Etxeko tratu txarrak eta sexu erasoak

jasaten dituzten emakumeeiLAGUNTZA HOBEA EMATEKO TOKIKO

PROTOKOLOAK ETA NEURRIAK hartzeko jarraibide-gida

LABURPENA

Etxeko tratu txarrak eta sexu erasoak

jasaten dituzten emakumeeiLAGUNTZA HOBEA EMATEKO TOKIKO

PROTOKOLOAK ETA NEURRIAKhartzeko jarraibide-gida

LABURPENA

2006eko urria

Organismo Autónomo delErakunde Autonomiaduna

© EUDEL Euskadiko Udalen Elkartea Asociación de Municipios VascosL.G.: xxxx/xx

5

AURKEZPENA

Gaur egun, emakumeen aurkako indarkeria da gure gizarteak hondatzen dituzten egiturazko arazo nagusietako bat. Nazioan nahiz nazioartean egin-dako txosten eta ikerketa guztiek prebalentzia handia dela berresten dute, bai eta ondorio larriak eragiten dituela ere.

Emakumeen aurka erabilitako indarkeriak zer ezaugarri dituen ikusita, arazoari osorik heltzeko planteamendu bat egin dute erakundeek, helburu batekin: prozesu osoan zehar esku hartzen duten arlo eta profesional guztien artean koordinazio-estrategiak ezartzea, indarkeria jasaten duten emakumeak kalitatez tratatzeko ezinbesteko baldintzatzat, prebentzioa ahaztu gabe.

Gida honek ere helburu horixe bera dauka, erantzuna eman nahi dio euskal erakundeek adierazitako beharrari: 2001. urtean, Etxeko tratu txarrak eta sexu-erasoak jasaten dituzten emakumeei laguntza hobea emateko erakunde arteko hitzarmena sinatu zuten, adierazpen gehiago ere etorri dira atzetik eta, duela gutxi, 4/2005 Legea onartu dute, otsailaren 18koa, Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerakoa. 62.3 artikuluan, Udalerrietan lankidetza-hitzarmenak eta jarduera-protokoloak egitera presatzen du, hitzarmen horretan orokorrean esandakoa tokian-tokian garatzeko, zehaz-teko eta nork bere errealitatera egokitzeko.

Tokian tokira eta udalerrira egokitzeko prozesua aurrera eramateko, beha-rrezkoa da laguntza emateko sistema artikulatu eta homogeneoa egitu-ratzea eta tartean sartutako eragile guztiek (osasuna, gizartea, polizia, justizia, hezkuntza eta elkarteak) jakitea zer egin behar den, noiz egin be-har den eta nork daukan horretarako eskumena. Azken finean, lan-metodo egoki bat abiarazi behar da, parte hartzen ari diren erakundeek izan badiren edo izango diren prozedurak eta antolaketa-sistemak diseinatzerik edota bir-definitzerik izan dezaten, sistema osoaren arabera.

Gure nahia da, orrialde hauetan bildutako informazioaren bidez, adeitasun osoz hura egiten parte hartu dutenen esperientziek bultzatuta, irakurleek elkarrizke-taren eta lankidetzaren bide luze, baina, zalantzarik gabe, eraginkorrari ekitea, sari atsegingarria baitauka: emakume guztiek eta gizarte osoak indarkeriarik gabe bizitzeko daukaten eskubidea errealitate bihurtzea.

6

SARRERA

Emakumeen aurkako indarkeria-kasuek azkenaldian pixkana-pixkana hartu duten garrantzia dela-eta, politikarien agendan sartu da afera, eta tokian tokiko koordinazio-protokoloak egitea sustatu da bereziki.

Gizonen nagusitasuna defendatzen duen genero-harremanen sistematik dator emakumeen aurkako indarkeria. Emakumeen eta gizonen arteko botere-harre-manen adierazpena da. Harreman horiek desorekatuak izan dira historikoki, eta hainbat ondorio eragin dituzte: gizonen nagusitasuna, emakumeen diskrimina-zioa eta erabat garatzeko emakumeen ezintasuna.

Arazoaren garrantziaz ez jabetzearen, baliabide faltaren eta koordinazio- politiken akatsen ondorioz, erantzun desegokia eta segurtasunik gabea ematen zaie emakumeei. Zenbait ondorio eragin ditzake horrek:

Emakumeek hainbeste behar duten babesa ez jasotzea.

Jasaten ari diren indarkeria-egoerarekin bukatzeko ekintzak abiarazteko adorea galtzea.

Esku-hartzea atzeratzea, eta emakumeen egoerak txarrera egitea.

Bigarren biktimizazio-egoeraren prozesuak gora egitea, eta emakumeak denbora askoan eta alferrik erakundez erakunde ibiltzea.

ESKUMENEI BURUZKO LEGE-ESPARRUA

Estatuan eta EAEn ezarpen orokorrekoak diren legeak eta protokoloak daude, eta, hain zuzen ere, udalak haietan oinarritzen dira emakumeen aurkako indarkeria-egoeretan erantzun koordinatuak emateko.

Tokian tokiko protokoloek eskumenei buruzko lege-esparru horretara egokitu behar dituzte beren aurreikuspenak, indarkeria-egoera horietan kalitate- irizpide homogeneoak aplikatuko direla bermatzeko.

Emakumeen aurkako diskriminazio-modu guztiak deuseztatzeari buruzko konbentzioaren aukerako protokoloa, 1999.

Etxeko tratu txarrak eta sexu-erasoak jasaten dituzten emakumeei laguntza hobea emateko erakunde arteko hitzarmena.

Etxeko indarkeria jasaten duten biktimei ezarritako babes-agindua era-ginkorra izateko koordinazio-protokoloa gizarte-zerbitzuen alorrean, 2004.

7

Generoko Indarkeriaren aurkako Babes Osoko Neurriei buruzko Legea eta Etxeko Indarkeriaren Biktimak Babesteko Agindua eraginkorra izateko lurraldekako koordinazio-protokoloak, 2005eko ekaina.

Etxeko tratu txarrei buruzko osasun-protokoloa.

Etxeko tratu txarrak jasaten dituzten biktimentzako harrera eta etxebizitza- baliabideak hobetzeko programa, 2004-2005.

4/2005 Legea, otsailaren 18koa, Emakumeen eta Gizonen Berdintasune-rakoa.

1/2004 Lege Organikoa, abenduaren 28koa, Genero Indarkeriaren aurkako Babes Integralerako Neurriei buruzkoa.

27/2003 Legea, uztailaren 31koa, etxeko indarkeriaren biktimak babesteko agindua araupetu duena.

7/1985 Legea, apirilaren 2koa, toki-araubidearen oinarriak arautzen dituena.

5/1996 Legea, urriaren 18koa, Gizarte Zerbitzuena

155/2001 Dekretua, uztailaren 30ekoa, gizarte-zerbitzuen alorreko egitekoak zehaztekoa.

PROTOKOLOEN DEFINIZIOA ETA MOTAK

Protokoloa oinarrizko dokumentu bat da; gutxieneko batzuk ezartzen ditu, haietan oinarrituz indarkeria jasaten duten emakumeei laguntzen jarduteko etengabe. Era askotako errealitatera egokitzeko etengabeko bokazioa izan behar du protokoloak. Beraz, nahiz eta erantzun guzti-guztiak bildu ez, haiei erantzuteko mekanismoak aurreikusi behar ditu.

Protokoloaren idazketan bukatzen den prozesua da koordinazio arrakastat-suaren benetako berme bakarra. Prozesuaren iraupena oso aldakorra da, ez da protokoloa idaztearekin bukatzen, ezta tartean sartutako erakundeek hura sinatu eta formalizatzean ere.

Biktimaren interesen aldeko malgutasunak izan behar du protokoloaren funtsezko printzipioa. Izan ere, erakundeek aintzat hartu behar dituzte biologia, bizi-baldintzak, helburuak eta beharrak direla-eta emakumeen artean dauden aniztasuna eta aldeak, emakumeen benetako beharretara egokitutako erant-zuna emateko.

Burututako protokolizazio-esperientzia bezainbeste protokolo-mota daude, to-

8

kian tokiko koordinazio-prozesuetan sekulako eragina baitute:

Protokoloaren eraginpeko giza taldea definitzen duten faktoreek:

✔ Udalerriaren tamainak;

✔ Biztanle-kopuruak;

✔ Baliabide materialek eta finantza-baliabideek, indarkeria jasaten duten emakumeei laguntzeko edota emakumeen eta gizonen berdintasune-rako politikak sustatzeko;

✔ Udalerriaren izaerak (landa edo hiria);

✔ Lurralde horretan lan egiten duten agentzien kooperazio eta konpromi-so-mailak.

Tartean sartutako erakundeen eta baliabideen izaera eta kopurua zehazten dituzten faktoreek:

✔ Baliabide- eta zerbitzu-maparen konplexutasunak;

✔ Protokolo bakarra edo protokolo bat baino gehiago egoteak;

✔ Protokoloaren aldatzeko gaitasunak.

PROTOKOLOA EGITEKO, SENTSIBILIZAZIO ETA PRESTAKUNTZA-LANA EGINGO DITUZTE ESKU-HARTZEAK KOORDINATU BEHAR DITUZTEN ERAGILEEK. BERAZ, PROTOKOLOA BIDE EZIN HOBEA DA BERDINTASUNA LANTZEKO.

PARTE-HARTZEA ETA LANKETA

Indarkeria jasaten duten emakumeek ez dute sektore formalera soilik jotzen laguntza eske; elkarteek, adiskideek, auzotarrek eta senideek ere laguntzen diete sarritan. Hori hala dela jakinik, indarkeria jasaten duten emakumeekin harremana duten erakunde eta partikular guztiek parte hartu ahal izango lukete protokolizazio-prozesuan.

Dena den, irizpide praktikoen arabera, bi motatako erakundeek burutu beharko lituzkete lehen harremanak: alor horretan era aktiboan lan egiten dutenek eta, nahiz eta era aktiboan parte hartu ez, ardura handiagoa hartu beharko luketenek.

Komeni da pertsona bat edo pertsona-talde bat izendatzea (ahal izanez gero, berdintasunean aditua), jarraitzeko asmoz sustapen eta lanketa-

9

lanak koordinatzeko; bai eta politikariak eta teknikariak prozesuan sartuko direla eta laguntza emango dutela bermatzea ere.

Protokoloa egiteko bi aukera daude: erakundean bertan burutu daiteke protoko-loa, edo, bestela, pertsona edo enpresa bat kontrata daiteke, lan hori egiteko. Bi aukerak defendatzen dituzten argudioak daude; dena den, ez dago zalantzarik, oso garrantzitsua da prozesuaren kontrola, hasieratik bukaeraraino, pertsona berak eramatea eta pertsona horrek erakunde sustatzailean lan egitea.

PROTOKOLOAK BARNE HARTU BEHARREKO EDUKIAK:

1. DIAGNOSTIKOADiagnostikoa egitea ezinbestekoa da zer baliabide eta oztopo eta zer alde on eta alde txar (benetakoak edo potentzialak) dauden argi eta garbi ikusteko, bai eta egoera benetan nolakoa den jakiteko ere. Diagnostikoaren bidez, nola lan egiten den jakingo dugu, pertsonak nolakoak diren, eta pertsona horien arteko harremanak sortuko ditugu. Sentsibilizatzeko modua ere bada. Halako prozesuak abiaraztean eta alderdi guztiei arazo jakin bati nola heltzen dioten galdetzean, trataera horretan aintzat hartu beharko liratekeen elementuei buruzko iradokizunak helarazten zaizkie.

2. DEFINIZIOAXede-taldea eta haren adarrak zein diren adierazi behar du protokoloak, haiekin lotuta ager daitezkeen espezifikotasunen eta arazoen arabera. Horrez gain, jarduerak koordinatzeko beharra agerian jarri duten gertakizunak iden-tifikatu behar ditu (irregulartasunak edo gabeziak indarkeria jasaten duten emakumeekiko laguntzan).

3. JARDUERA-ESPARRUAProtokoloan, argi eta zehatz adierazi behar da zer udalerri edo eskualde barne hartzen den. Geografia-eremua mugatzen ez bada, akats operatiboak eta administrazio- edota finantza-akatsak egin daitezke. Argi eta garbi adierazi behar da, halaber, aurretik zehaztutako arazoaren zer alderdi jorratuko diren koordinazioan.

4. PROZEDURA Protokoloak zehatz-mehatz adierazi behar du zer egoeratan aktibatuko den eta zer prozedurari jarraitu behar zaion suposamendu bakoitzean: tartean sartutako agentziak, lan-fluxua, txosten-ereduak, informazioa trukatzeko ereduak…

10

OINARRIZKO EDUKIAK

Protokoloan ez dira erantzun guzti-guztiak biltzen, baina badira funtsezkoak izanik protokoloan jorratu behar diren zenbait alderdi, gaian lan egin behar du-tenei adostutako jarraibide argiak emateko.

Etxeko tratu txarrak eta sexu-erasoak jasaten dituzten emakumeei lagunt-za hobea emateko erakunde arteko hitzarmenean, EAEko agintari nagusiek 2001ean sinatua, oinarrizko jarduera-printzipio batzuk ezartzen dira(1), erkidego osoko biktimei laguntza hobea emateko zenbait alorretan (osasuna, polizia, justizia eta gizartea). Printzipio horiek guztiak sartu behar dira tokiko protoko-loetan, alor horiek prozesuan barneratu ahala.

ESTRATEGIAK

1. HASTEKO:Koordinazio-politikak ezarri aurretik prestakuntza-programak burutzea da onena fenomenoari buruzko oztopo mentalak gainditzeko, bai eta etorkizune-ko lankidetzak oinarritzeko harremanak ezartzea ere.

Protokoloa egitean parte-hartze aktiboko metodologia erabiliz, bi funtzio hauek betetzen dira: alde batetik, proposamenek balio duten ala ez aztertzen da; bestetik, berriz, azken hartzaileek lan-tresnarekin bat egingo dutela ziurtat-zen da, eta hartzaile horien aurrean arduradunaren legitimazioa bermatzen.

Komunikazio-politiken antolaketak zerikusi handia dauka koordinazio-pro-zesuen arrakastan eta kalitatean. Izan ere, baliabideak erabili ahal izateko, na-hitaezkoa da tartean sartutako agentziek baliabide horien berri izatea.

2. JARRAITZEKO: Lan-esparrua sortu behar da, eragile bakoitzaren zeregina zein den eta zere-gin hori prozesuaren eskema orokorrean non sartzen den identifikatzeko. Hala, argi eta garbi adierazten da nolako lotura duten agentziek elkarren artean, zer baliabide behar diren, eta zer onura izango dituen koordinazio horrek emaku-me erabiltzaileentzat.

Aldian-aldian, protokoloa zenbateraino bete den aztertu beharko da erakun-de bakoitzaren baitan. Funtsezko ebaluazioa da, eta tartean sartutako erakun-

(1) Eguneratzen une honetan.

11

deek batera heldu behar diote; alderdi komunak eta erakunde bakoitzaren al-derdi espezifikoak sartu beharko dituzte bertan. Hiru funtzio bete behar ditu azterketak: planifikatutako ekintzak betetzen direla kontrolatzea, etorkizunean hobetzeko bideak adieraztea eta langileengan lanarekiko ardura handitzea.

Erakundeen artean informazioa transmititzea bultzatu behar da, bai baliabi-deei buruzko informazioa, bai informazio pertsonala (indarkeria jasaten duten emakumeen txostenak kudeatzean sortutakoa). Horretarako, transmisiorako bide seguruak antolatu behar dira, eta prozesuan parte hartzen ari diren agen-tzien kultura eta antolakuntza moldatu.

PROZESUAREN KOSTUAK ETA FINANTZIAZIOA

Koordinazio-prozesu bat martxan jartzeko, ez da ezinbestez gastu ekonomiko handia egin behar. Izan ere, lehenengo fasea amaitu ondoren (lehendabiziko harremanak, bilerak, zirriborroa idaztea, etab.), koordinazio-protokolotik sortu-tako jarduerak autoiraunkor bilakatzen dira, laneko ohiturak eta jardunbideak aldatzen badira, betiere; eta aldaketa horretarako, langileen gaitasun teknikoak hobetu behar dira.

SUSTAPENA, PARTE-HARTZEA, GARAPENA, ARDURA ETA EKINTZA

1

NORK ABIARAZ DEZAKE PROZESUA?

Politikariek, administrazioko teknikariek edota erakunde zibilek; emakumeen elkarteek, bereziki.

Berdintasunerako edota Gizarte Ongizaterako sailak izaten dira prozesuko buru.

NORK KOORDINATZEN DU PROZESUA?

Komeni da pertsona bat edo pertsona-talde bat izendatzea, jarraitzeko asmoa duena, eta berdintasunean aditua.

Prozesua koordinatzeko lana bere gain hartutako pertsonak edo pertsona- taldeak zenbait helburu bete beharko ditu:

✔ Politikarien eta teknikarien inplikazioa eta laguntza lortzea, bai eta herritarrena beraiena ere (emakumeena, bereziki);

✔ Prozesuan parte hartuko duten erakunde edota pertsonek ikuspegi bera dutela ziurtatzea;

✔ Dokumentu eta lan-eremu komunen eraketa sustatzea eta lan-giro atsegina sortzea;

✔ Pertsona parte-hartzaileei eta teknikariei laguntza teknikoa ematea etengabe;

✔ Protokoloaren ezarpena gainbegiratzea eta protokoloa langileen artean hedatzea.

12

ZER ERAGILEK ETA ERAKUNDEK PARTE HAR DEZAKETE EDO PARTE HARTU BEHAR DUTE?

Alor honetan era aktiboan lan egiten duten erakundeek, indarkeria jasaten duten emakumeen zirkuituan sartzen lagun dezaketen gainerako erakundeak ahaztu gabe.

Jarraibideak aldez aurretik ezarri behar dira, erakunde arteko koordinazio ona bermatzeko.

INSTANTZIA FORMALAK: Gizarte-zerbitzuak, berdintasunerako sailak, operadore juridikoak,

Segurtasuneko Indar eta Kidegoak, osasun-arloa eta beste sail batzuk (Etxebizitza, Hezkuntza...).

GIZARTE ZIBIL ANTOLATUA: Emakumeen elkarteak, enpresak, sindikatuak, kultura-erakundeak eta

indarkeria jasaten duten emakumeak.

DEIALDI-EREDUAK ETA IZENDAPENA

Lan-foroan erakundea nork ordezkatuko duen erabakitzean, izendapen-sistema formala erabiltzea aholkatzen da.

Ahal izanez gero, pertsona izendatuak posizio garrantzitsua izan behar du ordezkatzen duen erakundean, eta egonkortasuna karguan.

13

sustapena,

pare-

hartzea

garapena

1 SUSTAPENA, PARTE-HARTZEA, GARAPENA, ARDURA ETA EKINTZA

14

NOR ARDURATZEN DA PROTOKOLOA EGITEAZ?

Oso garrantzitsua da protokoloa egiteko prozesuaren kontrola, hasieratik bukaeraraino, pertsona berak eramatea.

Bi aukera daude protokoloa egiteko:

BARNEAN: Barne-lanketarako eredua aukeratzen da, eta gaiari buruzko ikuspegi zabalena eta arlo guztiekin harremana duen pertsonak koordinatzen du.

Aldeko arrazoiak:

✔ Prozesua hobeto kontrolatzen da;

✔ Karguaren beraren funtziotzat hartzen da;

✔ Ez dago aurrekontuko partidarik;

✔ Barne-funtzionamendurako dinamiken berri zehatza izaten da;

✔ Instantzia erabakitzaileekin zuzeneko harremana izaten da;

✔ Ez dago kontratazio-berriek eragiten duten burokrazia-arazorik.

Kontrako arrazoiak:

✔ Barneko langileek lan-gainkarga izaten dute;

✔ Zaila izaten da berdintasunean eta indarkerian aditua denik aurkitzea;

✔ Sustapen- eta koordinazio-lanak barne-lanarekin bateratzeko arazoak izaten dira;

✔ Lanak moteldu egiten dira, erritmo jakin bati eusteko arazoak;

✔ Ikuspegi objektiboa falta daiteke.

15

KANPOAN: Kanpoko erakunde bat kontratatzen da, protokoloa egiteko prozesua kudea dezan.

Aldeko arrazoiak:

✔ Badago kontrataziorako aurrekontuko partidarik;

✔ Barneko langileek lan-gainkarga izaten dute;

✔ Berdintasunean eta indarkerian prestatutako espezialistak izaten dira;

✔ Lan-erritmoa eta izapideak arintzen dira;

✔ Ikuspegi argia izaten da, aurreiritzirik gabea.

Kontrako arrazoiak:

✔ Aurrekontua behar izaten da;

✔ Lanketa-prozesuaren kontrola galtzen da;

✔ Ez da barne-funtzionamendurako dinamiken berri izaten;

✔ Erakunde sustatzaileko instantzia erabakitzaileekin harremanetan jartzeko arazoak izaten dira;

✔ Kanporako barne-erreferentea galtzen da.

NOR ARDURATUKO DA PROTOKOLOAREN EZARPENA GAINBEGIRATZEAZ ETA PROTOKOLOA EGUNERATZEAZ?

Instantzia nagusi batek kontrolatu behar du protokoloaren ezarpena, izaera dinamikoa eta beste zerbitzuetan efektu biderkatzailea izango duela bermatzeko eta, behar bezala eguneratuz, protokoloa errealitate aldako-rrera egokitzeko.

Bi eredu daude irudi hori diseinatzeko:

✔ Pertsona koordinatzailea. Protokoloa gainbegiratzea eta hura errealitate aldakorrera egokitzea da haren funtzio nagusia;

✔ Koordinazio-mahaia. Zenbait kidez osatua, parte-hartzeak instituzio-nalizatzearen aldeko apustua da. Mahai hori osatzen duten pertsonak kanporako erreferente bihurtzen dira.

actuaciónresponsa-bilidad

DIAGNOSTIKOA

Diagnostikoa egitea ezinbestekoa da zer baliabide eta oztopo dauden argi eta garbi ikusteko, nola lan egiten den jakiteko eta pertsonen arteko harremanak sortzeko; pertsonak sentsibilizatzeko modua ere bada.

Besteak beste, alderdi hauek hartu behar ditu oinarritzat diagnostikoak:

✔ Udalerrian/eskualdean indarkeriak zer-nolako eragina duen aztertzea;

✔ Protokoloak aintzat hartu beharko dituen beharrak aztertzea;

✔ Antzeko tresnarik baden jakitea;

✔ Indarkeria jasaten duten emakumeei iritzia eskatzea;

✔ Prozesuan nork parte hartu behar duen identifikatzea;

✔ Beste eremu batzuetan antzeko esperientziak biltzea;

✔ Zer zerbitzu, programa eta baliabide dauden aztertzea.

Barne-erabilerarako dokumentu teknikoa izango da diagnostikoaren emaitza. Handik eratorritako iradokizunak eta proposamenak prozesua-ren jarduera-programan sartu beharko lirateke.

Diagnostikoa egitea lan nekeza da, etengabeko dedikazioa behar du: metodologia diseinatzea, informazioa biltzea, txostena egitea eta azken ondorioak eta iradokizunak lantzea.

16

LANAREN XEDEAK ETA FASEAK2

EDUKIAREN GARAPENA

Protokoloaren edukia lantzean, zenbait elementu hartu behar dira kontuan:

ARAZOA IDENTIFIKATZEA Indarkeria jasaten duten emakumeen arazoa bereiztea, definitzea eta

teorikoki kokatzea.

JARDUERA-ESPARRUA Zer geografia-eremu barne hartzen den zehaztea eta arazoaren zer alderdi

jorratuko diren adieraztea.

HELBURU ZEHATZAK Printzipio-deklarazio bat sartzea, protokoloa beharrezkotzat zergatik

jotzen den adierazteko. Helburu zehatzen zerrenda ere agertuko da bertan. Helburu horiek bat etorri beharko dute bai diagnostikoan hautemandako beharrekin, bai erabil daitezkeen baliabideekin.

PROZEDURA Zer egoeratan aktibatuko den adieraztea, bai eta suposamendu bakoitzean

zer prozedurari jarraitu behar zaion ere

PRESTAKUNTZA Sartu beharko dira agentzia esku-hartzaileetako langileen etengabeko

prestakuntza-prozesuei buruzko aurreikuspenak.

GAINBEGIRATZEA Prozesua gainbegiratzeko mekanismoak sartzea, ebaluazio eta kontrol-

ziklo bat ezar dadin.

EBALUAZIOA Ebaluazio-prozesua nola eta noiz egingo den, zer alderdi aztertuko diren eta

nork ebaluatuko duen adieraztea.

OINARRIZKO EDUKIAK Protokoloan ez dira erantzun guzti-guztiak biltzen, baina jarduera-jarraibide

argiak eta adostuak ezarri behar ditu.

BESTE BATZUK Harreman-agenda bat sartzea, zirkuituaren baitan pertsona eta erakunde

bakoitzak zer funtzio dituen adierazten duena.

17

ONARPENA

Behin protokoloaren edukia adostuta, dokumentu batean ager daiteke. Ondoren, eztabaida politiko publikorako prozesuan edo egokitzat jotako formularen arabera onartu ahal izango da.

IRAUNKORTASUNA

Jarraipena eta ebaluazioa funtsezkoak dira prozesuaren iraunkortasuna bermatzeko.

Aldian-aldian, protokoloa zenbateraino bete den aztertu beharko da erakunde bakoitzaren baitan..

Funtsezko azterketa da prozesuaren baitan, eta tartean sartutako erakun-deek batera heldu behar diote.

18

2LANAREN XEDEAK ETA FASEAK

Zenbait gauza zehaztu beharko dira:

✔ Zer ebaluatuko den: koordinatzeko sortutako egitura, laguntza-zirkui-tuan lan egiten duten pertsonen erantzuna…;

✔ Nork ebaluatuko duen: autoebaluazio-metodo bat nahiz kanpoko ebaluazioa aukera daiteke;

✔ Nola ebaluatuko den: informazioa erraz biltzeko eta prozesua sakon aztertzeko aukera ematen duen metodologia ezarri behar da;

✔ Noiz ebaluatuko den: ebaluazio-prozesuak noiz egingo diren ezarri behar da.

Behin ebaluazioa eginda, komeni da handik ondorioztatu diren aldaketak dokumentuan sartzea.

KOMUNIKAZIOA, GARDENTASUNA ETA ESKURAGARRITASUNA

Protokoloek zerbitzua ematen duten langileen eta herritarren eskura egon behar dute.

Komunikazio-politikak antolatu behar dira. Kultura-maila edozein delarik ere ulertzeko moduko hizkuntza baliatu behar da, argia eta ulerterraza. Transmisio-modu soil eta eraginkorrak ere erabili behar dira.

19

LANEKO PLANA ETA DATAK JARTZEA

Prozesua koordinatzen ibiliko den pertsonak laneko plana prestatu behar du.

Alderdi hauek definituko dira laneko planean:

✔ Zer egin behar den;

✔ Nola egin behar den eta zer ordenatan;

✔ Noiz egingo den eta zer lan-denbora finkatuko diren;

✔ Zer aurrekontu dagoen lanerako eta zer kostu izango duten zerbitzuek;

✔ Nor izango den edo diren zereginen edo faseen arduradunak.

Prozesuaren aurretik laneko plana egiten bada, proiektua koherentea-goa eta eraginkorragoa izaten da, eta gainera, ondoren, prozesuaren ebaluazioa errazago egiten da.

IDAZTEA

Prozesua koordinatzen arituko denak laneko hasierako dokumentua idatzi behar du, besteak beste. Halaber, azken proposamena lortu arte egindako zehaztasun, ekarpen eta aldaketa guztiak sartu behar ditu dokumentu horretan.

Dokumentuko testua hizkuntza arruntean eta argian idatziko da.

Hona hemen zenbait gomendio, halako dokumentuak errazago idazteko:

✔ Zirriborro bat egin eta bide batzuk prestatu behar dira, prozesuarekin zerikusia duten pertsonek eta erakundeek parte har dezaten;

✔ Iradokizun eta proposamen guztiak dokumentu batean bildu behar dira, haiek aztertzeko;

✔ Idazkera soila, eskematikoa eta zuzena erabili behar da, bai eta baliabide grafikoak ere;

✔ Terminoen glorasioa egin behar da;✔ Fluxu-diagramak egin behar dira, besteak beste.

20

METODOLOGIA ETA TRESNAK 3

BILERAK

Bilerak giro lasaian egin behar dira, emaitzak errazago lortzeko.

Koordinatzaileak pertsona bat izendatu beharko du, bileren buru izan dadin. Hona hemen pertsona horren funtzioak:

✔ Bilerak kudeatu;

✔ Bilerak egiteko behar diren dokumentuak prestatu eta taldearen eskura jarri;

✔ Bilera-agiriak idatzi, besteak beste.

Oso garrantzitsua da bilerak irekiak eta parte hartzekoak izatea. Horrez gain, ahal dela, bilerak beti leku berean egitea komeni da, proiektuak beharrezko seriotasuna eta jarraitutasuna izan ditzan.

ELKARRIZKETAK/EZTABAIDA-TALDEAK

Diagnostikoa eta/edo ebaluazioa egiteko, informazio-elkarrizketen bidez jakin daiteke zer esperientzia izan dituzten prozesuan sartutako erakundeek indarkeria-arazoa kudeatzean. Eta elkarrizketak egin ezin badira, eztabaida-taldeekin egingo da lan, parte-hartzaileek iritziak elkarri jakinarazteko.

Elkarrizketetan, datu hauek azter daitezke:

✔ Zer jarduera-jarraibide aplikatzen dituen erakundeak indarkeria jasaten duten emakumeekin;

✔ Datu-baserik baden ala ez, eta zer datu dauden haietan jasota;

✔ Koordinaziorako mekanismoak eta tresnak;

✔ Prestakuntza;

✔ Atentzioari buruzko pertzepzio eta balorazio subjektiboak.

Elkarrizketak emakumeei egin behar zaizkienean, aukeraketa- prozesua beste bat izaten da, jasotako atentzioaren eta laguntza- ibilbidearen kalitatea aztertu nahi delako haien bidez. Aukera egiteko, laguntza eska dakieke gizarte-zerbitzuei edo emakumeen elkarteei.

Elkarrizketak horretarako kontratatutako pertsona edo erakunde batek egingo balitu, agiri ofiziala eman beharko litzaioke.

21

2222

METODOLOGIA ETA TRESNAK3

OZTOPOAK GAINDITZEKO TRESNAK

Lana koordinatuta egitea:

Koordinazioa behar bezala egiteko, lan-esparrua sortu behar da, prozesuan parte hartzen ari diren agentzien eta laguntza-zirkuituko baliabideen arteko lotura errazteko.

Lan-esparru horretan definitu behar da zein den eragile bakoitzaren zere-gina eta non sartzen den zeregin hori prozesuaren eskema orokorrean.

Zenbait faktorek zaildu egiten dute koordinazioa:

✔ Bakarrik lan egiteko joera dago;

✔ Jendeak ez du izaten fenomenoari heltzeko beste ikuspuntu batzuen berri;

✔ Barneko protokoloak bete beharrak mugak sortzen ditu;

✔ Helburuak betetzeko eta emaitzak lortzeko presioa gero eta handiagoa da.

Informazioa elkarri jakinaraztea:

Fenomeno hau oso konplexua denez eta haren azpian elkarren artean lotutako arazoak daudenez, ezinbestekoa da informazioa etengabe eta arin transmititzea prozesuan sartutako agentzien eta pertsonen artean.

Oso garrantzitsua da informazioaren transmisioa protokolo baten bidez arautzea.

Ez da inoiz ahaztu behar informazioa elkarri jakinaraztearen helburua erabiltzaileentzako emaitzarik onenak lortzea dela.

Zenbait faktorek zaildu egiten dute informazioaren transmisioa:

✔ Erreferentziazko arau-esparruak nahi ez diren ondorioak ekar ditzake;

✔ Prozesuan parte hartzen ari diren agentzien kultura eta antolakuntza moldatu egin behar dira;

✔ Datuak tratatzean, kontu handiz ibili behar da biktimen konfidentzialta-sunarekin (15/1999 LO, Datu Pertsonalak Babestekoa);

✔ Oso zaila izaten da arlo berdinak dituzten datu-baseak sortzea.

23

Aliantza estrategikoak hirugarren sektorearekin:

Gizarte zibilarekiko aliantza funtsezko estrategia da baliabideen koordinazio eta hobekuntzarako programak bultzatzeko.

Oso garrantzitsua da harremanak egitea GKEekin, elkarteekin eta gizarteratzeko enpresekin, besteak beste.

Teknikariek ondo hartu behar dituzte emakumeen taldeetan sorturiko ekimenak.

Zenbait faktorek zaildu egiten dute aliantzak ezartzea:

✔ Gizarte zibila desaktibatuta dago, eta emakumeen eskubideen alde lanean aritzen diren erakundeen sare gutxi daude.;

✔ Administrazioko langileak asko aldatzen dira;

✔ Ez dago topaleku eta hausnarketa-leku egokirik aliantza horiek egiteko.

✔ Oso zaila izaten da arlo berdinak dituzten datu-baseak sortzea.

23

AURREKONTUKO ESLEIPENA ETA DENBORA ETA LANGILE-KOSTUAK

Gehienetan, koordinazio-protokoloak egiteko prozesuei ez zaie aurre-kontuko partidarik ematen.

Koordinazio-prozesu bat martxan jartzeko, ez da ezinbestez gastu ekonomiko handia egin behar, programa eta zerbitzu berriak sortu behar ez badira, behintzat.

PROZESUAREN KOSTUAK 4

24

impulso,

partici-

paciónEtxekotratutxa rraketasexuerasoakjasatendituz tenemakumeeiL A G U N T Z A HOBEAEMATE KOTOKIKOPRO TOKOLOAKETA NEURRIAKhartze kojarraibidegida