Morfología Latin 2

18

Click here to load reader

description

GramaticaMorfologia Latin 2

Transcript of Morfología Latin 2

Page 1: Morfología Latin 2

UNIVERSIDAD DE BUENOS AIRES

FACULTAD DE FILOSOFÍA Y LETRAS

DEPTO. DE LENGUAS Y LITERATURAS CLÁSICAS

LENGUA Y CULTURA LATINAS II (2014)(cátedra: ALICIA SCHNIEBS)

Lengua Latina II morfología verbal y nominal

ficha teórica

[ 1 ]

Page 2: Morfología Latin 2

1. INFECTUM DEL MODO SUBJUNTIVO – VOZ ACTIVA

1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)

PRESENTE

amĕmamēsamĕt

amēmŭsamētĭsament

videămvideāsvideăt

videāmŭsvideātĭsvideant

mittămmittāsmittăt

mittāmŭsmittātĭsmittant

audiămaudiāsaudiăt

audiāmŭsaudiātĭsaudiant

capĭămcapĭāscapĭăt

capĭāmŭscapĭātĭscapiant

PRETÉRITO

IMPERFECTO

amārĕmamārēsamārĕt

amārēmŭsamārētĭsamārent

vidērĕmvidērēsvidērĕt

vidērēmŭsvidērētĭsvidērent

mittĕrĕmmittĕrēsmittĕrĕt

mittĕrēmŭsmittĕrētĭsmittĕrent

audīrĕmaudīrēsaudīrĕt

audīrēmŭsaudīrētĭsaudīrent

capĕrĕmcapĕrēscapĕrĕt

capĕrēmŭscapĕrētĭscapĕrent

2. INFECTUM DEL MODO SUBJUNTIVO – VOZ PASIVA

1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)

PRESENTE

amĕramērĭs / rĕ

amētŭramēmŭramēmĭnīamentŭr

videărvideārĭs / rĕ

videātŭrvideāmŭrvideāmĭnīvideantŭr

mittărmittārĭs / rĕ

mittātŭrmittāmŭrmittāmĭnīmittantŭr

audiăraudiārĭs / rĕ

audiātŭraudiāmŭraudiāmĭnīaudiantŭr

capiărcapiārĭs/rĕ

capiātŭrcapiāmŭrcapiāmĭnīcapiantŭr

PRETÉRITO

IMPERFECTO

amārĕramārērĭs / rĕ

amārētŭramārēmŭramārēmĭnīamārentŭr

vidērĕrvidērērĭs / rĕ

vidērētŭrvidērēmŭrvidērēmĭnīvidērentŭr

mittĕrĕrmittĕrērĭs / rĕ

mittĕrētŭrmittĕrēmŭrmittĕrēmĭnīmittĕrentŭr

audīrĕraudīrērĭs / rĕ

audīrētŭraudīrēmŭraudīrēmĭnīaudīrentŭr

capĕrĕrcapĕrērĭs / rĕ

capĕrētŭrcapĕrēmŭrcapĕrēmĭnīcapĕrentŭr

[ 2 ]

Page 3: Morfología Latin 2

3. PERFECTUM DEL SUBJUNTIVO - VOCES ACTIVA Y PASIVA

VOZ ACTIVA VOZ PASIVA

PRETÉRITO

PERFECTO

amāvĕrĭmamāvĕrĭsamāvĕrĭt

amāvĕrĭmŭsamāvĕrĭtĭsamāvĕrint

amātus, -a, -um sīm amātus, -a, -um sīs amātus, -a, -um sit amāti, -ae, -a sīmus amāti, -ae, -a sītis amāti, -ae, -a sint

PRETÉRITO

PLUSCUAMPERFECTO

amāvissĕmamāvissēsamāvissĕt

amāvissēmŭsamāvissētĭsamāvissent

amātus, -a, -um essem amātus, -a, -um essēs amātus, -a, -um esset amāti, -ae, -a essēmus amāti, -ae, -a essētis amāti, -ae, -a essent

[ 3 ]

Page 4: Morfología Latin 2

4. MODO IMPERATIVO - VOZ ACTIVA

1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)

PRESENTEamā

amātĕvidē

vidētĕmittĕ

mittĭtĕaudī

audītĕcapĕ

capĭtĕ

FUTURO

IMPERFECTO

amātōamātō

amātōtĕamantō

vidētō vidētō

vidētōtĕvidentō

mittĭtōmittĭtō

mittĭtōtĕmittuntō

audītōaudītō

audītōtĕaudiuntō

capĭtōcapĭtō

capĭtōtĕcapiuntō

5. MODO IMPERATIVO – VOZ PASIVA

1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)

PRESENTEamārĕ

amāmĭnīvidērĕ

vidēmĭnīmittĕrĕ

mittĭmĭnīaudīrĕ

audīmĭnīcapĕrĕ

capĭmĭnī

FUTURO

IMPERFECTO

amātŏramātŏr――

amantŏr

vidētŏrvidētŏr――

videntŏr

mittĭtŏrmittĭtŏr――

mittuntŏr

audītŏraudītŏr――

audiuntŏr

capĭtŏrcapĭtŏr――

capiuntŏr

6. FORMAS NO FINITAS DEL VERBO

Las formas no finitas del verbo en latín son:

infinitivo participio adjetivo verbal en -NDO (gerundivo) gerundio supino

[ 4 ]

Page 5: Morfología Latin 2

7. INFINITIVO

TIPOS

PRESENTE PERFECTO FUTURO

VOZ ACTIVA SI SI SI

VOZ PASIVA SI SI SI

VOZ ACTIVA

1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)

PRESENTE amārĕ vidērĕ mittĕrĕ audīrĕ capĕrĕ

PERFECTO amāvissĕ vidissĕ misissĕ audīvissĕ cepissĕ

FUTURO

amātūrŭm, -ӑm, -ŭm

esse

visūrŭm,-ӑm, -ŭm

esse

misūrŭm,-ӑm, -ŭm

esse

audītūrŭm,-ӑm, -ŭm

esse

captūrŭm,-ӑm, -ŭm

esse

VOZ PASIVA

1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)

PRESENTE amārĭ vidērĭ mittī audīrĭ capī

PERFECTO

amātŭm, -ӑm, -ŭm

esse

visŭm, -ӑm, -ŭm

esse

misŭm, -ӑm, -ŭm

esse

audītŭm, -ӑm, -ŭm

esse

captŭm, -ӑm, -ŭm

esse

FUTURO amātum īrī visum īrī misum īrī audītum īrī captum īrī

[ 5 ]

Page 6: Morfología Latin 2

8. PARTICIPIOS

TIPOS

PRESENTE PERFECTO FUTURO

VOZ ACTIVA SI ―― SI

VOZ PASIVA ―― SI ―― (*)

* En algunos casos se emplea como tal el adjetivo verbal en -NDO (gerundivo)

VOZ ACTIVA

1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)

PRESENTE amans,-ntis videns,-ntis mittens,-ntis audiens,-ntis capiens,-ntis

PERFECTO ―― ―― ―― ―― ――

FUTUROamatūrŭs,

-ӑ, -ŭmvisūrŭs,-ӑ, -ŭm

misūrŭs,-ӑ, -ŭm

auditūrŭs,-ӑ, -ŭm

captūrŭs,-ӑ, -ŭm

VOZ PASIVA

1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)

PRESENTE ―― ―― ―― ―― ――

PERFECTOamātŭs,-ӑ, -ŭm

vīsŭs,-ӑ, -ŭm

mīsŭs,-ӑ, -ŭm

audītŭs,-ӑ, -ŭm

captŭs,-ӑ, -ŭm

FUTURO (adj.verbal) (adj.verbal) (adj.verbal) (adj.verbal) (adj.verbal)

[ 6 ]

Page 7: Morfología Latin 2

9. GERUNDIO Y GERUNDIVO (adjetivo verbal en -NDO)

El gerundio es un sustantivo verbal de la voz activa. Completa la declinación del infinitivo y se declina por la segunda declinación.

El gerundivo es un adjetivo verbal en -NDO de la voz pasiva. Se declina como un adjetivo de primera clase (tipo: bonus, -a, -um)

Ambos se forman sobre el tema del Infectum

GERUNDIO

1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)

ACUSATIVO amandŭm videndŭm mittendŭm audiendŭm capiendŭm

GENITIVO amandī videndī mittendī audiendī capiendī

DATIVO amandō videndō mittendō audiendō capiendō

ABLATIVO amandō videndō mittendō audiendō capiendō

GERUNDIVO

1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)

ENUNCIADOamandŭs,

-ӑ, -ŭmvidendŭs,

-ӑ, -ŭmmittendŭs,

-ӑ, -ŭmaudiendŭs,

-ӑ, -ŭmcapiendŭs,

-ӑ, -ŭm

10. SUPINO

Es un sustantivo verbal de la cuarta declinación del que se conservan sólo doscasos: acusativo y ablativo singular. Su forma en acusativo constituye el quintoelemento del enunciado del verbo.

1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)

ACUSATIVO amatŭm visŭm misŭm audītŭm captŭm

ABLATIVO amatū visū misū audītū captū

[ 7 ]

Page 8: Morfología Latin 2

11. CONJUGACIÓN PERIFRÁSTICA

ACTIVA

INDICATIVO

Presente amaturus, -a, -um sum / es / est ...

Pret. Imperfecto amaturus, -a, -um eram / eras / erat ...

Fut. Imperfecto amaturus, -a, -um ero / eris / erit ...

Pret. Perfecto amaturus, -a, -um fui / fuisti / fuit ...

Pret. Plusc. amaturus, -a, -um fueram / fueras / fuerat ...

Fut. Perfecto amaturus, -a, -um fuero / fueris / fuerit ...

SUBJUNTIVO

Presente amaturus, -a, -um sim / sis / sit ...

Pret. Imperfecto amaturus, -a, -um essem / esses / esset ...

Pret. Perfecto amaturus, -a, -um fuerim / fueris / fuerit ...

Pret. Plusc. amaturus, -a, -um fuissem / fuisses / fuisset ...

INFINITIVOPresente amaturus, -a, -um esse

Perfecto amaturus, -a, -um fuisse

PASIVA

INDICATIVO

Presente amandus, -a, -um sum / es / est ...

Pret. Imperfecto amandus, -a, -um eram / eras / erat ...

Fut. Imperfecto amandus, -a, -um ero / eris / erit ...

Pret. Perfecto amandus, -a, -um fui / fuisti / fuit ...

Pret. Plusc. amandus, -a, -um fueram / fueras / fuerat ...

Fut. Perfecto amandus, -a, -um fuero / fueris / fuerit ...

SUBJUNTIVO

Presente amandus, -a, -um sim / sis / sit ...

Pret. Imperfecto amandus, -a, -um essem / esses / esset ...

Pret. Perfecto amandus, -a, -um fuerim / fueris / fuerit ...

Pret. Plusc. amandus, -a, -um fuissem / fuisses / fuisset ...

INFINITIVOPresente amandus, -a, -um esse

Perfecto amandus, -a, -um fuisse

[ 8 ]

Page 9: Morfología Latin 2

12. VERBOS IRREGULARES

SUMENUNCIADO: SUM, ES, ESSE, FUI

INDICATIVO SUBJUNTIVO IMPERATIVO INFINITIVO PARTICIPIO

PRESENTE

sumesest

sumusestissunt

simsissit

simussitissint

es

este

esse

PRETÉRITO

IMPERFECTO

erameraserat

eramuseratiserant

essemessesesset

essemusessetisessent

FUTURO

IMPERFECTO

eroeriserit

erimuseritiserunt

estoesto

estotesunto

fore futurum, -am, -um

esse

futurus,-a, -um

PRETÉRITO

PERFECTO

fuifuistifuit

fuimusfuistis

fuerunt

fuerimfuerisfuerit

fuerimusfueritisfuerint

fuisse

PRETÉRITO

PLUSCUAM-PERFECTO

fueramfuerasfuerat

fueramusfueratisfuerant

fuissemfuissesfuisset

fuissemusfuissetisfuissent

FUTURO PERFECTO

fuerofuerisfuerit

fuerimusfueritisfuerint

[ 9 ]

Page 10: Morfología Latin 2

COMPUESTOS DE SUM

absum, abes, abesse, afui (ab + sum) adsum, ades, adesse, affui (ad + sum) desum, dees, deesse, defui (de + sum) insum, ines, inesse, ―― (in + sum) intersum, interes, interesse, interfui (inter + sum) obsum, obes, obesse, offui (ob + sum) possum, potes, posse, potui (pote + sum) ☞ver conjugación praesum, praees, praeesse, praefui (prae + sum) prosum, prodes, prodesse, profui (prod + sum) ☞ver conjugación subsum, subes, subesse, ―― (sub + sum) supersum, superes, superesse, superfui (super + sum)

CONJUGACIÓN DE POSSUM

Pot- se mantiene delante de las formas de sum que empiezan por “e” (potes,poteram, potero, etc.).

Pot- se asimila en pos- delante de las formas de sum que empiezan por “s”(possum, possis, possumus, etc.).

El infinitivo presente activo es posse y el participio presente es potens, ntis. El tema de perfecto es potu- (potui, potueram, potuero, etc.) y es regular.

CONJUGACIÓN DE PROSUM

El formante prod- se mantiene delante de las formas de sum que empiezan por“e” (prodes, proderam, proderit, prodesse, etc.)

El formante pierde la “d” (pro-) delante de las formas que comienzan con “s”(prosum, prosim, prosunt).

El perfecto es profui y su conjugación es regular.

[ 10 ]

Page 11: Morfología Latin 2

FERO (VOZ ACTIVA)

ENUNCIADO: FERO, FERS, FERRE, TULI, LATUM INDICATIVO SUBJUNTIVO IMPERATIVO INFINITIVO PARTICIPIO

PRESENTE

ferofersfert

ferimusfertisferunt

feramferasferat

feramusferatisferant

fer

ferte

ferreferens,-ntis

PRETÉRITO

IMPERFECTO

ferebamferebasferebat

ferebamusferebatisferebant

ferremferresferret

ferremusferretisferrent

FUTURO

IMPERFECTO

feramferesferet

feremusferetisferent

fertoferto

fertoteferunto

laturum, -am, -um

esse

laturus,-a, -um

FERO (VOZ PASIVA) INDICATIVO SUBJUNTIVO IMPERATIVO INFINITIVO PARTICIPIO

PRESENTE

ferorferrisfertur

ferimurferiminiferuntur

ferarferaris feratur

feramurferaminiferantur

ferre

ferimini

ferri

PRETÉRITO

IMPERFECTO

ferebarferebaris ferebatur

ferebamurferebaminiferebantur

ferrerferrerisferretur

ferremurferreminiferrentur

FUTURO

IMPERFECTO

ferarfererisferetur

feremurfereminiferentur

fertorfertor

feruntor

latum iriferendus,

-a, -um

[ 11 ]

Page 12: Morfología Latin 2

COMPUESTOS DE FERO affero, affers, afferre, adtuli, allatum (ad + fero) aufero, aufers, auferre, abstuli, ablatum (ab + fero) circumfero, circumfers, circumferre, circumtuli, circumlatum (circum + fero) confero, confers, conferre, contuli, collatum (cum + fero) defero, defers, deferre, detuli, delatum (de + fero) differo, differs, differre, distuli, dilatum (dis + fero) effero, effers, efferre, extuli, elatum (ex + fero) infero, infers, inferre, intuli, illatum (in + fero) offero, offers, offerre, obtuli, oblatum (ob + fero) perfero, perfers, perferre, pertuli, perlatum (per + fero) praefero, praefers, praeferre, praetuli, praelatum (prae + fero) profero, profers, proferre, protuli, prolatum (pro + fero) refero, refers, referre, retuli, relatum (re + fero) suffero, suffers, sufferre, sustuli, sublatum (sub + fero) transfero, transfers, transferre, transtuli, translatum (trans + fero)

EOENUNCIADO: EO, IS, IRE, IVI / II, ITUM

INDICATIVO SUBJUNTIVO IMPERATIVO INFINITIVO PARTICIPIO

PRESENTE

eoisit

imusitis

eunt

eameaseat

eamuseatiseant

i

ite

ireiens,

euntis

PRETÉRITO

IMPERFECTO

ibamibasibat

ibamusibatisibant

iremiresiret

iremusiretisirent

FUTURO

IMPERFECTO

iboibisibit

ibimusibitisibunt

itoito

itote(eunto)

iturum,-am, -um

esse

iturus, -a, -um

OBSERVACIONES

La raíz de este verbo es EI-. Cuando la desinencia personal o el formante temporalempiezan con consonante, esa raíz se contrae en -I. Cuando la desinencia personalo el formante temporal empiezan con vocal, esa raíz se reduce a -E.

Tiene sólo formas pasivas impersonales: itur, ibatur, ibitur, etc.

[ 12 ]

Page 13: Morfología Latin 2

COMPUESTOS DE EO

Los compuestos de eo resultan de la combinación de este verbo base con distintospreverbios que matizan su significación. Su conjugación y enunciado siguenestrictamente el paradigma de eo, con la única salvedad de que en general emplean laforma sincopada del perfecto (ii).

abeo (ab + eo) adeo (ad + eo) circumeo (circum + eo) coeo (cum + eo) exeo (ex + eo) ineo (in + eo) intereo (inter + eo) introeo (intro + eo) obeo (ob + eo) pereo (per + eo) praetereo (praeter + eo) prodeo (prod + eo) redeo (red + eo) subeo (sub + eo) transeo (trans + eo)

VOLO, NOLO y MALOVOLO, VIS, VELLE, VOLUI / NOLO, NON VIS, NOLLE, NOLUI / MALO, MAVIS, MALLE, MALUI

INDICATIVO SUBJUNTIVO

VOLO NOLO MALO VOLO NOLO MALO

PRESENTE

volovis

vult / voltvolumus

vultisvolunt

nolonon visnon vultnolumus

non vultisnolunt

malomavis

mavultmalumusmavultismalunt

velimvelisvelit

velimusvelitisvelint

nolimnolisnolit

nolimusnolitisnolint

malimmalismalit

malimusmalitismalint

PRETÉRITO

IMPERFECTO

volebamvolebasvolebat

volebamusvolebatisvolebant

nolebamnolebasnolebat

nolebamusnolebatisnolebant

malebammalebasmalebat

malebamusmalebatismalebant

vellemvellesvellet

vellemusvelletisvellent

nollemnollesnollet

nollemusnolletisnollent

mallemmallesmallet

mallemusmalletismallent

FUTURO

IMPERFECTO

volamvolesvolet

volemusvoletisvolent

nolamnolesnolet

nolemusnoletisnolent

malammalesmalet

malemusmaletismalent

[ 13 ]

Page 14: Morfología Latin 2

13. VERBOS DEFECTIVOS

Se denomina “defectivos” a aquellos verbos a los cuales les falta una parte de suconjugación, es decir, a aquellos que manifiestan una conjugación incompleta.

aio ('decir'): tiene las siguientes formas: aio, ais, ait, aiunt (presente indicativo acti-vo) y aiebam, aiebas, aiebat, aiebamus, aiebatis, aiebant (pretérito imperfecto indicativoactivo). La forma ait tiene valor de presente y de pretérito perfecto.

inquam ('decir'): solo presenta inquam, inquis, inquit, inquiunt (presente indicativoactivo). Las formas inquam e inquit tienen valor de presente y de pretérito perfecto.

coepi ('empezar'): este verbo conserva solo el perfectum y se traduce como tal.

memini ('recordar'): solo conserva el perfectum pero se traduce por infectum. De laconjugación del infectum mantiene las segundas personas singular y plural del im-perativo futuro: memento y mementote

odi ('odiar'): conserva solo el perfectum pero se traduce por infectum. Tiene partici-pio futuro osurus, -a, -um

14. VERBOS IMPERSONALES

Se denomina “impersonales” a aquellos verbos que se conjugan sólo en 3era. personasingular y no admiten nunca un sujeto de persona. Obsérvese que además, hay algu-nos verbos de uso personal y conjugación completa que tienen también un uso im-personal, como por ejemplo iuvo, intersum, refero, praesto, etc. De acuerdo con su sig-nificado, los verbos impersonales pueden agruparse en tres tipos, cada uno de loscuales tiene un comportamiento sintáctico particular:

verbos que expresan fenómenos naturales: estos verbos no admiten ningún sujetoexcepto en usos metafóricos. Ejs.: pluit ('llueve'), ningit ('nieva'), tonat ('truena'), ful-get ('relampaguea'), advesperascit ('atardece'), etc.

verbos que expresan un sentimiento: estos verbos no admiten ningún tipo de sujeto yse construyen con un acusativo que señala la persona que experimenta el sentimientoy un genitivo que indica la causa que lo motiva. Ejs.: piget ('sentir pena'), taedet ('has-tiarse'), pudet ('avergonzarse'), paenitet ('arrepentirse'), miseret ('apiadarse'), etc.

verbos que expresan una opinión: estos verbos admiten como sujeto o bien un infi-nitivo o bien una proposición incluida sustantiva (en general de infinitivo y acusati-vo). Ejs.: licet ('está permitido', 'es lícito'), oportet ('hay que', 'es conveniente'), decet ('esapropiado/correcto'), dedecet ('es inapropiado/incorrecto'), libet ('es agradable'), etc.

[ 14 ]

Page 15: Morfología Latin 2

15. GRADOS DEL ADJETIVO

A. COMPARATIVO

Formación:El grado comparativo de los adjetivos se forma agregando al tema del adjetivo(tomado del genitivo singular) los sufijos -ĬŎR (masculino y femenino), -ĬŬS (para elneutro). Siguen la tercera declinación de tema consonante.

Ejemplos: altŭs, -ă, -ŭm ›› gen. sg. altĭ ›› tema: alt- ›› altĭŏr (m.f.), altĭŭs (n)nigĕr, -gră, -grŭm ›› gen. sg. nigrī ›› tema: nigr- ›› nigrĭŏr (m.f.), nigrĭŭs (n)acĕr, -crĭs, -crĕ ›› gen. sg. acrĭs ›› tema: acr- ›› acrĭŏr (m.f.), acrĭŭs (n)levĭs, -ĕ ›› gen. sg. levĭs ›› tema: lev- ›› levĭŏr (m.f.), levĭŭs (n)audăx, -acĭs ›› gen. sg. audacĭs ›› tema: audac- ›› audacĭŏr (m.f.), audacĭŭs (n)ingĕns, -ntĭs ›› gen. sg. ingentĭs ›› tema: ingent- ›› ingentĭŏr (m.f.), ingentĭŭs (n)

ENUNCIADO: altior, altiusSINGULAR PLURAL

masculino / femenino neutro masculino / femenino neutro

NOMINATIVO altĭŏr altĭŭs altiorēs altioră

VOCATIVO altĭŏr altĭŭs altiorēs altioră

ACUSATIVO altiorĕm altĭŭs altiorēs altioră

GENITIVO altiorĭs altiōrŭm

DATIVO altiorī altiorĭbŭs

ABLATIVO altiorĕ altiorĭbŭs

B. SUPERLATIVO

Formación:El grado superlativo de los adjetivos se forma agregando al tema del adjetivo (tomadodel genitivo singular) los sufijos -ĪSSĬMŬS (masculino), -ĪSSĬMĂ (femenino), -ĪSSĬMŬM

(neutro). Se declinan como un adjetivo de primera clase (modelo: bonus, -a, -um)

Ejemplos:altŭs, -ă, -ŭm ›› gen. sg. altĭ ›› tema: alt- ›› altīssĭmŭs, -ă, -ŭmlevĭs, -ĕ ›› gen. sg levĭs ›› tema: lev- ›› levīssĭmŭs, -ă, -ŭmaudăx,- acĭs ›› gen. sg audacĭs ›› tema: audac- ›› audacīssĭmŭs, -ă, -ŭmingĕns,-ntĭs ›› gen. sg ingentĭs ›› tema: ingent- ›› ingentīssĭmŭs, -ă, -ŭm

[ 15 ]

Page 16: Morfología Latin 2

C. FORMAS ESPECIALES DE COMPARATIVO Y SUPERLATIVO

los adjetivos que tienen nominativo singular en -LĬS, forman el superlativoagregando -LĪMŬS, -LĬMĂ, -LĬMŬM al tema del adjetivo (tomado del genitivosingular. Se declinan como un adjetivo de primera clase (modelo: bonus,-a,-um):

similĭs, -ĕ ›› gen. sg. similĭs ›› tema: simil- ›› simillĭmŭs, -ă, -ūm facilĭs, -ĕ ›› gen. sg. facilĭs ›› tema: facil- ›› facillĭmŭs, -ă, -ūm

los adjetivos que tienen nominativo masculino singular en -ĔR, forman elsuperlativo agregando -RĬMŬS, -RĬMĂ, -RĬMŬM al nominativo singular. Se declinancomo un adjetivo de primer clase (modelo: bonus, -a, -um):

nigĕr, -gră, -grŭm ›› nom. masc sing. niger ›› nigerrĭmŭs, -ă, -ŭm acĕr, -crĭs, -crĕ ›› nom. masc. sing. acer ›› acerrĭmŭs, -ă, -ŭm

los adjetivos compuestos terminados en -DĬCŬS, -FĬCŬS, -VŎLŬS, forman elcomparativo agregando -ĒNTĬŎR, -ĬŬS al tema del adjetivo (tomado del genitivosingular); y el superlativo, agregando -ĔNTĪSSĬMŬS, -Ă, -ŬM:

maledĭcus, -ă, -ŭm ›› gen. sg.: maledĭcī ›› tema: maledic- ››maledicēntĭŏr,-ĭŭs / maledicĕntīssĭmŭs, -ă, -ŭm

los adjetivos cuyo nominativo masculino singular termina en -ĔŬS, - ĬŬS, -ŬŬS,

forman el grado comparativo agregando el adverbio MĂGĬS, y el grado superlativoagregando el adverbio MĂXĬMĒ:

idonĕŭs, -ă, -ŭm ›› MĂGĬS idonĕŭs, -ă, -ŭm ›› MĂXĬMĒ idonĕŭs, -ă, -ŭm ardŭŭs, -ă, -ŭm ›› MĂGĬS ardŭŭs, -ă, -ŭm ›› MĂXĬMĒ ardŭŭs, -ă, -ŭm

los siguientes adjetivos tienen comparativo y superlativo irregulares:

POSITIVO COMPARATIVO SUPERLATIVO

bonus, -a, -um melĭŏr, - ĭŭs optimŭs, -ă, -ŭm

malus, -a, -um peĭŏr, - ĭŭs pessimŭs, -ă, -ŭm

magnus, -a, -um maĭŏr, -ĭŭs maximŭs, -ă, -ŭm

parvus, -a, -um minŏr, minŭs minimŭs, -ă, -ŭm

multi, -ae, -a plurēs, -ă plurimĭ, -ae, -ă

propinquus, -a, -um propĭŏr, -ĭŭs proximŭs, -ă, -ŭm

[ 16 ]

Page 17: Morfología Latin 2

16. PRONOMBRE RELATIVO

ENUNCIADO: qui, quae, quodSINGULAR PLURAL

masculino femenino neutro masculino femenino neutro

NOMINATIVO quī quae quŏd quī quae quae

VOCATIVO ― ― ― ― ― ―

ACUSATIVO quĕm quăm quŏd quōs quās quae

GENITIVO cūĭŭs quōrŭm quārŭm quōrŭm

DATIVO cŭī quĭbus

ABLATIVO quō quā quō quĭbus

OBSERVACIONES

Para los ablativos que indican complemento de compañía (con la preposiciónCUM), se usan las formas: quocum, quacum, quibuscum.

17. PRONOMBRES INDEFINIDOS-INTERROGATIVOS

ENUNCIADO: quis, quidSINGULAR PLURAL

masculino femenino neutro masculino femenino neutro

NOMINATIVO quĭs (quī) quĭs (quae) quĭd (quŏd) quī quae quae (quă)

VOCATIVO ― ― ― ― ― ―

ACUSATIVO quĕm quăm quŏd quōs quās quae (quă)

GENITIVO cūĭŭs quōrŭm quārŭm quōrŭm

DATIVO cŭī quĭbŭs

ABLATIVO quō quā quō quĭbŭs

OBSERVACIONES

El pronombre indefinido es enclítico. Las formas entre paréntesis son propias del interrogativo cuando funciona como MD.

[ 17 ]

Page 18: Morfología Latin 2

OTROS PRONOMBRES INDEFINIDOS

FUNCIÓN SUSTANTIVO FUNCIÓN ADJETIVO

aliquis, aliquid aliqui, aliqua, aliquod

quispiam, quidpiam1 quispiam, quaepiam, quodpiam1

quisquam, quicquam (quidquam)2

quidam, quaedam, quiddam3 quidam, quaedam, quoddam3

quivis, quaevis, quidvis4 quivis, quaevis, quodvis4

quilibet, quaelibet, quidlibet5 quilibet, quaelibet, quodlibet5

quisque, quidque6 quisque, quaeque, quodque6

quicumque, quaecumque, quodcumque7

quisquis, quicquid (quidquid)

unusquisque, unumquidque6 unusquisque, unaquaeque, unumquodque6

ullus, ulla, ullum

nullus, nulla, nullum

uter, utra, utrum

alteruter, alterutram, alterutrum

uterque, utraque, utrumque6

neuter, neutra, neutrum

Observaciones Muchos de estos pronombres están formados por sufijos indeclinables: -piam1,

-quam2, -dam3, -vis4, -libet5, -que6, -cumque7

Los pronombres quisquis y quicumque funcionan como relativos.

[ 18 ]