Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os ... · Cando o trigo vai louro o peixe branco...

Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1.- AGRICULTOR E AGRICULTURA

1. . A terra descansada non precisa ser gabada2. . A viña do teu amo pódase en marzo3. . Agora que veu o maio, sementar con saio4. . Antes de mediados de maio manda o boi ao prado5. . Are quen arou que maio xa pasou6. . Boi bravo, rego largo7. . Bota esterco ao pan que as terras cho agradecerán8. . Bota esterco ao pan que as terras cho pagarán9. . Cando a rula canta no ruleiro; sementa o millo, anque sexa no bulleiro10. . En abril, sementar co mandil11. . En maio, millo sementado; cal enxoito, cal mollado12. . En xaneiro sementarás as patacas temperás13. . Gomo de marzo non vai ao cabazo14. . Horta de pasatempo, quere tempo15. . Horta de San Martiño mantén ao seu dono e máis ao veciño16. . Labra ben e a fondo se queres coller pan abondo17. . Nin bo Xan, nin bo Pedro, nin boi marelo enriba do rego18. . Nin viña no baixo, nin trigo no cascallo19. . No estercar e no sachar non debes reparar, se queres colleitar20. . No mes de marzal moito hai que sementar21. . No mes de marzal, sementa o patacal22. . O cuquiño a cucar e a ruliña a rular: colle o foliño e vai sementar23. . O día de San Xoán créballe a primeira raíz ao pan; o de san Pedro, créballe a do medio; e o de

Santiago, créballe a do cabo.24. . O erro de moito sementar págase á hora de sachar25. . O pan ben arrendado énchelle a eira ao seu amo26. . O pan que foi ben sachado enche o hórreo do seu amo.27. . O pan raro carga o carro28. . O que pela os prados en xaneiro, pélaos o ano enteiro29. . O que planta as coles polo San Martiño, plántaas para el e para o seu veciño.30. . O que sega a herba en xaneiro, ségaa para o ano enteiro.31. . O que vive de labranza, vive de esperanza32. . O sementado na lúa de febreiro vai no cesto e vén no sombreiro33. . Poda no xaneiro, vendima no sombreiro34. . Pola Santa Mariña, pousa o sacho e colle a fouciña.35. . Polo San Isidro hai que sementar o millo.36. . Polo San Mateo vendimas ti ou vendimarei eu37. . Polo San Vicente chanta os nabos da semente38. . Por todos os Santos, sementa trigo e collerás cardos39. . Pouca terra e ben abonada vale pola moita e mal traballada40. . Quen sexa labrego honrado ten que vivir do seu traballo41. . Terra sen abono, acaba co seu dono42. . A sembra quere ser de agosto e o sol de setembro43. . Afía a tesoira e rapa a ovella44. . En inverno e en verán, gandeiro e hortelán.45. . En marzo poda o ricacho; e en abril, poda o ruín.

Recompilación e clasificación realizada Evaristo Domínguez Rial, profesor do CEIP Bormoio-Agualada 1

Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 46. . Labrador barallan, non colle viño nin pan47. . Labrego cazador, coellos na cociña e no corredor

2.- ALIMENTOS48. . A abelá e o castrón en maio están en sazón49. . A boa verza en xaneiro, mellor ca o carneiro50. . A castaña e o “besugo” en febreiro non teñen zugo 51. . A faneca, en xaneiro vale carneiro52. . A todo lle vai o tomate agás a pan e chocolate53. . A troita e o unto, canto máis vello mellor54. . A vaca, ben cocida e mal asada55. . Antes de San Martiño, pan e viño; despois de San Miguel, fame e frío56. . Ao chegar o San Martiño, mátase o porco e próbase o viño.57. . Aproveite ben febreiro que o mel afogou en xaneiro58. . As castañas polo San Martiño, teñen sede e queren viño.59. . Ás veces en xaneiro, as verzas saben a carneiro60. . As verzas,en xaneiro saben a carneiro61. . As verzas en xaneiro valen carneiro62. . As verzas no outono comen ao dono63. . As verzas en xaneiro son carneiro64. . Ave que voa para a cazola é boa65. . Cando a castaña está branca, millo na manta66. . Cando o millo vai louro o peixe branco está de ouro67. . Cando o trigo vai louro o peixe branco vale ouro.68. . Canto máis unto, mellores verzas69. . Carne mal asada, tamén engorda70. . Coa ensalada, ou viño ou nada71. . Con azucre e mel, todo sabe ben72. . Con figos bebe auga ou viño73. . Con pan e viño xa se anda o camiño74. . Con tomates non hai mala cociñeira.75. . Deica San Martiño, pan e viño; despois, fame e frío76. . Máis ben me sabe a túa cebola que a carne da túa ola77. . O chourizo, á cheminea; os ovos, á tixola; o millo, ao cabás; e nada máis 78. . O leite sen pan ata a porta vai79. . O percebe e o salmón en maio están en sazón80. . O que a en abril comeu sardiña, aínda en agosto lle pica a espiña81. . O que queira mel que castre por San Miguel82. . O queixo, na queixeira; e o centeo, na eira83. . O vinagre e o limón, medio ciruxanos son84. . Os nabos no tempo das xeadas medran85. . Ovo sen sal non fai ben nin mal86. . Para o pan e cebola é mester cazola87. . Pobre da cebola que vai para a tixola88. . Polo San Martiño anda ás noces o meu veciño89. . Polo San Miguel os figos son mel90. . Polo San Simón proba o viño e o porco polo San Martiño91. . Polo San Xoán, a sardiña molla o pan


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 92. . Polo San Xoán, bébese tanto viño como se come pan93. . Ra de xaneiro vale por carneiro94. . Con pan e viño, ándase o camiño3.- ALLOS 95. . Ao bo allo, bo tallo96. . En xaneiro planta o teu alleiro97. . En xaneiro pon o alleiro98. . En xaneiro, planta o teu alleiro.

99. . En xaneiro, pon o alleiro

100. . Non te esquezas en xaneiro, de sementar o teu alleiro101. . O allo fino sementalo polo San Martiño102. . Por San Antón lagoeiro sementa o teu alleiro103. . Cantos días pasen de xaneiro tantos allos perde o alleiro104. . O que queira allos con dente que os plante por San Vicente105. . Os allos polo San Silvestre nin nacidos nin na restra106. . Se queres allos sen dentes plántaos por San Vicente107. . Tantos días pasan de xaneiro, tantos allos perde o alleiro108. . Tantos días ten xaneiro, como allos dá o alleiro

4.- AMIZADE 109. . Ao teu amigo, cómelle o pan e bébelle o viño110. . A amizade, coñecela e non perdela111. . Amigo de lonxe, e centos de preto112. . Amigo de montaña, quen o perde, gaña113. . Amigo de un, amigo de ningún114. . Amigos que loitan por un cadelo; ou a perda é moita, ou o querer pequeo115. . Amizade vella, e casa nova116. . Ao amigo co seu vicio débeselle querer e atender117. . Ao amigo e ao cabalo non hai que cansalo118. . Ao mellor amigo, o mellor tiro119. . Canta máis amizade , máis claridade120. . Ese é meu amigo, que moe no meu muíño121. . Non hai mellor parente que o amigo presente122. . O amigo leal e franco, ese é o mellor banco123. . O bo amigo non ha deixar palla e levar trigo124. . Os amigos son para as ocasións125. . Para a corte dun amigo chega ben un carneiro126. . Quen ten un amigo ten un tesouro127. . Será teu amigo o que te tire do perigo128. . Zapato de amigo; a sola queimada, e o fío podrido

5.- AMOR129. . Amar a quen non te ama é responder a quen non te chama130. . Amar e reinar non queren par131. . Amor e aborrecemento non quitan coñecemento132. . Ben ama quen nunca olvida133. . Das forzas do amor, o que foxe é o vencedor134. . Amor e morte, nada máis forte


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 135. . Erro de amor ben merece perdón136. . Amor forasteiro, amor pasaxeiro137. . Amor forasteiro, pouco duradeiro138. . Mans frías, amores todos os días139. . Nas forzas do amor o que foxe é o vencedor140. . Ninguén por amoríos se esforce, que o fío máis torcido se destorce.141. . Non hai lúa clara, coma a de xaneiro; nin amor, coma o primeiro142. . O amor é tan xordo coma cego143. . O amor non quere vello144. . O que non te ama, burlando te difama145. . Pensan os namorados que todos teñen os ollos vendados146. . Quen pretende, quere valer

6.- ANADAS E COLLEITAS147. . No mes de xaneiro, súbete a un outeiro; se o ves verdexar, ponte a chorar; e se o

vés chamuscar, ponte a cantar.148. . Un gran non fai graneiro pero axuda ao compañeiro149. . A auga de San Xoán, tolle o viño e non dá pan150. . A auga de San Xoán tolle o trigo e non dá pan151. . A auga polo San Xoán quita viño e non dá pan152. . A castaña quere en agosto arder, e en setembro beber153. . A flor de xaneiro nunca encheu celeiro154. . A horta de outono, mantén ao seu dono155. . Ano de ameixas,todas son queixas156. . Ano de ameixas, ano de queixas157. . Ano de “almendras”, ano de merda158. . Ano de cheas, ano de medas159. . Ano de flores, ano de dores160. . Ano de landras, ano de graxas161. . Ano de moitas ameixas, poucas medas nas leiras162. . Ano de noces, ano de voces163. . Ano de peras, ano de medas164. . Ano de peras, non fai falla que veña165. . Ano de seca, ano de seda166. . Ano hortelán, máis palla que gran167. . Ano nevento, ano farturento168. . Ano xeadeiro, moito trigo e moito palleiro169. . Ano de xeadas que veñen boas.170. . Ao seu tempo maduran as uvas171. . As patacas de febreiro van no cesto e veñen no sombreiro172. . As patacas plantadas en febreiro van no cesto e vén no sombreiro173. . Auga de San Xoán tolle o millo e non dá pan174. . Auga de San Xoán tolle o viño e non dá pan.175. . Auga de San Xoán, nin palla nin pan176. . Auga en maio, pan para todo o ano.177. . Cando chove en febreiro non hai bo prado nin bo centeo178. . Cando hai trigo na eira, hai pan na maseira179. . Cando o trigo está no celeiro, é o dono quen ten diñeiro.


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 180. . Desde as cereixas aos nabos, ben estamos; desde os nabos ás cereixas, todo son

queixas.181. . Día de San Xoán, sácalle as raíces ao pan; día de San Pedro, seca polo medio; e día de

Santiago , colle fouciño e ao agro182. . En maio come a vella as cereixas ao lume 183. . Hórreo no camiño, alegra ao peregrino184. . Millo raro, espigas ao carro; millo mesto, nin carro nin cesto185. . O grao de Santa Mariña, méteo na arquiña186. . Por Santiago comeza na viña a pintar o bago187. . Sementa a avea e febreiro, se queres facer diñeiro188. . Sementa o pirixel en maio e teralo todo o ano189. . En marzo, espigas catro; en abril, espigas mil; en maio, todo espigado190. . En xaneiro, súbete ao outeiro; se ves o trigo verdegar, ponte a chorar.191. . O ano de abril enche o regazo e o mandil192. . O millo que en Santiago non cercena e en agosto non espiga, non vai á barriga193. . O millo rascado enche a cesta e máis o ferrado194. . Ano de cereixas, ano de queixas

7.- ANIMAIS195. . Día a día a galiña amarga a cociña196. . A amizade do gato, boa é se non rabuña197. . A burro vello, pouco verde198. . A todo porco lle chega o seu San Martiño.199. . A vida do grilo, de día durmir; e de noite, ruído200. . Abella e ovella é pedra que trebella201. . Abella vella e enxame pobre, en marzo alea; e en marzo, morre.202. . Animal de bico non fai ao amo rico203. . Ano de saltón, ano de perdigón204. . As vacas, unhas gordas; e outras, fracas205. . Ave de pico non fai ao seu home rico.206. . Ave de pico nunca deixou ao seu amo rico207. . Ave de pluma non deixes ningunha208. . Ben coidado o colmear, por abril debe enxamear209. . Ben se alegra o lobo do que come o raposo210. . Burro grande, ande non ande211. . Cabalo grande, ande ou non ande212. . Cabra coxa non precisa corda nin solta213. . Cal é o dono, tal o can214. . Can de boa raza, se hoxe non caza, mañá caza215. . Can de caza quere ser de boa raza216. . Can de palleiro non quere compañeiro217. . Can ladrador, pouco mordedor218. . Can ladrador, mal cazador219. . Can que ladra coello que perde220. . Can que moito ladra non é o que máis morde221. . Can que moito ladra, ben garda a casa222. . Cando a pita cacarexa. algo sente ou algo quere223. . Cando chove e máis vai sol anda contento o caracol


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 224. . Cando chove e máis vai sol anda ledo o caracol225. . Cando o galo pica á galiña; aínda, aínda.226. . Cando o gato durme, os ratos bailan227. . Cando vén Santo Tomé colle o porco polo pé228. . Canta a ra e non ten pelo nin la229. . Dous cans contra un lobo, cómeno todo230. . Dous poldros a un can ben o morderán231. . En abril, abre a porta á vaca e déixaa saír.232. . En abri,l abre a porta ao gando e déixao saír233. . En marzo, nazo; en abril, estou no cubil; en maio, xa saio; en San Xoán, xa fuxo do

Can; en Santa Mariña, xa pillo a galiña; e en agosto, xa son bo raposo.234. . Entre marzo e abril, sae o cuco do cubil; e entre San Xoán e a sega, marcha o cuco

para a súa terra.235. . Entre marzo e abril, sae o cuco do cubil; e entre San Xoán e a sega, marcha para a

súa terra236. . Entre marzo e abril, sae o cuco do cubil; pois se hai neve, non quere vir237. . Entre marzo e abril se non vén o cuco quere vir ao fin238. . Entrou o rato no meu celeiro e fíxose herdeiro239. . Faco que coucea, mérqueo quen o queira240. . Galiña que non come, ovos non pon.241. . Galiña que non quere algo, pon o ovo sen gabalo242. . Galo no poleiro, non quere compañeiro243. . Galo que moito canta, algo ten na garganta244. . Galo que non canta algo ten na garganta245. . Gato berrador non é o máis rateador246. . Gato berrador non é rateador.247. . Gato moi berrador non é o máis rateador248. . Gato moi maullador, nin por iso é máis rateador249. . Ladra can, que para iso gañas o pan250. . Lobo tardeiro, non volve baleiro251. . Máis come un gato dunha ves, que un rato en todo o mes252. . Monte da ra, nin palla nin gra253. . Monte de sapo, pan no saco e no papo254. . Niño feito, paxaro morto255. . Non hai pola serodia que en xaneiro non poña256. . Non hai pola tardeira que por xaneiro non poña257. . Nunha soa mata poucas abellas labran258. . O boi ceibo ben se lambe259. . O can de boa raza pensa no pan e na caza260. . O can de caza quere ser de boa raza261. . O can de palleiro mete o dente no calleiro262. . O can de palleiro non quere compañeiro263. . O can ladrador nin por iso é máis mordedor264. . O can vello, se ladra, dá ello265. . O cinco de abril o cuco ha de vir; e se non vén o sete ou o oito, é que está morto266. . O coello, por San Xoán; e a perdiz, por Nadal267. . O gato máis berrador non é o máis rateador


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 268. . O oficio do gato e matar ao rato269. . O oito de abril sae o cuco do cubil270. . O oito de abril se o cuco non vén, morreu ou non sei que ten. 271. . O ollo do amo engorda ao cabalo272. . O paxaro da devesa un o asexa e outro o apresa273. . O que queira ter bo entrecosto que cebe no agosto274. . Onde eguas pacen, poldros nacen275. . Onde hai abellas hai mel delas276. . Os pitos de xaneiro debaixo das ás levan o diñeiro277. . Ovella que berra bocado que perde278. . Ovellas loucas, ovellas poucas279. . Ovellas tolas, detrás dunha van todas280. . Pito de xaneiro vai coa súa nai ao poleiro281. . Por Santiago, agocha o coello o rabo; e por San Miguel, vólvese a ver282. . Por Santiago, esconde o coello o rabo; e por san Miguel vólvese a ver.283. . Raposa que dorme de día, de noite anda de cacería284. . Raposo que moito dorme, galiña gorda non come285. . Se marzo chegou e o cuco non chegou, algo ao cuco lle pasou. 286. . Se non viches o cuco a mediados de abril, ou morreu ou non quere vir ao fin287. . Se o oito de abril o cuco non ven,ou morreu ou non sei que ten288. . Se por marzo canta a ra, por abril xa parará289. . Tres anos de can novo; tres, de bo can; tres anos, de can vello; e outros tres, de

folgazán290. . Tres aves pasan o mar: a rula , o cuco e o paspallás291. . Ande ou non ande, burro grande

8.- AMOS, CRIADOS E OBREIROS292. . Dona mandona, muller do señor; váiselle o tempo en andar derredor293. . A criado mal mandado, ponlle a mesa e mándao a un recado294. . Agora que entra xaneiro, podes meter obreiro295. . Ben pode ir o criado a onde vai o amo296. . Farta ben ao teu criado e veralo calado297. . Na casa do amo morre o bo criado298. . O criado ben mandado pode ser compañeiro do amo299. . O vestido do criado di quen é o amo.300. . Obreiro en xaneiro, pan che comerá e obra non fará301. . Onde hai patrón non manda mariñeiro.302. . Tal amo, tal criado303. . Ter criado é malo; máis inda é peor ter amo304. . A ama brava é a chave da casa305. . Criado ido, criado vido; sempre o meu amo servido306. . Ama a un amo, se paga; e o demais son contos

9.- APARENTAR307. . De mostra chega un botón

10.- AUGAS 308. . Ano de cheas, ano de meas309. . Ano de enchentas, ano de medas310. . A auga de abril enche carro e carril e, se por mal quere vir, non deixa a porta abrir


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 311. . A auga de abril enche o carro e o carril e en maio enche carril e carro 312. . A auga de abril enche o carro e o carril.313. . A auga de maio non fai daño314. . A auga de marzo non fai daño315. . A chuvia de abril enche o carro e mailo barril316. . A chuvia en agosto, non é chuvia; é mal para o mosto.317. . As augas de maio non fan dano318. . As chuvias de abril tumban ao boi no carril319. . Auga de abril, enche carro e carril.320. . Auga de lonxe, non mata o lume321. . Auga de maio crece o pelo e non fai dano322. . Auga de maio, pan para todo o ano.323. . Auga de marzo, herbanzo324. . Auga de mediodía, auga para todo o día325. . Auga de outono, mata o seu dono326. . Auga de San Martiño, come pan e bebe viño327. . Auga de San Xoán temperá moitos males sanará328. . Auga de tronada, nuns sitios moita; e noutros, nada329. . Auga de xaneiro, cada gota vale diñeiro330. . Auga e sol en marzo aparella as cubas e o mazo331. . Auga fervida é media vida332. . Auga mala, fervida e coada333. . Auga mañanceira, non é duradeira334. . Auga noitega, curuxa tardega335. . Augas de abril, gotas mil336. . Augas de maio enchen carreiro e carro337. . Augas de maio non fan dano338. . Cando chove en agosto chove mel e mosto339. . Chuvia de abril non perdoa a carros nin o carril340. . En abril augas mil, enchen carro e barril341. . Falten augas mil e non falten en abril342. . Se maio chora, auga criadora

11.- AVARICIA 343. . Amontoa o avaro e non sabe para quen nin para cando344. . Ao que o pé lle dan colle a man345. . Canto máis ten máis quere346. . O diñeireiro é tan mal amo como mal criado347. . Quen todo o quere, todo o perde348. . Se moito se ten, moito se gasta e máis se quere

12.- BEBER349. . A home frouxo, bebida forte350. . Beber e comer, bo pasatempo é351. . Beber, beber; ata máis non poder352. . O amigo do teu viño non o queiras de veciño353. . O borracho descobre o cacho.354. . Onde entra o beber, sae o saber355. . Para a moita sede non hai auga mala


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 356. . Sen beber non se debe comer

13.- BONDADE357. . A mellor tella, a máis vella358. . Con facer ben pouco se pode perder

14.- CASA359. . Na casa da muller rica el cala e ela repica360. . Na porta da súa casiña; soíña, pensa con morriña.361. . O home gaña a facenda e a muller consérvaa

15.- CASAR362. . Amancebamento non é casamento363. . Antes de casar débelo pensar364. . Casarás en mala hora e comerás pan e cebola365. . Ceguei e casei; que se non cegara, non casara366. . Home casado, burro amolado367. . Home casado, burro domado 368. . Home casado, home acabado369. . Home casado, home amolado370. . Home casado, nin muller é371. . Muller quincela, home de trinta372. . Non pode haber voda se non hai noivo e noiva.373. . O melón e o casar, todo é acertar374. . O que lonxe vai casar, chata leva ou vai levar375. . Vello que casa con muller moza, ou pronto o corno ou pronto a lousa

16.- COMER376. . A barriga manda á perna377. . A carne sen pan cómea o can378. . A comida, repousada; e a cea, paseada379. . A cunca chea os ollos alegra380. . A fame , en comendo, pasa381. . A galiña, polo bico pon382. . Á mesa sen pan non te poñas a xantar383. . A panza chea mellor se allea384. . Alegría, alegriote, que está o rabo do porco no pote385. . Alí pon a galiña os ollos onde pon os ovos386. . Almorzar sen beber, merendar sen comer387. . Ao cabo do ano, máis come o enfermo ca o san388. . Ben canta Marta despois de farta389. . Ben se lava o gato despois de farto390. . Bo pagar fai bo xantar e non moito rogar391. . Cal é o señor, tal mesa pon392. . Caldo de tripas, moito repenicas393. . Comer e deixar se has de cear394. . Comer e ter non pode ser395. . Comida fría e bebida quente, nunca fixeron bo dente396. . Corpo farto gaba a Deus 397. . Da man á boca, pérdese a sopa398. . Da panza sae a danza


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 399. . Dáme pan e chámame can400. . Deste mundo levarás panza chea e nada máis401. . Día de Entroido e domingo de Pascua, cada larpeiro na súa casa402. . Máis quero mesa farta que mantelaría branca403. . Nabos e coles, comes de señores404. . Non sabe o que é o que non come405. . O almorzo cedo cría carne e sebo.406. . O caldiño ten un bo compañeiro no viño407. . O caldo quenta o corpo408. . O can baila polo pan409. . O comer e o rascar todo é empezar.410. . O pantrigo fíxoo Deus e a boroa mandouna facer.411. . O que non come polo San Xoán ou é que é parvo ou non ten pan412. . O que non come polo San Xoán ou está tolo ou non ten pan413. . O que non mata, engorda414. . O que ten bo olfacto logo coñece o prato.415. . O raposo que moito berra non é o que máis galiñas leva416. . Os días con pan e viño son bos417. . Pola raspa do pescado afervóase o gato418. . Polo pan de trigo o can é meu amigo419. . Polo pan, baila o can420. . Por almorzar non perdas de xantar421. . Quen aiuna en San Xoán ou é tolo ou non ten pan.422. . Quente, a comida; fría, a bebida423. . Sen pan nin viño, non se anda ben o camiño424. . Terás un prato de caldo ben adobado se o porco cho remexe co fociño ou co rabo425. . Un é de onde pace e non de onde nace426. . Vaca e carneiro, comida de cabaleiro427. . Vós que arrotades é porque fartos estades

17.- COMERCIO428. . Ano malo, panadeiros no mercado429. . En mercar e vender non hai amigos430. . Fía e vende ben que a paga por si vén431. . Mercar por alforxas e vender por onzas432. . O barato saca os cartos do farrapo433. . O bo pano na arca se vende434. . O bo vai caro e o malo fai dano435. . O mal pagador é sempre bo cobrador436. . O que foi do teu agrado foi medio mercado437. . Quen diñeiro ha de cobrar moitas voltas ha de dar438. . Quen vende e mente a bulsa llo sente439. . Queira ou non queira, o burro ha de ir á feira

18.- COMPAÑA440. . Canto te vexo, canto te quero441. . A comida feita, compaña desfeita

19.- COMPROMISO442. . A honra está en quen a gaña


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 443. . A quen Deus llo dá san Pedro llo bendiga444. . Coitas e camiños dannos amigos445. . Hoxe por min, e mañá por ti446. . Hoxe por un, e mañá por outro447. . Bos corazóns matan as penas448. . O maior desprecio é non facer aprecio449. . O que non queiras para ti non llo deas a ninguén450. . O que non queiras para ti non llo deas a outro451. . O que sabe agradecer traballa para máis merecer452. . O que ten ansia non dorme453. . Pagan os xustos polos pecadores.454. . Prenda de galego, diñeiro vale455. . Quen che deu o fel, dáche o mel456. . Quen erra e se emenda a Deus se encomenda457. . Quen fai o que quere non fai o que debe458. . Roupa lavada polo sol agarda459. . Santa Rita, Rita, o que se dá non se quita460. . Unha besta non quere outra

20.- CONSECUENCIAS461. . O que moito escoita, mal de si oe.462. . Quen con lume xoga, quéimase.463. . ¡Quen mal anda, mal acaba!464. . A árbore que non dá froita, semente boa para leña465. . A bo camiño, bo andar466. . A boa vida engurras tira467. . A boa vida fai á moza garrida468. . A cabra que moito anda pouco apaña469. . Á derradeira cántase a gloria.470. . A froita madura cae de seu471. . A gato escaldado a auga fría o queima472. . A idade fai ao home amigo da verdade473. . A loucura non te cura474. . A loucura ten cura475. . A mala serra non corta a madeira476. . A mar revolto, ganancia de pescadores477. . A moita parada fai pouca andada478. . A moita parola deixa a cabeza tola479. . A moito durmir, menos vivir480. . A moza como é criada, e a estopa como é fiada481. . A muller viúda non ten quen a sacuda482. . A neve onda o fogo derrétese logo483. . A ocasión abre a porta á tentación484. . A ovella mansa moitos años a maman485. . A palabras necias oídos xordos486. . A picada de mosca peza de lenzo487. . A que a ferro mata, a fero morre488. . A quen cedo se ergue cedo lle amanece


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 489. . A quen madruga Deus o axuda490. . A quen se muda, múdalle a ventura491. . A río revolto, ganancia de pescadores492. . A tres días de alegrías, trinta días de agonías493. . Á velles, viruelas494. . A xesta, mentres que é nova varre ben495. . Acabouse o día acabouse a romaría496. . Anda como anda e non como debe andar 497. . Andar e andar, para ao cabo espichar498. . Anque a mona se vista de seda, mona era é mona queda499. . Ao feito, peito500. . As risas, vólvense choros501. . Ás veces fálase por ter lingua502. . Auga pasada non move muíño503. . Ave que corre, non voa.504. . Besta vella, ao toxeiro505. . Bo amo, mellor criado506. . Boa viaxe fai o que vai e volve507. . Boas olas, boas sombras508. . Boca que come fel non pode cuspir mel509. . Cada día que amañece cousas novas acontecen510. . Cada día, un día máis, e todo se queda atrás511. . Cada un tira tras do que lle tira512. . Camisa que moito se lava, logo se acaba513. . Cando durmo non sei o que teño514. . Cando está o pelexo á porta, sinal de que a burra está morta515. . Canto máis se desfai menos se fai516. . Carta na mesa, non pesa517. . Carta xogada non debe ser levantada518. . Cases ben ou cases mal, casa cun do teu igual519. . Coa idade ven o siso520. . Coas glorias faranse as memorias.521. . Con moito tropezar apréndese a andar522. . Con pouco vento cae ao chan torre sen cemento523. . Conto acabado, míralle para o rabo524. . Corpo que moito cura, pouco dura525. . Cousa feita, feita está526. . Da árbore caída todo o mundo fai portas527. . Da barreira sae e lameira528. . De aqueles lixos viñeron estas lamas529. . De diñeiro e santidade quita sempre a metade530. . De facer testamento faino a tempo.531. . Detrás do pouco vén o moito532. . En pouca auga, pouco se navega533. . Enriba do ovo pon a galiña534. . Facer sen pensar, mala razón535. . Falar sen pensar é tirar sen apuntar


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 536. . Fanas os cochos e páganas os bacoriños537. . Fun a Lalín e como fun, vin.538. . Galiña choca non pon ovos539. . Hoxe fermosura, mañá sepultura540. . Leña moi seca todo é faíscas541. . Listos e burros todos son persoas542. . Mal anda o miñato cando ten as ás tortas e o papo roto.543. . Mal se bican dous anoxados544. . Mira con quen andas e direiche quen es545. . Morto está quen non pernexa546. . Muller morta, sete á porta547. . Na casa do gaiteiro, bailaríns todos548. . Na feira de Vilaverde o que máis pon máis perde549. . Na paz e na guerra o que matan, morto queda.550. . Nas uñas ou nos pés has de imitar a quen es551. . Nin moza sen amor, nin vello sen dor552. . Ningunha cousa hai tan dura que o tempo non a madura.553. . No uso nace o abuso554. . Noite de pasatempo quere tempo555. . Non dá bo pan a mala fariña556. . Non habería palabra mal dita se non fose mal entendida557. . Non hai mal onde non hai dor558. . Non hai pega sen mancha negra559. . Non hai rosas sen espiñas560. . Non hai sardiña sen espiña561. . Non naceu quen non errou562. . Non se engaña o que non conta563. . O amor é bo; ser amado, mellor; o un é servir, e o outro ser señor.564. . O amor e o viño sacan ao home de tino565. . O azucre fai moitos larpeiros566. . O dicir non ten cancelas567. . O fillo da cabra, cabrito ou castrón568. . O fillo do burro ben sabe ornear569. . O fillo do lobo, lobeiro é570. . O fillo do tigre sae con raias571. . O fume descobre onde está o lume572. . O mal que non ten cura é a loucura.573. . O mozo, por non saber; e o vello, por non poder; as ocasións deixan perder 574. . Onde hai gana hai maña575. . O peor dun erro é que ás veces un trae un cento576. . O pequeno mal, espanta; e o grande, amansa.577. . O primeiro que gaña, despois regaña578. . O que a san Silvestre vai e alí dorme, un ano vai e o outro volve579. . O que antes nace antes pace580. . O que bebe viño chéiralle o fociño.581. . O que cala, outorga582. . O que chega á mesa posta non sabe o que costa


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 583. . O que chega tarde non oe misa nin come carne584. . O que con auga se cura, pouco dura585. . O que de novo non traballa, de vello durme na palla.586. . O que é burro tanto o é aquí como en Lugo587. . O que é raro sempre é caro588. . O que en mentira é collido, cando di a verdade non é crido589. . O que entre os lobos se mete, mordido sae590. . O que foi a Castellón perdiu o sillón591. . O que foi a Sevilla perdiu a silla592. . O que logo empeza, logo o deixa593. . O que logo se empeza, axiña se acaba594. . O que mal empeza, mal acaba595. . O que moito agarra pouco aperta596. . O que moito fala, enfada597. . O que nada non afoga598. . O que non chora non mama599. . O que non parece, logo se esquece600. . O que non se perde nada, sempre algo se gaña601. . O que non ten maña non come castañas602. . O que non ten pan sementado, agosto fáiselle maio603. . O que non ten seguro e enferma, acabouse o diñeiro e o pan604. . O que de novo non traballa, de vello durme na palla605. . O que pode, vai ao muíño e moe606. . O que primeiro chega, primeiro se senta607. . O que primeiro se levanta, primeiro se calza608. . O que regala ben vende; só o que o recibe o entende609. . O que ri de último ri dúas veces mellor610. . O que ri último, ri mellor611. . O que se deita con can, érguese con pulgas.612. . O que se pica, allos come613. . O que ten a chave, cando quere abre614. . O que ten ben e mal escolle, do que lle veña que non se enoxe.615. . O que ten maña, sempre apaña616. . O que torto nace, tarde o u nunca se endereita617. . O ruín paxariño, logo descobre o seu niño.618. . O segundo anda polo mundo619. . O tempo todo o fai e todo o leva620. . O tempo todo o trae e todo o leva621. . Obra ben e espera622. . Onde chuspen, lama hai623. . Onde hai fume, hai lume624. . Onde sacan e non botan, buscan e non atopan625. . Onde se saca e non se pon logo se chega ao fondón626. . Os cachos tiran ás olas627. . Os males fan amizades628. . Para mancha grande non hai xabón que abaste.629. . Para quen non quere sempre hai abondo


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 630. . Peor é a recaída que a caída631. . Perdido é quen tras perdido anda632. . Perdiz moi cercada xa se ve medio asada633. . Pés afeitos a saltar non saben quietos estar634. . Pola boca morre o peixe635. . Polo fío sácase o nobelo636. . Polo rabo da culler vai o gato á ola637. . Por máis que o ben se dilate, como se alcance non é tarde638. . Por un cravo perdeuse a ferradura639. . Por un ladrón perden cento nun mesón640. . Quen ben ata, ben desata641. . Quen caladamente arde, máis se queima642. . Quen chega tarde, nin oe misa, nin come carne643. . Quen con lume xoga, acábase queimando644. . Quen dá das súas penas, non espera das alleas.645. . Quen de mozo non traballa de vello durme na palla646. . Quen de preitos se librou, boa sorte alcanzou647. . Quen espera, desespera648. . Quen mal anda, mal acaba.649. . Quen mal fala, peor oe650. . Quen moito abarca, pouco aperta651. . Quen moito corre, axiña para652. . Quen moito enfeixa, pouco ata653. . Quen moito folga, pouco medra654. . Quen moito parola fai pouca obra655. . Quen moito reza, moito peca656. . Quen moito ve, moito aprende657. . Quen moito vive, moito mal recibe658. . Quen moito vive, moito ve659. . Quen moitos oficios ten, con ningún se mantén660. . Quen non monta a cabalo, do cabalo nunca cae661. . Quen pode e non quere; cando poderá, non quererá662. . Quen pregunta o que non debía oe o que non quería663. . Quen queira mariscar, hase de mollar664. . Quen san o seu dedo ata, san o desata.665. . Quen sementa ventos recolle tempestades666. . Quen volve e vai, boa viaxe fai667. . Sabe máis o demo por vello que por demo668. . Sardiña que leva o gato, tarde ou nunca volve ao prato669. . Se ao vello lle quitan a pinguiña e maila cociña, que o enterren á tardiña670. . Se che pica unha denosiña, vas dereito para a caixiña; e se che pica un escorpión, vas

dereito para o caixón.671. . Se non morres de mozo a vello has chegar672. . Se o cántaro bate na pedra mal para o cántaro e non para ela673. . Se pingan as tellas, come centellas674. . Se queres ter ovos, mantén a galiña675. . Se xogas con lume, quéimaste


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 676. . Sempre vai a lingua a onde doe a moa677. . Servo de outro se fai quen di o seu secreto a quen non o sabe calar.678. . Sol e boa terra fan mellor gando que o pastor afamado.679. . Tal terra andar, tal hai que falar680. . Tempo andando, cousas vendo681. . Teñas ou non teñas sorte, o mesmo lle dá á morte682. . Tirar á vasura, sinal de desprezo683. . Todo chega e todo pasa anque non saias da casa684. . Todo o bo faise esperar685. . Trunfo repetido, xogo perdido686. . Un é o que come687. . Unha palabra tira por outra688. . Vén a ventura para quen a procura689. . Vezo collerás que despois non quitarás690. . Voda tira loito691. . Xa con risa xa con pranto, iremos ao camposanto692. . Zapato burgués e besta de andadura, pouco dura.693. . Quen a ferro mata, a ferro morre

21.- CONSELLOS694. . Na igrexa, rezar; na praza, calar; e na casa, falar ata escachar695. . Nin polo sol nin pola solexa, nunca deixes a túa mantexa.696. . Sea brétema tira cara Carreira, calca a eira.697. . A cabalo regalado non lle mires o dente698. . A cabalo regalado non se lle mira o dente.699. . Á cabra cega, monte largo700. . A cousa máis alabada, antes vendida que non comprada701. . A inxuria é mellor olvidala que vingala702. . A lebre que has de matar costa abaixo hala botar703. . A leña da figueira, recúa do lume e fraca de madeira704. . A mula con matadura, nin cebada nin ferradura705. . A onde has de ir non has de mentir706. . A onde non te chaman non vaias, que se non te chaman non fas falta707. . A onde todos van chorando non debes ir cantando.708. . A par de río non merques terras, nin caserío709. . A pobre, non prometas; e a rico, non debas710. . A prudencia é nai da ciencia711. . A pulga quen vén á orella, co diaño se aconsella712. . A quen non lle sobre pan que non críe can713. . A quen queiras mal non o queiras no hospital714. . A quen tes que agarimar non o fagas chorar.715. . A rico, non debas; e a pobre, non ofrezas716. . Á sorte mala, paciencia e boa cara717. . Á voda do ferreiro cada un vai co seu diñeiro718. . A voda e a bautizo non vaias sen ser chamado719. . A voda nin bautizado non vaias sen ser chamado720. . Aceite, viño e amigos, mellor canto máis antigos721. . Achégate aos bos e serás un deles


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 722. . Acórdate nora de que serás sogra723. . Amigo e viño, os máis antigos.724. . Anda quedo, non andes fungando e fai as túas cousas calando725. . Antes fiarás do terrón que do señor726. . Ao bo consello non se lle atopa prezo.727. . Ao coello e ao vilán mételles man728. . Ao mal encontro darlle a man e mudalo pronto729. . Ao pasar o carromeiro, ten coidado muiñeiro730. . Ao porco e ao xenro ábrelle a porta que xa el virá cedo 731. . Ao que madruga Deus o axuda732. . Aos ditos das vellas hai que tapar as orellas733. . Aprende chorando e rirás ganando734. . Aproveitar ben en lume é bo costume735. . Arco da vella, vaite de aí, que as nenas bonitas non son para ti736. . Ás bestas non te metas737. . As cousas claras, e o chocolate espeso738. . As mans non ven máis que os ollos.739. . Ata o corenta de maio, non te quites o saio; e, se volve a chover, vólveo a poñer. 740. . Atallo, quita traballo741. . Atrás virá quen bo me fará.742. . Auga que non has de beber, déixaa correr743. . Barba pon mesa e non perna tesa744. . Ben pode chorar o que non se pode consolar745. . Boas accións valen máis que boas razóns746. . Cada un axúdase a si mesmo e Deus a todos747. . Cada un varre como pode e sabe748. . Camiño longo, paso curto749. . Cando chova non vaias de caza que non vas facer nada750. . Cando comas pan quente non bebas auga fría751. . Cando o demo reza, enganarte quere752. . Cando te capen, berra753. . Cando tomes augardente ten coidado cos teus dentes754. . Cando vaias á misa e ao muíño non chames polo veciño755. . Cando vaias á misa e ao muíño non danes ao veciño756. . Carneiro estraño non o agasalles no teu rabaño757. . Casa, na que mores; pero máis non compres758. . Con quen paces e non con quen naces759. . Da boa nai busca filla e da boa cepa enxerta a viña760. . Dá e ten e farás ben761. . De palla ou palloeiro, enche o teu palleiro762. . Deixa de remexer o que non vas comer763. . Despois de San Martiño, deixa a auga e bebe viño764. . Días de chuvia e vento, non vaias de caza que perdes o tempo765. . Dise o pecado pero non o pecador766. . Duro con duro, endexamais se fixo bo muro767. . En alleo souto, un pao ou outro768. . En febrero, mete obreiro; antes no derradeiro, que no primeiro


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 769. . En febrero, mete obreiro; pan che comerá, pero traballo che fará770. . En martes nin te cases nin te embarques771. . En martes non cortes nin plantes772. . En martes non plantes773. . En martes non te embarques774. . En martes, nin porco mates, nin churras deites, nin pitos saques.775. . En Pascua con quen quixeres e no Entroido coas túas mulleres776. . En setembro e aínda no outono bebe viño vello e deixa repousar o novo.777. . En terra de lobos ouvea coma todos778. . En xaneiro mete o obreiro779. . Entre cegos non hai fermoso nin feo780. . Entre col e col, leituga781. . Está a vella a morrer e aínda está para aprender782. . Fai ben anque non saibas a quen783. . Fai ben e non mires a quen784. . Fai o ben e non mires a quen785. . Fai primeiro o necesario e despois o voluntario786. . Fala da caza e merca na praza787. . Fala da caza e tena na casa788. . Falando, enténdese a xente789. . Ferra besta lixeiro e andarás cabaleiro790. . Festas e vodas, poucas e boas791. . Forza de mozos e consello de vellos792. . Fuxe da multitude e terás quietude793. . Fuxe da ocasión e non terás tentación794. . Gaiteiro pago nunca ben tocou795. . Garda o prado e manterás o gando796. . Garda sempre que comer, pero sempre que facer797. . Gasta en festas e en viño o que has de deixar aos sobriños798. . Hai que dar e ter para que nos veñan ver799. . Hai que dar tempo ao tempo800. . Ida e vida, pola casa da miña tía801. . Ir á guerra e casar non se ha de aconsellar802. . Lancha dentro, amigo fóra803. . Máis sabe o demo por vello que por demo804. . Máis vale a quen Deus axuda que a quen moito madruga805. . Máis verdades hanse de saber que dicir806. . Mata o porquiño, non o deixes engordar que despois o touciño, farate engordar807. . Meu pai díxome que porfiara pero que non aportara808. . Muda o lobo os dentes mais non as mentes809. . Na casa allea o que ben está que estea810. . Na porta do forno quéimase o pan811. . Na terra de lobos hai que ouvear coma todos812. . Na terra dos lobos ouvear coma todos813. . Na terra onde vivires, fai o que vires814. . Nas terras dos lobos, ouvear coma todos815. . Nin amigo reconciliado nin carneiro dúas veces asado


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 816. . Nin burro orneante, nin home rallante817. . Nin casa, á beira do río; nin viña, ao pé do camino818. . Nin voda triste nin enterro alegre.819. . No bo río péscase a troita820. . No Carballiño, bo pan e bo viño.821. . No mes de marzo, farrapiños debaixo do brazo822. . No mes de mortos non saches a horta nin capes os porcos823. . No mes dos mortos mata aos teus porcos824. . Non deixes para mañá o que poidas facer hoxe825. . Non hai pouco que non chegue nin moito que non se acabe 826. . Non lle chames amigo a quen non viviu contigo827. . Non negues o que ti pedirías828. . Non pidas a quen pediu nin sirvas a quen serviu829. . Non sexas outro cando so ó podes ser ti830. . Non sirvas a quen serviu nin pidas a quen pediu831. . Non te abatas por pobreza nin te ensalces por riqueza832. . Non te botes a cantar se non sabes o que has cantar833. . Non te fíes de consellos, que son contos de vellos834. . Non todo o monte é ourego835. . Non todo o que reloce é ouro836. . Non trates con rico empobrecido nin con pobre enriquecido.837. . Nunca sirvas a quen serviu838. . Nunca te deitarás sen saber unha cousa máis839. . O amor e o xantar hanse de comer antes de enfriar 840. . O ben, buscalo; e o mal, esperalo841. . O bo consello non ten prezo842. . O cabalo regalado cólleo cos ollos pechados843. . O coche, cabalo e muller nunca debes ofrecer844. . O cortizo e o cortello, no monte vello845. . O gran non fai graneiro pero axuda ao compañeiro.846. . O mal que non ten remedio, olvidalo é o mellor medio847. . O mar e a muller hanse de lonxe ver848. . O mellor camiño é o recto849. . O moito correr trae pouco andar.850. . O ollo limpalo sempre co cóbado851. . O pano podre non garda puntada852. . O pote que moito ferve, sazón perde853. . O que a boa árbore se arrima boa sombra o acubilla854. . O que dá pan a can alleo, perde o pan e perde o can.855. . O que dan de balde, ben sabe856. . O que é ben nacido será ben agradecido.857. . O que en sí confía, erra cada día858. . O que has de comer non o vexas facer859. . O que madruga Deus o axuda860. . O que non oe consello non chega a vello861. . O que poidas facer hoxe non o deixes para mañá862. . O que ten dúbida, sempre acerta


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 863. . O que ten tenda, que a atenda; e senón, que a venda864. . O que vai a modo chega a lonxe865. . O rato que non sabe máis dun burato logo o pilla o gato866. . O tempo dáo Deus de balde867. . O vento é paciente e sabe cortar cada unha das súas árbores.868. . O vinte e cinco de marzo entra a merenda e máis o descanso869. . O zapato do amigo, pouco pez e mal cosido870. . O zapato do amigo, moito pez e ben cosido871. . Obras son amores e non boas razóns872. . Onde foras fai o que viras873. . Onde vivires, fai como vires874. . Palabras e plumas o vento as tumba875. . Palabras necias, oídos xordos876. . Palabras torpes, oídos xordos877. . Palla ao palleiro, galiñas ao galiñeiro878. . Palla ao palleiro, vellas ao fiadeiro879. . Para encaixes de puntillas, en Galicia, Camariñas880. . Pensa ben o que queres ser, senón se o que tes non o queres perder.881. . Píllase antes a un mentireiro que a un coxo882. . Pola noite todos os gatos son pardos883. . Polo que garde o meu peito non teño preito.884. . Polo san Martiño mata o porquiño e proba o teu viño.885. . Polo san Martiño, nin fabas nin liño886. . Polo san Martiño non plantes fabas nin liño887. . Polo san Martiño, mata o porco e bebe o teu viño888. . Polo san Martiño, mata o teu porquiño889. . Por san Xulián, garda o viño e garda o pan890. . Procura non xurar anque xures a verdade891. . Quen a boa árbore se arrima boa sombra o acubilla892. . Quen calar non sabe, falar non debe893. . Quen canta, o seu mal espanta894. . Quen dá consellos non da pan895. . Quen di de min que se mire a si896. . Quen no te coñeza que te compre897. . Quen pregunta, non erra898. .Quen queira vivir ben, non teña cerca a ninguén899. . Quen usa non abusa900. . Saber vivir é saber convivir901. . Se moitos amigos queres ter, gastarás canto tés e nada verás 902. . Se non podes o que queres, quere o que poidas.903. . Se non queres ir de morto a San Andrés de Teixido, vai botando contas para ir de

vivo 904. . Se non queres levar patadas non vaias á feira das bestas.905. . Se o millo fose pouco mudalo dun saco noutro906. . Se o neno empeza a chorar aloumiñarao súa nai907. . Se Pico de Meda ten sombreiro, mete o can no palleiro908. . Se queres abellas, castra por Candeas


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 909. . Se queres ao teu home san, dálle abelán910. . Se queres aprobar, hai que estudar911. . Se queres coller bo viño planta a viña cara o soliño912. . Se queres durmir ben, xa que estamos en abril, tes que cear sen a luz do candil913. . Se queres lan, rapa en san Xoán914. . Se queres mel castra as abellas polo san Miguel915. . Se queres mel, castra por san Miguel; e se queres abellas, castra por Candeas 916. . Se queres mel, castra por san Miguel; e se queres cera, castra por Candeas917. . Se queres mel, castra por san Miguel918. . Se queres mel, castra por san Miguel; se queres abellas, por Candeas.919. . Se queres que auga corra, quítalle o terrón á presa920. . Se queres que ben saiba o porco dálle landras do teu souto921. . Se queres que o neno che creza, coa auga do cu lávalle a cabeza922. . Se queres que o teu carro cante como canta o do veciño, bótalle o eixo de freixo e

as treituras de sanguiño923. . Se queres que te respecten hai que darse a respectar924. . Se queres ter un fillo pillabán méteo a sancristán925. . Se queres ver como é o teu corpo, mata un porco926. . Se queres vivir en paz, canto ves non xulgarás927. . Se tes catarro dálle ao xerro928. . Se tiro cara Carreira, calco a eira929. . Se vai frío e vento, pecha a porta e métete dentro.930. . Solas e viño, andan camiño931. . Unha boa capa todo o tapa932. . Vai o vello morrendo e vai aprendendo.933. . Vaias a onde vaias fagas o que vexas934. . Velocidade e altura: conserva a dentadura935. . Vence o mal, a forza de facer o ben936. . Vender e calar é a mellor cousa937. . Vezo poñas que vezo quites938. . Vicio collas que non tollas939. . Viña, entre viñas; e casa, entre veciñas940. . Viños e amores os máis vellos son os mellores941. . Viños e amores, os vellos son os mellores942. . Vodas largas, barallas novas943. . Día de chuvia e vento, non vaias de caza, que perdes o tempo

22.- CONTRADICIÓNS944. . As bágoas de quen herda son risas encubertas945. . Mentres se capa non se asubía.946. . A alma na boca, e os ósos no saco947. . A burra vella, albarda nova948. . A Concha do taberneiro, ten o home non estranxeiro949. . A cruz nos peitos, e o demo nos feitos950. . A falta de homes bos, ao meu pai fixérono alcalde951. . A folla, cando enxoita, molla952. . A inocencia da criatura que está mexada e di que súa953. . A mal tempo, boa cara


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 954. . A mala chaga sana; a mala sona mata955. . A moito pedir pouco ofrecer956. . A pai aforrador, fillo gastador957. . A sorte da fea, a guapa a desexa.958. . A sorte da muller fea, a bonita a desexa959. . A verdade dóeche máis a ti que a min960. . Andar e andar e nunca chegar.961. . Anque a malicia escureza a verdade non a pode apagar962. . As contas da casa non dan coas da praza963. . Ás veces mexan por un e hai que dicir que chove964. . Boca de mel, e mans de fel965. . Botar sopas e sorber, non pode ser966. . Canto máis pobre, menos esmola967. . Canto máis présa, máis vagar968. . Cara de beato e uñas de gato969. . Corazón forte ao seu dono leva á morte970. . Dá Deus sarna a quen non sabe rascala971. . De mala semente, boa xente972. . Deus dáos e o demo xúntaos973. . Deus escribe dereito con renglóns torcidos974. . Deus me dea contenda con quen non me entenda975. . Deus todo o sabe aínda que todo o cala976. . Di mentiras e sacarás verdades977. . Día de moito, véspera de nada978. . Día de todo e véspera de nada979. . Día de xaxún, véspera de Santo980. . Durmir e gardar a casa, non hai maneira981. . Falar do mar e nel non entrar982. . Gastar e ter, non pode ser983. . Gastar sen ter, non se sabe como pode ser984. . Hoxe entra mandando quen onte entrou rogando985. . Inda non asamos e xa pingamos986. . Invitoume o Sr. Romeo e o viño pagueino eu987. . Ir cabaleiro no burro e andar ao seu procuro.988. . Mentres canto, non asubío989. . Mentres se traga, non se cuspe990. . Moito ruído e poucas noces991. . Na casa do Ferreiro, coitelo de pao992. . Na casa do Ferreiro, coitelo de pao; e na do carpinteiro, nin arado nin grade.993. . Nin por moito madrugar vai amencer máis cedo994. . Nin por moito madrugar amence máis axiña995. . No que non se perde nada, sempre algo se gaña996. . Non é o mesmo falar da guerra que verse nela997. . Non hai dor que sexa boa998. . Non hai mal bo999. . Non se pode repenicar e ir na procesión1000. . Non sei que facer: se deixar de andar, ou botar a correr


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1001. . Non sei que faga: se colla moza ou tome soldada1002. . O demo fainas e Deus descóbreas1003. . O mal e o ben, na cara se ven.1004. . O que máis ten non é o que máis dá1005. . O que un aborrece, outro o apetece1006. . O que unha idade apetece, outra aborrece1007. . Saca o teu ao mercado e un dirá bo e outro dirá malo1008. . Saír dun souto e meterse noutro1009. . Se tes présa, vaite con calma1010. . Ser bo entre os malos é moito traballo1011. . Soprar e sorber, non se pode facer1012. . Un pao vestido non parece pao1013. . Unha ovella negra, trae un año branco1014. . Unhas, de cal; e outras, de area1015. . Uns nacen para santos e outros para pés de bancos.1016. . Uns naceron para moer e outros para ser moídos1017. . Uñas de gato, e palabras de santo1018. . Urdir e tecer, non pode ser1019. . Canta máis présa, máis lecer1020. . Honra e vicio non andan xuntos

23.- CREGOS1021. . O crego e mailo raposo, se perden a mañá perden o día todo1022. . O cura e o raposo se perden a mañá, pérdeno todo.1023. . O alcipreste non se rega porque crece coa lentura1024. . Abade que foi monaguiño ben sabe quen bebe o viño1025. . Predica meu frade, que o que che mandou que che pague

24.- CRENZAS1026. . A Deus rogando e co mazo dando1027. . A fe sen obras e fe morta1028. . A misa do Galo, unha vez ao ano1029. . Ano novo con xefe de casa, doce mortos no ano1030. . De hora en hora, Deus mellora1031. . Deus aperta pero non afoga1032. . Deus dá para todos1033. . O que de noite asubía, polo demo pía1034. . O que mata a unha abella ten cen anos de pena1035. . O que pola noite asubía, polo demo pía1036. . O que rouba a un ladrón ten cen anos de perdón1037. . O rosario ao pescozo; e o demo ao corpo1038. . Os martes non te cases nin te embarques1039. . Paxaro calado non fai mal agoiro1040. . Quen perdeu e non encontrou, co demo andou1041. . Todo o tempo pasado foi mellor1042. . Un home non é home ata que escribe un libro, ten un fillo e planta unha árbore1043. . Vaite corvo do pousado, non me traias un mal fado1044. . Vale máis a quen Deus axuda que a quen moito madruga1045. . Venres e martes non te cases nin te embarques


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1046. . Xente que canta non pode ser mala

25.- DEBEDAS1047. . Antes quero mercar que rogar

26.- DIFICULTADES1048. . Iso non ten nin xeito nin pés1049. . Dar ás duras e comer ás maduras

27.- DISCRECIÓN1050. . Hóspede que se convida, fácil é de contentar1051. . Chorar, á boca pechada; para que non o saiban aos que non lles importa nada

28.- ECONOMÍA1052. . Ben calorosa vai ser a costa de xaneiro, pero aínda que curta, máis calorosa vai ser

a de febreiro1053. . Coa hucha baleira, non se fai feira1054. . Coa prata todo se alcanza1055. . Diñeiro busca diñeiro1056. . Diñeiro haxa, que gusto non falta1057. . O que garda, sempre ten1058. . Unha vara de pano dura un ano

29.- EDUCACIÓN1059. . A conversación con persoa lida é media vida1060. . Ninguén nace aprendido1061. . Nunca te creas inferior ao outro, só porque estudiou moito1062. . O que sabe, acerta1063. . O saber non ocupa lugar1064. . Falar coa boca chea é de mala educación

30.- EGOISMO1065. . Ande eu quente e ríase a xente.1066. . Iranse os hóspedes e comeremos o galo.1067. . O que é teu , é meu; e o que é meu, é meu só1068. . Primeiro, eu; despois, eu; e sempre eu1069. . Primeiro o pan, e despois o can1070. . Primeiro son os meus dentes que os parentes1071. . Se a barca está rota sálvese quen poida

31.- ENTROIDO1072. . O Entroido, coas súas artes; botou a san Matías fóra do martes1073. . O entroido é un larpeiro, mais é o fillo dun pobre; cada un na súa casa gobernase como

pode.1074. . O Entroido, na casa; e as Pascuas, na praza

32.- ENVEXA1075. . A boroa da miña veciña sabe mellor que a miña1076. . A envexa rompe o saco1077. . A galiña da miña veciña pon mellores ovos que a miña1078. . A vaca da miña veciña dá máis leite ca miña1079. . Do mirar nace o cobizar

33.- EQUIVALENCIAS1080. . A árbore sen codia é coma a muller sen vergoña.1081. . A cabra vai pola viña e como fai a nai fai a filla


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1082. . A cada tempo, o seu tento1083. . A cada un hai que darlle o seu1084. . A espada vence, a palabra convence1085. . A lingua larga é sinal de man escasa1086. . A muller que non sabe cociñar é coma o gato que non sabe ratear1087. . A pobreza do que sabe vale máis que a riqueza do que ignora.1088. . A quen boa árbore se arrima, boa sombra o acubilla.1089. . A tulla sen centeo é coma o prado sen rego1090. . A Xan Portal, o mesmo lle dá ben que mal1091. . Amor con amor se paga1092. . Cada cal ama ao seu igual1093. . Cada cal, co seu igual1094. . Cada cal, no seu curral 1095. . Cada cal sente o frío como anda vestido1096. . Cada cousa, á súa hora1097. . Cada cousa faise ao seu tempo e a malla en agosto1098. . Cada cousa, no seu tempo1099. . Cada martes ten a súa semana1100. . Cada moucho, no seu souto1101. . Cada ovella, coa súa parella1102. . Cada ovella quere a súa parella1103. . Cal fiamos cal andamos1104. . Cando o río soa, auga leva1105. . Cando se enfada, coma o galo salta1106. . Canto temos, canto valemos1107. . Canto tes, canto vales1108. . Coa vara que midas serás medido1109. . Coida o ladrón que todos o son1110. . Coma a mazá, por dentro, podre; e por fóra, sa 1111. . Como midas, hante medir1112. . Cousa ben negada, non é ben probada1113. . Crece o honor e crece a dor1114. . Da rapa á rebola veña o demo e escolla1115. . De neno, rei; de mozo, capitán; de casado, burro; e de vello, can1116. . De pai a pai, pouco vai1117. . De tal pao, tal astilla1118. . Dime cales deles viñan e direiche o que dicían1119. . Dime con que andas e direiche quen es1120. . Dime con quen andas e direiche que falabas1121. . Dime de que presumes e direiche do que careces1122. . Dime do que presumes e direiche o que non tes.1123. . Dor saca dor1124. . En todas partes, cada semana ten o seu martes1125. . Fillo de gata, ratos mata1126. . Hai tantos homes bos coma corvos brancos1127. . Mal por mal, non se debe dar1128. . Nin todo dar, nin todo negar


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1129. . No camiño de Santiago tanto anda o coxo coma o san1130. . Non hai mel sen fel1131. . Non hai palleiro sen palla1132. . Non lle fagas aos demais o que non queiras que che fagan a ti1133. . Nunca falta un roto para un descosido1134. . O aldeán galego, cunca de leite por cunca de aceite1135. . O cuco e o predicador, canto máis alto mellor1136. . O que a ferro mata, a ferro morre1137. . O que contas non bota, contas non atopa1138. . O que ha de cegar, polos ollos lle han de dar1139. . O que ha de ser servido, ha de ser pedido1140. . O que non cría, non pía1141. . O que non sabe é coma o que non ve1142. . O que os ollos non ven o corazón non o desexa1143. . O que se sabe sentir, sábese dicir1144. . O que tonto vai á guerra, tonto volve dela1145. . O tempo é ouro1146. . Oliva e aceituna, toda unha1147. . Ollo por ollo, dente por dente1148. . Cada home ten o seu nome1149. . Onde hai un malo nunca falta un bo1150. . Pago por pago non é pecado.1151. . Para bo entendedor, poucas palabras bastan1152. . Para gustos, píntanse cores1153. . Para un roto non falta un descosido1154. . Pensa o ladrón que todos son da súa condición1155. . Pés fríos, corazón ardente1156. . Pés quentes, cabeza fría1157. . Pícame Pedro, que picarte quero1158. . Polo canto coñécese ao paxaro1159. . Populares e simples somos todos do mesmo vivir1160. . Poucos pensando fan máis que moitos durmindo.1161. . Quen di de min, di de si1162. . Quen non teme á morte é home forte1163. . Quen quere a Xoán, quere o seu can1164. . Se mal é de costas, peor é de illargas1165. . Se non hai vento, non hai mal tempo1166. . Se o ben non fose sentido, o mal non sería coñecido1167. . Son todos uns, coma os de Cuns1168. . Tal o paxariño, tal o niño1169. . Tan bo é Pedro coma Xan1170. . Tan bo é xaneiro coma febreiro1171. . Tanto é amar sen ser amado como responder sen ser preguntado1172. . Tanto vale o responso cantado coma o rezado.1173. . Tira boi, tira vaca, tira o burro pola estaca1174. . Todas as aves, cos seus pares1175. . Una de cal, e outra de area


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1176. . Xente con xente, dicía o pesco1177. . Xente nova e leña verde, toda se volve fume1178. . Xente nova e leña verde, todo é fume

34.- ESFORZO1179. . Comer, durmir e cagar piden vagar1180. . O que non pode, cos dentes acode1181. . Quen dá pan, pon afán

35.- FACHENDA1182. . Canto máis altura, máis figura1183. . O que é moda, non incomoda1184. . O que quere presumir, ha sufrir1185. . O rosario na man lévano moitos polo que dirán1186. . Vestir a uso, calzar a gusto1187. . A fermosura cómea a sepultura1188. . Alabémonos, xa que ninguén nos alaba1189. . Moita presenza, pouca facenda1190. . Muller fermosa, muller vaidosa1191. . Na pintura está a figura1192. . O andar para dentro é andar de trenco 1193. . O andar para fóra é andar que namora1194. . O desexo fai ao fermoso feo1195. . O soldado galego, na guerra hai que velo

36.- FAME1196. . A boa fame non hai pan duro1197. . Maceiras na horta, rapaces á porta.1198. . A codia dura, á xente aguza1199. . A falta de pan, boas son tortas1200. . A fame esperta o inxenio1201. . Á moita fame non hai pan duro1202. . A ovella farta do rabo fai a manta1203. . Adoece o can porque non lle dan pan1204. . Cando a raposa anda aos grilos, mal para as crías e mal para os grilos1205. . Fame e espera, desespera1206. . Fame e esperar fan rabiar1207. . Fame na casa, fanfurriña na praza1208. . Gando fraco, todo é carrachos1209. . Lobo famento, non ten asento1210. . Na casa onde non hai fariña nin relón; todos reñen, e todos teñen razón1211. . O ano famento é longo e estreito1212. . Pan balorento, alegra ao famento1213. . Pan quente, fame mete1214. . Para a gana de comer non hai pan duro

37.- FAMILIA1215. . Amor de nai, que o demais é aire1216. . Amor o de nai, que o demais é aire1217. . Máis vale a filla mal casada que ben aborregada.1218. . A quen non ten fillos Deus lle ampara sobriños


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1219. . A toda lei, fillos e muller1220. . Amizade de xenro, sol de inverno1221. . Amor coma o da nai, non hai1222. . Ao tío sen fillos apárelle Deus sobriños.1223. . As fillas de solteira din de quen son1224. . As miñas fillas fan meniñas1225. . Azouta de nai, non rompe óso nin saca sangue1226. . Entre pais e irmáns non metades as mans1227. . Non hai fillo coma o seu pai, nin pai coma o seu avó1228. . Non sabe o que é alegría o que non cría1229. . Non se acorda a sogra que foi nora1230. . O casado, casa quere1231. . Pai non tiveches e nai non temiches e mal fillo te fixeches.1232. . Parente de calidade é fillo da miña irmá1233. . Quen aos seus non trata ben, non pida nada a ninguén1234. . Quen ten pai na vila, sete veces lle amence o día1235. . Saco de xenro nunca é cheo1236. . Sogra, nin de barro, á porta1237. . Sogra, ningunha é boa1238. . Varre a nora o que ve a sogra1239. . Vivir con sogras, noras e xenros, anticipo do inferno

38.- FILLOS1240. . A fillo malo, pan e pao1241. . Fillo malo, vale máis enfermo que san1242. . Fillo mimado, fillo mal criado1243. . Fillo sen dor, nai sen amor1244. . Fillos criados, traballos dobrados1245. . Fillos criados, pesares dobrados1246. . Para o fillo máis querido o mellor regalo é o castigo1247. . O que ten fillos ao lado, non rabea co bocado1248. . O que ten fillos, non estoupa co cheo1249. . Terras boas, ruíns nabos; pais porcos, fillos marranos

39.- FROITA1250. . Á flor sen olor, fáltalle o mellor1251. . As árbores e as flores, locen de moitas colores1252. . Froita que cedo madura pouco dura1253. . Mazanceira na horta, rapaces á porta1254. . Mazáns na horta, rapaces á porta 1255. . Polo verán conta as mazáns1256. . Despois de san Miguel, xa pode ir aos figos quen queira

40.- HABILIDADE1257. . Rindo, rindo, o tonto verdades vai dicindo

41.- HOME1258. . Dous Pedros e un Xan fan un home cabal1259. . Home alleo é cheo1260. . Home avisado, medio asoballado1261. . Home bebedor, pouco comedor.


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1262. . Home ben feito hache de ter o corpo dereito1263. . Home celoso, o corno no ollo1264. . Home de moita parola, gasta o tempo en parolar. Non fai todo o que di, nin di todo

o que fai. 1265. . Home de moitos oficios, pouca ganancia1266. . Home moi luneiro, nin boa meda, nin bo palleiro1267. . Home moi luneiro, nin moita palla, nin moito palleiro.1268. . Home pagador, moi ganador1269. . Home panadeiro, nin boa cabana, nin bo sombreiro1270. . Home pequeño, fol de veleno1271. . Home porfiado, necio consumado1272. . Home que madruga, de algo ten cura1273. . Home que madruga, Deus o axuda1274. . Home sen defecto algún, ningún1275. . Home sen muller, home non é1276. . Home sentado, non fai bo mandado1277. . Home troiteiro, nin boa cabana, nin bo palleiro.1278. . Home troiteiro, nin boa meda, nin bo palleiro1279. . Nin maio sen trebóns, nin home sen calzóns1280. . O home aos corenta, ou vive ou rebenta1281. . O home de siso, e máis de pico1282. . O home é de onde nace, e o boi de onde pace1283. . O home e o can van a onde lle dan1284. . O home mantido espile o frío1285. . O home mullereiro acaba consigo e co diñeiro1286. . O que de 20 non é home e de 30 non casou, de corenta non é rico, ese paxaro

voou1287. . Vello con muller fermosa, mala cousa1288. . Viúvo rico, cun ollo choro e con outro repinico

42.- INDIFERENZA1289. . Non vai por ese camiño a auga ao meu muíño1290. . Dúas aves de rapiña non se gardan compañía

43.- INGRATITUDE1291. . Na súa casa non ten fariña e na allea pide galiña.1292. . Rogarlle ao santo, ata saír do charco; e despois de saído, santo esquecido1293. . Sanan as coiteladas e non as malas palabras

44.- INTELIXENCIA1294. . A ignorancia é moi confiada1295. . Non corre máis o que camiña senón o que máis imaxina1296. . Non vale de nada ser moi listo se aínda non sabes quen é Calisto

45.- INUTIL1297. . Iso e nada, todo é un1298. . Isto é coma buscar unha agulla nun palleiro1299. . Menciña que todo o cura, loucura1300. . Meter as mans na fogueira é criar frieiras1301. . Moito e ben non o fai ninguén


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1302. . Moitos durmindo fan máis que moitos oíndo1303. . Non hai boa ola con auga soa1304. . Non sabe o raposo cantas galiñas dormen fóra1305. . Non vale nin para Deus nin para o demo.1306. . O demo, farto de carne, meteuse frade1307. . Socorro tardeiro, socorro baleiro

46.- INVERNO1308. . Cando a Candelaria chora metade do inverno vai fóra1309. . Cando Santos rematan, o inverno empeza1310. . De Santos a Nadal é inverno de verdade1311. . De Santos a Nadal é inverno natural1312. . De Santos a Nadal, inverno carnal1313. . Desde Santos a Nadal é inverno natural1314. . Despois de san Martiño o inverno vén de camino1315. . Deus nos teña da man, nos saque do inverno e nos meta no verán1316. . No inverno a comida escasea, aínda que ti non o creas.1317. . O inverno, come e non cría1318. . O inverno non acabou ata que abril pasou1319. . Pola Candelaria, metade do inverno vai fóra; se chove ou venta, aínda entra

47.- IRONÍA E BURLA1320. . A falta dun can, métese un gato1321. . Non me fagas pecar que me veño de confesar1322. . Non se fixo a mel para a boca do asno1323. . O amor é fogo, pero con el non se coce o bolo1324. . O burro diante, para que non se espante1325. . O can de Xan Torrado, canto fai coa boca desfaino co rabo1326. . O coser e o cantar, todo é empezar1327. . O hábito non fai ao monxe1328. . O home querqueno, todo é veleno1329. . O home é lume; a muller, estopa; e ven o demo e sopra1330. . O home e o oso, canto máis feo máis fermoso1331. . O home e o oso, canto máis peludo máis fermoso1332. . O home parlanchín e faco rinchón, pouca cebada e moito albardón1333. . O muller que do alto fía, o fuso lle cae e o cu lle asubía1334. . O pai que non ten fillos, será que lle faltan os armadillos.1335. . O pote díxolle ao caldeiro: chégate aló que me luxas1336. . O que a feo ama, fermoso lle parece1337. . O que di a persoa, repíteo a mona1338. . O que non fuma nin bebe viño, o demo llo leva por outro camiño1339. . O que non ten fillos, ben os cría1340. . O que parvo vai á guerra, parvo volve dela1341. . O que ten besta e anda a pé, máis besta el é1342. . O que ten cama e durme no chan, merece que o mallen cun pao1343. . O que ten medo aos paxaros non sementa o trigo1344. . O traballo, para os burros1345. . O vilán, coa vara do abelán1346. . O vilán, nin ben nin mal


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1347. . Obra de común, obra de ningún1348. . Ovella farta, do seu rabo se espanta1349. . Papas e casamento, en quente1350. . Pinga, repinga, na casa da tía Dominga1351. . Sácasme dun apuro e métesme nunha présa1352. . Se corres como bebes, imos ás lebres1353. . Se non bebes cocacola, non dás pé con bóla1354. . Se non che gusta, mételle azucre.1355. . Se o teu home non sae mullereiro, ha de saír a muller homeira1356. . Se te vas e me deixas .A quen lle contarei as miñas queixas?1357. . Se te vas e me deixas. A quen lle conto as miñas queixas?1358. . Se un vello bica a unha muller moza, pasa folla1359. . Sete xastres non fan un home1360. . Un cego mala guía é para outro cego1361. . Vergonzosa é a miña filla que tapa a cara coa faldra da camisa1362. . Voda e mortalla, do ceo baixa

48.- LÚA1363. . A lúa de outubro mata ao seu dono1364. . A lúa de xaneiro non ten compañeira, non sendo a de agosto que lle dá polo rostro1365. . Se a lúa entra de tronada, vinte días de invernada.1366. . Se a noite de Nadal foi de luar, labra ben para sementar

49.- MACHISMO E SEXISMO1367. . Á lingua aguda, costela dura1368. . A cabeza da muller é o home1369. . A leña e a muller, cantos máis anos, máis arder1370. . A muller e a “sartén” na cociña están ben1371. . Á muller e á burra, cada día unha zurra1372. . A muller e a gaivota, canto máis vella máis tola1373. . A muller e a gaivota, canto máis vella, máis loca1374. . A muller e a galiña, na casa con día1375. . A muller e o viño sacan ao home do seu tino1376. . A muller é un bicho que sempre están en perigo1377. . A muller honesta, a perna quebrada e na casa1378. . A muller non só manda na cociña1379. . A muller só manda na cociña1380. . A pera e a muller, a que cala boa é1381. . A viúva honrada ten a súa porta pechada1382. . As pallas no palleiro, e as mulleres tras do fogueiro1383. . Cásate e teremos muller1384. . Febreiro e as mulleres, no día sete pareceres1385. . Home casado, nin muller é1386. . Muller ao volante, perigo constante1387. . Muller que asubía e galiña que canta coma un capón, na miña casa non1388. . O diñeiro é para gastar e a muller para tocar1389. . O home na praza, e a muller na casa1390. . O melón e a muller son malos de entender1391. . Os inimigos do home son tres: sogra, nora e muller


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1392. . Para o home san, culler de pao1393. . Sete vidas ten o gato e a muller ten outras catro1394. . Tres son os inimigos do home: a sogra, a nora e a muller1395. . Viño e mulleres, dan máis pesares que placeres

50.- MEDICO 1396. . Un médico cura, dous dubidan, tres morte segura1397. . A mal mortal nin médico nin medicina lle val

51.- MENTIRA 1398. Cóllese primeiro a un mentireiro ca un coxo.

52.- MESES A.- XANEIRO

1399. . En xaneiro, a faneca vale carneiro1400. . En xaneiro, a ovella pon o pé no carreiro1401. . En xaneiro, as verzas saben a carneiro.1402. . En xaneiro, as verzas valen carneiro1403. . Xaneiro, xeadeiro; marzo, guarzo.1404. . Bo xaneiro, mal febrero1405. . Cando en xaneiro non febrea, marzo marcea1406. . Coa lúa de xaneiro vese a formiga no carreiro1407. . En xaneiro, a abella pon o pé no salgueiro1408. . En xaneiro, a faneca vale carneiro1409. . En xaneiro, a faneca vale moito1410. . En xaneiro, a faneca xa se pode comer1411. . En xaneiro, a lebre co cu no lameiro1412. . En xaneiro, a ovella anda ao carneiro1413. . En xaneiro, a ovella pon o pé no carreiro1414. . En xaneiro, ao raposo sete, e sete no toxeiro1415. . En xaneiro, as lebres polo carreiro1416. . En xaneiro, as verzas son carneiro1417. . En xaneiro, calquera ovella pasa o regueiro; pero en febreiro, nin ovella nin

carneiro1418. . En xaneiro, mata o carneiro1419. . En xaneiro, nin galgo leboreiro nin falcón perdigueiro1420. . En xaneiro, saben as verzas a carneiro1421. . En xaneiro, tres e catro raposos no carreiro1422. . En xaneiro, vén o lobo ao palleiro1423. . En xaneiro, vive o home a carón do caldeiro1424. . En xaneiro xa a abella pon os pés no salgueiro1425. . En xaneiro, cada ovella no seu rueiro1426. . En xaneiro, frío peleiro1427. . En xaneiro, mellor carballo que castiñeiro1428. . En xaneiro, polas mañás o sol e pola tarde o braseiro1429. . En xaneiro, polo día ao sol e pola noite no braseiro1430. . En xaneiro pon a abella o pé no salgueiro1431. . En xaneiro, pouco diñeiro1432. . En xaneiro, sete lobos ao carreiro1433. . En xaneiro, un pouco ao sol e outro ao fumeiro


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1434. . En xaneiro, vén o lobo ao palleiro1435. . En xaneiro, verza vella vale carneiro1436. . Foise xaneiro xeado, foise febreiro, outra vez; virán marzo abril e maio, cheos de

flores os tres1437. . No mes de xaneiro, cos pés no braseiro1438. . No mes de xaneiro, sete capas e un sombreiro1439. . No xaneiro, busca a lebre no bulleiro1440. . O sol de xaneiro, non ten compañeiro1441. . O santo Antón verdadeiro é o dezasete de xaneiro1442. . Polo xaneiro, rega os outeiros e polo san Xoán herba che darán1443. . Por xaneiro e febreiro: barrufeado e xilmendreiro1444. . Se non chove en febreiro, nin bo prado nin palleiro1445. . Sol de xaneiro, amor de xenro1446. . Xaneiro, aneiro; e febrero, cabriteiro1447. . Xaneiro é a mellor época para a faneca comer.1448. . Xaneiro fóra, é mais unha hora1449. . Xaneiro que non enche regueiro, non é colleiteiro1450. . Xaneiro quente trae o demo no vente 1451. . Xaneiro, fío ou temperado, pásao arroupado1452. . Xaneiro, xeadeiro1453. . Xaneiro, xeadeiro; febreiro, afebrado; marzo, amarzado; abril, ben mollado; san

Xoán caloroso; e Santiago, airoso fan un ano moi donoso1454. . Xaneiro, xeadeiro; febreiro, fervedeiro; marzo, pelarzo; abril, con día no cubil1455. . Xaneiro, xeadeiro; febreiro, venteiro; marzo, regañón; e abril, chuviscón1456. . Xaneiro, xeadeiro; marzo guarzo

B.- FEBREIRO 1457. . Abrígate por febreiro con dúas capas e un sombreiro1458. . Cando febreiro non febreirea, marzo marcea1459. . Come máis un día de febreiro que cantos cabalos ten o reino1460. . En febrero, a faneca vale carneiro1461. . En febreiro aínda o gato anda ao boi anque sexa vello1462. . En febrero, bo cocido e bo braseiro1463. . En febreiro busca sombra o can1464. . En febreiro métese o can no palleiro1465. . En febreiro saca o boi do teu centeo1466. . En febreiro sae o oso do oseiro1467. . En febreiro, sete lobos ao carreiro1468. . En febrero, sete mantas e un sombreiro1469. . En febrero, un día sol e outro braseiro1470. . En febrero, un pouco ao sol e outro pouco ao fumeiro1471. . En febreiro, bo cocido e bo braseiro1472. . En febreiro, sete capas e un sombreiro1473. . En febreiro, sete lobos ao carneiro1474. . En febreiro, un día ao sol e outro ao braseiro1475. . En febreiro, un día sol e outro braseiro1476. . Febreiriño curto, cos seus días vinte e oito; se durase máis catro, non quedaba can

nin gato, nin poliño non burato, nin ovella rabela, nin pastor para ir con ela,nin


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 cornos no carneiro nin orellas no pregoeiro

1477. . Febreiro, cabriteiro1478. . Febreiro camiseiro, nin boa meda, nin bo palleiro1479. . Febreiro camiseiro, nin dá boa meda nin dá bo palleiro1480. . Febreiro, cara de can1481. . Febreiro chuvasqueiro; marzo, ventoso;abril, chuvioso; maio, louro todo ouro1482. . Febreiro curto cos seus vinte e oito, se tiveses máis catro non paraba can nin gato1483. . Febreiro moi mexadeiro, cando na casa, cando no outeiro1484. . Febreiro, nevado; e marzo, chuvioso; fan un abril florido e fermoso1485. . Febreiro, bo cocido e bo braseiro1486. . Febreiro, crebadeiro1487. . Febreiro, folerpeiro1488. . Febreiro, o menor; un anaco malo e outro peor1489. . No minguante de febreiro corta o teu madeiro1490. . Polo san Brais e cegoña verás1491. . Polo san Brais, hora e media máis1492. . Primeiro, febreiro; segundo, candeeiro; terceiro, san braseiro.1493. . San Brais, dúas horas máis1494. . San Matías anda co entroido ás porfías.1495. . Vai febreiro corto cos teus vinte e oito; se non fose teu irmán marzo, que che

quitou catro, non quedaba can nin gato.1496. . Vaite febreiro, cos teus vinte e oito, que se chegues a ter vinte e nove non paraba

can nin gato. C.- MARZO

1497. . Marzal marzal, pola mañá cara de rosa e pola tarde cara de can. 1498. . Marzo ben feito, patacas a eito1499. . Marzo, espigarzo1500. . Marzo, garzo: pola mañá cara de can e pola tarde fai un bo barrigán.1501. . Marzo marceador, de noite chove e de día vai sol.1502. . Marzo marzán, pola maña cara de can e pola tarde de barrigán 1503. . Cando marzo maiea, maio marcea1504. . En marzo e abril, augas mil.1505. . En marzo sae a herba aínda que lle dean cun mazo1506. . En marzo, abrigo e pantrigo1507. . En marzo, abrigo, noces e pantrigo1508. . En marzo, mazo1509. . Entre marzo e abril o cuco vai ao seu fin1510. . Entre marzo e abril sae o cuco do cubil1511. . Marzo amola e abril esfola1512. . Marzo chegar, tempo de enxertar1513. . Marzo chuvioso, verán caloroso1514. . Marzo, marzal; pola mañá cara de can e pola tarde aínda fai un bo barrigán1515. . Marzo, marzal; pola mañá cara de rosa e pola tarde cara de can1516. . Marzo, marzán; pola mañá cara de can e pola tarde aínda fai un bo barrigán1517. . Marzo, marzán; pola mañá cara de can e pola tarde barrigán 1518. . Marzo marzola, trebón e raiola1519. . Marzo pardo, pouco sol e malo


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1520. . Marzo pardo, sinal de bo ano1521. . Marzo varía sete veces ao día1522. . Marzo, venteiro; e abril, chuvisqueiro; enchen en maio de flores os eidos1523. . Marzo ventoso e abril chuvioso fan a maio florido e fermoso1524. . Marzo ventoso e abril chuvioso traen a maio florido e fermoso1525. . Marzo ventoso, abril chuvioso 1526. . Marzo, ventoso; abril, chuvioso; sacan a maio florido e fermoso.1527. . Marzo, marzán, pola maña cara de vella e pola tarde cara de can 1528. . Marzo, marzán; a mediodía zoa a abella, e á noite mata á vella 1529. . Marzo, marzola; trebón e raiola1530. . Marzo, marzón; pola mañá cara de can, e pola tarde cara de barrigón1531. . No marzo, abrigo e mocas de pantrigo.1532. . No marzo abrigo, noces e pantrigo1533. . O que en marzo marcea, en todo o verán non branquea1534. . O sol de marzo mete á dona no pazo1535. . O sol de marzo, mata ao dono do pazo1536. . Sol de marzo queima as donas do pazo

D.- ABRIL 1537. . Abril, amoroso; san Xoán, ventoso1538. . Abril atoldado é pouco mollado1539. . Abril e maio compoñen todo o ano1540. . Abril e maio son a chave do ano1541. . Abril esfola paro o maio amola1542. . Abril frío e mollado, enche o celeiro e farta ao gando1543. . Abril frío, moito pan e pouco viño1544. . Abril frío trae polas de trigo1545. . Abril frío, fornos quentes, alegría para os meus dentes 1546. . Abril frío, pan e viño1547. . Abril que sae chovendo a maio chama correndo1548. . Abril quente e mollado, cargo o carro e engorda o gando1549. . Abril, augas mil1550. . Abril, se por mal quere vir, nin as portas deixa abrir1551. . Abril, se por mal quere vir, non deixa nin as portas abrir1552. . En abril a pinga vale por mil1553. . En abril, cada pingueira de auga vale por mil1554. . En abril, cear sen candil1555. . En abril, chuvias e chuvias vir1556. . En abril, coiros mil1557. . En abril, déixame durmir que en maio do meu me caio1558. . En abril, pon o cabalo ruín1559. . En abril, sae o cuco do cubil1560. . En abril, xa o raposo sae do cubil.1561. . En abril, augas mil1562. . En abril, cear sen candil1563. . En abril, unha gota vale mil.1564. . En abril, unha pinga vale por mil1565. . Folla de abril, abre a man e déixaa vir


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1566. . Non hai abril que non sexa ruín, no comezo ou no fin1567. . O mes de abril trae queixas mil1568. . Polo abril xa se pode o labrego rir1569. . Polo abril xa só poda o labrego ruín1570. . Se abril vén mollado, en maio canta o río e baila o prado

E.- MAIO1571. . De Corpus á Ascensión, tres semanas son1572. . En maio, aínda a vella queima o tallo1573. . En maio, aínda bebe o boi no prado1574. . En maio aínda o boi bebe no prado, antes no principio que no acabo 1575. . En maio, corre a auga tralo arado1576. . En maio, en min me caio.1577. . En maio o boi bebe no prado, antes no principio que no acabo1578. . En maio que beba o boi no prado, mellor no empezo que no cabo 1579. . En maio, sementan co saio1580. . En maio, xa non é bo paio.1581. . En maio xa podes tirar o saio1582. . En maio, de fame me desmaio1583. . En maio, do meu me caio1584. . Enxame de maio, vale un cabalo.1585. . Enxame pobre, en maio morre1586. . Febres de maio, saúde para todo o ano1587. . Maio frío, moito trigo1588. . Maio longo, san Xoán redondo1589. . Maio me molla, maio me enxuga; maio me deleita na sepultura.1590. . Maio pardo e san Xoán claro fan ao labrador honrado1591. . Maio pardo, san Xoán pardo1592. . Maio turbio e san Xoán claro fan un ano ben temperado1593. . Maio vale máis no comezo que no cabo1594. . Maio ventoso, xuño piolloso1595. . Maio, maiolo, oxalá duraras o ano todo1596. . O que dorme o día da Ascensión todo o ano é dormilón.1597. . O que en maio se molla, en maio se enxuga 1598. . Quen en maio non merenda aos mortos se encomenda1599. . San Isidro labrador quita o frío e manda a calor1600. . San Isidro Labrador, saca o frío e pon calor.1601. . Santa Cruz de maio o lobo ao rodo e o raposo medio criado1602. . Tras un maio pardo vén un san Xoán claro

F.- XUÑO 1603. . Aí vén san Pedro co seu xerro1604. . Ata san Pedro o viño ten medo1605. . De san Xoán a san Pedro cinco días van no medio1606. . En san Xoán, as nove con día dan1607. . En san Xoán fouce na man1608. . En san Xoán, pouco queixo e moito pan1609. . En san Xoán, tanto queixo coma pan1610. . En san Xoán, xa a sardiña pinga o pan


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1611. . En san Xoán, xa o corpo non ten man1612. . En san Xoán, xa o raposo colle ao carneiro pola la.1613. . En san Xoán, xa pilla o lobo ao año pola la.1614. . En San Xoán, a fouce na man1615. . En San Xoán, as nove con día dan1616. . En xuño, se pica o sol, nin muller nin caracol1617. . Entre san Xoán e san Pedro, xofre sen medo1618. . Pola noite de san Xoán pon a roupa na túa silla.1619. . Polo santo Antón toda a galiña pon1620. . Polo santo Antón xa a galiña pon.1621. . Polo san Xoán o raposo colle a ovella pola la1622. . Polo san Xoán perde o carneiro a “lan”1623. . Polo san Xoán, perde o carneiro a la1624. . Por san Pedro, burro quedo1625. . Xuño brillante, ano abundante1626. G.- XULLO 1627. . En santa Mariña, xa pillo a galiña1628. . En xullo, andar e patacas coller1629. . Polo mes de santa Mariña, deixa o sacho e colle a fouciña1630. . Polo san Cristovo o viño tapa o lobo1631. . Polo san Cristovo, o millo tapa ao corvo.1632. . Por san Cristovo o millo tapa ao corvo1633. . Polo Santiago comeza na viña a pintar o vago1634. . Xullo andado, millo arrendado1635. . Xullo, xulleiro que traes ao centolo baleiro1636. . Xullo, xulliño, colleita de trigo1637. H.- AGOSTO 1638. . Agosto ardenteiro, herba no palleiro1639. . Agosto e setembro non duran sempre1640. . Agosto e vendima, non é aínda o día1641. . Agosto ten a culpa e setembro leva a froita1642. . Agosto ten a culpa e setembro leva a pulpa1643. . Agosto, agosteiro1644. . En agosto vaise a noite coma un lostrego1645. . En agosto, a auga está detrás do toxo1646. . En agosto, a lebriiña está detrás do toxo1647. . En agosto, auga detrás do rostro1648. . En agosto, frío no rostro1649. . En agosto, o porco pon entrecosto1650. . En agosto, o sol marcha como un lostro1651. . En agosto secan os montes e en setembro as fontes1652. . En agosto, frío no rostro1653. . En agosto, nin viño, nin muller nin mosto1654. . No agosto nin viño, nin muller nin mosto.1655. . No mes de agosto non capes nin rapes1656. . Agosto nos farta e agosto nos mata1657. . O resío de agosto arrefría o rostro


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1658. . O resío de agosto dá no rostro1659. . Os resíos de agosto son mel e mosto1660. . Os socios de agosto son mel e mosto1661. . Polo san Bartolomeu, di o inverno: alá vou eu1662. . Se en agosto non secaron todas as fontes en setembro secarán ben os montes1663. . Trebón de agosto mellora o mosto

I.- SETEMBRO 1664. . En san Miguel non cae mel no Courel1665. . En setembro arden os montes e secan as fontes1666. . En setembro colle o viño e non durmas polo camino1667. . Polo san Miguel, nunca hai mel no Courel1668. . Polo setembro ou se secan as fontes ou a auga leva as pontes 1669. . Por san Mateo vendima ti, vendimarei eu1670. . San Migueliño das uvas maduras, moito me tardas e pouco me duras1671. . San Migueliño das uvas maduras, tarde vés e pouco duras1672. . San Migueliño das uvas, tarde vés e pouco duras.1673. . Se setembro non ten froita, agosto tivo a culpa1674. . Setembro asegura o que agosto madura1675. . Setembro ou leva as pontes ou seca as fontes1676. . Setembro ou seca fontes ou varre pontes

L.- OUTUBRO OU OUTONO1677. . Bo outono, ledicia do dono1678. . Deus deixe vir os días de outono que teñen para todo1679. . En outono bebe o viño vello e deixa a entrar o novo1680. . En outono, máis ben fame que sono1681. . En outubro, caída de follas1682. . Flores no outono, fame no ano novo1683. . No outono bebe o viño vello e deixa entrar o novo1684. . O outono vai bo de ir; se o puidera pillar non había de fuxir1685. . Os días de outono teñen para todo e os de san Xoán non sei para onde van1686. . Outono chegar, porco cebar1687. . Outono enxoito, Nadal vento pouco ou moito1688. . Outono quente, trae ao demo no ventre.1689. . Polo Pilar os nabos na terra e o viño a envasar.1690. . Polo san Lucas, ben saben as uvas porque hai poucas ou ningunhas1691. . Polo san Lucas, saben as uvas

LL.- NOVEMBRO1692. . Ata san Martiño pinga o ramalliño, despois de san Martiño, fame e friíño1693. . Bendito mes que comeza con Santos e remata con santo André1694. . Castañas, viño novo e chourizos, no mes de Santos son vicios.1695. . Castañas, noces e viño, fan as delicias do san Martiño1696. . En san Martiño, mátase o porco e comese o fociño1697. . En santo Andrés colle o porco polos pés1698. . O mes de novembro castañas e noces ofrece. Por san Martiño, deixa a auga e bebe o viño.1699. . O san Martiño, tarde vén e logo marcha1700. . Polo san Martiño vai ver o teu soutiño1701. . Polo san Martiño, come pan e bebe viño


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1702. . Polo san Martiño, pan e viño1703. . Polo san Martiño, pan e viño e do san Martiño adiante fame e frío1704. . Polo san Martiño, tombos ao camiño1705. . Polo san Martiño, trompos ao camiño.1706. . Polo santo Andrés colle o porco polos pés1707. . Polos Santos aínda hai campos verdes e xa hai algúns montes brancos1708. . Por san Martiño, pan e viño1709. . San Martiño empeza con Santos e acaba con san Andrés1710. . Se non queres esquecerte de cando é santo Andrés mira nos fueiros das túas orellas

e pés M.- DECEMBRO E NADAL

1711. . Cando Nadal nada, sinal de boa anada1712. . En Nadal,fame e frío1713. . En Nadal, cada ovella no seu curral1714. . En Nadal, frío e fame1715. . En Nadal, quen aforra ben se vale1716. . En san Lázaro pillei un paxaro1717. . Nadal mollado, xaneiro xeado1718. . Nadal sen porco, que non veñan moitos1719. . Nadal chuvioso, xaneiro ventoso1720. . Navidades enxoitas, nin poucas nin moitas1721. . Navidades molladas, sinal de boas anadas1722. . No mes de Nadal a carón da lareira vaite sentar1723. . No mes de Nadal sementa o teu nabal.1724. . No mes de Nadal, a carón da lareira vaite sentar.1725. . Pola santa Lucía medra o día a pisada dunha galiña1726. . Pola santa Lucía mingua a noite e medra o día1727. . Polo Nadal, cada ovella ao seu curral1728. . Polo san Lázaro, pillei un paxaro1729. . Polo Santo Tomé colle o porco polo pé pero mellor para o matar que para o cebar1730. . Santa Lucía quítalle á noite e mételle ao día1731. . Santa Lucía, sácalle á noite e médralle o día

53.- MOCIDADE:1732. . Co mozo galán, ten a túa filla da man1733. . Entre mozo e moza, convén un muro groso1734. . Moza garrida, ou ben gañada ou ben perdida1735. . Nin marzo sen flores, nin moza sen amores1736. . O andar ben vestida fai a moza garrida1737. . Ben composta non hai moza fea1738. . A metade da moza está na tenda1739. . A moza quere espello porque lle dá consello

54.- MULLER1740. . A casa sen muller, cen ollos ha mester1741. . A muller e a sardiña, canto máis pequena máis riquiña1742. . Á luz da tea non hai muller fea1743. . A muller á ventá, perde máis do que gana.1744. . A muller bigotuda de lonxe acode


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1745. . Á muller brava, dálle corda larga1746. . A muller cobiza ata ao inferno1747. . Á muller con bigote non deas o dote1748. . A muller e a sardiña, canto máis pequena máis sabrosiña1749. . A muller e a sardiña quérena pequeniña1750. . A muller e a sardiña, canto máis pequena, máis riquiña.1751. . A muller e a sardiña, canto máis pequeniña, máis xeitosiña1752. . A muller e a sardiña, pequeniña1753. . A muller e a sardiña, queren ser pequeniñas1754. . A muller e a vaca é mala sendo fraca1755. . Á muller fea, o ouro a fermosea1756. . Á muller primeiriza, primeiro se lle coñece no peito que na barriga1757. . Casa sen muller, nunca rica pode ser1758. . A viúva que moito chora ten gana de outra voda1759. . Muller lareteira, para quen a queira1760. . Muller larpeira: ladra ou meiga1761. . Nin enriba, nin embaixo, nunca ensines o refaixo1762. . O que trae do estranxeiro á muller, problemas con ela ha traer1763. . Quen ten muller, ten que facer1764. . Viúva rica, cun ollo chora e con outro repenica

55.- NENOS1765. . Neno dun ano , vara de pano1766. . Neno feito, paxaro morto1767. . Neno mimadiño, neno perdidiño1768. . O que con rapaces se deita mexado se levanta1769. . O que con rapaces se deita, cagado se levanta1770. . “Orates fratres” con rapaces nunca trates1771. . O que con rapaces se deita, manchado se levanta1772. . Os nenos e os tolos din as verdades todas1773. . Os nenos e os tolos din as verdades1774. . Os rapaces non son homes

56.- NEVE1775. . A neve febreiriña, vaise axiña1776. . Ano de neves, ano de bens1777. . Ano de neves, ano de medas1778. . Neve febreiriña, pica a galiña1779. . Neve por san Andrés: á unha, ás dúas e tres.

57.- OFICIOS1780. . Muller costureira e home troiteiro, nin boa meda nin bo palleiro1781. . A casa do rozador non lle leves o trigo ao sol porque che leva trigo e fol1782. . A cazador novo, can vello1783. . Agulla e fío é medio vestido1784. . Arrieiro dunha besta, cesteiro dunha cesta e pescador dunha cana, perden máis

do que ganan.1785. . O bo gaiteiro, sempre foi bo casamenteiro1786. . Pescador de cana, máis perde que gana1787. . No inverno faite taberneiro e no verán panadeiro


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 58.- OPINION

1788. . Dous que dormen sobre un colchón vólvense da mesma opinión1789. . Mudado o tempo, mudado o pensamento1790. . O bo nunca é caro e o barato sempre é malo

59.- PASCUAS1791. . A Pascua en marzo, fame ou mortazo.1792. . Da Pascua á Ascensión sesenta días son1793. . Ben que altas, ben que baixas, en abril serán as Pascuas1794. . Pascuas en marzo, ou fame ou mortazo1795. . Pascuas molladas, que veñan dobradas1796. . Pascuas molladas sinal de boas anadas e Pascuas enxoitas, nin poucas nin moitas1797. . Pascuas molladas, anadas dobradas1798. . Pola Pascua de Resurrección tres cousas teñen razón: sardiñas salgadas, castañas

asadas e predicación.1799. . Que altas, que baixas, en abril son as Pascuas.

1800. 60.- PEIXE 1801. . A sardiña de xaneiro, cúspelle na barba ao mariñeiro1802. . A sardiña polo san Xoán xa molla o pan

1803. 61.- POBRE 1804. . A alegría dura pouco na casa dos pobres1805. . A alforxa do pobre con todo pode1806. . Á pobreza e á miseria, calquera chega1807. . Ao que é pobre ninguén lle fai caso1808. . O regalo do pobre é botar un cigarro despois de que come.1809. . O pobre enterra ao seu pai como pode.1810. . O pobre goberna a casa como pode1811. . Pobre do pobre que todo o mundo o moe

1812. 62.- PRECAUCIÓN 1813. . Cousa mala, non periga1814. . A auga de outono mata ao seu dono1815. . A fala do lisonxeiro sempre é vana e sen proveito.1816. . A gala do nadador é saber gardar a roupa1817. . A lingua dun amigo malo corta máis que un machado1818. . Abre a man e quedaraste sen ela1819. . Amigo do vento, muda co tempo1820. . Amigos da taberna, amigos de merda1821. . Antes de frade, cociñeiro1822. . Ás escuras non hai ninguén feo1823. . As nenas e os tolos din case todo1824. . As silveiras e balados teñen ás veces orellas1825. . As silveiras teñen orelleiras1826. . Cal te curas, así duras1827. . Cando as barbas do teu veciño vexas pelar, bota as túas a remollar1828. . Cando vexas ao teu veciño afeitar , pon a túa barba a remollar1829. . Chegar e encher, non sempre pode ser1830. . Co mel cóllense ás moscas


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1831. . Co tempo todo se sabe. 1832. . Con cazola que ferve non hai mosca que a leve 1833. . Con dificultade se garda o que a moitos lle agrada1834. . Confianza en Deus e correr diante1835. . Cousa mala nunca morre1836. . Da auga mansa líbreme Deus que do resío líbrome eu1837. . Dar mal consello é oficio do demo1838. . De aquí a alá, sabe Deus o que será1839. . De home coxo e can rabelo, líbrenos Deus coma do demo1840. . De noite todos os gatos son pardos1841. . Do lobo, un pelo1842. . Durmir cun ollo aberto e con outro esperto1843. . En boca pechada non entran moscas1844. . En cada legua hai un cacho de mal camiño1845. . En xaneiro reuma, en marzo, catarro e en maio outra vez curado1846. . Entre irmán e irmán: dous testigos e un escribán1847. . Escaravellou o galo e atopou o coitelo que ha de matalo1848. . Facerse o morto para ver o enterro que lle fan.1849. . Fai cento e non fagas unha e é coma se non fixeras ningunha1850. . Falando do rei de Roma á porta se asoma.1851. . Fillo es, pai serás, e como o fagas así o atoparás1852. . Fillo es, pobre serás e así como as fagas, así as atoparás1853. . Home chosco e can rabelo, para “fodelo”1854. . Home precavido vale por dous1855. . Lingua murmuradora, nunca falta e sempre sobra1856. . Mais vale antes que despois1857. . Moita ciencia é loucura se o bo siso non a cura1858. . Moitas veces o dado, aínda de balde é caro1859. . Moito ganou o que moito escarmentou1860. . Mundo andando e cousas vendo, tropezando e non caendo1861. . Non as fagas, non as temas1862. . Non é só de nós a eira pois malla nela quen queira1863. . Non quero vida nin tratos con xente espanta- miñatos1864. . Non só é de nós a eira, pois malla nela quen queira1865. . Non son homes todos os que mexan contra as paredes1866. . Non te rías de ninguén que se rin de ti tamén1867. . O falar non ten cancelas1868. . O ferro quente dóbrase facilmente1869. . O fiado, de balde é caro1870. . O fillo por nacer e as sopas xa están a ferver1871. . O home sen barba e o can rabelo arrecea del coma do demo.1872. . O lume xunto a estopa, ben o demo e sopra1873. . O máis amigo, pégacha1874. . O mal coitelo corta na carne e corta no dedo1875. . O medo garda a viña1876. . O mellor nadador afoga no río1877. . O moito ter, o moito valer e o moito poder, botan ao home a perder


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1878. . O que ao río se achega o río o leva1879. . O que avisa non é traidor1880. . O que ben escribe le dúas veces1881. . O que escoita e atende lévaas todas consigo1882. . O que escoita, mal de si oe1883. . O que lle desexa mal ao seu veciño venlle as súas polo camiño.1884. . O que na túa vida non fixeres, dos teus herdeiros non o esperes1885. . O que non queira levar patadas que non vaia á feira das bestas1886. . O que pasou a Marola, paso a mar toda1887. . O que quita e non pon, logo chega ao fondo1888. . O que ten rabo de palla ten medo que lle arda1889. . O que vai á guerra unhas veces dá e outras leva1890. . O temor, sempre sospeita o peor1891. . O vento e a ventura, pouco dura1892. . Ollo no prato, ollo no gato1893. . Ollos que non ven, corazón que non doe1894. . Ollos que non ven, corazón que non sente1895. . Onde hai papeis cala todo o mundo1896. . Onde menos se espera salta a lebre1897. . Pecado calado, medio perdoado1898. . Por moito pan non é mal ano1899. . Pouco gaña o home que fía no nome1900. . Pouco se gana fiando pero menos mirando1901. . Quen ben te quere farate chorar1902. . Quen quita a ocasión quita o pecado1903. . Quen ten medo compra can1904. . Quen ten vergonza non come nin almorza1905. . Santo, Santo pero non tanto1906. . Se te botas a falar coida que non te fagan calar1907. . Se te vas a emborrachar paga antes de comezar1908. . Secreto de dous, sábeo Deus; secreto de tres, todos nós1909. . Sígame quen queira e áteme quen poida1910. . Ten coidado de gañar que tempo che queda para gastar1911. . Ti ten gran no pombal que as pombas xa che virán1912. . Todo o mundo ten a boca ao través1913. . Unha hora é mellor ca outra

63.- PREFERENCIAS1914. . Mais vale a saúde ca o diñeiro1915. . Máis vale a saúde do pobre que a enfermidade do rico1916. . Máis vale acender unha vela que tropezar na escuridade1917. . Máis vale acertar que escoller1918. .Máis vale algo que nada1919. . Máis vale antes que despois1920. . Máis vale aprender de vello que morrer necio1921. . Máis vale aproveitar que tirar1922. . Mais vale bo amigo que mal marido.1923. . Máis vale caer en gracia que ser gracioso


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1924. . Máis vale calar que falar mal1925. . Máis vale estar so que mal acompañado1926. . Mais vale malo coñecido que bo por coñecer1927. . Máis vale maña que forza1928. . Máis vale onza de sangue que libra de amizade1929. . Máis vale paxaro na man que cen voando1930. . Máis vale pequeno agudo que grande burro1931. . Máis vale pouco e ben ganado que moito e enlodado1932. . Máis vale prever que curar1933. . Máis vale quedar torto que morto1934. . Máis vale só que mal acompañado1935. . Máis vale tarde que nunca1936. .Máis vale ter que desexar1937. . Máis vale un exemplo que cen consellos1938. . Máis vale un testigo de vista que cen de oídas1939. . Máis vale unha pomba na man que cen voando1940. . Máis vale ver que crer1941. . Máis vale volta de chave que consello de frade1942. . Máis valen moitos poucos que poucos moitos1943. . Máis ven catro ollos que dous1944. . Más vale un día de discreto que toda a vida de necio1945. . Mátenme traidoras mans e non me dean vida viláns1946. . Mellor que da mazá falar é dala a probar1947. . Nace o corvo na pena e tira para ela1948. . Nun gran perigo, mellor é o irmán que o amigo1949. . O bo, se breve, dúas veces bo1950. . O malo vaia e veña e o bo nunca se perda1951. . O proveito da aldea Deus o dea1952. . Onde hai galo non canta galiña, unicamente que o galo teña morriña1953. . Que non morran as vacas que homes hainos a manadas1954. . Quen dá logo, da dúas veces1955. . Quen fía e tece, ben lle parece1956. . Vale máis algo que nada1957. . Vale máis andar só que mal acompañado1958. . Vale máis esvarar co pé que esvarar coa lingua1959. . Vale máis ir que mandar1960. . Vale máis ir so que mal acompañado1961. . Vale máis malo coñecido que bo por coñecer1962. . Vale máis maña que forza1963. . Vale máis nubrado de agosto que sol de setembro1964. . Vale máis o malo da miña terra que o da allea1965. . Vale máis pequeno áxil que grande burro1966. . Vale máis queixo de nabo que catro de maio1967. . Vale máis ser pequeno e listo que grande e burro1968. . Vale máis ser pillo que pillado1969. . Vale máis tarde que nunca.1970. . Vale máis ter que desexar


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 1971. . Vale máis tirar na vasura que meter na cintura1972. . Vale máis un a gusto que cen a desgusto1973. . Vale máis un paxaro na man que cen voando1974. . Vale máis un queixo de marzo que catro de maio1975. . Vale máis un trebón de abril que o carro e o que vai nel.1976. . Vale máis unha imaxe que mil palabras1977. . Vale máis ver que crer1978. .Valen máis nubes de agosto que sol de setembro

64.-PREGUIZA1979. . Cando o demo non ten que facer co rabo tornaba as moscas 1980. . Cando o demo non ten que facer en algo se ha de entreter.1981. . Muíño parado non gaña maquía

65.- PROBLEMAS1982. . A bolsa do miserable vén o demo e a abre1983. . A bolsa do miserable vén o diaño e lla abre1984. . A débeda e o labor, sempre veñen a peor1985. . Cun pé so non se anda moito

66.- PROGNÓSTICO DE ANIMAIS1986. . Corvos en bandada, ou sombra ou preada1987. . Cando canta a ra vén vindo o verán1988. . Cando a gaivota vai cara o mar, colle os bois e ponte a arar1989. . Cando as ras canta en xaneiro é sinal de lama no rueiro1990. . Cando as ras cantan en xaneiro, sinal de fame no rueiro1991. . Cando chega o cuco, vén o pan ao suco1992. . Cando o moucho chía ou chove ou xía1993. . Cando o moucho mouchea ou chove ou xea1994. . Canta a ra no mes de abril: anubrase o tempo e volve ao cubil 1995. . Canta o merlo, tempo de inverno1996. . Cóbregas en marzo, neves en abril1997. . Curuxa noiteira, malladores á eira1998. . Desde que vén o cuco, vén o pan ao suco1999. . Gaivotas á terra, mariñeiros á merda2000. . Gaivotas á terra, mariñeiros á merda; gaivotas ao mar, mariñeiros a pescar2001. . Gaivotas no mar, mariñeiros a pescar.

67.- PROGNÓSTICOS DO CEO 2002. . Arco da vella ao poñente, ceiba os bois e vente2003. . Chuvia no mar e vento na ría, chuvia para todo o día2004. . Dúas augas de abril e o arco da vella de maio, valen os bois e o carro.2005. . Nubes ao levante, dálle aos bois para adiante2006. . Se a Candelaria chora, metade do inverno vai fóra e cando ela ri, o inverno está

por vir. Cal chorar ou cal rir, metade do inverno está por vir2007. . Se o arco da vella está ao poñente, ceiba os bois e vente e se o arco da vella está

ao radiante, fálalle aos bois para adiante68.- PROGNÓSTICOS DO TEMPO

2008. . Se chove pola Ascensión, logo chove un día si e outro non.2009. . Se chove pola Asunción, nin boa faba nin bo melón2010. . Se entra a lúa de tronada, trinta días de treboada


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 2011. . Se Candeas chora, inverno fóra, se Candeas ri, inverno por vir. 2012. . Se candeas chora, inverno fora; se Candeas ri, inverno por vir2013. . Se chove a noite de Nadal, ano formal2014. . Se chove polo san Xoán tolle o millo e non dá pan.2015. . Se chove polo san Xoán, tolle o millo e tolle o pan2016. . Se chove polo Santiago trae o pan ao agro.2017. . Se chove por San Antonio de Cuns non chove polo de Agualada2018. . Se en Candelaria chora o inverno vai fóra e se non chora o inverno nin dentro nin

fóra2019. . Se en febreiro estiveches quente, na Pascua baterás o dente2020. . Se en marzo non canta o cuco e en abril a bubela, mala colleita nos espera 2021. . Se en novembro oes que trona a colleita do ano será boa.2022. . Se en novembro ves que trona a colleita seguinte será boa2023. . Se en xaneiro arden os montes, en San Xoán abren as fontes.2024. . Se entra a lúa de tronada, trinta días de invernada2025. . Se entra a lúa de tronada, vinte días de invernada2026. . Se Nadal nada, sinal de boa anada2027. . Se no marzo ves tronar, prepara as cubas e o lagar2028. . Se no san Martiño non chegaron as tronadas que non falte alo menos a mandunga

e as rixoadas2029. . Se non convida Santiago co seu escumoso canado, virá santa Ana coa súa chea

canada.2030. . Se non hai poeira en abril, a lama de agosto véxoa vir2031. . Se o abril vén mollado, en maio canta o río e baila o prado2032. . Se o día da Ascensión o paxariño abala os ovos, quédanlle grolos2033. . Se o mes de agosto vén claro bo magosto e bo nabo.2034. . Se por marzo ves tronar prepara cubas e lagar2035. . Se san Xoán chora a silveira non dá amoras2036. . Sol ao poñente, colle os bois e vente2037. . Troniños novos á beira do mar: pouquiño millo e malo de sachar2038. . Vendaval escuro, temporal seguro2039. . Verán quente, setembro ledo2040. . Se trona en xaneiro, sobe as cubas ao fumeiro

69.- PROMESA2041. . Cría corvos e sacaranche os ollos2042. . Prometer e non dar, aos parvos fai alegrar

70.- PROPIEDADE2043. . A cada paxariño, parécelle ben o seu niño2044. . A forca para o seu dono2045. . Abondo ten quen bo creto ten2046. . A cabra para quen a garda2047. . A cada cal gústalle máis o seu2048. . A cada cal gústalle máis o seu curral2049. . A cada paxariño chégalle o seu niño2050. . A cada paxariño parécelle bo o seu niño2051. . A mellor casa é a miña anque sexa pequeniña2052. . Cada raposo garda o seu rabo


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 2053. . Cada un arrima a ascua á súa sardiña2054. . Cada un do seu fai un pandeiro2055. . Cada un na súa casa e Deus na de todos2056. . Ola de moitos nunca ben coce2057. . O nome rexe ao home2058. . Peido con sono non ten dono2059. . Váiase o ben para o ben e o mal para quen o ten

71.- PROPORCIÓN2060. . A boa madeira quere bo oficial2061. . A bo entendedor, poucas palabras bastan2062. . A bo entendedor, poucas palabras lle chegan2063. . A bo entendedor, poucas palabras2064. . A bo entendedor, poucas palabras bastan.2065. . A merda canto máis se remexe, máis cheira2066. . Cada roca, o seu fuso e cada terra, o seu uso2067. . Home pequeno cargado ao barreno2068. . Medra o honor e medra a dor2069. . Un carro só non enche lugar

72.- RECURSOS2070. . Cada un espirra como pode2071. . Fágome bobo e como de todo2072. . O que non ten uñas, mete cuñas2073. . Querer é poder

73.- REMEDIO2074. . A rei morto, rei posto

74.- RESIGNACIÓN2075. . ¡Ai miñas tetas, que onte daban leite, e hoxe están secas!2076. . A boa hora, mangas verdes2077. . A dor amolece as pedras2078. . A esperanza é o último que se perde2079. . Á mala herba non hai xeada que a leve2080. . A mala herba nunca morre2081. . Ao non poder ser non lle hai que facer.2082. . As alegrías non son para todos os días2083. . Bicho malo non perece2084. . Cando a semana está de piollos non vale baixar a camisa2085. . Cando eu teño de todo, todo o mundo ten; cando non o teño non o ten ninguén2086. . Cousa de mal é non querer sanar2087. . Da aldea é a galiña e cómea o señor da vila2088. . Despois de san Martiño, cada día seu ferradiño2089. . Diñeiro, amores, celos e loucuras mal se disimulan2090. . Dúas árbores secas nunca florecen nin reverdecen.2091. . E abrazada ao cabezal ceiba as bágoas do seu mal2092. . En todas as niñadas hai un pito coxo2093. . Entre lusco e fusco non atopo o que busco2094. . Éramos poucos e pariu a avoa2095. . Fuxín da borralla e caín nas brasas


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 2096. . Garda o gardador para o bo gastador2097. . Máis ensina a necesidade que a universidade.2098. . Mal de amores, non ten cura2099. . Mal de moitos, consolo de bobos2100. . Mal ladra o can cando ladra de medo.2101. . Mal lle vai ao raposo cando anda aos ovos2102. . Mala herba nunca morre2103. . Malo virá, que bo me fará2104. . Morto o can acabouse a rabia2105. . Nada ten o que nada lle basta2106. . Nada ten o que nada lle chega2107. . Nada ten que perder quen anda ten de seu2108. . Necio é aquel que padece por culpas que outro merece2109. . Ninguén está contento co que ten2110. . Non hai carne sen óso2111. . Non hai mal que cen anos dure2112. . Non hai mal que por ben non veña2113. . Non hai peor xordo que o que non quere oír2114. . Non hai veciño peor que o murmurador2115. . Nunca choveu que non escampara2116. . Nunca choveu que non escampase2117. . Nunca choveu que non pasara2118. . O mal nunha casa acaba coas caravillas2119. . O mellor da saúde é cobizala2120. . Pulgas ten a viúva e non hai ninguén que llas sacuda2121. . Quen naceu burro, non morrerá cabalo2122. . Quen nada pide, nada recibe2123. . Sarna con gusto non pica2124. . Sarna con gusto non pica pero as veces mortifica2125. . Un bo dura pouco2126. . Unha idea apetece e outra aborrece

75.- RESPONSABILIDADE2127. . A besta pola carne e o home pola palabra2128. . Aínda que digan, que digan, as palabras non obrigan2129. . Alcalde, nin de balde2130. . Mans que non dades, fillas miñas ¿que buscades?2131. . Mula de aluguer, se non leva dous, leva tres2132. . O que non é agradecido non é ben nacido2133. . Cousa prometida é medio debida2134. . Non son poucos os que as súas culpas boten a outros2135. . Que cada pao aguante a súa vela2136. . Xusto é o mal que ten se o busca quen o ten

76.- RIQUEZA2137. . Canto maior é a fortuna, menos segura2138. . Carto a carto faise o ducado2139. . A blusa sen cartos non é máis que coiro


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 2140. . Fidalgo honrado antes roto que remendado2141. . A galiña na casa rica, sempre pica2142. . A nobreza é antiga riqueza2143. . A riqueza é moitas veces cousa de tristeza2144. . Ande o diñeiro que é ben lixeiro2145. . Anden diñeiros que todos bailaremos2146. . As barbas con diñeiros fanlles honras aos cabaleiros2147. . Cando a un lle doe a cabeza, sinal de riqueza2148. . Cando o diñeiro fala todos calan2149. . Don diñeiro é gran cabaleiro2150. . Fidalgo pobre, no palleiro morre2151. . Na casa grande o que non come lambe2152. . Non hai diñeiro coma o primeiro2153. . Non hai mellor cabaleiro que don diñeiro2154. . Non lle falta pucheiro a quen ten diñeiro2155. . Non vale de nada ser moi rico se non compartes a túa riqueza2156. . O aforrar sempre foi bo2157. . O deus do usureiro é o diñeiro2158. . O diñeiro é tan bo servidor como mal señor2159. . O diñeiro pódeo todo2160. . O mellor amigo: un peso2161. . Os donos gastando e os criados gañando2162. . Quen ten diñeiro, ten compañeiro

77.- RISCO2163. . Canto máis grande é a aventura, menos segura

78.-SANTOS2164. . A Santo André de Teixido o que non vai de vivo unha ves, vai de morto, tres2165. . A Santo André de Teixido vai tres veces de morto o que non foi unha de vivo.2166. . A todo santo lle chega o seu día2167. . Fágase o ben e fágao san Miguel2168. . San Brais co cu para atrás 2169. . San Marcos, rei dos charcos

79.- SEXO2170. O vicio trae o fornicio

80.- TEMPO2171. . Ata o corenta de maio non te quites o saio2172. . Cando hai novelos de la se non chove hoxe, chove mañá.2173. . Carcaxía polo norte pía2174. . Ceo aborregado, pranto esperado2175. . Ceo empedrado, agro mollado2176. . Chuvia mañanceira, non é duradeira2177. . Chuvias en marzo, nin o mexo dun rato2178. . Día nubrado, engana ao amo2179. . Cando en maio hai lodo, non se perde todo2180. . A mal tempo, boa cara2181. . A primavera de xaneiro non leva ningún boi ao matadoiro2182. . Cando abril recacha, aínda a vella queima a racha.


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 2183. . Cando chega o mes de maio, nunca un día bota de orballo2184. . Cando hai nobelos de la; se non chove hoxe chove mañá2185. . En abril a vella queima o candil e en maio aínda queima o tallo 2186. . En abril, se o mal tempo quere vir, non deixa as portas abrir.2187. . En maio aínda a vella queima o tallo e non o queima por queimar que o queima

por se quentar2188. . En maio aínda a vella queima o tallo e un pouquiño que lle quedou, ata San Xoán

non o queimou.2189. . En marzo, a “veleta” nin dúas horas está quieta2190. . En marzo, varía sete veces o día2191. . En marzo, marzadas, aire frío e granizadas2192. . Mañá parda, mañá larga2193. . No San Xoán o tempo aínda pon cara de can2194. . Non creas no inverno claro nin no verán mollado.2195. . Non te fíes do verán de san Martiño que é curto e pillo2196. .Non te fíes do verán de san Martiño que é moi pillo.2197. . Nordés escuro, vendaval seguro2198. . Nunca chove a gusto de todos2199. . O día de santa Lucía, mingua a noite e médralle o día2200. . O frío de abril mata o porco no seu cubil2201. . O nordés vivo tira polo millo como a nai polo fillo2202. . O sol da porta non quenta2203. . O sol madrugueiro fai ir o can ao palleiro.2204. . O verán de San Martiño son tres días e un pouquiño2205. . O verán de san Martiño, son tres días máis un pequeniño.2206. . O veranciño de san Martiño, ou grande ou pequeniño2207. . Po en Nadal e lama en agosto, fame no rostro2208. . Polo santo André, neve nos pés2209. . Polo santo André: frío nos pes2210. . Polo san Matías, iguálanse as noites e os días2211. . Por santa Lucía empeza a medrar o día2212. . Por santa Lucía mingua a noite e medra o día2213. . Por santa Lucía sácalle á noite e mételle ao día2214. . Por santa Lucía, quítaselle á noite e pónselle ao día.2215. . Por santa Lucía, sácalle á noite e auméntalle ao día2216. . Por santa Marta raro ha de ser que auga non caia.2217. . Por todos os Santos, neve nos ollos e polo santo André, neve nos pés.2218. . Sol madrugueiro, non é compañeiro2219. . Sol madrugueiro, pouco duradeiro2220. . Sol que moito madruga, pouco dura

81.- TOLEMIA2221. . Canto máis lle dan ao tolo, máis o tolo quere2222. . A canto máis vello, máis tolo2223. . É un tolo quen o seu mal achaca a outro2224. . O tolo e o borracho din o que teñen no papo2225. . Os tolos fan a festa e os cordos gozan dela2226. . Se o tolo sentado está, os pés move e cantará


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 2227. . Todos somos tolos os uns dos outros2228. . Todos somos tolos pero uns máis que os outros

82.- TOPICO2229. . Á terceira vai a vencida

83.- TRABALLO 2230. . O que en xaneiro no rega, en maio non sega2231. . A carga cansa, a sobrecarga mata2232. . A vella queimaba os pés fiando no liño2233. . Ao enfornar tórcense os pans2234. . Coas pernas enxoitas non se pillan as troitas2235. . En san Xoán aínda deixa o día para cardar a fía2236. . O que en xaneiro non rega, en marzo non sega2237. . O que fai un cesto fai un cento se lle dan as varas e tempo.2238. . O que fai un cesto fai un cento se lle dan vergas e tempo2239. . O que troitas quere pescar as calzas ten que mollar2240. . O traballo cansa pero non mata.2241. . O traballo é sagrado, non o toques2242. . Perdín a roca e o fuso non se atopa2243. . Polo san Bartolo a boa fiadeira comeza a súa tea; a máis lixeira pola Madalena2244. . Por santa Mariña prepara a fouciña2245. . Por santa Mariña, pousa o sacho e colle a fouciña.2246. . Quen o sábado vai ao muíño pouco folgo ten o domingo2247. . Quen queira peixe que molle o cu2248. . Se en tres días de abril fixeras culleres terías tres días como quixeres 2249. . Se queres medrar, Pedriño, dálle un mandiño2250. . Sono de maio déixao para o teu criado2251. . Sopra ferreiro, se queres gañar diñeiro2252. . Traballo comezado é medio rematado2253. . Agosto pasou e quen mallou, mallou; setembro vira e o que non mallou non

mallará2254. . Cando non hai ganas de fiar pode o fuso descansar.2255. . En san Xoán hai tres días de cardar la2256. . Fías de Nadal, nin tecedeiras fará.2257. . Na terra do meu home o que non traballa non come2258. . Non hai atallo sen traballo2259. . Non se collen as troitas coas pernas enxoitas2260. . A fouce na leira ou no lume2261. . Ben se fai o que logo se fai2262. . Besta parada, non fai xornada2263. . Do ceo para abaixo cada cal vive do seu traballo2264. . Non se pescan as troitas coas pernas enxoitas2265. . Non se pillan as troitas coas bragas enxoitas2266. . Non se pode guiar ben o carro se non se trepa o barro

84.- VECIÑOS2267. . O mellor amigo non é o veciño2268. . A mala veciña dá a agulla sen liña

85.- VERÁN


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 2269. . Despois de Nosa Señora vai o verán fóra

86.- VIÑO2270. . A bo viño, non hai mal bebedor2271. . Bebe o viño no outono e deixa entrar o novo2272. . Día de San Martiño, proba o teu viño2273. . Non hai neto de viño que grande sexa2274. . Non serve de nada ser adiviño cando so che interesa o viño2275. . O pouco viño, ¡Coidadiño!2276. . O viño bebelo amodiño, gotiña a gotiña.2277. . O viño do Ribeiro fai o andar lixeiro2278. . O viño é cousa santa que se dá na cepa torta; a uns levántaos da cabeza e outros

non acertan da porta2279. . O viño e o leite, dos vellos2280. . O viño fai ao vello mociño2281. . O viño polo xerro é como mellor o quero2282. . Onde acios hai, viño haberá

87.- XEADA2283. . Xeada enriba da lama, enseguida a chuvia fai cama2284. . Xeada na lama, auga na cama.

88.- XENOFOBIA2285. . Zurdos calvos e roibos non habían de estar no mundo

89.- XUSTIZA2286. . A mal dereito, bo preito2287. . A quen mal queiras, en preitos o vexas2288. . Avogado novo, xustiza polas silveiras2289. . Dous “testigos” matan a un home.2290. . Dúas testemuñas matan a un home.2291. . Feita a lei, feita a trampa2292. . O labrador entre dous avogados é coma un peixe entre dous galos

90.- RESTO TEMÁTICA2293. . A auga en outono non lle come ao sombreiro nin ao seu dono2294. . A bos e malos mantén a cidade2295. . A esperanza non enche a panza2296. . A moita saúde non é virtude2297. . A outro con ese óso2298. . A paz e o pan quitan moitas penas2299. . A quen erra perdóaselle unha vez e non tres2300. . A sospeita endexamais sae de onde entra2301. . A vella que non pode andar que a leven a un areal e alí a deixen quedar 2302. . Aquí te collo, aquí te esfolo2303. . Ata a morte todo é vida2304. . Cada un fala da feira segundo lle vai nela2305. . Cando é moita a merda máis cheira2306. . Cando vai durmindo, guía ao demo2307. . Colle fama e déitate a durmir2308. . Con pouco a pouco faise un moito2309. . Do vinte e cinco de Nadal ao de xaneiro hai un brinco dun carneiro


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os cursos 1991/1992 e 2009/2010 2310. . Ese non vai no meu carro á misa2311. . Fóiseche o santo ao ceo2312. . Na hucha aberta o xusto peca2313. . Non hai maior mal que o descontento de cada cal2314. . O ano que se morre, ben se come2315. . O corazón non fala pero adiviña2316. . O que é prodigado é desexado2317. . O que onte entrou rogando, hoxe xa entra mandando2318. . O uso novo enterra ao vello2319. . Onte chegaches rogando e hoxe mandando2320. . Onte porqueiro e hoxe cabaleiro2321. . Quen ten boca chega a Roma 2322. . Sobre gustos non hai nada escrito2323. . Un corvo a outro non lle tira os ollos.2324. . Unha alma soa non canta nin chora2325. . Unha noite mala, calquera a pasa


Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os ... · Cando o trigo vai louro o peixe branco...

Documents

Transcript of Refráns recollidos no CEIP BORMOIO AGUALADA entre os ... · Cando o trigo vai louro o peixe branco...