IZARRAKIZARRAK

DEFINIZIOA• Izarrak zeruko gorputz esferikoak

dira, gas kantitate handiz osaturik daude eta berezko argitasuna dute.

• Gas horien sustantzia nagusiak hidrogenoa eta helioa dira

• Fusio nuklearraren erreakzioa sortzen da, eta hidrogenoa kontsumitu eta energia kantitatea sortzen du.

KOLOREA• Zerura begiratuz izarrak zuriak dira, baina

urdinak, zuriak, gorriak edo horiak izan daitezke;

• Kolorearen arabera, tenperatura bat edo beste bat du:

Urdina: 30.000°CZuria: 10.000°CHoria: 5.500°CLaranja: 4.000°C Gorria: 3.000°C

TaMaInAHiru mota izar daude: Ertainak, erraldoiak eta nanoak.Izar erraldoiak: Eguzkia baino 100 aldiz handiagoa da.Izar ertainak: Estanda ez duten egiten bakkarak dira.Izar nanoak: Gehienak nanoak direnean, hiltzen dira.

DISTIRA• Zenbait faktoreren mende dago: • Izarretik Lurrera zer distantzia

dagoen, zer tamaina duen eta zer energia askatzen duten.

-Distantzia zenbat eta luzeagoa izan, distira handiagoa da.-Erraldoiek nanoek baino distira handiagoa dute.

IZARREN SORRERA ETA HERIOTZA

• Izarrak gases eta hautsez osaturiko hodei handiak sortzen dituzte, hau da, nebulosak.

• Miloika urtean, izarren tenperatura eta kolorea aldatu egiten da, hidrogenoa kontsimitu ahala.

• Erregaia amitzen zaionean, izarra hil egiten da.

• Izarraren masa kontutan hartuta, heriotza bi motatakoa izan daiteke:

-Masarik handieneko izarrak, supernoba izeneko eztanda eginez hiltzen dira.

-Masarik txikiena dutenak, ez dute eztandarik egiten;baina hil arte zenbait etapa igarotzen dituzte: Lehenengo erraldoi gorriak dira eta gero uzkurtuz nano zuriak bihurtzen dira, hoztu eta hil arte.

EGUZKIA• Eguzkia neurri ertaineko izar horia

da.• Gutxi gora behera biziaren erdia

eginda dauka, 4.500 urte inguru.• 25 egun behar ditu ardatzaren

inguruan bira egiteko; aldi horri «eguzki eguna» deitzen zaio.