Euskal poesia

Literatur mugimenduak

2008-09

Erromantizismoa Sinbolismoa Poesia soziala Abangoardia Surrealismoa

Gizarteko gertaera esangura- tsuenak

-Foruak galdu. -Foru eta autonomiaren aldeko joera handitu. -Bonapartek euskalkien mugak zehaztu.

-1931an errepublika ezarri. -1937an Hego Euskal Herria Francoren mende zegoen. -XX. mende hasieran industria EHko motorea bilakatu zen, batez ere Bizkaian.

-Hazkunde ekonomikoak gizarte-mugimendua egoera txarrean zegoen, grebak egiten hasi ziren. -Iparraldean, barnealdeko jendeak industria guneetara jo behar izan zuen. -Frankismoaren diktadurak kartzela, heriotza zigorrak, erbestealdiak...ekarri zituen. -Euskara debekatu egin zuten.

-Ez dok amairu artista taldea sortu zen. -Ikastolen mugimendua abiatu zen. -1965ean, Durangon lehen euskal liburu eta disko azoka antolatu zen. -1978an euskararen aldeko “Bai euskarari” kanpaina erraldoia antolatu zen.

Mugimen-

duaren ezaugarri esangura- tsuenak

-Norbanakoa, “ni”a, bihurtzen da ardatz. -Izadiak garrantzi handia hartu. -Bertsolaritzaren mugan mugitzen dira idazleak.

-Sinboloak eta metaforak erabiltzen dituzte. -Heriotza gai askotan agertuko da. -Musikaltasuna eman zieten olerkiei. -Hauek ere abertzaletasuna presente dute, baita euskara ere.

-Aberastasun banaketa desorekatuak sorturiko egoeraren salaketa. -Marjinazio sozialetik ateratzeko ezintasuna. -Gudaren oroimena. -Bakardadea. -Etsipena.

-Betiko moldeetatik ihes egin nahi dute adierazpen molde berriak sortuz. -Poetek ez dute errealitatea deskribatu nahi, arte jolastzat hartzen du. -Poesia sentimentalari uko egiten zaio.

-Idazleak inkontzientean daukana bere horretan adierazten zuen. -Lotura logikoei alde egiteko metafora eta irudiak pilatzen dituzte olerkietan. -Gizakiaren askatasunaren gaia gehien landu zutena.

Idazle aipagarrie

nak Bilintx, Etxahun. Lauaxeta, Lizardi Gabriel Aresti, Daniel Landart Joxe Anton Artze

Joseba Sarrionandia, Koldo Izagirre, Iñigo Aranbarri.