Asteazkena, 2013ko martxoaren 27aTestuak:Janire Arrondo eta Eskeine Legorburu

AIM

AR M

AIZ

IDIAZABAL GAZTA

Zailtasunak zailtasun,bidea egiten

Lurrari, naturari eta ohi-turei lotutako ogibideada artzainena. Baserriaeta mendia dute bizitoki

eta lantegi. Artzainak dira eta ar-tzantzaren bueltan antolatzendute euren bizitza. Euskal He-rrian ofizio zaharra da eurena,XXI. mendean bizirik dirauena.

Artzainen bizimodua batere sa-murra ez dela jakina den arren,aurrerapen teknologikoei eskerasko aldatu da ogibidea. Lehen ezzituzten erosotasunak dituzteorain lanerako; nahiz eta aurreegin beharreko erronka berriakere agertu zaizkien. Artzantzaprofesionalizaturiko lanbidea dagaur egun; formazioa jasotzendute gazta egiteko eta ardiakzaintzeko, baina, baita bezeroen-gana iristeko moduak ikastekoere, Internet tarteko.

Eurena inoiz ez da diruz lepoaberasteko ofizioa izan, eta egun-go krisia ez zaie batere onik egi-ten ari. Salmentak okorroreanjaitsi egin direla diote artzainek,eta kanpoko merkatuetara jotzeabeharrezko izaten ari da. Orain-goz, ordea, aurre egiten ari diraegoerari Idiazabal gaztaren ekoiz-leak.

Ardien lanak eta gazta egitealan gutxi balitz bezala, egunaikastetxeetako taldeen bisitak ja-sotzen, telefonoz eskariak har-tzen eta etxera datozen bezeroakartatzen emanda ez dute denboralibre askorik Gabiriako Baztarri-ka baserrikoek. Asier Osinaldeketa Eli Elgarrestak daramate ber-tako ardura azken hamaika urte-tan. «Apustu gogorra» izan zenbaserriaren ardura hartzearenahasiera batean, baina, «gustura»ari dira orain behin eskua hartu-ta. Elgarrestaren amak, AmaliaJauregi artzainak, ardiak gutxi-tzeko asmoa agertu zuenean ani-matu ziren alaba eta suhia ustia-tegiaz arduratzera. «Hasiera zai-la» izan zela dio Osinaldek; «umetxiki bat genuen eta tailerreanlau errelebotan lan egiten nuen,ezin nuen ez batarekin ez bestea-rekin ere». Lan merkatua egoeraonean zegoen orduan, baina, Osi-naldek utzi eta gutxira hasi zirenlan egiten zuen lantegian langile-ak kaleratzen.

Salmentak motelduta Egungo egoera ekonomikoa dela-eta, salmentak «moteldu» egin di-rela dio Osinaldek. «Denda eta ha-rategietako salmentak asko jaitsidira, baina, orain bezeroak etxeragehiago etortzen dira», dio berak.Handizkako merkataritzan ari-tzen direnenen bidez saldu beha-rrean, gabiriarrek zuzenean sal-

tzen dute gazta etxetik edo azoke-tan. «Dendetan saltzen den gaztaere guk eramaten dugu bertara»,argitu du.

Bere gaztak etxetik zuzeneansaltzen ditu Eli Gorrotxategi ar-tzainak ere. Hamasei urte dara-matza berak ofizioan, Jose MariJauregi senarrarekin batera. Be-asaindarra da Gorrotxategi etalazkaotarra Jauregi, baina, Aspa-rrenan (Araba) dute Lezea gaz-tandegia.

Honela gogoratzen du Gorro-txategik hasiera: «Senarrarenamaren baserrian ardiak zituzteneta berari beti gustatu izan zaiomundu hau; lantokiko lana utzieta hona etortzeko apustua egingenuen. Aldaketa handia izanzen, gogorra. Fabrikak ematenzuen oreka utzi behar genuen etaguzti hori bi semerekin. Aldaketasakona izan zen».

Gaur egun, ordea, «oso pozik»dago besaindarra hartutako era-bakiarekin. Lanpetuta dabil urtesasoi honetan gazta egiten. Urta-rrilaren amaieran hasi zen aur-tengo denboraldiko gazta egiten,eta apirilean hasiko da lehen ale-ak saltzen. «Momentuz ondo» do-azela dio berak; «beti nabaritzendira krisi kontu hauek, baina, gukiazko gazta guztiak ondo saldu ge-nituen». Hala ere, Osinalderen iri-tzi berekoa da Gorrotxategi sal-mentak «moteldu» egin direla ai-patzean. «Lehen jendea errazagoetortzen zen, gazta osoak erama-ten zituen. Orain askotan gaztaerdiak eramaten dituzte, baina

segidan etortzen dira gehiagorenbila. Ez diote erosteari utzi», ziur-tatzen du.

Gazta salmentei eutsi arren,arazoa gastuen igoeran dago ar-tzainaren ustez. Gorrotxategirenhitzetan, «ardien janak asko igodira eta tarte gutxiagorekin arigara lan egiten». Prezioak, berriz,ezin dituztela igo dio; «egoera onaez bada prezioak igota ez duguezer egiten».

Azoken garrantziaIdiazabal, Legazpi eta batez ereOrdiziakoen gisako azokak ga-rrantzitsuak dira artzainentzat.«Dinamika bat dago, hor irabaz-ten duenak salmentak ziurtatuta

Teknika berriei esker, egungo artzantzak garai batekoarekin zerikusirik ez badu ere, arazo eta erronka berriak ere agertu zaizkie: salmenten beherakada eta pentsuen prezio igoerari aurre egin beharrean daude.

Salmenta motelei aurre eginez

Artaldea neguan Lazkaomendiko larreetan. IÑAKI GURRUTXAGA

Asier Osinalde zumarragarra, Gabiriako Baztarrika baserriko artzaina. JANIRE ARRONDO

Hirugarren saritua izan zen iaz Gorrotxategi Euskal Jaietan. ARKAITZ APALATEGI

2 Idiazabal Gaztagoierriko hitza• 2013ko martxoaren 27a, asteazkena

ditu pare bat urterako behintzat»,dio Osinaldek. Baztarrika base-rrikoek laugarren eta bosgarrenpostuak atera izan dituzte Ordi-zian eta Legazpin eta ondorengosalmentetan aldea nabarmenaizaten dela diote. Ez da gauza beragertatzen Euskal Herritik kanpo-ko azoketan eta txapelketetan lor-tutako sariekin. «Ez dute horren-besteko ohiartzuna izaten heda-bideetan, eta jendeak ez diehorrenbeste garrantzia emtean»,Osinalderen ustez. Lezeakoak ere horrelako txa-

pelketak irabaztea «garrantzi-tsua» dela dio. «Artzainaren izenahor agertzean azkenean jendeakezagutu egiten zaitu, presentziaizaten laguntzen du», dio. Gorro-txategik hirugarren saria lortuzuen iazko Ordiziako Euskal Jaie-tan, eta lehenbizikoa duela biurte.

Gazten arteko lehiaAsier Osinalde Idiazabal gaztakbeste hainbat produkturekinduen lehiak arduratzen du. Kan-potik ekarritako gaztak oso mer-ke saltzeak kalte egiten diete.«Produktu merkeekin ezin garalehiatu, horiek saltzen dira jende-ak premia duelako».

Bestalde, ekologikoaren zigi-luarekin saltzen diren produk-tuekin ere lehian aurkitzen dira.«Guk ez daukagu ekologikoarenzigilurik, baina, horrek ez du esannahi beste muturrean gaudenik»,dio berak. Gaztaren ekoizte proze-sua era «natural» eta «garbian»egiten dutela dio Osinaldek. Ar-tzainak azaldutakoaren abera,gazta era tradizionalean eginarren, ez dute pentsu transgeni-korik erabiltzen eta ardiekin ereez dute botikarik «apenas» erabil-tzen. «Apenas da, ardi batek zaurihandia badu edo erditzean edozergertatu delako beharrezko dene-an», dio Gabiriako artzainak.

Idiazabal gazta «osasuntsua daerabat» eta bere hitzetan «ezinzaigu kanpotik ekarritako edo-

zein produkturekin zaku bereansartu».Iritzi berekoa da Eli Gorrotxa-

tegi ere: «Ni ekologikoaren aldenago, nahiz eta gu hor sartuta ezegon. Saiatzen gara prozesuagero eta garbiagoa izaten, natu-ralki egiten gauzak. Bai ardieiematen diegun bazka, gure belar-diak zaintzeko modua... natural-ki egiten dugu», ziurtatzen du Go-rrotxategik. Bere hitzetan «ezber-dina da ekologikoa izatea edoIdiazabal gazta izatea, momentuhonetan zigilu ezberdina dute,baina ez dira kontrakoak».

Erakundeen laguntza Erakundeetatik jasotako diru la-guntzei esker gaztaren azken sal-neurria zertxobait jaitsi ahal iza-ten dute artzainek. Gabiriakoakargi du diru laguntzarik gabe ki-loa 2 edo 3 euro garestiago saldubeharko litztekeela: «Askoriorain gazta garesti ordaintzendela iruditzen bazaio, jakin deza-la gaztak duen prezioa laguntzaeta guzti duela, bestela garestia-goa izango litzatekeela». Hala ere, erakundeen aldetik

diru laguntzekin batera eskaki-zunak ere «handiak» izaten diraartzainentzat, maiz jasanezinakegin arte. Kalitate eta garbiketaarau zorrotzak jarraitu behar iza-ten dituzte, ustiategiak antolatze-ko eran eta gaztaren ekoizpenprozesuan arau ugari dituzte.«Lehengo artzantzak ez du orain-goarekin zerikusirik», Gorrotxa-tegiren ustez. «Lehengo artzai-nek lehengo arazoak zituzten;orain espezializatu egin behargara», dio berak. Horretarako,formazio tailer ugari egiten dituz-te Artzai Gazta elkartearen bidezeta asistentzia teknikoetara jo be-har izaten dute sarri. «Gure gaztaesne gordinarekin egiten da, es-nea beti ezberdina dago. Zuzen-tzeko eta esne horrekin nola lanegin behar den azaltzeko asisten-tzia teknikoak asko laguntzendigu», dio Gorrotxategik.

«Bagara eta izango dira»Luze eta zabal hitz egiten da ar-tzantzaren geroaz, gero eta gu-txiago ote diren ofizioari eustendiotenak edo amaitzear ote dago-en. Kontuak kontu, gutxinakabada ere, badira ofizioari heltzendioten gazteak. Asier Osinaldekanimatzen ditu ondorengoak fa-milian dagoeneko tradizio dutenlanbidearekin jarraitzera. Gorro-txategiren kasuan, bi seme ditueta zaharrenak dagoeneko egindu artzantzarekin jarraitzekohautua. «Arkaute NekazaritzaEskolan eta Arantzazuko ArtzaiEskolan egin zituen ikasketakseme zaharrenak, eta gazteenakere nekazal ingenieritza ikasiadu. Badirudi jarraipena ziurtatuadagoela». Orokorrean artzantza-ren geroaz zer izango den esatea«zaila» dela dio beasaindarrak.«Lehen artzainak zeuden, orainbagaude eta aurrera ere izangodira, ziur izango direla».

Orain jendeak gaztakerdika erosten ditu maiz,baina segidan etortzendira gehiagoren bila»

«Lehengo artzaineklehengo arazoakzituzten, orainespezializatu egin gara»ELI GORROTXATEGIArtzaina

«Askori gazta garestiairuditzen bazaio, jakindezala duen prezioalaguntza eta guzti duela»

«Guk ez daukaguekologikoaren zigilua,baina, beste muturreanere ez gaude»ASIER OSINALDEArtzaina

‘‘2010ean jokatu zuen azken pelotapartida Pablo Urrizelkik (Lizarra,1985) Logroñoko Adarraga pilota-lekuan, bost urte profesional gisaeman ondoren. Lesioa zuen es-kuin eskuan. Mina zuen. Hainbathilabete igaro zituen behar bezalaentrenatu ezinik eta, azkenean,urte horretako urrian ebakuntzaegin zioten. Birgaitze saio ugariegin zituen, baina, ez zen jokatze-ko moduan errekuperatu.Orain, bi urte daramatza Lego-

rretako Olalde baserrian AitorEsnaolaren artegiaz eta gaztan-degiaz arduratzen. Hasiberria daofizioan, baina «gustuko» dueladio; «gogoa eta lana badago, etabizimodua ateratzeko modua erebadago». Nola egin zenuen pilotari izatetik ar-tzantzara saltoa?Profesionaletan nengoen, baina,eskuan nuen lesioagatik urte etaerdi neraman ezin jokatuta. Etxa-rri-Aranatzen bizi ginen neskala-guna eta biok, eta bertan hasi nin-tzen ardiekin eta ahuntzekin. Gu-txi batzuekin hasi nintzen, bainagero artaldea osatu nuen etaudan Urbasara igotzen hasi nin-tzen. Artzantza mundua gusta-tzen hasi zitzaidan. Eskuko eba-kuntza oso ondo atera ez zela-etaezin nuen pilotan jarraitu.Orduan sortu zitzaizun Legorretarajoateko aukera?

Olalden artzain hasteko aukeranuen eta hala hasi nintzen. Aur-tengo negua bigarren kanpainaizan da eta udan hirugarren aldizigoko naiz mendira ardiekin.Bostpasei urte neramatzan ardie-kin aurretik, baina, artalde txikiazen eta gaztarik ez nuen egiten.Berrogeita hamar edo hirurogeiardi nituen, gehienbat larreakgarbitzearrean eta udan Urbasa-ra igotzearren. Orain ia 400 buru-ko artaldea daukagu.Eta artzainak ardi bakoitza ezagu-tzen omen du...Nik uste uda bat baino gehiagobeharko dudala guztiak ezagutze-ko. Hasi berria naiz eta bat bateanasko izan dira.Zeintzuk dira ofizio honen aldeonak?Alde ona da, batetik, gustukonuen lanbidean nagoela; orduan,beti gustura nago. Animaliekineta naturarekin, mendiarekin ha-rreman zuzena eta estua daukat.Beste lanbideetan baino ordugehiago sartu behar dira, anima-liek edo lanak berak jartzen duteerritmoa. Nahiz eta lan ordu askoizan, errutina eta ordutegia osoeramangarriak dira. Eta alde txarrik ba al du? Alde txarra da egunero egon be-har dugula lanean. Orain udabe-rria eta eguraldi onak datozela,egunero aritu behar dugu neguan

bezala. Igandea izan, Urteberrieguna, aitaren urtebetetzea... he-men ez dago oporrik.Hasi berria zaren arren, nola ikustenduzu artzantzaren egoera?Krisi orokorrak asko eragin diguartzainoi. Gehienbat ardientzakopentsuen prezio igoera ari zaigukalte egiten. Asko igo dira ardien-tzako elikagaien salneurriak etagure produktuenak ez. Bestalde,jendeari ere kostatzen ari zaiogazta erostea, nahiz eta alde ho-netatik, ez gauden kexatzeko mo-duan. Lehen gazta ale osoa era-maten zuenak orain erdia erama-ten du.Egia da gaztaren salneurria

zertxobait igo dela, baina arku-mea, ardi zaharrak eta artzainakdituen beste generoak, arkumea,esaterako, jaitsi egin da salneu-rriz. Lehengaia garestitu zaigueta gure generoagatik ez da balioduena ordaintzen.Eta gerora begira, nola ikusten duzusektorearen etorkizuna?Gazte batentzat eta hasiberri ba-tentzat zaila ikusten dut, egin be-harreko inbertsioa diru asko dela-ko. Guk zortea izan dugu Olaldenia artegia martxan zegoelako,guk jarraipena eman diogu. Sal-mentak ondo joanez gero eta ar-talde batekin aritzeko gogoa etalana edukiz gero, bizimodua ate-ratzeko modua ere badago.

Pablo Urrizelki qLegorretako artzaina

Pilotalekuak atzean utzi eta artzantzan buru-belarri ari da laneanPablo Urrizelki. Gazta egiten dabil egunotan Legorretakogaztandegian, baina, hilabete bada gazta berria salgai duela.

«Naturarekin harremanestua daukat, eta gustukolanbidea da hau niretzat»

HITZA

Idiazabal Gazta 32013ko martxoaren 27a, asteazkena• goierriko hitza

Aartzainek artzainen-tzat sorturiko elkar-tea da Artzai-Gazta.Hain justu ere, 80ko

hamarkada erdialdean jaio zen,artzainei laguntza eman eta latxaardien esne gordinez egindakogaztaren kalitatea hobetzeko as-moz. Gaur egun, Araba, Gipuz-koa, Bizkaia eta Nafarroako 112artzain eta gaztagilek osatzendute elkartea. Guztiak IdiazabalJatorri Izendapenaren inguruko-ak dira. Gaztaren salmenta indar-tu eta haren nortasunaren aldeari dira lanean.

Iazko ekainetik elkarteko le-hendakari lanetan dabil PabloBasterra artzain arabarra. Elkar-tearen sorrera lehen lerroan biziizan ez bazuen ere, «behar askokbultzatuta» sortu zela ziurtatzendu berak. Hiru dira egiteko nagu-siak: bazkideei aholkularitza tek-nikoa eta prestakuntza ematea;artzai gazta sustatzea, gaztak sal-du eta erostea; eta bazkideen Idia-zabal gazta merkaturatzea.

Urtean behin behintzat, gaz-tandegi guztietan Artzai-Gaztakoteknikoen bisita izaten dute; etaeskatzen duten guztietarako la-guntza ere badute. Basterrak dio-enez «bakoitzak bere eran egitendu lan, bere sekretuekin, eta tek-nikoki ere emaitzak ezberdinakdira». Hala ere, bete beharrekoosasun baldintzetara egokitzekolaguntza teknikoa beharrezkoaizan zen. «Egunero ekoizpen pro-zesuan datuak jasotzen ditugueta kalitate eta osasunaren kontuhori gaindituta dugu, guztiz bete-tzen dugu», dio Basterrak.

Artzainak formatzea Artzai-Gaztaren helbururik garrantzi-tsuenen artean dago. Hala, urterohainbat jarduera antoaltzen di-tuzte «gaztagileen gabeziei eta be-harrei erantzute aldera». Instala-zioen garbiketa, makinen erabile-ra eta mantenua, gaztaekologikoa, daztatze metodolo-gia, salmenta teknikak edo lanarriskuen prebentzioa dira landuizan dituzten gaietako batzuk.

Salmenta sustatuzEuskal Herritar bakoitzeko Idia-zabal gazta bat egiten da urtean.Hasiera batean neurri polita diru-dien arren, ezin salduta ibiltzendirela dio Artzai-Gaztako lehen-dakariak. Idiazabal gazta goi mai-lako sukaldariek jaki preziatu-tzat dute, eta munduko lehiakete-tan ere errekonozimendu nabar-mena du. «Baina, ez dugu kontsu-mitzen —dio Basterrak—, zerbaitgaizki egiten ari gara».

Artzainek euren aleak zuzene-an saldu nahi arren, denbora askoeskatzen die azokaz azoka ibiltze-ak. Hala, askotan, elkartea ardu-ratzen da artzainen gaztak haraeta hona eramateaz. Lehiaketa,dastatze, azoka eta aurkezpenugaritan artzen dute parte, baitaantolatu ere Idiazabalgo JatorriDeituraren Kontseilu Arautzaile-arekin elkarlanean.

Kanpoko merkatuetara begiraDuela lauzpabost urte hasi zirenArtzai-Gazta elkartean salmen-tak indartu nahian. Talde berribat osatu zuten lan horretarako.«Garrantzitsua da teknikoki ho-

betzen joatea eta laguntza ema-tea artzainari esne on bat lortueta gazta egiteko. Behin kalitatez-ko produktua izanda, Artza-Gaz-ta hasi zen azoketara artzainengazta eramaten», azaldu du Bas-terrak.

Euskal Herrian salmenta «kos-tata» egiten ari dela-eta, gazta na-zioarteko merkatuetara eramate-ko ahalegina egiten ari dira Ar-tzai-Gazta elkartekoak. Kanpoansaltzea «oso zaila» dela jakitunbadira ere, ahalegin hori egitenari dira sektorearen geroa berma-tu asmoz. «Merkatuak osatutadaude, hor sartzeko ordainduegin behar dugu eta zenbat saldu-ko dugu?», galdetzen du.

Kanpora begira jarri arren, Ar-tzai-Gaztak ez dio utzi Euskal He-rrian gazta sustatzeari. Idiazaba-len bertan Gaztaren Interpreta-zio Zentroa dute. Idiazabalherriari eta Goierriri buruzko in-

formazioa jasotzeaz gain, bisitagidatuak antolatzen dituzte he-rriko artzandegietara.

Artzantza gertutik ezagutze-ko, hainbat ibilbide dituzte. Tar-tean Mendiko Ibilbidea, Beraste-gitik Arantzazura doana, Goie-rrin barrena. LegazpikoErraizabal eta Makatza base-rriak, Gabiriako Baztarrika etaOlaberriako Aizpea ere ezagutudaitezke.

Idiazabal gazta nazioarteko merkatuetanzabaldu asmoz dabil lanean Artzai-Gaztaelkartea. Artzainei aholkularitza teknikoa etaprestakuntza ere ematen die.

Artzainenbabeserako,Artzai-Gazta

Artzai-Gaztaren irudiarekin gazta kaxak. HITZA

112pArtzain eta gaztagile. Artzai-Gazta elkartea osatzen dutenartzai eta gaztagile kopurua.

GZenbakia

@ Informazio gehiago nahi izanez gero,

bisitatu webgune hau:www.artzai-gazta.net

4 Idiazabal Gazta Publierreportajeagoierriko hitza• 2013ko martxoaren 27a, asteazkena

Publizitatea Idiazabal Gazta 52013ko martxoaren 27a, asteazkena• goierriko hitza

Abenduan hasi ohi dira artzainakeskuz zein makinaz gazta egiten.Ondoren, hiru hilabete behar dituontzen, gutxienez, sukar edo in-fekzioak ekiditeko. Ordizian api-rilaren 3an egingo den ArtzainEgunean emango zaio hasieragazta berriaren denboraldiari.1995ean egin zen lehenengoz

gazta jaio berriari ongietorriaemateko festa, Idiazabal gaztasustatzeko eta indartzeko asmoz.Komunikabideetan ohiartzunnabarmena duen azoka da Ordi-ziakoa. Aurten, Ana Larrañagak,FITUR Nazioarteko TurismoAzokako zuzendariak, ebakikodu gazta berria denboraldiari ha-siera emanez, eta omendu bereziaNestor Basterretxea artista izan-go da. Bestalde, erregulartasun-kalitate sariak Joseba Intsaustik(Ordizia) eta SAT GorramendiGaztandegiak (Arizkun, Nafa-rroa) jasoko dituzte. Goizean goiz ekingo zaio festa

egunari. Plaza Nagusian ez dirafaltako, asteazkenero bezala, eu-ren produktuak saltzen dituztenbaserritarrak. Edonola ere, urte-roko ohiturari eutsiz, egunekoprotagonistak artzainak eta gaz-ta izango dira. Artzantza ogibidera gertura-

tzeko aukera izango da goiz osoanzehar Garagartza plazan. Gaztaegingo dute eta baita ardi mozke-ta ere, makinaz zein eskuz. Hala

ere, aurtengoan berrikuntza ma-mai daztaketa izango da. Bertanegindako mamia probatu ahalizango dute gerturatzen direnek,eguerdian. Plaza berean latxa arrazako 50

bat aharien erakusketa-lehiaketaegingo da, eta beste 200 bat abel-buru ere egongo dira ikusgai; la-txa mutur-gorriak eta latxa mu-tur-beltzak.

Negua pasata, artzainak goikolarreetara joango direla irudika-tzeko, gara batean bezala, artal-deek Ordiziako kaleak zeharka-tuko dituzte. 2000 ardi bainogehiago pasako dira erdiko kalee-tatik.

Idiazabalen Gazta EgunaOrdiziako Artzai Eguna ospatu-ta, azoka berezien egutegian erebeste hainbat herritako azokakiritsiko dira. Tartean IdiazabalgoGazta Eguna, maiatzaren 5ean.

Herriaren izena daraman gaztadaztatzeko aukera paregabea iza-ten da egun honetan; garaiakagintzen duen eran gazta aurten-go denboraldikoa izango da. Beti-ko eran zein teknika berriekin

OrdiziatikIdiazabalera,gazta festazfesta ibiliko daOrdiziako Artzain Egunarekin emango zaiohasiera aurtengo gaztaren denboraldiberriari. Datorren asteazkenean da.

2000 ardik baino gehiagok zeharkatukodute herria goiko larretara bidea irudikatuz.

Garai batean ardiak goiko larretara nola eramaten dituzten gogoraraziko dute Ordizian. ANE ARRIETA

Bertan egindakomamia dastatu ahalizango da Garagartzaplazan

50 ahari eta 200 ardilatxa mutur-gorri zeinmutur-beltz jarrikodituzte ikusgai

ARTZIN EGUNA. ORDIZIA

APIRILAK 3, ASTEAZKENAp09:00. Ahari eta ardien era-kusketa-lehiaketa. Esne bildo-tsak burruntzian erretzea. Gara-gartza plazan.p11:00. Artaldeen pasarea, he-rriko kaleetan.p11:15. Idiazabal gaztaren den-boraldi berriaren aurkezpena,gazta moztea, sariketak etaomenaldiak, batzar aretoan.

p11:30. Gazta egitea eta mamidaztaketa, Garagartza plazan .p11:30. Burruntzian erretakobildotsen dastatzea, Garagar-tza Plazan. ASPANOGI Gipuz-koako Haur Minbizidunen Gura-soen Elkartearen alde.p12:15. Ile-mozte erakustaldia,Garagartza plazan.p13.00: Lehiaketen garaikurbanaketa, Garagartza plazan.p18.00: Arabar Errioxaako ar-doak eta Getaria, Bizkaia eta

Arabako Jatorri Izendapenekotxakolinen daztaketa Idiazabalgaztaz lagunduta. Hazi Funda-zioaren eskutik, Mikel Garaiza-bal enologoak gidaturik. IzenaD’elikatuz Zentroan eman be-har da. pGoizean zehar. Asteroko ohi-ko barazki eta fruta feria, gaztaeta Goierriko artisautza sal-menta. Trikitilariek eta dultzai-na-joleak arduratuko dira kaleagirotzeaz.

GEgitarauak

XVI. GAZTA EGUNA.IDIAZABAL

APIRILAK 30, ASTEARTEAp19:00. Gazta eta ardo marida-je saioa, Gaztaren InterpretazioZentroan.MAIATZAK 2, OSTEGUNAp19:00. Herriko artzantza erre-alitatearen gaineko hitzaldiaudaletxeko areto nagusian.MAIATZAK 3, OSTIRALAp18:00. XIV. Mami Txapelketa,

udaletxeko areto nagusian. MAIATZAK 5, IGANDEAp10:00. Postuen irekiera.p11:00. Herriko artzainak gaztaegiten hasiko dira.p11:00. Artaldeen zeharkaldia.p11:30. Gazta ketze eta ardimozte erakusketa.p13:30. Postu dotoreenareneta gazta onenaren sari bana-ketak. Jendeak iritzia eman ahalizango du. p14:30. Herri bazkaria.

gazta nola egiten den ikusteko au-kera egongo da, bertatik bertara.Gainera, Idiazabalgo beste ar-tzain batek gazta ketzeko erabil-tzen den teknika erakutsiko dujendaurrean. Horrez gain, ar-

tzain txakurrak, mastinak edoardi mozketak ikusi ahal izangodira. Ezti, kontserba, txokolate,ogi edo bestelako artisau produk-tuen salmenta postuak ere jarri-ko dira Idiazabalen.

6 Idiazabal Gazta Festakgoierriko hitza• 2013ko martxoaren 27a, asteazkena

Idiazabal Jatorri Izendapenekogaztaren denboraldi berriarenaurkezpen ofiziala egingo da Or-diziako Artzain Egunean, apirila-ren 3an. Urtero ospatzen den eki-taldi honetan, gaztaren ebakitze-arekin irudikatzen da denbo-raldiaren hasiera, eta urtero gas-tronomia gaietan ospe handikopertsonaiaren bat izaten da oho-rezko moztea egiten duena. Aurten Fitur Nazioarteko Tu-

rismo Azokako zuzendari AnaLarrañagari egokitu zaio ale be-rria mozteko ardura. Mundukoturismoari begira, Idiazabal gaz-

ta Euskal Herriko erakargarrigisa agertu dute aurtengo azokanere. Zehazki, urtarrila amaieraneta otsailaren hasieran egin zen2013ko Fitur azoka. Bertan,200.000 bisita baino gehiago izandituzte, horietatik 116.000 profe-sionalak.Goizeko hamaiketatikaurrera, udaletxeko batzar areto-an egingo da gazta moztearen eki-taldi berezia.

Basterretxea, omenduaEkitaldi berean, gainera, Idiaza-bal gazta «defendatu eta sustatze-ko lanetan trebea» izan den per-tsona omentzen da, baita denbo-raldi osoan produktu horrenkalitatea egiaztatu duten artzai-nak ere. Nestor Basterretxea (Bermeo,

1924) artistari eskainiko zaio ome-naldia «artzain mundua gizarte-ratzen egin duen lanagatik». Ur-

tero, bere lanarekin artzantzareneta gaztaren izena indartu etasustatzen duen pertsonai ezagu-nen bat omentzen dute egun ho-netan. Hain zuzen ere, Basterre-txeak Renon (Idaho, EEBB) etaOñatin euskal artzainaren ome-nez eskultura bana jarri zituen.Gaztaren erregulartasun-kali-

tate sariak ere banatuko zaizkieOrdiziako Joseba Instsausti ar-tzainari eta Arizkungo SAT Go-rramendi gaztandegikoei. 1995ean egin zen lehenbizikoz

azoka berezia eta orduan aski eza-guna den Juan Mari Arzak sukal-dariak ebaki zuen gazta berria.Haren ondoren, urtez urte, PedroSubijana, Hilario Arbelaitz, Kar-los Argiñano, Martin Berasategi,Elena Arzak edo Eneko Atxa be-zalako sukaldariak pasatu diraOrdiziatik, baita ardandegi jabe-ak edo hostalariak ere.

Ana Larrañaga Fiturrekozuzendaria arduratuko dagazta gaztea ebakitzeazBere lanarekin Idiazabalgazta defendatu etasustatzearren NestorBasterretxea artistaomenduko dute.

Jose Mari Aizega BCC Basque Culinary Centerreko zuzendaria gazta berria ebakitzen, iaz. IÑAKI GURRUTXAGA

Lactium saria irabazi duLezea gaztandegiak

ARABA ›Eli Gorrotxategi etaJose Mari Jauregi artzain goierri-tarrek kudeatzen duten Lezeagaztandegiak Lactium sarikie-tan aipamen berezia eskuratudu asteburuan Vic-en (Herrial-de Katalanak). Araban dutegaztandegia eta aurkeztutakogaztaren kalitate ona nabar-mendu lehiaketako epaima-haiak. Hirugarren saria FelixEtxezarreta arabarrak jaso du.

D’elikatuz zentroak AsteSanturako eskaintzaORDIZIA ›Artzain Eguna dela-eta D’elikatuz Ordiziako gastro-nomia zentrotik eskaintza bere-zia egin dute: IdiazabalPaketea. D’elikatuz Elikaduraeta Gastronomia Gunera bisitaeta Ordiziako jatetxe bateanIdiazabal menuabazkaltzekoaukera eskaintzen dute, 23euroan. Altamira, Martinez, Txi-mista, Txindoki eta Zubibi jate-txeek hartuko dute parte eki-menean. Horrez gain, AsteSantuan zehar D’elikatuz Zen-troa eta Idiazabalgo GaztarenInterpretazio Zentroa bisitatze-ko tarifa murriztua jarri dute.

Artzain goierritarrakomendu dituzte ArantzazunOÑATI ›Martxoaren 14an eginzen Arantzazun (Oñati, Gipuz-koa) Artzai Eskolaren XVI. Ikas-taroaren amaiera ekitaldia.Juana Irastortza idiazabaldarraeta Felix Goiburu eta KarmeleMurua segurarrak omenduzituzten, «Idiazabal gaztarenpromozioan eta balio erantsia-ren inguruko lanagatik». ArtzainEskolak 16 urte daramatzaartzainei heziketa eskaintzen,tokiko ardi arrazaren defentsaegiten eta ingurumenarekikoerrespetua bultzatzen. Aurten-go ikasturtean, zortzi ikaslekamaitu dute heziketa zikloa.

DLaburrak

Idiazabal Gazta 72013ko martxoaren 27a, asteazkena• goierriko hitza

Gaztelako Juana Eroak1512an Ordiziako azo-ka egiteko errege bai-mena izan zen hasie-

ra, eta 1860an trena herrira iriste-ak ere lagundu zuen Ordiziakoazoka inguruetara zabaltzen.Bost menderen ondoren, Ordizia-ko Udalak ere horretan hainbatpauso eman ditu, herriko azokakGoierrin eta Goierritik kanpoduen oihartzuna areagotuz. Urte-tan egindako lanari esker, neka-zal munduko eta lehen sektorekoproduktuen erreferentea bihurtuda Ordiziako azoka, eta egun erehala izaten jarraitzen du, baserri-ko fruta eta barazkiei dagokionezeta baita Idiazabal Gaztaren etaarkumeen inguruan ere. 2005etik D’elikatuz Zentroak

bide horretan lan egin du, Ordi-ziako Udalarekin batera. Ordizia-ko azoka sustatzeko ekintzezgain, azokan artzantzaren ingu-ruan lan berezia egin da, besteakbeste, Artzain Eguna antolatuzeta Idiazabal Gaztaren inguruanerreferentea den Euskal Jaietakoazoka berezian egiten den gaztalehiaketarekin. Lan horretan ha-rreman zuzena dute OrdiziakoIdiazabal Gaztaren kofradiare-kin, Idiazabal Jatorri Izendapena-rekin eta Artzai Gazta elkarteare-kin.Azoka dinamizatzeko lanetik

abiatuta, artzantza bultzatzekohelburua ere badu D’elikatuz zen-troak. Izan ere, artzantzaren in-guruko elementuak gazta bainogehiago dira. Artzainek lehensektorearen alde egiten dutenlana azpimarratzeko eta ezagu-tzera emateko asmoak bultzatu-ta, gaztak eta arkumeak azokare-kin duten loturatik hasi eta pai-saiara arte harreman estua duartzantzak lehen sektoreakin.Izan ere, mendeetan zehar artzai-nek egin duten lanari esker Goie-rrin horren bereziak diren pai-saiak sortu dituzte, eta goierritarugariren ogibidea da gaur egunere artzantza, eskualdearen gara-pen ekonomikora euren ekarpe-na eginez. Hori guztia ezagutzera emate-

ko sortu zuten Gaztaren ibilbidea

Ordizia eta Idiazabal artean; gaz-tarekin lotura zuzena duten bi he-rrien arteko ibilbide honekin ar-tzantzaren mundua gertuagotikezagutzeko aukera dago, eta ber-din D’elizatuz gastronomiareneta elikaduraren zentroan ere. Biarlo horietan egindako lanketaheziketaren alorrera bideratudute gainera, elikadurak duen ga-rrantzia zabaltzeko eta bertanazokako eta lehen sektoreko pro-duktuek duten pisua azpimarra-tzeko. Lanketa hori guztia ikaste-txeetara ere zabaldu dute azkenurte hauetan, txikienekin lanke-ta bereziak eginez.

Ekoizleak bezeroen eskuraOrdiziako azokak urtetan hartuduen garrantzia handituz doalaikusita, azokan salgaiak izaten di-tuzten ekoizleen zerrenda osatu,eta haien inguruko datuak bildu-ta erosleen eta bezeroen eskurajarri ditu Ordiziako Udalak.www.ordiziakoazoka.comhelbi-dean jarri dituzte eskuragarri, eta

webgune berean eskuratu daite-ke azokarekin lotutako informa-zio gehiago ere. D’elikatuz zentroaren orrian

(www.delikatuz.com) gastrono-miari eta Ordiziako turismoari lo-tutako informazioa dago. Bertandaude kokatuta, bestalde, Ordi-ziako Turismo Bulegoa eta Goie-rriko Interpretazio Zentroa.

Turismoa ere elkarlaneanUrtetan zehar egindako lanari es-ker, Ordiziak eta Goierrik hain-bat eskaintza egiteko aukera izandu, bai goierritarrei eta bai es-kualdera kanpotik datozenei ere.Hala, azokaren inguruko turismo

Ordiziako Udalak eta D’elikatuz Interpretazio Zentroak lan berezia egiten dute Goierriko artzantza bultzatzeko, besteakbeste asteroko azokan leku berezia emanez gaztari eta Artzain Eguna eta Euskal Jaietako gazta lehiaketa antolatuz.

Azokarekin ere artzantza bultzatuz

D’elikatuz interpretazio zentroak Ordiziako azoka du oinarri bere lana garatzeko. MIKEL ALBISU

Abeltzaintzak ere garrantzia berezia izan du Ordiziako azokan, tartean behi aziendek eta artzantzak. ORDIZIAKO UDALA

Tradizioa eta gaurkotasuna uztartzekoteknologia berrietara egin dute saltoa

DMendetan atzera eginda ere artzan-tzak Goierrirekin duen lotura tradizio-

nala dela esaterik badago. Baina tradizio horikontserbatzeko egiten den lana gaurkotasu-narekin uztartzeko beharra ere aztertu du Or-diziako Udalak, eta azterketa horrek utzi di-tuen emaitzen artean dago Ordiziako azoka sakelakora eramate-ko egindako ahalegina. Tradizioa eta modartenitatea uztartuz, azokan postua duten

ekoizleen datuak sakelakoan kontsulta daitezke orain, horretara-ko sortu duten QR kodeari esker –irudian–. Azokarekin lotutakoinformazioa jasotzeko nahikoa da aplikazioa sakelakora jaistea.

D’elikatuz zentroaSanta Maria kalea20240 Ordizia943 88 22 90

www.delikatuz.com www.ordiziakoazoka.com

eskaintzaz gain, gaztarekin lotu-tako eskaintza ere gero eta uga-riagoa da Goierrin. D’elikatuz zentroan, esaterako,

txoko berezia dute prestatuta gas-tronomiaren alorrera bideratuta,eta bertatik abiatuta azoka etaazokako produktuak ezagutzekobisitak antolatzen dituzte; berdingaztaren ibilbidea egiteko ere. Biibilbide daude aukeran gaztareninguruan: Idiazabal Gaztarenibilbidea eta Sagardoa eta Idiaza-bal Gaztaren ibilbidea uztartzendituena. Bi hauei Ibilbide Gastro-nomikoa gehitu behar zaie.

Lehen sektorekoproduktuetan azoka erreferentea da Ordiziakoa

Artzantza gazta baino gehiago dela erakusten duD’elikatuzek

8 Idiazabal Gazta Publierreportajeagoierriko hitza• 2013ko martxoaren 27a, asteazkena