PALEOLITOA

ZARRERA: Historiaurrearen lehen etapa da,eta luzeena

ere. Iberiar penintsulak, duela milioi bat urte inguru.Gizakia agertu zenean .Duela 3000 urte ingurura arte iraun zuen,idazkera agertu arte.

IBERIAR PENINTZULAKO LEHEN BIZTANLEAK: Iberiar penitzulan bizi izan ziren lehen

gizakiak Afrikatik iritsi ziren, duela milioi bat urte gutxi gorabehera. Gizon-emakume aire zabalean, haitzuloetan eta adarrez eta animalien larruz eraikitako etxola soiletan bizi ziren.

Naturan aurkitzen zutenaz elikatzen ziren. Fruituak eta sustriak biltzen zituzten, arrainak eta moluskoak arrantzatzen eta elur-oreinak, bisonteak, sugandilak eta abar arrantzatzen zituzten. Elikagaiak urritzen zirenean, giza taldeek leku hori utzi eta beste bat billatu bizitzko. Horregatik diogu lehen gizakiak nomadak zirela.

TRIBUAK: Paleolitoko gizon-emakumeak tributan

bilduta bizi ziren. Hainbat familia osatutako talde txikiak ziren tribuak. Bakoitak hogeita hamar bat kide zituen, eta denek elkarri laguntzen zituen biziarauteko.

Bisimodua oso gogorra zen garai haietan. Gizakia 20 bat urtez bizitzen zen.Beste batzuk gaur egun arinak iruditzen zitzaigun gaixotazunen ondorioz hiltzen ziren; hotzeriak jota edo hezur bat puskatuta, adibidez.

LANABESAK: Paleolitoko gizon-emakumeek harriz hezurrez

egindako lanabesak erabiltzen zituzten: lantzak eta trampak, ehizarako; arpoiak, arrantzarako; orratzak, larruak josteko; labanak eta bifazak, ebakitzeko…

Gezien puntak,labanak eta bifazak egiteko, harri batez jotzen zuten bestea, kontu handiz, nahi zuten forma eman arte.Arpoiak eta orratzak egiteko, animalien hezurrak eta adarrak erabiltzen zituzten.

LEHENBIZIKO ARTISTAK: Garai horretan agertu ziren lehenbiziko

artistak; gizaki horiek animaliak margotzen zituzten haitzuloetako homa sabaietan. Koloretako pinturak mineraletik lortzen zituzten.Aurreneko gizakiek emakumeen harrizko eskultura txiki batzuk ere egin zuten.

EUSKAL HERRIKO PALEOLITOKO AZTARNAK: Animalien hezur, ehizarako arma eta lanabes

ugari aurkitu dira.Material erabiliarenak harria silexa ziren.Gari horretan egindako pintura eta grabatu batzuk ere aurkitu zuten, horien artean garrantzitzuenak Santimamiñeko kobazuloetan daude.

LABURTZEKO: Paleolitoan gizakiak ehiztariak eta bitzaileak ziren. Tributan bizi ziren. Harriz eta animalien hezurrez egiten zituzten lanabesak. Haitzuloen barrualdean margotzen zituzten, eta harrizko eskultura txikiak margotzen zuten eta eskultura txikiak ere egin zituzten.

GALDERA:

Paleolitoan, gizon-emakumeak nomadak ziren. Zergatik ez ziren beti leku berean bizitzen?

ERANTZUNA:

Nomadak ziren, leku finkoan ezarri gabe, elikatzeko behar zituzten fruituen eta animalien bila joan behar izaten zutenez gero.

EGILEAK: OIER ETA JUNE D.