Un mundo bipolar: guerra fría e descolonización

Alexandra Pesado Dopazo 4º ESO

A FORMACIÓN DE BLOQUES ANTAGÓNICOS (1945-1947)● A CONSOLIDACIÓN DOS BLOQUES● División de Europa en dúaszonas de influencia● Dous modelos antagónicos:capitalismo liberal (EUA) e socialismo comunismo (URSS)● Estados Unidos expulsa os gobernos comunistas das súas áreas de influencia● A URSS impulsou a instauracióndun sistema comunista nospaíses baixo a súa influencia A RUPTURA: O PANO DE ACEIRO ● Doutrina Truman ● Intervención americana para frear ocomunismo en Europa ● Plan Marshall● Aceptación polos países occidentais e rexeitamento dos países do Leste● Proposición soviética do informe Jdanov● Creación do Kominform● División polo Pano de Aceiro● Creación da OTAN polos aliados deUSA● Creación do Pacto de Varsovia polosaliados da URSS

A PARTICIÓN DE ALEMAÑA● Primeiro enfrontamento enAlemaña● División de Alemaña en catrozonas ocupadas● Os tres aliados occidentaisforman o Estado federal alemán● Consecuencia: bloqueo dacidade de Berlín● Aceleramento da división deAlemaña pola crise en dousestados:– República Federal de Alemaña – República Democrática de Alemaña GUERRA FRÍA E COEXISTENCIA PACÍFICA (1945- 1975)● QUE É A GUERRA FRÍA?● Definición● Enfrontamento tenso● Desenvolvemento dunha grancarreira de armamentos● Tensión entre os bloques● Emprego do xogo sucio, dapropaganda hostil contra oinimigo e da espionaxe . OS CONFLITOS DA GUERRA FRÍA ● Rivalidade en conflitos bélicosafastados dos seus territorios ● A GUERRA DE COREA● Tras a independencia división deCorea en dous Estado s● Invasión de Corea do Sur porparte de Corea do Norte coaaxuda soviética ● Tras a guerra de tres anosfirmase a Paz de Panmunjon ● Consolidación da división dasdúas Coreas

● A GUERRA DE VIETNAM● Independencia do Vietminh declarada polasforzas comunistas● Guerra entra a guerrilla comunista e o exército colonial francés● Remate da guerra, derrota francesa econsolidación da división de Vietnam en Nortee Sur: goberno comunista e pro-occidental● Incorporación de USA á guerra● Obxectivo: evitar a reunificación de Vietnamnun réxime comunista● USA perde a guerra● Unificase Vietnam e instaurase o comunismo ● A CRISE DOS MÍSILES● Réxime revolucionario en Cubadirixido por Fidel Castro● Boicot económico a Cuba● Apoio da URSS a Cuba● Bloqueo marítimo para evitar ainstalación de mísiles nuclearesen Cuba● Retirada da URSS

COEXISTENCIA PACÍFICA E DISTENSIÓN ENTRE OS BLOQUES ● Coexistencia pacífica ● Nova xeración de dirixentes:Jruschov na URSS e Kenedy en EUA ● Intento da solución do conflitopor vía pacífica● Relacións directas

entremandatarios = teléfono roxo ● Acordos para frear a carreira dearmamentos (Acordos SALT) ● Relacións de EUA coa Chinacomunista e as dúas Alemañas A DESCOLONIZACIÓN ● AS CAUSAS DADESCOLONIZACIÓN ● Desexo da independencia ● Movementos nacionalistas ● Diminuición do prestixio daspotencias coloniais ● Opinión internacional contraria ácolonización que se manifestouna

Carta do Atlántico● O apoio á descolonización porparte de EUA e a URSS

O PROCESO DESCOLONIZADOR● Primeira etapa no Oriente Próximo:– Independencia de Líbano, Siriae Xordania– Formación de Israel● Independencia da India e Indonesia● Segunda etapa no Norte de África● Libia accede á soberanía● Independencia de Marrocos e Tunisia● Intento de Francia de manterse enAlxeria● Terceira fase na áfrica subsahariana● Proclamación da independencia dascolonias británicas, francesas e belgas ● Última fase no Cono Sur africano● Descolonización de Angola e Mozambique● Independencia de Namibia● Independencia de África do Surpolos colonos brancos● Mantemento do apartheid ata1993 O XURDIMENTO DO TERCEIRO MUNDO ● Neocolonialismo ● Conferencia de Bandung:representantes de 29 paísesafricanos e asiáticos ● Líderes como Sukamo, Nehru e Nasser ● Acordo duna serie de principios ● Establecemento duna alianza deEstados independentes ● Instauración duna correnteneutralista ● Conferencia de Belgrado eMovemento de Países Non Aliñados

ESTADOS UNIDOS, LÍDER DO MUNDO CAPITALISTA● A AFIRMACIÓN DA POTENCIAESTADOUNIDENSE● Hexemonía estadounidense sobre o mundocapitalista● Superioridade tecnolóxica e económica de EUAPrestixio político e unha enorme potencia militar● Dous obxectivos de actuación: primacía sobre omundo capitalista e frear a expansión comunista● Desenvolveu un programa de axuda áreconstrucción posbélica● Organismo para a reconstrucción (FMI e BIRD)● Programa de axuda á Europa (Plan Marshall) A EVOLUCIÓN POLÍTICA E SOCIAL● Dous grandes partidos políticos enEUA: demócratas e republicanos● En 1960 gana as eleccións odemócrata John F. Kennedy● Asasinato do presidente (1963)● Modelo de vida basado naabundancia e no consumo● Amplos sectores sociais quedabanexcluídos da opulencia● Modelo social contestado● Defensa dos dereitos negros (BlackPanters), movemento hippie● Perda da hexemonia estadounidenseno ámbito internacional

EUROPA: CRECEMENTO ECONÓMICO E DEMOCRACIA● Plan Marshall motor dareconstrucción● Crecemento económico da Europa occidental (taxas anuaisde crecemento do PNB)● Gran desenvolvementosocioeconómico● Terciarización da poboación activa● Crecemento económico enEuropa occidental sistemaspolíticos democráticos XAPÓN, O CAPITALISMO ASIÁTICO● Sistema político inspirado nas democracias occidentais● Xapón mellor aliado asiático deEUA● Xapón converteuse na segundapotencia económica mundial● Causas deste “milagreeconómico”● Combinación de gruposindustriais e financieiros

A UNIÓN SOVIÉTICA E O BLOQUE SOCIALISTA● A RECONSTRUCIÓNECONÓMICA● A URSS sae perxudicada no aspecto material e líder dospaíses comunistas● Reconstrución da súa economía● Prioridade á industria pesada, á de armamento e áscomunicacións● Obxectivo converterse na gran potencia industrial● Orixinouse un modeloprofundamente desequilibrado● Produciuse unha debilidade naindustria de consumo A SOCIEDADE SOVIÉTICA● Dous grandes grupos sociais: asalariados e campesiñoscontrapostos a intelectuais eprofesionais● Mellora do nivel de vida dapoboación a partir de 1956● Garantemento dos dereitosbásicos● A clase dominante vinculada ó Partido Comunista (PCUS)

A DESESTALINIZACIÓN DA URSS● Stalin dirixente que conduciu a URSS á victoria● Culto á personalidade● Persecución de disidentes● Terror do Estado● Morte de Stalin e abertura dun período de cambios● Inicio da desestalinización● Chegada de Jruschov e o seu programa dereformas● Política exterior de coexistencia pacífica● Reformas paralizadas e destitución do dirixente● Nova dirección por Brezmev● Impúxose o inmobilismo AS DEMOCRACIAS POPULARES DE EUROPA DOLESTE● Estados do Leste goberno dafronte nacional● Desenvolvemento de programasde reconstrucción● Repartición das terras entre oscampesiños● Nacionalización da empresa e dabanca e inicio da industriapesada● Evolución cara un aliñamentocoa URSS● Imposición dunha vía socialista e aliñamento coa política exteriorsoviética

● Países controlados pola URSS intégranse no COMECON● Pacto de Varsovia os exércitos baixo o mando soviéticoLenvantamento contra apresenza soviética en Hungría● En Checoslovaquia ponse en marcha a Primavera de Praga● O Pacto de Varsovia acabou cointento A VOLTA Á TENSIÓN ENTRE OS BLOQUES (1975- 1985)● A EXPANSIÓN Á INFLUENCIA SOVIÉTICA● Triunfo da revolución cubana en América Latina● Impulsa a creación de guerrillas comunistase antimperialistas● Triunfo a revolución sandinista en Nicaragua● Influencia comunista expándese en Asia● Siria e Exipto recibiron axuda militar da URSS● Algúns estados do Magreb adoptan réximes socializantes: Alxeria e Libia● Influencia soviética en Etiopía e Áfricasubsahariana

ESTADOS UNIDOS: A LOITA POR MANTER AHEXEMONÍA● Influencia estadounidense no Terceiro Mundo● Grave crise económica en 1973(crise do petróleo): depresióneconómica e afundimento docomercio● Perigo da posición de EUA no mundo pola invasión soviética de Afganistán● Ronald Reagan reafirmou una política exterior intervencionista● USA apoia aos sectoresdisidentes dos países socialistas UN NOVO TIPO DE CONFLITOS● Os conflitos e problemas van máis alá da política de bloques loita entre EUA e a URSS● Revolución de Jomeini en Irán república islámica forte ● Manifestación dun emerxente mundo islámico● África e os problemas depobreza● China nova potencia mundial apartada dos intereses dos bloques

CRISE E AFUNDIMENTO DO COMUNISMO (1985- 1991)● OS PROBLEMAS DO MODELO SOVIÉTICO● Economía da URSS estancada e tecnoloxía atrasada● Nivel de vida baixo● Grandes gastos militares● Serios problemas políticos em Europa do Leste● No PCUS os privilexiados controloaban o poder e impedíanas reformas AS REFORMAS DE GORBACHOV● Gorbacov secretario do PCUS● Inicio dun proceso reformista● Proposición da perestroika● Suprimiuse a censura e omonopolio do poder do PCUS (oglasnost)● Primeiras eleccións libres en1990● Presidente Boris Yeltsin● Avance no desarmamente conEUA na política exterior

A DESAPARICIÓN DO BLOQUE DO LESTE● Movemento reformista● Eleccións en Polonia gañadas polo sindicato católico de Solidariedade, enfrontado aoPCUS● Novo goberno de Lech Walesa● Caída dos réximes comunistas de Hungría,Checoslovaquia (dúas repúblicas) eBulgaria● Alzamento popular en Romanía e remate da ditadura de Nicolae Ceausescu● Alemaña Oriental● Caída do muro de Berlín 1989● Eleccións en 1990 gañados polos partidariosde reunificar Alemaña =tratado de unificación A DISOLUCIÓN DA URSS● Golpe de estado militar en Moscova● Yeltsin e a supresión do réximecomunista● Disolvese o PCUS● Independencia das repúblicasbálticas de Ucraína e Bielorrusia● A URSS dividiuse en 15 repúblicasindependentes● Dimisión de Gorbachov● A Federación Rusa herda problemasda URSS● Enfrontamentos entre etnias e criseeconómica (causa: pola rápida privatización)

A DESINTEGRACIÓN DO BLOQUE COMUNISTA● Crise nos países comunistas● Países do Terceiro Mundo com réximes socializantes desapareceron ou introducironcambios● Cuba, Vietnam ou China mantiveron o carácter comunista● Desaparicion do bloque comunista