kurrikuluaren taula orokorra
25
H.E.Oetako KURRIKULUA – EUSKARA – BALIABIDE FORMALAK – TAULA OROKORRA OINARRIZKO MAILA TARTEKO MAILA GOI MAILA Bigarren ikasturteetako atalak zeinuaz nabarmendu dira . 1. GRAMATIKA PERPAUSA Perpaus-motak - Adierazpen-perpausak: Berandu da; ez dut ulertzen - Galde-perpausak: Bilbokoa zara?; Zenbat urte dituzu? - Aginte-perpausak: Itxaron! - Harridura-perpausak: Bai ederra!; Zer ondo! Galde-perpausak: o Bai-ez erako galderak ezta lokailuarekin: Bilbokoa zara, ezta? o Zati-galderak: Zenbatean daude sagarrak? o Aukera-galderak: Non bizi zara, kalean ala baserrian Harridura-perpausak erakusleak erabilita: Hau hotza! Perpausaren osagaien ordena: Galdegaia baiezko, ezezko eta galde perpausetan Komunztadura: - NOR, NORI eta NORK singularra eta plurala - Denbora erreferentzia eta aditz aspektua Orden markatua eta ez markatua: Bihar denok mendira joango gara; horixe egingo dugu bihar. 1. GRAMATIKA Jarraian zehaztuko diren baliabideen erabilera (Oinarrizko Mailan programatutakoekin batera): PERPAUSA Perpaus motak: - Galde perpausak norako, norentzako galdetzaileekin (Norako bidea hartu zenuen?, Norentzako kalte?). - Aginte perpausak. - Harridura perpausak: ze(r), zein galdetzaileekin (Ze gaizki egin duzun!), nolako/zelako galdetzaileekin (Nolako itxura duzun!). bai (Bai zaila dela ariketa hau!). Erakusleak + - na (Hau zorte txarra izan duguna!) - Interjekzioak (Arraioa!, Alde!). Perpaus ezberdinen intonazioa. Perpausaren osagaien ordena, berau markatua denean: - Izena + aditza (Idazkariak eman dit papera) - Izenordea + aditza (Neuk eman nion) - Erakuslea + aditza (Hauxe da erosi nahi dugun etxea) - Adberbioa + aditza (Hantxe ikasi nuen nik ere) - Aditza + aditza (Erregalatu egin dit) - Baieztapena + aditza (Badakit zein den). Subjektu – predikatu – atributu – komunztadura: Aditzarekin komunztaduran datozen elementuen elipsia: ([zuk] [niri] [partiturak] utzi zenizkidan). Zalantzazko aditz jokoak: begiratu, deitu, eragin, gonbidatu, itxoin... Perpaus inpertsonalak (Hemendik oso ondo entzuten da; Zarata honekin ezin da lo egin) 1. GRAMATIKA Aurreko maila guztietan landutako egituren erabilera sendotu eta sakondu. PERPAUSA - Perpaus mota ezberdinen intonazioa. - Subjektu – predikatu – atributu – komunztaduraren finkatzea. Zalantzazko aditz komunztadurak: begiratu, deitu, eragin, gonbidatu, itxoin...; aditzarekin pertsona eta numeroz komunztaduran datozen elementuen elipsia. - Perpausaren elementuan ordena. Markatua/ez markatua kontzeptuetan sakontzea. - Zehar agintera aditz jokatuaz (lehenbailehen buka nezala eskatu zidan). Harridura perpausak lotura eta baliabide hauek erabiliz: eskerrak (eskerrak etorri zaren), gaitz erdi, lastima; errepika (gozoagoa da gozoagoa!); erlatiboa (hau sasoia daukaguna!); baldintza (bazeneki, jakin); eta (zurea da eta!); ere (hori esatea ere!); genitiboa (hura umearen negarra!). Esamolde indargarriak: gero (leloa zara, gero!) y horratio (ez dut egingo, ez horratik). - Interjekzioak: alajaina!, bai horixe!...
-
Upload
jonezkurra -
Category
Documents
-
view
6.187 -
download
15
description
hezkuntza
Transcript of kurrikuluaren taula orokorra
H.E
.Oe
tako
KU
RR
IKU
LU
A –
EU
SK
AR
A –
BA
LIA
BID
E F
OR
MA
LA
K –
TA
UL
A O
RO
KO
RR
A
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI M
AIL
A
Big
arre
n i
kas
turt
eeta
ko a
tala
k �
zei
nuaz
nab
arm
endu d
ira
.
1. G
RA
MA
TIK
A
PE
RP
AU
SA
Per
pau
s-m
ota
k -
Ad
iera
zpe
n-p
erp
au
sa
k: B
era
ndu
da
; e
z
du
t u
lert
ze
n
- G
ald
e-p
erp
ausak: B
ilbo
koa z
ara
?; Z
en
ba
t u
rte
ditu
zu
?
- A
gin
te-p
erp
au
sak: Itxa
ron
!
- H
arr
idu
ra-p
erp
ausak: B
ai e
de
rra
!; Z
er
on
do
! �
G
ald
e-p
erp
ausak:
o
Ba
i-ez e
rako
ga
ldera
k e
zta
lo
ka
ilua
rekin
: B
ilbo
koa
zara
, e
zta
?
o
Za
ti-g
ald
era
k: Z
en
ba
tean
d
au
de
sag
arr
ak?
o
A
ukera
-ga
ldera
k: N
on
biz
i za
ra, ka
lea
n a
la b
ase
rria
n
�
Ha
rrid
ura
-perp
ausak e
rakusle
ak e
rab
ilita
: H
au
ho
tza
! P
erp
ausa
ren
osa
gai
en o
rden
a: G
ald
eg
aia
b
aie
zko
, e
zezko
eta
gald
e p
erp
ause
tan
Ko
mu
nzt
adu
ra:
- N
OR
, N
OR
I e
ta N
OR
K s
ingu
larr
a e
ta
plu
rala
-
De
nb
ora
err
efe
ren
tzia
eta
ad
itz a
sp
ektu
a
�O
rden
mar
katu
a et
a ez
mar
katu
a: B
iha
r d
en
ok m
en
dira
jo
an
go
ga
ra; h
ori
xe
e
gin
go
du
gu
bih
ar.
1. G
RA
MA
TIK
A
Jarr
aian
zeh
aztu
ko d
iren
bal
iab
idee
n e
rab
ilera
(O
inar
rizk
o M
aila
n p
rog
ram
atu
tako
ekin
bat
era)
: P
ER
PA
US
A
Pe
rpau
s m
ota
k:
- G
ald
e p
erp
ausak n
ora
ko
, n
ore
ntz
ako
g
ald
etz
aile
ekin
(N
ora
ko
bid
ea
ha
rtu
ze
nue
n?
, N
ore
ntz
ako
ka
lte
?).
-
Ag
inte
pe
rpau
sak.
- H
arr
idu
ra p
erp
ausak: ze
(r),
ze
in g
ald
etz
aile
ekin
(Z
e g
aiz
ki e
gin
du
zu
n!)
, n
ola
ko
/ze
lako
g
ald
etz
aile
ekin
(N
ola
ko
itx
ura
duzu
n!)
. �
ba
i (B
ai za
ila
de
la a
rik
eta
ha
u!)
. � E
raku
slea
k +
-n
a (
Ha
u z
ort
e t
xa
rra
iza
n d
ug
un
a!)
-
Inte
rje
kzio
ak (
Arr
aio
a!, A
lde
!).
Pe
rpau
s e
zbe
rdin
en
in
tona
zio
a.
Pe
rpau
sa
ren
osag
aie
n o
rde
na
, b
era
u m
ark
atu
a
de
nea
n:
- Iz
en
a +
ad
itza
(Id
azkari
ak e
ma
n d
it p
ap
era
) -
Ize
nord
ea
+ a
ditza
(N
eu
k e
ma
n n
ion
) -
Era
ku
sle
a +
ad
itza
(H
au
xe
da
ero
si n
ah
i d
ug
un
e
txe
a)
- A
db
erb
ioa
+ a
ditza
(H
an
txe
ikasi n
uen
nik
ere
) -
Ad
itza
+ a
ditza
(E
rre
ga
latu
eg
in d
it)
- B
aie
zta
pe
na
+ a
ditza
(B
ada
kit z
ein
de
n).
S
ub
jektu
– p
red
ika
tu –
atr
ibu
tu –
ko
mu
nzta
dura
: A
ditza
rekin
ko
mu
nzta
dura
n d
ato
ze
n e
lem
en
tue
n
elip
sia
: ([
zuk] [n
iri] [p
art
itu
rak] u
tzi zen
izkid
an
).
Za
lan
tza
zko
ad
itz joko
ak: b
eg
ira
tu, d
eitu
, e
rag
in,
go
nb
ida
tu, itxo
in...
Pe
rpau
s inp
ert
so
na
lak (
Hem
en
dik
oso
on
do
en
tzu
ten
d
a; Z
ara
ta h
on
ekin
ezin
da lo
eg
in)
1. G
RA
MA
TIK
A
Aurr
eko
maila
guztie
tan la
nduta
ko e
gitu
ren e
rabile
ra s
endotu
eta
sa
kondu.
PE
RP
AU
SA
-
Pe
rpau
s m
ota
ezbe
rdin
en
in
ton
azio
a.
- S
ub
jektu
– p
red
ika
tu –
atr
ibu
tu –
ko
mu
nzta
dura
ren
fin
ka
tze
a. Z
ala
ntz
azko
ad
itz k
om
unzta
du
rak: b
eg
ira
tu, d
eitu
, e
rag
in, g
on
bid
atu
, itxo
in...; a
ditza
rekin
pe
rtson
a e
ta
nu
mero
z k
om
un
zta
du
ran
da
tozen
ele
men
tue
n e
lipsia
. -
Pe
rpau
sa
ren
ele
me
ntu
an
ord
ena
. M
ark
atu
a/e
z m
ark
atu
a
ko
ntz
ep
tue
tan
sako
ntz
ea
. -
Ze
har
ag
inte
ra a
ditz joka
tua
z (
leh
enb
aile
he
n b
uka
neza
la
eska
tu z
ida
n).
�
H
arr
idu
ra p
erp
ausak lo
tura
eta
ba
liab
ide h
au
ek e
rab
iliz:
eske
rrak (
eske
rra
k e
torr
i za
ren),
ga
itz e
rdi, la
stim
a; e
rrep
ika
(g
ozo
ag
oa
da g
ozoa
goa
!); e
rla
tib
oa
(ha
u s
aso
ia
da
uka
gu
na
!); b
ald
intz
a (
baze
ne
ki, jakin
); e
ta (
zure
a d
a e
ta!)
; e
re (
ho
ri e
sa
tea
ere
!); g
en
itib
oa
(h
ura
um
ea
ren
neg
arr
a!)
. E
sa
mo
lde
in
da
rgarr
iak: g
ero
(le
loa
zara
, g
ero
!) y
ho
rratio
(e
z d
ut e
gin
go
, e
z h
orr
atik).
-
Inte
rje
kzio
ak: a
laja
ina
!, b
ai h
ori
xe
!...
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
PE
RP
AU
S E
LK
AR
TU
AK
Jun
tad
ura
: E
me
nd
iozko
ak:
- e
ta, b
aita
... e
re, e
zta
... e
re
�
ba
i ... b
ai; e
z ... e
z (
ba
i A
ne
, b
ai Josu
D
ono
stiakoa
k d
ira
; e
z A
ne
, e
z J
osu
ez
dir
a D
on
ostiako
ak);
ere
ba
i, e
re e
z; b
aita
ere
, e
zta
ere
. K
op
ula
tib
oak
Ha
uta
kari
ak: a
la, e
do
A
urk
ari
tza
ko
ak:
- b
ain
a
�
ord
ea
, h
ala
ere
, d
en
a d
ela
; b
aiz
ik, a
ldiz
; b
este
la.
PE
RP
AU
S E
LK
AR
TU
AK
Jun
tad
ura
: E
me
nd
iozko
ak:
- b
ai...b
ai (B
ai la
runb
ate
an
ba
i ig
an
de
an
ka
np
oa
n
ba
zka
lduko
du
gu
) -
ez...e
z (
Ez a
za
roan
ez a
ben
du
an
ez d
u e
uriri
k
eg
in)
- e
z b
akarr
ik...e
re (
Ez b
akarr
ik J
on
, b
este
gu
ztiak
ere
ga
ldu
dira)
- d
ela
...d
ela
(D
ela
oin
ez, d
ela
biz
ikle
taz, e
de
rra
da
m
en
dia
n ib
iltze
a).
�
...e
ze
zik
...e
re (
etx
ean
eze
zik
, ka
lea
n e
re h
orr
ela
p
ort
atz
en
da).
�
Z
ein
...z
ein
(ze
in k
otx
ez z
ein
tre
nez, o
rdu
b
ere
tsu
an
iri
tsik
o g
ara
).
�
Na
hiz
...n
ah
iz (
na
hiz
hau
nah
iz b
este
a, ha
rtzen
d
uzu
na
ha
rtu
ta, g
ustu
ra ib
iliko
za
ra).
A
urk
ari
tza
ko
a:
- b
aiz
ik, b
ain
o (
Ez d
ag
o e
txe
an
, b
ule
go
an
ba
izik
).
�
Ald
e b
ate
tik...b
este
tik...(
ald
e b
ate
tik
inte
resg
arr
ia d
iru
di, b
este
tik g
are
stieg
ia d
a).
L
oka
ilue
n e
rab
ilera
: �
E
re, e
re b
ai, b
aita
ere
...
�
Elk
ar.
PE
RP
AU
S E
LK
AR
TU
AK
Ju
nta
du
ra:
Em
end
iozk
oak
:
- n
ola
... h
ala
(n
ola
zin
em
an h
ala
an
tze
rkia
n, o
ng
i m
old
atz
en
d
a a
kto
re h
ori).
-
no
lako
... h
ala
ko
(n
ola
ko
eg
ura
ldia
, h
ala
ko
ekin
tza
a
nto
latu
ko
dug
u)
Hau
taka
riak
: e
do
ta
Au
rkat
itza
koa:
ezp
ada
(ez d
a z
uen
tza
t, e
zpa
da
gu
retz
at)
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
Men
der
aku
ntz
a:
Erl
atib
ozk
o p
erp
ausa
k:
�
-(e)n
+ N
OR
, N
OR
K e
ta N
OR
I kasua
k:
biz
arr
a d
uen
(g
izo
n)a
�
–
tako
/da
ko
: A
tzo
buka
tuta
ko
la
na
O
sag
arri
ak e
ta z
ehar
gal
der
ak :
- -(
e)l
a
�
–(e
)n: B
ad
akiz
u n
on
da
go
en
ud
ale
txe
a?
�
-nik
: ez d
ut uste
eto
rrik
o d
en
ik
�
–t(
z)e
ko
: h
ort
zak g
arb
itzeko
esan
dit
�
ba
ietz
/eze
tz: b
aie
tz u
ste
du
t K
on
tzes
ibo
ak:
�
Na
hiz
eta
+ p
art
izip
ioa
: n
ah
iz e
ta b
era
nd
u
iritsi
�
Pa
rtiz
ipio
a +
arr
en
: b
era
ndu
iri
tsi a
rre
n
Men
der
aku
ntz
a:
Erl
atib
ozk
o p
erp
ausa
k:
- -(
e)n
+
kasu
ma
rka
(E
z g
eh
ieg
i fid
atu
hitz e
gin
d
igu
na
rekin
).
- –
tako
/-d
ako
(g
oiz
ea
n e
rosita
ko
og
ia).
P
erp
aus
osa
gar
riak
eta
zeh
arg
ald
erak
(s
ako
ntz
ea):
-
–(e
)la
(Z
iur
na
go
lo
rtuko
du
zu
la).
-
–(e
)n: B
ad
akiz
u n
on
da
go
en
ud
ale
txe
a?
- -(
e)n
ik (
Ez d
ut u
ste
eto
rrik
o d
en
ik).
P
erp
aus
kon
tzes
ibo
ak:
- n
ah
iz e
ta +
pa
rtiz
ipio
(N
ah
iz e
ta ikasi)
. -
arr
en
+ p
art
izip
io (
Eto
rri a
rre
n).
�
Joka
tu g
ab
eko
ad
itzekin
: ...-
ta e
re (
Me
se
dez
eska
tuta
ere
, e
z z
itue
n g
auzak b
ere
ha
lako
an
u
zte
n).
�
Joka
tuta
ko
ad
itzekin
: ...-
(e)n
arr
en
(G
ald
u d
ugu
n
arr
en
, e
z g
aud
e h
ase
rre);
na
hiz
eta
...(e
)n (
Na
hiz
e
ta u
rru
ti u
tzi g
aitu
en
, g
ara
iz iri
tsi g
ara
); b
a-.
.. e
re
(Ga
ixori
k b
aze
go
en
ere
, um
ore
on
a z
uen
).
Men
der
aku
ntz
a.:
Erl
atib
ozk
o p
erp
ausa
k:
- -(
e)n
+ k
asu
ma
rka
(kasu
eg
in e
sa
ten
diz
una
ri).
-
-(e)n
/ -
lako
(sa
lba
tuko
dire
n e
sp
era
ntz
ari
k g
ab
e / g
ald
u
dir
ela
ko
zurr
um
urr
ua
za
ba
ldu
da
).
- g
ald
eg
ilea
+ p
art
izip
ioa
(ez d
auka
t ze
r ja
n, n
ora
joa
n...)
. �
ze
in ...b
ait-
/ -(
e)n
(ord
ua
ntx
e a
ge
rtu
ze
n z
aku
r b
eltz h
ura
, ze
in txe
rta
tuga
be
a b
aitzen
); n
on
... b
ait-
/ -(
e)n
(zoa
z
bilt
eg
ira
, n
on
go
rde
ba
ititu
t b
otila
k).
�
-(
e)n
eko
(a
rga
zki h
orie
k g
azte
nin
tze
neko
ak d
ira
).
�
Pa
rtiz
ipio
az (
ho
na
he
me
n e
rtza
inek e
ska
tu a
gir
ia).
�
G
ald
eg
ile e
ta e
raku
sle
z o
sa
tuta
ko
esa
mo
lde
ak: zer
eto
rri
bu
rura
, h
ura
xe
esan
. P
erp
aus
osa
gar
riak
eta
zeh
arg
ald
erak
:
- -(
e)n
a (
ziu
r ga
ra lort
uko
dug
un
a),
-(e
)nik
(e
z d
ut esa
n
eg
ingo
du
danik
).
- N
om
ina
liza
zio
a: -t
(z)e
ak, -t
(z)e
ari
(ez d
iot b
eld
urr
ik
ba
rre
ga
rri g
era
tze
ari
).
- b
eld
ur
izan
(be
ldu
r na
iz e
z o
te d
ug
un
beh
in b
etiko
ga
ldu
).
- d
esio
a, b
eha
rra
eta
ab
ar
ad
iera
zte
ko
aditze
z o
sa
tuta
ko
o
sag
arr
iak: jo
ka
tu g
ab
eko
ad
itzekin
(n
ah
i a
l d
uzu
la
gu
ntz
ea?
, b
iha
r a
pu
r ba
t le
he
na
go
eto
rtze
rik b
a a
l du
zu?
);
joka
tuta
koe
kin
(la
na
ga
ur
arr
ats
ald
era
ko
bu
ka
dezazu
en
b
eh
ar
du
gu
).
�
ezen
... -
(e)l
a (
asko
tan
en
tzu
na
du
gu
eze
n g
err
a g
ara
ian
g
ure
fa
mili
ako
ek g
ose
go
rria
pa
sa
tu z
ute
la).
�
-(
e)n
en
tz (
ez d
ug
u e
raba
ki g
reba
eg
ing
o d
ug
un
en
tz).
A
diz
lag
un
fu
ntz
iozk
o m
end
erak
un
tza:
Lo
tura
k et
a d
enb
ora
/mo
du
ko
rrel
azio
a:
Per
pau
s ko
ntz
esib
oak
: -
Joka
tuta
ko
ad
itzekin
osa
tu fo
rme
n e
rab
ilera
se
ndo
tu: -(
e)n
a
rre
n (
eg
in d
ezakee
n a
rren
, e
z d
u e
gin
na
hi)
, n
ah
iz e
ta -
(e)n
(n
ah
iz e
ta b
iga
rre
n m
aila
n g
au
de
n, b
uru
a b
eti g
oia
n),
ba
-...
ere
(sin
esg
aitza
baziru
die
n e
re, ir
itsi g
ine
n a
zken
ean
), -
la(r
ik)
ere
(n
ah
i d
ue
n g
uztia
ero
ste
n d
iote
la e
re, se
ku
la e
z
da
kon
form
atz
en).
-
Joka
tu g
ab
eko
ad
itzekin
: -t
a e
re, -(
r)ik
ere
(m
ese
de
z
eska
tuta
ere
, e
z z
itue
n g
auzak b
ere
ha
lako
an
uzte
n),
-(e
)z
ge
ro e
re (
gara
iz iri
tsiz
gero
ere
, e
z z
en
ue
n lo
rtuko),
-a
ga
tik
ere
(e
rre
pid
ea
on
do
ezag
utu
ag
atik e
re, h
ob
e d
ug
u a
stiro
jo
ate
a),
-t(
z)e
a (
gusta
tu e
gin
za
it, b
ai; g
are
sti iza
tea
, ord
ea).
�
E
sa
mo
lde
kon
tsesib
oa
k: is
un
ak g
ora
behe
ra, a
bia
dura
ez d
a
gu
txitu
err
ep
ide
eta
n; a
me
tsak a
me
ts, e
rre
alit
ate
a d
a
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
Ko
np
araz
iozk
oak
: �
b
ain
o ...-a
go(a
): b
eh
i b
ate
k b
ain
o g
eh
iago
ja
ten
du
; u
me
a b
ain
o g
aiz
toa
goa
da
�
b
eza
in, a
din
a: e
z d
ag
o z
u b
eza
in la
gun
o
nik
; g
uk a
din
a ja
i d
ute
haie
k e
re
Bal
din
tzaz
koak
:
- O
rain
ald
iko
err
ea
la (
na
hi ba
duzu
, jo
ango
n
aiz
festa
ra).
�
O
nd
ori
oa
: g
usta
tuko
litza
ida
ke
joa
tea
; n
ah
i n
uke
ikusi
�
-(e)z
ge
ro: h
orr
ela
ja
rra
ituz g
ero
, ez d
uzu
au
rre
ratu
ko
Ko
np
araz
iozk
o p
erp
ausa
k h
on
ako
lotu
ra
hau
ekin
: -
be
za
in (
Etx
ean
be
za
in o
ng
i n
ag
o h
em
en)
eta
a
din
a (
Txo
riek a
din
a ja
ten
du
) lo
ture
n e
rab
ilera
n
sako
nd
u.
- b
eza
la (
Ain
geru
ak b
eza
la m
intz
atz
en
da
) -
be
za
lako
(Z
u b
eza
lako
em
aku
me
rik e
z d
ut
ezag
utu
)
- h
on
en
, h
orr
en
, h
ain
, h
on
en
beste
, h
orr
en
beste
, h
ain
be
ste
(h
ain
urr
uti, h
ain
be
ste
jen
de).
B
ald
intz
azko
per
pau
sak:
-
Ad
itza
jo
ka
tuta
(ik
usi(ko
) ba
nu
, e
za
gu
tuko
nue
n
(eza
gu
tuko
nu
ke)
- A
ditza
jo
ka
tu g
ab
e:
�
-(e)z
ge
ro (
Na
hi iz
an
ez g
ero
) �
-t(z
)eko
tan
(In
ori
ez k
on
tatz
eko
tan
,sekre
tu
ba
t e
san
go
diz
ut)
.
au
rre
an
du
gun
a; d
ato
rre
na d
ato
rre
la o
ntz
at h
art
uko
du
gu
. K
on
par
azio
zko
per
pau
sak:
K
ua
lita
tea
: -
ho
nen
, h
orr
en
, h
ain
(n
ola
kexa
za
ite
zke h
ain
etx
e h
an
dia
iz
and
a?).
-
-(e)n
beza
in (
ez d
a d
iru
die
n b
eza
in g
aiz
toa
).
- -(
e)n
beza
lako
a (
za
ren
beza
lako
a iza
nda
, e
z z
ara
urr
uti
iritsik
o).
�
a
ha
lik e
ta, a
ha
lba
it ...-(
e)n
(a
ha
lik e
ta a
rgie
n a
tera
fo
toko
pia
k, m
esed
ez).
�
ze
nb
at e
ta ...-a
go
… [h
ain
ba
t / o
rdu
an
] eta
...-a
go
(zen
ba
t e
ta z
aha
rra
go
a, o
rdua
n e
ta k
aska
gog
orr
ag
oa
zara
).
Ka
ntita
tea
: -
-(e)n
beste
, ad
ina
, b
eza
inba
t, b
eza
inb
este
(n
ah
i d
uzue
n
be
ste
jan
deza
kezue
).
- -(
e)n
beste
ko, a
din
ako
, b
eza
inb
este
ko
(e
z d
a n
orm
ala
h
orr
ek d
uen
be
ste
ko
pa
zie
ntz
ia iza
tea).
-
-t(z
)eko
la
in, b
este
(n
eka
tze
ko
la
in e
gin
du
gu
lan
).
- h
on
en
beste
, h
orr
enb
este
, h
ain
be
ste
(e
z e
zazu
horr
enb
este
h
itz e
gin
eta
ja
n!)
�
a
ha
lik e
ta g
eh
ien
/ g
utx
ien (
ah
alik
eta
jen
de
geh
ien
bild
u
be
har
du
gu
ekita
ldia
n).
�
ze
nb
at e
ta [g
eh
iago
/ g
utx
iag
o] ... [o
rdu
an
/ h
ain
ba
t] e
ta
[ge
hia
go
/ g
utx
iago
] (z
en
bat e
ta je
nd
e g
eh
iag
o g
on
bid
atu
o
rdua
n e
ta o
pa
ri g
eh
iago
ja
soko
ditug
u).
B
ald
intz
azko
per
pau
sak:
-
Joka
tuta
ko
ad
itze
n e
rab
ilera
n s
ako
ndu
:
�
Eto
rkiz
une
ko
irr
ea
la (
esan
go
ba
niz
u, e
z z
enu
ke
sin
ets
iko
), ira
ga
neko
irr
ea
la (
esa
n b
an
izu
, e
z z
en
uen
/
ze
nu
ke
en
sin
ets
iko
).
�
Ira
ga
ne
ko
err
ea
la (
be
ran
du
iri
ste
n b
an
intz
en
, a
fald
u
ga
be
uzte
n n
ind
ute
n).
�
E
tork
izu
ne
ko
err
ea
la (
irab
azik
o b
adu
gu
, jo
ta
ke
e
ntr
ena
tu b
eh
ar)
. -
Joka
tu g
ab
eko
ad
itzekin
: �
-t(z
)eko
tan
(ge
ra z
aite
zke
te, b
ain
a isili
k e
go
teko
tan).
�
ezea
n (
ag
indu
be
za
la e
gin
eze
an
, e
z d
ug
u la
na
o
rda
ind
uko).
�
ezik
(b
ide
a e
raku
tsi e
zik
, ne
kez a
urk
itu
du
gu
bo
rda
h
ori).
�
-t
(z)e
ra (
jakite
ra, e
z n
izun
ezer
esa
ngo
).
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
Kau
sazk
oak
:
- -(
e)l
ako
, e
ta
�
ba
it-:
Asp
ert
ua
na
go
, b
akarr
ik g
era
tu
ba
ina
iz
�
ze
ren
(e
ta)
/ze
: E
z e
gin
kasu
rik, ze
zo
ratu
ta d
ago
Hel
bu
ruzk
oak
:
- -t
(z)e
ra
- -t
(z)e
ko
Kau
sazk
o p
erp
ausa
k:
- A
ditza
jo
ka
tuta
:
�
-(e)n
ez g
ero
(E
ze
rtara
ko
be
ha
r ez n
ue
ne
z
ge
ro, b
ota
eg
in n
ue
n)
�
ze
ren
eta
ze
lo
tura
k (
Ez e
gin
kasu
rik, ze
zo
ratu
ta d
ago).
-
Ad
itza
jo
ka
tu g
ab
e:
�
-t(z
)eag
atik (
Ko
rrik
a ib
iltzea
ga
tik g
ert
atu
za
izu
) �
-t(z
)earr
en
(Z
en
ba
t e
ma
ngo
diz
ute
ho
ri
ga
rbitze
arr
en?
).
Hel
bu
ruzk
o p
erp
ausa
k:
- -t
(z)e
ag
atik (
Zu
ikuste
aga
tik e
torr
i n
aiz
);
- -t
(z)e
arr
en
(Le
he
nb
aile
he
n b
uka
tze
arr
en e
gin
d
itu
ga
uzak h
orr
ela
).
Kau
sazk
o p
erp
ausa
k:
- Joka
tuta
ko
ad
itzekin
: �
-(e)l
a k
ausa
, zio
, b
ide
, m
ed
io: (e
dan
a z
ela
kau
sa
b
iko
tea
ha
uts
i e
gin
zen
).
�
-(e)l
a-e
ta (
bu
ruko
min
a z
uela
-eta
, e
txera
la
gu
ntz
eko
e
ska
tu z
ida
n).
�
-(e)n
ez g
ero
(g
ara
ipe
na
lo
rtu
du
zu
ene
z g
ero
, ja
i h
ar
de
za
ke
zu
e).
�
ze
ren
... b
ait-/
-(e)n
.: e
z d
izut e
sa
n z
ere
n u
ste
ba
inu
en
ja
kin
are
n g
ain
ea
n z
ine
la.
- Joka
tu g
ab
eko
ad
itzekin
(sa
kon
tzea
):
�
-t(z
)eag
atik (
eske
r on
a e
raku
tsi zig
un
ja
rre
ra h
orr
i e
uste
ag
atik).
�
-t(z
)earr
en
(ord
ena
ga
ilua
ko
np
on
tzea
rren
em
an
d
izkid
ate
bo
tila
ha
uek)
Hel
bu
ruzk
o p
erp
ausa
k:
- Joka
tuta
ko
ad
itzekin
: �
Su
bju
ntib
ozko
ak: e
roso
ago
eg
on
za
iteze
n e
ka
rri d
izut
bu
rukoa
. -
Joka
tu g
ab
eko
ad
itzekin
: �
-t(z
)eag
atik (
bih
ark
o e
gin
kiz
una
k b
ide
ratu
ta
uzte
ag
atik g
era
tu n
aiz
).
�
-t(z
)earr
en
(de
nb
ora
be
tetz
ea
rre
n m
atr
iku
latu
na
iz
gim
na
sio
an
).
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
Den
bo
razk
oak
(h
asta
pe
na
k):
�
A
urr
eko
tasuna
: p
art
izip
ioa
+ b
ain
o
leh
en(a
go
), a
urr
etik
�
Ge
roko
tasuna
: p
art
izip
ioa
+ e
ta g
ero
, o
nd
ore
n, b
eza
in la
ste
r, e
ta b
ere
ha
la
�
Ald
ibe
reko
tasu
na
: -(
e)n
ea
n, -(
e)n
bita
rtea
n
�
No
iz a
rte
: p
art
izip
ioa
+ a
rte
Den
bo
razk
o p
erp
ausa
k:
- A
urr
eko
tasuna
:
�
pa
rtiz
ipio
a +
au
rre
tik, b
ain
o le
he
n
�
-t(z
)era
ko
an
-
Be
reha
lako
tasu
na
:
�
pa
rtiz
ipio
a +
ord
uko
�
pa
rtiz
ipio
+ b
eza
in la
ste
r �
-ta
koa
n (
Ka
lera
ate
rata
ko
an
ha
si zu
en
e
uri
a).
-
Ge
roko
tasuna
:
�
pa
rtiz
ipio
a +
eta
ge
ro, o
ndo
ren
, oste
an
�
-(e)n
etik;
- A
ldib
ere
ko
tasu
na
: -(
e)n
ea
n, -(
e)n
bita
rtea
, -
(e)la
, -t
(z)e
an
-
Ira
up
en
a: (b
ita
rte
an
, h
arik e
ta...a
rte
).
�
Ma
izta
su
na
: ...-
(e)n
bako
itze
an
, g
uztie
tan
, g
eh
ien
eta
n.
Den
bo
razk
o p
erp
ausa
k (ikusita
ko
zen
ba
it fo
rma
ren
era
bile
ra
ind
art
uz):
-
Au
rreko
tasuna
:
�
pa
rtiz
ipio
a +
ord
uko
, a
itzin
(h
izke
tan
en
tzu
n o
rduko
e
zag
utu
nau
).
�
-t(z
)era
ko
(an)
(hitza
ldia
buka
tze
rako
bag
en
ekie
n z
er
era
ntz
un
jasoko
gen
uen
).
�
-(e)i
no
(a
rnasa
du
gu
ino
ez d
ug
u e
tsik
o).
-
Be
reha
lako
tasu
na
: �
pa
rtiz
ipio
a +
be
za
in a
gu
do, fite
(b
err
ia jakin
beza
in
ag
udo
ab
iatu
gin
en).
�
pa
rtiz
ipio
a +
eta
la
ste
r, b
ere
ha
la, a
gu
do
(a
tea
itx
i e
ta
laste
r en
tzun
nu
en
ezta
nd
a).
�
-ta
koa
n (
bazka
ria
am
aitu
tako
an
ate
rako
ga
ra).
�
-(e)n
e(r
a)k
o (
ze
laia
n a
gert
u z
ene
ko
txis
tuka
ha
si
zir
en
ikusle
ak).
-
Ge
roko
tasuna
:
�
pa
rtiz
ipio
a +
oste
an
, o
nd
ore
n, e
ta g
ero
(ik
usi
be
harr
eko
ak ikusi o
ste
an
, a
lde
eg
in g
enu
en
).
�
-(e)n
etik (
etx
ea
ga
ldu
nu
en
etik z
ub
ipe
an
biz
i n
aiz
).
�
-(e)n
ez g
ero
(ka
rrera
buka
tu z
uen
ez g
ero
, e
z z
ue
n
libu
rurik h
art
u).
-
Ald
ibe
reko
tasu
na
:
�
-t(z
)ean
(eg
ia e
ntz
ute
an
lo
tsa
tu e
gin
zen).
�
-t(z
)eaz(a
rekin
) b
ate
ra (
zau
nka
ka
haste
az b
ate
ra
ko
rrik
a h
asi zire
n g
ure
ga
na).
�
-l
a(r
ik)
(se
me-a
labe
i, a
rte
an
um
e z
ire
la, h
asi zitza
ien
m
usik
a ira
ka
ste
n).
-
Ira
up
en
a:
�
-(e)n
art
ea
n, b
ita
rte
an
(h
ase
rre
zau
de
ten
art
ea
n h
obe
d
uzu
e e
z e
lka
rtzea
).
�
-hari
k e
ta ... a
rte
(h
ari
k e
ta s
end
atu
art
e, g
eld
i e
go
n
be
hark
o d
uzu).
�
-l
a(r
ik)
(pin
tura
le
ho
rtu
ga
be
da
goe
la e
z iku
tu a
tea).
-
Ma
izta
su
na
: �
-(e)n
bako
itzea
n, g
uztie
tan
, g
eh
iene
tan
(ik
uste
n
za
itu
da
n b
ako
itze
an
ja
ten
ha
rra
pa
tzen
za
itu
t).
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
Mo
du
zko
ak (
ha
sta
pe
na
k):
�
b
eza
la/b
eza
lakoa
: zu
beza
la o
rrazte
n
da
/zure
a b
eza
lako
a d
u o
rra
zke
ra
�
no
ren
mo
du
an
/ m
od
uko
a: b
ere
am
are
n
mo
du
an
hitz e
gite
n d
u/a
ma
ren
mo
dukoa
da
�
–
(e)n
beza
la/-
(n)
beza
lakoa
: n
ah
i d
uzu
n
be
za
la/n
ah
i du
zun
beza
lako
a
�
–(e
)n m
od
uan
/-(e
)n m
od
uko
a: u
tzi da
go
en
m
od
ua
n
Mo
du
zko
per
pau
sak:
-
–(e
)n b
eza
la / -
(n)
beza
lakoa
: n
ah
i d
uzu
n b
eza
la
/ n
ah
i d
uzu
n b
eza
lako
a
- –
(e)n
mo
du
an
/ -
(e)n
mo
du
koa
: u
tzi d
ag
oe
n
mo
du
an
/ d
ago
en
mo
du
ko
a
Mo
du
zko
per
pau
sak:
-
Joka
tuta
ko
ad
itzekin
: �
-(e)n
, e
ran
, le
ge
z, a
ntz
era
, g
isan
(b
este
ek e
gin
du
ten
a
ntz
era
eg
izue
ze
ue
k e
re).
�
-(e)n
ez (
leh
en
ag
o e
san
dud
an
ez, h
ori
ez d
a e
gia
).
�
ba
-... b
eza
la (
ab
era
tsak b
ag
ina
beza
la z
ab
iltza
err
uz
ga
sta
tze
n).
�
-(e)l
a(r
ik)
(so
fan
erd
i-e
tza
nd
a z
eg
oen
, h
an
ka
k m
ah
ai
ga
inea
n z
ituela
; tx
ikle
a ja
ten
ari
ze
la h
asi za
igu
h
izke
tan)
�
ba
it-.
.. -
(e)n
(h
ori
gu
txi b
aili
tza
n, karn
eta
ke
nd
u
zid
an
).
�
-(e)n
are
n a
rab
era
(e
ntz
un
du
dan
are
n a
rab
era
, o
ker
za
bilt
za
te).
�
e
xp
resio
ne
s tip
o d
ago
en
da
go
en
ea
n, zire
n
zir
en
ean
… (
ob
ra z
eg
oe
n z
eg
oen
ea
n u
tzi e
ta a
lde
e
gin
zu
ten
beste
rik g
abe
).
- Joka
tu g
ab
eko
ad
itzekin
: �
-t(z
)eko
mo
du
an
(la
ne
an
ha
ste
ko
mo
dua
n n
ago
ni!).
�
ah
ala
(o
rdu
ak a
urr
era
joa
n a
ha
la, esp
era
ntz
a e
tsip
en
b
ihu
rtu
ze
n).
�
-ta
, -i
k (
ule
rtu e
zin
ik n
ab
il ze
rga
tik e
gin
du
zun
ho
ri).
�
-(e)z
(h
orm
a u
rra
tuz e
ta u
rra
tuz, azke
nea
n a
gert
u
zir
en
ma
rgo
ak).
�
A
ditza
ren
elis
ioa
eg
ind
a (
zig
arr
oa
ah
oan [ze
karr
ela
] ig
o z
en
au
tobu
sera
).
�
Pa
rtiz
ipio
a +
be
za
la, m
od
ua
n, le
gez, a
ntz
era
, a
rab
era
(n
agu
sia
k a
ito
rtu
le
gez, tr
atu
a g
aiz
ki e
gin
a d
ago
).
�
-(r)
iko
, -t
ako
mo
du
an
, g
isan
(e
sa
nda
ko
mo
du
an
sa
iatu
ga
ra e
gite
n).
-
On
dori
ozko
pe
rpau
sa
k:
�
-(e)n
ez g
ero
(g
ezu
rra
esa
n d
uzu
nez g
ero
, e
z d
izu
t b
err
iro
sin
ets
iko
).
�
ha
in ... e
ze
n (
no
n)
... b
ait-/
-(e
)n (
ha
in u
rru
ti b
izi zara
, e
zen
bis
itan
jo
ate
ko
go
go
a e
re jo
an
eg
ite
n b
aitza
it).
�
ha
inbe
ste
... (
ha
inbe
ste
kan
tu e
ntz
un
dut g
au
r, n
on
is
ilta
su
n a
pu
r b
at e
ske
rtuko
niz
ukee
n).
�
h
ala
ko
mo
ldez (
ha
lako
mo
lde
z g
og
aitu
nin
du
en
, n
on
m
od
u txa
rre
an
mo
ztu
be
har
iza
n n
ion
err
eto
lika).
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
DE
KL
INA
BID
EA
Ka
su
ak:
- N
OR
(a
bso
lutu
a):
izen
bere
zia
k e
ta a
rru
nta
k,
mu
ga
ga
bea
, sin
gu
larr
a e
ta p
lura
la;
era
kusle
ak
- N
OR
K (
erg
atib
oa
): ize
n b
ere
zia
k e
ta a
rrun
tak,
sin
gu
larr
a e
ta p
lura
la; era
ku
sle
ak
- N
OR
I (d
atib
oa
): ize
n b
ere
zia
k e
ta a
rrun
tak,
sin
gu
larr
a e
ta p
lura
la; era
ku
sle
ak
- Z
ER
IK (
part
itib
oa
)
- N
OR
EN
(ja
beg
o g
en
itib
oa
): ize
n b
ere
zia
k e
ta
arr
un
tak, sin
gu
larr
a e
ta p
lura
la
- N
ON
GO
(le
ku
ge
nitib
oa
): ize
n b
ere
zia
k e
ta
arr
un
tak, sin
gu
larr
a
- N
ON
(in
esib
oa
): ize
n b
ere
zia
k e
ta a
rrun
tak,
sin
gu
larr
a, e
rakusle
ak
- N
OR
A (
ad
latib
oa
): ize
n b
ere
zia
k e
ta a
rrun
tak,
sin
gu
larr
a
- N
OR
AIN
O (
mu
ga
ad
latib
oa):
ize
n b
ere
zia
k
eta
arr
un
tak, sin
gu
larr
a
- N
ON
DIK
(ab
latib
oa
): ize
n b
ere
zia
k e
ta
arr
un
tak, sin
gu
larr
a
- N
OR
EN
TZ
AT
(d
estina
tib
oa):
ize
n b
ere
zia
k
eta
arr
un
tak, sin
gu
larr
a
- N
OR
EK
IN (
so
zia
tibo
a):
ize
n b
ere
zia
k e
ta
arr
un
tak, sin
gu
larr
a
�
NO
R (
abso
lutu
a),
NO
RK
(erg
atib
oa
), N
OR
I (d
atib
oa
): izen
be
rezia
k e
ta a
rru
nta
k,
mu
ga
ga
bea
, sin
gu
larr
a e
ta p
lura
la;
era
kusle
ak
�
NO
RE
N (
jab
eg
o g
en
itib
oa
), N
ON
GO
(le
ku
g
en
itib
oa
): ize
n b
ere
zia
k e
ta a
rrun
tak,
sin
gu
larr
a e
ta p
lura
la, era
ku
sle
ak
�
NO
N (
inesib
oa
), N
OR
A, N
OR
EN
GA
NA
(a
dla
tibo
a),
NO
RA
INO
(m
ug
a a
dla
tibo
a),
N
OR
AN
TZ
(hu
rbilt
ze
ad
latib
oa
), N
ON
DIK
(a
bla
tibo
a),
NO
RE
NT
ZA
T (
de
stina
tib
oa),
N
OR
EK
IN (
so
zia
tibo
a),
NO
RE
NG
AT
IK
(mo
tib
atibo
a):
ize
n b
ere
zia
k e
ta a
rru
nta
k,
sin
gu
larr
a e
ta p
lura
la, era
ku
sle
ak
�
ZE
RE
Z (
instr
um
en
tala
): m
ug
aga
be
a,
era
kusle
ak
DE
KL
INA
BID
EA
Iz
en
biz
idun
ak e
ta b
izig
abe
ak; iz
en
ord
ain
ak,
era
kusle
ak e
ta le
ku-i
ze
nond
oak.
Ka
su
ak:
- E
rga
tib
oa
, n
ork
/ze
rk, m
ugag
ab
ea
(A
dis
kid
e
ba
tek e
ma
n d
it).
-
Ab
so
lutibo
a, n
or/
ze
r), m
uga
ga
be
a (
Ze
nb
at b
eh
i e
rosi d
itu
zte
?).
-
Da
tib
oa
, n
ori
/ze
ri, m
ug
agab
ea
(Z
ein
la
ng
ileri
g
ert
atu
za
io?).
-
Ja
be
go
ge
nitib
oa
, n
ore
n, m
ug
aga
bea
(Z
en
ba
it
ad
iskid
ere
n a
ho
lku
a).
-
Le
ku
ge
nitib
oa
, n
on
go
, m
ug
ag
ab
ea
(Z
ein
e
txe
tako
ate
za
ina
?).
-
Ine
sib
oa
, n
on/n
ore
ng
an
, sin
gu
larr
a e
ta p
lura
la
(herr
ian
, h
err
ieta
n / a
ma
ren
ga
n, iz
eb
eng
an
).
- A
dla
tib
oa
, n
ora
/nore
ng
ana, sin
gu
larr
a e
ta p
lura
la
(ka
lera
, ka
leeta
ra / la
gu
nare
ng
an
a,
lag
une
ng
an
a).
-
Mu
ga-a
dla
tib
oa
, n
ora
ino
/ n
ore
ng
an
ain
o,
sin
gu
larr
a e
ta p
lura
la (
teila
tura
ino
/
zuze
nd
aria
ren
ga
na
ino).
-
Ab
latib
oa
, n
on
dik
/ n
ore
nga
nd
ik s
ing
ula
rra
eta
p
lura
la (
ze
laitik
, ze
laie
tatik / a
uzoko
ag
and
ik,
ets
aie
ng
an
dik
).
- D
estin
atib
oa
, n
ore
ntz
at, s
ing
ula
rra
eta
plu
rala
(u
me
are
ntz
at, u
me
en
tza
t).
- S
ozia
tib
oa
, n
ore
kin
, sin
gu
larr
a e
ta p
lura
la
(sag
uare
kin
, sa
gu
ekin
).
- H
urb
iltze-a
dla
tib
oa
, n
ora
ntz
/ n
ore
ng
anan
tz,
sin
gu
larr
a e
ta p
lura
la (
etx
era
ntz
, e
txee
tara
ntz
, la
gu
ne
ng
an
an
tz).
-
Mo
tib
atib
oa
, n
ore
ng
atik, sin
gu
larr
a e
ta p
lura
la
(zug
atik, a
itare
ng
atik).
-
Instr
um
en
tala
, ze
rez, sin
gula
rra
eta
plu
rala
(l
eg
ea
z, le
gee
z).
-
-are
n/e
ne
an
(a
ma
ren
ea
n b
azka
ltze
n d
ug
u),
-e
ne
ra (
alk
ate
are
ne
ra jo
an
dir
a la
gu
ntz
a e
ske
)...
DE
KL
INA
BID
EA
-
Bo
ka
lez z
ein
ko
nts
ona
nte
z b
uka
tuta
ko
ize
na
k. A
rru
nta
k e
ta
be
rezia
k.
- B
ere
zik
i la
ndu
ko
dira
ize
no
rdea
k, d
ete
rmin
atz
aile
ze
ha
ztu
ga
bea
k e
ta e
raku
sle
ak.
- K
asu
guztiak.
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
IZE
N S
INT
AG
MA
Izen
mo
tak
- B
ere
zia
k / a
rru
nta
k
- B
aku
na
k / e
rato
rria
k (
–ta
r, -
kid
e, -a
ri, -g
ile
atz
izkia
k)
/ e
lka
rtua
k
�
Ze
nb
akarr
iak/z
enb
aka
itza
k: b
ide
, e
txe
, ka
tu / g
ose
, m
in, h
otz
�
B
izid
una
k/b
izig
ab
ea
k: se
me
, a
mo
na
/
be
lar,
te
ilatu
�
E
rato
rria
k: -l
e, -t
za
ile, -g
in, -g
ile; -d
un
, -
za
le; -(
k)a
ri, -k
ide
; -t
eg
i, -
ga
ilu; -g
ai; -
tasu
n, -k
eri
a a
tziz
kia
k
�G
ener
oa:
se
me
/ a
lab
a,
ne
ska
/ m
util.
�G
rad
ua:
abso
lutu
a (
etx
e)
eta
erl
atib
oa
(e
txe
txo)
Izen
ord
ain
a
- P
ert
son
a ize
no
rda
inak: n
i, g
u, zu
, zue
k
- E
raku
sle
ak: h
au
, h
ori
, h
ura
; h
au
ek, h
ori
ek,
ha
iek
- Z
eh
aztu
gab
ea
k. zerb
ait, no
rba
it, in
or,
eze
r,
ed
ono
r, e
doze
r,e
doze
in
�
Era
torr
iak: n
orn
ah
i, z
ern
ah
i, n
orb
era
-
Ga
lde
tza
ilea
k: n
or,
ze
r, n
ort
zu
k
�
ze
in, ze
intz
uk
�
be
ste
-re
n e
rab
ilera
. �
B
ihu
rka
ria
k: ne
ure
bu
rua
. �
E
lka
rkari
ak: e
lka
r.
Det
erm
inat
zaile
ak
- A
rtik
ulu
a m
uga
tua
(-a
, -a
k)
/ m
ug
ag
ab
ea:
ba
t, b
atz
uk
- Z
en
ba
tza
ile z
eh
aztu
ak :
�
Ka
rdin
ala
k: b
at, b
i, h
iru
... �
ho
ge
i,
eh
un
, m
ila
�
ord
ina
lak: le
he
n(e
n)g
o, b
iga
rre
n…
;
�
ka
ntita
te e
sam
old
eak: kilo
bat; h
iru
ord
u; �
bo
tila
ba
t u
r �
Z
atikia
k: e
rdi, la
urd
en
-
Ze
nb
atz
aile
ze
haztu
gab
eak:
�
ze
nb
at, b
atz
uk, a
sko
, g
utx
i, n
ah
iko
�
h
ain
be
ste
, m
akin
a b
at, h
am
aik
a, g
eh
ieg
i,
gu
txie
gi, p
ilo b
at, a
pu
r b
at, p
ixka
ba
t
IZE
N S
INT
AG
MA
Iz
en s
inta
gm
aren
fu
ntz
ioak
: �
at
rib
utu
a (A
ma
ne
ska
me
eg
on
ze
n D
on
ostian
; a
lab
a e
ma
kum
e b
ihu
rtu
zaig
u)
Izen
mo
tak:
-
elk
art
uak (
sem
e-a
lab
ak, a
rra
in z
op
a, n
eg
u
gir
oa).
G
ener
oa:
kasu
bere
zia
k (
ma
isu
/ma
istr
a,
pri
ntz
e/p
rin
tze
sa);
oh
iko
elk
ark
eta
k (
aita-a
ma
k,
se
me
-ala
bak, se
nar-
em
azte
ak).
M
aila
: a
bso
lutu
a (
mu
til, a
nd
ere
) e
ta e
rlatib
oa
(m
utiko
te, a
nd
ere
ño).
Iz
eno
rdai
na:
�
P
ert
son
a-izen
ord
ain
in
da
rtu
ak: n
eu
, h
eu, g
eu
, ze
u, ze
uek; ne
ure
, h
eu
re, g
eu
re, ze
ure
, ze
uen
. �
E
raku
sle
in
dart
ua
k: ha
uxe
, h
orixe
, h
ura
xe
, h
au
exek, h
orie
xek, h
aie
xek; b
era
, b
era
iek.
�
Ze
nb
atz
aile
oro
ko
rrak: d
ena
, g
uztia
. �
E
lka
rkari
ak (
elk
ar,
elk
arr
i, e
lka
rrekin
, e
lkarr
en
ga
na
, e
lka
rren
gan
dik
, e
lkarr
en
).
�
Ze
haztu
gab
ea
k (
ed
ono
r, e
do
nork
, e
do
no
ri...
no
rba
it, n
orb
aite
k, n
orb
aiti... in
or,
in
ork
, in
ori
...,
no
r e
do
nor,
ze
r ed
o z
er,
ze
in e
do
ze
in, n
orn
ah
i,
ze
rna
hi, z
ein
ah
i).
- G
ald
etz
aile
ak (
no
rtzuk, zert
zuk).
-
Bih
urk
aria
k (
ne
ure
buru
a).
D
eter
min
atza
ileak
-
Art
iku
lu z
ehaztu
ak (
–a
/–a
k/-
ok)
eta
ze
ha
ztu
ga
bea
k (
ba
t, b
atz
uk).
-
Ze
nb
atz
aile
ze
haztu
ak:
�
Eh
un
eko
ak (
eh
une
ko
bost)
. �
Z
atikia
k (
he
ren
ba
t).
�
Ba
na
tza
ileak (
-na
: se
ina
, b
an
a).
�
E
sa
mo
lde
ak (
biz
pa
hiru
, h
og
ei(re
n)
ba
t,
IZE
N S
INT
AG
MA
A
dje
ktib
oe
n e
ta d
ete
rmin
atz
aile
en
ko
mun
zta
du
ra ize
na
rekin
eta
iz
eno
rde
ekin
. A
trib
utu
a �
b
ihu
rtu
, b
ilaka
tu, ir
itzi, ize
nd
atu
, jo
an
... e
ta b
este
ze
nba
it
ad
itzek e
rag
ind
ako
mu
ga
ga
be
a.
Izen
a -
Ize
n m
ota
k e
ta g
en
ero
a, nu
me
roa
, e
ta k
asua
: sako
ntz
ea
eta
za
ba
ltzea
. -
Ge
nero
a: -s
a a
tziz
kia
(ja
inko
/ja
inko
sa
, a
larg
un
/ala
rgu
nts
a...)
; a
nim
alie
n g
en
ero
a (
beh
or/
za
ldi,
ah
un
tz/a
ke
r, a
ste
me
/asta
r...);
ka
su
be
rezia
k (
ma
isu
/ma
istr
a,
pri
ntz
e/p
rin
tze
sa
...)
; g
ene
ro n
eu
troa
(a
ita
-am
ak, se
me
-a
lab
ak, sen
ar-
em
azte
ak...)
. �
B
este
ka
teg
ori
a g
ram
atika
lak ize
n b
ihu
rtze
a (
Ba
po
em
an
d
igu
te ja
n-e
da
na
. H
are
n m
usik
are
n e
de
rra
ezin
goza
tu. X
d
ela
ko
ak e
rag
in d
itu
ald
ake
tak).
Iz
eno
rdai
na
-
Era
ku
sle
in
dart
ua
k: ha
uxe
, h
orixe
, h
ura
xe
, h
au
exek,
ho
riexek, h
aie
xek; b
era
, b
era
u, b
ero
ri, b
era
uek, b
ero
riek,
be
raie
k.
Det
erm
inat
zaile
ak:
-
Art
iku
lu z
ehaztu
ak: e
ntz
ule
ak / e
ntz
ule
ok.
- Z
en
ba
tza
ile z
eh
aztu
ak: zen
ba
it e
rab
ilera
se
nd
otu
: zatikia
k
(zort
zire
na
), e
hu
ne
ko
ak (
eh
un
eko
zazp
i), b
an
atz
aile
ak
(se
ina
, b
ana
, ...)
, ze
nb
ait e
sa
pid
e (
bo
spa
se
i, h
og
ei(re
n)
ba
t,
ba
ten
ba
t, g
utx
i g
ora
-be
he
ra, m
ilatik g
ora
...)
. Z
eh
aztu
gab
ea
k: zen
ba
it, ho
rre
nbe
ste
, ha
inb
at, u
gari
, a
nitz,
fra
nko
, d
eze
nte
, m
akin
a b
at, .
.. O
rokorr
ak: d
en
a, g
uztia
, o
so
, b
ete
. Iz
enar
en o
sag
arri
ak
- H
itz e
lka
rke
ta: u
rte
am
aie
ra, ka
le iku
skiz
una
k.
- Iz
en
lag
une
n s
orr
era
: o
D
eklin
ab
ide
ka
sue
i -k
o a
tziz
kia
era
nts
ita:
za
ha
rre
ng
ana
ko
be
giru
nea
, to
nto
rrera
ino
ko
xid
orr
a,
ikasle
en
tzako k
op
ia; zu
rekik
oak e
gin
du
; g
ure
tza
ko
a
falta
.
o
Ize
na
+ –
ko
(h
itzeko
giz
ona
); ize
na
+ a
dje
ktib
oa
+ -
ko
(in
dar
ha
nd
iko
pe
rtso
na);
ze
nba
tza
ilea
+ -
ko
: (b
i
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
- O
rokorr
ak: d
en
a, g
uztia
, oso
A
po
sizi
o m
urr
izg
arri
a: O
sa
ba
Iñ
aki, L
asa
a
nd
rea
�
Ap
osi
zio
ez
mu
rriz
gar
ria:
Do
nostiak,
Gip
uzko
ako
hir
iburu
ak, e
z d
u a
irep
ort
urik
AD
JEK
TIB
O S
INT
AG
MA
(Iz
enar
en o
sag
arri
ak)
Izen
lag
un
a -
NO
RE
N e
ta N
ON
GO
kasu
ak (
ikus
DE
KL
INA
BID
EA
) �
Iz
en
sin
tag
ma
+ -
(r)e
n: kristo
ren
kea
�
Z
en
ba
tza
ilea
+ -
ko
: b
i g
ela
ko
etx
ea
�
D
estin
atib
oa
+ -
ko
: la
gu
nare
ntz
ako
op
aria
�
A
dla
tib
oa
+ -
ko
: e
txera
ko
la
nak
�
Instr
um
en
tala
+ -
ko
: u
rre
zko
era
ztu
na
�
N
om
ina
liza
zio
a +
-ko
: ka
lea
k g
arb
itze
ko
ma
kin
a
Izen
on
do
a -
Mo
tak: b
aku
na
k, e
rato
rria
k (
–ts
u e
ta –
ga
rri a
tziz
kia
k)
eta
elk
art
uak.
- G
radu
a: A
bso
lutu
a (
lod
i) e
ta e
rla
tib
oa
(n
ah
iko
lod
i)
- G
radu
atz
aile
ak: A
ska
tuak (
oso
, n
ah
iko)
eta
atx
ikia
k (
on
ena
, h
ob
ea, h
an
die
gi)
�
Atz
izkia
k: -
ti: b
eld
urt
i; -
ga
be
: lo
tsa
gab
e; -
du
n: d
irud
un
�
E
rre
pik
ak: b
eltz-b
eltza
, a
rin-a
rin
a, ...
�G
rad
uat
zaile
ak: m
otz
sam
arr
a, e
rab
at m
otz
a,
ge
ro e
ta m
otz
ag
oa
�
Ko
np
arat
ibo
a:
- –
ag
o(a
): h
and
iag
oa
, tx
ikia
go
a
- –
eg
i(a
): k
afe
be
roe
gia
-
(-ri
k)
...(
e)n
a: m
utiko
(rik
) b
izko
rre
na
-
be
za
lako
a
Osa
gai
en o
rden
a:
- (d
ete
rmin
atz
aile
a)
+ (
ize
nla
gu
na)
+ ize
na
+ (
ize
non
doa)
+ (
de
term
ina
tza
ilea
) �
Iz
en
are
n a
urr
etik d
oazen
de
term
ina
tza
ile
eta
osag
aia
k: le
he
n, h
ain
ba
t...
�
Ize
nare
n o
ndo
tik d
oazen
de
term
ina
tza
ile
eta
osag
aia
k: b
at, e
rdi...
ba
ten
ba
t, g
utx
i g
ora
-be
he
ra, b
otila
ba
t u
r).
� Z
en
ba
tza
ile z
eha
ztu
ga
be
ak (
zen
ba
it, h
orr
enb
este
, h
ain
ba
t, u
ga
ri, m
akin
a b
at, b
ete
, -(
r)en
ba
t).
Izen
aren
osa
gar
riak
: Iz
en
lag
una
ren
osakera
: -
Ize
na
+
–ko
(h
itzeko
giz
ona
) -
Ize
na
+ izen
on
do
a +
-ko
(m
eri
tu h
an
dik
o n
eska).
-
Ze
nb
atz
aile
a +
-ko
(b
i urt
eko
um
ea
, h
iru litro
ko
u
r-b
otila
, e
gun
osoko
lan
a, ze
nba
teko
pre
zio
a?
, h
ain
ba
t a
ste
ko
atz
era
pen
az).
-
Deklin
ab
ide
ka
sua
+ -
ko
:
�
no
rako
(H
on
da
rtzara
ko
to
aila
), n
ore
ntz
ako
(I
lob
en
tzako
op
aria
k).
�
n
ore
kik
o (
kanp
ota
rrekik
o h
arr
em
an
ak).
�
n
ore
ng
an
ako
(zah
arr
en
gana
ko
b
eg
iru
nea
).
�
no
rain
oko
(h
em
en
dik
ate
rain
oko
sug
ea).
-
Osag
arr
ien
ko
kag
une
a: (k
art
oi lo
dik
o k
axa
; g
azte
p
raka
mo
tza
; b
eka
in ile
tsu
du
n a
gure
a; ag
ure
b
eka
in ile
tsu
a)
-
Ize
non
doa
ren g
rad
ua
tza
ilea
k (
na
hik
o a
tse
gin
a,
aspe
rga
rri sam
arr
a, o
so
ba
lda
rra).
Err
ep
ika
: tx
iki-
txik
ia.
- K
on
para
zio
zko
gra
du
atz
aile
ak: -a
go
(tx
ikia
go
, g
utx
iag
o, h
and
iag
o, g
eh
iago
), b
eza
lako
a.
- P
art
izip
ioaz o
sa
tuta
ko
ad
jektib
oak: (K
otx
e
lap
urt
u b
ate
an
eg
in z
ute
n ih
es, e
gin
dako
a
ha
leg
in g
uztia
, a
ma
itu
ga
be
ko
ikaske
tak).
-
Ap
osiz
ioa
(A
sie
r, n
irekin
ate
ratz
en
ze
na
, e
zko
nd
u e
gin
da
).
- E
rla
tib
ozko
pe
rpau
sa
nor,
no
rk, n
ori
kasu
ekin
b
uru
tua
(ga
lde
ra e
gin
zue
na
, m
en
dia
n g
ald
u
zir
en
ek, b
ost u
rte
ditu
zte
nei, z
au
ritu
takoe
k
eri
tetx
ea
utz
i d
ute
).
- E
sa
mo
lde
ak: -a
ren
a e
gin
(p
aila
zo
are
na
eg
in)
urt
eko
um
ea
, e
gu
n o
soko
la
na
, zen
ba
teko
pre
zio
a
du
?...)
. �
A
dje
ktib
oa
ren le
ku
ald
ake
tak s
ort
uta
ko
ad
iera
zkort
asu
na
(g
izo
n b
at e
de
rra
!; in
da
rra
be
har
da
haun
dia
).
�
Ge
nero
a: K
asu
bere
zia
k (
ton
to/tu
ntu
na
, g
iza
joa
/ga
ixoa
, ko
ita
do
/ko
itad
a, ...)
. �
G
radu
a: -k
ote
(lo
dik
ote
), -
ska
(zuri
ska),
-xe
(za
ha
rtuxe)
atz
izkia
k.
�
Ad
jektib
oa
ren e
rald
ake
ta: ko
np
ara
zio
a: are
...-a
go
(a
re
txik
iag
o, a
re h
an
dia
go).
Hitz e
lkark
eta
: iz
ena
+ a
dje
ktib
oa
(s
ud
ur-
luze
, od
ol-
be
ro, e
sku
-za
ba
l; a
ditza
+ a
dje
ktib
oa
(u
lert
err
aza
, sin
esga
itza
, ha
si b
err
i); a
dje
ktib
oa
+ a
dje
ktib
oa
(t
xuri
-urd
in, g
azi-g
eza).
-
Gra
du
atz
aile
aska
tuak: a
dje
ktib
oa
ren
ezke
rrea
n: b
izik
i, txit,
so
be
ra (
biz
iki e
de
rra
, tx
it p
olit
a);
ad
jektib
oa
ren
esku
ine
an
: sa
ma
r (g
aiz
to s
am
arr
a).
-
Ad
iera
zko
rtasu
na
: [x
uhu
r], [h
arr
rro
a] , [p
olli
tta
].
- Z
ailt
asun
bere
zik
o a
dje
ktibo
ak: b
era
/berd
ina
, h
uts
, b
este
b
at/b
este
a…
Iz
en s
inta
gm
aren
osa
gai
geh
iag
o:
- A
po
siz
ioa
(A
sie
rri, n
ire
kin
ate
ratz
en
zen
ari
, g
ert
atu
za
io
ho
ri);
ko
mun
zta
du
ra.
- P
osp
osiz
io b
ita
rte
ko
sort
uriko
ize
nla
gu
na
k (
err
etz
aile
en
a
urk
ako
/ald
eko
iri
tzia
, itzu
lpe
ng
intz
ari
bu
ruzko
hitza
ldia
...)
-
Erl
atib
ozko
su
bsta
ntib
atu
ak. A
ditz jo
ka
tua
z: -(
e)n
+
erg
atibo
a, a
bso
lutu
a, d
atibo
a e
do
pa
rtitib
oa
(A
uto
a g
ida
tu
bita
rte
an
err
etz
en
du
ten
ek b
i p
un
tu g
ald
uko
du
te. E
z d
ut
[in
or]
ezag
utu
ho
ri b
ene
tan
sin
iste
n d
ue
nik
). J
oka
tu g
ab
eak:
pa
rtiz
ipio
a +
-ta
ko
/-(r
)iko
(P
rob
a g
ain
ditu
takoe
i a
gir
ia
em
an
go
za
ie)
eta
pa
rtiz
ipio
a +
ga
be
ko
(h
em
ezort
zi u
rte
be
te
ga
bekoe
k d
eb
eka
tuta
du
te s
arr
era
).
�
Ad
itz p
art
izip
ioa
iz
en
muga
tu: g
ezur
asm
atu
a; o
ilo e
rre
a.
Izen
ord
ain
ak: fo
rma
k, fu
ntz
ioak, kokag
un
ea
, kon
bin
ake
ta,
elis
ioa
. K
om
un
zta
du
ra.
- P
ert
son
a ize
no
rda
in in
dart
ue
n (
neu
/ne
ure
, h
eu
/he
ure
...)
eta
e
lkar
elk
ark
aria
ren
era
bile
ra s
end
otz
ea
. -
Bih
urk
aria
k: ne
ure
bu
rua
, ze
ure
bu
rua
, be
re b
uru
a...
�
Elk
ark
ari
ak: b
ata
be
ste
a.
�
Ze
haztu
gab
ea
k: n
or
ed
o n
or,
zer
ed
o z
er,
ze
in e
do
zein
, n
orn
ah
i, z
ern
ah
i, z
ein
ah
i.
�
Ga
lde
tza
ilea
k: n
ort
zuk, zert
zuk.
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
AD
ITZ
SIN
TA
GM
A
Ad
itza
: -
Tri
nko
ak: N
OR
sis
tem
a: iz
an
, e
go
n, ib
ili,
eto
rri, jo
an
; N
OR
-NO
RK
sis
tem
a: uka
n, e
duki,
jakin
, e
ram
an, e
ka
rri
- L
ag
un
tza
ileak: N
OR
, N
OR
-NO
RK
(n
or
3.
pe
rtso
na)
NO
R-N
OR
I (n
or
3. p
ert
so
na)
eta
N
OR
-NO
RI-
NO
RK
sis
tem
ak.
�
Inp
ert
so
na
lak
Ald
iak:
-
Ora
ina
ldia
eta
ge
roa
ldia
�
Ir
ag
ana
A
spek
tuak
: -
Bu
rutu
a: Z
uk g
ald
etu
du
zu
ho
ri
- B
uru
tuga
bea
: G
oiz
ero
ira
ku
rtzen
du
t e
gu
nkari
a
- B
uru
tuga
be
pu
ntu
ala
: o
a
ri izan
, b
izi iz
an
, b
alio
izan
lo
kuzio
ak
o
Tri
nko
ak: a
uto
busa
be
teta
do
a
Mo
du
a:
- F
aktiko
a: B
era
nd
u iri
tsi n
aiz
ga
ur
- B
eh
arr
iza
na
:
o
be
har
izan
lokuzio
a: B
otika
ha
u
ero
si b
eha
r du
t
�
Be
ha
rrezko
a d
a ...-t
(z)e
a
- B
ete
be
harr
a:.
o
be
har
izan
lokuzio
a: Isili
k e
go
n
be
har
duzu
e
o
Ag
inte
ra (
joka
tug
abe
a):
Eto
rri
azka
r!
�
Ag
inte
ra joka
tua
(N
OR
/ N
OR
(3
.pert
son
a)-
NO
RK
): E
tor
za
itez
azka
r!; h
ar
eza
zu
kir
tene
tik!
- D
ebe
ku
a:
o
Ag
inte
ra (
joka
tug
abe
a)
Ez
ma
rgo
tu z
uh
aitza
k!
�
De
be
ka
tuta
da
go
...-t
(z)e
a
�
Ag
inte
ra (
NO
R / N
OR
(3
.pert
son
a)-
NO
RK
): E
z z
aite
z
ho
r g
era
tu! E
z itz
azu
zu
ha
itza
k
ma
rgo
tu!
- B
oro
nd
ate
a/n
ah
ia: b
eha
r iz
an
, n
ah
i iz
an
AD
ITZ
SIN
TA
GM
A
- P
erp
au
sa
ren
osag
arr
iekik
o (
su
bje
ktu
- o
bje
ktu
zuze
n –
ob
jektu
da
tib
o)
kom
un
zta
dura
..
- D
enb
ora
: o
rain
a, ir
ag
an
a e
ta g
ero
ald
ia.
- A
sp
ektu
ak: p
un
tuka
ria
, b
uru
tua
, b
uru
tuga
be
a.
- A
ditz s
inte
tiko
ak o
rain
ald
ian
:
�
no
r-n
ork
sis
tem
a: e
sa
n (
di[n
]ot,
di[n
]ozu
...)
, iru
di (d
iru
di, d
iru
dite
), ira
un
(d
ira
u, d
irau
te).
�
no
r-n
ori
-no
rk s
iste
ma
: ir
itzi (d
eri
tzo
t,
de
ritz
ozu
...)
. -
Ad
itz s
inte
tiko
ak ira
gan
ean
:
�
no
r sis
tem
a: iz
an
, e
go
n, ib
ili, e
torr
i, jo
an
. �
no
r-n
ork
sis
tem
a: u
ka
n, e
du
ki, ja
kin
, e
ram
an
, e
ka
rri.
�
Ad
itz la
gu
ntz
aile
a o
rain
ald
ian
eta
ir
ag
an
ean
:
�
no
r-n
ori
-no
rk (
Irri
farr
e e
gin
zid
an
) �
no
r-n
ork
(E
z n
ind
ue
n a
gurt
u).
-
Ad
izke
ra in
pert
so
na
lak: (H
em
en
ez z
aig
u/d
igu
te
kasu
rik e
giten
; E
gu
be
rrie
tan
asko
ed
ate
n d
a).
-
Joka
tuga
beak:
�
Pa
rtiz
ipio
ak: –
ta (
Neke
eg
ind
a h
eld
u d
a),
–(r
)ik (a
spe
rturi
k z
eb
iltza
n)
�
No
min
aliz
azio
a: (e
z d
a e
rra
za
pro
ble
ma
ko
np
on
tze
a; h
ola
ko
rik iku
ste
ak a
mo
rru
a
em
ate
n d
it; e
z d
ago
zure
kin
asm
atz
eri
k)
�
Pe
rifr
astikoa
k:
�
–t(
z)e
a g
usta
tu, e
rab
aki, a
ha
ztu
...
�
–t(
z)e
n jakin
, ik
asi, la
gu
nd
u...
�
–t(
z)e
ra b
ehart
u, a
usa
rtu
, g
on
bid
atu
. �
–t(
z)e
ko
pre
st e
go
n, a
sm
oa iza
n,
ga
i iz
an
. �
–t(
z)e
ari
utz
i, e
kin
. �
Ge
run
dio
a: –
t(z
)en
: (e
rort
ze
n ikusi n
ue
n);
–
z (
ero
riz ikaste
n d
a o
inez).
�
A
ha
lera
�
no
r sis
tem
a: o
rain
ald
ia / le
un
a / ira
ga
na
. �
ze
r-no
rk s
iste
ma
: o
rain
ald
ia / le
un
a /
ira
gan
a.
�
ze
r-no
ri-n
ork
sis
tem
a: o
rain
ald
ia
AD
ITZ
SIN
TA
GM
A
-
Ad
itza
k p
erp
au
sare
n b
este
ele
me
ntu
ekin
iza
n b
eh
ar
du
en
ko
mun
zta
dura
ara
zo
eta
n s
akon
tzea
. A
dit
za:
-
Ad
itz s
inte
tiko
ak: n
or
(etz
an
), n
or-
nori
(eg
on
-da
gokiz
u-,
ib
ili
-da
bilk
izu-,
eto
rri -d
ato
rkiz
u-,
jo
an
-do
akiz
u-,
jari
o -
da
rit-
),
no
r-n
ork
(esan
, ir
ud
i, e
rab
ili, ir
au
n, ih
ard
un
), n
or-
no
ri-n
ork
(i
ritz
i); o
rain
ald
ia e
ta ira
gan
a.
�
Ad
itz s
inte
tiko
ak: n
or,
no
r-n
ori
, n
or-
no
rk, n
or-
no
ri-n
ork
; b
ald
intz
a: b
ale
bil,
ba
leto
z, b
an
eki, b
azen
era
ma
, le
ka
rke
, le
tork
idake
, …
.
- A
ditz la
gu
ntz
aile
are
n e
rab
ilera
n s
ako
ndu
: n
or,
no
r-n
ork
, n
or-
no
ri-n
ork
eta
in
pe
rtso
na
lak; b
ald
intz
a, a
ha
lera
, su
bju
ntib
oa
e
ta a
gin
tera
.
�
Ad
itz la
gu
ntz
aile
a: n
or-
no
ri; b
ald
intz
a, ah
ale
ra, su
bju
ntib
oa
e
ta a
gin
tera
. -
Ind
ika
tibo
zko
ad
itz fo
rme
n d
en
bo
ra e
ta a
spe
ktu
ak:
ikasita
ko
a s
ako
nd
u e
ta z
ab
ald
u, za
ilta
su
nak izan
ditza
ke
ten
fo
rma
era
bili
en
eta
n a
zp
imarr
a jarr
iz.
- E
kin
tzen
korr
ela
zio
a e
ta d
en
bora
- m
odu
en
ko
mu
nzta
du
ra.
De
nb
ora
ren
tra
taera
in
form
azio
a e
ma
tea
n.
- P
art
izip
ioak: -Ø
(ko
txe
lap
urt
u b
ate
an
eg
in z
ute
n ihe
s),
-ta
(a
ma
itu
ta d
itu
gu
la
nak),
-(r
)ik (
asp
ert
urik z
eb
iltza
n).
�
P
art
izip
ioa
ren e
rab
ilera
au
rre
ratu
ak: e
rdi g
ald
ua
da
bil,
b
azka
ldu
berr
ia d
a, e
z d
a ja
n z
ah
arr
a, ez d
ugu
no
ra jo
an
ik,
eze
tz a
sm
atu
! -
No
min
aliz
azio
are
n e
rab
ilera
n s
ako
ntz
ea
: -t
(z)e
a (
ez d
a la
n
ma
ka
la g
azte
en
tza
t p
isu
a a
urk
itzea
), -
t(z)e
ak (
zu
be
rriz
ik
uste
ak p
oza e
ma
ten
dit),
-t(
z)e
rik (
ez d
ag
o z
ure
kin
a
sm
atz
eri
k).
-
Fo
rma
pe
rifr
astikoe
n e
rab
ilera
se
ndo
tzea
: -t
(z)e
a g
usta
tu,
era
ba
ki, a
ha
ztu
, ..
.; -
t(z)e
n ja
kin
, ik
asi, lag
un
du
, ...
; -t
(z)e
ra
be
hart
u, a
usart
u, g
on
bid
atu
, ..
. ; -t
(z)e
ko
pre
st e
go
n, asm
oa
iz
an
, g
ai iz
an
, ...
; -t
(z)e
ari
utz
i, e
kin
. �
N
om
ina
liza
zio
are
n e
rab
ilera
aurr
era
tuak: -t
(z)e
tik (
zer
ate
rako
duzu
ge
zu
rra
esa
tetik?
), -
t(z)e
are
n, -t
(z)e
are
kin
, -
t(z)e
az, -t
(z)e
rain
o(k
o),
-t(
z)e
ar,
-t(
z)e
ko
zo
ria
n.
- G
eru
nd
ioa
ren e
rab
ilera
de
nb
ora
zko
eta
mo
duzko
p
erp
ause
tan
: -t
(z)e
n (
irab
azte
n iku
si nu
en
); -
z (
ero
riz
ikaste
n d
a o
ine
z);
-ta
/ -
(r)ik (
hori
esa
nda
, a
lde
eg
in z
ue
n);
-ka
(de
ika
hasi ze
n);
-la
(n
eg
arr
a z
eri
ola
sa
rtu
ze
n
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
lo
kuzio
ak
- E
zin
iza
tea
/ah
al iz
ate
a e
ta b
aim
en
a:
o
ah
al iz
an
/ e
zin
iza
n lokuzio
ak
�
Ora
ina
ldik
o a
ha
lera
, N
OR
/ N
OR
(3
.pert
son
a)-
NO
RK
: U
me
ak jo
an
d
aite
zke
ja
iald
ira
; zuk e
gin
d
eza
ke
zu
ho
ri
�A
diz
ki jo
katu
gab
eak:
-
No
min
aliz
azio
a:
o
–t(
z)e
a: A
haztu
za
it a
rgia
itza
ltzea
. o
–
t(z)e
n: B
ad
akiz
u ta
ng
oa
d
an
tza
tzen
?
Sin
tag
mar
en e
lem
entu
en p
osi
zio
a:
- G
ald
e p
erp
ause
tan
: g
ald
e ize
no
rde
a +
a
d.: z
erg
atik e
gin
duzu
ho
ri?
-
Eze
zko
pe
rpau
se
tan
:
o
Ad
itz tri
nko
ak: (I
S)
+ e
z +
ad
. +
(I
S):
nik
ez d
akit e
ze
r.
o
Ad
itz la
gu
ntz
aile
ak: (I
S)
+ e
z +
a
d.la
g. +
(IS
) +
ad
itz
joka
tug
abe
a: Jo
ne
k e
z d
u la
nik
e
gite
n.
(die
za
ioke
t).
�
Ba
ldin
tza
, irre
ala
/ h
ipo
tetiko
a, e
ta o
nd
orio
a:
�
no
r (
-/-k
o b
an
intz
, -k
o n
intz
ate
ke
/nin
tzen
) �
ze
r-no
rk (
-/-k
o b
an
u, -k
o n
uke
/nu
en)
�
ze
r-no
ri-n
or
(-/-
ko
ban
io, -k
o n
ioke
/nio
n).
�
A
gin
tera
: n
or-
no
ri n
ork
(e
ma
n ie
za
iozu
...)
�
S
ub
jun
tib
oa
: e
rab
ilera
ha
nd
iko
pe
rpa
us b
aku
n
eta
me
nd
ekoa
k (
eto
r d
ad
ila, e
gin
deza
la...)
(n
or,
ze
r-no
rk e
ta z
er-
no
ri-n
ork
sis
tem
en
ora
in a
ldia
) -
Mo
da
lita
tea
:
�
Be
ha
rriz
an
a (
ezin
beste
ko
a d
a,
na
hita
ezko
a d
a...-
t(z)e
a)
�
Be
teb
eh
arr
a (
be
harr
ezkoa
du
zu
...-
t(z)e
a)
�
Ah
al iz
ate
a (
-t(z
)eko
ga
i iz
an
, -t
(z)e
a izan
) �
Asm
oa
(-t
(z)e
ko
a iza
n, -t
(z)e
ko
tan
eg
on
).
�
De
rrig
ort
asu
na
ad
iera
zte
ko e
sa
mo
lde
ak:
�
–t(
z)e
ra b
ehart
u (
hitz e
gite
ra
be
hart
u n
au
te).
�
Era
gin
(b
arr
e e
rag
in d
it).
�
–a
razi (e
zkonta
razi ga
itu
zte
).
- P
art
iku
la m
oda
lak:
�
al (B
era
k e
gin
al zu
en
?)
�
ote
(B
era
k e
gin
ote
zu
en
?)
�
om
en
(B
era
k e
gin
om
en
zue
n)
�
Oh
i a
sp
ektu
pa
rtik
ula
(G
ord
inik
jan
oh
i ditu
gu
g
azta
inak).
-
Ekin
tzen
korr
ela
zio
a e
ta d
en
bora
– m
od
ue
n
ko
mun
zta
dura
. D
en
bo
rare
n k
orr
ela
zio
a
na
rrazio
an
(E
txe
ra d
eitu
du/z
ue
n b
era
ndu
d
ato
rre
la/e
torr
iko
ze
la e
sa
teko).
-
Osag
aie
n o
rde
na
: �
Ga
lde
pe
rpa
use
tan
: g
ald
e ize
no
rda
ina
+
a
ditza
(zerg
atik e
gin
du
zu
ho
ri?
;
�
Eze
zko
pe
rpau
se
tan
:
�
Ad
itz tri
nko
ekin
: (I
S)
+ e
z +
ad
itza
+
(IS
) (n
ik e
z d
akit e
ze
r).
�
Ad
itz p
eri
fra
stiko
ekin
: (I
S)
+ e
z +
la
gu
ntz
aile
a +
(IS
) +
ad
itz n
ag
usia
(J
on
ek e
z d
u la
nik
eg
ite
n).
-
Ad
itz lo
kuzio
ak:
�
iza
n (
ah
al, e
zin
, n
ah
i, b
eh
ar,
ba
lio, b
izi,
ezka
ratz
era
).
�
Ge
run
dio
are
n e
rab
ilera
au
rre
ratu
ak: e
zea
n (
ze
r era
ntz
un
e
zea
n g
era
tu z
en),
ba
tea
n (
ne
ga
r ba
tean
au
rkitu
nu
en
), -
ki
(gazte
ena
izaki)
, -(
e)a
n (
jakin
ea
n d
ag
o)
- A
sp
ektu
buru
tua
ad
iera
zte
ko
iza
n-e
n e
rab
ilera
(asko
tan
jo
an
iza
n n
aiz
); p
art
izip
io n
om
ina
liza
tua
(lib
uru
hori
ira
ku
rria
d
ut)
. -
Asp
ektu
buru
tug
ab
ea
oh
i era
bili
z (
iga
nde
eta
n jo
an
ohi n
aiz
).
- E
tork
izu
na
adie
razte
ko
esam
old
eak: -t
(z)e
koa
izan
(b
iha
r jo
ate
ko
a n
aiz
), -
t(z)e
ko
edu
ki (ikuste
ko
da
uka
t)
�
Eto
rkiz
una
ren
ad
iera
zp
idea
–kiz
un
era
bili
z (
hori
iku
skiz
un
d
a).
-
Mo
da
lita
tea
ad
iera
zte
ko
esa
mo
ldee
n s
en
do
tze
a e
ta
sako
ntz
ea
:
o
Be
ha
rriz
an
a: e
zin
beste
ko
a, n
ah
ita
ezkoa d
a ...-
t(z)e
a.
o
De
rrig
ort
asu
na
: -a
razi (e
zko
nta
razi g
aituzte
), -
t(z)e
ra b
eh
art
u (
hori
eg
ite
ra b
eh
art
u n
au
te)
eta
e
rag
in (
ba
rre
era
gin
dit)
o
Ah
al iz
ate
a: -t
zeko
ga
i iz
an
, -t
ze
a iza
n, ed
uki e
ta
ah
ale
ra (
ga
lde
die
za
ioke
t, ikus g
ene
za
ke
, e
tor
nin
teke
en).
o
B
aim
en
a (
utz
iko
did
azu
sart
ze
n?
, b
a a
l du
t sa
rtzeri
k?
, sar
lite
ke
?).
o
A
ukera
(au
rkitze
n b
aza
itu
, ik
usik
o d
uzu
; lo
tsa
rik
ba
ze
nu
, ez z
en
ioke
ga
lde
tuko)
o
De
be
ku
a, a
ditza
jo
ka
tuz (
ez e
gio
zu
kasu, e
z
iezad
azu
ezer
eska).
o
A
sm
oa
: (-
t(z)e
koa
izan
, -t
(z)e
ko
tan
eg
on
/iza
n.
�
Desio
a e
do
itx
aro
pen
a a
hal p
art
iku
la e
rab
iliz
(sen
da
tuko
ah
al d
a!, lo
rtu
ko
ah
al d
uzu
!).
�
Pro
bab
ilita
tea (
ho
nezkero
irits
iko
ze
n B
art
ze
lona
ko
tr
en
a).
�
S
usm
oa
(b
era
nd
u o
he
ratu
ko
ze
n e
ta h
ort
ik d
auka
b
uru
ko
min
a).
-
Pa
rtik
ula
mo
da
lak:
o
ote
(e
z o
te d
a h
on
da
tuko?
) o
o
me
n (
ga
ldu
eg
in o
me
n d
a)
�
bid
e (
birusa
sa
rtu
bid
e z
aio
ord
ena
ga
iluan
) -
Hik
ako
fo
rma e
rab
ilien
en
ule
rku
ntz
a (
ond
o z
ag
ok, e
go
ng
o
ga
itu
k, ez z
akin
at, g
oa
ze
ma
n...)
. �
H
ika
ko
fo
rma u
su
en
en
era
bile
ra.
- S
ub
jun
tib
oa
pe
rpau
s b
aku
ne
an
ze
in m
end
eko
eta
n.
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
me
rezi... iza
n).
�
eg
in (
hitz, lo
, la
n, a
me
ts, o
ihu
, b
arr
e,
ne
gar.
.. e
gin
).
�
ha
rtu
(kon
tuan
, h
itza
, p
art
e, b
eg
ita
n,
loa
k... h
art
u).
�
em
an
(h
itza
, d
en
bo
ra, a
mo
re, m
usu
...
em
an
).
�
era
bili
(asm
oa
, b
uru
an
, a
ho
an
... e
rab
ili).
�
jo (
ad
arr
a, b
eg
iz, la
rru
a...)
.
- B
oz a
ktibo
a (
ma
kin
ek z
ub
i za
ha
rra
era
itsi d
ute
) e
ta p
asib
oa
(z
ub
i zah
arr
a m
akin
ek e
raitsia
iza
n d
a).
-
Ad
itz lo
kuzio
ak: lo
gura
, h
ase
rre
, ko
me
ni, ...
iza
n; b
alio
, in
po
rta
, m
ere
zi, ... u
ka
n; a
me
ts, b
arr
e, n
eg
ar,
... e
gin
; ko
ntu
an
, p
art
e, lo
ak, a
intz
at... h
art
u; d
en
bo
ra, a
mo
re, m
usu
, g
og
oa
k..., e
ma
n; a
da
rra
, la
rrua
, ... jo
. �
A
ditz la
gu
ntz
aile
are
n e
lisio
a e
me
nd
iozko
pe
rpa
use
tan
(B
ert
ara
iri
tsi e
ta s
eg
itua
n ikusi n
uen
zer
ge
rta
tze
n z
en
; te
leb
ista
itz
ali
zu
en
eta
lo
tara
jo
an).
�
A
ditza
ren
elis
ioa
na
hi, e
zin
, b
eh
ar,
esa
n, e
ta b
este
zen
ba
it
ad
itz lokuzio
eta
esa
mo
ldeta
n (
Gau
zak h
ala
da
toze
la-e
ta,
gu
k z
er
eg
ingo
, b
a?
Ko
nfo
rma
tu e
gin
be
ha
r). (N
ah
i b
ai,
ba
ina
ba
nku
ak m
aile
gu
a u
ka
tu z
igu
n e
ta e
zin
ero
si pis
ua).
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
AD
BE
RB
IO S
INT
AG
MA
Ad
izla
gu
nak
: N
ON
, N
OR
A, N
OR
AIN
O, N
ON
DIK
, N
OR
EN
TZ
AT
, N
OR
EK
IN k
asua
k (
ikus
DE
KL
INA
BID
EA
) A
dit
zon
do
ak:
- B
aku
na
k
- E
rato
rria
k:
o
(–ki, –
to, –
ik, –
ta a
tziz
kia
k)
�
–ka
: sa
lto
ka
, b
ota
ka
, d
ard
ark
a
- G
ald
etz
aile
eta
tik e
rato
rria
k:
o
ino
n, n
onb
ait
�
ed
ono
n, n
ola
ba
it
- D
enb
ora
(ga
ur,
atz
o, o
rain
, ...)
, le
ku
(h
em
en
, h
ona
, h
em
en
dik
, ...)
, m
od
u
(ho
ne
la, a
dos, p
olik
i-po
liki, ...)
ad
itzon
doa
k.
- M
aila
ad
itzo
nd
oak: o
so
, ia
-ia
-
Iritzi a
ditzon
do
ak: n
ire
uste
z
- A
ditzo
ndo
a ize
nla
gu
n: a
tzoko
kla
se
a
- E
sa
era
adb
erb
iala
k: g
utx
i go
ra-b
eh
era
�
E
sa
era
adb
erb
iala
k: b
ate
z e
re, g
utx
i g
ora
be
he
ra, n
oiz
ea
n b
eh
in, ...
�G
rad
ua:
-
–a
go
: azka
rrag
o jo
an
be
har
da
-
–e
gi: a
zkarr
eg
i zo
az
- g
ero
eta
...-a
go
P
ost
po
sizi
oak
: -
Ka
su
mark
arik g
abe
: o
nd
oa
n, a
urr
ean
, e
rdia
n, a
tze
an
, g
ain
ean
, a
zp
ian
, b
arr
uan
-
Ge
nitib
oa
ren
ma
rka
ren
ond
ore
ng
oa
k:
on
doa
n, a
urr
ea
n, a
tzea
n, a
rte
an
, azp
ian
, b
arr
uan
, e
rdia
n, g
ain
ea
n, e
zke
rrea
n,
esku
ine
an
-
Ab
so
lutibo
are
n e
do
part
itib
oa
ren
o
nd
ore
ng
oak: g
ab
e
�
Ine
sib
oa
rekin
(N
ON
): b
arr
u, ze
ha
r �
D
atib
oa
rekin
(N
OR
I): b
uru
z
�
Ab
latib
oare
kin
(N
ON
DIK
): k
anp
o(r
a)
�
Err
ep
ikak: a
tea
ren
aurr
e-a
urr
ea
n
�
Po
stp
osiz
ioa
ad
jektib
o: in
gu
rug
iroa
ri
bu
ruzko
hitzald
ia
AD
BE
RB
IOA
-
Le
ku
tasu
nare
n, d
en
bora
ren
eta
mo
du
are
n
ad
iera
zp
ena
. �
A
ditzo
ndo
era
torr
iak: –
ki (b
izik
i, a
uto
ma
tiko
ki), -
ka
(ke
inu
ka
, g
ord
eka
), r
o (
ge
ldiro
), -
to (
ed
ert
o),
-(r
)ik (
oso
rik, h
uts
ik).
-
Ka
teg
oria
ald
ake
tak: iz
en
on
do
a a
ditzond
o (
zik
in
da
go
; g
og
or
ari
tu d
ira
; zo
az a
zkar)
. -
Gra
du
a:
�
Era
ba
teko
eze
zta
pe
na
: b
ate
re (
ez d
ag
o
ba
tere
po
zik
).
�
Na
hik
ota
sun
a: n
ah
iko
, aski, s
am
ar.
�
Ma
ila g
ore
na
: o
so
, b
izik
i, a
sko
, iz
uga
rri.
�
Ab
so
lutu
a: e
rab
at, g
uztiz, ze
ha
ro.
�
Ge
hie
giz
koa
: -e
gi, s
ob
era
. �
Be
ste
ma
ila b
atz
uk: e
rdi, b
en
eta
n (
erd
i b
iluzik
ka
lera
tu z
en
; b
en
eta
n o
nd
o jo
zu
ten
p
ieza
) -
Ga
lde
tza
ilee
tatik e
rato
rritako
adb
erb
ioak: in
on
, in
on
go
, in
on
dik
, in
ola
, in
ola
ko
, n
onb
ait, n
ola
ba
it,
ed
ono
n, e
dono
la...
- Ja
rrere
n a
die
razp
ena
:
�
Iritzia
(n
ire
uste
z, b
ere
iri
tziz
).
�
Ziu
rtasu
na
(ziu
r a
sko
, ja
kin
a!, n
oski,
za
lan
tzari
k g
ab
e).
�
Ziu
rtasu
nik
eza
(ba
da
ezpa
da
ere
).
�
Eg
ian
tzeko
tasu
na
(d
iru
die
ne
z, itxura
d
en
ez, a
ntz
a d
en
ez).
�
A
gia
nta
su
na
(a
gia
n, b
eh
arb
ad
a).
-
Esa
mo
lde
adb
erb
iala
k: b
ate
z e
re, b
at-
ba
tea
n,
leh
ene
ng
o e
ta b
eh
in, n
oiz
ea
n b
eh
in, n
ire
pa
rtez,
ha
ma
ika
bid
er,
zo
ritx
arr
ez, ...
. L
OT
UR
AK
-
Lo
ka
iluak:
�
Em
en
dio
zko
ak (
baita
ere
, gain
era
, b
esta
lde
, b
ehin
tza
t).
�
Ha
uta
kari
ak (
be
ste
la, o
ste
ran
tzea
n).
�
A
urk
ari
tza
ko
ak (
den
a d
ela
, h
ala
eta
guztiz
ere
, b
err
iz, ord
ea, oste
ra).
�
O
nd
ori
ozko
ak (
bera
z, o
rdu
an
, h
ort
az,
ba
da).
AD
BE
RB
IOA
- D
enb
ora
ren
(a
gu
do
, h
arr
ezke
ro, are
stian
, a
rte
an
...)
, m
od
uare
n (
bla
i, d
oto
re, itsu
-its
ua
n...)
eta
le
ku
tasun
are
n
ad
iera
zp
ena
(g
ert
u, h
urr
ean
...)
.
- K
an
tita
te e
do g
rad
u a
db
erb
ioak b
este
ka
teg
oria
g
ram
atika
lak e
rald
atz
en
(a
ise
ira
bazi zio
n; o
zta
-ozta
g
ain
ditu
du
, o
so
gert
u b
izi g
ara
).
�
Ad
itzo
ndo
are
n g
radu
a: (o
rain
/ora
ints
u, h
ala
/ha
laxe
, b
era
nd
u/b
era
nd
usko
).
�
Ba
iezta
pe
n, ezezta
pen
ed
o z
ala
ntz
a a
dbe
rbio
ak (
me
ntu
raz,
itxu
raz, a
gia
n, a
pik
a...)
. -
Era
torr
iak: -o
ro / -
ero
(e
gu
ne
ro),
-ki (a
rinki)
, -r
o (
astiro
), -
kiro
(e
me
kiro
), -
ka
(h
oska
) a
tziz
kia
k.
- A
ditzo
ndo
elk
art
uak: e
do-
(ed
ono
la),
-b
ait (
no
lab
ait),
-n
ah
i (n
oiz
nah
i), i-
(in
on
).
- E
rre
pik
a b
idezko
in
dart
zea: (d
oi-
do
i, z
uze
n-z
uze
ne
an
...)
. �
g
ero
ind
arg
arr
i g
isa
(g
are
sti z
eg
ok, g
ero
!)
LO
TU
RA
K
Lo
kailu
ak
- A
lbo
rakun
tza
(p
erp
au
sa
k e
ta h
itzak jo
ste
ko
): e
me
nd
iozko
ak
(be
hin
ik b
eh
in, b
ed
ere
n, ha
lab
er,
oro
bat...),
ha
uta
ka
ria
k
(oste
ran
tzea
n, g
ain
era
koa
n, b
ert
zen
az...)
, a
urk
ari
tza
koa
k
(ha
atik, h
ala
eta
gu
ztiz e
re, a
itzitik
...)
, o
nd
orio
zkoa
k (
ho
rtaz,
ha
lata
n, h
orr
en
beste
z...)
y a
za
lpe
nezkoa
k (
zere
n, iz
an
ere
, h
ain
zu
ze
n e
re).
-
Me
np
era
kun
tza
loka
ilua
k (
ikus P
ER
PA
US
EL
KA
RT
UA
K).
P
rep
osi
zio
ak e
ta p
osp
osi
zio
ak
- ze
ren
, ze
, eze
n, h
arik e
ta p
repo
siz
ioe
n e
rab
ilera
. -
He
da
dura
zab
ale
ko
posposiz
ioe
n e
rab
ilera
se
ndo
tzea
: n
ore
n a
lde(a
n),
ara
be
ra, a
rte
(an
), a
urk
a / k
on
tra
, a
urr
ea
n /
aitzin
ea
n, a
tze
an
/ o
ste
an
, a
zp
ian
, b
arr
ua
n / b
arn
ea
n,
be
harr
ea
n, b
ide
z / b
ita
rtez, e
sku
, b
izka
r, g
ain
ean
, in
gu
ruan
, ko
ntu
/ k
ab
uz, m
en
pe
(an
), o
nd
oa
n / a
lboa
n / a
lda
me
ne
an
, o
rdez, p
are
an
, p
art
ez, tr
uk(e
); z
er
ed
o z
eri
k e
zea
n, fa
lta
n;
no
ri e
ske
r; z
ere
z g
ain
(era
), b
esta
lde
(an
), h
ara
tago
; n
on
ze
ha
r, g
ain
di, g
ora
, b
ehe
ra, b
arr
en
a; n
on
dik
ka
np
o, at,
lan
da
. A
ditz lo
kuzio
ak: b
eg
ira
, b
ila, e
ske
, za
in, so
, ja
be
. -
Za
ilta
sun
a d
ute
n fo
rme
n ind
art
ze
a.
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
�
Ka
usazko
ak (
ze
ren
, ze
, iz
an
ere
).
- P
osp
osiz
ioak
�
Ge
nitib
oa
rekin
: (n
ore
n)
ara
be
ra, art
e(a
n),
a
urk
a / k
on
tra, a
urr
ea
n, a
tze
an
/ o
ste
an
, a
zp
ian
, b
arr
ua
n / b
arn
ea
n, b
eh
arr
ea
n,
bid
ez / b
ita
rte
z, g
ain
ea
n, in
gu
rua
n,
me
np
e(a
n),
on
do
an
, o
rdez, p
are
an
, p
art
ez, tr
uk(e
).
�
Da
tib
oa
rekin
: (n
ori)
esker.
�
A
bso
lutu
are
kin
ed
o p
art
itib
oa
rekin
: (z
er/
ze
rik)
eze
an
, fa
lta
n.
�
Instr
um
en
tala
rekin
: (z
ere
z)
ga
in(e
ra),
b
esta
lde
(an).
�
In
esib
oa
rekin
:(n
on)
go
ra, b
eh
era
, ze
ha
r,
ba
rre
na
. �
A
ditz lo
kuzio
ak: b
eg
ira
, b
ila, e
ske
, za
in, so
, ja
be
. �
L
exik
aliz
azio
a: m
ah
ain
gu
ru, je
nd
eau
rreko
, a
xo
lag
ab
e...
�
Ad
jetib
izazio
a: B
eh
arr
en
ara
bera
ko
eska
kiz
una
k
bid
era
tuko
ditu
gu
. -
Po
sp
osiz
ioen k
om
unzta
du
ra: T
rafikoa
m
urr
izte
are
n a
lde
ala
au
rka
za
ud
e?
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
2. T
ES
TU
AR
EN
BA
RN
E A
NT
OL
AK
UN
TZ
A.
DIS
KU
RT
SO
A
Err
efer
entz
ia
- Iz
en
ord
ain
ak: n
i, z
u, g
u, zue
k, h
au
, h
ori
, h
ura
, b
era
, …
-
Le
ku
ad
be
rbio
ak: h
em
en
, h
or,
ha
n
- D
enb
ora
ad
be
rbio
ak: ord
ua
n
Ko
rref
eren
tzia
-
ere
-ren
era
bile
ra: -
Iruñ
ekoa
na
iz /-
Ni e
re
ba
i -
be
ste
-re
n e
rab
ilera
: B
este
ba
t; b
este
rik?
An
tola
tzai
leak
-
Hasie
ra: h
asie
ran
-
Ja
rra
ipe
na
: g
ero
, o
ndo
ren
- B
uka
era
: azke
ne
an
-
Ad
ibid
ea
: a
dib
idez.
- Z
iurt
asu
na
: n
oski
�A
nto
latz
aile
ak:
- H
asie
ra: H
aste
ko
, le
he
neng
o e
ta b
eh
in
- Ja
rra
ipe
na
: H
au
ikusi e
ta g
ero
-
Azken
a: B
uka
tzeko
, a
zken
ez
- O
nd
ori
oa
: B
era
z, ord
ua
n.
- K
au
sa
: H
orr
eg
atik, zere
n e
ta
- In
da
rtze
a: B
ate
z e
re
- A
dib
ide
a: A
dib
idez
- Z
iurt
asu
na
/auke
ra: Jakin
a, b
eh
arb
ad
a,
ag
ian
, d
iru
die
ne
z
- B
eh
arr
iza
na
: B
eh
arr
ezko
a d
a
To
nu
era
. G
ora
nzko
eta
beh
era
zko
to
nua
k.
2. D
ISK
UR
TS
OA
K
oh
esio
a K
oh
esio
pro
ze
du
rak:
- E
rre
pik
ak (
Ez d
a o
na
hara
gia
ja
tea
, e
z d
a o
na
g
ozo
a ja
tea
... ze
r ja
ng
o d
ug
u, b
a?
) -
Ord
ezka
tze
pro
ze
dura
k, e
rre
fere
nte
arg
iekin
: e
lipsia
, iz
en
ord
eak e
ta a
dbe
rbio
ak e
do
esa
mo
lde
a
na
forikoa
k (
ho
rixe
, h
an
txe
, b
era
k, ko
ntu
a d
a,
ze
ra ..., h
au
da
...)
.
- B
alia
bid
e le
xik
ala
k: sin
on
imo
ak (
nag
usi,
bu
ruzag
i,... ),
oh
iko
kon
tzep
tue
n h
ipe
ronim
oa
k
(irr
atia
, ko
mun
ikab
ide
a),
hip
on
imoa
k
(le
hen
dakari
a, p
resid
en
tea
, m
an
da
tari
a...)
, n
om
ina
lizazio
a.
- A
ditz d
en
bo
rare
n k
ohe
rentz
ia (
bih
ar
buka
tze
ko
a
sm
oa
zu
tela
esa
n z
uen
/ b
iha
r bu
ka
tzeko
a
sm
oa
du
tela
esa
n z
uen
) A
nto
lakun
tza
- O
hik
o e
sa
mo
lde
ak:
�
no
rba
ite
nga
na
zuze
ntz
ean (
aiz
u, ja
un
-a
nd
reok, la
gun
ok)
�
ag
urt
ze
an
(eg
un
on
guztio
i)
�
ha
sie
ran
(ha
ste
ko
, le
hen
-leh
en
ik, h
itza
ldi
ho
nen
he
lburu
a, e
zer
ba
ino
le
he
n, b
azen
b
eh
in, ...)
�
m
intz
akid
ea
mu
rgila
razte
ko
(ze
in d
a z
ure
ir
itzia
?, ze
r de
ritz
ozu?
) �
a
dosta
su
na
ad
iera
zte
ko
(n
i e
re a
dos n
ago
, n
eu
ere
ba
t na
tor)
�
iritzia
k e
ma
tea
n (
nik
esa
ngo
nu
ke
) �
elk
arr
era
gin
ea
n (
arr
azo
i du
zu)
�
hitza
hart
zeko
(a
xo
la e
z b
aza
izu)
�
aza
lpe
na
k e
ma
tea
n (
ha
ra, b
eg
ira)
�
lag
un
tza
eska
tze
rako
an
(la
gu
nd
uko
d
idazu
e?
) �
eske
rtzeko
(m
ila e
sker,
ez d
ago
zerg
atik)
�
am
aie
ra p
resta
tzeko
(bu
ka
tzeko
, h
itz
gu
txita
n, la
burt
uz)
�
ag
urt
zeko
(b
este
rik g
abe
, ...-
lakoa
n).
-
Eg
un
ero
ko
ha
rre
ma
n e
ta e
go
ere
tan
izan
oh
i d
ire
n e
lkarr
era
gite
ak: g
ald
etu
-era
ntz
un
, e
ska
ini-
2. D
ISK
UR
TS
OA
Ko
hes
ioa:
G
aia
ri e
ust
ea
�
Ko
rre
fere
ntz
ia b
alia
bid
e g
ram
atika
lak: ba
lio a
na
fori
koa
ed
o
ka
tafo
rikoa
du
ten
izen
ord
ain
ak, a
db
erb
ioa
k e
do
e
sa
mo
ldea
k: ko
ntu
a d
a, a
rte
an
, zera
… (
Ho
rixe
be
ra e
sa
n
dio
t n
ik e
re. / O
rain
de
la ia
bo
st u
rte
, a
rte
an
ezko
ngab
e
gin
ela
, iz
an
ge
nu
en
istr
ipua
. / Z
era
k k
ezka
tze
n n
au
: b
iok
ba
tera
lan
ik g
ab
e g
era
tze
ak.)
.
�
Era
ku
sle
en
eta
ize
no
rda
inen
ba
lio a
na
foriko
a m
od
u
ne
utr
oa
n z
ein
in
ten
tsib
oa
n (
bere
gara
ian, u
rte
ha
rta
ntx
e.
Ha
ren
besoe
tatik h
art
u e
ta b
ere
altzo
an
ip
ini zue
n h
aurr
a).
-
Mugagabeare
n le
kuan m
ugatu
a e
rabilt
zea a
ipatu
tako
si
nta
gm
eta
n (
Bi g
izo
n s
art
u z
ire
n; d
en
ok itz
uli
gin
en
g
izon
eng
an
a).
-
Balia
bid
e le
xika
lak:
sin
onim
oak
(giz
on z
aharr
a, agure
a),
hip
er
/ hip
onim
oak (
zula
gailu
/ tre
sna),
de
fin
izio
ba
rneko
hitz b
at
era
bili
z (
ag
inta
ri, p
resid
en
te…
), n
om
ina
lizazio
a (
zort
zie
tan
a
tera
ko
dira
, zo
rtzie
tan
izan
go
da
irt
ee
ra…
).
�
Pro
form
a le
xika
lak:
auzia
, kontu
a, gaia
(N
irekin
hitz
egin
behar
om
en z
uen le
henbaile
hen b
ain
a g
ero
ahaztu
egin
zitz
aio
n k
ontu
a).
Err
efe
rentz
i esa
mold
eak:
aip
atu
, bera
u…
(A
rria
gare
n u
rteurr
ena d
ela
-eta
, bero
nen m
usik
a iz
ango d
a
gaur
entz
ungai a
ipatu
musik
ariare
n iz
ena d
uen a
ntz
okia
n)
- N
ukle
oa
ren
elip
sia
err
efe
ren
tzia
zu
ze
neko
te
stu
ingu
rue
tan
: (H
am
ar
pis
u b
egiratu
ditu
gu g
utx
ienez a
ste
buru
an, bain
a
alfe
rrik
: batz
uk g
are
stie
gia
k z
irela
, eta
merk
eagoak…
zulo
zik
in h
uts
ak. / H
i, tx
o, noiz
em
an b
ehar
did
ak d
iskoa a
tzera
?
Bai,
Bru
beckena!)
�
B
igarr
en o
sagaia
ren e
lipsi
a e
sald
i koord
inatu
eta
n: (I
zaskunek
eta
err
egala
tu z
idate
n; B
ule
goko a
rdura
dunare
kin
edo h
itz
egin
behark
o d
uzu).
Aditz
kohere
ntz
ia
- D
isku
rtso
are
n a
ditz
kohere
ntz
ia (
denbora
ren h
aria,
gert
aka
rien p
ilake
ta, atz
era
egite
a);
aditz
denbore
n b
alio
ald
ake
tak (
ora
in a
ldia
iraganare
n le
kuan in
form
azi
oa
berr
itzeko
; gero
ald
ia e
ta ja
kinare
n g
ain
eko
gero
ald
ia)
(Honez
gero
jakin
go d
uzu; B
ark
atu
, honez g
ero
jakin
go z
enuela
koan
esan d
ut; )
; ko
rtesi
azk
o ir
agana o
rain
ald
iare
n le
kuan
(Egunon, pra
ka b
atz
uk n
ahi n
ituen).
-
Info
rmazi
oa ig
orr
i edota
aip
atz
eko
balia
bid
eak:
zehar-
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
on
art
u (
err
efu
sa
tu),
eska
tu-e
ma
n, la
udo
rio
ak
bo
ta-g
arr
an
tzia
ke
nd
u...
Ko
nex
ioa
- A
nto
latz
aile
ak:
�
ha
sie
ra (
egu
n h
art
an
, g
izo
na
mu
nd
ura
b
ain
o leh
en
, le
he
ne
ng
o e
ta b
eh
in)
�
ga
rap
ena
(era
be
rea
n, h
aria
rekin
jarr
aitu
z,
ha
u iku
si e
ta g
ero
, h
on
eta
z g
ain
) �
ko
nklu
sio
a (
esa
nd
ako
are
n a
rabe
ra, h
one
n
on
dori
oz, e
san
ak e
san
, kon
tua
n iza
nik
...)
�
g
ai a
ldake
ta (
de
na
de
la, e
do
ze
in m
od
uta
n
ere
, h
ori
ho
rre
la izan
ik e
re, g
ai h
au
alb
o
ba
tera
utz
ita
) �
in
form
azio
a g
eh
itu
(gain
era
, are
gehia
go,
besta
lde, ez h
ori b
akarr
ik).
�
sa
ilka
pe
na
(ald
e b
ate
tik ... b
este
tik, are
stia
n
esan b
ezala
, le
henik
... b
igarr
enik
).
�
ziurt
asu
n e
za (
dirudie
nez, om
en, esan
daite
ke).
�
in
dart
zea (
berr
iro, berr
iz d
iot)
. �
exe
nplu
tasu
na (
beste
ak b
este
, adib
idez,
esate
bate
rako, hau d
a).
�
arr
azo
iketa
(m
ila b
ider
esana d
ugun b
ezala
, hori h
orr
ela
dela
rik, -(
e)la k
ausa, beste
era
bate
ra e
sanda).
�
eza
dost
asu
na (
ez g
aude a
dos, sentit
zen
dut bain
a e
z n
ago k
onfo
rme).
�
azp
imarr
atz
ea (
onart
u b
ehar
da, dudarik
gabe, zer
esanik
ez).
�
la
burt
zea (
konklu
sio
gis
a, la
burb
ilduz, hitz
gutx
itan e
sate
ko).
- D
enb
ora
eta
espa
zio
a m
ug
atz
eko
an
tola
tza
ilea
k
(ora
in d
ela
...,
au
rre
ko
eg
un
ea
n, b
iha
ram
un
ea
n,
ha
nd
ik g
utx
ira
, b
ert
an
, d
ag
oe
ne
ko
, ja
da
nik
).
- P
un
tua
zio
a e
ta p
ara
gra
foak.
- T
estu
mo
tare
n a
rabe
rako
fo
rma
toa
. S
ailk
ape
nak,
err
efe
ren
tzia
k, a
ipu
ak, a
zpim
arr
ak...
- In
ton
azio
a e
ta g
eld
iun
eak e
do
isilu
ne
ak.
est
iloare
n k
om
unzt
adura
denbora
ald
atz
en d
enean (
Atz
o
joango z
ela
esan z
uen).
�
In
form
azi
oa ig
ort
zeko
edota
aip
am
enak e
gite
ko b
alia
bid
eeta
n
sako
ntz
ea: sa
rrera
aditz
a e
zabatu
tako
aip
uak
(Jonekin
hitz
egin
dut: e
z d
akie
la e
tort
zerik iz
ango d
uen, ezin
duela
, la
npetu
a d
abile
la... betik
oa).
�
D
enbora
-moduen k
orr
ela
zio
a a
ipam
enak e
gite
an, ig
orleare
n
asm
oen a
rabera
(in
form
azio
are
n e
gia
zkota
sunari s
o e
gin
ez)
(B
ere
kotx
ean z
oazela
dio
/ b
ere
kotx
ean jo
an z
aite
zela
dio
; gasolio
a g
are
stit
u e
gin
go z
ela
zio
en / g
asolio
a g
are
stit
uko
dela
zio
en / g
asolio
a n
eguan b
eti
gare
stit
u o
hi d
ela
zio
en).
�
M
ezu
err
epik
ako
rrak
(Bate
ko jo
an b
ehar
nuela
, beste
ko n
ire
zain
zeudela
denak..., e
zin
ezetz
ik e
san!)
. Loka
iluak:
�
G
ehitz
eko
ak (
hala
ber,
are
ago...)
, aurk
aritz
ako
ak
(hala
ere
, ord
ea...)
, ka
usa
zkoak
(zere
n, ala
bain
a, bada, iz
an e
re),
ko
nts
eku
tiboak
(hort
az, honenbeste
z…
) A
nto
laku
ntz
a -
An
tola
tza
ileak:
o
Hasie
ra: a
gurr
ak, (J
au
n [tx
it] a
gu
rgarr
ia,
jau
nak, ja
un-a
nd
reok, la
gun
ok...)
, a
urk
ezp
en
ak, g
air
ako
sa
rrera
k (
haste
ko
e
san
deza
dan
, le
he
nik
eta
be
hin
, a
zte
rtu
ko
d
ug
un
ga
ia, id
azla
n (
min
tza
ldi)
hon
en
h
elb
uru
a, b
aze
n b
eh
in, e
zer
ba
ino
leh
en
...)
g
aia
ald
atz
eko
sa
rrera
k (
ga
ia a
lda
tuz,
ha
rira
ez b
ada
tor
ere
…)
o
Eg
itu
rake
ta: ir
ekie
ra (
haste
ko
; le
hen
ik e
ta
be
hin
; eze
r ba
ino
le
he
n),
ja
rra
ipen
a (
era
b
ere
an
; �
mo
du
bere
tsu
an
; b
esta
lde
…)
eta
itxie
ra (
buka
tzeko
, la
burb
ildu
z...)
; ikuspe
gia
(t
am
ale
z, ja
kin
a d
ene
z...)
, d
igre
sio
a
(beste
la e
re, �
bid
ena
bar
aip
a d
ezad
an, �
g
aia
pix
ka
bate
z d
esb
ide
ratu
az…
).
o
Bir
form
ula
ke
ta: a
za
ldu
(h
au
da
, �
ho
ts,
ho
rtaz, b
este
la e
san
da
...)
, zuze
nd
u (
ho
be
to
esan
da
, ze
hatz
esa
teko
, ze
hazkia
go
...)
, a
lbo
ratu
(de
na
de
la, �
no
lan
ah
i ere
, �
ho
ri
ho
rre
la iza
nik
ere
...)
, g
og
ora
ekarr
i (e
za
gun
a d
en b
eza
la...)
, la
bu
rbild
u e
ta
ko
nklu
sio
ak a
tera
(be
raz, gu
ztira
, �
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
ha
rtara
, �
lab
urb
ildu
az...)
. -
Puntu
azio
a e
ta p
ara
gra
foa. P
untu
azio
mark
ak
era
bili
dis
kurt
soare
n m
ark
atz
aile
gis
a. P
ara
gra
foare
n e
ta
dis
kurt
soare
n g
aie
n a
rteko
harr
em
ana.
- S
ailk
apenak,
azp
imarr
ak e
ta e
rrefe
rentz
iak
egite
ko m
ark
a
gra
fikoak.
- In
ton
azio
a e
ta e
ten
ak.
Elk
arri
zket
a (j
arr
era
eta
err
eg
istr
o e
zbe
rdin
eta
n)
-
Ize
nord
ea
ren e
rab
ilera
txan
da
ald
ake
ten
ma
rka
tza
ile
be
za
la, sub
jektib
ota
su
na
ren
ad
iera
zle
(–Z
er
irud
itzen
? –
Ba
, n
ik u
ste
on
do d
ag
oe
la; O
nd
o d
ago
, n
ik u
ste
; Z
uk n
ahi
du
zu
na
eg
in, b
ain
a n
i ez n
oa
).
- E
lka
rriz
ke
ta m
ark
atz
aile
ak (
norb
aite
nga
na
zu
ze
ndu
, a
gu
rtu
, h
izke
tan
ha
si, e
lka
r la
gu
ndu
...)
-
Me
zue
n a
urr
eko
err
eakzio
ak (
Ho
lakorik!; E
z d
a e
gia
iz
ang
o!; G
ezu
rra
dir
ud
i), in
da
rtze
esa
mo
lde
ak (
Ez d
ag
o
esan
be
ha
rrik
; D
ud
arik g
abe
), m
intz
akid
ea
in
plik
atz
eko
ak
(Ez d
a h
ala
?; E
z d
uzu
uste
?; O
nd
o d
akiz
une
z,…
).
�
Ba
iezta
tu (
Bai, b
ad
a!; E
z d
ag
o z
ala
ntz
arik; D
uda
rik e
z;
Bu
en
o, b
ai ba
ina
…; A
dos n
ag
o o
ro h
ar)
, e
za
dosta
sun
a
ag
ert
u (
Ba
i, b
ain
a…
; E
z, ez, e
z; E
z h
orixe
!; E
z n
ago
ad
os;
Pe
nts
atu
ere
ez!…
), iri
tzia
k a
rgitu
, h
urb
ildu
(E
z d
a h
ori;
Ga
uzak e
z d
ira
zuk d
iozun b
eza
la; K
on
tua
da
, o
rde
a,…
; T
ira
, n
ik u
ste
, o
rde
a…
), n
orb
era
ren
in
plik
azio
a a
ge
rtu
(Hara
!; E
z d
a e
gia
izan
go
!; E
gita
n?
; H
ala
kori
k e
re!)
, hitza
h
art
u (
Ze
ra…
; ze
rtxo
ba
it e
sa
n n
ah
i n
uen
nik
; b
adu
t n
ik z
er
esan
ik h
ort
az; N
ire
ald
etik…
), a
za
lpe
na h
asi (B
ue
no
, b
ad
a;
Ba
, h
ori
xe
…; B
a, b
eg
ira…
), e
rre
pik
atu
(B
err
iro d
inot; L
ehen
esan d
udana,…
) eta
aip
uak ig
orr
i (…
eta
dio
“…
”; M
esedez
eto
rtzeko e
san d
iot nik
eta
bera
k e
zetz
, ez d
uela
gogorik),
b
uka
era
ira
garr
i (…
eta
ho
rixe
da
de
na
; B
ad
a, o
nd
o e
sa
na
k
go
gan
ha
rtu…
; …
eta
be
ste
rik e
z,…
), a
gu
rtu
(B
ue
no
, b
a;
Utz
i b
eh
ar
za
itu
t o
rain
; B
este
ba
t a
rte
; O
nd
o iza
n b
era
z;
Bu
en
o, b
anoa
ora
in).
-
Oh
iko
eg
oe
ra e
ta e
lka
rriz
ke
teta
rako
ba
liab
idea
k (
“bik
ote
b
izia
k”)
: a
dib
ide
z, te
lefo
nozko
ga
lde
-era
ntz
una
k (
-Url
ia,
me
se
dez?
–Itxa
ron
pix
ka
ba
tea
n / B
ere
ha
la ja
rrik
o d
a / U
ne
h
on
eta
n e
z d
ag
o / O
rain
ezin
da
jarr
i / N
ore
n p
art
ez?
),
eska
intz
a-o
na
rpen
/err
efu
sa
k (
… n
ah
i ze
nuke
? / N
ahi a
l d
uzu
… –
Ba
i, b
a; N
ola
ez!; Z
erg
atik e
z!; E
stim
atz
en
diz
ut,
ba
ina…
; P
ozik
ga
ine
ra!; B
en
eta
n e
ske
rtze
n d
izu
t; T
am
ala
d
a b
ain
a…
; E
zin
ezko
a d
ut)
, ze
rba
ite
tan
te
ma
tu (
Ea
ba!;
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
Dei
xia
- A
die
razpe
n m
od
u e
zb
erd
ine
tan
(e
lkarr
izke
ta
zuze
ne
an
, te
lefo
no
an
, tx
ate
an
, g
utu
ne
an
...)
eta
ze
ha
r-d
isku
rtso
an
eta
na
rra
zio
an
era
bili
b
eh
arr
eko
ele
me
ntu
de
iktiko
ak: iz
en
ord
ain
, e
rakusle
, e
ta le
ku-d
en
bora
zko
esa
mo
lde
en
e
rab
ilera
.
Ko
rtes
ia
- E
kin
tza
sozia
leta
rako
den
bo
ra e
ta
esa
mo
ldea
k(h
asik
o g
ara
?, h
as g
aitezen, h
asi
be
hin
goz!)
. -
Pa
rte
hart
ze
esa
mo
lde
ak (
ba
i n
oski, n
ola
ez b
a).
Ba
ietz
, m
esed
ez),
eska
tu-e
tsi-
em
an
(–M
esed
e b
at eg
ing
o
did
azu
?; –
Lag
un
du
ko
did
azu
, m
ese
dez?
/ –
Ba
i, n
oski, z
er
be
har
duzu
?; –
Pa
sa
idazu
og
ia. / –
To
ri; H
or
duzu).
D
eixi
a -
Eg
oe
ra e
zb
erd
ine
tako
(e
lka
rriz
ke
ta, te
lefo
no
, tx
at, g
utu
n e
ta
ab
ar)
hitza
ldie
tako
eta
ko
nta
kiz
un
eta
ko
se
ina
latz
e m
od
uak:
ize
no
rda
inen
, e
raku
sle
en
eta
de
nb
ora
-leku
ad
iera
zle
en
e
rab
ilera
(n
i, z
u ↔
bera
, o
rain
, u
ne
hon
eta
n, g
au
r, a
tzo
, b
iha
r…. ↔
ord
ua
n, u
ne
horr
eta
n, e
gu
n b
ere
an
, a
urr
eko
e
gu
ne
an
, h
urr
en
go
eg
un
ea
n ..., h
em
en
, h
ori
, e
torr
i, e
ka
rri
↔ h
ara
, h
ori
, jo
an
, e
ram
an).
-
De
iktikoe
n m
ark
atz
aile
n e
rald
ake
ta leku-d
enb
ora
zko
a
lda
ga
ien
ka
rie
tara
: iz
en
ord
ain
ak, e
rakusle
ak e
ta leku-
de
nbo
razko
esa
mo
lde
ak. Ik
usp
un
tua
ren e
ta e
rre
jistr
oa
ren
a
rabe
rako
ald
ea
k (
Za
toz h
on
a a
gud
o! >
Ho
na
eto
rtzeko
e
san
zid
an
/ H
ara
jo
ate
ko
esan
zid
an
/ Z
ure
ga
na
jo
ate
ko
e
san
zen
idan.
Ko
rtes
ia:
- P
lura
l h
urb
ilare
n e
rab
ilera
(E
uska
ldu
no
n e
sku
da
go
h
izku
ntz
are
n g
ero
a; E
ma
ku
me
ok b
atz
ue
tan
ule
rtzeko
za
ilak
za
rete
be
ne
tan
).
- Ig
orl
eare
n p
resen
tzia
ren
le
un
du
ho
na
ko
esap
idea
k e
rab
iliz:
inp
ert
so
na
la (
Ko
mu
ne
ko
pa
pe
ra b
uka
tu d
a, in
form
azio
g
uztia
ezab
atu
za
it),
2. p
ert
so
na
(b
izitza
gu
ztian
za
intz
en
d
itu
zu
eta
...)
, ze
ha
ztu
ga
bea
(b
ate
k d
aki!),
gu
sub
jektu
a
(gure
an
ez d
a h
orr
ela
eg
ite
n)
eta
bio
k e
sa
mo
lde
a (
Jon
eta
b
iok h
asik
o g
ara
). H
art
za
ilea
ren
pre
se
ntz
ia le
un
tzeko
ba
liab
ide
ak: in
pe
rtso
na
la (
be
reh
ala
ko
np
on
du
be
ha
rko
lit
za
teke
) e
do p
lura
la (
den
ak b
erd
inak z
are
te).
-
De
nb
ora
eta
aspe
ktu
ña
bard
ura
k: b
uru
tua
(asko
tan
jo
an
iz
an
ga
ra b
era
rekin
, a
txilo
tua
k iza
n d
ira),
bu
rutu
gab
ea
(h
one
la e
gin
oh
i d
ugu
, h
one
la e
gin
da
roa
gu
, zera
nahi
nu
en),
eto
rkiz
un
a (
eto
rtze
ko
a d
a, e
torr
i b
eh
ar
da),
bald
intz
a
(eg
ing
o z
en
ida
ke
me
sed
e b
at?
).
�
Oh
iko
tra
tam
en
dua
k: h
ikako
fo
rmu
len
era
bile
ra (
aiz
u / a
iza
n
/ a
iza
k, to
/ n
o, ...)
. �
H
arr
em
an
eta
rako
esa
mo
lde
ak (
ag
ind
uak, e
skari
ak,
zuze
nke
tak...)
: A
xo
la z
aiz
u?
, a
rren
, o
toi, e
ske
rtuko
niz
uke
, b
ark
a...
- E
lka
rtasun
a e
ta la
nkid
etz
a a
die
razte
ko
esa
mo
lde
ak: ba
i n
oski!, n
ola
ez b
a?
, g
ald
etz
ea
ere
!...
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
Infe
ren
tzia
-
Esa
mo
lde
ak e
go
era
ren
ara
be
ra h
art
zen
du
en
e
san
ah
ia (
-Be
ste
rik?
-E
z, h
au
da
de
na
. –
Ge
hia
go
rik e
z?
–E
z, m
ila e
ske
r, b
ete
-be
te
eg
inda
na
go).
Fo
kaliz
azio
a: g
ald
eg
aia
eta
min
tza
ga
ia (
ikus
PE
RP
AU
SA
: o
rden
a)
- S
inta
gm
are
n le
ku-a
lda
ke
ta b
ide
zko
foka
lizazio
a:
Ira
bazi, e
z g
en
ue
n e
zer
irab
azi, b
ain
a e
de
rto
p
asa
ge
nu
en
.
- Z
era
loka
ilu fo
ka
liza
tza
ilea: Z
era
esa
n b
eh
ar
diz
ut…
�
E
sa
mo
lde
ak: g
ald
etz
aile
a +
ge
roa
ldia
+ e
ta (
Nor
eto
rrik
o e
ta S
ab
ino).
�
Into
na
zio
are
n g
arr
an
tzia
hiz
ku
ntz
a e
kin
tza
hau
ek le
un
tzeko
e
do
in
da
rtze
ko
. In
fere
ntz
ia
- Z
en
ba
it e
go
era
kom
un
ika
tib
ota
n m
ezu
in
pliz
itua
du
ten
e
sap
idea
k (
Ze
inek ira
ba
zi d
u?
-E
sa
tea
ere
!).
- M
ezu
an
big
uo
ed
o e
zku
tua
k. (“
Eg
osi e
gin
go
ga
ra”,
le
iho
a
ire
kitzeko
eska
tuz e
man
dako
mezu
a).
-
Ald
ae
ra m
orf
olo
gik
oe
tan
ezku
ta d
aitezke
en
ñab
ard
ura
k: (E
z
du
t e
san
zuk la
pu
rtu
du
zu
la / E
z d
ut e
san
zuk la
purt
u
du
zu
nik
).
- M
ezu
inp
lizitua
da
ram
ate
n e
ran
tzu
n lab
urr
ak (
-Zig
arr
otx
o
ba
t n
ah
i? -
Utika
n!)
-
Iro
nia
zko
mezu
ak (
Um
etx
o b
ate
k e
re a
sm
atu
ko
luke!)
.
�
Ah
ots
to
nu
an in
pliz
itu
ak d
ire
n ja
rre
rak: iro
nia
, tr
ufa
...
(In
form
atika
n a
ditu
a d
ela
? B
ad
a, e
rru
z d
au
zkag
u h
em
en
a
ditu
ak).
�
Jo
era
in
pliz
itua
du
ten
ga
lde-p
erp
au
sa
k (E
z z
aiz
u iru
ditu
a
pu
r ba
t e
dan
da
ze
goe
la?)
�
Me
tafo
rak e
ta k
ultu
r err
efe
ren
tzia
ze
ha
tza
k d
ituzte
n
esa
mo
ldea
k (
Uso
ak jo
an…
; p
un
ttu
a ja
rri; P
ern
and
o
Am
ezke
tarr
are
n a
tera
ldia
k; la
mia
ren
urr
ea
; A
xu
larr
en
sa
ga
rro
ia).
T
emat
izaz
ioa,
fo
kaliz
azio
a
- P
erp
au
se
ko
osag
aie
n o
rde
n m
ark
atu
az e
ta e
z m
ark
atu
az
oh
art
ze
a.: tem
a-r
em
a (
min
tza
ga
ia-g
ald
eg
aia
) (J
ule
ne
k
bid
alik
o d
igu
[M
ert
xe
k e
zin
du
-eta
]; E
tzi e
do
bid
alik
o d
igu
Ju
len
ek [o
rain
dik
ez b
aitag
o p
rest]; B
ida
li e
gin
go
dig
u
Ju
len
ek [e
karr
i b
eh
arr
ea
n])
. -
Min
tza
ga
iare
n e
lipsia
(Z
ort
zie
tako
tre
nea
n d
ato
rre
la
[la
run
ba
tea
n] [d
io z
ure
am
ak])
.
- M
intz
aga
iare
n e
ta g
ald
eg
aia
ren
ma
rka
tze
a b
alia
bid
e
gra
ma
tika
lak d
ire
la m
ed
io: fo
rma
in
da
rtua
k (
ord
ua
ntx
e;
ha
ntx
e b
ert
an; h
are
xe
k b
era
k),
ord
en
a (
Go
goa
da
ukat
ika
rag
arr
ia!)
, e
gitu
rak (
Ez d
u g
ogo
ratu
ere
eg
iten
), lexik
oa
(J
an
?, ir
en
tsi e
gin
duzu
!), in
ton
azio
a (
DIR
UA
beh
ar
du
zu
la?
N
ero
nek e
re! (I
kus T
art
eko
Ma
ila 2
).
�
Info
rmazio
eza
gu
na
(m
intz
ag
aia
) ze
in b
err
ia (
ga
lde
ga
ia)
ind
art
ze
a b
alia
bid
e g
ram
atika
lak e
rab
ilita
: o
rde
na
(G
og
oa
d
auka
t ik
ara
ga
rria
!), e
gitu
rak (
Na
hi iz
and
a e
re e
z z
uen
o
kerr
ag
o e
gin
go
), le
xik
oa
(Ja
n?
, ir
en
tsi e
gin
duzu
!).
- E
lem
entu
bat in
dart
zeko
eta
foka
lizatz
eko
balia
bid
eak:
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
3. L
EX
IKO
A E
TA
SE
MA
NT
IKA
H
izte
gia
-
Oh
iko
esa
pid
e fo
rma
l e
ta in
form
ala
k z
eh
aztu
tako
e
go
era
ko
mun
ika
tibo
eta
rako
. -
La
ndu
tako
gai e
ta e
go
ere
n in
gu
ruko
hiz
teg
i a
lda
era
k (
tokik
oa
/ e
sta
nd
arr
a).
-
Era
bile
ra z
aba
leko
sin
tagm
a le
xik
aliz
atu
ak e
ta
este
reo
tip
oa
k (
ad
iskid
e m
ina
, h
asie
ra e
ma
n,
ab
ian
jarr
i, b
azte
rrak n
aha
stu
; zu
rru
mu
rru
a
za
ba
ldu…
).
- S
arr
i era
bilt
ze
n d
iren
esam
old
eak: a
rgi e
ta g
arb
i,
kili
-ko
lo,lur
jota
,urt
eak jo
an
urt
eak e
torr
i…
Hit
zen
osa
kera
-
Era
torr
iak: d
es-
(dese
gin
) au
rriz
kia
; -t
asun
(a
ma
tasun
), -
ke
ria
(zu
rikeria
), -
ke
ta (
azte
rke
ta),
-te
(e
uri
te),
-d
i (p
inu
di) a
tziz
kia
k.
- E
lka
rtua
k: b
ab
a-l
ore
, itsasg
izon
...
- M
aile
gua
k: m
inig
ona
, te
rmo
me
tro
...
- T
xik
igarr
i e
ta h
an
dig
arr
iak (
um
etx
o, a
nd
ere
ño
,
harr
idura
(A
ze s
uert
ea d
aukate
n b
atz
uek!; H
i haiz
hi!)
, gaia
ze
hazt
eko
esam
old
eak
(Egia
esan, …
; B
ada, zer
nahi d
uzu
esate
a, …
), z
err
endatz
ea (
Dei e
gin
diz
ut eta
kom
unik
atz
en
zegoen, eta
pis
ka b
ate
n it
xaro
n d
ut eta
berr
iz d
eitu
…),
err
epik
a (
Neke-n
eke e
gin
da h
eld
u z
en; Z
ain
eta
zain
izan n
aiz
hor
zutik
), le
xiko
berr
indart
ua (
izugarr
i gare
stia
; sekula
ko
ederr
a;)
, gra
dua (
deneta
n o
nena; in
oiz
ko p
ozez),
aurr
izki
ak
eta
atz
izkia
k (*
superr
ezaguna, zurr
uta
da),
luza
keta
fonik
oa
(Eneee! E
deeeerr
a d
a, gero
!), sila
ba-k
olp
eak
(Nola
esan
behar
diz
ut?
EZ
-DE
-LA
-NI-
RE
-E-R
RU
-A!)
. �
F
oka
lizazio
rako
ba
liab
ide
dis
ku
rtsib
oa
k (
Ezta
be
lau
nik
o
jarr
ita
eska
tuta
ere
) e
ta s
inta
ktiko
ak (
No
ri s
ue
rta
tuko
eta
e
rru
gab
e b
aka
rra
ri g
ert
atu
be
har;
Ero
ri e
gin
za
it, e
z d
ut
na
hita
bo
ta).
�
M
intz
agaia
ren b
err
esk
ura
pena: (I
ratz
eri z
or
zio
ten d
iruare
n
kontu
hura
, zert
an g
era
tu z
en a
zkenean?).
�
O
sagaia
k in
dart
zeko
eta
foka
lizatz
eko
balia
bid
eak:
gaia
ze
hazt
eko
esam
old
eak
(Egia
esan...)
, ere
loka
ilua (
Nora
doan
ere
ez d
aki), a z
er
nola
ko e
sam
old
ea (
A z
er
nola
ko je
nio
a
duzun!)
, hain
edo h
ain
beste
dara
mate
n k
onts
eku
tiboak (
Hain
da la
ngile
a, ze e
z d
aki e
zer
egin
gabe e
gote
n),
zerr
endatz
eak
(Denetik
aurk
i dezakezu: hondart
za, m
endia
, gau-g
iroa...)
. 3.
LE
XIK
OA
ET
A S
EM
AN
TIK
A
Hiz
teg
ia
- A
urr
eko
ka
pitu
lue
tan
ze
haztu
dir
en
eg
oe
ra fo
rma
l e
ta
info
rma
leta
ko fu
ntz
ioak b
uru
tzeko
beh
ar
dir
en
esam
old
eak.
- L
an
du
tako
ego
era
eta
ga
ieta
ra h
izte
gi zab
ala
: a
ldae
ra
form
al e
ta in
form
ala
k, esta
nd
arr
ak e
ta fa
mili
a a
rtekoa
k e
do
p
rofe
sio
na
lak.
�
Lo
ka
lism
oak (
ma
reja
die
, e
sto
ma
ka
, sa
rra
tu, b
ilan
a...)
�
E
uska
lkie
tako
ald
aera
le
xik
ala
k (
sarr
atu
, b
erb
a, e
roan
, jin
...)
. -
Sin
tag
ma
eta
hitz s
eku
en
tzia
le
xik
aliz
atu
ak, b
iko
te le
xik
o
era
bili
ak (
ma
ha
ia jaso
, h
uts
are
n h
urr
eng
o, b
eh
ar
gorr
i...).
-
Oh
iko
esa
mo
lde
eta
esa
era
k (
gure
ak e
gin
; b
ere
ak e
ta b
ost,
txo
lindu
, h
itz e
ta p
itz…
).
- K
on
para
zio
iru
di h
eda
tuak: g
ere
zia
bezain
go
rria
; ta
loa
b
ain
o g
oxo
ago
; ke
a b
ain
o a
lfe
rra
goa
…
- E
sa
era
za
harr
ak (
Zozo
ak b
ele
ari
ipu
rbe
ltz; T
xap
ela
buru
an
, ib
ili m
un
du
an...)
.
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
esku
tza
r, m
utiko
te).
-
No
min
aliz
azio
a.
- S
arr
i era
bilt
ze
n d
iren
sig
lak e
ta la
burd
ura
k.
Esa
nah
ia
- L
an
du
tako
gaie
i lo
tuta
ko
ere
mu
le
xik
ala
k.
- S
ino
nim
oa
k e
do
esa
nah
i be
rets
uko
hitza
k.
- A
nto
nim
oak.
- E
sa
nah
i b
iko
itza
ed
o a
nitza
du
ten
hitzak.
- H
urb
ilta
su
n fo
rma
lag
atik n
ah
asm
ena
sor
de
za
ke
ten
hitzak.
- H
itzen
esa
nah
ia.
- H
izte
gia
ren
era
bile
ra.
- K
ide
tasun
fa
ltsu
ak e
do
in
gu
ruko
hiz
ku
ntz
ekin
so
r d
aite
zkee
n inte
rfe
ren
tzia
k (
xe
leb
re, d
oto
re...)
.
Hit
zen
so
rrer
a -
Era
torr
iak:
�
Au
rriz
kia
k: d
es-
(dese
gin
), a
urr
e-
(aurr
eik
usi,
au
rre
iritzi)
. �
Atz
izkia
k: -(
k)a
da
(bu
ltzad
a);
-(k
)ari
(op
ari);
-(k
)era
(i
bile
ra),
-(t
)eria
(tr
esn
eri
a);
�-b
ako
(g
ano
raba
ko
), -
be
ra (
hozpe
ra).
era
(luzera
), -
gin
tza
(e
txeg
intz
a),
-g
o
(ja
beg
o),
-ke
ta(a
zte
rke
ta),
-ki (b
ero
ki, txe
rrik
i), -k
in
(eto
rkin
), �
-kir
o (
em
ekiro
, -k
izu
n (
osp
akiz
un),
-ko
i (e
txeko
i), -k
un
de
(era
kun
de
), -
ku
ntz
a (
ald
aku
ntz
a),
-m
en
/pe
n (
oro
ime
n, a
ska
pen
), -
te (
eu
rite
), -
ti/d
i (p
inad
i), �
-tia
r (g
oiz
tiar)
, -t
u (
ga
zte
tu),
-tu
n (
jakitun
), -
tza
(n
ekazari
tza
, je
nde
tza),
-a
ldi, -
aro
, -g
ailu
, -g
ai, -
ko
r, -
ga
itz...
- E
lka
rtua
k: iz
en
a+
izen
a (
mais
u-m
ais
trak, o
ilo s
ald
a...)
, a
ditz
err
oa+
ize
na
(lo
ge
la, id
azla
n...)
, a
ditz e
rro
a+
ad
jektib
oa
(e
zkon
berr
i, u
lert
err
az...)
ize
na+
ad
jektibo
a (
ka
tag
orr
i,
gib
elu
rdin
...)
(e
rato
rria
)+iz
en
a+
(era
torr
ia)
(hu
rbilt
ze
sa
io,
od
ol e
ma
ile...)
, p
art
izip
ioa+
pa
rtiz
ipio
a (
joa
n-e
torr
i,
ha
rre
ma
n...)
, a
dje
ktib
oa+
ad
jektibo
a (
luze
-la
bu
r, h
otz
-b
ero
...)
, iz
en
a+
ad
itza
(de
nbo
rapa
sa
, e
rab
err
itu
...)
, a
dje
ktib
oa+
ad
itza
(ha
ntu
ste
, e
de
rre
tsi…
) g
ald
eg
ilea
era
bili
ta
era
tuta
ko
ak (
no
rge
hia
goka, n
on
zerb
err
i…)
�
Txik
igarr
iak e
ta h
an
dig
arr
iak (
mu
tiko
te, an
de
reñ
o, asto
tza
r,
asta
kilo
, ku
txa
tila
, o
ilasko
).
�
Ma
ileg
ua
k:
�
Au
rriz
ki ku
ltua
k: te
leg
ida
tza
ile, m
ikro
eg
itu
ra,
min
i go
na
...
�
Atz
izkia
k: b
uru
tazio
, a
mo
ran
te, a
urr
era
me
nd
u...
�
Hitzak: p
osib
le, in
form
atika...
�
Hitz ta
ldea
k: d
om
inis
tiku
, m
eka
gu
en
ka
...
�
Hitz fa
mili
ak. K
ate
go
ria
gra
ma
tika
l b
ate
an
ba
ino
ge
hia
go
tan
sa
ilka
da
itezke
en
ak (
iritzi, a
zka
r…).
-
No
min
aliz
azio
a.
- O
no
ma
top
eia
k (
plis
ta-p
lasta
, kili
-ko
lo, zurr
um
urr
u, d
inb
i-d
an
ba
...)
. -
Sig
la e
rab
ilien
ak (
EA
E, A
EK
, E
H, A
EB
, …
).
Esa
nah
ia
�
La
ndu
tako
gaie
i d
ag
ozkie
n e
rem
uak (
lur
oro
tako
ib
ilgailu
a,
esan
tza
, a
uto
-pila
ke
ta, g
alg
a, a
rgiz
tap
en
a...)
. -
Pro
form
ak (
esa
na
hi ir
ekik
o h
itza
k: jo
, kon
tu, ze
ra…
) eta
te
stu
ingu
rua
n e
sa
na
hi b
ere
tsu
ko
ekin
tru
ka
tu (
esan
>
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
FO
NO
LO
GÍA
ET
A O
RT
OG
RA
FIA
D
oin
u e
ta f
on
ema
bo
kalik
oak
-
Dip
tong
oak: <
ai>
, a
izu
, <
ei>
, ze
in, <
oi>
, g
oi, <
au>
, a
uzo
, <
eu
>, e
uri
- H
iatu
sak: g
izo
ne
i, e
hun
�
G
ora
nzko
dip
ton
go
en
eza
ba
ke
ta: ia
, a
ltu
a, zu
ek
�
<r>
-z h
aste
n d
ire
n e
rda
razko
hitze
n
eg
okitzap
ena: e
rla
zio
, E
rrom
a, a
rra
toi
Do
inu
eta
fo
nem
a ko
nts
on
anti
koak
-
<g>
-re
n a
hoske
ra : g
eo
gra
fia
, filo
log
ia, ..
.
- <
j>-r
en
aho
ske
ra: jo
an
, erl
oju
, ...
-
<s>
/ <
ts>
(soin
u / lo
tsa
), <
z>
/ <
tz>
(a
za,
hitz),
<x>
/ <
tx>
, (m
uxu
/ txe
rri): a
hoske
ra
- M
aile
gue
n e
go
kitza
pen
a: fu
ntz
ion
ario
, d
en
da
�
T
ald
e k
on
tson
an
tiko
en
aho
ske
ra: a
ntz
, h
ort
z, no
rk
�
Ma
ileg
ue
n ida
zke
ra: in
form
azio
, ka
mio
i P
roze
su f
on
olo
gik
oak
-
Pa
lata
lizazio
a:
o
in [ñ
]: b
ain
a [b
añ
a]
o
il [ill]
: m
utila
[m
utilla
] �
is
[ix
]: isili
k [ix
ilik]
�
z, s, ts
, tz
[x,
tx]: z
aku
r [txaku
r],
itsa
so
[itxa
so
] -
ez p
art
iku
lak e
rag
ind
akoa
k:
o
Ah
oska
be
tzea
: e
z d
auka
t [e
zta
uka
t], e
z g
ara
[ezkara
]
4. F
ON
OL
OG
ÍA E
TA
OR
TO
GR
AF
IA
- B
oka
lak e
ta k
on
tson
an
tea
k e
za
gu
tu e
ta
ah
oska
tu.
- E
uska
ltza
ind
iare
n a
ho
lku
ak: E
BA
Z (
eu
ska
ra
ba
tua
ren
ahoske
ra z
ain
dua
).
- Z
ailt
asun
ha
nd
ien
ak d
ituzte
n fo
ne
mak b
ere
zik
i la
nd
u: B
ustidu
ra: in
[ñ
]: b
ain
a [b
añ
a], il [ill]
: m
utila
[m
utilla
], is [ix
]: isili
k [ix
ilik]; z
, s, ts
, tz
[x, tx
]: z
aku
r [txa
kur]
, itsa
so
[itxa
so
].
- A
rre
ta jarr
i zailt
asu
na
k d
ituzte
n p
roze
su
fo
no
log
iko
eta
n. [Z
]-k e
rag
ind
ako
ald
aketa
k: e
z
na
iz [e
na
iz], e
z z
ara
[e
tza
ra], iza
nez g
ero
[iza
nezke
ro], h
or
ze
goe
n [ho
rtzeg
oen
]...
- S
arr
i era
bilt
ze
n d
iren
ma
ileg
uen
eg
okitza
pe
na
(f
un
tzio
nari
o, d
en
da
), h
asie
ran
<r>
(erl
azio
, E
rro
ma
, a
rra
toi)
dakart
en
ak, e
ta b
uka
era
n –
(c)i
ón
(in
form
azio
, ka
mio
i) d
ute
nak.
- E
pe
nte
sia
: b
oka
lezko
a (
Ixab
ele
k);
ko
nts
ona
ntiko
a (
hiru
reh
un, la
ure
tan).
-
Ah
ostu
n b
ihurt
ze
a: be
rre
hu
n e
ta b
ost
[be
rre
hun
dabo
st].
- E
lipsia
: zer
ord
u d
a [ze
ord
u d
a]; J
on
eta
, e
z d
ira
e
torr
i [J
on
ta
, e
ztira
eto
rri].
- D
oin
u e
ta le
tre
n/z
ein
uen
art
eko
ko
rrespo
nde
ntz
ia.
- S
ilab
are
n e
gitu
ra e
ta b
an
ake
ta.
- E
uska
l a
ze
ntu
are
n b
ere
zita
sun
ak h
itzak
de
klin
atz
ea
n: [la
-gú
n / lá
-gu
-nak]. A
ze
ntu
a
ad
itze
tan
: [i-k
á-s
i / i-ká-s
i-kò
]. H
itz m
ark
atu
ak:
[ór-
du
, n
és-k
a, p
í-su
...]
- In
ton
azio
a e
red
uak.
ad
iera
zi, e
zag
utz
era
em
an, a
za
ldu
, ko
nta
tu, a
ipa
tu, ir
uzkin
e
gin
…)
- S
ino
nim
oa
k e
do
esa
nah
i hu
rbile
koa
k. E
rem
u s
em
an
tiko
ak.
- H
iperó
nim
oak / h
ipó
nim
oak.
- A
nto
nim
orik e
rab
ilien
ak.
- P
olis
em
ia e
ta h
itze
n e
sa
nah
i b
iko
itza
. T
estu
ing
uru
a
arg
iga
rri.
- F
orm
alk
i a
ntz
ekoa
k d
ire
n h
itza
k, n
ah
aste
era
gile
ak (
iritzi-
iritsi; h
aur-
ahu
r; u
r-h
ur)
. -
Hitzen
osa
ga
iak id
en
tifika
tu e
ta d
efin
izio
ak e
ma
ten
jakin
. -
La
gun
fa
ltsu
ak e
ta h
itzen
art
eko
in
terf
ere
ntz
iak (
be
ste
h
izku
ntz
eta
ko h
itze
kin
be
rezik
i).
4. F
ON
OL
OG
IA E
TA
OR
TO
GR
AF
IA
Bal
iab
ide
fon
iko
ak
- E
uska
ltza
ind
iare
n a
ho
lku
ak: E
BA
Z (
eu
ska
ra b
atu
are
n
ah
oske
ra z
ain
du
a).
-
Bo
ka
lak e
ta k
on
tson
an
tea
k e
za
gu
tu e
ta a
hoska
tu.
- /g
/-re
n a
hoska
tze
a i, e
boka
len
aurr
ea
n (
filo
log
ia,
ge
ogra
fia
...)
. -
/j/-
ren
aho
skatz
ea
(jo
, ja
una
...)
-
Za
ilta
sun
ha
nd
ien
eko
fo
nem
ak la
nd
u (
-tz-t
x-t
s; -s
-x-z
; le
he
rkari
tra
ba
tua
k).
-
/r/ -
/rr/
be
reiz
i h
itz b
uka
era
n (
ur
> u
ra; h
ur
> h
urr
a)
�
Fo
ne
me
n a
ho
ska
tze
an
ego
n d
aitezke
en
ald
aera
k e
za
gu
tu
eta
be
reiz
i (k
ale
a/[ka
lia], a
sto
a/[a
stu
a], b
eh
ar/
[bia
r],
bih
ar/
[bije
r]..).
-
Fa
mili
a e
ta lag
un
giro
ko
hiz
ke
ran
iza
ten d
en
ah
oska
tze
e
rla
jazio
az jab
etu
(a
dis
kid
e>
[aix
kire
]; z
er
mo
du
z>
[sé
mu
ús]…
).
- H
izkun
tzare
n p
rozesu
fo
no
log
iko
eta
n a
rre
ta ja
rri:
pa
lata
lizazio
a (
/mu
tilla
/, /o
lloa
/...),
/n
, l, r
/ +
/s, z, x/ →
/ts
, tz
, tx
/ (/
ha
ntz
eg
oe
n/)
, /b
/ e
ta /
p/ (b
ake
/ p
ake
), /g
/ e
ta /k/
(gita
rra
/ kita
rra).
-
Fo
ne
me
n e
ta le
tra
/ze
inen
art
eko
eg
okitza
pe
na
.
- D
ipto
ng
oak (
ga
rai, a
urt
en
, n
eu
...)
eta
hia
tusak (
pa
zie
ntz
ia,
na
zio
a...)
. -
Sila
ba
ren
eg
itu
ra e
ta z
atiketa
iri
zp
ide
sila
bik
oe
i ja
rra
iki, e
z
etim
olo
gik
oe
i (g
i-zo-n
ik / *
gi-
zon
-ik).
-
Sila
ba
to
nik
oe
n a
ntz
em
ate
a (
[an
dére
noà
], [d
ará
ma
tzà
t]...)
.
�
Ka
te fo
nik
oa
; a
hozko
za
tiketa
sila
bik
oa
ida
tziz
koa
ren
a
urr
ean
([e
-tza
-pa-h
oi-
e-s
an
] >
ez-e
-zak-b
a-h
o-r
i-e
-san
).
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
o
A
sim
ilazio
a: e
z n
aiz
[e
na
iz]
�
Ep
en
tesia
k
o
Bo
ka
liko
ak: Ix
abe
lek
o
Ko
nts
ona
ntiko
ak: h
iru
reh
un
, la
ure
tan
o
A
ho
stu
n b
ihurt
ze
a: be
rre
hu
n e
ta
bo
st [b
err
eh
un
da
bo
st]
o
Elip
sia
: zer
ord
u d
a [ze
ord
u d
a]
Ele
men
tu le
xiko
iso
latu
en a
zen
tua:
-
Bi sila
bako
hitza
k: [_
´_
]; [h
arí
tz, m
en
dí]
- H
iru
sila
ba
ko
hitzak: [_
´_
`_
]; [itsú
sì,
lag
únà
] -
La
u s
ilab
ako
hitzak: [_
´_
_ `
_];
[ba
tásun
à, ik
ásto
là]
- B
ost sila
ba
ko h
itza
k: [_
´_
_ _
`_
];
[aská
tasu
nà
, e
má
ku
me
à]
Gal
de,
ag
inte
eta
har
rid
ura
per
pau
seta
ko
ton
ua
�H
itze
n a
zen
tua:
mai
leg
uen
eg
oki
tzap
ena
�S
inta
gm
aren
aze
ntu
a -
Sila
ba
bakarr
eko
hitzak: e
z d
a [e
ztá
],
etx
e b
at [e
txéb
àt], n
ah
i b
adu
zu
[n
aib
ádu
zù
].
- E
du
tezko
izen
ord
eak: n
ire
ala
ba
[n
iré
alà
bà
], z
ure
em
azte
a [zu
rée
mà
zte
à]
- A
ditz la
gu
ntz
aile
a: e
sa
n d
iot [e
sá
nd
iòt],
ha
rra
pa
tu d
ute
[h
arr
áp
atu
du
tè].
Ort
og
rafi
a -
Alfa
be
toa
-
Ge
min
azio
a ize
n b
ere
zie
tan
: A
ntto
n, B
itto
r -
nb
eta
np
gra
fia
k: g
an
ba
ra, sin
pa
tiko
-
Erd
ara
zko
hitze
n ida
zkera
-
Ka
rakte
rre
n e
rab
ilera
(h
izki la
rria
k, tx
ikia
k)
- O
rto
gra
fia
ze
inu
ak
�
Ha
rrid
ura
mark
ak e
ta g
ald
e-i
ku
rrak
�
Hitz e
lka
rtue
tako
marr
atx
oa
: se
me
-a
lab
ak
�
Ap
ostr
ofo
a: ag
ur
t’e
rdi
- �
Sila
bare
n z
atike
ta le
rro
bu
kae
ran
- In
ton
azio
a lan
du
tako
ih
ard
ue
ra
ko
mun
ika
tib
oe
tan
. -
Err
itm
oa
. O
rto
gra
fia
- O
ina
rriz
ko
hiz
teg
iare
n o
rtog
rafia
za
indua
. -
Za
ilta
sun
ha
nd
ien
eko
fo
nem
en
tra
nskri
ba
ke
ta:
DD
(o
ndd
o),
LL
(to
rtill
a),
RR
(err
ota
), T
S
(ma
ha
ts),
TT
(p
otto
ka
), T
X (
txik
i), T
Z (
hitz).
-
GE
, G
I, N
P,
NB
gra
fiak m
en
pera
tu.
- A
tze
rrik
o ize
ne
n id
azke
ra.
- M
aiu
sku
len
era
bile
ra.
- O
rto
gra
fia
ze
inu
ak: h
itz e
lka
rtu
en
ma
rra
txo
a
(se
me
-ala
ba
k).
-
La
burd
ura
eta
sig
la e
rab
ilie
nak.
- P
un
tua
zio
-ma
rka
k: p
un
tua, ko
ma
eta
bi p
un
tuen
o
ina
rriz
ko
era
bile
ra.
- In
ton
azio
mod
u h
eda
tue
nak.
- K
om
un
ikazio
fu
ntz
ioe
i eg
okitu
ta in
ton
azio
a.
- U
nita
te m
elo
dik
oe
n e
ta p
un
tua
zio
are
n a
rte
ko
eg
okitza
pe
na
.
- H
err
iald
e e
zbe
rdin
eta
ko
eza
ug
arr
i m
elo
dik
oen
an
tze
ma
tea
.
- T
ald
e fo
nik
oak: a
zen
tuak e
ta in
ton
azio
a.
- T
on
uak: m
ota
k, a
lda
era
k.
- E
rritm
oa
: ta
lde
fo
nik
oa
k e
ta e
ten
ak.
Ort
og
rafi
a -
Fo
ne
ma
k e
ta h
izkia
k.
- Z
ailt
asun
ha
nd
ien
eko
fo
nem
en
tra
nskri
ba
pe
na
. -
Ma
ileg
ue
n e
go
kitze
a: /x
/-d
un
ak (
xe
no
fob
ia, ta
xi, te
stu
, e
spo
rtazio
...)
/g
/j/y
/-d
un
ak(b
irjin
a, jo
gu
rt...)
, h
asie
rako
/r-
/ e
do
/s-/
-dun
ak (
arr
ato
i, r
ada
r, izp
iritu
, sto
p...)
. �
M
aile
gue
n e
go
kitze
a: /n
,l,r
/ +
/s,z
,x/ (u
nib
ert
sita
te,
ko
nts
ona
nte
...)
�
/o
,u/-
z b
uka
tuta
ko
ma
ileg
ue
n e
gokitze
a (
titu
lu, m
inu
tu,
se
gu
ndo
...)
-
/h/-
ren
ida
zkera
: h
itz b
aku
na
k (
ha
u, h
arr
i; a
l ≠ a
ha
l...)
eta
e
lkart
uak (
arb
el, h
arr
iga
rri...).
-
-a its
ats
ia e
ta b
ere
joka
era
hitz e
lka
rtu
eta
n (
ana
ia >
an
aia
b
at, a
na
i-arr
eb
ak, …
).
- H
izki la
rrie
n e
rab
ilera
ize
nbu
rue
tan
(A
txag
are
n O
bab
ako
ak),
e
rre
alit
ate
bere
zia
k (
Itxita
au
rkitu
ge
nu
en
eliz
ako
ate
a;
ezik
usia
ren
a e
gin
zu
en
Eliz
ak d
ikta
du
rare
n h
ilke
ta u
ga
rie
n
au
rre
an
).
- Z
ein
u b
ere
zia
k:a
postr
ofo
a (
ag
ur
t’e
rdi)
, m
arr
atx
oa
(se
na
r-e
ma
zte
).
�
Hitz e
lka
rtue
n id
azke
ra (
jarle
ku
, u
da
l zerg
a, p
olik
i-p
olik
i...)
�
Ort
ogra
fiazko z
ala
ntz
ak (
ba
-, b
ati-,
-ara
zi, -
(e)z
ge
ro...)
�
A
tze
rrik
o ize
ne
k id
azte
an
so
rtu
oh
i d
ituzte
n z
ala
ntz
ak,
iriz
pid
e fo
ne
tiko
a (
Ja
mes J
oyce
n ida
zla
na
k)
ed
o
ort
ogra
fiko
a (
Ja
me
s J
oycere
n id
azla
nak)
era
bilt
zea
n.
- L
etr
a m
ota
k (
no
rma
la, e
tzan
a, b
eztu
a).
-
Ze
nb
akie
n (
bi kilo
eta
erd
i; %
5a
), o
rdin
ale
n (
8.a
; 5
.ean
; 1
go
…)
eta
date
n (
20
07
.eko; X
X.
me
nd
e…
) id
azke
ra.
- L
err
o b
ukae
rako
sila
ba
ban
ake
ta iri
zp
ide
sila
bik
oa
ri
jarr
aitu
z.
- L
ab
urd
ura
k (
kg
, e
tab
., a
dib
., z
k., …
) e
ta s
igla
k (
EH
Uko
ir
aka
sle
goa
, N
Be
n b
ilera
, A
EB
eta
ko
atle
tak, H
IES
are
n
za
ba
lku
nd
ea…
).
- P
un
tua
zio
a.
OIN
AR
RIZ
KO
MA
ILA
T
AR
TE
KO
MA
ILA
G
OI
MA
ILA
