txikizkako

Merka

taritza

el C

om

ercio

min

orista

Eraku

nd

e Au

ton

om

iadu

na

Organism

o Autónom

o del

INF

OR

MA

ZIO

-ES

KA

ER

AG

alderaren

bat eg

in n

ahi b

adu

zu ed

o d

atu g

ehiag

o b

ehar b

adu

zu, h

emen

aurkitu

ko g

aituzu

:E

US

TAT

(Eu

skal Estatistika-E

rakun

dea / In

stituto

Vasco

de E

stadística)

Do

no

stia-San

Seb

astián, 1

01010 Vito

ria-Gasteiz

Tel.: 945 01 75 00F

axa: 945 01 75 01e-m

ail: eustat@

eustat. es

ww

w.eu

stat.es

SO

LIC

ITU

D D

E IN

FO

RM

AC

IÓN

Para cu

alqu

ier con

sulta o

amp

liación

de lo

s dato

s, pu

eden

dirig

irse a:E

US

TAT

(Eu

skal Estatistika-E

rakun

dea / In

stituto

Vasco

de E

stadística)

Do

no

stia-San

Seb

astián, 1

01010 Vito

ria-Gasteiz

Tel.: 945 01 75 00F

ax: 945 01 75 01e-m

ail: eustat@

eustat. es

ww

w.eu

stat.es

Distribución del empleo minorista

Txikizkako enpleguaren banaketa

Aportación del comercio minorista al PIB vasco. %

Txikizkako merkataritzak euskal BPGari egiten dion ekarpena. %

INDUSTRIA / INDUSTRIA

NEKAZARITZA-ARRANTZA / AGROPESQUERO

HANDIZKAKO MERKATARITZA / COMERCIO MAYORISTA

TXIKIZKAKO MERKATARITZA / COMERCIO MINORISTA

GIPUZKOA32,4

BIZKAIA54,0

HipermerkatuakHipermercados

5,3

Saltoki handiak. BesteakGrandes almacenes. Otros7,1

EspezializatuaEspecializado

18,8

Supermerkatuak eta beste ez-esp.Supermercados y otros no esp.

9,3

ARABA / ÁLAVA13,6

5,2

EspezializatuaEspecializado59,5

5,3

36,1

1,0

ERAIKUNTZA / CONSTRUCCIÓN6,6

ZERBITZUAK / SERVICIOS45,1

ELIKAGAIAK / ALIMENTARIO

ELIKAGAIEZ BESTEKOAK / NO ALIMENTARIO

EUSK

AL

AE

/ C.A

. DE

EUSK

AD

I

Ara

ba

/ Ála

va

Biz

kaia

Gip

uzk

oa

TXIKIZKAKO MERKATARITZA / COMERCIO MINORISTA 61.719 8.590 32.832 20.297

Elikagaiak / Alimentario 23.679 3.123 12.507 8.049

Elikagaiez bestekoak / No alimentarios 38.040 5.467 20.325 12.248

Txikizkako merkataritzaren batez besteko majina % 27koa izan zen 1997an, 1995ekoaren antzekoa.

Elikagaiez besteko merkataritzak, oro har,elikagai-merkataritzak baino marjina altuagoe-kin lan egiten du.

Egiaztatu da, bestalde, marjina txikienakazalera ertain eta handietan gertatzen direla:hipermerkatu eta supermerkatuek % 16ko mar-jina izan dute, duela bi urte adinakoa.

Establezimenduko batez besteko negozio-bolumenak goranzko joerari eutsi dio, sektoreannagusitu bide den kontzentrazio motel bezainetengabekoarekin bat etorriz. Merkataritzarensalmentak 34,5 pezeta-milioikoak izan ziren1997an, 1995ean baino % 4,2 altuagoak.

Produktibitatea, enplegatuko balio eran-tsiaren zein enplegatuko salmenten kopurutanneurtua, hazi egin da 1995-97 biurtekoan: % 5,9eta % 5,2, hurrenez hurren.

Europako Batasunaren aldean, gure erkide-goko merkataritza-sektorearen produktibitatea(109.000 ecu salmentetan landuneko) Europakobatez bestekoaren azpitik dago (114,0). Batezbesteko hori berriro ere zenbait herrialderen(hala nola Frantzia, herrialde nordikoak, Belgikaeta Luxenburgo) produktibitate altuek baldin-tzatzen dute. Dena dela, Erresuma Batua, Ho-landa, Irlanda eta Portugalen gainetik dago.

El margen medio del comercio minorista fue en 1997 del 27%, similar al de 1995.

El comercio no alimentario, en general, trabajacon márgenes más altos que el comercio alimen-tario.

Se constata que los márgenes más pequeñosdel sector se dan en las medianas y grandessuperficies: hipermercados y supermercadosregistraron un margen medio del 16%, el mismoque dos años antes.

El volumen de negocio medio por estableci-miento sigue una tendencia creciente, en sinto-nía con la lenta pero progresiva concentraciónque parece haberse instalado en el sector. Lasventas por comercio fueron en 1997 de 34,5millones de pesetas, un 4,2% más elevadas queen 1995.

La productividad, medida tanto en términosde valor añadido por empleado como de ventaspor empleado, ha crecido en el bienio 1995-97,concretamente un 5,9% y 5,2%, respectivamen-te.

Comparativamente con la Unión Europea, laproductividad del sector comercial vasco (109.000ecus en ventas por ocupado) está por debajode la media europea (114,0), media que denuevo viene condicionada por las altas produc-tividades de países como Francia, los paísesnórdicos, Bélgica y Luxemburgo. Está por encima,sin embargo, de Reino Unido, Holanda, Irlanday Portugal.

El margen comercialdel sector per-manece estable

Sektorearen merka-taritza-marjinakez du gorabehe-rarik izan

Elikagaiez besteko merkataritzak ekartzen du txikizkako merkataritzak sortutako balio erantsiaren% 67 eta enpleguaren % 62.

Elikagaien banaketaren barruan, azalerahandi eta ertainek enpleguaren % 25 baino ezdute hartzen; ordea, balio erantsiari egitendioten ekarpena % 40koa da.

Lurraldekako banaketak egonkortasunarieutsi dio azken hamar urteetan, dela balioerantsiaren, dela enpleguaren banaketan; bainaBizkaiko txikizkako sektoreak herrialde horre-tako aberastasunari egiten dion ekarpena han-diagoa da, beste bi herrialdeetakoarekin erka-tzen bada.

Europako Batasuneko guztizko merkataritzak(handizkakoa, txikizkakoa eta konponketa),horixe baita erabilgarri dagoen datu bakarra,Euskal AEn baino balio erantsi eta enpleguguztizkoaren kopuru handiagoa hartzen du:Europaren aberastasunaren % 12,6 merkatari-tzak ekartzen du; euskal ekonomian duen ekar-pena, berriz, % 11,8koa da. Enpleguari dago-kionez, 100 landun europarretatik, 15ekmerkataritza-sektorean egiten dute lan; EuskalAEn, berriz, 14 dira.

El comercio no alimentario aporta el 67% del valor añadido generado por el comercio minoristay el 62% del empleo.

Dentro de la distribución alimentaria, lasgrandes y medianas superficies ocupan tan sóloel 25% del empleo, pero su aportación al valorañadido alcanza el 40%.

Se mantiene la estabilidad en el repartoterritorial a lo largo de los últimos años, tantodel valor añadido como del empleo, pero lacontribución del sector minorista vizcaíno a lariqueza de Bizkaia es mayor si se compara a losotros dos Territorios.

El comercio total en la Unión Europea (mayo-rista, minorista y reparación), único dato dispo-nible, representa una mayor proporción delvalor añadido y del empleo global que en laC.A. de Euskadi: el 12,6 % de la riqueza europeaes aportada por el comercio frente al 11,8% decontribución en la economía vasca. Respecto alempleo, 15 de cada 100 europeos ocupadostrabajan en el sector comercial, mientras queen el caso vasco son 14.

El comercio minoris-ta ocupa a 62.000personas y gene-ra el 5% de la ri-queza total de laC.A. de Euskadi

Txikizkako merkata-ritzak 62.000 la-guni ematen dielana, eta EuskalAEko guztizkoaberastasunaren% 5 sortzen du

Evolución de las ventas en el sector comercio. C.A. de Euskadi

J

J J

J

JJ

J

JJ

J

J J

J

JJ

J

J

J

1994

1995

1996

1997

1998

1,9

1,1

1,42,5

3,8

3,1

1999

Merkataritza-sektorearen salmenten bilakaera. Euskal AE

Prezio finkoak. %

Precios constantes. %

TxikizkakoaMinorista

Evolución de las ventas minoristas y del consumo privado. C.A. de Euskadi

Txikizkako salmenten eta kontsumo pribatuaren bilakaera. Euskal AE

Precios constantes. %

J

J

J

J

1995

1996

1997

1998

4

0

1

2

3

5

6

7

8

4

0

1

2

3

5

6

7

8

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0J

J

JJ

Txikizkako merkataritzaComercio minorista

Kontsumo pribatuaConsumo privado

Prezio finkoak. %

GuztiraTotal

HandizkakoaMayorista

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

Merkataritzaren salmentek azken bosturtekoan izan duten bilakaerak erakusten duenez, merkataritza--sektoreak bat egin du euskal ekonomiarenbeste sektoreen joera hedakorrarekin: 1995 eta1996 urteak hazkunde murritzekoak izan ziren;1998an, aldiz, hazkunde errealek % 6,1 iritsizuten, eta 1999ko lehen seihilekoan, % 5,8.

Sektorearen hazkundea handizkarien salmen-ten ibilbide onean oinarritu da; izan ere, tasaerrealak % 7,5 ingurukoak izan ziren 1998aneta 1999ko lehen seihilekoan.

Txikizkako merkataritzak ere, neurri txikia-goan bada ere, portaera hedakorra izan du,kontsumo pribatuaren zuzpertzearekin batetorriz; izan ere, prezioek zein interes-tasekegonkor iraun zuen, eta enpleguak hazkundegarbia izan zuen.

La evolución de las ventas del comercio en el último quinquenio indica que, tras los años 1995 y1996 de exiguos crecimientos, el sector comercialse ha incorporado a la tendencia expansiva delresto de la economía vasca, con crecimientosreales que en 1998 alcanzaron el 6,1% y en elprimer semestre de 1999 el 5,8%.

El crecimiento del sector se ha sustentado enla buena marcha de las ventas de los mayoristas,con tasas reales que en 1998 y primer semestrede 1999 rondaron el 7,5%.

El comercio minorista, aunque en menorgrado, también ha registrado un comportamien-to expansivo, en sintonía con la reactivación delconsumo privado, en el marco de la estabilidadtanto de precios como de tipos de interés, y decrecimiento neto del empleo.

Merkataritza-sekto-reak bat egin dueuskal ekono-miaren joera he-dakorrarekin

El sector comercial seincorpora a latendencia expan-siva de la econo-mía vasca

19971986

Elikagaiez bestekoakNo alimentario

EspezializatuaEspecializado

Saltoki handiak; besteakGrandes almacenes; otros

ElikagaiakAlimentario

EspezializatuaEspecializado

Supermerkatuak etabeste ez-espezial.

Supermercados y otrosno especial.

HipermerkatuakHipermercados

Cuota de mercado por tipo de comercio C.A. de Euskadi. %

Merkatu-kuota merkataritza-motaka Euskal AE. %

6,5

20,9

28,3

34,2

65,2

44,9

8,410,1

91,6

89,9

El comercio alimentario tradicional ha perdido 20 puntos de cuota de mercado desde 1986 a favorde las grandes y medianas superficies, sobretodo de los hipermercados, que pasan a concen-trar el 21% de las ventas de la rama alimenticia.

En Europa, con distintas intensidades, se daun proceso similar de concentración de las ventasen las nuevas formas de distribución; tan sóloen Portugal y Grecia el comercio alimentariotradicional se mantiene como dominante. Unode los países donde más se ha intensificado esteproceso es Francia, ya que la cuota de mercadoque absorben los hipermercados es el 34% delos productos alimenticios, muy por encima dela vasca, lo que pone de manifiesto la distintaestructura del sector en el estado francés.

La tiendas tradicionales de equipamiento dela persona y equipamiento del hogar, es decir,el comercio especializado no alimentario, man-tienen, sin embargo, su predominio en el sector,copando el 90% de las ventas.

Los hipermercadosaumentan su cuo-ta de mercado encasi 15 puntos

Ohiko elikagai-merkataritzak merkatu-kuotaren 20 puntu galdu ditu 1986tik, azalera handi etaertainen mesedetan, batez ere hipermerka-tuetan, eta orain elikagai-adarreko salmenten% 21 biltzen dute horiek.

Europan, gehiago edo gutxiago, prozesu ber-dina gertatu da: salmentak banaketa-bide be-rrietan pilatuz joan dira. Portugalen eta Grezianbaino ez da oraindik ere nagusi ohiko elikagai--merkataritza. Prozesu hori are sakonagoa daFrantzian, hipermerkatuek bereganatu dutenmerkatu-kuota elikagaien % 34koa baita. Gureerkidegoko kuota oso azpitik dago, eta horrekagerian uzten du sektoreak beste egitura batduela Frantziako Errepublikan.

Pertsonen hornikuntzako eta etxearen hor-nikuntzako ohiko dendek, hau da, elikagaiezbesteko merkataritza espezializatuak, hala ere,sektorean duten nagusitasunari eutsi diote, etaorain salmenten % 90 hartzen dute.

Hipermerkatuek ia15 puntutan igodute merkatu--kuota

Fruta- eta barazki-dendakFrutas y verduras

Jostailu- eta kirol-dendakJugueterías y deporte

Optikak, argazki- eta bitxi-dendakÓptica, fotografía y joyería

ArrandegiakPescados

Oinetako- eta larru-dendakCalzado y cuero

Okindegiak eta gozotegiakPan y pastelería

Burdindegiak, pintura- eta beira-dendakFerreterías, pinturas y vidrio

Liburu- eta paper-dendakLibrerías y papelerías

Etxeko tresna elektrikoen dendakElectrodomésticos

Altzari-dendak eta antzekoakMuebles y hogar

Saltoki handiak; bestelakoakGrandes almacenes; otros

Elikagaiez besteko bestelakoakOtro no alimentario

Harategiak eta antzekoakCarne y cárnicos

Urrin-dendak; botikakBelleza; farmacias

Beste elikagai-denda ez-espezialOtro no especializ. alimentos

Bestelako elikagai-dendakOtro de alimentación

SupermerkatuakSupermercados

HipermerkatuakHipermercados

Ehun- eta jantzi-dendakTextil y confección

Txikizkako merkataritzaren salmentak biztanleko. Euskal AE. Pta

Ventas del comercio minorista por habitante. C.A. de Euskadi. Ptas.

+0,93

+14,39

+0,44

-10,07

+12,56

+16,00

-2,22

+15,40

+8,82

+7,62

-1,42

+1,92

-9,33

+9,45

+13,73

-7,80

+37,39

+12,58

-21,13

0 10.000 20.000 30.000 40.000 50.000 60.000 70.000

0 10.000 20.000 30.000 40.000 50.000 60.000 70.000

1995 1997

64.233

49.431

45.205

35.637

35.636

32.561

31.618

30.370

28.574

27.929

22.640

20.106

15.401

14.622

14.157

14.021

13.881

12.851

10.288

∆ %

Ehungintza eta jantzigintza sektorea dago lehen tokian biztanleko produktuen salmenten rankinean,eta guztizkoaren % 12 hartzen du; nahiz eta1995 eta 1997 artean nolabaiteko geldialdiajasan duen.

Aisiarekin eta gorputzaren zainketarekinlotutako salmentak –hala nola, optikak, argazki- eta bitxi-dendak, urrin-dendak eta botikak, etajostailu- eta kirol-dendak– batez bestekoarengainetik daude.

Kontsumitzaileek hipermerkatuetan egindituzten erosketak supermerkatuetan egitendituztenen gainetik daude lehen aldiz 1997an.

Okindegiak eta gozotegiak sektorearen biz-tanleko salmentek gehikuntza nabarmena izandute biurtekoan (% 9,45), eskaintzen dituztenproduktuen espezializazio, dibertsifikazio etakalitate handiagoari esker, eta ez da ahaztubehar kontsumitzaileen beharrei egokitutakoordutegien malgutasunari.

El sector Textil y confección ocupa el primer puesto en el ranking de ventas por habitante deproductos, suponiendo un 12% del total, si bienexperimenta entre 1995 y 1997 un cierto estan-camiento.

Los crecimientos de las ventas por habitantede sectores relacionados con el ocio y el cuidadopersonal, como Óptica, fotografía y joyería,Belleza y farmacia y Jugueterías y deporte,destacan sobre la media.

Las compras realizadas por los consumidoresen hipermercados superan por primera vez en1997 a las realizadas en los supermercados.

Las ventas por habitante de Pan y pasteleríaexperimentan un notable incremento del 9,45%en el bienio, fruto de la especialización, diversi-ficación y mayor calidad de los productos queofrecen, sin olvidar la flexibilidad de horariosadaptados a las necesidades del consumidor.

Aisiarekin eta gorpu-tzaren zainketa-rekin lotutakosalmentak hazidira gehien

Las ventas relaciona-das con el ocio yel cuidado perso-nal son las quemás crecen

Denda-dentsitatea* autonomia-erkidegoka

Densidad comercial* por Comunidades Autónomas

* Denda-kop. / 1.000 biz. No comercios / 1.000 hab.

GipuzkoaBizkaia

Araba/Álava

Madrid

Murcia

Castilla-La ManchaC. Valenciana

Galicia

Castilla y León

Andalucía

Baleares

CataluñaLa Rioja

NafarroaNavarra

Aragón

Extremadura

AsturiasCantabria

Canarias

Ceuta y Melilla

17,5 - 19,4

15,7 - 17,4

15,3 - 15,6

12,9 - 15,2

10,4 - 12,8

EUSKAL AE / C.A. DE EUSKADI

La estructura de la distribución minorista vasca, en lo que hace referencia al número de establecimientosen relación a la población, se mantiene estableen los útimos años, a pesar de la ininterrumpidaapertura de grandes y medianas superficies; lamedia vasca se sitúa en 15,5 comercios por milhabitantes, ligeramente superior a la mediaestatal (15,1) y similar a la que existía en 1987.

La alta densidad comercial vasca es más acusadaen Gipuzkoa, donde el índice alcanza el 16,8 pormil, situándose en el otro extremo Álava, con13,7 comercios por cada mil habitantes.

La Comunidades de Baleares, Cataluña yMadrid son las que presentan los ratios másaltos, con índices que en el caso de Baleares seacerca al 20 por mil.

En las regiones más próximas a la C.A. deEuskadi la densidad comercial es muy similar ala vasca, con la excepción de Cantabria quejunto a Asturias presentan los índices más bajosdel Estado.

La región de Aquitania, sin embargo, aunquegeográficamente muy próxima, tiene una es-tructura comercial totalmente distinta, y presen-ta un ratio de 8,6 comercios minoristas por cada1.000 habitantes.

Las tres capitales vascas mantienen la tendenciaregistrada a nivel de territorio, pero con índicesclaramente superiores: San Sebastián alcanzaun 19,7 por mil, Bilbao se sitúa a continuacióncon 18,7 comercios por mil habitantes y Vitoria,más alejada, presenta un índice de 15 por mil.

Gure erkidegoko txikizkako banaketaren egiturak, biztanleriaren araberako establezimendu--kopuruari dagokionez, ez du gorabeherarik izanazken urteotan, nahiz eta etengabe ireki direnazalera handi eta ertainak. Euskal AEko batezbestekoa mila biztanleko 15,5 dendakoa da,estatuko batez bestekoa baino zertxobait han-diagoa (15,1) eta 1987an zegoenaren antzekoa.

Denda-dentsitate altu hori are nabarmenagoada Gipuzkoan. Herrialde horretan indizea milako16,8ra iristen da, eta beste muturrean Arabandago, mila biztanleko 13,7 dendekin.

Balearrek, Kataluniak eta Madrilek dituzteratio altuenak; Balearren kasuan milako 20rahurbiltzen da.

Euskal AEtik hurbilen dauden erkidegoetan,denda-dentsitatea gure erkidegokoaren antze-koa da, Kantabrian izan ezik. Erkidego horretakoindizea, Asturiasekoarekin batera, estatukobaxuenetakoa da.

Akitania eskualdeak, aldiz, guregandik osohurbil egon arren, merkataritza-egitura erabatdesberdina du, eta ratio baxuagoa du (1.000biztanleko 8,6 txikizkako denda).

Hiru euskal hiriburuek herrialde mailan da-goen joerari eusten diote, baina indize askozhandiagoekin: Donostiak milako 19,7 lortzendu; ondoren Bilbao dago, mila biztanleko 18,7dendarekin, eta Gasteiz urrunago dago, milako15eko indizea baitu.

La densidad comer-cial vasca es simi-lar a la estatal pe-ro superior a laeuropea

Euskal denda-dentsi-tatea estatukoa-ren antzekoa da,baina Europakoabaino handiagoa

Txikizkako merkataritzaren salmentarako azalera autonomia-erkidegoka. m2

Superficie de venta del comercio minorista por Comunidades Autónomas. m2

Salmentarako batezbesteko azaleraSuperficie media de venta

Salmentarakobiztanleko azaleraSuperficie venta por habitante

Ast

uri

as

108 113 100 102 123 86 83 91 73 82 93 102 72 86 90 96 92 90

2,1 1,7 1,6 1,6 1,6 1,5 1,4 1,4 1,3 1,3 1,3 1,3 1,2 1,2 1,2 1,2 1,2 0,9

Bal

eare

s

Naf

arro

a / N

avar

ra

C. V

alen

cian

a

Extr

emad

ura

Can

aria

s

Cat

alu

ña

Ara

gó

n

ESTA

TUK

O B

ATE

Z B

ESTE

KO

AM

EDIA

EST

ATA

L

Mad

rid

La R

ioja

Cas

tilla

y L

eón

An

dal

ucí

a

EUSK

AL

AE

C.A

. de

EUSK

AD

I

Cas

tilla

-La

Man

cha

Mu

rcia

Gal

icia

Can

tab

ria

Densidad comercial* en la Unión Europea

Denda-dentsitatea* Europako Batasunean

8,3

15,1

15,5

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18

* Denda-kop. / 1.000 Biz.* N.o Comercios / 1.000 Hab.Erresuma Batua

Reino Unido

AustriaAustria

FinlandiaFinlandia

AlemaniaAlemania

FrantziaFrancia

SuediaSuecia

HolandaHolanda

LuxemburgoLuxemburgo

DanimarkaDinamarca

IrlandaIrlanda

EB (15)U.E. (15)

PortugalPortugal

BelgikaBélgica

EspainiaEspaña

Euskal AEC.A. de Euskadi

ItaliaItalia

GreziaGrecia

La C.A. de Euskadi se aleja de la media estatal y ocupa las últimas posiciones, tanto en superficiemedia de venta de los comercios como en su-perficie de venta por habitante; la primera esde 91m2 para el Estado y de 72m2 en el casovasco. Por habitante, el ratio sitúa a Euskadi en1,2 por mil frente a 1,4 de media en el Estado.

La estructura comercial vasca en relación a laUnión Europea es equiparable a la de los paísesllamados mediterráneos, que mantienen deforma predominante formas de distribuciónmás tradicionales.

La necesaria modernización del sector, queen los países más dinámicos de la Unión Europeaya se ha producido, parece conducirnos a laconcentración del sector; es decir, menor númerode empresas, pero de mayor tamaño.

Euskal AE estatuko batez bestekotik urrundu da eta azken tokietan dago, dela salmentarako batezbesteko azaleran, dela biztanleko salmentarakoazaleran: lehena 91 m2koa da estatuan, eta 72m2koa Euskal AEn. Biztanleko, ratioa milako1,2koa Euskal AEn, eta 1,4koa batez beste esta-tuan.

Euskal AEko merkataritza-egitura, EuropakoBatasunaren aldean, herrialde mediterraniardirelakoekin pareka daiteke; izan ere, herrialdehorietan oraindik ere nagusi dira banaketa-bideohikoenak.

Sektorearen nahitaezko modernizazioa da-goeneko gertatu da Europako Batasuneko he-rrialde dinamikoenetan, eta, dirudienez, sekto-rearen kontzentraziora garamatza, hau da,enpresa gutxiago, baina handiagoak.

Euskal AEko txikiz-kako denden ba-tez besteko ta-maina (m2tan)estatuko batezbestekoaren az-pitik dago

El tamaño medio enm2 de los comer-cios minoristasvascos está pordebajo de la me-dia estatal

Salmentarako azalera* udalerrika

Superficie de venta* por municipio

* m2 / 1.000 Bizt.* m2 / 1.000 Hab.

KOPURUA / NÚMERO

Batez besteko azalera m2

Superficie media m2

1.000 biz.ko azaleraSuperficie por 1.000 hab.

EUSK

A A

E / C

.A. D

E EU

SKA

DI

Ara

ba

/ Ála

va

Biz

kaia

Gip

uzk

oa

18 2 9 7

7.846 5.426 7.370 9.150

67,3 38,3 58,2 94,7

Euskal hipermerkatuen* egiturazko ezaugarriak

Características estructurales de los hipermercados* vascos

0-199 m2 > 1.000 m2500-999 m2200-499 m2

* > 2.500 m2

Amorebieta-Etxano

BerrizErandio

Bilbao

Balmaseda

Vitoria-Gasteiz

Donostia-San Sebastián

Oiartzun

Irun

Arrasate oMondragón

Tolosa

Deba

Beasain

Eibar

Euskal AEn milioi biztanleko 8,6 hipermerkatu daude; ratio hori estatukoa baino handiagoa da(6,0), baina oso urrun dago Europako zenbaitherrialdek dutenetik, hala nola Frantziarenetik(18,0).

Azalerari buruzko datuak Espainiako Erresu-mako batez bestekoaren parean jartzen duteEuskal AE, hipermerkatuen batez besteko ta-mainari dagokionez (m2), eta Frantziako Erre-publikaren gainetik (hango batez bestekoa5.800 m2koa zen 1996an).

Lurralde historikoka, aldeak nabarmenak dira:Gipuzkoa gailentzen da, biztanleko hipermer-katu gehiago eta batez bestekoa baino handia-goak baititu; Araban, aldiz, alderantzizkoagertatzen da.

Euskal AEko hiper-merkatu-dentsi-tatea Estatukoa-ren parean dago

La densidad de hiper-mercados en laC.A. de Euskadi,en consonanciacon la del Estado

En la C. A. de Euskadi existen 8,6 hipermercados por millón de habitantes, ratio superior a la mediaestatal (6,0) pero muy lejos de algunos paíseseuropeos como Francia (18,0).

Los datos de superficie sitúan a la C.A. deEuskadi en sintonía con la media estatal espa-ñola, en cuanto a tamaño medio en m2 de loshipermercados, y por encima del estado francés,cuya media se situaba en 1996 en 5.800 m2.

Por territorios históricos se producen notablesdiferencias, destacando Gipuzkoa que disponede más hipermercados por habitante y másgrandes que la media, y Álava en sentido con-trario.

Distribución del número de comercios y personal ocupado. 1997

Denda-kopuruaren eta landun-kopuruaren banaketa. 1997

Txikizkako merkataritza guztiraTotal Comercio minorista 32.572 61.719 3.891 8.590 17.300 32.832 11.381 20.297

HipermerkatuakHipermercados 18 2.799 2 279 9 1.376 7 1.144

SupermerkatuakSupermercados 214 3.113 25 558 128 1.805 61 750

Beste elikagai-denda ez-espezial.Otro no especializ.alimentos 1.728 3.424 190 375 901 1.758 637 1.291

Saltoki handiak; bestelakoakGrandes almacenes;otros 498 3.287 58 775 276 2.262 164 250

Fruta- eta barazki-dendakFrutas y verduras 1.149 1.637 100 149 709 1.009 340 479

Harategiak eta antzekoakCarne y cárnicos 2.787 4.332 329 572 1.456 2.170 1.002 1.590

ArrandegiakPescados 1.293 2.005 157 268 644 969 492 768

Okindegiak eta gozotegiakPan y pastelería 2.356 3.184 292 436 1.424 1.837 640 911

Elikagaiez bestekoaOtro de alimentación 2.305 3.185 319 486 1.174 1.583 812 1.116

Urrin-dendak; botikakBelleza; farmacias 1.558 3.051 187 400 814 1.605 557 1.046

Ehun- eta jantzi-dendakTextil y confección 5.444 9.239 693 1.241 2.834 4.847 1.917 3.151

Oinetako- eta larru-dendakCalzado y cuero 1.086 1.805 132 245 541 914 413 646

Altzari-dendak eta antzekoakMuebles y hogar 1.821 3.660 244 566 942 1.880 635 1.214

Etxeko tresna elektrikoen dendakElectrodomésticos 1.145 2.077 120 244 619 1.094 406 739

Burdindegiak, pintura- eta beira-dendakFerreterías, pinturas y vidrio 1.107 1.861 143 276 588 944 376 641

Liburu- eta paper-dendakLibrerías y papelerías 1.590 2.283 175 290 876 1.222 539 771

Optika, argazki- eta bitxi-dendakÓptica, fotografía y joyería 1.085 2.057 138 317 535 1.036 412 704

Jostailu- eta kirol-dendakJugueterías y deporte 850 1.676 87 177 447 859 316 640

Elikagaiez besteko bestelakoakOtro no alimentario 2.280 3.983 258 557 1.150 2.045 872 1.381

Bigarren eskuko ondasunakBienes de segunda mano 128 227 25 39 46 96 57 92

Ez establezimenduetanNo en establecimientos 915 1.120 80 116 531 622 304 382

Kontsumo-gaien konponketaReparación artículos consumo 1.215 1.714 137 224 656 899 422 591

EUSK

AL

AE

C.A

. EU

SKA

DI

Esta

blez

imen

duak

Esta

blec

imie

ntos

Enpl

egua

kEm

pleo

s

AR

AB

AÁ

LAV

A

BIZ

KA

IA

GIP

UZK

OA

Esta

blez

imen

duak

Esta

blec

imie

ntos

Enpl

egua

kEm

pleo

s

Esta

blez

imen

duak

Esta

blec

imie

ntos

Enpl

egua

kEm

pleo

s

Esta

blez

imen

duak

Esta

blec

imie

ntos

Enpl

egua

kEm

pleo

s

Txikizkako banaketa-arloan lan egiten duen langile kopurua, euskal ekonomiako landun-kopuruosoaren aldean, % 12n egonkortu da azkenurteetan.

Euskal AEko txikizkako merkataritzak guztizkoenpleguaren (handizkako eta txikizkako mer-kataritza) portzentaje altua biltzen du: merka-taritza-sektorean lan egiten dutenen % 67ktxikizkako salmentako dendetan lan egitendute. Kopuru hori Europako Batasunekoarenantzekoa da.

Batez besteko enplegua enpresako 2,1erairisten da Euskal AEko merkataritzan. Kopuruhori estatukoaren (2,3) eta Europako besteherrialde batzuenaren –hala nola Italiaren (2,2)–antzekoa da, baina berriro ere urrun dagoEuropako Batasuneko batez bestekotik (4,0);izan ere, sektoreak dinamismo eta tamainahandiagoa du Europako iparraldeko herrialdee-tan.

El empleo medio essimilar al del Esta-do, pero inferioral europeo

El porcentaje de personas que trabajan en el sector de distribución minorista sobre el total depersonal ocupado en la economía vasca se haestabilizado en los últimos años en el 12%.

El comercio minorista en la C.A. de Euskadiconcentra un alto porcentaje del empleo globaldel sector comercial (comercio mayorista yminorista): el 67% de las personas que trabajanen el sector comercial lo hacen en comercios deventa al por menor. Esta cifra es similar a la quese da en la Unión Europea.

El empleo medio sitúa al comercio vasco en2,1 ocupados por empresa, cifra muy similar ala del Estado (2,3) y otros países europeos comoItalia (2,2), pero se encuentra de nuevo alejadade la media de la Unión Europea (4,0), debidoa un mayor dinamismo y tamaño del sector enlos países del norte de Europa.

Euskal AEko batezbesteko enple-gua estatukoa-ren antzekoa da,baina Europakoabaino txikiagoa

Txikizkako merkataritzaren egitura. Establezimenduen ehunekoak

Estructura del comercio minorista. Porcentaje de establecimientos

Bizkaia Gipuzkoa

Araba / Álava

37%

47%53%

63%

36%44%

56%64%

35%41%

59%65%

1987-1997

ElikagaiakAlimentario

Elikagaiez bestekoakNo alimentario

1987-19971987-19971987-1997

1987-1997 1987-1997

1997an txikizkako merkataritzan diharduten establezimenduen kopurua 32.572koa da, eta 61.719laguni ematen diete lana; horietarik, % 36elikagaienak dira, duela hamar urte baino 9puntu gutxiago. Enpleguari dagokionez, behe-rapena 4 puntu portzentajezkoena baino ezda: 1987an elikagaiak nagusi diren dendetakoenplegua % 42koa zen, eta 1997an, % 38koa.

Azken hamar urteetan, beraz, zertxobait igoda establezimenduko batez besteko enpleguaelikagaien txikizkako merkataritzan, azaleraertain eta handi gehiago irekitzearen ondorioz.

Elikagaiez besteko sektorean, aldiz, batezbesteko enplegu-maila baxuari eutsi zaio, are1987an baino bi hamarren txikiagoari: 1,8 lan-dun establezimenduko.

Hiru lurralde historikoek egitura oso antze-koak dituzte, elikagaien zein elikagaiez beste-koen establezimenduen ehunekoei dagokienez,eta bilakaera berdintsuak izan dituzte azkenhamar urteetan.

En 1997 el número de establecimientos dedicados al comercio al por menor es de 32.572,ocupando a 61.719 personas; de ellos, el 36%son de alimentación, 9 puntos menos que diezaños antes. En cuanto al empleo, la disminu-ción es sólo de 4 puntos porcentuales: en 1987el empleo en los comercios con predominioen alimentación era del 42% y en 1997 del38%.

En los últimos diez años, por tanto, haaumentado ligeramente el empleo medio porestablecimiento en el comercio minorista ali-mentario, como consecuencia del mayor nú-mero de medianas y grandes superficies.

En el sector no alimentario, por contra, semantiene un bajo nivel de empleo medio, inclusodos décimas menor que en 1987: 1,8 ocupadospor establecimiento.

Los tres territorios históricos mantienenestructuras muy similares, en cuanto a porcen-tajes de establecimientos de alimentación yno alimentación, y han experimentado evolu-ciones paralelas en los últimos diez años.

El empleo medio enel comercio ali-mentario aumen-ta ligeramente

Batez besteko enple-gua zertxobaitigo da elikagai-merkataritzan

Txikizkako beste merkataritzaOtro comercio al por menor

Etxerako gaiakArtículos para el hogar

Ehun-, jantzi-, larru- eta oinetako-dendakTextil, confección, cuero y calzado

Hipermerkatuak eta saltoki handiakHipermercados y grandes almacenes

SupermerkatuakSupermercados

Ohiko janari-dendakComercio tradicional alimentación

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Hornikuntzak txikizkako merkataritzan. %

Equipamiento en el comercio minorista. %

Enpleguaren banaketa sexuka eta kontratu egoeraka. %

Distribución del empleo por sexo y situación contractual. %

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Txartela / Tarjeta

EmakumezkoakMujeres61%

AutonomoakAutónomos

34%

GizonezkoakHombres

39%

AlokatuakAsalariados66%

Eskanerrak / Scanner

Kutxa erregistratzaileakCajas Registradoras

Izozkailuak / Congeladores

Ordenagailuak / Ordenadores

El porcentaje de mujeres supera el 60% en el conjunto del sector, con un aumento de 2 puntosdesde 1995.

Este mayor peso femenino se da prácticamenteen todos los sectores, si bien en el alimentariosu porcentaje supera el 62% (3 puntos más queen 1995), mientras el no alimentario sitúa elporcentaje femenino en el 60%, un punto másque en 1995.

Se mantienen como sectores punteros encuanto a empleo ocupado femenino los Hiper-mercados, Perfumería y belleza, Textil y zapate-rías y Panaderías.

El cambio paulatino en la estructura del em-pleo se refleja en la situación contractual delpersonal ocupado, con un descenso de los au-tónomos y el paralelo aumento de los asalaria-dos.

El comercio tradicional incorpora progresiva-mente las nuevas tecnologías al negocio comer-cial: la presencia de ordenadores, aún cuandosólo se produce en el 13% de los comerciostradicionales de alimentación, supone 3 puntosmás que en 1995.

Emakumeen ehunekoek % 60 gainditzen dute sektore osoan, eta 2 puntu igo dira 1995etik.

Emakumeen garrantzi handiago hori ia sek-tore guztietan gertatzen da; dena dela, elika-gaien sektorean ehunekoak % 62tik gorakoakdira (1995ean baino 3 puntu gehiago); elikagaiezbestekoan, berriz, emakumeen ehunekoak% 60ra iristen dira, hau da, 1995ean bainopuntu bat gehiago.

Emakume landun gehien duten sektoreenartean, honako hauek daude: hipermerkatuak,urrin- eta edergai-dendak, ehun- eta oinetako-dendak, eta okindegiak.

Enpleguaren egituran gertatzen ari den al-daketa landunen kontratu-egoeran islatu da:autonomoek behera egin dute, eta alokatuek,aldiz, gora.

Ohiko dendek pixkanaka teknologia berriaksartu dituzte merkataritza-negozioan: ordena-gailuak ohiko elikagai-denden % 13an bainoez dauden aurren, kopuru hori 1995ekoarengainetik dago (3 puntu gehiago).

Euskal AEko txikiz-kako merkatari-tzak, batez ere,emakumeei etaalokatuei ematendie lana

El comercio minoris-ta vasco ocupapredominante-mente empleofemenino y asala-riado

Principales empresas de comercio minorista por orden alfabético

Txikizkako merkataritzako enpresa nagusiak alfabeto-hurrenkeran

Margen comercial sobre ventas. %

Merkataritza-marjina salmenten gainean. %

Okindegiak eta gozotegiakPan y pastelería

Fruta- eta barazki-dendakFrutas y verduras

ArrandegiakPescados

Harategiak eta antzekoakCarne y cárnicos

Beste elikagai-denda ez-espezial.Otro no especializ. alimentos

Bestelako elikagai-dendakOtro de alimentación

HipermerkatuakHipermercados

SupermerkatuakSupermercados

Optikak; argazki- eta bitxi-dendakÓptica, fotografía y joyería

Bigarren eskuko ondasunakBienes de segunda mano

Ez establezimenduetanNo en establecimientos

Ehun- eta jantzi-dendakTextil y confección

Oinetako- eta larru-dendakCalzado y cuero

Altzari-dendak eta antzekoakMuebles y hogar

Saltoki handiak; bestelakoakGrandes almacenes; otros

Jostailu- eta kirol-dendakJugueterías y deporte

Burdindegiak,pintura- eta beira-dendak

Ferreterías, pinturas y vidrioElikagaiez besteko bestelakoak

Otros no alimentario

Urrin-dendak; botikakBelleza; farmacias

Kontsumo-gaien konponketaReparación artículos consumo

Liburu-eta paper-dendakLibrerías y papelerías

Etxeko tresna elektrikoen dendakElectrodomésticos

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

ANBAO DISTRIBUCIÓN S.A. (FOSCO)BAZTAN S.A.BIDE ONERA VASCA S.C.L.CENTRO LAGUN S.A.CENTROS COMERCIALES PRYCA S.A.CHOYMO S.A.CIRCULO DE LECTORES S.A.CORTEFIEL S.A.DECATHLON ESPAÑA S.A. SDAD.

UNIPERSONALDEMAN S.A.DISTRIBUCIÓN SUPERMERCADOS S.A.DISTRIBUIDORA INTERNACIONAL DE

ALIMENTACIÓN S,A. (DIA)EKOSA S.A.EL ASTORGANO S.A.EL CORTE INGLÉS S.A.EROSKI S. COOP. L.

GENERAL ÓPTICA S.A.GOASAM S.A. (ZARA)LIDL AUTOSERVICIOS DESCUENTO S.A.NORALCO S.A.PLANTA CRÉDITO S.A.PRYCA NORTE S.A.PUNTO-FA S.L. (MANGO)SERVICIOS CONCERTADOS IZARRA S.A.SOCIEDAD HISPÁNICA DE

DESARROLLO S.A. (ALCAMPO)SUPER ASTOR S.L.SUPERMERCADOS CEAL S.A.SUPERMERCADOS ERCORECA S.A.SUPERMERCADOS SABECO S.A.VENTAS INTERNAC. DE PERFUM. Y

COSMET. VASCA, S.A. (ETXEZURI)

ElikagaiakAlimentario

Elikagaiez bestekoakNo alimentario

Distribución del empleo minorista

Txikizkako enpleguaren banaketa

Aportación del comercio minorista al PIB vasco. %

Txikizkako merkataritzak euskal BPGari egiten dion ekarpena. %

INDUSTRIA / INDUSTRIA

NEKAZARITZA-ARRANTZA / AGROPESQUERO

HANDIZKAKO MERKATARITZA / COMERCIO MAYORISTA

TXIKIZKAKO MERKATARITZA / COMERCIO MINORISTA

GIPUZKOA32,4

BIZKAIA54,0

HipermerkatuakHipermercados

5,3

Saltoki handiak. BesteakGrandes almacenes. Otros7,1

EspezializatuaEspecializado

18,8

Supermerkatuak eta beste ez-esp.Supermercados y otros no esp.

9,3

ARABA / ÁLAVA13,6

5,2

EspezializatuaEspecializado59,5

5,3

36,1

1,0

ERAIKUNTZA / CONSTRUCCIÓN6,6

ZERBITZUAK / SERVICIOS45,1

ELIKAGAIAK / ALIMENTARIO

ELIKAGAIEZ BESTEKOAK / NO ALIMENTARIO

EUSK

AL

AE

/ C.A

. DE

EUSK

AD

I

Ara

ba

/ Ála

va

Biz

kaia

Gip

uzk

oa

TXIKIZKAKO MERKATARITZA / COMERCIO MINORISTA 61.719 8.590 32.832 20.297

Elikagaiak / Alimentario 23.679 3.123 12.507 8.049

Elikagaiez bestekoak / No alimentarios 38.040 5.467 20.325 12.248

Txikizkako merkataritzaren batez besteko majina % 27koa izan zen 1997an, 1995ekoaren antzekoa.

Elikagaiez besteko merkataritzak, oro har,elikagai-merkataritzak baino marjina altuagoe-kin lan egiten du.

Egiaztatu da, bestalde, marjina txikienakazalera ertain eta handietan gertatzen direla:hipermerkatu eta supermerkatuek % 16ko mar-jina izan dute, duela bi urte adinakoa.

Establezimenduko batez besteko negozio-bolumenak goranzko joerari eutsi dio, sektoreannagusitu bide den kontzentrazio motel bezainetengabekoarekin bat etorriz. Merkataritzarensalmentak 34,5 pezeta-milioikoak izan ziren1997an, 1995ean baino % 4,2 altuagoak.

Produktibitatea, enplegatuko balio eran-tsiaren zein enplegatuko salmenten kopurutanneurtua, hazi egin da 1995-97 biurtekoan: % 5,9eta % 5,2, hurrenez hurren.

Europako Batasunaren aldean, gure erkide-goko merkataritza-sektorearen produktibitatea(109.000 ecu salmentetan landuneko) Europakobatez bestekoaren azpitik dago (114,0). Batezbesteko hori berriro ere zenbait herrialderen(hala nola Frantzia, herrialde nordikoak, Belgikaeta Luxenburgo) produktibitate altuek baldin-tzatzen dute. Dena dela, Erresuma Batua, Ho-landa, Irlanda eta Portugalen gainetik dago.

El margen medio del comercio minorista fue en 1997 del 27%, similar al de 1995.

El comercio no alimentario, en general, trabajacon márgenes más altos que el comercio alimen-tario.

Se constata que los márgenes más pequeñosdel sector se dan en las medianas y grandessuperficies: hipermercados y supermercadosregistraron un margen medio del 16%, el mismoque dos años antes.

El volumen de negocio medio por estableci-miento sigue una tendencia creciente, en sinto-nía con la lenta pero progresiva concentraciónque parece haberse instalado en el sector. Lasventas por comercio fueron en 1997 de 34,5millones de pesetas, un 4,2% más elevadas queen 1995.

La productividad, medida tanto en términosde valor añadido por empleado como de ventaspor empleado, ha crecido en el bienio 1995-97,concretamente un 5,9% y 5,2%, respectivamen-te.

Comparativamente con la Unión Europea, laproductividad del sector comercial vasco (109.000ecus en ventas por ocupado) está por debajode la media europea (114,0), media que denuevo viene condicionada por las altas produc-tividades de países como Francia, los paísesnórdicos, Bélgica y Luxemburgo. Está por encima,sin embargo, de Reino Unido, Holanda, Irlanday Portugal.

El margen comercialdel sector per-manece estable

Sektorearen merka-taritza-marjinakez du gorabehe-rarik izan

txikizkako

Merka

taritza

el C

om

ercio

min

orista

Eraku

nd

e Au

ton

om

iadu

na

Organism

o Autónom

o del

INF

OR

MA

ZIO

-ES

KA

ER

AG

alderaren

bat eg

in n

ahi b

adu

zu ed

o d

atu g

ehiag

o b

ehar b

adu

zu, h

emen

aurkitu

ko g

aituzu

:E

US

TAT

(Eu

skal Estatistika-E

rakun

dea / In

stituto

Vasco

de E

stadística)

Do

no

stia-San

Seb

astián, 1

01010 Vito

ria-Gasteiz

Tel.: 945 01 75 00F

axa: 945 01 75 01e-m

ail: eustat@

eustat. es

ww

w.eu

stat.es

SO

LIC

ITU

D D

E IN

FO

RM

AC

IÓN

Para cu

alqu

ier con

sulta o

amp

liación

de lo

s dato

s, pu

eden

dirig

irse a:E

US

TAT

(Eu

skal Estatistika-E

rakun

dea / In

stituto

Vasco

de E

stadística)

Do

no

stia-San

Seb

astián, 1

01010 Vito

ria-Gasteiz

Tel.: 945 01 75 00F

ax: 945 01 75 01e-m

ail: eustat@

eustat. es

ww

w.eu

stat.es