EN 1920 SAE Á RÚA O PRIMEIRO NÚMERO DA
REVISTA NÓS, DIRIXIDA POR VICENTE RISCO E ONDE
APARECEN COMO REDACTORES CABANILLAS,
CASTELAO, FLORENTINO CUEVILLAS, OTERO
PEDRAYO E ANTÓN LOSADA DIÉGUEZ; E COMO
COLABORADORES, ENTRE OUTROS AUTORES, ESCRITORES DAS
IRMANDADES, COMO OS IRMÁNS VILLAR PONTE,
NORIEGA VARELA, LÓPEZ ABENTE OU VIQUEIRA.
Portada da revista, deseñada por Castelao
A revista estaba escrita enteiramente en galego, mesmo a publicidade, da que
había deseños de Castelao. Os seus
artigos variaban da poesía, pintura ou
teatro á arqueoloxía, arte ou historia.
Imaxe de Mazas aparecida en Nós en 1922
Xeración Nós
Todos os compoñentes da
xeración Nós eran universitarios e
entraron tardiamente nas filas do
galeguismo. Afonso D. R. Castelao (1886-1950) foi
escritor, debuxante e pintor; ademais, parlamentario do
Partido Galeguista. Ao ser de orixe
humilde e rianxeiro, non se inclúe no
Cenáculo Ourensán.
RAMÓN OTERO PEDRAYO (1888-1976)
ERA OURENSÁN E PERTENCENTE Á
FIDALGUÍA. TAMÉN FOI DEPUTADO EN MADRID
POLO PARTIDO GALEGUISTA. ESTABA
LICENCIADO EN XEOGRAFÍA E HISTORIA,
TEMAS DOS QUE TRATABAN OS SEUS
ENSAIOS.
CENÁCULO OURENSÁN Xeración Nós
Vicente Risco (1884-1963)
naceu en Ourense e era avogado.
Fundou a revista Nós e defendeu o
nacionalismo (Teoría do
Nazonalismo Galego 1920) pero trala
guerra traizoouse ao crer en Franco,
quen condenou todas as
liberdades.
CENÁCULO OURENSÁN Xeración Nós
FLORENTINO CUEVILLAS (1886-1958) ESCRIBIU NARRACIÓN CURTAS
(Prosas Galegas) E ESTABA MOI LIGADO AO
SEMINARIO DE ESTUDOS GALEGOS POLO SEU
INTERESE NA PREHISTORIA DE GALIZA.
CENÁCULO OURENSÁN Xeración Nós
A xeración Nós, á altura do ambiente literario europeo, deu un grande impulso á narrativa, e a súa ideoloxía queda claramente reflectida
en dous ensaios e unha novela:
Dos nosos tempos, de Cuevillas, onde teoriza sobre
a liberdade de elixir o socialismo como práctica
política nacionalista.
Nós, os inadaptados (1933), de Risco, explica a evasión da cultura galega e o
exotismo en que se imbuíron os compoñentes do cenáculo ourensán antes da súa aceptación do nacionalismo galego. Para a xeración Nós, o atlantismo, a raza, a
lingua e a terra constitúen as características definitorias do ser galego.
Arredor de sí constitúe unha
novela de Otero que simboliza o camiño
vital dos compoñentes de Nós antes da súa entrada no nacionalismo. O
protagonista, Adrián Solovio, vive unha odisea persoal en
busca da satisfacción cultural no
estranxeiro e acaba atopándose a si
mesmo no mundo de Galiza.
En 1923 varios universitarios fundan, xunto dalgúns membros de Nós, o
SEMINARIO DE ESTUDOS GALEGOS coa finalidade do estudo científico da
cultura galega. Carballo Calero, Bouza Brey ou Filgueira Valverde
colaboraron dende este organismo na revista Nós.
O Seminario de Estudos Galegos, traballando no propio terreo.
Un dos deseños que Castelao facía para Nós
Antón Losada Diéguez,
redactor da revista Nós e pertencente
tamén ao Seminario de
Estudos Galegos. Publicou relatos
en Prosas Galegas.
VICENTE RISCORisco ten unha
concepción especial do nacionalismo: o
sentimento, o apego á terra e a visión
cíclica da Historia. Na súa obra ensaística
(Teoría do Nazonalismo Galego, Nós, os inadaptados, Mitteleuropa e Leria)
amosa estes conceptos.
O ensaio foi un xénero literario moi practicado
pola xeración Nós
OBRA NARRATIVA
OBRA NARRATIVA
O humor, o mundo de ultratumba, o
esoterismo e o emprego das enumeracións
caóticas son constantes das novelas de Risco,
como en Do caso que lle aconteceu ao Dr.
Alveiros.
1919
OBRA NARRATIVA
1922
Esta novela arremete contra o caciquismo, a vulgaridade e incultura dos gobernantes galegos
locais. A obra remata coa queima da biblioteca
municipal .
OBRA NARRATIVA
1925
Relato dunha muller convertida en loba que está
baseado nas lendas populares galegas.
Un mozo desenfeitízaa
queimándolle a pelica de loba e acaban casando.
OBRA NARRATIVA
1925 A trabe de ouro e a trabe de alquitrán
1926 A Coutada
1927 Os europeos en Abrantes
OBRA TEATRAL
No ano 1928 estréase
O bufón de El-Rei, obra expresionista
onde sae á luz a faceta máis descarnada da
alma humana: o desprezo pola
malformidade física, o engano, a burla, os
celos...
RAMÓN OTERO PEDRAYO
A temática da súa obra narrativa
presenta os temas da idealización da
fidalguía, o respecto pola tradición galega
e o tratamento especial da paisaxe.
Otero foi un grande orador
Os seus ensaios tratan da xeografía e historia de Galiza: Síntese xeográfica de
Galicia (1926)
ENSAIO
OBRA NARRATIVA
As novelas de Otero Pedrayo poden dividirse en culturalistas (interesa máis a ideoloxía có argumento) e realistas. Todas botan man da historia de Galiza.
Devalar
A romeiría de Xelmírez(1935)
O mesón dos ermos (1936)
A súa novela realista máis
coñecida é Os camiños da vida
(1928), onde literaturiza a
historia de Galiza no s. XIX e XX: a decadencia da fidalguía, as
guerras carlistas, o ascenso da
burguesía e os inicios do
nacionalismo no s. XX.
CASTELAO, GRAN
CONFERENCIANTE E POLÍTICO,
PARTICIPOU CREATIVAMENT
E NAS NOVAS CORRENTES
ESTÉTICAS DO VANGARDISMO.
Os seus dotes de debuxante
fixéronlle concibir a
narrativa como pintor e non
como escritor.
PIMPINELA, de Os vellos...
O
cego
Así, inventa a cousa, un relato sintético e decorado cunha ilustración onde a reflexión sobre a vida impregna as
historias narradas.
cousa en Cousas (1926-29)
NARRATIVA
NARRATIVA
DESEÑO PARA COUSAS
Porén, a importancia da historia está no
debuxo e o texto só serve de apoio á imaxe na obra Cousas da vida.
NARRATIVA
NARRATIVA
No ano 1922 edita o seu
primeiro libro en prosa, de
temática anticaciquil e
sobre o mundo de
ultratumba.
NARRATIVA
Nel, o protagonist
a é un morto que
pode ver co seu ollo de
vidro...
...un mundo que de vivo non podía ollar.
En 1934 publicou estoutra obra, na
que os dous protagonistas,
Pedriño e Rañolas (eivado das
pernas), simbolizan dúas
formas de afrontar a vida:
unha comprometida e dificultosa, e a outra cómoda, sen espírito.
NARRATIVA
Esta novela está dividida en capítulos que
presentan as mesmas características cás
cousas: síntese, escaseza de personaxes, sinxeleza
de lugares e accións...
NARRATIVA
RAÑOLA
S PEDRIÑO
NARRATIVA
Retrincos sae do prelo no mesmo ano. Consta de cinco relatos
autobiográficos.
NARRATIVA
O INGLÉS
SABELA
O SEGREDO
PEITO DE LOBO
O RETRATO
ENSAIO
OS ENSAIOS DE CASTELAO AMOSAN
UNHA TEMÁTICA CENTRADA NA
ARTE, COMO AS CRUCES DE PEDRA NA BRETAÑA E AS CRUCES DE PEDRA NA GALIZA, OBRAS AMBAS DOS ANOS
TRINTA.
CASTELAO, POR MASIDE
ENSAIO
A historia do nacionalismo
galego durante a II
República está recollida
no seu máis famoso libro.
ENSAIONeste ensaio describe os impedimentos que o goberno
da República puxo á consecución do Estatuto de
Autonomía de Galiza, efémero pola chegada da
Guerra Civil en 1936.
ESCUDO DE GALIZA, POR CASTELAO
TAMÉN REFLEXIONA SOBRE A NOSA CULTURA
EN DEFENSA DA NOSA NACIONALIDADE.
ENSAIO
ENSAIO
Así, é famoso o pensamento de
Castelao de que os pobos teñen
cadanseu idioma, o que nos diferencia dos animais, como
os cans, que ladran igual en todo o mundo.
Á ESQUERDA, CUNS AMIGOS
TEATRO
CASTELAO COMPUXO UNHA
ÚNICA PEZA TEATRAL EN TRES
ACTOS.
TEATROEn cada acto un vello sucumbe (a morte sempre o avisa antes) ante o esforzo que require namorarse dunha moza.
MORTE DO 1º
ACTO
TEATRO
Este proceder está censurado polo propio pobo a través do refraneiro (“Vello en amores, inverno con flores”), polo que a obra reborda galeguidade en todos os aspectos.
BONECA QUE RECITA O PRÓLOGO
TEATROCada vello
presenta un estereotipo social dos inicios do s.
XX: o burgués é o Boticario; o fidalgo en
decadencia, o borracho don Ramón; e o
labrego rico, o señor Fuco.
DON RAMÓN
TEATRO
TODOS OS ACTORES E ACTRICES LEVAN MÁSCARAS PORQUE OCULTAN A VERDADE NUN MUNDO FALSEADO POLAS PERSOAS, UNHA VISIÓN MARCADAMENTE EXPRESIONISTA.
TEATRO
O expresionismo gustaba da fealdade do ser humano, dos baixos
instintos e da deformación da
realidade fronte á hipocrisía xeral.
TEATRO
As escenas explotan ao máximo ese gusto polas personalidades máis ruíns: os fachendosos vellos, o desprezo de Lela, a traizón forzada pola pobreza de Pimpinela, ...
LELA
TEATRO
... a cobiza de Micaela ou a burla do pobo por medio das dez mulleres con caretas de asombro, risa e gargalladas en cadanseu acto.MICAELA
TEATRO
Tamén os escenarios son vangardistas: só dunha cor ou con escasos elementos.
TEATRO
Castelao concibía o teatro como un
espectáculo global, onde a
música, a danza ou as luces tivesen cabida xunto aos
elementos propiamente
dramatúrxicos.
DESEÑO
OS ÁLBUMS TRATAN DA XENTE
GALEGA E MAIS DA GUERRA CIVIL: CINCUENTA HOMES
POR DEZ REÁS, NÓS; GALICIA,
MÁRTIR, ATILA EN GALICIA E
MILICIANOS.
NARRATIVA
DIESTE (1899-1981) TAMÉN ERA
RIANXEIRO. EN 1926 PUBLICOU VARIOS
RELATOS CO TÍTULO DE DOS ARQUIVOS
DO TRASNO, ALGÚN DOS CALES
APARECEU TAMÉN PUBLICADO EN NÓS.
RAFAEL DIESTE
NARRATIVA
A INCURSIÓN NO MUNDO DO SOBRENATURAL
E O MISTERIO MARCAN A TEMÁTICA
DESTE LIBRO.
TEATRO
DIESTE TAMÉN CREOU UNHA
OBRA DRAMÁTICA: A
FIESTRA VALDEIRA, NA QUE
A FALTA DE RESPECTO POLA
ORIXE HUMILDE DO POBO DÁ
LUGAR AO CONFLITO, MAIS
CUN FINAL FELIZ.
ÉPOCA NÓSEN 1936 TODAS AS ACTIVIDADES
CULTURAIS E POLÍTICAS DE NÓS CESARON POR CAUSA DO
GOLPE DE ESTADO DE FRANCO E A
GUERRA CIVIL.