KANARIAR IRLAKKANARIAR IRLAK

AITOR BASTIDA ETA ENDIKA AITOR BASTIDA ETA ENDIKA BADIOLABADIOLA

AURKIBIDEAAURKIBIDEA

• 3º DIAPOSITIBA-kokapena3º DIAPOSITIBA-kokapena• 4º DIAPOSITIBA-antolakuntza politikoa4º DIAPOSITIBA-antolakuntza politikoa• 5º DIAPOSITIBA- lurralde antolakuntza5º DIAPOSITIBA- lurralde antolakuntza• 6-7-8-9-10-11-12º DIAPOSITIBAK-irlak eta 6-7-8-9-10-11-12º DIAPOSITIBAK-irlak eta

beraien ezaugarriakberaien ezaugarriak• 13-14º DIAPOSITIBAK-biztanleria13-14º DIAPOSITIBAK-biztanleria• 15- DIAPOSITIBA-sektoreak15- DIAPOSITIBA-sektoreak• 16-17º- DIAPOSITIBAk-historia16-17º- DIAPOSITIBAk-historia• 18-19-20º DIAPOSITIBAL-patrimonio 18-19-20º DIAPOSITIBAL-patrimonio

kulturala.kulturala.

KANARIAR IRLAKKANARIAR IRLAKKanariak edo Kanaria uharteak Kanariak edo Kanaria uharteak Afrikako uhartedi atlatikoa da, Afrikako uhartedi atlatikoa da, Marokoren kostalde parean Marokoren kostalde parean kokatua. Era berean, Kanariek kokatua. Era berean, Kanariek Espainiako autonomi erkidego bat osatzen dute: Kanarietako bat osatzen dute: Kanarietako Autonomia Erkidegoa.Autonomia Erkidegoa.

ANTOLAKUNTZA ANTOLAKUNTZA POLITIKOA!!POLITIKOA!!• Kanariar irlek 88 udalerri dituzten, 7 Kanariar irlek 88 udalerri dituzten, 7

irlatan banatuta.irlatan banatuta.• 88 udalerri horiek, bi probintziatan 88 udalerri horiek, bi probintziatan

banatzen dira: Santa Cruz de banatzen dira: Santa Cruz de Tenerife eta Las Palmas.Tenerife eta Las Palmas.

• Irla bakoitza,gobernu organo batez Irla bakoitza,gobernu organo batez gobernatuta dago, “Kabildo gobernatuta dago, “Kabildo insularra” deiturikoa.insularra” deiturikoa.

IRLAK!IRLAK!

• Lehen esan dugun bezala 7 irla Lehen esan dugun bezala 7 irla daude:daude:

• Tenerife,Lanzarote,Gomera,Gran Tenerife,Lanzarote,Gomera,Gran Canaria,Las Palmas eta Canaria,Las Palmas eta Fuerteventura.Fuerteventura.

TENERIFE:TENERIFE:

• Santa Cruz de Tenerifeko probintzian kokatzen Santa Cruz de Tenerifeko probintzian kokatzen den irla da. Bere hiriburua Santa Cruz de den irla da. Bere hiriburua Santa Cruz de Tenerife da. Las Palmas de Gran Canariarekin Tenerife da. Las Palmas de Gran Canariarekin batera, komunitatearen hiriburu bat da.batera, komunitatearen hiriburu bat da.

• Bertan espainiako mendirik garaiena aurkitu Bertan espainiako mendirik garaiena aurkitu dezakegu: Teide.dezakegu: Teide.

• 906.854 biztanle ditu eta irletako handiena da.906.854 biztanle ditu eta irletako handiena da.• Irla honen kabildoaren lehendakaria Ricardo Irla honen kabildoaren lehendakaria Ricardo

Melchior Navarro da. Melchior Navarro da.

LA GOMERA!LA GOMERA!

• Santa Cruz de Tenerifeko probintzian Santa Cruz de Tenerifeko probintzian kokatzen den irla da.Bere hiriburua San kokatzen den irla da.Bere hiriburua San Sebastian de la Gomera da eta 22.769 Sebastian de la Gomera da eta 22.769 biztanle ditu.biztanle ditu.

• Bere gobernu mota, irla guztietan bezala, Bere gobernu mota, irla guztietan bezala, kabildoa da. Kasu honetan Gomerako kabildoa da. Kasu honetan Gomerako kabildoa.kabildoa.

• Irla honen kabildoko lehendakaria Irla honen kabildoko lehendakaria Casimiro Curbelo da.Casimiro Curbelo da.

LANZAROTELANZAROTE

• Lanzarote Las Palmaseko probintzian Lanzarote Las Palmaseko probintzian kokatzen den irla da. Bere hiriburua kokatzen den irla da. Bere hiriburua Arrecife da eta 141.938 biztanle ditu.Arrecife da eta 141.938 biztanle ditu.

• Irla bolkaniko bat da eta bere Irla bolkaniko bat da eta bere sumendia Timanfaya da.sumendia Timanfaya da.

• Irla honen kabildoaren lehendakaria Irla honen kabildoaren lehendakaria Pedro San Ginés da.Pedro San Ginés da.

El HierroEl Hierro

• Santa Cruz de Tenerifeko probintzian Santa Cruz de Tenerifeko probintzian dago, eta bere hiriburua Valverde da.dago, eta bere hiriburua Valverde da.

• 10.892 biztanle ditu eta irla honen 10.892 biztanle ditu eta irla honen kabildoko lehendakaria, Tomás kabildoko lehendakaria, Tomás Padrón Hernández da.Padrón Hernández da.

FuerteventuraFuerteventura

• Las Palmaseko probintzian kokatzen Las Palmaseko probintzian kokatzen da eta bere hiriburua Puerto del da eta bere hiriburua Puerto del Rosario da.Rosario da.

• 103.167 biztanle ditu eta irla honen 103.167 biztanle ditu eta irla honen kabildoaren lehendakaria Mario kabildoaren lehendakaria Mario Cabrera Gonzalez daCabrera Gonzalez da

Gran CanariaGran Canaria

• Gran Canaria Las Palmas probintzian Gran Canaria Las Palmas probintzian kokatzen den irla da eta bere kokatzen den irla da eta bere hiriburua Las Palmas De Gran hiriburua Las Palmas De Gran Canaria daCanaria da

• Irla honek 838.397 biztanle ditu.Irla honek 838.397 biztanle ditu.

• Irla honen kabildoaren lehendakaria Irla honen kabildoaren lehendakaria Jose Miguel Pérez da.Jose Miguel Pérez da.

La PalmaLa Palma

• La Palma irla, Santa Cruz de La Palma irla, Santa Cruz de Tenerifeko probintzian kokatzen da.Tenerifeko probintzian kokatzen da.

• Bere hiriburua Santa Cruz de la Bere hiriburua Santa Cruz de la Palma deitzen da.Palma deitzen da.

• 86.996 biztanle ditu eta bere 86.996 biztanle ditu eta bere kabildoko lehendakaria Guadalupe kabildoko lehendakaria Guadalupe Gonzalez Taño deitzen da.Gonzalez Taño deitzen da.

BIZTANLERIABIZTANLERIA

• Espainiako komunitate honek dentsitate altua Espainiako komunitate honek dentsitate altua dauka beste komunitateekin konparatuta, hau da, dauka beste komunitateekin konparatuta, hau da, 284,48 hab/km² .284,48 hab/km² .

• Kanaria irlak daukaten jaiotze tasa 1000 Kanaria irlak daukaten jaiotze tasa 1000 pertsonatik 9 ume jaiotzen direla urtero da.pertsonatik 9 ume jaiotzen direla urtero da.

• Heriotza tasa berriz, 6.44pertsona hiltzen direla Heriotza tasa berriz, 6.44pertsona hiltzen direla mila pertsonatik urtero da. mila pertsonatik urtero da.

• Bataz besteko haur kopurua komunitate honetan Bataz besteko haur kopurua komunitate honetan 3.20 humetan dago emakumeko.3.20 humetan dago emakumeko.

BIZTANLERIABIZTANLERIA

• ADIN TALDEAKADIN TALDEAK

GIZONAKGIZONAK EMAKUMEAKEMAKUMEAK

SEKTOREAK!!SEKTOREAK!!

• Kanariar irlen ekonomia gehienbat 3. Kanariar irlen ekonomia gehienbat 3. sektorean oinarritzen da, esate baterako, sektorean oinarritzen da, esate baterako, biztanleriaren %74-ak turismoarekin biztanleriaren %74-ak turismoarekin serikusia duten lanetan lan egiten du.serikusia duten lanetan lan egiten du.

• Industria oso eskasa da, baina dauden Industria oso eskasa da, baina dauden industriak gehienbat petrokimiko industriak gehienbat petrokimiko industriak izaten dira.industriak izaten dira.

• Lehen sektorea eskasa izanik ere Lehen sektorea eskasa izanik ere nekazaritza eta tabakoa lantzen dira.nekazaritza eta tabakoa lantzen dira.

Historia!Historia!

• Kanariar irlen konkistak 100 urte iraun zuen, Kanariar irlen konkistak 100 urte iraun zuen, 1402 tik-1496 ra. Konkista hauen aurretik, bertan 1402 tik-1496 ra. Konkista hauen aurretik, bertan Berebereak bizi ziren, hauen artean Guancheak.Berebereak bizi ziren, hauen artean Guancheak.

• Urte horien barruan, herrialde eta jende asko Urte horien barruan, herrialde eta jende asko saiatu zen Kanariar irlak konkistatzen, baina saiatu zen Kanariar irlak konkistatzen, baina inorrek ez zuen lortu, Errege katolikoak izan ezik.inorrek ez zuen lortu, Errege katolikoak izan ezik.

• Denbora berean Jean de Bethencourt merkatari Denbora berean Jean de Bethencourt merkatari normandiarrak (gaztelaren zerbitzura) eta normandiarrak (gaztelaren zerbitzura) eta portugaldarrak ere saiatu ziren baina azkenean portugaldarrak ere saiatu ziren baina azkenean errege katolikoek lortu zuten konkista. errege katolikoek lortu zuten konkista.

• Horregaitik gaur egun, Kanariar irlak, naiz eta Horregaitik gaur egun, Kanariar irlak, naiz eta beste kontinente batetan egon, Espainiako beste kontinente batetan egon, Espainiako lurraldea dira.lurraldea dira.

HISTORIAHISTORIA

GUANCHEAKGUANCHEAK

• Errege katolikoak iritsi baino lehen, bertan, Errege katolikoak iritsi baino lehen, bertan, Berebere erlijioko tribuak bizi ziren.Berebere erlijioko tribuak bizi ziren.

• Tribu horiei Guanche izenez ezagutzen zaie.Tribu horiei Guanche izenez ezagutzen zaie.

• Konkisten aurretik, 100.000 pertsona bizi Konkisten aurretik, 100.000 pertsona bizi ziren Kanariar irletan.ziren Kanariar irletan.

• Guancheen hizkuntza Guanche hizkuntza Guancheen hizkuntza Guanche hizkuntza zen.zen.

Patrimonio kulturalaPatrimonio kulturala

• La Gomera irla patrimonio La Gomera irla patrimonio kulturaltzat hartzen da. Bertan kulturaltzat hartzen da. Bertan munduko erramu baso handiena munduko erramu baso handiena kokatzen da. Baso honek harri kokatzen da. Baso honek harri bolkanikoekin batera Garajonay-ko bolkanikoekin batera Garajonay-ko parke naturala osatzen duteparke naturala osatzen dute..

Patrimonio Kulturala!Patrimonio Kulturala!

• CÉSAR MANRIQUE CABRERACÉSAR MANRIQUE CABRERA• César Manrique Cabrera Arrecifen César Manrique Cabrera Arrecifen

jaiotako artista kanariarra da.jaiotako artista kanariarra da.• Arteaz gain, ekologiaren defentsa Arteaz gain, ekologiaren defentsa

ardatza izan da Manriqueren bizitzan.ardatza izan da Manriqueren bizitzan.• 1992 bere izeneko fundazioa sortu zen 1992 bere izeneko fundazioa sortu zen

“Fundación Cesár Marique”“Fundación Cesár Marique”• Lan asko egin ditu irla guztietan, Lan asko egin ditu irla guztietan,

esaterako “Jameos del Agua” esaterako “Jameos del Agua” Lanzaroten.Lanzaroten.

Patrimonio Kulturala!Patrimonio Kulturala!

• Lanzarote!Lanzarote!

• Lanzarote irlak gauza asko ditu patrimonio Lanzarote irlak gauza asko ditu patrimonio kulturaltzat hartzen direnak.kulturaltzat hartzen direnak.

• Timanfaya Parkea, Lanzaroten kokatzen Timanfaya Parkea, Lanzaroten kokatzen den patrimonio kultural gune den patrimonio kultural gune garrantsitzuenetariko bat da.garrantsitzuenetariko bat da.

• Bertan daude Cesar Manriquek eginiko Bertan daude Cesar Manriquek eginiko lanak, patrimonio kulturaltzat hartzen lanak, patrimonio kulturaltzat hartzen direnak.direnak.