1

Lueiro de papel

X E R A I S

2

o autorAntonio García TeijeiroNaceu en Vigo en 1952.É mestre. Imparte cursos de animación álectura e dirixe seminarios de creaciónpoética.No ano 1996 recibiu o Premio Merlíncoa obra de poesía Na fogueira dos versos.Ademais, este libro entrou na Lista deHonra do IBBY en 1997 e foi premiadoco Pier Paolo Vergerio da Universidadede Padua no ano 1998.Escribe maioritariamente poesía, aíndaque de vez en cando fai incursións nanarrativa.Outros libros seus son As catro estacións,En voz baixa, O que ven os ollos dos nenos,Fantasía en re maior, Trala liña do hori -zonte, Ventos, Lueiro de papel, Caderno defume, A teima de Xan, Ladrándolle á lúa,

Cara a un lugar sen nome, Paseniño, paseniño…Elaborou a antoloxía de poesía galega para nenos e nenas Os nosos versos, ilustradapor Fino Lorenzo, que forma parte desa biblioteca imprescindible de poesía para ainfancia.

a ilustradoraMª Antonia PascualRealiza unhas ilustracións suaves e suxeridas. Imaxes evocadoras e cheas de fantasíacoma a luz lunar que parece inspiralas. Trátase de augadas nas que, utilizando pou-cas cores e apenas liñas, inténtase amosar outra lectura, complementando a visiónpoética do autor.Xoga tamén coa contraposición de elementos xeométricos e manchas que crean unambiente onírico que lembra a noite.

3

o libroEstá constituído por vinte poemas en torno ao tema da lúa e catro poemas nos quehomenaxea as greguerías de Ramón Gómez de la Serna.

temas e valoresO gusto pola poesía

Sensibilidade ante a tradición poética

O papel

A lúa

4

actividadesAntes da lectura

• Observemos a dedicatoria á nai e aos fillos. ¿A quen lle dedicarías ti unha obra?Proba a facelo.• Se atendes ao título, entenderás mellor a dedicatoria.• Pensemos no título e falemos do seu significado, do contido dun poemario cha-mado desa maneira.• Cando observemos a contraportada leremos o poema, repetirémolo varias vecespara facernos co ritmo e, despois, poderemos transformalo converténdoo nun cali-grama, pasando a debuxalo en forma de lúa.

Ao longo e despois da lectura

• Escribimos os versos do primeiro poema en diferentes recortes e xogamos a ver decantas maneiras diferentes podemos ordenalos sen que perdan o sentido.

VINDE PINTAR LÚAS DE TÓDALAS FORMAS E CORES

NESTE LUEIRO DE PAPEL

• Lemos o segundo poema e ilustrámolo sen ter en conta a representación que del faiMª Antonia Pascual.

5

actividades• No terceiro poema buscamos as palabras coas que describe a escuridade:

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Logo, continuamos a segunda estrofa:

Salaios de ____________________Salaios de ____________________Salaios de ____________________Salaios de ____________________

• Ao cuarto poema poñémoslle título: «________________________________»

• E continuamos a primeira e segunda estrofa:

Flor __________________Flor __________________Flor __________________Flor __________________Flor __________________Flor __________________

• A personificación é un recurso polo que lle poñemos as características das persoas aanimais ou obxectos. Iso é o que o poeta fai no quinto poema. Tócache a ti realizar agoraa personificación na ilustración.

6

actividades• Despois de ler o poema que comeza A lúa está dormida entenderemos que pasa nasnoites nas que a lúa se dorme. Seguimos a falar da lúa e da noite de forma alternativa:

A lúa está _________________A noite está_________________A lúa está _________________A lúa está _________________

• Poñémoslle título ao poema que comeza «Merco cunchas satinadas»:«_________________________________________»

• Logo, xogamos coa estrutura:

Merco _________________Vendo _________________Vendo _________________Vendo _________________Vendo _________________

• «Lúa, lueira chámaselle á lúa rosa do ceo». Probemos a buscar outras maneiras de facereste poema. Podemos comezar comparando:

«A lúa é como a rosa do ceo»;«A lúa é como o faro da noite»;«A lúa é como ________________________»;«A lúa é como ________________________»;«A lúa é como ________________________»;«A lúa é como ________________________»;«A lúa é como ________________________».

• Logo, retiraremos a comparación e quedará mellor:

«Lúa, lueira ________________ ________________faro da noite» ________________ ______________________________________ _________________________________________:__ ______________________

• Despois de ler varias veces o poema que comeza «Repintadas pola lúa», poñémoslle untítulo axeitado: «_________________________________».

7

actividades• Imaxinamos unha paisaxe coa lúa chea no deserto ou no mar e debuxámola.

• O poema que comeza «Vai calor», unha vez lido varias veces, prestaranos a súa estru-tura para que realicemos novas estrofas:

Vai calor Vai amor__________ na lúa __________ na lúa__________ lúa de papel __________ lúa

Unha calor de papel__________ É amor

__________ ____________sabor a mel __________

o sabor do mel.

Vai dor… Vai terror…

• Ilustremos o poema que comeza «A lúa é un xornal». Pensemos que outras cousas podeser a lúa («A lúa é un espello») e fagamos novos poemas.

8

actividades• No poema que comeza «As andainas do sol» realízase unha comparación entre asandainas da lúa e do sol, podemos continuar a comparar con novas estrofas que sigan omesmo ritmo das anteriores.

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• No seguinte poema, que comeza «Ve xo unha lúa», podemos continualo xogando con todasas cores e sen esquecernos tampouco da orde en que imos contando as lúas que ve m o s .

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Un rato conversa coa lúa no poema que comeza «Un rato díxolle á lúa». Fálalle comaun namorado ao que a amada despreza. Pensemos noutros que poidan namorarse da lúa:os gatos que andan ao luar, o río no que se reflicte a lúa, os poetas, os nenos que a miran,os astronautas que a pisaron, os lobos e os cans…

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• «Non lle digas nada á lúa» é como comeza o poema no que varios elementos conver-san buscando a paz. Digamos quen son e axudémoslles a buscar solucións aos proble-mas que ten a Terra. Logo, realicemos unha ilustración do poema.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

9

actividades• Unha vez que leamos varias veces o seguinte poema quedarémonos co seu ritmo e ten-taremos completar novas estrofas que comecen como as anteriores:

Son a lúa e o sol____________________________________________________________Lúa e sol son tamén____________________________________________________________

• Cambiar o poema que comeza «Non quixo sabe-la lúa» por «A lúa quixo saber» contodas as substitucións necesarias para que teña sentido.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Lemos a homenaxe do poeta a Ramón Gómez de la Serna. Comentamos algunhas gre-guerías e poñémonos a inventar novas: «A lúa é a vixiante da noite»; «A lúa é o queixoque chaman os cans», «A lúa é un globo que se lle escapou a un neno»; é unha cami-ñante do ceo, a lámpada da Terra…

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __________________________________________________________________

• Podemos continuar o poema que comeza «No tellado da lúa»._ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __________________________________________________________________ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __________________________________________________________________

10

actividades• Memorizamos o poema «Case un xogo». Escribímolo colocando cifras en vez dosnomes dos números e convertémolo así nun poema matemático. ¿Animámonos a reali-zar outros xogando con signos e cifras?

___________________________________________________________________________________________________________________________________ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __________________________________________________________________

• Baseándonos no poema «Case unha adiviña», buscamos adiviñas da lúa e inventamosoutras novas.

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __________________________________________________________________

• …E aínda podemos facer un poema no que falemos das fases da lúa, outro no que nospreguntemos «de quen é a lúa»… Podemos tamén buscar poemas doutros autores nosque apareza a lúa.

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __________________________________________________________________

11

actividades• No apartado «Cando o autor fala de si», vainos contando todo o que lle gusta e o quenon. ¿Animámonos a facer unha especie de monólogo dicindo nós tamén o que ama-mos e odiamos?

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __________________________________________________________________

• Busquemos outros libros deste autor na biblioteca. Organicemos unha exposición.Sigamos a ler obras de García Teijeiro.

12

Pedidos a:

C o m e rcial Grupo AnayaPol í gon o d e B e rg o n d o1ª Tr avesía - Pa rcela B115.165 Bergondo (A Coruña)Te l f. : 981 795 656 / Fa x : 981 795 660

EDICIÓNS X E R A I S DE GALICIA

X E R A I SDoutor Marañón, 1 2 . 36211 V i goA p a rtado Postal 1446. 36200 V i goTe l é fonos (986) 21 48 88 - 21 48 80T e l e f a x : ( 9 8 6 ) 2 0 1 3 6 6Correo electrónico: xe r a i s @ xe r a i s . e sh t t p : / / w w w . x e r a i s . e s /

© Pilar Sampedro Martínez, 2005© Edicións Xerais de Galicia, S.A., 2005Depósito legal: VG. 67-2005