Pastorela
-
Upload
ivan-santiago-marcelo -
Category
Documents
-
view
28 -
download
0
Transcript of Pastorela
![Page 1: Pastorela](https://reader036.fdocumento.com/reader036/viewer/2022071921/55cf9b14550346d033a4a466/html5/thumbnails/1.jpg)
Pastorela
La Pastora, de William-Adolphe Bouguereau.
La pastorela es un estilo trovadoresco condicionado por el contenido. Similares a la serrana
o serranilla castellana, aunque anteriores, se conservan 25 pastorelas escritas enoccitano.
Índice
[ocultar]
1 Descripción
2 Ejemplo
3 Lista de pastorelas
4 Otros usos
5 Referencias bibliográficas
Descripción[editar · editar código]
Este tipo de composición trata del encuentro en el campo de un caballero con una pastora, a la cual
intenta seducir. Se trata de una composición dialogada, con un lenguaje agudo y vivo, que no
corresponde a una situación real, sino que es inventada por el trovador, pese a que pueden
aparecer localizaciones geográficas identificables, y que suele mostrar las formas de habla
respectivas de la aristocracia y de los villanos. El tratamiento que se hace de la figura de la pastora
![Page 2: Pastorela](https://reader036.fdocumento.com/reader036/viewer/2022071921/55cf9b14550346d033a4a466/html5/thumbnails/2.jpg)
es muy respetuoso, y a menudo ella muestra mayor ingenio que el caballero a la hora de resolver la
situación comprometida en que se encuentra.
Suelen haber dos desenlaces:
La pastora expulsa al caballero, a veces mediante su ingenio, a veces con la ayuda familiar.
Este último es el más común.
Algunas veces el desenlace queda abierto y es poco claro.
En la pastorela que se presenta a continuación (de Cerverí de Gerona ) el caballero entra en
contacto con la pastora y quiere conseguir hacer el amor con ella, pero ella consigue, pese a la
promesa que le ha hecho, encontrar argumentos suficientes por no acceder a los deseos del
caballero. La pastora, como siempre, sabe que la relación con el caballero le puede perjudicar más
que beneficiar porque tiene bien claras las fronteras sociales entre los dos.
Ejemplo[editar · editar código]
I
Entre Lerida e Belvis,
pres d'un riu, entre dos jardis,
vi ab una pastorela
un pastor vestit de terlis,
e jagren entre flors de lis,
baysan sotz l'erba novela.
E anc pastora pus bela,
plus cuynda ne pus ysnela,
no crey que fos, ne no m'es vis
c'a mos oyls tan plazen ne vis
en França ne en Castela.
II
Gen m'esgardey lor bestiar,
e vi·l a un sirven menar
qui als dos emblat l'avia,
e commencey l'aut a cridar:
-laxatz lo, non podetz anar!-
E·l sirven fetz n'a ma guia;
e cant eu vi que·l fazia
pris lo, qu'esters no·m plazia
que m'anes ab luy barayllar.
E aney l'en un ort tancar;
![Page 3: Pastorela](https://reader036.fdocumento.com/reader036/viewer/2022071921/55cf9b14550346d033a4a466/html5/thumbnails/3.jpg)
puys torney lay on partia.
III
Can fuy tornatz pres del jardi
la pastora cridar auzi:
-Ay, lassa!, mal'anc fuy nada;
tots gauigs torn'en dol a la fi.
Tan can mos amics fo ab mi
no·m cugey mays fos irada;
ay! douçors leu m'es passada,
ez en gran dolor tornada!
Digatz, seyner En Cerveri,
si vis bestiar el cami,
qu'eu lo·m tem de cavalgada.
IV
-Si.l bestiar c'avetz perdut,
Na Toze, .us avi'eu rendut,
cal gazardon cobraria?
-Seyner, de vos faria drut,
e aurietz lo.m car venut;
mas cutxos perden cambia.
Ensems tenguem nostra via
lay o·l bestiars paixia;
e, can l'ac per seu conegut:
-Seyner, -fetz il,- Deu vos ajut!
Anatz, que re no·n faria.
V
-Na Toza, no·us estara gen
si.m trencatz vostre covinen».
-Seyner, cauz'es costumada;
no·us meraveylletz s'eu vos men,
c'ab mi·us n'an mentit mays de cen,
e son vos gen escapada.
Pendre deu hom sa soldada
sempre que l'es autreyada;
car qui temps a, e temps aten,
![Page 4: Pastorela](https://reader036.fdocumento.com/reader036/viewer/2022071921/55cf9b14550346d033a4a466/html5/thumbnails/4.jpg)
pert son temps trop neciamen,
e femna.s leu cambiada.
VI
-Na Toza, joys no m'agrada
ne jazers de femna irada.
S'agues joy, e vos marrimen,
-No fora cauza d'avinen,
-Mas era·m deu esser dada.
VII
Seyner, caus'es desguiada
per forç'ab cutx'autreyada.
No·s deu far, per qu'eu m'en repen;
-pero vuyll n'auzir jutyamen
de l'Enfan, on pretz s'agrada.
VIIII
A la Vezcomtesa plazen,
Na Toza, de Cardona.us ren,
c'amor no te pro, forçada.
I
Entre Lérida y Bellvís,
cerca de un río, entre dos jardines,
vi, con una pastorcilla,
un pastor vestido de terliz;
y yacían entre flores de lirio,
besándose bajo la hierba fresca;
y nunca pastora más bella,
más graciosa y más vivaracha,
no creo que existiera; ni creo haber visto
que a mis ojos fuera tan agradable
ni en Francia ni en Castilla.
II
Contemplé bien su rebaño,
y vi que un sirviente se lo llevaba
![Page 5: Pastorela](https://reader036.fdocumento.com/reader036/viewer/2022071921/55cf9b14550346d033a4a466/html5/thumbnails/5.jpg)
el cual a los dos lo había robado;
y empecé alto a gritar:
-¡dejadlo, no podéis marchar!-,
y el sirviente hizo a mi gusto;
y cuando vi que lo hacía
voy tomarlo (el rebaño), que no me placía
irme con él a pelear;
Y fui a un huerto a cerrarlo,
después volví allá de dónde venía.
III
Cuando volví cerca del jardín,
la pastora gritar sentí:
-¡Ay desgraciada!, ¡mal año nací!
todo gozo se convierte en dolor a la larga:
Mientras mi amigo estaba conmigo,
no pensaba que pudiera estar tan preocupada
¡ay! dulzura: rápido me ha pasado,
¡y se ha vuelto grande dolor!
Decidme, señor Cerverí,
si habéis visto ganado en el camino,
que yo me lo temo en desbandada.
IV
-Si el ganado que habéis perdido,
moza, yo os lo hubiera vuelto,
¿cuál recompensa recibiría?
-Señor, de vos haría amante,
y me lo habríais vendido caro:
pero en mal momento se cambia perdiendo.-
Juntos hacemos nuestro camino
allá dónde el ganado apacentaba;
y, cuando por sí sola lo reconoció:
-Señor -dijo ella,- Dios os ayude,
id, que no haré nada.
V
-Moza, no sería correcto
![Page 6: Pastorela](https://reader036.fdocumento.com/reader036/viewer/2022071921/55cf9b14550346d033a4a466/html5/thumbnails/6.jpg)
si me rompierais vuestra promesa.
-Señor, es causa corriente:
no os maravilléis si yo os miento,
porque conmigo os han mentido más de cien;
y soy de vos gentilmente escapada:
se debe tomar su sueldo
que le es dado inmediatamente;
porque quien tiene la oportunidad y deja pasar el tiempo,
pierde su tiempo muy neciamente;
y la mujer pronto cambia.
VI
-Moza, disfrutar no me gusta
ni yacer con mujer irritada.
Si tuviera gozo, ¡y vos arrepentimiento...!
-No sería causa digna.
-Pero ahora ¡me debe ser dada!
VII
Señor, la cosa conseguida
a la fuerza es cosa desagradable,
no se tiene que hacer, porque yo me arrepiento
-Pero quiero oír juramento
del Infante, de quien me gusta el mérito.
VIII
A la Vizcondesa amable,
moza, de Cardona me remito,
porque el amor no es provechoso si es forzado.
se dice que la pastorela se havlava solo con trovas
Lista de pastorelas[editar · editar código]
Compositor Incipit Notas
Marcabru L'autr' ier jost' una sebissa
Marcabru L'autr' ier, a l'issida d'abriu
![Page 7: Pastorela](https://reader036.fdocumento.com/reader036/viewer/2022071921/55cf9b14550346d033a4a466/html5/thumbnails/7.jpg)
Giraut de Bornelh L'autrier, lo primier jorn d'aost
Giraut de Bornelh Lo dous chan d'un auzel
Gavaudan Desamparatz, ses companho
Gavaudan L'autre dia per un mati
Cadenet L'autrier lonc un bosc folhos
Gui d'Ussel L'autre jorn cost' una vía
Gui d'Ussel L'autr' ier cavalcava
Gui d'Ussel L'autre jorn per aventura
Paulet de Marselha L'autrier manei ab cor pensiu
Guiraut Riquier L'autre jorn m'anava 1260
Guiraut Riquier L'autr' ier trobei la bergeira d'antan 1262
Guiraut Riquier Gaia, pastorela 1264
Guiraut Riquier L'autr' ier trobei la bergeira 1267
Guiraut Riquier D'Astarac venia 1276
Guiraut Riquier A Sant Pos de Tomeiras 1282
Joan Esteve L'autr' ier al gai tems de Pascor 1275
Joan Esteve El dous tems quan la flor sesplan 1285
![Page 8: Pastorela](https://reader036.fdocumento.com/reader036/viewer/2022071921/55cf9b14550346d033a4a466/html5/thumbnails/8.jpg)
Joan Esteve Ogan al freg que fazia 1288
Guiraut d'Espanha ? Per amor soi gai
Cerverí de Girona Entre Lerida e Belvis
Cerverí de Girona Entre Caldes e Penedes
Cerverí de Girona En mai, can per la calor
Cerverí de Girona Pres d'un jardi, encontrei l'altredia
Joyos de Tolosa L'autr' ier el dous tems de Pascor
Guilhem d'Autpol L'autr' ier a l'issida d'abril
Anónimo L'autrier al quint jorn d'Abril
Anónimo Quant escavalcai l'autr' er Llamada balada.
Anónimo Mentre per una ribeira Titulada Porquieira.
Otros usos[editar · editar código]
Las pastorelas son pequeñas obras de teatro que tratan sobre el camino de la Virgen y San José a
Belén para recibir al Salvador EnMéxico y en muchas partes del resto de Latinoamérica es una obra
teatral cuya trama es el nacimiento de Jesús anunciado a unos pastores. “La Pastorela” es una obra
corta sobre la natividad que se presenta antes de la Navidad en todo México. A la llegada del
catolicismo y de los misioneros a tierras mexicanas, descubrieron que las culturas precolombinas
gustaban mucho del teatro. Los padres decidieron adaptar la natividad al género de las pastorelas, y
de esta forma indoctrinaron a los nativos. A pesar que las raíces provienen de la época medieval, en
México se ha dado un fenómeno muy especial, pues se ha convertido en
representacionesregionales. Como consecuencia, la pastorela adopta regionalismos tanto de idioma
como de lugar. De esta manera, la Pastorela mexicana toma características únicas y se distingue
por la influencia de diferentes culturas y situaciones geográficas. En la actualidad existen
![Page 9: Pastorela](https://reader036.fdocumento.com/reader036/viewer/2022071921/55cf9b14550346d033a4a466/html5/thumbnails/9.jpg)
innumerables versiones, y este hecho demuestra un sincretismo cultural maravilloso que continúa
hasta la fecha.
Según los especialistas la primera Pastorela, titulada "La Comedia de los Reyes" se llevó a cabo en
el atrio de lo que hoy es la Catedral de Cuernavaca en el año de 1527.