.

Versalles.

establecer similitudes e diferenzas. do Rococó.

2. Relaciona a

situación política francesa e o

Rococó.

evolución do Barroco ao

Rococó.

S

S

S

P1

P2

P1

P2

P1

P2

2

n

e profana.

Watteau, Fragonard e Boucher

a temática relixiosa e a

temática profana.

. Compara a

pintura barroca e a pintura

rococó.

temática do barroco relixioso e a

pintura galante francesa.

"L'escarpolette" (O

bambán), de Jean-Honoré

Fragonard.

S

S

S

P1

P2

P1

P2

P1

P2

CCEC

1

B12.6. Marie-Louise-Élisabeth

Vigée-Lebrun, pintora.

-

Louise-Élisabeth Vigée-Lebrun e os pintores obras pictóricas de

S P1

P2

1



masculinos da súa época. Marie-Louise-Élisabeth Vigée-

Lebrun e os pinto-

res masculinos da súa época.

rococó en

España. Anton Rafael Mengs e

Francisco de Goya.

as

entre a obra pictórica de Anton Rafael Mengs e

pintores posteriores, por exemplo Francisco de

Goya.

elaciona a obra

de Anton Rafael Mengs e os

pintores europeos do seu tempo.

obras de Mengs coas de Goya e

establece posibles influencias.

S

S

P1

P2

P1

P2

1

motivos relixiosos entre Gregorio Fernández e

Salzillo.

liza a obra de

Francisco Salzillo.

tratamento iconolóxico dos

motivos relixiosos entre Gregorio

Fernández e Salzillo.

S

S

P1

P2

P1

P2

1

principais; óperas.

obra musical de Mozart:

análise, identificación de fragmentos de obras

máis populares e comparación con obras doutros

autores e doutras épocas.

Analiza a obra

musical de Wolfgang Amadeus

Mozart.

importantes dos traballos máis

coñecidos de Mozart.

Compara as

óperas de Mozart con outras de

S

S

S

P1

P2

P3

P1

P2

P3

P1

P2

2



diferentes épocas.

"Réquiem" de Mozart

con obras doutros autores.

S

P1

P2

P3

sicións musicais

máis representativas: partes.

musicais.

Describe as

partes das composicións

musicais máis representativas:

oratorios, misas, concertos,

sonatas e sinfonías

S P1

P2

1

axe e decoración

de interiores. Estilo Luís XV.

decorativas.

turas reais

europeas. Porcelana de Sèvres,

Meissen e O Bo Retiro. A Real

Fábrica de Vidro de La Granja de

San Ildefonso (Segovia).

rococó, especialmente en vestiarios e moblaxe

en España e en Europa.

moblaxe rococó.

Identifica o estilo

Luís XV en moblaxe.

vestidos da corte francesa co

resto de traxes europeos.

Describe o

vestiario das clases altas, medias

e baixas no século XVIII.

S

S

S

S

P1

P2

P1

P2

P1

P2

P1

P2

1

porcelana e louza.

cerámica europea e da oriental.

B12.9. Recoñecer a importancia artística da

cerámica, e nomeadamente da porcelana, valo-

rando a evolución desde a louza ata as figuras

desta época

tipoloxía da cerámica

europea.

S

P1

P2

1



evolución da louza ata

a porcelana.

dentifica a

tipoloxía da cerámica

europea en relación á cerámica

oriental.

S

S

P1

P2

P1

P2

Bloque 13. O Neoclasicismo

Ob

x.


neoclasicismo: Luís XVI.

ctura. Recursos

formais gregos, romanos e

renacentistas.

alladio.

arquitectónico.

1. Compara a

situación políticafrancesa de Luís

XVI e o estilo artístico que o

relaciona.

a

de Napoleón e o estilo Imperio.

S

S

P1

P2

P1

P2

2

renacentista.

transcendencia do

neoclasicismo dentro da cultura europea

. Analiza as

causas da volta ao clasicismo

arquitectónico.

S P1

P2

1

e do orientalismo.

Comercio con Oriente. Chinoiseries.

oriental que se van incorporando

progresivamente á cultura europea.

re a partir do

auxe do comercio con Oriente o

crecente gusto orientalizante da

moda europea.

S P1

P2

1



erísticas formais da

escultura: sensualidade e

dinamismo. Relación coa danza.

tóricas e

autores salientables: Canova e

Carpeaux.

artistas europeos máis salientables.

Compara a obra

de Antonio Canova coa escultura

anterior.

principais traballos de Canova e

Carpeaux.

escultura de Canova e Carpeaux.

S

S

S

P1

P2

P1

P2

1

ura neoclásica en

Francia: Jean Louis David e Jean

Auguste Dominique Ingres.

da pintura inglesa:

Thomas Lawrence, Joshua

Reynolds e George Romney.

pintores coetáneos, por exemplo Jean Louis

David e Jean Auguste Dominique Ingres.

FA1.B13.5.1. Compara a obra

pictórica dos pintores europeos

máis salientables, por exemplo

Jean Louis David, Jean Auguste

Dominique Ingres.

S P1

P2

1

da pintura inglesa:

Thomas Lawrence, Joshua

Reynolds e George Romney.

da época.

importantes dos pintores ingleses.

ca a obra

pictórica dos principais pintores

ingleses: Thomas Lawrence, Jos-

hua Reynolds e outros.

iza a

relación artística e persoal entre

Emma Hamilton, George

Romney e o almirante Nelson.

S

S

P1

P2

P1

P2

1



8. METODOLOXÍA 8.1 AGRUPAMENTOS: Temos dous cursos de 1º de BAC-Artes de 24 e 26 alumnos cada un. 8.2 TEMPOS Catro horas semanais de matería fanse escasas para desenvolver como se desexaría os moi amplos contidos de este curso. Se temos en conta, ademáis, o período de adaptación ó cambiar da ESO ao BACH e a ratio, temos que axustar os contidos e actividades ó máximo. Darase o maior tempo posible para realizar tarefas de contidos prácticos no aula. Faise a recomendación de agrupar as horas en 2+1+1, sempre que sexa posible. 8.3 ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS: Para favorecer a aprendizaxe por competencias:

Traballo en equipo, é dicir cooperativo, todas as actividades en todas as etapas educativas están baseadas na aprendizaxe cooperativa.

Traballo colaborativo, xa que implica certa parte de traballo individual, e tamén cohesión grupal e de relacións sociais no grupo.

Aprendizaxe socio-afectivo, é dicir, que parte da base que somos seres sociais e grupales, por tanto debemos aprender a convivir co resto, e por elo a coñecernos a nivel individual cos nosos potenciais e as nosas limitacións, co fin de poder achegar o mellor e máis adecuado ao grupo en cada momento, e así podernos beneficiar todos, por tanto tamén nos beneficiamos a nivel individual.

Aprender facendo, ou “learning by doing” que fai referencia a unha metodoloxía de autocoñecemiento e desenvolvemento de carácter individual.

Para favorecer o desenvolvemento das unidades:



Coñecer, antes de comezar, as ideas previas, as dificultades de aprendizaxe do alumnado e os recursos dispoñibles.

Introducir de xeito xeral ao alumno na unidade, anticipando as tarefas previstas e os materiais necesarios para o desenvolvemento desta.

Realizar exposicións (tanto por parte do profesor coma dos alumnos) utilizando diferentes soportes e incidindo no uso da imaxe e na expresión multimedia (oral, visual e outras).

Fomentar a realización de esquemas ou mapas visuais do que se coñece e do que se quere coñecer, así como dos procesos de traballo tanto individuais como por medio de dinámicas grupais.

Traballos dos alumnos

Reflexión e análise crítico dos traballos dos alumnos por parte do profesor coa participación do grupo.

Organización do material e recursos dos alumnos en carpetas individuáis que permanecerán na aula.

Utilizar os recursos dixitais da aula (ordenador con conexión a internet e proxector) para reforzar,e ampliar os contidos así como enriquecer e chamar á atención do alumnado sobre diversas manifestacións da arte ao longo da historia.

9. SECUENCIACIÓN Tanto a secuenciación das distintas unidades didácticas coma a súa duración poderán ser modificadas atendendo a razóns debidamente xustificadas polo profesor: Adaptación ás necesidades do grupo; Adecuación tanto aos espazos dispoñibles así coma ás técnicas empregadas; Participación en actividades ou concursos propostos polo centro ou outras entidades; outros posibles.

1º Trimestre: Bloques I, II, III e IV

2º Trimestre: Bloques V, VI, VII, VIII e IX

3º Trimestre: Bloques X, XI, XII e XIII



10. RECURSOS E MATERIAIS 10.1 ESPAZOS Contamos cunha aulas ordinarias de curso, aula de plástica e taller artístico. Temos pilas para experimentar as técnicas húmidas e espazos de almacenaxe. Contamos ademáis cun ordenador para o profesor e un proxector. Temos a dificultade de coincidir cursos de diferente nivel na mesma hora, polo que ás veces impartimos clase na aula ordinaria e coordinaremos de tal xeito que poidamos usar a aula de plástica ou o taller artístico naquelas actuacións experimentales que require a programación. 10.2 OUTROS RECURSOS -O alumnado aportará material gráfico e utilizará o libros de Historia da Arte e Técnicas Artísticas disponibles na Biblioteca do IES e nas Bibliotecas de Aula. -O profesor aportará fichas, material de reforzo, material gráfico e proxeccións (vídeos, presentacións, animacións...) asociados á cada unidade. - Recursos dixitais a través de Internet.

11. MEDIDAS PARA A INCLUSIÓN E A ATENCIÓN Á DIVERSIDADE Para atender a diversidade plantexada nos niveis de educación secundaria post-obrigatoria, especificaremos como grupo diferenciando aqueles que atendan ós criterios de agrupamento:

a) Non acadar o nivel de coñecemento. b) Non ter interese e motivación. c) Non seguir o ritmo de traballo.



Unha vez detectada na avaliación inicial os agrupamentos flexibles correspondentes, as estratexias didácticas que rexerán a atención da diversidade serán:

1) Algúns contidos da programación terán carácter cíclico (entendendo por cíclico que os contidos básicos estudados nos primeiros niveis serán revisados e ampliados nos cursos superiores). 2) Reforzo explicativo na clase. 3) Reforzo mediante exercicios que se adecúen ó nivel do grupo.e/ou alumno/a 4) Atención fora da hora lectiva ordinaria.(según dispoñibilidade horaria) Para aqueles alumnos con dificultades (psíquica ou motora) se articularán as medidas pertinentes para cada caso, tendo sempre en conta o apoio dos/s especialistas do Departamento de Orientación.

12. AVALIACIÓN

12.1 Principios xerais

Os referentes para a comprobación do grao de adquisición das competencias e o logro dos obxectivos do BACH, nas avaliacións continua e final da materia de Fundamentos da Arte I, serán os criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables que figuran nas táboas correspondentes do apartado 7.4 deste documento.

A avaliación da aprendizaxe do alumnado será continua, terá un carácter formativo e será un instrumento para a mellora tanto dos procesos de ensino como dos procesos de aprendizaxe.

Haberá 3 avaliacións parciais correspondentes con os tres trimestres do curso, dacordo ao calendario de avaliacións aprobadao polo Claustro de Profesores e o Consello Escolar do IES.

Os procedementos de avaliación serán o máis amplos e sistemáticos posibles para avaliar tanto o “entender” e o “saber ver” como o “saber facer”. Consideramos que é moi importante o seguimento do alumno na aula, a recollida de información sobre a súa responsabilidade, interacción co grupo, actitude e traballo. Os exercicios prácticos da aula e da casa permitirán avaliar esas sinerxias do aprendizaxe, así como a creatividade e capacidade expresiva do alumnado. As probas orais e/ou escritas avaliarán o acadamento conceptual dos contidos e o das competencias relacionadas coas distintas unidades.

A definición dos procedemntos e instrumentos procurará o uso de elementos que contemplen:



-A resolución de problemas que simulen contextos reais, mobilizando os seus coñecementos, destrezas e actitudes.

- Estratexias de participación do alumnado na avaliación dos seus logros, como a autoevaluación, a avaliación entre iguais ou a coevaluación.

- Actividades de tipo colaborativo e desde a colaboración co profesorado na regulación do proceso de ensino-aprendizaxe.

En todo caso, os distintos procedementos de avaliación utilizables, como a observación sistemática do traballo dos alumnos, as probas orais e escritas, o portfolio, os protocolos de rexistro, ou os traballos de clase, permitirán a integración de todas as competencias nun marco de avaliación coherente.

12.2 Procedementos e instrumentos de avaliación (véxase a táboa 7.1)

Procedementos:

p1. Observación directa do traballo diario.

p2. Valoración cuantitativa do avance individual (estándares e competencias).

p3. Análise e valoración de tarefas especialmente creadas para cada unidade (estándares e competencias)

p4. Valoración cualitativa do avance individual (anotacións e puntualizacións).

p5. Valoración cuantitativa do avance colectivo.

p6. Valoración cualitativa do avance colectivo.

Instrumentos:

i1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das unidades temáticas.

i2. Avaliación de contidos, probas obxectivas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.

i3. Avaliación por competencias, probas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.

I4. Probas de avaliación externa.

i5. Outros documentos gráficos ou textuais.

i6. Debates e intervencións.



i7. Proxectos persoais ou grupais.

i8. Elaboracións multimedia.

12.3 Avaliación Inicial

Consistirá en dous exercicios que participarán dos contidos dos tres bloques curriculares e servirán para valorar individualmente ó alumno e detectar posibles dificultades e adaptaciones. Tamén nos proporcionará información revelante do grupo para contextualizar e axustar, se fose o caso, a programación do aula. Deseño das probas:

A primeira proba será escrita, con cuestións relacionadas coa materia que reflicten os coñecementos do alumno e espectativas .

A segunda proba consistirá en identificar imaxes realacionadas coa creación artística ao longo da historia.

13. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN

1. A parte de avaliación derivada de traballos prácticos (láminas, cartafol de tarefas, bosquexos, estudos, etc.), avaliaranse coa

media aritmética (ponderada pola súa extensión e/ou dificultade se fora o caso) de todos os exercicios encargados polo/a profesor/a, tanto os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.

Estes exercicios prácticos, que integrarán contidos conceptuais e competenciais, deberán de entregarse nas datas fixadas, a demora na entrega poderá supoñer unha rebaixa na cualificación a criterio do profesor de ata 5 puntos sobre 10; en retrasos non xustificados, e puntuaranse de acordo coa seguinte ponderación :

Conexión en análise conceptual 30 - 40 % Resolución dos exercicios 50 - 40 % Limpeza e presentación 20 %



2. O acadamento de obxectivos conceptuais e, tamén, dalgúns dos logros competenciais, avaliaranse mediante unha ou dúas

probas obxectivas que se efectuarán o longo de cada avaliación.

3. A participación e colaboración, o compromiso coa propia formación, a disposición ao esforzo, o coidado do material, a limpeza, etc., avaliaranse mediante a observación directa do alumno-a.

A nota final de cada avaliación conformarase cos resultados das valoracións antes descritas e coa ponderación seguinte :

Probas obxectivas 40 a 50 % Traballos 50 a 40 % Compoñentes actitudinais 10 %

Para a superación das avaliacións e aplicación das ponderacións sinaladas, tanto a nota correspondente ás tarefas prácticas como á das probas obxectivas, debe ter un valor mínimo de 4, en caso contrario, non facerá media e deberá de recuperarse a parte suspensa por separado. Ao alumnado que non supere algunha avaliación proporánselle traballos alternativos para recuperar a parte de materia na que non se acadaron os niveis de estándares de aprendizaxe mínimos previstos. Farase ademais unha proba teórica ou teórico-práctica que obterá como máximo a cualificación dun 6 sobre 10 e se valorará xunto cos traballos entregados e as compoñentes actitudinais de do/a alumno/a. A nota final da avaliación ordinaria de xuño será a media da das tres avaliacións, debendo acadar como mínimo o 5 para aprobar a materia. Si ten dúas avaliacións suspensas non poderá aprobar. Tendo unha suspensa analizarase cada caso; se suspende cun 4 e lle da a media aproba, con nota igual ou inferior a 3 deberá ir a avaliación extraordinaria de setembro. Se fose o caso, para a avaliación da 2ª proba extraordinaria de setembro, os alumnos que non superaran a ordinaria de xuño, realizaran os traballos encargados polo profesor/a e unha proba de contidos conceptuais e procedementais, proposta polo Departamento, que se cualificará con :

Nota Final = ((Nota Proba (sobre10) + Nota Traballos (sobre 10)) / 2



Para facer a media da nota final, cada unha das partes da avaliación deberá obter, alomenos, unha nota de 4 sobre 10; e o Aprobado obterase a partir da nota media de 5.

14. ELEMENTOS TRANSVERSAIS

Comprensión lectora y expresión oral e escrita.

Comunicación audiovisual.

Educación cívica e constitucional

Emprendimiento.

Educación Emocional e Creativa: Empatía e Resilencia. O informe da UNESCO da Comisión Internacional sobre a Educación para o século XXI, A Educación encerra un tesouro, coñecido comunmente como O Informe Delors, presidente da Comisión, sinala que a educación ha de organizarse ao redor de catro aprendizaxes fundamentais, que serán para cada persoa, os alicerces do coñecemento ao longo da vida: Aprender a coñecer, é dicir, adquirir os instrumentos da comprensión; aprender a facer, para poder influír sobre a propia contorna; aprender a vivir xuntos, para participar e cooperar cos demais en todas as actividades humanas; aprender a ser, como proceso fundamental que recolle elementos dos tres anteriores. Esta visión da educación é consecuente coas demandas sociais e persoais. A sociedade necesita cidadáns capaces de convivir en democracia e esta necesidade tradúcese no ámbito educativo na educación para a convivencia. Así mesmo, é sabido que as persoas máis felices teñen, polo xeral, unha autoestima máis alta, maior autocontrol conductual e emocional; disponen dun estilo cognitivo positivo e manteñen relacións adecuadas cos demais; saben, así mesmo, recoñecer e expresar os seus sentimentos de maneira apropiada, facendo seus valores como o respecto, a tolerancia e a honestidade. Por tanto, mellorar as relacións interpersoais entre os alumnos e as alumnas, desenvolver a tolerancia e o respecto ás diferenzas entre as persoas, actitudes democráticas e solidarias, así como formar persoas críticas e autónomas, son obxectivos educativos de primeira orde.



Ao considerar o desenvolvemento integral da persoa como unha finalidade do sistema educativo, as emocións, os afectos e as relacións adquiren una maior relevancia. Neste contexto, o profesorado interésase cada vez máis nos aspectos emocionais e afectivos das relacións interpersoais dos estudantes, considera a necesidade de educar estes aspectos para o desenvolvemento armónico do alumnado e asume como tarefa propia a de ensinar a ser e a convivir ademais da de ensinar a coñecer. As actividades que se desenvolven na aula son o principal vehículo para a relación entre o profesorado e o alumnado, e é alí onde se pon en xogo a carga emocional e afectiva. A educación emocional comporta a aprendizaxe e a práctica na aula de estratexias cognitivas, repertorios comportamentales, valores, habilidades sociais e técnicas de autocontrol que permitan aos alumnos e alumnas saber vivir satisfactoriamente consigo mesmo e cos demais. Ter presentes os aspectos afectivos e emocionais que se mobilizan no alumnado, como consecuencia das interaccións que se dan na aula e en todo o ámbito educativo permite establecer as bases para unha mellor convivencia no centro.

15. CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO

• Ao comenzo do curso o alumnado será informado dos fundamentos da materia e a secuenciación prevista para cada trimestre. • Informarase ó alumnado dos criterios de avaliación e cualificación e da necesidade de entregar os traballos para aprobar a materia. • Darase a coñecer a lista de materiais que precisa con tempo suficiente para adquirilos. • En cada unidade enunciaranse os obxectivos e contidos específicos. Deben saber o que van aprender e o que van a facer, e os indicadores mínimos esixibles. • Verbalmente serán informados dos logros que van adquirindo, motivando os seus esforzos, ou se é o caso o risco de non aprobar a matería. Informarase dos resultados dos traballos e probas.

16. ALUMNADO COA MATERIA DE FUNDAMENTOS DA ARTE 1º BAC

Ao ser materia de nova implantación LOMCE, non existe alumnado coa materia pendente do curso anterior.

Fundamentos da Arte I - Consellería de Cultura ... · e interrelacionada das obras de arte. O...

Documents

Transcript of Fundamentos da Arte I - Consellería de Cultura ... · e interrelacionada das obras de arte. O...