gogoratu

7
gogoratu, gogora, gogoratzen/oroitu 1 da/du ad. recordar, acordarse Ezin gogoratu naiz haren izenaz: no puedo recordar su nombre. Gogora ezazu nor zaren: recuerda quién eres. Gogora ditzagun antzinako enperadoreak: recordemos a los antiguos emperadores. Gogora zaitez nik esandakoaz: recuerda lo que te dije. Gogora zaitez (ezazu) bihar datorrela: recuerda que viene mañana. Ez DU ezer gogoratzen: No recuerda nada Ez DA ezerTAZ gogoratzen (oroitzen): No se acuerda de nada 2 zaio ad. ocurrirse, venirse a la mente Jai bat antolatu behar zuela gogoratu zitzaion: se le ocurrió que tenía que organizar una fiesta. 3 du ad. pensar, reflexionar 1 utzi, utz, uzten/laga 1 du ad. dejar Ogia mahai gainean utzi: dejar el pan encima de la mesa. Aitona etxean utzi dute: han dejado al abuelo en casa. Etxea oso polita utzi diote: le han dejado la casa muy bonita. Egitekoak geroko utzi: dejar las obligaciones para luego. Esneak ez du gaur egun ezer uzten: la leche no deja nada hoy en día. Dentistak lehen bezala utzi dit hagina: el dentista me ha dejado la muela como antes. 2 du ad. permitir, dejar, consentir Taberna honetan ez dute kantatzen uzten: en este bar no permiten cantar. Aitak ez dit lagunekin ateratzen uzten: mi padre no me permite salir con los amigos. 3 du ad. abandonar, dejar

Transcript of gogoratu

Page 1: gogoratu

gogoratu, gogora, gogoratzen/oroitu

1 da/du ad. recordar, acordarse Ezin gogoratu naiz haren izenaz: no puedo recordar su nombre. Gogora ezazu nor zaren: recuerda quién eres. Gogora ditzagun antzinako enperadoreak: recordemos a los antiguos

emperadores. Gogora zaitez nik esandakoaz: recuerda lo que te dije. Gogora zaitez (ezazu) bihar datorrela: recuerda que viene mañana. Ez DU ezer gogoratzen: No recuerda nada Ez DA ezerTAZ gogoratzen (oroitzen): No se acuerda de nada

2 zaio ad. ocurrirse, venirse a la mente Jai bat antolatu behar zuela gogoratu zitzaion: se le ocurrió que tenía

que organizar una fiesta.

3 du ad. pensar, reflexionar

1 utzi, utz, uzten/laga

1 du ad. dejar Ogia mahai gainean utzi: dejar el pan encima de la mesa. Aitona etxean utzi dute: han dejado al abuelo en casa. Etxea oso polita utzi diote: le han dejado la casa muy bonita. Egitekoak geroko utzi: dejar las obligaciones para luego. Esneak ez du gaur egun ezer uzten: la leche no deja nada hoy en día. Dentistak lehen bezala utzi dit hagina: el dentista me ha dejado la muela

como antes.

2 du ad. permitir, dejar, consentir Taberna honetan ez dute kantatzen uzten: en este bar no permiten cantar. Aitak ez dit lagunekin ateratzen uzten: mi padre no me permite salir con

los amigos.

3 du ad. abandonar, dejar Andreak utzi egin ninduen: mi mujer me abandonó.

4 du ad. dejar, ceder Eserlekua utziko al diozu?: ¿le cederás el asiento?

5 du ad. ceder, prestar, dejar Automobila utzi zidan: me prestó el coche.

6 du ad. legar, dejar Dirua frantziskotarrei utzi die: ha legado el dinero a los franciscanos.

7 dio ad. dejar de Erretzeari utzi dio: ha dejado de fumar. Lanari utzi: dejar de trabajar.

Page 2: gogoratu

ahaztu, ahaztu, ahazten

1 da ad./du ad./zaio ad. da ad. denean, osagarriak -z kasu-atzizkia hartzen du olvidar(se)

Ikasgaia ahaztu zait: se me ha olvidado la lección. Ez dut laguna ahaztuko: no olvidaré a mi amigo. Adiskideez ahaztu zen: se olvidó de los amigos.

2 zaio ad. olvidarse Euskaraz hitz egiten ahaztu zaio: se le ha olvidado hablar en euskara. Igerian ahaztu zait: se me ha olvidado nadar. Musean egiten ahaztu egin al zaizu ala?: ¿se te ha olvidado jugar al mus

o qué? Gasaren giltza ixtea ahaztu zait: me he olvidado de cerrar la llave del

gas.

Ulertu

Ulertzen ZAITUT: Te comprendo (como persona)Ulertzen DIZUT: Te entiendo (lo que dices)

hasi, has, hasten

1 da/du ad. comenzar, empezar Han hasi ziren haren zorigaitzak: allí comenzaron sus desgracias. Urtea urtarrilaren batean hasten da: el año comienza el uno de enero. Hitzaldia hasi zenean: cuando empezó la conferencia. Elurra hasiko duela uste dut: creo que va a empezar a nevar. Nahi duzunean has zaitezke: puedes comenzar cuando desees.

2 da ad. osagarria aditzaren era burutugabea edo jarduera adierazten duen adberbioa comenzar a, ponerse a, echarse a

Negar egiten hasi zen: se echó a llorar. Elkar joka hasi ziren: comenzaron a pegarse. Bakean uzten ez banauzu, garrasika hasiko naiz: si no me dejas en paz,

me voy a poner a gritar.

eragin, eragin, eragiten

1 du ad. hacer hacer; obligar a; mover a, impulsar a, empujar a, instar a

Hobi bat eragingo duzu: harás hacer una tumba. Zerk eragin zizun hori esatea?: ¿qué te hizo decir eso?

Page 3: gogoratu

Nagusiak eragiten zion guztia egiten zuen: hacía todo aquello a lo que le obligaba el amo.

2 du ad. producir, causar Zerk eragiten dizu halako poza?: ¿qué te produce tanta alegría? Tabakoak eragindako gaixotasuna: enfermedad producida por el tabaco.

3 dio ad. mover, impulsar, empujar, instar, inducir Beharrak eragin zion: le impulsó la necesidad. Gorrotoak eraginda hil zuen: lo mató impulsado por el odio.

4 dio ad. iz. + egin aditzen arazleak sortzeko hacer + V. Negar eragin zion: le hizo llorar. Huts eragin zidan: me hizo fallar. Barre eragin: hacer reír.

5 dio ad. afectar, influir, influenciar Xanpainak eragin al dizu?: ¿te ha afectado el champán? Lege berriak niri ez dit eragiten: la nueva ley no me afecta.

6 dio ad. mover, hacer moverse; remover, revolver Urari eragiozu: remueve el agua. Eragiozu haurrari sehaskan: mece al niño en la cuna. Buruari eraginez, baietz esan zidan: me dijo que sí moviendo la cabeza.

7 dio ad. superar; desbordar Denei eragin die!: ¡ha superado a todos!

8 dio ad. Teknol. activar, poner en funcionamiento Alarmari eragin zion: activó la alarma.

9 dio ad. Zuz. inducir10 dio ad./du ad. tras participio o radical verbal, toma valor factitivo

Isildu eragin behar du: tiene que hacerle callar. Nahigabea ahaztu eragin zion: le hizo olvidar la pena.

iritzi, iritz(i), irizten

1 dio ad. opinar, parecer Zer deritzak horri?: ¿qué opinas de eso? Nik ondo deritzat etxea saltzeari: vender la casa me parece bien. Gaur mendira joateari ondo irizten diot: me parece bien que hoy

vayamos al monte.

2 dio ad. llamarse, denominarse; decírsele -Nola deritzu? -Niri Andoni derizt: -¿Cómo te llamas? -Me llamo

Andoni.

Page 4: gogoratu

ekin, ekin, ekiten

1 dio ad. [zerbait egiteari] acometer, ponerse; [gai bati] abordar; dedicarse, insistir, continuar

Bideari ekin dio: se ha puesto en camino. Ekin lanari!: manos a la obra. Ekin mutilok! hori da sasoia!: ¡vamos muchachos! ¡dadle fuerte!

2 dio ad. enfrentarse, atacar, enzarzarse Oilar bik elkarri ekin zioten gogor: dos gallos se enzarzaron duramente.

3 dio ad. B decir, dirigirse [oralmente]; murmurar

eutsi, euts(i), eusten

1 dio ad. sujetar, agarrar Zezenari adarretatik irmo eutsiz: sujetando firmemente al toro por los

cuernos.

2 dio ad. sujetar, sostener, mantener, aguantar Arbolak eusten dio lurrari: el árbol sujeta el terreno. Teilatuari eusten dioten habeak: las vigas que sostienen el tejado.

3 dio ad. aguantar, soportar, hacer frente Zalduneriaren eraso etengabeei eutsi: soportar las incesantes cargas de

la caballería. Eutsi, mutilok!: ¡seguid, aguantad muchachos!

4 dio ad. contener, aguantar Logurari ezin eutsi: no poder aguantar el sueño. Ezin izan nion barreari eutsi: no pude contener la risa.

5 dio ad. aferrarse a, agarrarse a; [esandakoa] mantener Zergatik eusten diezu hain arrazoi zentzugabeei?: ¿por qué te aferras a

razones tan descabelladas? Hitzari eutsi: mantener la palabra.

6 dio ad. B pegado, -a, uno junto a otro, uno sujetando al otro Kaleko etxeak bata besteari deutsela daude: las casas están pegadas entre

sí.

itxaron, itxaron, itxaroten

Page 5: gogoratu

1 dio ad./du ad. esperar, aguardar Atarian itxarongo dizut: te esperaré en la entrada. Atertu arte itxaron zuten: aguardaron hasta que despejara. Mireni itxaron diogu luzaz: le hemos esperado a Miren por largo tiempo.

2 du ad. hed. esperar, tener la esperanza de Itxaroten dut hilen piztuera: espero la resurrección de los muertos.

Pasako naiz (ez: pasatuko naiz); Zenbat Kosta zaizu? (ez: zenbat kostatu zaizu?); Asko falta zait (ez: asko faltatzen zait)

Erraza /Zaila izan

Hori egiTEA zaila da: Hacer eso es difícil

Hori egiTEN zaila da: Eso es difícil de hacer

Gogoa

Hasteko gogoA daukat / Berarekin egoteko gogoA daukat (beti singularrean)