7 La Revolución Mexicana Como Expresión Del Nacionalismo Latin (2)
Morfología Latin 2
Click here to load reader
-
Upload
julieta-artigues -
Category
Documents
-
view
221 -
download
3
description
Transcript of Morfología Latin 2
UNIVERSIDAD DE BUENOS AIRES
FACULTAD DE FILOSOFÍA Y LETRAS
DEPTO. DE LENGUAS Y LITERATURAS CLÁSICAS
LENGUA Y CULTURA LATINAS II (2014)(cátedra: ALICIA SCHNIEBS)
Lengua Latina II morfología verbal y nominal
ficha teórica
[ 1 ]
1. INFECTUM DEL MODO SUBJUNTIVO – VOZ ACTIVA
1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)
PRESENTE
amĕmamēsamĕt
amēmŭsamētĭsament
videămvideāsvideăt
videāmŭsvideātĭsvideant
mittămmittāsmittăt
mittāmŭsmittātĭsmittant
audiămaudiāsaudiăt
audiāmŭsaudiātĭsaudiant
capĭămcapĭāscapĭăt
capĭāmŭscapĭātĭscapiant
PRETÉRITO
IMPERFECTO
amārĕmamārēsamārĕt
amārēmŭsamārētĭsamārent
vidērĕmvidērēsvidērĕt
vidērēmŭsvidērētĭsvidērent
mittĕrĕmmittĕrēsmittĕrĕt
mittĕrēmŭsmittĕrētĭsmittĕrent
audīrĕmaudīrēsaudīrĕt
audīrēmŭsaudīrētĭsaudīrent
capĕrĕmcapĕrēscapĕrĕt
capĕrēmŭscapĕrētĭscapĕrent
2. INFECTUM DEL MODO SUBJUNTIVO – VOZ PASIVA
1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)
PRESENTE
amĕramērĭs / rĕ
amētŭramēmŭramēmĭnīamentŭr
videărvideārĭs / rĕ
videātŭrvideāmŭrvideāmĭnīvideantŭr
mittărmittārĭs / rĕ
mittātŭrmittāmŭrmittāmĭnīmittantŭr
audiăraudiārĭs / rĕ
audiātŭraudiāmŭraudiāmĭnīaudiantŭr
capiărcapiārĭs/rĕ
capiātŭrcapiāmŭrcapiāmĭnīcapiantŭr
PRETÉRITO
IMPERFECTO
amārĕramārērĭs / rĕ
amārētŭramārēmŭramārēmĭnīamārentŭr
vidērĕrvidērērĭs / rĕ
vidērētŭrvidērēmŭrvidērēmĭnīvidērentŭr
mittĕrĕrmittĕrērĭs / rĕ
mittĕrētŭrmittĕrēmŭrmittĕrēmĭnīmittĕrentŭr
audīrĕraudīrērĭs / rĕ
audīrētŭraudīrēmŭraudīrēmĭnīaudīrentŭr
capĕrĕrcapĕrērĭs / rĕ
capĕrētŭrcapĕrēmŭrcapĕrēmĭnīcapĕrentŭr
[ 2 ]
3. PERFECTUM DEL SUBJUNTIVO - VOCES ACTIVA Y PASIVA
VOZ ACTIVA VOZ PASIVA
PRETÉRITO
PERFECTO
amāvĕrĭmamāvĕrĭsamāvĕrĭt
amāvĕrĭmŭsamāvĕrĭtĭsamāvĕrint
amātus, -a, -um sīm amātus, -a, -um sīs amātus, -a, -um sit amāti, -ae, -a sīmus amāti, -ae, -a sītis amāti, -ae, -a sint
PRETÉRITO
PLUSCUAMPERFECTO
amāvissĕmamāvissēsamāvissĕt
amāvissēmŭsamāvissētĭsamāvissent
amātus, -a, -um essem amātus, -a, -um essēs amātus, -a, -um esset amāti, -ae, -a essēmus amāti, -ae, -a essētis amāti, -ae, -a essent
[ 3 ]
4. MODO IMPERATIVO - VOZ ACTIVA
1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)
PRESENTEamā
amātĕvidē
vidētĕmittĕ
mittĭtĕaudī
audītĕcapĕ
capĭtĕ
FUTURO
IMPERFECTO
amātōamātō
amātōtĕamantō
vidētō vidētō
vidētōtĕvidentō
mittĭtōmittĭtō
mittĭtōtĕmittuntō
audītōaudītō
audītōtĕaudiuntō
capĭtōcapĭtō
capĭtōtĕcapiuntō
5. MODO IMPERATIVO – VOZ PASIVA
1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)
PRESENTEamārĕ
amāmĭnīvidērĕ
vidēmĭnīmittĕrĕ
mittĭmĭnīaudīrĕ
audīmĭnīcapĕrĕ
capĭmĭnī
FUTURO
IMPERFECTO
amātŏramātŏr――
amantŏr
vidētŏrvidētŏr――
videntŏr
mittĭtŏrmittĭtŏr――
mittuntŏr
audītŏraudītŏr――
audiuntŏr
capĭtŏrcapĭtŏr――
capiuntŏr
6. FORMAS NO FINITAS DEL VERBO
Las formas no finitas del verbo en latín son:
infinitivo participio adjetivo verbal en -NDO (gerundivo) gerundio supino
[ 4 ]
7. INFINITIVO
TIPOS
PRESENTE PERFECTO FUTURO
VOZ ACTIVA SI SI SI
VOZ PASIVA SI SI SI
VOZ ACTIVA
1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)
PRESENTE amārĕ vidērĕ mittĕrĕ audīrĕ capĕrĕ
PERFECTO amāvissĕ vidissĕ misissĕ audīvissĕ cepissĕ
FUTURO
amātūrŭm, -ӑm, -ŭm
esse
visūrŭm,-ӑm, -ŭm
esse
misūrŭm,-ӑm, -ŭm
esse
audītūrŭm,-ӑm, -ŭm
esse
captūrŭm,-ӑm, -ŭm
esse
VOZ PASIVA
1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)
PRESENTE amārĭ vidērĭ mittī audīrĭ capī
PERFECTO
amātŭm, -ӑm, -ŭm
esse
visŭm, -ӑm, -ŭm
esse
misŭm, -ӑm, -ŭm
esse
audītŭm, -ӑm, -ŭm
esse
captŭm, -ӑm, -ŭm
esse
FUTURO amātum īrī visum īrī misum īrī audītum īrī captum īrī
[ 5 ]
8. PARTICIPIOS
TIPOS
PRESENTE PERFECTO FUTURO
VOZ ACTIVA SI ―― SI
VOZ PASIVA ―― SI ―― (*)
* En algunos casos se emplea como tal el adjetivo verbal en -NDO (gerundivo)
VOZ ACTIVA
1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)
PRESENTE amans,-ntis videns,-ntis mittens,-ntis audiens,-ntis capiens,-ntis
PERFECTO ―― ―― ―― ―― ――
FUTUROamatūrŭs,
-ӑ, -ŭmvisūrŭs,-ӑ, -ŭm
misūrŭs,-ӑ, -ŭm
auditūrŭs,-ӑ, -ŭm
captūrŭs,-ӑ, -ŭm
VOZ PASIVA
1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)
PRESENTE ―― ―― ―― ―― ――
PERFECTOamātŭs,-ӑ, -ŭm
vīsŭs,-ӑ, -ŭm
mīsŭs,-ӑ, -ŭm
audītŭs,-ӑ, -ŭm
captŭs,-ӑ, -ŭm
FUTURO (adj.verbal) (adj.verbal) (adj.verbal) (adj.verbal) (adj.verbal)
[ 6 ]
9. GERUNDIO Y GERUNDIVO (adjetivo verbal en -NDO)
El gerundio es un sustantivo verbal de la voz activa. Completa la declinación del infinitivo y se declina por la segunda declinación.
El gerundivo es un adjetivo verbal en -NDO de la voz pasiva. Se declina como un adjetivo de primera clase (tipo: bonus, -a, -um)
Ambos se forman sobre el tema del Infectum
GERUNDIO
1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)
ACUSATIVO amandŭm videndŭm mittendŭm audiendŭm capiendŭm
GENITIVO amandī videndī mittendī audiendī capiendī
DATIVO amandō videndō mittendō audiendō capiendō
ABLATIVO amandō videndō mittendō audiendō capiendō
GERUNDIVO
1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)
ENUNCIADOamandŭs,
-ӑ, -ŭmvidendŭs,
-ӑ, -ŭmmittendŭs,
-ӑ, -ŭmaudiendŭs,
-ӑ, -ŭmcapiendŭs,
-ӑ, -ŭm
10. SUPINO
Es un sustantivo verbal de la cuarta declinación del que se conservan sólo doscasos: acusativo y ablativo singular. Su forma en acusativo constituye el quintoelemento del enunciado del verbo.
1ERA. 2DA. 3ERA. 4TA (I LARGA) 4TA. (I BREVE)
ACUSATIVO amatŭm visŭm misŭm audītŭm captŭm
ABLATIVO amatū visū misū audītū captū
[ 7 ]
11. CONJUGACIÓN PERIFRÁSTICA
ACTIVA
INDICATIVO
Presente amaturus, -a, -um sum / es / est ...
Pret. Imperfecto amaturus, -a, -um eram / eras / erat ...
Fut. Imperfecto amaturus, -a, -um ero / eris / erit ...
Pret. Perfecto amaturus, -a, -um fui / fuisti / fuit ...
Pret. Plusc. amaturus, -a, -um fueram / fueras / fuerat ...
Fut. Perfecto amaturus, -a, -um fuero / fueris / fuerit ...
SUBJUNTIVO
Presente amaturus, -a, -um sim / sis / sit ...
Pret. Imperfecto amaturus, -a, -um essem / esses / esset ...
Pret. Perfecto amaturus, -a, -um fuerim / fueris / fuerit ...
Pret. Plusc. amaturus, -a, -um fuissem / fuisses / fuisset ...
INFINITIVOPresente amaturus, -a, -um esse
Perfecto amaturus, -a, -um fuisse
PASIVA
INDICATIVO
Presente amandus, -a, -um sum / es / est ...
Pret. Imperfecto amandus, -a, -um eram / eras / erat ...
Fut. Imperfecto amandus, -a, -um ero / eris / erit ...
Pret. Perfecto amandus, -a, -um fui / fuisti / fuit ...
Pret. Plusc. amandus, -a, -um fueram / fueras / fuerat ...
Fut. Perfecto amandus, -a, -um fuero / fueris / fuerit ...
SUBJUNTIVO
Presente amandus, -a, -um sim / sis / sit ...
Pret. Imperfecto amandus, -a, -um essem / esses / esset ...
Pret. Perfecto amandus, -a, -um fuerim / fueris / fuerit ...
Pret. Plusc. amandus, -a, -um fuissem / fuisses / fuisset ...
INFINITIVOPresente amandus, -a, -um esse
Perfecto amandus, -a, -um fuisse
[ 8 ]
12. VERBOS IRREGULARES
SUMENUNCIADO: SUM, ES, ESSE, FUI
INDICATIVO SUBJUNTIVO IMPERATIVO INFINITIVO PARTICIPIO
PRESENTE
sumesest
sumusestissunt
simsissit
simussitissint
es
este
esse
PRETÉRITO
IMPERFECTO
erameraserat
eramuseratiserant
essemessesesset
essemusessetisessent
FUTURO
IMPERFECTO
eroeriserit
erimuseritiserunt
estoesto
estotesunto
fore futurum, -am, -um
esse
futurus,-a, -um
PRETÉRITO
PERFECTO
fuifuistifuit
fuimusfuistis
fuerunt
fuerimfuerisfuerit
fuerimusfueritisfuerint
fuisse
PRETÉRITO
PLUSCUAM-PERFECTO
fueramfuerasfuerat
fueramusfueratisfuerant
fuissemfuissesfuisset
fuissemusfuissetisfuissent
FUTURO PERFECTO
fuerofuerisfuerit
fuerimusfueritisfuerint
[ 9 ]
COMPUESTOS DE SUM
absum, abes, abesse, afui (ab + sum) adsum, ades, adesse, affui (ad + sum) desum, dees, deesse, defui (de + sum) insum, ines, inesse, ―― (in + sum) intersum, interes, interesse, interfui (inter + sum) obsum, obes, obesse, offui (ob + sum) possum, potes, posse, potui (pote + sum) ☞ver conjugación praesum, praees, praeesse, praefui (prae + sum) prosum, prodes, prodesse, profui (prod + sum) ☞ver conjugación subsum, subes, subesse, ―― (sub + sum) supersum, superes, superesse, superfui (super + sum)
CONJUGACIÓN DE POSSUM
Pot- se mantiene delante de las formas de sum que empiezan por “e” (potes,poteram, potero, etc.).
Pot- se asimila en pos- delante de las formas de sum que empiezan por “s”(possum, possis, possumus, etc.).
El infinitivo presente activo es posse y el participio presente es potens, ntis. El tema de perfecto es potu- (potui, potueram, potuero, etc.) y es regular.
CONJUGACIÓN DE PROSUM
El formante prod- se mantiene delante de las formas de sum que empiezan por“e” (prodes, proderam, proderit, prodesse, etc.)
El formante pierde la “d” (pro-) delante de las formas que comienzan con “s”(prosum, prosim, prosunt).
El perfecto es profui y su conjugación es regular.
[ 10 ]
FERO (VOZ ACTIVA)
ENUNCIADO: FERO, FERS, FERRE, TULI, LATUM INDICATIVO SUBJUNTIVO IMPERATIVO INFINITIVO PARTICIPIO
PRESENTE
ferofersfert
ferimusfertisferunt
feramferasferat
feramusferatisferant
fer
ferte
ferreferens,-ntis
PRETÉRITO
IMPERFECTO
ferebamferebasferebat
ferebamusferebatisferebant
ferremferresferret
ferremusferretisferrent
FUTURO
IMPERFECTO
feramferesferet
feremusferetisferent
fertoferto
fertoteferunto
laturum, -am, -um
esse
laturus,-a, -um
FERO (VOZ PASIVA) INDICATIVO SUBJUNTIVO IMPERATIVO INFINITIVO PARTICIPIO
PRESENTE
ferorferrisfertur
ferimurferiminiferuntur
ferarferaris feratur
feramurferaminiferantur
ferre
ferimini
ferri
PRETÉRITO
IMPERFECTO
ferebarferebaris ferebatur
ferebamurferebaminiferebantur
ferrerferrerisferretur
ferremurferreminiferrentur
FUTURO
IMPERFECTO
ferarfererisferetur
feremurfereminiferentur
fertorfertor
feruntor
latum iriferendus,
-a, -um
[ 11 ]
COMPUESTOS DE FERO affero, affers, afferre, adtuli, allatum (ad + fero) aufero, aufers, auferre, abstuli, ablatum (ab + fero) circumfero, circumfers, circumferre, circumtuli, circumlatum (circum + fero) confero, confers, conferre, contuli, collatum (cum + fero) defero, defers, deferre, detuli, delatum (de + fero) differo, differs, differre, distuli, dilatum (dis + fero) effero, effers, efferre, extuli, elatum (ex + fero) infero, infers, inferre, intuli, illatum (in + fero) offero, offers, offerre, obtuli, oblatum (ob + fero) perfero, perfers, perferre, pertuli, perlatum (per + fero) praefero, praefers, praeferre, praetuli, praelatum (prae + fero) profero, profers, proferre, protuli, prolatum (pro + fero) refero, refers, referre, retuli, relatum (re + fero) suffero, suffers, sufferre, sustuli, sublatum (sub + fero) transfero, transfers, transferre, transtuli, translatum (trans + fero)
EOENUNCIADO: EO, IS, IRE, IVI / II, ITUM
INDICATIVO SUBJUNTIVO IMPERATIVO INFINITIVO PARTICIPIO
PRESENTE
eoisit
imusitis
eunt
eameaseat
eamuseatiseant
i
ite
ireiens,
euntis
PRETÉRITO
IMPERFECTO
ibamibasibat
ibamusibatisibant
iremiresiret
iremusiretisirent
FUTURO
IMPERFECTO
iboibisibit
ibimusibitisibunt
itoito
itote(eunto)
iturum,-am, -um
esse
iturus, -a, -um
OBSERVACIONES
La raíz de este verbo es EI-. Cuando la desinencia personal o el formante temporalempiezan con consonante, esa raíz se contrae en -I. Cuando la desinencia personalo el formante temporal empiezan con vocal, esa raíz se reduce a -E.
Tiene sólo formas pasivas impersonales: itur, ibatur, ibitur, etc.
[ 12 ]
COMPUESTOS DE EO
Los compuestos de eo resultan de la combinación de este verbo base con distintospreverbios que matizan su significación. Su conjugación y enunciado siguenestrictamente el paradigma de eo, con la única salvedad de que en general emplean laforma sincopada del perfecto (ii).
abeo (ab + eo) adeo (ad + eo) circumeo (circum + eo) coeo (cum + eo) exeo (ex + eo) ineo (in + eo) intereo (inter + eo) introeo (intro + eo) obeo (ob + eo) pereo (per + eo) praetereo (praeter + eo) prodeo (prod + eo) redeo (red + eo) subeo (sub + eo) transeo (trans + eo)
VOLO, NOLO y MALOVOLO, VIS, VELLE, VOLUI / NOLO, NON VIS, NOLLE, NOLUI / MALO, MAVIS, MALLE, MALUI
INDICATIVO SUBJUNTIVO
VOLO NOLO MALO VOLO NOLO MALO
PRESENTE
volovis
vult / voltvolumus
vultisvolunt
nolonon visnon vultnolumus
non vultisnolunt
malomavis
mavultmalumusmavultismalunt
velimvelisvelit
velimusvelitisvelint
nolimnolisnolit
nolimusnolitisnolint
malimmalismalit
malimusmalitismalint
PRETÉRITO
IMPERFECTO
volebamvolebasvolebat
volebamusvolebatisvolebant
nolebamnolebasnolebat
nolebamusnolebatisnolebant
malebammalebasmalebat
malebamusmalebatismalebant
vellemvellesvellet
vellemusvelletisvellent
nollemnollesnollet
nollemusnolletisnollent
mallemmallesmallet
mallemusmalletismallent
FUTURO
IMPERFECTO
volamvolesvolet
volemusvoletisvolent
nolamnolesnolet
nolemusnoletisnolent
malammalesmalet
malemusmaletismalent
[ 13 ]
13. VERBOS DEFECTIVOS
Se denomina “defectivos” a aquellos verbos a los cuales les falta una parte de suconjugación, es decir, a aquellos que manifiestan una conjugación incompleta.
aio ('decir'): tiene las siguientes formas: aio, ais, ait, aiunt (presente indicativo acti-vo) y aiebam, aiebas, aiebat, aiebamus, aiebatis, aiebant (pretérito imperfecto indicativoactivo). La forma ait tiene valor de presente y de pretérito perfecto.
inquam ('decir'): solo presenta inquam, inquis, inquit, inquiunt (presente indicativoactivo). Las formas inquam e inquit tienen valor de presente y de pretérito perfecto.
coepi ('empezar'): este verbo conserva solo el perfectum y se traduce como tal.
memini ('recordar'): solo conserva el perfectum pero se traduce por infectum. De laconjugación del infectum mantiene las segundas personas singular y plural del im-perativo futuro: memento y mementote
odi ('odiar'): conserva solo el perfectum pero se traduce por infectum. Tiene partici-pio futuro osurus, -a, -um
14. VERBOS IMPERSONALES
Se denomina “impersonales” a aquellos verbos que se conjugan sólo en 3era. personasingular y no admiten nunca un sujeto de persona. Obsérvese que además, hay algu-nos verbos de uso personal y conjugación completa que tienen también un uso im-personal, como por ejemplo iuvo, intersum, refero, praesto, etc. De acuerdo con su sig-nificado, los verbos impersonales pueden agruparse en tres tipos, cada uno de loscuales tiene un comportamiento sintáctico particular:
verbos que expresan fenómenos naturales: estos verbos no admiten ningún sujetoexcepto en usos metafóricos. Ejs.: pluit ('llueve'), ningit ('nieva'), tonat ('truena'), ful-get ('relampaguea'), advesperascit ('atardece'), etc.
verbos que expresan un sentimiento: estos verbos no admiten ningún tipo de sujeto yse construyen con un acusativo que señala la persona que experimenta el sentimientoy un genitivo que indica la causa que lo motiva. Ejs.: piget ('sentir pena'), taedet ('has-tiarse'), pudet ('avergonzarse'), paenitet ('arrepentirse'), miseret ('apiadarse'), etc.
verbos que expresan una opinión: estos verbos admiten como sujeto o bien un infi-nitivo o bien una proposición incluida sustantiva (en general de infinitivo y acusati-vo). Ejs.: licet ('está permitido', 'es lícito'), oportet ('hay que', 'es conveniente'), decet ('esapropiado/correcto'), dedecet ('es inapropiado/incorrecto'), libet ('es agradable'), etc.
[ 14 ]
15. GRADOS DEL ADJETIVO
A. COMPARATIVO
Formación:El grado comparativo de los adjetivos se forma agregando al tema del adjetivo(tomado del genitivo singular) los sufijos -ĬŎR (masculino y femenino), -ĬŬS (para elneutro). Siguen la tercera declinación de tema consonante.
Ejemplos: altŭs, -ă, -ŭm ›› gen. sg. altĭ ›› tema: alt- ›› altĭŏr (m.f.), altĭŭs (n)nigĕr, -gră, -grŭm ›› gen. sg. nigrī ›› tema: nigr- ›› nigrĭŏr (m.f.), nigrĭŭs (n)acĕr, -crĭs, -crĕ ›› gen. sg. acrĭs ›› tema: acr- ›› acrĭŏr (m.f.), acrĭŭs (n)levĭs, -ĕ ›› gen. sg. levĭs ›› tema: lev- ›› levĭŏr (m.f.), levĭŭs (n)audăx, -acĭs ›› gen. sg. audacĭs ›› tema: audac- ›› audacĭŏr (m.f.), audacĭŭs (n)ingĕns, -ntĭs ›› gen. sg. ingentĭs ›› tema: ingent- ›› ingentĭŏr (m.f.), ingentĭŭs (n)
ENUNCIADO: altior, altiusSINGULAR PLURAL
masculino / femenino neutro masculino / femenino neutro
NOMINATIVO altĭŏr altĭŭs altiorēs altioră
VOCATIVO altĭŏr altĭŭs altiorēs altioră
ACUSATIVO altiorĕm altĭŭs altiorēs altioră
GENITIVO altiorĭs altiōrŭm
DATIVO altiorī altiorĭbŭs
ABLATIVO altiorĕ altiorĭbŭs
B. SUPERLATIVO
Formación:El grado superlativo de los adjetivos se forma agregando al tema del adjetivo (tomadodel genitivo singular) los sufijos -ĪSSĬMŬS (masculino), -ĪSSĬMĂ (femenino), -ĪSSĬMŬM
(neutro). Se declinan como un adjetivo de primera clase (modelo: bonus, -a, -um)
Ejemplos:altŭs, -ă, -ŭm ›› gen. sg. altĭ ›› tema: alt- ›› altīssĭmŭs, -ă, -ŭmlevĭs, -ĕ ›› gen. sg levĭs ›› tema: lev- ›› levīssĭmŭs, -ă, -ŭmaudăx,- acĭs ›› gen. sg audacĭs ›› tema: audac- ›› audacīssĭmŭs, -ă, -ŭmingĕns,-ntĭs ›› gen. sg ingentĭs ›› tema: ingent- ›› ingentīssĭmŭs, -ă, -ŭm
[ 15 ]
C. FORMAS ESPECIALES DE COMPARATIVO Y SUPERLATIVO
los adjetivos que tienen nominativo singular en -LĬS, forman el superlativoagregando -LĪMŬS, -LĬMĂ, -LĬMŬM al tema del adjetivo (tomado del genitivosingular. Se declinan como un adjetivo de primera clase (modelo: bonus,-a,-um):
similĭs, -ĕ ›› gen. sg. similĭs ›› tema: simil- ›› simillĭmŭs, -ă, -ūm facilĭs, -ĕ ›› gen. sg. facilĭs ›› tema: facil- ›› facillĭmŭs, -ă, -ūm
los adjetivos que tienen nominativo masculino singular en -ĔR, forman elsuperlativo agregando -RĬMŬS, -RĬMĂ, -RĬMŬM al nominativo singular. Se declinancomo un adjetivo de primer clase (modelo: bonus, -a, -um):
nigĕr, -gră, -grŭm ›› nom. masc sing. niger ›› nigerrĭmŭs, -ă, -ŭm acĕr, -crĭs, -crĕ ›› nom. masc. sing. acer ›› acerrĭmŭs, -ă, -ŭm
los adjetivos compuestos terminados en -DĬCŬS, -FĬCŬS, -VŎLŬS, forman elcomparativo agregando -ĒNTĬŎR, -ĬŬS al tema del adjetivo (tomado del genitivosingular); y el superlativo, agregando -ĔNTĪSSĬMŬS, -Ă, -ŬM:
maledĭcus, -ă, -ŭm ›› gen. sg.: maledĭcī ›› tema: maledic- ››maledicēntĭŏr,-ĭŭs / maledicĕntīssĭmŭs, -ă, -ŭm
los adjetivos cuyo nominativo masculino singular termina en -ĔŬS, - ĬŬS, -ŬŬS,
forman el grado comparativo agregando el adverbio MĂGĬS, y el grado superlativoagregando el adverbio MĂXĬMĒ:
idonĕŭs, -ă, -ŭm ›› MĂGĬS idonĕŭs, -ă, -ŭm ›› MĂXĬMĒ idonĕŭs, -ă, -ŭm ardŭŭs, -ă, -ŭm ›› MĂGĬS ardŭŭs, -ă, -ŭm ›› MĂXĬMĒ ardŭŭs, -ă, -ŭm
los siguientes adjetivos tienen comparativo y superlativo irregulares:
POSITIVO COMPARATIVO SUPERLATIVO
bonus, -a, -um melĭŏr, - ĭŭs optimŭs, -ă, -ŭm
malus, -a, -um peĭŏr, - ĭŭs pessimŭs, -ă, -ŭm
magnus, -a, -um maĭŏr, -ĭŭs maximŭs, -ă, -ŭm
parvus, -a, -um minŏr, minŭs minimŭs, -ă, -ŭm
multi, -ae, -a plurēs, -ă plurimĭ, -ae, -ă
propinquus, -a, -um propĭŏr, -ĭŭs proximŭs, -ă, -ŭm
[ 16 ]
16. PRONOMBRE RELATIVO
ENUNCIADO: qui, quae, quodSINGULAR PLURAL
masculino femenino neutro masculino femenino neutro
NOMINATIVO quī quae quŏd quī quae quae
VOCATIVO ― ― ― ― ― ―
ACUSATIVO quĕm quăm quŏd quōs quās quae
GENITIVO cūĭŭs quōrŭm quārŭm quōrŭm
DATIVO cŭī quĭbus
ABLATIVO quō quā quō quĭbus
OBSERVACIONES
Para los ablativos que indican complemento de compañía (con la preposiciónCUM), se usan las formas: quocum, quacum, quibuscum.
17. PRONOMBRES INDEFINIDOS-INTERROGATIVOS
ENUNCIADO: quis, quidSINGULAR PLURAL
masculino femenino neutro masculino femenino neutro
NOMINATIVO quĭs (quī) quĭs (quae) quĭd (quŏd) quī quae quae (quă)
VOCATIVO ― ― ― ― ― ―
ACUSATIVO quĕm quăm quŏd quōs quās quae (quă)
GENITIVO cūĭŭs quōrŭm quārŭm quōrŭm
DATIVO cŭī quĭbŭs
ABLATIVO quō quā quō quĭbŭs
OBSERVACIONES
El pronombre indefinido es enclítico. Las formas entre paréntesis son propias del interrogativo cuando funciona como MD.
[ 17 ]
OTROS PRONOMBRES INDEFINIDOS
FUNCIÓN SUSTANTIVO FUNCIÓN ADJETIVO
aliquis, aliquid aliqui, aliqua, aliquod
quispiam, quidpiam1 quispiam, quaepiam, quodpiam1
quisquam, quicquam (quidquam)2
quidam, quaedam, quiddam3 quidam, quaedam, quoddam3
quivis, quaevis, quidvis4 quivis, quaevis, quodvis4
quilibet, quaelibet, quidlibet5 quilibet, quaelibet, quodlibet5
quisque, quidque6 quisque, quaeque, quodque6
quicumque, quaecumque, quodcumque7
quisquis, quicquid (quidquid)
unusquisque, unumquidque6 unusquisque, unaquaeque, unumquodque6
ullus, ulla, ullum
nullus, nulla, nullum
uter, utra, utrum
alteruter, alterutram, alterutrum
uterque, utraque, utrumque6
neuter, neutra, neutrum
Observaciones Muchos de estos pronombres están formados por sufijos indeclinables: -piam1,
-quam2, -dam3, -vis4, -libet5, -que6, -cumque7
Los pronombres quisquis y quicumque funcionan como relativos.
[ 18 ]