A redacción da revista USUARIOS e o xornal “La

Economía de los Consumidores” colabora na

organización e documentación das charlas

O SOBRE-ENDEBEDAMENTO FAMILIAR

Información:

ADICAE Galiciar/Oidor Gregorio Tovar, 25 - 1º. A

15007 A CORUÑA

Tfno.: 981 153 969 Fax: 881 927 603

e-mail: galicia@adicae.net

ADICAE Servizos Centrais r/ Gavín 12, Local 50001 ZARAGOZA

Tfno.: 976 390 060 Fax: 976 39 01 99web: www.adicae.net

A revista máis cualificadados usuarios

de servizos financeiros

!Subscríbase!

Prevención e

protección do

consumidor

fronte ao

SOBRE-

AD

ICA

E G

ALIC

IA

AADDIICCAAEE GGAALLIICCIIAAAsociación de Usuarios deBancos, Caixas e Seguros

Patrocinado polo: AADDIICCAAEE GGAALLIICCIIAAr/Oidor Gregorio Tovar, 25 - 1º. A15007 A CORUÑATfno.: 981 153 969 Fax: 881 927 603galicia@adicae.net www.adicae.net

PPrrooppoossttaass ppaarraa ssuuppeerraarr aa pprroobbllee-mmááttiiccaa ddoo ssoobbrree-eennddeebbeeddaammeennttoo

�� Realización dde mmedidas eeducativas ee ccon eemi-nente ccarácter ppráctico ppara aa xxente nnova dda nnosasociedade aalertando ddos rriscos ddun cconsumo iirres-ponsable ee ddo ssobre-eendebedamento. IInformaciónsobre oos ddereitos ccoma cconsumidores ee aas ccaracte-rísticas ddos pprodutos dde eendebedamento. �� Creación dde UUnidades dde IInformación ddeEndebedamento oonde sse iinforme aao ccidadán ssobreo sseu nnivel óóptimo dde eendebedamento een cconso-nancia ccoa ssúa rrealidade eeconómico-ssocial.�� Elaboración ddunha ""lei dde ssuspensión dde ppagosfamiliar", ssimilar áá eexperiencia ddoutros ppaíseseuropeos, oonde sse pprotexa aao cconsumidor ssobre-endebedado, rreestruturándose aas ssúas ddébedas eeos ppagos, dde xxeito qque sse eeviten ssituacións ddeembargos ee mmarxinación ssocial. �� Apertura dde vvías dde ccomunicación ddirecta eentreentidades dde ccrédito ee aasociacións dde cconsumido-res ppara aa rresolución rrápida ee aamigable aante ssitua-cións dde ssobre-eendebedamento.

PPrroodduuttooss ccoonn rriissccoo ddee eennddeebbeeddaammeennttooO sobre-endebedamento ven provocado por determi-nados produtos de financiamento aprazado. Uncorrecto coñecemento das súas características permi-te determinar cal é o máis axeitado e os custos que asúa contratación supoñen. A modo informativo, osprincipais son catro:

� TARXETA DDE CCRÉDITO: permite aprazar as nosascompras entre un e tres meses. O seu custo adoita serunha comisión anual duns 20 euros e uns interesesdeterminados que roldan o 7%. Hai que utilizala tansó para mercar debido a que a disposición de efectivono caixeiro supón o cobro dunha comisión.

� PRÉSTAMO PPERSOAL: a entidade pon a disposi-ción do prestameiro un determinado capital para osfins que estime oportunos pactándose uns prazos dereembolso. Existe unha comisión de apertura aproxi-madamente do 1%, outra de cancelación anticipadado 3% e uns xuros medios do 7'5%.

� CRÉDITO AAO CCONSUMO: similar ao persoal pero oseu capital vai destinado única e exclusivamente aopago dunha determinada compra.

� PRÉSTAMO HHIPOTECARIO: trátase dun préstamocunha garantía real e de cuxa solvencia responde oben hipotecado (o máis usual é o da vivenda). Adoitasupoñer unha comisión de apertura do 1%, uns xurosfixos ou variables que roldan na actualidade o 3% -3'5% dependendo do diferencial que se aplique ade-

mais dos gastos e comisións deapertura que implica. Do mesmoxeito, a súa contratación supón cus-tos adicionais coma o de notaría,xestoría, rexistro, ou determinadostributos coma o Imposto de ActosXurídicos Documentados. A lei desubrogación permite cambiar opréstamo a outra entidade, ou benpermanecer na propia entidade senos ofrecen melloras económicas aonoso actual contrato de préstamohipotecario. Á hora de efectuar estasoperacións coa nosa hipoteca exis-ten unhas bonificacións que podendiminuír os custos do préstamo.

ENDEBEDAMENTO

QQuuee éé oo ssoobbrree-eennddeebbeeddaammeennttoo??Frecuentemente escoitamos que é o momento idealpara endebedarse debido aos baixos tipos de xuros,a ampla oferta de servizos bancarios e a facilidadeque ofrecen determinadas entidades financeiras paraconceder préstamos e créditos. Realmente trátasedun momento óptimo para acometer compras finan-ciadas, pero tamén é verdade, que non tódalas per-soas atópanse no mesmo contexto, e que cada unhadebe coñecer, se cabe ou non dentro das súas posibi-lidades realizar determinadas operacións.

O sobre-endebedamento xurde como consecuenciade un endebedamento por riba das nosas posibilida-des que, ante determinadas circunstancias, provocaunha situación de insolvencia na economía familiar.Tecnicamente trátase daquela situación na que opatrimonio presente do consumidor resulta clara-mente insuficiente, dende o punto de vista financeiro,para facer fronte ao pago íntegro e puntual das súasdébedas orixinadas por gastos correntes ou pola uti-lización excesiva do crédito.

Esta ssituación dde iincapacidade eeconómica ddesenca-dea aa ddevindicación dde xxuros ee ccomisións dde ddemora,é ddicir, aa oobriga llegal dde ppagar uunha ccantidade, qquedificultan aao ddebedor ppoder ppoñerse aao ccorrente ddassúas oobrigas dde ppago. AAparte, ccórrese oo rrisco dde sserinscrito nnun rrexistro dde mmorosos ddurante 55 aanos, ccir-cunstancia qque ddificultaría aa oobtención ddun nnovo ccré-dito. TTodo iisto aadoita mmotivar aa pprocura dde vvías ddefinanciamento aadicionais ((os ffamosos ccréditos ffácilesen 224 hhoras) qque ssupoñen uuns xxuros mmoito mmáis llesi-vos ppara aa eeconomía ffamiliar ee nnovas ccomisións. EEncaso dde iimposibilidade ttotal dde ppago ddas ddébedas, ooconsumidor vverase aabocado aa ddemandas xxudiciais eecostas oou, nno ccaso dde ppréstamos hhipotecarios, áá pperdada ssúa vvivenda een ccondicións mmoi pprexudiciais pparaos sseus iintereses.

Estas ssituacións ppoden ssupoñer ppara oos aafectados aaquebra eeconómica ffamiliar, oo ddesafiuzamento ((perdada vvivenda), aa bbusca ddun nnovo ttraballo aadicionalaínda qque ssexa een ccondicións aabusivas, pproblemaspersoais ((depresións, sseparacións mmatrimoniais, eetc.)así ccomo ssituacións dde mmarxinación ssocial.

CCaauussaass ddaa iinnccaappaacciiddaaddee ddee ppaaggoo

Esta situación de sobre-endebedamento pode trans-formarse en casos nos que resulta imposible facerfronte puntualmente aos pagos:

�� Importante ssuba dde ttipos dde xxuros ((na aactualida-de aafectaría eespecialmente aaos ccentenares dde mmilesde ffamilias qque tteñen ppendente dde ppago aa hhipotecada ssúa vvivenda ffamiliar).�� Perda dde iingresos ffamiliares ((ocasionada ppolamorte, sseparación oou ddesemprego ddalgún ddos iindi-viduos qque aactúan ccoma ffonte ddos mmesmos).�� Incremento ddos ggastos ffamiliares ((nacementodun nnovo ffillo, eenfermidade ccrónica, iincremento ddoprezo ddos pprodutos dde pprimeira nnecesidade...).�� Fraudes cco nnoso aaforro ((escándalos ffinanceiroscomo GGescartera, EEurobank oou oos ccontratos ffinan-ceiros aatípicos ppoden ddiminuír oos aaforros ddun ffogar).�� Adiccións iincontroladas ddalgún mmembro ffamiliar(ao cconsumo, áás ddrogas, aao xxogo, eetc.).�� Ausencia dde pprevisión ((falta dde pplanificación eeanálise ddos iingresos ee ggastos ppresentes ee ffuturos eea nnosa ccapacidade dde eendebedamento).

CCoonnsseeccuueenncciiaass ddaass ffaallttaass ddee ppaaggaammeennttoo

� Coñecemento ddas nnecesidades rreais: o consumi-dor diferenciará entre aqueles bens que lle resultanesenciais e aqueloutros dos que pode prescindir aopospoñer a súa adquisición para momentos demaior solvencia. � Planificación dde iingresos ee ggastos: unha medidamoi interesante, para coñecer do noso salario cantonos queda para endebedarnos, é facer unha planifica-ción dos ingresos e gastos esperados. Para elo, é moiaxeitado elaborar táboas onde se anoten as cantida-des, os conceptos, e a marxe da que dispoñemos,despois de atender tódolos gastos, para afrontarnovas compras ou débedas. Non obstante, o consu-midor deberá saber que existen determinados gastosperiódicos (aluguer, luz, auga, teléfono, alimentación,etc.) e outros que son unha vez ao ano, pero que haique facer unha provisión para poder afrontalos candocheguen (pago do IRPF, prima do seguro do automó-bil, do fogar, imposto de circulación...). � Conveniencia dde ddeixar uunha mmarxe ppara iimpre-vistos: sempre é aconsellable deixar unha reservade aforro porque existen determinados gastosimprevistos que poden minguar a nosa economía ecapacidade de pago (enfermidade, paro, reparaciónde automóbil, suba dos tipos de xuros...).

MMeeddiiddaass pprreevveennttiivvaass ddoo ssoobbrree-eennddeebbeeddaammeennttoo

� Análise ddas nnosas pposibilidades dde eendebeda-mento: a porcentaxe óptima de endebedamento éunha terceira parte dos ingresos, niveis maioresincrementan o risco de sobre-endebedamento.Ademais, da diferenza entre os nosos ingresos egastos, sempre debemos deixar unha marxe para oaforro unha vez descontadas as cotas dos nosospréstamos; o que nos permitirá ter capacidade demanobra ante determinados imprevistos (suba doxuro, aumento dos gastos correntes...). � Coñecemento ddos pprodutos dde eendebedamento: énecesario coñecer os produtos de endebedamentopara poder discernir cal é o que máis nos convén. � Comparativa eentre ddistintas oofertas: non confor-marse coa primeira oferta é fundamental para que oendebedamento sexa menos oneroso. Para elo nonhai que guiarse unicamente polos intereses nomi-nais, senón tamén polas comisións e gastos adicio-nais. A referencia para comparar entre entidadesdebe ser o TAE. Igualmente a solicitude de ofertasvinculantes obriga á entidade de crédito a manter ascondicións da súa oferta até o momento da firma. � Negociación: o consumidor debe ser consciente dasúa capacidade de negociación no establecemento decomisións e xuros. Nunha vivenda, o aforro podesupoñer máis do 2% do custo total.� Control ddos nnosos ddereitos bbásicos ccomo cconsumi-dores: un bo coñecemento dos nosos dereitos comoconsumidores pode supoñer un aforro importante nanosa economía que evite gastos innecesarios. Porexemplo, debemos saber que, ante unha compra adistancia, podemos devolvela sen necesidade de xus-tificación nos oito días seguintes á súa recepción; queo único seguro obrigatorio nun préstamo hipotecarioé o de incendio (non o de vida, nin desemprego, etc.)e coa entidade que queiramos; que ante un fraude detarxeta existe un límite de responsabilidade de 150euros até o momento de aviso á entidade, etc.� Información ee fformación: debido a que o risco dunconsumo descontrolado e de endebedamento masivocomeza aos 16 anos, resulta indispensable a difusiónde información a cerca do problema do consumoirresponsable e do sobre-endebedamento. Do mesmoxeito, actividades formativas coma charlas, casosprácticos, elaboración de táboas de control do presu-posto familiar, coñecemento da protección normativa,etc., pode resultar vital para evitar esta problemática.� Coñecemento ddas vvías dde rreclamación ee mmedia-ción: existen determinadas vías de reclamación ousolución de conflitos de xeito extraxudicial e senningún custo (arbitraxe de consumo, defensor docliente, Banco de España, etc.). Doutra banda, aso-ciacións de consumidores especializadas en banca eseguros, coma é ADICAE GALICIA, frecuentementeteñen a capacidade de renegociación de casos defalta de pagamento con entidades financeiras a finde evitar situacións desagradables.