T.5. El Primer Arte Cristiano. Paleocritiano, Bizantino Y PrerromáNico
-
Upload
guest7a8b4b -
Category
Business
-
view
4.581 -
download
2
Transcript of T.5. El Primer Arte Cristiano. Paleocritiano, Bizantino Y PrerromáNico
ARTE PALEOCRISTIÁArquitectura
Imperio romano oriental
Catacumbas de Roma.
Catacumbas de Priscilla. Roma.
Tumba Santa Priscilla
Arcosolia
Catacumba de San Calisto
Loculi
Criptas(galerías)
Tumba de Santa Sabina.Cubículo
Catacumbas de Domitila. Roma.
Tumba de Santa Domitila
Catacumbas de San Marcellino. Roma.
O Bo Pastor. Catacumbas
de Priscilla. Roma.
Casa de comunidade cristiá en Doura-Europos. Ca. 230
Plantas basilicais
Estructura dunha basílica.
Planta e vista aérea da Basílica de San Pedro. S. IV. Roma.
Reconstrucción da Basílica de San Pedro. S. IV. Roma.
Primitiva basílica deSan Pedro (reconstrucción)
Atrio
nartex
Testero
Naveslongitudinales
Diaconicum(sacristía)
Prótasis(PreparaciónEucaristía)
Alzado interior de Sta. Inés Extramuros
San Pablo Extramuros
San Pablo ExtramurosReconstrucción s. XIX
Interior de Sta. María
a Maior. Roma.
Santa María la Mayor
Santa Sabina.Interior
Inspiración en basílicas romanas(edificios con funciones judiciales y comerciales)
Planta rectangular o cruciforme
Atrio porticado
NartexGalería columnada
destinada a los catecúmenos
Tres naves *1
(central más ancha y elevada)
Testero *2
Ábside semicircular y con bóveda de horno
Dos torres flanquean entrada
Tres naves separadas por arquerías de medio
punto peraltados sostenidas por columnas corintias
Aprovechan mayor altura de nave central
para abrir vanos
Cubierta adintelada con casetones ( a diferencia
de las basílicas romanas que preferían la bóveda de cañón)
*1*2
presbiterio
Banco semicircular corrido adosado al
muro para clero
Cátedra del obispo
Altar
Salas laterales
Diaconicum(sacristía)
Prótasis(preparación eucaristía)
Tres ventanas(símbolo de
Santisima Trinidad)
El iconostasio separa el presbiterio
de las naves
Debajo de altar solía haber cripta
con restos de mártires
Construida en s. V es la única que se
conserva bastante fiel al estilo original
Equilibrio, proporción, ritmo, simetría, etc.
Santa Sabina.Plano
Interior de Sta. Sabiña. 422 – 432. Roma.
Santa Sabina.Interior
Mausoleo de Santa Constanza.Plano y alzado
Mausoleo de Sta. Constanza. 354. Roma.
Mausoleo de Santa Constanza.
Interior
Mausoleo de Santa Constanza
Planta e interior de Sta. Constanza. 354. Roma.
Mausoleo de Sta. Constanza.
354. Roma.
Mausoleo de Sta. Constanza. 354. Roma. Motivos decorativos
Mausoleo de Sta. Constanza. 354. Roma. Motivos decorativos
Baptisterio de San Xoan de Letrán. Roma. Séc. V.
San Juan de Letrán.Interior
Baptisterio de San Xoan de Letrán. Roma. Séc. V.
San Juan de Letran.Baptisterio
ARTE PALEOCRISTIÁEscultura
Monogramas de crismón
Iconos de anclas.Símbolo de cruzY de solidez
Iesus(Jesús)
Krhistus(Ungido)
Theou(de Dios)
Yos(Hijo)
Soter(Salvador)
Anagrama y acróstico de pez(ICHTHYS en griego)
O Bo Pastor e Crismón.
Sarcófago Traditio Legis
Sarcófago 174. Mediados s. IV. Museo Pío. Roma.
Sarcófago Dogmático. 330 - 340. Museo Pío. Roma.
Sepulcro de Moisés y David
Sarcófago dos dous irmáns. 330 - 340. Museo Pío. Roma.
Sarcófago de Xuño Basso. 359. Gruta de San Pedro. Roma.
Sarcófago de Junius Bassus
Sarcófago Marmollos
Relieve sobre Jonás
Relieve de paloma(Símbolo del alma)
ARTE PALEOCRISTIÁPintura e mosaico
Mosaico paleocristiano s. IV
Pavo real.Símbolo de resurrección
Vendimia.Símbolo de Eucaristía
Cristo orante
El buen pastorArte paleocristiano
Carácter alegórico
Tendencia al antinaturalismo: expresionismo de ojos,
esquematización, fondos planos, simplificacion de vegetación, etc.
El buen pastor
Adán y Eva
BIZANCIOArquitectura
Expansión de imperiobizantino con Justiniano
Característicasarquitecturabizantina
materiales
Sillares bien labrados sobre todo en Siria y Palestina
módulo de anchura de muros ( entre 75 y 80 cm.)Ladrillos especialmente empleados en cubiertas
exteriores: desnudos o con algún adorno
columnas, jambas, dinteles, frisosMármol
zonas interiores: decoración polícroma (lujo)
elementos
fuste cilíndrico con ligero éntasis central y prefieren sin aristas
Columnas
capitel
CorintiosSimples: hojas de acanto
Compuestos (acanto y volutas)
TeodosioHojas más planas
Acabado a Trépano (horadado)
Muros
Dinámicos Relación equilibrada masa-vanos (preferencia por los arcos de medio punto)Tipos: mampostería sillares zona oriental y mampostería ladrillos y piedra irregularMuros austeros, con pocos adornosReflejan estructura interna
cubiertas
Sustitución de espacios longitudinales bóvedas de cañóncubiertas de madera porcubiertas de espacios cuadrangulares mampostería
Bóveda de arista
Bóveda de media naranja
Antes: octógono y trompas
Ahora: cúpula sobrePechinas*
*Pechinas
Origen en Gerasa (Jordania) s. II
Triángulos curvilíneos
que unen arcos torales con
anillo cupular
Arcos
Arquería (medio punto) apoyada en columnas aisladas
Capitel presenta mayorsuperficie de contacto
Intercalando trozos de arquitrabe
Colocando un cimacio(tronco de cono invertido)
Columnas bizantinas
Ligero éntasiscentral Fuste
liso
Capiteles bizantinos
Corintio Teodosiocimacio
Capitel Teodosio
Techumbre. Principal aportación.Cúpula sobre pechinas
Plano de San Sergio y Baco.Planta centralizada
Planta de Santos Serxio e Baco. Constantinopla. 1ª metade do s. VI
Sergio y BacoMateriales
sillares
mármol
ladrillo
Hosios Lukasmuros
Relaciónmasa-vanos
Austeridaddecorativa
Exterior reflejaestructura interna
Santa Sofía de Bulgaria.Pobreza muros exteriores
San Apolinar del puerto.Planta longitudinal
Interior de San Apolinar in Classe. 549. Italia.
Antemio de Tralles e Isidoro de MiletoSanta Sofía.
Exterior y planta
Fusión de planta longitudinal con planta
centralizada
atrionartexDivisión en tres naves, central
más ancha y elevada. Se sacrifican naves laterales para ensalzar nave central: Los cuatro gruesos pilares
que sostienen la inmensa cúpula se metenen naves laterales, apareciendo salientes
al igual que los contrapilares interrumpiendo el desarrollo longitudinal
de las mismas. A cambio la nave central aparece totalmente diáfana
Cubierta dinámica:A) Gran cúpula central (31 m. diámetro)
B) Empujes recogidos por dos cúpulas de cuarto de esfera en el eje longitudinalC) Descarga en nichos situados en la
diagonal de las semicúpulasD) Descarga en muros exteriores
A BB
c c
c c
D
El juego dinámico de la cúpula central trasladando
empujes y contrarrestos a bóvedas secundarias y
terciarias crea un diálogo tectónico de tendencia centrífuga (Bruno Zevi)
En época musulmana se le añaden los minaretes y
otras dependencias anejas
Santa Sofía.Exterior
Santa Sofía.Maqueta
Perspectiva axonométrica
de Sta. Sofía.
532 – 537. Istambul.
Planta do conxunto de Sta. Sofía.
532 – 537. Istambul.
Santa Sofía.Plano
Santa Sofía.Alzado
O sistema estructural de Santa Sofía é audaz, pero sinxelo. Levantouse un enorme rectángulo, de 71 por 77 m, aproximadamente 225 por 240 pés bizantinos. Dentro del, catro enormes piares, dispostos de norte a sur, alzáronse nos ángulos dun cadrado de 100 pés bizantinos de lado. A 70 pés do chan tendéronse catro arcos, os dos lados norte e sur embebidos nos muros laterais da nave e apenas perceptibles desde o interior, pero fortemente marcados ó exterior por enriba do teito. Catro pechinas de forma irregular ligan os arcos. Sobre os vértices dos arcos e as catro pechinas que os unen álzase a cúpula principal, unha cuncha gallonada por 40 nervos e 40 plementos curvos. Está reforzada no exterior mediante 40 nervaduras curtas colocadas a estreitos intervalos, e que enmarcan pequenas fiestras. Os piares norte e sur sobresaen por enriba das naves laterais para servir de estribo ós empuxes laterais dos arcos oriental e occidental e, indirectamente, da cúpula maior. (...)
Este núcleo, de precaria estabilidade, composto por piares, arcos, cúpulas, semicúpulas e cunchas, constitúe o corazón interno da composición de doble casco. Éun baldaquino, que se alza libre no espacio, independente das unidades espaciais secundarias que o envolven. As naves laterais, o nártex e as tribunas interveñen pouco en conxunto no xogo de forzas do núcleo interno. (...)
Santa Sofía de Constantinopla
(532-537)
Antemio deTralles
Isidoro de Mileto
Exterior de Sta. Sofía. 532 – 537. Istambul.
Muros cortinas
Cúpula sobrepechinas
Antemio de Tralles e Isidoro de MiletoSanta Sofía.
Interior
Lua elemento integrador:Vanos de muros, tribunas, nichos,
anillo de vanos de cúpula central, y de muro de arcos torales: dan sensación de ingravidez, como si la enorme masa
no pesase
Naves laterales divididas en dos pisos. Segundo cuerpo
tribuna para la corte
Ritmos dinámicos y curvilíneos de arcos, bóvedas, cúpula, columnatas
Arcos torales desvían la carga hacia los
cuatro gruesoscontrafuertes
Columnas bizantinas con cimacio Espacio diáfano
Contraste pobreza decorativa exterior con
lujo interior (aunque muy transformado por musulmanes)
Santa Sofía.Interior
Interior de Sta. Sofía.
532 – 537. Istambul.
Santa Sofía.Incidencia de la luz
Santa Sofía.Cúpula
Interior de Sta. Sofía. 532 – 537. Istambul.
Santa Sofía.Muros pantalla
Santa Sofía.Absidiolos laterales
Interior de Sta. Sofía.
532 – 537.
Istambul.
Santa Sofía.Nave lateral
Gruesos pilares
Capitel de S. Vital de Rávena. S. VI
Capitel de Sta. Sofía de Constantinopla. S. VI
San Vital de Rávena.Vista aérea
Planta e perspectiva axonométrica
de San Vital. 522 – 532. Rávena.
San Vital de Rávena.Exterior
Exterior de San Vital.
522 – 532.
Rávena.
San Vital de Rávena.Interior
Interior de San Vital.
522 – 532.
Rávena.
San Vital de Rávena.Riqueza decorativa interior
San Vital de Rávena.Plano
San Vital de Rávena.Detalle de arcuaciones
Santa Sofíade Kiev
Santa Sofíade Novgorod
San Marcosde Venecia
San Marcos de Venecia (consagrada en 1073)
San Marcos de Venecia.Interior
BIZANCIOMosaico y pintura
San Apolinar el NuevoDesfile de mártires
ColoresIrreales
(brillantes)
CanonEstilizado.
(9 cabezas.3 torsos)
PerspectivaInvertida.
(Hacia fuera)
Contornosmarcados
Fondosdorados(infinito)
Isocefalia
Concepto de paisajes(elemento repetido)
Lujo ysuntuosidad
Escasez deSombras y claroscuros
Ritmo, armonía
San Vital de Rávena.Ábside. Disposición en altura
Zona bajaZócalo mármoles(mundo terrenal)
Zona intermedia(zona de tránsito)
Zona superior(zona celestial
San Vital de Rávena.Interior.
División en paneles
San Vital de Rávena.Justiniano y su séquito
Características generales(en diapositivas anteriores)
Escudo con el crismón(símbolo del Señor,
empleado por Constantino para vencer
en Puente Mulvio y adoptado como símbolo
cristiano imperial)
Monarquía bizantina apoyada en ejército (generalBelisario) y la iglesia (obispo
Maximiano)
Pies abiertos con sensación de ingravidez
Situado en una paredlateral del presbiterio, enfrente del mosaico
que representa a su esposa(a continuación)
Justiniano ofrece un recipiente de
oro por la recuperación de Rávena
Halo o nimbo destinado a santos
porque se consideraba el décimo tercer apóstol
Ropajes ampliosque disimulan anatomías
(lo importante es la esencia, el espíritu)
Se realza a Justiniano con la capa oscura
San Vital de Rávena.Justiniano
Opus tesellatum
Teselas inclinadasen dirección afuente de luz
Colores brillantesArmónicos o
contrapuestos
Antinaturalismo(hieratismo, simetría,etc)
Canon Cabeza3 módulo nariz
(Santísima Trinidad)
1
2
3
San Vital de Rávena.Justiniano y su séquito
Mosaico san Vital: Xustiniano e séquito. 532. Rávena.
San Vital de Rávena.Teodora y su séquito
Característicasgenerales
Elementos alegóricos(fuente de la
vida = bautismo)
Emperatriz Teodorasobresale de los demás y
está enmarcada por ábside trasero
Enmarcada por columnas corintias y frisos
de marcado carácter decorativo
San Vital de Rávena.Teodora y su séquito
Mosaico san Vital: Teodosia e séquito. 532. Rávena.
San Vital de Rávena.Córdero místico
Cúpula
San Apolinar el Nuevo.Desfile de santos
San Apolinar.Ábside
San Apolinar el Nuevo.Adoración de los Reyes Magos
San Vital de RávenaIcono Cristo Cosmócrator
Icono Pantócrator
Santa Sofía de KiévPantócrator
Hosios LukasIcono Theotokos(madre sentada)
Icono Hodigetria
(conductora)
Virgen Hodigetria.Juan II Comneno e Irene
Icono galaktotrophousa(Virgen amamantando)
Virgen Nikopeia(victoriosa)
Icono Virgen Orante.(Brazos en plegaria)
Virgen orante
Mausoleo Gala PlacidioCruz cósmica
San Juan de la Fuente. NápolesCruz de la victoria
Icono Hetimasía
León IV ante Dios.Deisis
Hosios LukasCrucifixion
Icono de Anástasis(Descenso a los infiernos
Virgen con sacerdotes
Icono Pentecostés
Dormición de la Virgen
Exaltación de la Cruz
ARTE PRERROMÁNICA1.Arte Carolingia2.Arte Visigoda3.Arte Asturiana4.Arte Mozárabe
ARTE PRERROMÁNICA1.Arte Carolingia
Endes de Netz
Interior da capela palatina de Aquisgrán.
792.
Aachen, Alemaña.
Endes de Netz
Cúpula da capela palatina de Aquisgrán.
792.
Aachen, Alemaña.
ARTE PRERROMÁNICA2. Arte Visigoda
Planta e exterior de Sta. Comba de Bande.
S. VII.
Ourense.
Interior da nave de Sta. Comba de Bande. S. VII.
Ourense.
Bóveda do ciborio de Sta. Comba de Bande. S. VII.
Ourense.
San Pedro da nave:
Planta e exterior.
S. VII.
Zamora.
San Pedro da nave: Interior. S. VII. Zamora.
San Pedro da nave: Capiteis. S. VII. Zamora.
San Xoán de Baños: exterior.
661.
Palencia.
P lanta de San J uan de Baños del Cerrato. Palenc ia
San Xoán de Baños: exterior. 661. Palencia.
San Xoán de Baños:exterior e interior .
661. Palencia.
Quintanilla das Viñas. S. VII. Burgos.
Relevo de Quintanilla das Viñas. S. VII. Burgos.
Coroa votiva de Recesvinto
ARTE PRERROMÁNICA3. Arte Asturiana
Santullano (812-842). Oviedo. Planta e sección lonxitudinal.
Santullano (812-842). Oviedo. Fachada.
Santullano (812-842). Oviedo. Cabeceira.
Santullano (812-842). Oviedo. Interior.
Santullano (812-842). Oviedo. Decoracións do interior.
Planta de San Miguel de Lillo. S. IX. Oviedo.
San Miguel de Lillo.
S. IX.
Oviedo.
Exterior de San Miguel de Lillo. S. IX. Oviedo.
Relevos de San Miguel de Lillo. S. IX. Oviedo.
Sta.Mª do Naranco. Plantas. 842 – 850. Oviedo.
Sta.Mª do Naranco.
Alazado desde o Oeste e corte transversal. 842 – 850. Oviedo.
Sta.Mª do Naranco. Reconstrucción. 842 – 850. Oviedo.
Sta.Mª do Naranco. Elementos de soporte e arcos. 842 – 850. Oviedo.
Sta.Mª do Naranco. Exterior. 842 – 850. Oviedo.
Sta.Mª do Naranco.
Exterior.
842 – 850.
Oviedo.
Sta.Mª do Naranco.
Interior.
842 – 850.
Oviedo.
Sta.Mª do Naranco. Columnas e capiteis da planta superior. 842 – 850. Oviedo.
Sta. Cristina de Lena. Século IX. Planta.
Sta. Cristina de Lena. S. IX. Oviedo.
Sta. Cristina de Lena: interior. S. IX. Oviedo.
San Salvador de Valdediós. 893. Planta e alzado. Asturias.
San Salvador de Valdediós. 893. Asturias.
San Salvador de Valdediós. 893. Asturias.
ARTE PRERROMÁNICA4. Arte Mozárabe
Sta. María de Melque Sta. María de Lebeña
Santiago de Peñalba. Pranta, Ca. 930
Santiago de Peñalba. Interior e porta lateral
S. Baudilio de Berlanga. Comenzos do sécuo XI
S. Baudilio de Berlanga. Interior
S. Cebrián de Mazote.
S. Cebrián de Mazote.
San Cebrián de Mazote.
Detalle de arcos e cúpula.
S. X.
Valladolid.
San Miguel da Escalada. 913. León.
San Miguel da Escalada. 913. León.
San Miguel da Escalada. 913. León.
San Miguel da Escalada.
913.
León.
San Miguel de Celanova.
Planta e sección.
936.
Ourense.
San Miguel de Celanova. Exterior. 936. Ourense.
San Miguel de Celanova.
Interior.
936.
Ourense.
Beato de Liébana. A Arca de Noé. Xénese VI, 14 ss.
Beato de Liébana. O Señor e os 24 anciáns..Apocalipse,V,, 8.
Beato de Liébana. O Señor, Alfa e Omega,... Apocalipse,1-8.
Beato de Liébana. Xoan non adora ó anxo, senón só a Deus. Apocalipse, XXII, 8.