Tema 3. la ciudad medieval

www.vicensvives.eswww.vicensvives.es

Cabo FISTERRA 2Ciencias sociais, xeografía e historia

Segundo Curso

Cabo FISTERRA 2

A cidade medieval

1. A recuperación da vida urbana

2. As actividades urbanas: artesanía e comercio

3. A sociedade urbana

4. O afianzamento do poder real

5. A crise da Baixa Idade Media (séculos XIV e XV)

03

6. A arte gótica. A arquitectura

7. A escultura e a pintura góticas

Cabo FISTERRA 2

Introdución

• Entre os séculos XII e XIV, iniciouse en Europa un desenvolvemento económico que favoreceu o renacer das cidades.

• As cidades pasaron a ser un centro de produción artesanal e de intercambio de produtos. Nelas desenvolveuse unha próspera burguesía que gobernaba a cidade.

• Os monarcas aproveitaron o crecemento desta burguesía para aumentar e afianzar o seu poder sobre a nobreza feudal.

• Un novo estilo artístico, o Gótico, permitiu construír edificios máis altos e esveltos.

• A partir de mediados do século XIV e durante parte do XV, Europa sufriu unha crise económica e social xeneralizada.

03

Cabo FISTERRA 2

1. A recuperación da vida urbana

1.1. Expansión agraria e crecemento demográfico

1.2. As cidades, novos centros económicos

03

Cabo FISTERRA 2

1.1. Expansión agraria e crecemento demográfico

• A partir do século XI, en Europa occidental introducíronse unha serie de innovacións técnicas na agricultura:

• 1.-Novas técnicas de cultivo:

• ROTACIÓN TRIENAL ESTERCO

• 2.-Novos instrumentos agrícolas melloraron a utilización da forza dos animais de tiro para os labores do campo.

• Entre os séculos XII e XIV, a aplicación destes adiantos supuxo un aumento da produtividade en gran parte de Europa occidental. ¿ Que provocou esto?

03

Cabo FISTERRA 2

1.2. As cidades, novos centros económicos

• A mellora da agricultura e comercio estimulou a revitalización ou a aparición das cidades.

• Os agricultores, xeraron un excedente de alimentos e materias primas.

• Os campesiños, os nobres e mais os eclesiásticos, propietarios das terras, buscaron mercados onde vender eses produtos, e atopáronos nas nacentes cidades europeas.

• O crecemento da poboación fomentou a emigración dunha parte dos campesiños ás cidades .

03

Cabo FISTERRA 2

LA CIUDAD MEDIEVAL

Cabo FISTERRA 2

2. As actividades urbanas: artesanía e comercio

2.1. Artesáns e gremios

• Casa-obradoiro dun artesán (ilustración)

2.2. Feiras e mercados

2.3. As grandes rutas do comercio

03

Cabo FISTERRA 2

2.1. Artesáns e gremios

• A cidade medieval converteuse nun centro de produción de obxectos manufacturados.

• O traballo artesanal organizábase en pequenos obradoiros, cuxo propietario era o mestre artesán, que dispoñía das súas propias ferramentas. Tratábase dun traballo manual.

• Os artesáns de cada oficio agrupábanse en gremios, estruturados de xeito xerárquico: aprendices, oficiais e mestres artesáns.

• O gremio preocupábase de manter o cumprimento dunha serie de normas.

03

Cabo FISTERRA 2

Casa-obradoiro dun artesán03

Cabo FISTERRA 2

2.2. A expansión do comercio

• ¿ Cal é a función das cidades?

• Acollen o mercado ao que acudían os campesiños da zona.

• As rutas terrestresAs rutas terrestres

• Máis seguridadeMáis seguridade

• ¿ Que eran as feiras?

• Mercados periódicos de grandes dimensións onde se mercaban e vendían grandes cantidades de produtos.

03

Cabo FISTERRA 2

2.3. As rutas marítimas

• O comercio marítimo adquiriu máis importancia que o terrestre para as longas distancias.

• ¿Por qué? A causa era a maior capacidade e velocidade dos barcos.

• ¿Cales son as rutas marítimas?

• A primeira gran ruta marítima abriuse no Mediterráneo. Importábanse produtos de luxo (seda e especias) e exportábanse tecidos, armas e ferramentas.

• Unha segunda ruta foi a do Atlántico e o Báltico. Transportábanse las, viños, peles, madeiras e trigo.

03

Cabo FISTERRA 2

2.1 ARTESÁNS E GREMIOS

Cabo FISTERRA 2

2.2 A EXPANSIÓN DO COMERCIO

Cabo FISTERRA 2

2.3 AS GRANDES RUTAS DO COMERCIO

Cabo FISTERRA 2

3. A sociedade urbana

3.1. A aparición da burguesía

• Ca d’oro, Venecia (ilustración)

3.2. O goberno das cidades

3.3. A cultura urbana

03

Cabo FISTERRA 2

3.1. A aparición da burguesía

• O crecemento das cidades transformou a sociedade feudal. Isto permitiu a formación dun novo grupo social non privilexiado, a burguesía.

• A burguesía estaba formada por persoas dedicadas ao traballo artesanal e ao comercio, que non dependían de ningún señor feudal.

• A base da súa riqueza era o diñeiro que cobraban polo seu traballo, pola venda dos seus produtos ou os beneficios dos seus negocios.

• Segundo a súa riqueza, distinguíase a alta burguesía, formada por grandes comerciantes e banqueiros, e a pequena burguesía, formada por mestres artesáns e pequenos comerciantes.

03ESQUEMA

Cabo FISTERRA 2

3.1 A APARICIÓN DA BURGUESÍA

Cabo FISTERRA 2

Ca d’oro, Venecia03

Cabo FISTERRA 2

3.2. O goberno das cidades

• No seu inicio, as cidades formaron comunas ou asembleas de todos os veciños para organizaren o seu goberno.

• Posteriormente, elixíronse maxistrados, dirixidos por un alcalde.

• ¿ Que era a casa do concello?

• Características do Patriciado Urbano

• Familias ricas

• Gobernan as cidades

• Grupo privilexiado

03

Cabo FISTERRA 2

3.3. A cultura urbana

• Nos séculos X e XI, en Europa occidental, ler e escribir era un labor reservado a cregos, funcionarios reais e ricos comerciantes.

• Segundo foi avanzando o século XII, a mellora das condicións económicas e o desenvolvemento da vida urbana propiciaron unha maior ilustración entre algúns nobres e burgueses.

• A necesidade de coñecementos potenciou o desenvolvemento das escolas nas cidades, dependentes da Igrexa ou do goberno da cidade.

• Nacen as primeiras universidades.

03

Cabo FISTERRA 2

4. O afianzamento do poder real

4.1. Os reis buscaron o apoio da burguesía

4.2. Cortes e Parlamentos

4.3. Guerras entre as monarquías europeas

• Reinos de Europa occidental a mediados do século XIV (mapa)

03

Cabo FISTERRA 2

4.1. Os reis buscaron o apoio da burguesía

• Entre os séculos X e XII, a monarquía exerceu un escaso poder sobre o territorio do seu reino. Os reis non se podían impoñer aos señores feudais.

• A partir do século XII, os monarcas aproveitaron o crecemento económico e o auxe da burguesía para intentar impoñer a súa autoridade sobre a nobreza feudal.

• Algúns reis apoiaron os burgueses ao lles ofrecer cartas de privilexios que os facían libres, isto é, non sometidos a ningún señor feudal.

• A cambio do apoio e dos privilexios reais, os burgueses facilitáronlles aos monarcas recursos económicos para as súas loitas contra os nobres.

03

Cabo FISTERRA 2


• Nas reunións do Consello ou Corte Real aceptouse a presenza dos representantes da burguesía.

• ¿Por qué aceptan a presenza da burguesía?

• Ao convocalos, o rei pretendía recoñecer a importancia deste estamento na sociedade medieval e pedirlles contribucións en metálico, os subsidios.

• ¿Cómo se chama a reunión do rei cos tres estamentos?

• As reunións do rei cos tres estamentos (nobreza, clero e burgueses) recibían o nome de Cortes ou Parlamentos.

03

Cabo FISTERRA 2


• Orixináronse numerosos enfrontamentos entre os monarcas europeos polo empeño dalgunhas monarquías de afianzaren o seu poder e estableceren un reino con fronteiras claras.

• O conflito máis grave foi a Guerra dos Cen Anos, que enfrontou a Francia e Inglaterra entre 1337 e 1453.

• A guerra iniciouse por un problema sucesorio da coroa francesa e pola pretensión do monarca inglés de ser recoñecido como rei de Francia.

• Aínda que os ingleses ocuparon durante anos boa parte do territorio francés, o conflito finalizou coa vitoria de Carlos VII de Francia.

03

Cabo FISTERRA 2

Reinos de Europa occidental a mediados do século XIV

03

Cabo FISTERRA 2

5. A crise da Baixa Idade Media (séculos XIV-XV)

5.1. A fame, a guerra, a peste

5.2. As revoltas campesiñas

5.3. As revoltas urbanas

• A peste en Europa. Revoltas campesiñas e urbanas (mapa)

03

Cabo FISTERRA 2

5.1. A fame, a guerra, a peste

• Desde comezos do século XIV, produciuse en Europa unha crise agraria debida a unha sucesión de malas colleitas.

• A consecuencia foi que a produción de trigo diminuíu moito e a fame se foi espallando por todo o continente.

• A este primeiro problema uníuselle o dos danos provocados polas frecuentes guerras entre señores feudais.

• O período máis duro iniciouse no ano 1347, cando a denominada Peste Negra asolou Europa, afectando a unha poboación subalimentada e provocando unha gran mortalidade.

03

Cabo FISTERRA 2

5.1. FAME, GUERRA E PESTE

Cabo FISTERRA 2

5.2. As revoltas campesiñas

• O descenso da poboación advertiuse rapidamente no campo, onde comezou a escasear a man de obra e moitas terras de cultivo quedaron abandonadas.

• Os señores viron como as súas rendas diminuían, e para compensar este desequilibrio aumentáronlles os impostos aos seus servos.

• A falta de alimentos, a suba dos prezos e o empeoramento das condicións de vida dos servos fixeron aumentar as tensións sociais no campo.

03

Cabo FISTERRA 2

ESQUEMA REVOLTAS CAMPESIÑAS (I)

Cabo FISTERRA 2

ESQUEMA REVOLTAS CAMPESIÑAS (II)

Cabo FISTERRA 2

5.3. As revoltas urbanas

• A crise chegou tamén ás cidades, onde a mortalidade foi aínda máis elevada que nas zonas rurais.

• Ante o aumento da miseria, os grupos máis desfavorecidos esixiron melloras e tamén un maior acceso aos cargos municipais, monopolizados polo patriciado urbano.

• As revoltas estendéronse por numerosas cidades europeas e a miúdo implicaron asaltos aos barrios xudeus.

03

Cabo FISTERRA 2

5.3 ESQUEMA REVOLTAS URBANAS

Cabo FISTERRA 2

A peste en Europa. Revoltas campesiñas e urbanas03

Cabo FISTERRA 2

6. A arte gótica. A arquitectura

6.1. As novas construcións urbanas

6.2. As catedrais e igrexas góticas

• Unha catedral gótica (ilustración)

03

Cabo FISTERRA 2

6.1. As novas construcións urbanas

• Desde o século XII, novas técnicas construtivas permitiron que xurdise un novo estilo artístico: o Gótico.

• O desenvolvemento da economía e o aumento da poboación nas cidades orixinou a necesidade de novas construcións.

• Construíronse palacios para nobres e mercadores, concellos para o goberno da cidade e lonxas para os comerciantes.

• A cidade medieval elevou grandes catedrais de pedra, símbolos do poder económico e do prestixio das cidades, e da fe en Deus dos seus habitantes.

03

Cabo FISTERRA 2

6.2. As catedrais e igrexas góticas

• As principais características da arquitectura gótica son:

• A utilización dun novo tipo de arco, o oxival.

• Un novo tipo de bóveda, chamada de cruzaría ou oxival.

• Abríronse grandes ventás cubertas con vidreiras de cores.

• Nos muros exteriores utilizábase un complexo sistema de arcobotantes e contrafortes.

• A portada gótica herdou os elementos básicos do Románico.

• A planta continuou a ser de cruz latina.

03

Cabo FISTERRA 2

Unha catedral gótica03

Cabo FISTERRA 2

7. A escultura e a pintura góticas

7.1. A escultura

7.2. A pintura

03

Cabo FISTERRA 2

7.1. A escultura

• No Gótico, a escultura utilizábase para decorar os exteriores das igrexas, sobre todo as fachadas, e outros elementos construtivos como as gárgolas.

• A partir do século XIV, a escultura independizouse da arquitectura e amosouse en retablos que decoraban as igrexas ou en monumentos funerarios.

• A escultura gótica era moito máis realista, tanto nos vestidos como na representación do rostro humano.

• Comezou a dotarse de movemento as personaxes e outorgóuselles un volume que non existía no Románico.

03

Cabo FISTERRA 2

7.2. A pintura

• A pintura gótica amosaba preocupación por novos aspectos como a representación da profundidade, o estudo anatómico das personaxes, etc.

• Á pintura gótica interesáballe plasmar a realidade; por esta razón as personaxes que aparecían eran retratos fieis dos homes e das mulleres da época.

• Xa non se representaban só, coma no Románico, personaxes illadas, senón que se pintaban escenas, edificios e paisaxes.

03

Cabo FISTERRA 2

4.1 OS REIS BUSCAN O APOIO DA BURGUESÍA

X-XI Os señores teñen máis poder

que os monarcas

XII Os reis buscan o apoio da burguesía

para impoñerse aos nobres

Os burgueses teñen os seus propios intereses:

- Máis liberdade

¿Qué conseguen os burgueses?

- Cartas de privilexios

- Abrir mercados

¿Qué conseguen os monarcas?

- Recursos económicos

Cabo FISTERRA 2


• ¿Quen formaba o Consello Real?

• Monarca• Nobreza• Clero• ¿Por que acepta a presenza da burguesía no Consello?

• Recoñecer a súa importancia

• Cartos

• ¿ Como se chama esa reunión?

• Cortes ou Parlamento

Cabo FISTERRA 2


Cabo FISTERRA 2

La primeras universidades en España

Cabo FISTERRA 2

3.2 O GOBERNO DAS CIDADES

Tema 3. la ciudad medieval

Education

Transcript of Tema 3. la ciudad medieval