Landare ehunak
-
Upload
itziar-esteban -
Category
Education
-
view
674 -
download
4
Transcript of Landare ehunak
1
LANDARE EHUNAK
LANDARE HISTOLOGIA: Landare ehunen azterketaz arduratzen den atala
• Landare ehunen ezaugarri orokorrak:–Ez dute zelularteko likidorik; elkarri
itsatsita daude–Zelula helduek zelulosazko pareta
zelularra dute–Pareta zelularrak poroak edo zuloak
agertzen ditu: plasmodesmoak
MERISTEMOAK
Primario edo muturrekoakSekundarioak
Sustraiaren eta zurtoinaren muturretan (apikala zein adabegietan) kokatuta daude eta landarearen luzetarako hazkundea zuzentzen dute.Etengabe zatitzen ari da
Zatitzeko gaitasuna berreskuratu duten zelula helduetatik sortzen dira.
Alboetan daude kokatuak eta lodierako hazkundea zuzentzen dute.
Bi daude: Kanbiuma eta felogenoa
Zelula meristematikoak txikiak eta poliedrikoak dira, nukleo handia eta ez dute bakuolarik edo oso txikiak dituzte, zelula-pareta mehea. Zatitzeko bereizko gaitasun handia dute eta hazkuntzaz arduratzen dira. Meristemoek sortutako zelulak desberdindu egiten dira eta tipo zelular desberdin bilakatzen dira
5
MUTURREKO MERISTEMOAK (apikalak edo axialak)
sustraiazurtoina
Zelula meristematikoak
Meristemo sekundarioak: cambiuma eta felogenoa
• Lehenengo urtetik aurrera eratzen dira.
• Zilindrikoki luzetara agertzen dira beste ehunen artean eta landarearen zabalerako hazkuntzaz arduratzen dira.
• Cambiuma: Landarearen barneko aldean zilindrikoki kokatzen da eta ehun eroaleak eratzen ditu (xilema eta floema)
• Felogenoa: Azalerago. Kanporuntz suberra eratzen du eta barneruntz parenkima.
PARENKIMAK• Landarearen oinarrizko ehuna eta
ugariena.• Zelula biziak,bereizkuntza-maila baxua,
forma askotakoak.• Gainerako ehunen artean daude,
hutsarteak betetzen• Zelula pareta ondo garatua eta plastoak
dituzte. Bakuolo handia.• Zatitzeko gaitasunari eutsi diote, zelula
biziak.• Betetzen duten funtzioaren arabera mota
desberdinak daude.
Ehun parenkimatiko motak
• Funtsezko parenkima: gutxien espezializatua. Betegarri funtzioa beste ehunen artean
• Klorofila parenkima: futzioa fotosintesia burutzea. Hosto eta zurtoin berdeetan dago.– Oholesitako parenkima: hostoen ehun
epidermikoaren azpian dauden zelula luzeak
– Parenkima harrotua: aurrekoaren azpian zelularteko tarte handiekin, arnas gasak pilatzeko.
Ehun parenkimatiko motak
• Erreserba parenkima: Erreserba substantziak (almidoia, lipido edo proteinak) metatzen espezializatua. Ugaria erraboiletan, tuberkuluetan eta hazietan.
• Ur parenkima: landare xerofitoetan ura gorde. Kaktusetan adibidez
• Aire- parenkima: airea gordetzen dute, landare urtarretan
Oholesitako parenkimaren mikrografia
Parenkima klorofilikoa hosto batean: Oholesitako parenkima eta parenkima harrotua.
Parenkima klorofilikoa hosto batean: Oholesitako parenkima eta parenkima harrotua.
PARENKIMA HARROTUAPARENKIMA HARROTUA
Erreserbako parenkimaHodiekin loturiko
funtsezko parenkima
BABES EHUNAK
EPIDERMISA• Kloroplastorik gabeko zelula biziz osaturik, kutinaz estalitako
geruza iragazkaitza dute: kutikula• Landare belarkaren kanpoaldeko geruza da (sustrai, zurtoin eta
hostoetan• Landareak lehortzetik eta kanpo eragileetatik babesten du• Egitura espezializatuak dituzte:
• Estomak: gas trukerako eta transpirazioaren kontrolerako• Trikomak: iletxoak dira, ura eta gatz mineralak xugatzeko
eta zenbait substantzia jariatzeko
TrikomaTrikoma
Estomak
Epidermia zelula
Trikomak = iletxoak
BABES EHUNAK
ENDODERMISA•Sustraien barruan kanpoko parenkima eta ehun eroalean bereizeko: Casparyren geruza osatuz. Geruza honen funtzioa sustraiak zurgatzen dituen ura eta gatz mineralak erregulatzea da.
BABES EHUNAK
SUBERRA EDO ARTELAZKIA• Hazkunde sekundarioa duten landareen inguru
zaharretan eratzen da, 2 urtez gorako epidermisari lekua hartuta.
• Felogenoak (meristemo sekundarioak) eratzen du.• Suberinaz inguratutako zelula hilez osatua• Azal isolatzailea eta iragazkaitza osatzen du• Lentizela izeneko zulogune edo arraildurak ditu
gas trukea ahalbidetzeko
SUBERRA
Kortxoa: Suberinaz (argizaria) estalitako zelula hilez osatua.
• Zelulosaz eta ligninaz osatutako oso pareta zelular lodiko zelulez osatuak.
• Zurruntasuna eta erresistentzia ematen dio landareari.
• Bi mota daude: – Kolenkima – Esklerenkima
EUSTE EHUNAK
EUSTE - EHUNAKESKLERENKIMA: Hazten ez diren organo helduetan
KOLENKIMA: Zurezko landareen atal berrietan eta belarkaretan.
Oso horma lodiak eta
lignifikatuak dituzte.
Ondorioz zelulak hiltzen
dira.
Zelula biziak
Zelulosaz indartutako hormak: urratuaren kontrako erresistentzia
Kolenkima
epidermia
EHUN EROALEAK• Cambiumak eratzen ditu: xilema barrurantz eta floema
kanporuntz• XILEMA:
– Xilemak izerdi landugabea garraiatzen du sustraietatik landarearen gainontzeko tokietara
– Zelua lignifikatu hilez osaturiko hodiak eratzen dituzte– Gimnospermoetan: trakeidak ( zelulen arteko paretak zeharkakoak
eta poroen bidez lotuak)Angiospermoetan:trakeak (zelulen arteko paretarik gabe hodi luzeak osatuz )
– Zurezko hodiak osatzen dituzte– Euste funtzioa ere betetzen dute
• Floemak izerdi landua garraiatzen du hostoetatik landarearen gainontzeko tokietara
EHUN EROALEAK• Cambiumak eratzen ditu: xilema barrurantz eta floema
kanporuntz• FLOEMA:
– Floemak izerdi landua garraiatzen du hostoetatik landarearen gainontzeko tokietara
– Zelula biziz osaturik organuluak eta nukleoa galdu arren. Inguruko zelula laguntzaileak kontrolatzen dituzte.
– Inguruan zelula parenkimatikoak, zelula biltzaileak, zuntzak eta euste zelulak ere badituzte
– Xilemaren kanpoko aldetik daude– Gimnospermoetan bahe-zelulaz osatuz. – Angiospermoetan bahe-hodiak osatuz
EHUN EROALEAKXILEMA edo
ZUREZKO HODIAKFLOEMA edo
BAHE- HODIAK
.
Zelula hilak, errenkadan, hodi luzeak sortzen dituzte trenkadak desagertzean Transpirazioan zapaltzea galarazten duen ligninaz indartutako hormek eraztun, espiral,…itxura hartzen dute
(Izerdi landugabea eramaten du)
(Izerdi landua
eramaten du.
Zelula bizidunez
osatuta dago)
Cambiuma
EHUN JARIATZAILEAKKanpokoak:– Nektar guruinak: intsektu polinizatzaileak erakartzeko
nektarra– Ile erresumingarriak: animalien aurreko defentsarako
gai narritagarriak sortu
Barnekoak
– Latex-hodiak: latex batzuk toxikoak dira defentsarako, beste batzuk gozoak animaliak erakartzeko...
– Erretxina-bideak: onddo eta intsektu fitojaleen aurreko defentsarako
Ariketa: Ondoko irudi eskematikoa hosto baten zehar ebaketari dagokioAdierazi zenbaki bakoitzari dagokion ehun edota egituraren izena