Máster en Gestión de Instituciones y empresas culturales.

14
MASTER EN GESTIÓN DE INSTITUCIONES Y EMPRESAS CULTURALES MÓDULO: TURISMO CULTURAL Dr. Jordi TRESSERRAS JUAN Director del LABPATC - Laboratorio de Patrimonio y Turismo Cultural, UB/IBERTUR Coodinador del Curso de Postgrado en Turismo Cultural, IL3-UB Miembro Titular de FLACSO-España Facultad Latinoamericana de Ciencias Sociales [email protected] Barcelona, Enero 2015

description

Session about Creative Tourism, given by Caroline Couret, within the Master in Mnagement of Intitutions and Cultural companie, directed by Dr. Jordi Tresserras. LABAPTC - University of Barcelona. With Blanca Cros. www.creativetourismnetwork.org

Transcript of Máster en Gestión de Instituciones y empresas culturales.

Page 1: Máster en Gestión de Instituciones y empresas culturales.

MASTER EN GESTIÓN DE INSTITUCIONES Y EMPRESAS CULTURALESMÓDULO: TURISMO CULTURAL

Dr. Jordi TRESSERRAS JUANDirector del LABPATC - Laboratorio de Patrimonio y Turismo Cultural, UB/IBERTURCoodinador del Curso de Postgrado en Turismo Cultural, IL3-UBMiembro Titular de FLACSO-España Facultad Latinoamericana de Ciencias Sociales

[email protected]

Barcelona, Enero 2015

Page 2: Máster en Gestión de Instituciones y empresas culturales.

COORDINADOR https://www.linkedin.com/pub/jordi-tresserras-juan/34/109/216

2

Doctor en Geografía e Historia por la Universidad de Barcelona. Coordinador de los postgrados en turismo cultural y cooperación cultural internacional y miembro del cuerpo académico del Máster y Doctorado en Gestión de la Cultura y del Patrimonio de la UB. Miembro Titular de FLACSO – España. Fue profesor invitado en la New York University (2001) y desde 2010 lo es el Máster y Doctorado de Gestión del Patrimonio y Turismo de la Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne y del Máster en Gestión Cultural de la Universidad Andina Simón Bolívar. Presidente de IBERTUR. Socio de CTC - Consultores en Turismo Cultural. Miembro de los Clubes de Turismo Cultural y Gastronómico de la Agencia Catalana de Turismo. Ha sido asesor del Ministerio de Economía para el Año Internacional del Turismo Cultural (2002) y de la Dirección General de Turismo de la Generalitat de Catalunya (2006-2010). Actualmente es asesor de la Agencia de Turismo de Baleares y de Basquetour – Agencia de Turismo de Euskadi. Consultor de organismos internacionales (OMT, UNESCO, Consejo de Europa, Unión Europea, OEI, SEGIB, SICA, Banco Mundial, BID) y agencias de cooperación (AECID, Alliance Française, Cooperation Suisse, GIZ, Hivos,…).

Dr. Jordi [email protected]

Director del LAB-PATCLaboratorio de Patrimonio y Turismo CulturalUB/IBERTUR

MASTER EN GESTIÓN DE INSTITUCIONES Y EMPRESAS CULTURALES

MÓDULO: TURISMO CULTURAL

Page 3: Máster en Gestión de Instituciones y empresas culturales.

PROFESORES INVITADOS

7

Blanca CROS i MOLL - [email protected]áster en Turismo por la Université de Toulouse-Le Mirail. Actualmente es responsable de proyectos europeos y de relaciones internacionales de la Agencia Catalana de Turismo. Anteriormente fue jefe de programas de turismo cultural. Profesora de turismo cultural en la Universitat de Girona.

Caroline COURET - [email protected] en Gestión de Proyectos Culturales y postgraduada en Políticas Culturales por la Université de Bourgogne. Cofundadora y gestora de la Red Internacional para la Promoción del Turismo Creativo - Creative Tourism Network. Desde el año 2005 dirige el programa de promoción del Turismo Creativo en Barcelona.

MASTER EN GESTIÓN DE INSTITUCIONES Y EMPRESAS CULTURALES

MÓDULO: TURISMO CULTURAL

Page 4: Máster en Gestión de Instituciones y empresas culturales.

OBJECTIVOS

3

• Proporcionar una visión general sobre los recursos culturales (patrimonio cultural, producción artística e industrias culturales y creativas) y su gestión turística como base de una alianza estratégica entre los sectores cultural y turístico ante los retos de la sociedad actual.

• Explicar los vínculos entre el turismo cultural y el desarrollo local, haciendo especial atención a la creación de destinos, productos y servicios de turismo cultural ya sus estrategias de gestión.

• Tomar conciencia de la importancia del turismo cultural para la identidad de los destinos y como factor clave en el diálogo intercultural y en la promoción de la cultura.

MASTER EN GESTIÓN DE INSTITUCIONES Y EMPRESAS CULTURALES

MÓDULO: TURISMO CULTURAL

Page 5: Máster en Gestión de Instituciones y empresas culturales.

TEMARIO

4

Temas básicos

• Turismo cultural. Conceptos básicos, retos y perspectivas• Promoción y comercialización del turismo cultural

Experiencias y casos de estudio

• El turismo musical• La Red de Turismo Creativo / Creative Tourism Network• Turismo gastronómico: la experiencia de la Cocina Catalana• El turismo cultural en Catalunya

MASTER EN GESTIÓN DE INSTITUCIONES Y EMPRESAS CULTURALES

MÓDULO: TURISMO CULTURAL

Page 6: Máster en Gestión de Instituciones y empresas culturales.

INTRODUCCIÓN (I)

5

La relación entre cultura y turismo constituye sin duda un factor clave para la generación de desarrollo local y regional, favoreciendo la innovación y la creatividad, respetando la identidad, la diversidad cultural y la autenticidad, así como la sostenibilidad ambiental, social y cultural.

Son pocos los países que disponen de estadísticas sobre turismo cultural. Entre el 10-12% de los turistas internacionales que visitan España declaran que su motivación principal de viaje es principalmente cultural, aunque más del 55% realizan un consumo de productos y / o servicios culturales durante su estancia.

La oferta de turismo cultural está centrada en torno a los principales iconos culturales (monumentos y edificios singulares, museos-estrella, yacimientos arqueológicos, paisajes culturales, personajes emblemáticos, hechos históricos, ...), algunas de las cuales asociadas a la imagen del destino forjada por la literatura, la música o el cine. Son igualmente significativos los festivales y los acontecimientos singulares, la gastronomía; el aprendizaje de idiomas o de música y danza, así como los modos de vivir, muchas veces afectados por tópicos y estereotipos.

MASTER EN GESTIÓN DE INSTITUCIONES Y EMPRESAS CULTURALES

MÓDULO: TURISMO CULTURAL

Page 7: Máster en Gestión de Instituciones y empresas culturales.

INTRODUCCIÓN (II)

6

La oferta asociada al patrimonio cultural tangible e intangible, la producción artística y / o las industrias culturales y creativas se complementa con una oferta especializada de hostelería y restauración, medios de transportes tradicionales y / o históricos, así como empresas culturales y agencias de viajes especializadas en turismo cultural.

La realización de planes y estrategias de turismo cultural tiene lugar a inicios del nuevo milenio que es cuando se incorpora en las agendas políticas y se fraguan las primeras iniciativas estructuradas público-privadas.

A modo de reflexión, se detectan una serie de problemáticas comunes que precisan de una actuación coordinada de los diferentes agentes involucrados para propiciar un programa de turismo cultural sostenible que se centran básicamente en la necesidad de generar sinergias entre el sector público y el sector privado y entre el sector cultural y el turístico. El trabajo en red y la innovación son la clave para ser más competitivos y eficaces.

MASTER EN GESTIÓN DE INSTITUCIONES Y EMPRESAS CULTURALES

MÓDULO: TURISMO CULTURAL

Page 8: Máster en Gestión de Instituciones y empresas culturales.

METODOLOGÍA

8

• Sesiones teóricas

• Análisis de casos

• Lecturas complementarias

• Selección y análisis de una experiencia de turismo cultural

MASTER EN GESTIÓN DE INSTITUCIONES Y EMPRESAS CULTURALES

MÓDULO: TURISMO CULTURAL

Page 9: Máster en Gestión de Instituciones y empresas culturales.

EVALUACIÓN

8

Para aprobar el módulo será necesario realizar un trabajo de análisis de caso sobre una experiencia o caso de buenas prácticas de turismo cultural.

Extensión máxima 10 hojas

Podrán ser individuales o por grupos de trabajo de 2-3 personas.

Se enviarán por correo electrónico a la atención del Dr. Jordi Tresserras Juan ([email protected]) hasta el día 30 de marzo de 2015

MASTER EN GESTIÓN DE INSTITUCIONES Y EMPRESAS CULTURALES

MÓDULO: TURISMO CULTURAL

Page 10: Máster en Gestión de Instituciones y empresas culturales.

CALENDARIO 2015

9MASTER EN GESTIÓN DE INSTITUCIONES Y EMPRESAS CULTURALES

MÓDULO: TURISMO CULTURAL

Lunes

19 de febrero

Miércoles

21 de febrero

Sábado

24 de febrero

Lunes

26 de febrero

Miércoles

28 de febrero

Lunes

2 de febrero

12 a

14 hCaso 1 – Turismo musical

Jordi Tresserras

16.45 a

18.45 hTurismo cultural. Conceptos básicos, retos y perspectives

Jordi Tresserras

Promoción y comercializacióndel turismocultural

Jordi Tresserras

Caso 2: La Red de Turismo Creativo / Creative TourismNetwork

Caroline Couret

Caso 3 - Turismo gastronómico: laexperiencia de la Cocina Catalana

Jordi Tresserras

Caso 4 – El turismo cultural en Catalunya

Blanca Cros

Page 11: Máster en Gestión de Instituciones y empresas culturales.

BIBLIOGRAFÍA

10

Bibliografía básicaBALLART, J. & TRESSERRAS JUAN, J. (2001): Gestión del patrimonio cultural. Ed. Ariel, BarcelonaBAGWELL S., DODD D., HALL N., KAMP B., KHOVANOVA-RUBICONDO K., LECCI S., MARX U., RICHARDS G., THOMAS-PENETTE M. & TRESSERRAS J. (2012). Impact of European Cultural Routes on SMEs’ innovation and competitiveness. Council of Europe and European Commission. http://www.coe.int/t/dg4/cultureheritage/culture/routes/StudyCR_en.pdfBERTI E. (2013).- Cultural Routes of the Council of Europe: New Paradigms for the Territorial Project and Landscape, en Alma Tourism vol7, 4.DE LA CALLE, M. (2002). La ciudad histórica como destino turístico. Ed. Ariel. Barcelona.FONT, J., MATAMALA J.C. & TRESSERRAS J. (2011)(Coord.).– Pla d’Implementació dels Recursos Turístics Intangibles de Catalunya. Dept. d’Innovació, Universitats i Empreses. Generalitat de Catalunya. http://www.gencat.cat/diue/ambits/turisme/pla_intangibles/index.htmlLÓPEZ PALOMEQUE F. (2010)(Dir.).- Atles de turisme a Catalunya. Mapa nacional de l’oferta i els productes turístics. Dept. d’Innovació, Universitats i Empreses. Generalitat de Catalunya. http://www.atlesturismecatalunya.cat/MATAMALA J.C. (2006): Indicadores de gestión del patrimonio y su impacto en la economía local: los itinerarios culturales. FundacióAbertis. Barcelona.http://www.fundacionabertis.org/rcs_jor/matamala_2.pdfMATAMALA J.C. & JUAN TRESSERRAS J. (2005).- El turismo cultural en España como fuente de empleo para los profesionales del patrimonio, en PH Boletin del Instituto Andaluz del Patrimonio Histórico Año nº 13, Nº 54, pp. 73-83.TRESSERRAS J. (2007).- « El turisme com a estratègia de promoció cultural dels municipis”, en J.M. Figueres, A. Ponsa & A. Reig (Coord.). Cultura i municipis. Polítiques culturals municipals a Catalunya. pp.147-159.TROITIÑO M.A. & TROITIÑO L. (2004).- « Turismo cultural », en AECIT (Coord.). La actividad turistica española en 2004. AECIT/Ed.RamonAreces. pp. 547-569.TURESPAÑA (2001). Turismo cultural. Serie Estudios de Productos Turísticos nº3. Madrid.

MASTER EN GESTIÓN DE INSTITUCIONES Y EMPRESAS CULTURALES

MÓDULO: TURISMO CULTURAL

Page 12: Máster en Gestión de Instituciones y empresas culturales.

BIBLIOGRAFÍA

10

Bibliografía complementariaARRIETA I. (Ed.).(2006). Museos, memoria y turismo. Servicio Editorial. Universidad del Pais Vasco. Bilbao.BONET, L. (2003), "Cultural Tourism", TOWSE, R. [ed.], Handbook of Cultural Economics, Glos: Edward Elgar, p: 187-193. .FONT J. (coord.)(2004): Casos de turismo cultural. De la planificación a la gestión del producto, ed. Ariel, Barcelona.KIRSHENBLATT-GIMBLETT, B. (1998) Destination Culture: Tourism, Museums, and Heritage. Univ. of California Press.MARCHENA M.J. (Ed).(1998)- Turismo urbano y patrimonio cultural. Una perspectiva europea. Colección Documentos 1. Turismo de Sevilla. Sevilla. pp.9-35.MINISTERIO DE ECONOMÍA (2002). Actas del I Congreso Internacional de Turismo Cultural (Salamanca, 5 y 6 de noviembre de 2002). Barcelona.MINISTERIO DE INDUSTRIA, TURISMO Y COMERCIO (2004). Buenas prácticas de gestión de turismo cultural. Once Experiencias Iberoamericanas. Madrid.MINISTERIO DE INDUSTRIA, TURISMO Y COMERCIO (2010): Plan de promoción internacional del turismo cultural 2010-2012. Madrid. http://www.mityc.es/es-es/gabineteprensa/notasprensa/documents/planpromocionturismointern.pdfMORAGUES D. (2006). Turismo, cultura y desarrollo. AECI. Madrid. http://www.aecid.es/export/sites/default/web/galerias/cooperacion/Cultural/descargas/02-Turismo.CxD.pdfPRATS, LL. (1997) Antropología y patrimonio. Barcelona: Ariel. PRATS, LL. (2003) “Patrimonio + turismo = ¿desarrollo?” PASOS. Revista de Turismo y Patrimonio Cultural (www.pasosonline.org), 1(2): 127-136.RICHARDS G. (1996). Cultural tourism in Europe. CAB International. Wallingford.SANTANA, A. (1997) Antropología y Turismo. ¿Nuevas hordas, viejas culturas? Barcelona: Ariel.SANTANA, A. (2003) “Patrimonios culturales y turistas: unos leen lo que otros miran”. PASOS. Revista de Turismo y Patrimonio Cultural,, 1(1): 1-12.

MASTER EN GESTIÓN DE INSTITUCIONES Y EMPRESAS CULTURALES

MÓDULO: TURISMO CULTURAL

Page 13: Máster en Gestión de Instituciones y empresas culturales.

BIBLIOGRAFÍA

10

TRESSERRAS J. (2004a).- “La tematización cultural de las ciudades como estrategia de desarrollo a través del turismo”, en Boletin GC nº6. Portal Iberoamericano de Gestión Cultural. Dossier monográfico sobre macro eventos culturales. http://www.gestioncultural.org/gc/boletin/2004/boletinMacroEventos2004.htmTRESSERRAS J. (coord.)(2004b). Turismo Arqueológico en Iberoamérica, Boletin GC nº 9. Portal Iberoamericano de GestiónCultural.www.gestioncultural.org/boletin/2004/boletinArqueoturismo.htmTRESSERRAS J. (2006).- “Rutas e itinerarios culturales en Iberoamérica”, en Cuadernos de Patrimonio y Turismo Cultural nº 15: 13-56. CONACULTA. México DF.TRESSERRAS J. (2007) "El Camino de Santiago: la gestión sostenible un itinerario cultural transnacional ” Jornadas sobre Patrimonio. Fundación Abertis http://www.fundacioabertis.org/rcs_jor/pdf_tresserras.pdfTRESSERRAS, J. (2010).- “Las rutas e itinerarios culturales como estrategia turística de desarrollo regional en zonas rurales y de montaña: el caso de Cataluña”, en López Palomeque, F. (coord.). 2010. Turismo y desarrollo sostenible en la Cataluña interior. Barcelona: Alta Fulla. TRESSERRAS J. (Coord.)(2009): Turismo arqueológico no Parque Nacional Serra da Capivara. Piauí, Brasil. Estudo da demanda

nacional e internacional. Turismo Sustentável. Série Cooperaçao Brasil-Espanha para o Turismo Sustentável. IABS, AECID y Ministério de Turismo.TRESSERRAS, J.; CROS, B.; MATAMALA, J.C. (2009).- “Xarxes i rutes històriques i culturals”, en López Palomeque, F., Sánchez, D. (Dir). Atles del Turisme a Catalunya. Mapa Nacional de l’Oferta i els Productes Turístics. Barcelona: Generalitat de Catalunya. Departament d’Innovació, Universitats i Empresa. UNESCO-ORCALC (1996). Turismo Cultural en América Latina y El Caribe. La Habana. 143 pp.UNESCO-ORCALC (2005). Cultura y Desarrollo. Diversidad Cultural y Turismo. La Habana.WTO (2001). Cultural Heritage and Tourism Development. A Report on the International Conference on Cultural Tourism.Madrid: World Tourism Organization. 217 pp.

Revistas on-line: http://ww.pasosonline.org , http://almatourism.unibo.itMASTER EN GESTIÓN DE INSTITUCIONES Y EMPRESAS CULTURALES

MÓDULO: TURISMO CULTURAL

Page 14: Máster en Gestión de Instituciones y empresas culturales.

www.il3.ub.edu